Bahasa Muna - Alkitab (download)
PerjanjianBaru TUHAN kita Yesus Kristus
1 Pedamo aini siwulu kamai'ao'ano Yesus Kristus sampu'ano Daud, sampu'ano Abraham. 2 Abraham nokoana'ao Ishak, Ishak nokoana'ao Yakub. Yakub nokoana'ao Yehuda bhe bhahitie'ino. 3 Yehuda nokoana'ao Peres bhe Zerah, neano inando Tamar. Peres nokoana'ao Hesron, Hesron nokoana'ao Ram. 4 Ram nokoana'ao Aminadab, Aminadab nokoana'ao Nahason, Nahason nokoana'ao Salmon. 5 Salmon nokoana'ao Boas, neano inano Rahab. Boas nokoana'ao Obed, neano inano Rut. Obed nokoana'ao Isai. 6 Isai nokoana'ao Daud, membalino omputo. Daud nokoana'ao Salomo, anano bhe bhihinandano Uria. 7 Salomo nokoana'ao Rehabeam, Rehabeam nokoana'ao Abia, Abia nokoana'ao Asa. 8 Asa nokoana'ao Yosafat, Yosafat nokoana'ao Yoram, Yoram nokoana'ao Usia. 9 Usia nokoana'ao Yotam, Yotam nokoana'ao Ahas, Ahas nokoana'ao Hiskia. 10 Hiskia nokoana'ao Manase, Manase nokoana'ao Amon, Amon nokoana'ao Yosia. 11 Yosia nokoana'ao Yekonia bhe bhahitie'ino, ne dhamanino kati'oho'ando we witeno Babel. 12 Nopalusi dhamanino kati'oho'ando we Babel, Yekonia nokoana'ao Sealtiel, Sealtiel nokoana'ao Zerubabel. 13 Zerubabel nokoana'ao Abihud, Abihud nokoana'ao Elyakim, Elyakim nokoana'ao Asor. 14 Asor nokoana'ao Zadok, Zadok nokoana'ao Akim, Akim nokoana'ao Eliud. 15 Eliud nokoana'ao Eleasar, Eleasar nokoana'ao Matan, Matan nokoana'ao Yakub. 16 Yakub nokoana'ao Yusuf, mo'aneno Maria. Maria koana'aonomo Yesus nekonando Kristus. 17 Dadi'anomo kosasawindo siwulu ana'a peda aini: ompulu fato sampu'a nomai'ao ne Abraham ampa ne Daud, ompulu fato sampu'a nomai'ao ne Daud ampa kati'oho'ando we Babel, ompulu fato sampu'a nomai'ao ne kati'oho'ando we Babel ampa ne Kristus. 18 Kalente'ano Yesus Kristus pedamo aini. Maria, inano Yesus, nopopohae bhe Yusuf. Miina'o dagumaa'a, gaha'a nofowoowamo hampano Rohino Lahata'ala. 19 Yusuf, pohaeno Maria maitu, seemie melaano lalo. Anoa nokiido namekaambano Maria ne wisendo mie bhahi, dadi'anomo nokopatudhu nabhotuemo popohaendo, tamaka pae naefemata-mataa. 20 Gaha'a tangasano notimba-timbangi patudhuno maitu, mala'ekatino Ompu nofotiwohamo wutono weo nifi. Ambano mala'ekati maitu, "Yusuf, sampu'ano Daud, koe mote'ia mala Maria so mieno lambumu, kapa'amo ana'i newoowano itu nomai'ao ne Rohino Lahata'ala. 21 Maria nakoana'ao mo'ane, maka kumonae Yesus, kapa'amo Anoamo so mosalamatino umatino mai'ao ne dhosando." 22 Aini nokadhadhia mbali noko'ula'ao bhoasaono Ompu nefosampeno anabii peda aini, 23 "Kotu-kotu'u, seemie kalambe tapa'o popande'aono bhe mo'ane nafowoowa maka nakoana'ao mo'ane. Ana'i aitu dakumonae Imanuel." (Ma'anano Imanuel, ELOHIM nopobhai kaitaomu). 24 Hato nowanu, Yusuf noangkafimo pahintano mala'ekatino Ompu na'a. Nowowo'omo Maria mbali mieno lambuno. 25 Ampamo kaowu, Yusuf miina napomoodofianea ampa nofolente anano maitu. Ana'i aitu nokonae Yesus.
1 Yesus nolente we liwuno Betlehem we kadieno Yudea ne dhamanino kolaki Herodes. Gaha'a dohatomo we Yerusalem seemie hodua mie mande mai'aono te mata oleo. Andoa ini dopoguhu'ao waweno sabhaha kulipopo. 2 Andoa dofee-feena ambado, "Ne amai bhahaa omputo Yahudi kane'o lumente'ano? Ingka tawohaemo kulipopo katandaino te mata oleo. Kamai'a mani ini tatumaohao'ao somba mani ne Anoa." 3 Nofetingke peda na'a kolaki Herodes nokohedu sepali'a, miendo Yerusalem dopuli dua dokohedu. 4 Anoa nofohompumo kosasawindo neangkando imamu bhe pande Kitabi miendo Yahudi maka nofee-feenada bhaha'i ne amai so kalente'ano Mesias Omputo fosalamatino. 5 Dotobhoosimo ambado, "We liwuno Betlehem, we kadieno Yudea, kapa'amo weo Kitabindo anabii notibuhi peda aini, 6 'Betlehem, ne kadieno Yehuda, hintu kotu-kotu'u suano liwu fofoliuno kahobu ne olotando liwu bhala'ino ne kadieno Yehuda, hampano namai'ao ne hintu namehe seemie so neangka, Anoamo so mowano umatiku Israel.' " 7 Pada peda na'a, Herodes nobhasimo mie mande na'a tamaka miina naefemata-mataa. Andoa ini nofeenada nofotinda-tindada bhaha'i endefiemo dowohae kulipopo katandaino. 8 Pada peda maitu notududamo dakumala we Betlehem bhe nopugauanda ambano, "Kalamoomu, ondofie'omu ana'i ana'a fotinda-tindae'omu. Mo'awaaneomu kaowu mefebhihitai kanau'omu, neanomo amai dua atumaohao sombaku ne Anoa." 9 Pada dofetingke kaowilino kolaki Herodes na'a, dokalamo. Gaha'a kulipopo katandai newohando koha'anomo te mata oleo, nopa'induluanda ampa nohato te potala'ano kaeate'ano ana'i na'a maka nofetumpu. 10 Ka'iando maka dowoha toha kulipopo ana'a. 11 Hato dopesua weo lambu, dowohamo ana'i na'a bhe Maria inano. Andoa dosudhu dotaohao sombado ne ana'i na'a. Pada ana'a dolengkasi kahato'aondo maka defoampe kawa'ao, o bulawa, o dupa bhe mina-mina nekonando mur. 12 Tamaka ELOHIM nofodhagada weo nifi keana dosuli we Herodes, dadi'anomo dosulimo we liwundo doangka ne kaangka'a sigao'ano. 13 Dokundo mie mande maitu, mala'ekatino Ompu nofotiwohamo wutono ne Yusuf, ambano, "Wanumo, wowo'o ana'i aitu bhe inano maka filei'omu we witeno Mesir. Meateomu ne watu ampa amohatoko toha, kapa'amo ana'i aitu na'umondofie Herodes patudhuno namongkoe." 14 Yusuf lasao nowanu, nowowo'o ana'i amaitu bhe inano maka alo aitu dua dogampi we Mesir. 15 Andoa deate-ate we na'a ampa nomate Herodes. Aini nokadhadhia so noko'ula'ao nekobhoasa'aono Ompu nefosampeno anabii, "Anaku abhasie mai'ao we witeno Mesir." 16 Sanopande'ao lalono gaha'a dobhohe-bhohe'ie mie mande maitu, Herodes no'amaha sepali'a. Dadi'anomo nofotudumo damongko kosasawindo ana'i mo'ane tapa'o kumapono haa ta'u we Betlehem bhe liwu-liwu ne owano. Aini nopokantibha bhe wakutuu katiwoha'ano kulipopo, peda nefeena'aono ne mie mande na'a. 17 Pedamo aini noko'ula bhoasaono Ompu nefosampeno anabii Yeremia, 18 "We Rama notifetingkemo ka'ulei bhe kangko'ae timopea'aono lalo; gaha'a Rahel no'aefi ana'i'ino, nokiido dalumawesie hampano ana'i'ino miinadamo." 19 Nomate kaowu Herodes, mala'ekatino Ompu nofotiwohamo wutono ne Yusuf weo nifi we Mesir. 20 Ambano mala'ekati na'a, "Wanumo, wowo'o ana'i aitu bhe inano maka suli we witeno Israel, kapa'amo mie so malano inawano ana'i aitu domatemo." 21 Yusuf nowanumo, nowowo'o ana'i aitu bhe inano maka dosuli we witeno Israel. 22 Pada ana'a Yusuf nofetingke Arkelaus, anano Herodes nololi amano nembali kolaki we kadieno Yudea. Dadi'anomo note'i nasumuli we na'a. Gaha'a Ompu nofohato Yusuf weo nifi namansuhu we kadieno Galilea. 23 Dohato we Galilea deatemo ne se'onu kota konea'ano Nasaret. Pedamo na'a noko'ula'ao bhoasaono Ompu nefosampendo ana-anabii mulao'aono ana'i amaitu, "Anoa dakumonae miendo Nasaret."
1 Ne wakutuu ana'a notiumbamo Yohanes Fokadiuno we pandaso bhalano ne kadieno Yudea. Anoa nefolele Bhihita Metaa, 2 ambano, "Fetompa'ao dhosamiu, doliomu ne ELOHIM, kapa'amo Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo." 3 Yohanesmo ini nepulao'aono anabii Yesaya ambano, "Nandoo suaha mekei-keino we pandaso bhalano, 'Mebhongkaomu kaangka'a so Ompu fekalaa'eomu so kaangka'ano.' " 4 Pakeano Yohanes wuluno unta, kagegeno o kuli. Nehumaano kapunda bhe golano kainiua. 5 Dobhahi mie maino ne Yohanes, mai'aono we Yerusalem, mai'aono ne koseka'ewa'ae kadieno Yudea bhe mai'aono ne sabhaha kadie ne owano umeleno Yordan. 6 Mie andoa ini dekapuna domangaku'ao dhosando maka nokadiuda Yohanes we umeleno Yordan. 7 Dobhahi dua miendo Farisi bhe miendo Saduki mefekadiuno. Sanowohada, Yohanes nopugaumo ambano, "Hintimiu ini sampu'ano ule modai. Ambamo la'ae bhahaa lumapaomu ne amahano ELOHIM so humato'ano? 8 Dadi'anomo fotiwohae'omu ne podiumiu, ingka gaha'a fetompaanemoomu dhosamiu. 9 Koise nokofekihi we lalomiu, 'Ingka insaodi ini sampu'ano Abraham, '. Kapa'amo ELOHIM nokokuasa naefokonandoo sampu'ano Abraham mahinggamo namai'ao ne kontu ini. 10 Polulu nokantaa-ntaamo ne pahakano sau. Sabhaha sau tapa mokesa'ano bhake tetewei datumu'oe maka da'umohoe weo efi. 11 Idi akadiuangkoomu oe mbali katandaino fetompa'ao dhosamiu, tamaka so humatono mada kaowu nofoliu kanau kuasa. Mahingga alumense katapuno kaampinino pae amantasia. Anoa na'a nakumadiuangkoomu Rohino ELOHIM bhe efino. 12 Katepi nontiintahaemo so natumepisao'ao gandum ampa naonggela. Onuno gandum nahumompunaane weo lambu kaentei'a oti, tamaka kulino bhe kansiano laano natumunuane efi tapa mopoopeono." 13 Wakutuu ana'a nohatomo Yesus we umeleno Yordan nomai'ao we Galilea, nefekadiu ne Yohanes. 14 Tamaka Yohanes miina na'umunda'aanea ambano, "Ingka tabeano idi so nekadiumu, peda amai dua hintu mai'i kanau?" 15 Nopugaumo Yesus ambano, "Hunsa'anomo aitu, kapa'amo nofaraluu peda aini so damangkafi'ao kosasawi'ae kapoindalono ELOHIM." Dadi'anomo Yohanes noangkafie kamesalono. 16 Pada nokadiu'e, Yesus lasao nolimba mai'ao weo oe, gaha'a tanosimoengka'amo lani maka nowoha Rohino ELOHIM nokatu fute'o, nosampu te wawono. 17 Tanotifetingkemo dua suaha nomai'ao te lani ambano, "Ainimo Anaku timoasi'aono, neposahasi'aono laloku."
1 Pada ana'a Yesus nowowo'oe Rohino ELOHIM we pandaso bhalano so nae'awa'ao kasobano Kafeompu'ando seetani. 2 Pada nopoasa fato fulu'a ole-oleono koho-kohondo'ano, panda-pandano Yesus no'ahomo. 3 Gaha'a nomaimo Fosobano maitu bhe nopugau ambano, "Ane hintu ini Anano ELOHIM, soba tududa kontu ini daembali roti." 4 Yesus tanotobhoosi, "Nandoo notibuhi weo Kitabi, 'Suano kaowu ta'o roti kao'uhi'ando manusia, tamaka o ae nekobhoasaono ELOHIM do'uhiane dua.' " 5 Pada aitu Kafeompu'ando seetani noowamo Yesus we kota mongkilo, maka noampee te kabubuno Lambuno ELOHIM, 6 bhe nopugau ambano, "Ane hintu ini Anano ELOHIM, soba oho wutomu we panda, kapa'amo notibuhi, 'ELOHIM natumudu mala'ekatino dakumantafeko keana notompalo a'emu ne kontu.' " 7 Yesus notobhoosie ambano, "Notibuhi dua weo Kitabi, 'Koe sobaea Ompu ELOHIMmu!' " 8 Pada aitu Kafeompu'ando seetani noowamo toha Yesus ne se'onu kabhawo melangke'ano maka nofotiwohaane kosasawi'ae kakolaki'ano dhunia bhe sabhaha kahangkaeano, 9 bhe nopugau ambano, "Kosasawi'ae maitu ama'angkoe, sumanomo sudhu bhe taohao sombamu ne idi." 10 Yesus tanotobhoosi ambano, "Gampimo, seetani! Kapa'amo notibuhi, 'Taohao sombamu ne Ompu ELOHIMmu, ampamo kaowu Anoa so nefeompuni'imua!' " 11 Panda-pandano Yesus nohunsaemo Kafeompu'ando seetani, maka dohatomo mala'ekati do'ondofaane. 12 Nofetingke kaowu Yohanes dotohongkue, Yesus nogampimo we kadieno Galilea. 13 Anoa nohunsamo Nasaret maka neate we Kapernaum, se'onu liwu ne wiwino te'ino Galilea, we kadieno Zebulon bhe Naftali. 14 Aini nokadhadhia mbali noko'ula'ao nefosampeno anabii Yesaya, 15 "Miendo witeno Zebulon bhe witeno Naftali, ne kaangka'a humope'ano we te'i, kadie we sewetano umeleno Yordan, o mieno Galilea, witendo mie suano Yahudi! 16 Mie dumadino weo kahohondo, dowohamo tilanga bhalano; meateno we liwu mewisekino mate, noumbatidamo tilanga." 17 Notandamo ne na'a Yesus nofolelemo, "Fetompaaneomu dhosamiu, doliomu ne ELOHIM, kapa'amo Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo!" 18 Wakutuuno Yesus nokala nosohaki wiwino te'ino Galilea, nowohamo mie dohodua. Andoa ini dosikakuta'a, neando Simon nekonando dua Petrus, bhe Andreas kakuta'ano. Andoa ini tangasano debuani we te'i, hampano andoa maitu pande kenta. 19 Yesus nopugauandamo ambano, "Mai angkafi kanau'omu, amoguhukoomu so mebuanino manusia." 20 Buanindo tadohunsa maka doangkafi Yesus. 21 Yesus nofopansuhu kala-kalano maka nowohamo dua mie dohodua dosikakuta'a, neando Yakobus bhe Yohanes, ana'ino Zebedeus. Dopoowa bhe Zebedeus, amando, andoa ini nandoo dofosintuwu pukando weo bhangka. Yesus nosali'idamo dua. 22 Andoa lasao dohunsa bhangka bhe amando maka doangkafie. 23 Yesus noangkai koseka'ewa'ae kadieno Galilea, nofofoina'u ne lambu-lambu kasambahea'a. Anoa nefolele Bhihita Metaa Kafopahinta'ano ELOHIM, poowa nefeka'osa sabhaha mie mosaki bhe modaino namisi ne liwu aitu. 24 Bhihitano Yesus ini nokolelemo ne koseka'ewa'ae kadieno Siria, sampe deowa'ianemo mie menamisino sabhaha saki, kakadee-dee bhe kadaino namisi, mie nepesuakino seetani, mate manuno bhe mokaluno. Kosasawindo na'a nofeka'osada. 25 Mie bhahi dosipumpu doangkafie. Nandoo mai'aono we kadieno Galilea bhe Dekapolis, mai'aono we Yerusalem bhe we Yudea bhe mai'aono we sewetano umeleno Yordan.
1 Nowoha mie bhahi maitu, Yesus nofonimo te kabhawo. Nengkoha kaowu domai'iemo anaguhu'ino. 2 Yesus nelengkaandamo pugau bhe nofoina'uda ambano, 3 "Dokodawua mpuu mie ngkumaasi-asino masandeno ne Ompu, kapa'amo andoamo so mehapino Kafopahinta'ano ELOHIM. 4 Dokodawua mpuu mopeano lalo, kapa'amo nalumawesida ELOHIM. 5 Dokodawua mpuu momaluno lalo, kapa'amo dhunia somo fehebua'ando. 6 Dokodawua mpuu mokambano lalo ne kabanara, kapa'amo ELOHIM nama'andae nemokamba'aondo. 7 Dokodawua mpuu mobhelano lalo ne manusia bhaindo, kapa'amo ELOHIM naobhelaanda dua lalo. 8 Dokodawua mpuu mongkilono lalo, kapa'amo damoha ELOHIM. 9 Dokodawua mpuu meowano pometaa, kapa'amo dakumonada ana'ino ELOHIM. 10 Dokodawua mpuu mie nefodee-dee hampano doangkafi kapoindalono ELOHIM, kapa'amo andoamo so mehapino Kafopahinta'ano ELOHIM. 11 Kodawua'omu, ane damewambakikoomu, damodee-deekoomu bhe da'umumbuangkoomu modai'ano hampano angkafiomu Idi. 12 Fowula lalomiu, mo'ia'omu, kapa'amo ponambomiu te surugaa nabhahi. Ingka pedamo dua na'a defodee-dee ana-anabii dumadino wawo bhe hintimiu." 13 "Hintimiu itu dimbano gaha we dhunia. Ane o gaha naotembe, damekakahaane dua ae? Ingka miinamo nakofahalaa'a, tada'umoho maka dapokafinda'iane. 14 Hintimiu itu kantalea we dhunia. Se'onu kota te wawono kabhawo tetewei paise natifebunia. 15 Miina dua bhe mesulano kantalea maka dosongkowiane bhengki, tamaka tetewei dohunsae ne kangkailao'ano mbali dentalea'ane kosasawindo mie weo lambu. 16 Pedamo aitu dua tilangamiu tabeano naentalea ne wisendo mie bhaimiu, dowoha'ao podiumiu metaa'ano so damudhi'ao Amamiu te surugaa." 17 "Koise kofekihiomu, Idi ini amai amosali tubhono agama Yahudi bhe Kitabindo ana-anabii. Idi amai paise amosaliea tamaka amosusuangkoomu ma'anano sakotu'uno. 18 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane lani bhe dhunia pae'o naosalia, bhe nasehorofu tawa setanda tubhono agama Yahudi pae dua bhe so mosali'ano, ampa kosasawi'ae nako'ula. 19 Dadi'anomo la'ae so kumamudaino tubhono agama Yahudi mahingga pahinta foliuno kahobu, maka namoguhuandae dua bhaindo, nae'awa kaengkoha'a foliuno kapanda weo Kafopahinta'ano ELOHIM. Tamaka la'ae mangkafino bhe fofoguhu'aono kosasawi'ae pahinta ana'a, nae'awa kaengkoha'a foliuno kalangke weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 20 Amohatokoomu, kotu-kotu'u pae bhe kapoolia mesua'omu weo Kafopahinta'ano ELOHIM, simbali podiumiu poangkafi'ano bhe kapoindalono ELOHIM namoliu podiundo pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi. 21 Ingka fetingkeemoomu nekobhoasa'aono ELOHIM ne awua'intoomua, 'Koise fopongko, la'ae fopongkono dahumukumue'. 22 Tamaka ambaku Idi, la'ae umamahano ne bhahitieno tetewei dahumukumue. La'ae mugauno ne bhahitieno, 'Hintu itu kaafihi!' tetewei dabhitahakie Sahano Agama. La'ae mugauno, 'Hintu itu notolau kabhohemu!' tetewei da'umohoe weo efino narakaa ngkalai-lai'ano. 23 Dadi'anomo, ane moowa kapopangamu so ELOHIM te wawono medha kaefoampe'a, gaha'a nokofe'ulai lalomu ingka nandoo bhe bhahitiemu moleano lalo ne hintu, 24 hunsa kadeki kapopangamu ne wiseno medha kaefoampe'a na'a, maka suli pometaa bhe bhahitiemu na'a. Namada aitu maka suli foampe kapopangamu. 25 Ane bhe so mobhieangko, lasao pometaa'ane tinangke we laano sala, keana nosungkuangko ne pande bhitaha. Kapa'amo ane nahumatomo ne pande bhitaha, namowako ne limando dhagano katohongku maka damopesuako weo katohongku. 26 Amohatokoomu, kotu-kotu'u paise sepali'a damolimbakoomua ane pae'o momea'e kosasawi'ae dosamu. 27 Ingka fetingkeemoomu dua, 'Koise monsulea!' 28 Tamaka ambaku Idi, ane seemie mo'ane nowoha hobhine maka lasao gaono napomoodofiane, ingka nomonsuleanemo weo totono lalono. 29 Ane matamu suana naehabuangko dhosa, sungkie maka ohoe! Naetaa mobunto sembali bhe nasumangka mbadhamu, tamaka da'umohoko weo narakaa. 30 Ane limamu suana naehabuangko dhosa, totoe maka ohoe! Naetaa kolima sembali bhe nasumangka mbadhamu, tamaka mesua narakaa. 31 Nokobhoasaane dua ELOHIM peda aini, 'Ane dohunsa mieno lambudo tetewei debuhiane bhe suhano'. 32 Tamaka ambaku Idi, ane seemie mo'ane nohunsa mieno lambuno gaha'a mieno lambuno maitu miina namonsule, ingka nehabuanemo dhala so namonsule'ao ane hobhine ana'a nogaa toha. La'ae gumaano bhe hobhine nehunsa, nomonsulemo dua. 33 Ingka fetingkeemoomu dua nekobhoasa'aono ELOHIM ne awua'intoomu, 'Koise podhandi sampe femata, tamaka o ae nepodhandi'aomu ne wiseno Ompu tetewei dhalangie'. 34 Tamaka ambaku Idi, koise sepali'a podhandi bhe femata putae nandoo bhe fo'ondo-ondono, ibahano nandoo bhe lani fo'ondo-ondono, kapa'amo lani kaengkoha'ano ELOHIM. 35 Koise dua podhandi bhe femata nandoo bhe wite fofetingkeno, kapa'amo wite kafinda'ano ELOHIM. Koise dua podhandi bhe femata sambili kotano Yerusalem, kapa'amo Yerusalem kota kaeate'ano Omputo Bhalano. 36 Koise dua podhandi bhe femata sambili fotumu, kapa'amo miina bhe kuasamu mekapute tawa meka'ito wuluno fotumu mahingga nasetangke. 37 Dadi'anomo ane patudhumu uumbe, tafoko'uumbemo; ane patudhumu paise, tafokopaisemo. Labhino ana'a, nomai'ao ne Kafeompu'ando seetani. 38 Fetingkeemoomu dua bhoasaono ELOHIM, 'Mata dololiane mata, wangka dololiane wangka'. 39 Tamaka ambaku Idi, koise bholosia ne mie humabu modaino ne hintu. Ane dotofa bhagamu we suana, fodoliane dua bhe kemamu. 40 Ane mie nosungkuangko mba'inomo nopoindalo namala bhadhumu, wa'ane dua bhe bhetamu. 41 Ane seemie kafeompu'a nofosuhuko tumongkuane wowo'ono nasekilo kakodo'ono, poangkafiane nahaa kilo. 42 Ane bhe konisalono, wa'anda; koise mokiido ane dakoniada. 43 Fetingkeemoomu dua bhoasaono ELOHIM, 'Moasianda mie bhaimu, bansida kaewamu'. 44 Tamaka ambaku Idi, moasianda kaewamu bhe sambahea'anda mie modee-deeko. 45 Kapa'amo nadamo aini so membali'ao'omu ana'ino Amamiu te surugaa. Anoa nofofoni oleono so mie modai bhe so mie metaa, nofosampu useno so mie banara bhe so mie pata banara. 46 Ane moasi'ao'omu kaowu mie moasiangkoomu, so dua ae ELOHIM namonambokoomu? Ingka mahingga mie mesalono sewa dohabu dua peda na'a. 47 Ane pofende'ao'omu kaowu bhe bhahitie'imiu, o ae po'ala'ano bhe habundo mie bhaimiu? Ingka mahingga mie pata mande'aono ELOHIM dohabu dua peda na'a. 48 Dadi'anomo tabeano nasumangka totono lalomiu, peda Amamiu te surugaa."
1 "Tandai'eomu, koise angkafiomu tubhono agamamiu mefewohaomu kaowu ne mie bhahi. Ane peda na'a Amamu te surugaa pae nama'angkoomu ponambo. 2 Dadi'anomo ane fowa'ao sadhakaa koe mefole-folelea, peda nehabundo mie mehaa'ulano. Andoa ini dohabu peda ana'a weo lambu-lambu kasambahea'a tawa ne kaangka'a so dotipudhi'ao ne mie bhaindo. Amohatokoomu, kotu-kotu'u andoa maitu dotahimaemo ponambodoa. 3 Tamaka ane sumadhakaa, nehabuno suanamu koemo nopande'aanea kemamu. 4 Sadhakaamu koemo dopande'aanea bhaindo, maka Amamu mohano tifebuni'ano nabholosiangkoe." 5 "Ane sumambahea'omu koe nameda mie mehaa'ulano. Andoa maitu doasiane dosambahea ngkaehe-ehe weo lambu kasambahea'a bhe ne kampuna defewoha ne mie bhaindo. Amohatokoomu, kotu-kotu'u andoa maitu dotahimaemo ponambodo. 6 Tamaka ane sumambahea pesua weo bolokumu, onto fointo maka sambahea ne Amamu pata tiwohano. Ane nada na'a Amamu mohano tifebuni'ano nabholosiangkoe. 7 Pakade sambaheamu koe tanobhahi-bhahimo wamba tapa koma'anano, peda kaneando mie tapa mande'aono ELOHIM. Dukuno lalondo hampano kabhahino wambado maitu, natitahimaanemo kamesalondo. 8 Dadi'anomo hintimiu koe peda andoa maitu. Kapa'amo miina'o mesaloomua, Amamu te surugaa nopande'aanemo kafaraluumua. 9 Dadi'anomo sambahea'omu nada aini, 'Ama mani te surugaa, notifosibhala'o toha neamu. 10 Nohato'o toha Kafopahinta'amu, noko'ula'o toha patudhumu we dhunia ini peda te surugaa. 11 Wa'a kainsami nehumaa kafaraluu mani se'oleo itu. 12 Amponie sabhaha dhosa mani, pedamo dua insaodi tama'afu'ao mie koka'alano ne insaodi. 13 Koise folapasa kainsami weo kasoba, tamaka dhagani kainsami ne kuasa modai. Kapa'amo Hintumo mahintano, kokuasano bhe kumalabhiano ampa suhue dhamani. Amin.' 14 Ane ma'afu'ao'omu mie koka'alano ne hintimiu, Amamiu te surugaa na'umamponikoomu dua. 15 Tamaka ane paise ma'afu'ao'omu mie bhaimiu, Amamiu te surugaa pae dua na'umamponikoomua." 16 "Ane moasaomu koe mengkuru-ngkuruomua peda mie mehaa'ulano. Andoa maitu dohabu-habue ulando, defewoha ne mie putae dopoasa. Amohatokoomu, kotu-kotu'u andoa dotahimaemo ponambodoa. 17 Tamaka ane moasaomu mekundeomu, mehe'uomu, 18 keana dopande'aane mie bhaindo putae poasaomu, ampamo kaowu Amamu tapa tiwohano mande'aane. Maka Amamu mohano tifebuni'ano nabholosiangkoe'omu." 19 "Koise mefo'onuomu kahangkaeano dhunia, kapa'amo nadumai-dai'e faa bhe hase, pakade dapombuhusiane kaso'o. 20 Tamaka fo'onuomu kahangkaeano surugaa, kapa'amo te surugaa paise nadumai-dai'e faa bhe hase pakade pae dua dapombuhusiane kaso'o. 21 Kapa'amo ne amai kanandoo'ano kahangkaeamu, ne itu'aemo dua totono lalomu. 22 O mata kantaleanomo mbadha. Ane netaa matamu, nentaleamo dua mbadhamu. 23 Ane nodai matamu, nohohondomo dua mbadhamu. Dadi'anomo ane tilanga we lalomu nohohondomo, notolau sepali'a kahohondono! 24 Miina bhe bhatua dohodua kafeompu'ano. Ane nada na'a tetewei seemiea nabansie, seemie namasiane, tawa nokampuu-mpuu lalono ne seemieno maka seemieno miina nakumona'i miea. Hintimiu pae naembalia meompuomu ne ELOHIM bhe ne kahangkaeano dhunia." 25 "Dadi'anomo amohatokoomu, koise nomihi lalomiu ne kadadi'amiu, momaa'omu ae tawa moho'uomu ae. Koise dua nomihi lalomiu ne mbadhamiu bhaha'i mepakeomu ae. Ingka noliu'e dadi ini bhe oti, noliu'e dua mbadha bhe pakea. 26 Soba ondoomu ka'uhi lumolano; miina dahumooa, miina dakumape, miina dua dasumolo pehapindo, tamaka Amamiu te surugaa no'ondofaanda. Ingka foliuda hintimiu bhe ka'uhi lumolano maitu. 27 La'ae bhahaa ne olotamiu itu hampano kamihino lalono namooli namodhulu dadino naseendai kaowu? 28 Noafa nomihi'ao lalomiu bhaha'i mepakeomu ae? Soba ondoomu kamba-kamba we pada; miina dakumahadhaa, miina dua damoohu. 29 Tamaka amohatokoomu, omputo Salomo foliuno kahangkaea maitu, pakeano miina naehatoa ne kakesano kamba-kamba aitu! 30 Kahoku tumumbu'ano we pada oleo itu, namentae datumawuemo. Sanginomo kahoku maitu nolegasiemo ELOHIM, bhemo toha dua hintimiu! Kakuhano dua kaparasaeamiu! 31 Dadi'anomo koe nomihi lalomiu bhe pugau'omu, 'Daomaa ae?', 'daoho'u ae?' tawa 'daepake ae?' 32 Kosasawi'ae na'a nefosibhalandomo sabhaha bansano liwu tapa mande'aono ELOHIM. Amamiu te surugaa nopande'aane kosasawi'ae maitu faraluu'eomu. 33 Dadi'anomo ondofiomu kadeki Kafopahinta'ano ELOHIM bhe dhalangie'omu kapoindalono. Maka kosasawi'ae kafaraluumiu na'a nama'angkoe'omu dua. 34 Dadi'anomo koe nomihiane lalomiu oleo naewine, kapa'amo oleo naewine bhe kasabhano dua wutono. Se'oleo-se'oleo bhe kasabhano wutono, koemo dotubha-tubhahiea."
1 "Koise bhitahaki manusia bhaimu, keana nobhitahakiko ELOHIM. 2 Kapa'amo kabhotusi nefondawumu ne manusia bhaimu somo dua kabhotusino ELOHIM ne wutomu. Pedamo dua aitu tubho nepakemu ne bhaindo somo dua tubhono ELOHIM ne wutomu. 3 Noafa bhahaa woha'ao kanenano habha weo matano bhahitiemu, gaha'aitumo kakebhano sau weo matamu miina mande'aanea? 4 Peda ae dua pugau'ao ne bhahitiemu, 'Naetaa amaliangko kanenano habha weo matamu itu', gaha'aitumo weo matamu bhe kakebhano sauno. 5 Hintu mehaa'ulano! Alimo kadeki kakebhano sau weo matamu itu, so nentalea'ao umondo maka mali kanenano habha weo matano bhahitiemu." 6 "Bara mongkilo koise wa'ane da'u, bhahaa nosuli nokokapeko. Muntiamu koise ohoane wewi, bhahaa nopokafinda'iane." 7 "Tamesalomo tetewei dama'angko, ta'ondofimo tetewei po'awaane; tamekatengkimo fointo tetewei dalumengkaangkoe. 8 Kapa'amo sasuka mesalono naetahima, sasuka me'ondofino naepo'awa'ao bhe sasuka mekatengkino fointo dalumengkaane. 9 Nandoo bhahaa ne olotamiu itu, ane anano nesalo roti tanowa'ane kontu? 10 Tawa ane nesalo kenta tanowa'ane ule? 11 Sanginomo hintimiu mie modai pandemoomu wa'ao'omu metaa'ano ne anamiu, bhemo toha Amamiu te surugaa! Anoa nama'ao metaa'ano ne mie mesalono." 12 "Bhahi-bhahi'ae kapoindalomu so nehabundo mie bhaimu ne hintu, habue dua ne mie bhaimu. Ingka kosasawi'ae kafoina'uno Kitabino Musa bhe Kitabindo ana-anabii no'onumo ne ini. 13 Pesua'omu ne fointo moseke'ano, kapa'amo ne'ewa fointo bhe nolalesa kaangka'a humope'ano we narakaa, pakade dobhahi mie mangkai'e. 14 Tamaka noseke fointo bhe nomahasai mpuu kaangka'a humope'ano ne dadi suhue dhamani, pakade miina dabhahia mie mangkai'e." 15 "Posi'ondoomu ne mie mpahaana-anabiino. Andoa damai daesahangka ne dhumba momaluno lalo, gaha'aitu andoa itu da'u ngkahoku fohumaano. 16 Andoa ini mande'aandaomu ne podiundo. Bhahaa nandoo me'utano bhakeno angguru nomai'ao ne daha-daha? Tawa bhakeno woha'a nomai'ao ne laiwongka? 17 Pedamo na'a sau metaa nokobhake'ao metaa'ano, sau tapa metaa'ano nokobhake'ao modai'ano. 18 Sau metaa pae bhe kapoolia nakobhake'ao modai'ano, pedamo dua sau tapa metaa'ano pae bhe kapoolia nakobhake'ao metaa'ano. 19 Kotika sau tapa metaa'ano bhake, tetewei datumu'oe maka da'umohoe weo efi. 20 Pedamo dua mie mabhino wutono anabii, andoa maitu mande'aandaomu ne podiundo. 21 Suano kotika mie kumangkonano neaku, 'Ompu! Ompu!' so mesuano surugaa, tamaka mie mangkafino kapoindalono Amaku te surugaa. 22 Nahumato Oleono Kiama dabhahi so mugauno ne Idi, 'Ompu! Ompu! Ingka insaodi ini takosuaha peda seemie anabii tapake neamu, taefolimba seetani tapake neamu, pakade nobhahi taehabu kadhadhia timente'aono tapake dua neamu.' 23 Ne na'amo dua amohatoda mentalea-mentalea, 'Ingka miina sepali'a amande'aangkoomua! Gampiomu ne wiseku ini, hintimiu humabu modaino.' " 24 "La'ae metingkeno pugauku ini maka noangkafie, nopototo bhe seemie mandeno moeheno lambuno te wawono dempa. 25 Pada nofoehee nomaimo use, domawamo oe noangkafie bhe kawea mo'osa nokitufao lambu aitu. Tamaka lambuno miina naosansaa, mba'inomo nofoehee te wawono dempa. 26 La'ae metingkeno pugauku ini tamaka miina namangkafie, nopototo bhe seemie bhohe moeheno lambuno te wawono bhone. 27 Pada nofoehee nomaimo use, domawamo oe noangkafie bhe kawea mo'osa nokitufao lambu aitu. Gaha'a lambuno nosansa. Kadaha maka kadaino." 28 Nopalusi Yesus nofofoina'u peda maitu, mie bhahi tadomente dofetingke kafoina'uno na'a. 29 Kapa'amo Yesus nofoina'uda peda seemie kokuasano, nopo'ala bhe pande-pande Kitabindo.
1 Sasampuno Yesus nomai'ao te kabhawo, doangkafiemo mie bhahi. 2 Nomai'iemo seemie kokuli modaino, maka notaohao sombano bhe nopugau ambano, "Waompu, ane umunda, tetewei naembali meka'osa kanau." 3 Yesus nofonsoho limano, nodampasi mie amaitu bhe nopugau ambano, "A'unda, monggela'o toha." Mie aitu lasao no'osa, kulino nonggelamo. 4 Ambano toha Yesus, "Tandai'e, koise mekapu-kapuna ne la'ae maka dua, ampamo kaowu kalamo fotiwoha wutomu ne imamu. Namada aitu meowa kapopanga ne ELOHIM peda neowili'aono anabii Musa, so netandaindo mie bhahi putae hintu mo'osamo." 5 Hato nopesua we Kapernaum, nopo'awaanemo seemie neangkando tantarando Roma, nefetulumi ne Yesus. 6 Ambano, "Waompu, bhatuaku we lambu nokalu, sandole; nokadee-deemo sepali'a." 7 Ambano Yesus, "Amai ameka'osae." 8 Tamaka ambano neangkando tantara maitu, "Waompu, miina amantasia mesuaki lambuku; tapugaumo nasewobha wamba, maka bhatuaku maitu teteweimo nao'osa. 9 Kapa'amo idi ini bhe neangkaku dua maka nandoo dua tantara neowaku. Ane apugau ne seemie tantara, 'Kala!', lasao nokala. Pedamo dua apugau, 'Mai!' lasao nomai, bhaha'i apugau ne bhatuaku, 'Kahadhaa aini!', lasao nokahadhaa'e." 10 Nofetingke peda na'a, Yesus nomente sepali'a, maka nopugau ne mie mangkafie ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u kabhalano kaparasaea medando ini miina'o apo'awaane ne olotando miendo Israel. 11 Amohatokoomu, dabhahi mie so humatono damai'ao te mata oleo bhe we kansoopa maka daomaa dapombali-mbali bhe Abraham, Ishak bhe Yakub weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 12 Tamaka so tala'ano mie membalino umatino ELOHIM, da'umohofida weo doloma mposo. Ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka." 13 Pada ana'a nopugaumo Yesus ne meangkando tantara maitu ambano, "Nakumadhadhiamo peda kaparasaeamu itu." Wakutuu aitu dua bhatua na'a lasao no'osa. 14 Nohato se lambuno Petrus, Yesus nowoha poniano Petrus nendole-ndole nosodoe. 15 Anoa nointahamo limano hobhine na'a, gaha'a sodono lasao nopada, maka nowanu no'ondofao Yesus. 16 Nosoo kaowu oleo, Yesus deowa'ianemo mie nepesuakino seetani. Yesus tanopugaumo kaowu sewobha wamba, seetani andoa maitu dopuli dolimba. Anoa nofeka'osa dua kosasawindo mie mosakino. 17 Kadhadhia aini mbalimo noko'ula'ao bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii Yesaya peda aini, "Anoamo sumodano sakintoomu, wowo'onomo dua kadaino namisintoomu." 18 Nowoha mie bhahi maitu dolibu-libue, notudumo anaguhu'ino dapolimba we sewetano te'i. 19 Nomaimo seemie pande Kitabi, ambano, "Guru, amangkafiko ne amai maka dua so kakala'amu." 20 Yesus notobhoosimo ambano, "Da'u ngkahoku bhe liano, ka'uhi lumola bhe kaufeno, tamaka Anano Manusia - Idimo ini - miina sepali'a bhe katifekalaa'i'ano towuno." 21 Seemie dua mangkafie nopugaumo, ambano, "Ompu, folalesa kanau asumuli kadeki akumobuhu amaku." 22 Tamaka Yesus notobhoosi, "Angkafi kanau, hunsa'anomo mie mate dakumobuhu mie mate bhaindo." 23 Yesus nosawimo toha ne bhangka doangkafie bhe anaguhu'ino. 24 Gaha'a tanosihato'amo kawea mongkolo, bhangkando netaa nohambi-hambita'iane ewo, tamaka Yesus noodo. 25 Anaguhu'ino domaimo dofowanue, ambado, "Waompu, tulumi kainsami! Ingka dabinasamoomu." 26 Yesus tanopugau ambano, "Noafa gaha'a mote'i'ao'omu? Kakuhano maka kaparasaeamiu!" Pada ana'a nowanumo, nobhoohai kawea bhe oeno te'i maitu. O te'i lasao nolinto. 27 Anaguhu'ino maitu domente sepali'a, ambado, "O mie ae bhahaa Anoa ini, sampe kawea bhe oe doangkafi dua pahintano?" 28 Sahatono we sewetano te'i, we liwuno miendo Gadara, domaimo dohodua mie nepesuakino seetani, dopo'awa'ao Yesus. Andoa ini domai'ao te tombuno lia kafokobuhu'a. Dotimote'i sepali'a sampe bhe naseemie miinamo bhe mokadono namangka ne itu. 29 Andoa dopokakei-kei ambado, "Anano ELOHIM, mai mafa'i kainsami gaha'a? Patudhumu maimo modee-dee kainsami, mahingga pae'o nahumato tempono?" 30 Miina nakodo'oa bhe andoa maitu nandoo kawaindo wewi nekanea tangasano doliwu. 31 Seetani'i maitu desalomo ne Yesus ambado, "Ane molimba kainsami, tudu kainsami tamesua weo kawaindo wewi atatu." 32 Ambano Yesus, "Kalamoomu!" Seetani'i maitu lasao dolimba maka dopesuaki kawaindo wewi na'a. Kosekawaindo wewi maitu dofilei we wiwino pimpi maka do'ohofi wutondo weo te'i sampe dolomo. 33 Mie dhumaganino wewi maitu lasao dofilei we liwu. Dohato ne watu, detula-tula'aomo kosasawi'ae kumadhadhia'ano. Detula-tula'aomo dua kumadhadhia'ano ne mie hoduano nepesuakino seetani maitu. 34 Dofetingke peda na'a kosasawindo mieno liwu domai'imo Yesus. Hato dopo'awaane, desalo mpuu nakumalamo nahumunsa liwundo.
1 Sasampuno Yesus nomai'ao te kabhawo, doangkafiemo mie bhahi. 2 Nomai'iemo seemie kokuli modaino, maka notaohao sombano bhe nopugau ambano, "Waompu, ane umunda, tetewei naembali meka'osa kanau." 3 Yesus nofonsoho limano, nodampasi mie amaitu bhe nopugau ambano, "A'unda, monggela'o toha." Mie aitu lasao no'osa, kulino nonggelamo. 4 Ambano toha Yesus, "Tandai'e, koise mekapu-kapuna ne la'ae maka dua, ampamo kaowu kalamo fotiwoha wutomu ne imamu. Namada aitu meowa kapopanga ne ELOHIM peda neowili'aono anabii Musa, so netandaindo mie bhahi putae hintu mo'osamo." 5 Hato nopesua we Kapernaum, nopo'awaanemo seemie neangkando tantarando Roma, nefetulumi ne Yesus. 6 Ambano, "Waompu, bhatuaku we lambu nokalu, sandole; nokadee-deemo sepali'a." 7 Ambano Yesus, "Amai ameka'osae." 8 Tamaka ambano neangkando tantara maitu, "Waompu, miina amantasia mesuaki lambuku; tapugaumo nasewobha wamba, maka bhatuaku maitu teteweimo nao'osa. 9 Kapa'amo idi ini bhe neangkaku dua maka nandoo dua tantara neowaku. Ane apugau ne seemie tantara, 'Kala!', lasao nokala. Pedamo dua apugau, 'Mai!' lasao nomai, bhaha'i apugau ne bhatuaku, 'Kahadhaa aini!', lasao nokahadhaa'e." 10 Nofetingke peda na'a, Yesus nomente sepali'a, maka nopugau ne mie mangkafie ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u kabhalano kaparasaea medando ini miina'o apo'awaane ne olotando miendo Israel. 11 Amohatokoomu, dabhahi mie so humatono damai'ao te mata oleo bhe we kansoopa maka daomaa dapombali-mbali bhe Abraham, Ishak bhe Yakub weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 12 Tamaka so tala'ano mie membalino umatino ELOHIM, da'umohofida weo doloma mposo. Ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka." 13 Pada ana'a nopugaumo Yesus ne meangkando tantara maitu ambano, "Nakumadhadhiamo peda kaparasaeamu itu." Wakutuu aitu dua bhatua na'a lasao no'osa. 14 Nohato se lambuno Petrus, Yesus nowoha poniano Petrus nendole-ndole nosodoe. 15 Anoa nointahamo limano hobhine na'a, gaha'a sodono lasao nopada, maka nowanu no'ondofao Yesus. 16 Nosoo kaowu oleo, Yesus deowa'ianemo mie nepesuakino seetani. Yesus tanopugaumo kaowu sewobha wamba, seetani andoa maitu dopuli dolimba. Anoa nofeka'osa dua kosasawindo mie mosakino. 17 Kadhadhia aini mbalimo noko'ula'ao bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii Yesaya peda aini, "Anoamo sumodano sakintoomu, wowo'onomo dua kadaino namisintoomu." 18 Nowoha mie bhahi maitu dolibu-libue, notudumo anaguhu'ino dapolimba we sewetano te'i. 19 Nomaimo seemie pande Kitabi, ambano, "Guru, amangkafiko ne amai maka dua so kakala'amu." 20 Yesus notobhoosimo ambano, "Da'u ngkahoku bhe liano, ka'uhi lumola bhe kaufeno, tamaka Anano Manusia - Idimo ini - miina sepali'a bhe katifekalaa'i'ano towuno." 21 Seemie dua mangkafie nopugaumo, ambano, "Ompu, folalesa kanau asumuli kadeki akumobuhu amaku." 22 Tamaka Yesus notobhoosi, "Angkafi kanau, hunsa'anomo mie mate dakumobuhu mie mate bhaindo." 23 Yesus nosawimo toha ne bhangka doangkafie bhe anaguhu'ino. 24 Gaha'a tanosihato'amo kawea mongkolo, bhangkando netaa nohambi-hambita'iane ewo, tamaka Yesus noodo. 25 Anaguhu'ino domaimo dofowanue, ambado, "Waompu, tulumi kainsami! Ingka dabinasamoomu." 26 Yesus tanopugau ambano, "Noafa gaha'a mote'i'ao'omu? Kakuhano maka kaparasaeamiu!" Pada ana'a nowanumo, nobhoohai kawea bhe oeno te'i maitu. O te'i lasao nolinto. 27 Anaguhu'ino maitu domente sepali'a, ambado, "O mie ae bhahaa Anoa ini, sampe kawea bhe oe doangkafi dua pahintano?" 28 Sahatono we sewetano te'i, we liwuno miendo Gadara, domaimo dohodua mie nepesuakino seetani, dopo'awa'ao Yesus. Andoa ini domai'ao te tombuno lia kafokobuhu'a. Dotimote'i sepali'a sampe bhe naseemie miinamo bhe mokadono namangka ne itu. 29 Andoa dopokakei-kei ambado, "Anano ELOHIM, mai mafa'i kainsami gaha'a? Patudhumu maimo modee-dee kainsami, mahingga pae'o nahumato tempono?" 30 Miina nakodo'oa bhe andoa maitu nandoo kawaindo wewi nekanea tangasano doliwu. 31 Seetani'i maitu desalomo ne Yesus ambado, "Ane molimba kainsami, tudu kainsami tamesua weo kawaindo wewi atatu." 32 Ambano Yesus, "Kalamoomu!" Seetani'i maitu lasao dolimba maka dopesuaki kawaindo wewi na'a. Kosekawaindo wewi maitu dofilei we wiwino pimpi maka do'ohofi wutondo weo te'i sampe dolomo. 33 Mie dhumaganino wewi maitu lasao dofilei we liwu. Dohato ne watu, detula-tula'aomo kosasawi'ae kumadhadhia'ano. Detula-tula'aomo dua kumadhadhia'ano ne mie hoduano nepesuakino seetani maitu. 34 Dofetingke peda na'a kosasawindo mieno liwu domai'imo Yesus. Hato dopo'awaane, desalo mpuu nakumalamo nahumunsa liwundo.
1 Yesus nebhasi anaguhu'ino doompulu hodua maka nowa'anda kuasa daefolimba seetani, daefekasali sabhaha saki bhe kadaino namisi. 2 Pedamo aini neando rasulu ompulu hoduano na'a. Kabhao-bhaono Simon nekonando Petrus bhe Andreas kakuta'ano. Pada ana'a Yakobus anano Zebedeus bhe Yohanes kakuta'ano. 3 Maka Filipus bhe Bartolomeus, Tomas bhe Matius mealano sewa, Yakobus anano Alfeus bhe Tadeus. 4 Simon miendo Zelot bhe Yudas Iskariot. Anoamo ini mowano Yesus ne limano kaewando. 5 Yesus notudumo anaguhuno ompulu hoduano na'a dakumala bhe nofohatoda ambano, "Koise angkafiomu kampuna humope'ano we liwundo mie suano Yahudi tawa mesua'ano weo kotando miendo Samaria. 6 Tamaka kalaomu ne umatino Israel kolilinono tapedamo dhumba. 7 Kalaomu bhe foleleomu, 'Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo.' 8 Feka'osadaomu mie mosaki, fowanudaomu mie mate, feka'uhidaomo mie kokuli modaino, folimbadaomu seetani. Kosasawi'ae ini awae'omu miina umolie'omua, dadi'anomo tafowa'aomoomu dua. 9 Koise mewowo'oomu bulawa, tawa salaka bhaha'i dhoi tambaga ne kawawemiu. 10 Koise dua mewowo'oomu bhaku so we laano sala, koise mewowo'oomu bhadhu nahaa tuwu, koise mepakeomu kaampini tawa katuko, kapa'amo mie kumahadhaa nopantasi na'umawa ponambono. 11 Ane mesua'omu ne kota tawa ne liwu, me'ondoomu mie mantasino so kabutu'amiu, meate-ateomu ne itu ampa kumalaomu toha. 12 Ane mesua'omu ne lambudo mie feabhadaomu putae, 'Kabarakatino Ompu so polambu aini.' 13 Ane damantasi, kabarakatino kafeabhamiu naeatemo ne andoa. Tamaka ane paise, kabarakatino nasumuli ne wutomiu. 14 Ane nandumandoo mie tapa tumahimakoomu tawa dokiido dametingkekoomu, limba bhe hunsaomu lambu tawa kota aitu; tantae'omu bhe bungahasino a'emiu. 15 Amohatokoomu kotu-kotu'u, nahumato Oleono Kiama kahukumu ne'awano witeno Sodom bhe Gomora nandoo naosape ane dapototoane bhe so ne'awano liwu aitu." 16 "Tandai'eomu! Atumudukoomu kumalaomu nada dhumba monaleno damesua ne wunta-wuntando da'u ngkahoku. Dadi'anomo tabeano mengkowaweomu nada ule bhe naelaa lalomiu nada dhaadhaha. 17 Ampamo kaowu kodhagaomu ne mie, kapa'amo dahumakokoomu bhe damowakoomu ne Sahano Agama. Dahumambisiangkoomu habuta weo lambu kasambahea'ando. 18 Hintimiu datumondakoomu ne wiseno kabhalano liwu bhe kafeompu'a mba'inomo kaparasaeamiu ne Idi. Aini somo katolalamiu membaliomu sakusiiku ne andoa bhe mie tapa'o mande'aono ELOHIM. 19 Ane damowakoomu ne fobhitahakino, koe nekenda-kenda handamiu nada amai tawa o ae so pugaumiu. Kapa'amo so pugaumiu itu dama'angkoe'omu wakutuu aitu dua. 20 Suanomo hintimiu so mugauno, tamaka Rohino Amamiu te surugaa so kosuahano namangka ne hintimiu. 21 O mie damowa kakutando ne kokuasano damongkoe'ao, pedamo dua o ama damowa anando damongkoe'ao. 22 Hintimiu ini dabansikoomu sabhaha mie mba'inomo neaku. Tamaka so kosabahano napotaami ampa namalusi, damosalamatida. 23 Ane damodee-deekoomu ne se'onu liwu, filei'omu ne liwu sigao'ano. Amohatokoomu, kotu-kotu'u pae'o madae'omu liwu-liwuno Israel mangkai'eomua, Anano Manusia - Idimo ini - nahumatomo. 24 Seemie anaguhu pae nalumiu guruno, tawa seemie bhatua pae nalumalo kafeompu'anoa. 25 Naetaamo seemie anaguhu napototo bhe guruno, bhe seemie bhatua napototo bhe kafeompu'ano. Ane kolambuno dakumonaemo Beelsebul, bhemo toha mie weo lambuno; ingka dawambakianda sabhaha modai'ano. 26 Dadi'anomo koe mote'iomua; kapa'amo kosasawi'ae tifebuni'ano damotiumbae; sabhaha rahasia damekantalea'ie. 27 O ae nepugau'aoku weo kahohondo, pugauaneomu ne mentalea'ano. O ae nekamuntui ne tingalamiu, foniomu te melangke'ano maka foleleomu ne mie bhahi. 28 Koise mote'iomu ne mie mepongkono mbadha tamaka miina dakokuasa daepongko alusu. Ampamo kaowu mote'iomu ne Anoa kokuasano fofobinasano naetaa alusu naetaa mbadha weo narakaa. 29 Ingka dopande'aanemo o rone doasoe haa ulu sedhoi. Tamaka bhe nase'ulu miina bhe mondawu'ano we wite ane pae namoindalo Amamu te surugaa. 30 Hintimiu itu bhemo wuluno fotumiu dopadae do'eapie. 31 Dadi'anomo koise mote'iomua, noliu'e hintimiu itu bhe kawaindo rone. 32 La'ae mangakuno ne wisendo manusia putae anoa noangkafi Idi, a'umakui'e dua te wiseno Amaku te surugaa. 33 Tamaka la'ae gumagano ne wiseno manusia putae anoa miina namangkafi Idi, agumagai'e dua ne wiseno Amaku te surugaa. 34 Koise kofekihiomu hatoku ini aeowa pometaa te dhunia. Ahato miina aeowa pometaa, tamaka o kampue . 35 Kapa'amo maiku ini aepogaati'ao amano bhe anano, ana'i hobhine bhe inano, seemie hobhine bhe ponia hobhineno. 36 Tangkanomo kaewando mie sanea mie weo lambu. 37 La'ae so moasi'aono inano bhe amano nalumiu'e kaasino ne Idi, pae namantasia namangkafi kanau. La'ae moasi'aono anano mo'ane tawa hobhine nalumiu'e kaasino ne Idi pae namantasia namangkafi kanau. 38 La'ae so pata tumongkuno sau salipuno maka namangkafi kanau, pae namantasia so Idi. 39 La'ae so potaami'ano inawano, namiinae inawano. Tamaka la'ae miinaeno inawa mba'inomo noangkafi Idi, tetewei namehapi dadi mpuuno. 40 La'ae tumahimakoomu, notahimamo dua Idi; maka la'ae tumahimano Idi, notahimamo Anoa tumudu kanau. 41 La'ae metahimano seemie anabii weo lambuno mba'inomo mie aitu o anabii, nae'awa ponambono anabii; la'ae metahimano mie banara mba'inomo mie aitu nobanara, naetahima ponambono mie banara. 42 La'ae fowa'aono oe kafoho'u mahingga nasekampoho'u'a kaowu so mie mepandano kaengkoha'a ini mba'inomo mie aitu anaguhuku, kotu-kotu'u pae namiinaea ponambonoa."
1 Nopalusi nofohato anaguhu'ino ompulu hoduano na'a, Yesus nohunsamo liwu aitu maka nokala nofofoina'u bhe nefolele Bhihita Metaa ne liwu-liwu moma'o'ano ne itu. 2 Weo katohongku Yohanes nofetingke dua nehabuno Kristus. 3 Dadi'anomo notudu anaguhu'ino dameena ne Yesus ambado, "Hintumo bhahaa so humatono peda nedhandi'aono ELOHIM itu, kaa taeantagi dua mie sigao'ano?" 4 Yesus notobhoosida ambano, "Sulimoomu, fohatoaneomu Yohanes o ae nefetingkemiu bhe newohamiu. 5 Kabunto suli dofowoha, mie kalu dekala-kala, kokuli modaino donggela, kapongke dofofetingke, mie mate suli dodadi bhe mie ngkumaasi-asi defebhihitaianda Bhihita Metaa. 6 Dokodawua mpuu mie tapa mongahe'i kanau hampano kandidikino lalo." 7 Dokundo kaowu anaguhu'ino Yohanes, Yesus nopugaumo ne mie bhahi, nopulao'ao Yohanes ambano, "Kala me'ondoomu ae gaha'a we pandaso bhalano endefi'ini? Me'ondoomu wulu neangko-angkono kawea bhahaa? 8 Bhahaa kala me'ondoomu ae we pandaso bhalano? Me'ondoomu mie kopakea alusuno? Ingka mie kopakea alusuno deate weo kamali. 9 Kaowu kala me'ondoomu ae we pandaso bhalano? Me'ondoomu seemie anabii? Ingka anoamo, bhahamoa noliu'e anoa bhe seemie anabii. 10 Kapa'amo Yohanes ini nepulao'aono wambano Kitabi peda aini, 'Anoamo ini katuduku, atudue nama'induluangko, naebhongkaangko kaangka'a te wisemu.' 11 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ne olotando manusia lumenteno ne dhunia ini miina bhe moliuno Yohanes Fokadiuno; tamaka foliuno kahobu weo Kafopahinta'ano ELOHIM nofoliu'e kabhala. 12 Notanda Yohanes notiumba ta'ampa aitu, Kafopahinta'ano ELOHIM doewangie, mewangie na'a dokopatudhu dasumaohi bukue. 13 Kapa'amo kosasawindo anabii bhe Kitabino Musa dofofohatoanemo so kumadhadhia'ano ampa katiumba'ano Yohanes. 14 Maka ane tumahimae'omu, Yohanesmo ini anabii Elia so humatono itu. 15 Ane dokotingala, beano dametingke! 16 Apototoane bhe ae bhahaa mie ne dhamani aini? Andoa tapedamo kaana-ana'i we daoa, dopolo'o-lo'oi bhe sabhangka'indo, ambado, 17 'Ingka taetempaangkoomu ganda, tamaka miina lumindaomu; taelagu-laguangkoomu kapea, ingka miina moguguhuomua.' 18 Kapa'amo Yohanes nohato, miina naomaa'a miina naoho'ua, ambado mie, 'Anoa maitu nopesuakie seetani.' 19 Pada ana'a Anano Manusia - Idimo ini - nohato nohumaa nofoho'u, ambado mie, 'Soba ondoomu, mie kumadau-dau bhe pande foho'u, sabhangkando meala'ino sewa bhe mie kodhosa.' Tamaka kakotimbangino ELOHIM notipande'ao kakotu'uno ne hasilino." 20 Pada aitu Yesus nofe'alamo liwu-liwu kaehabu'ano tanda tapa mentela, kapa'amo miina dametompa'ao dhosando bhe dadumoli ne ELOHIM mahinggamo ne itu foliu'anomo kabhahi tanda nehabuno. 21 Ambano, "Balaamo hintu liwuno Korasim! Balaamo dua hintu liwuno Betsaida! Ane endefi'ini we kotano Tirus bhe Sidon nakumadhadhia tanda-tanda tapa mentela newohamiu ini, tetewei nomponamo dadumoli ne ELOHIM, daepake bhida bhe daetei abu te fotundo . 22 Tamaka amohatokoomu, nahumato Oleono Kiama, naosape kahukumuno miendo Tirus bhe Sidon bhe kahukumu so ne'awamiu. 23 Hintu liwuno Kapernaum, kuna'emu dasumangkeko te lani? Paise, hintu da'umohoko we narakaa, kapa'amo ane endefi'ini we Sodom nakumadhadhia tanda-tanda tapa mentela newohamiu ini, tetewei liwu aitu nandumandoo'e ampa se'oleo itu. 24 Tamaka amohatokoomu, nahumato Oleono Kiama, naosape kahukumuno miendo Sodom bhe kahukumu so ne'awamiu." 25 Wakutuu ana'a Yesus nosambaheamo ambano, "Notumpu laloku, Ama, Ompuno lani bhe dhunia, kapa'amo kosasawi'ae ini febunie ne mie kotimbangi bhe mie mande, tamaka fotiwohae ne mie mepandano kaengkoha'a pata kokasikolano. 26 Daanumo Ama, pedamo aitu kaposahasi'anomo lalomu. 27 Kosasawi'ae padamo nowa'a kana'e Amaku. Miina bhe mande'aono Anano ELOHIM mpahinomo Amano. Miina dua bhe mande'aono Amano mpahinomo Anano, bhe kosasawindo mie ne'unda'aono Anano ELOHIM damande'ao Amano. 28 Mai'omu ne idi, hintimiu mowuleno bhe kowowo'o mobhieno, maka ama'angkoomu kalalesano lalo. 29 Tongkuomu wowo'oku bhe poguhuomu ne Idi, kapa'amo Idi ini netaa laloku bhe afekapanda Wutoku. Tetewei me'awaomu kalalesano lalo. 30 Kapa'amo pahinta newa'aoku nomuda, wowo'o nefotongku'aoku nosape."
1 Sewakutuu, ne oleono Sabat Yesus bhe anaguhu'ino dolalo weo kaampono gandum. Mba'inomo do'aho, anaguhu'ino detobhemo wunano gandum maka dohumaa. 2 Dowoha amaitu, ambado miendo Farisi, "Soba ondo anaguhu'imu maitu, ingka dekangkala'imo faliano oleono Sabat." 3 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Miina'o basae'omua gaha'a nehabuno omputo Daud wakutuuno wutono bhe mangkafie do'ahomo? 4 Ingka nopesua weo Lambuno ELOHIM maka nohumaa roti kapopanga so ELOHIM. Gaha'a weo tubhono agamantoomu roti ana'a o falia daomaa'e andoa, naetaa wutono naetaa mie mangkafie, mpahinomo imamu. 5 Bhahaa miina dua basae'omua weo Kitabino Musa, ne oleono Sabat imamu kumahadhaano weo Lambuno ELOHIM ingka dekangkala'i tubhono Sabat, tamaka miina dua dakoka'alaa? 6 Amohatokoomu, ne ini nandoo lumiuno Lambuno ELOHIM. 7 Notibuhi weo Kitabi, 'Kapoindaloku dopomobhela-bhela'ao lalo, suano kapopangaa.' Ane kotu-kotu'u lumosangie'omu ma'anano wamba aini, tetewei pae mefo'alaomu mie tapa koka'ala. 8 Anano Manusia - Idimo ini - nokokuasa dua namotantu atorano oleono Sabat." 9 Nomai'ao ne itu Yesus nopesuamo weo lambu kasambahea'ando. 10 Ne itu nandoo seemie nokepe limano sembali. O mie dofeenamo ne Yesus, "Weo tubhono agamantoomu naembali bhahaa daefeka'osa mie mosaki ne oleono Sabat?" Patudhundo damo'alae. 11 Tamaka Yesus nopugau ne andoa ambano, "Ane ibahano ne olotamiu itu nandoo bhe kodhumbano se'ulu, gaha'a ne oleono Sabat dhumbano nondawu weo ola, namafa'iane bhahaa? Ingka tetewei nahumakoe maka namolimbae? 12 Ingka noliu'e manusia bhe dhumba. Dadi'anomo ne oleono Sabat naembali daehabu metaa'ano." 13 Pada ana'a nopugau ne mie mokepeno lima maitu, "Fonsoho limamu!" Mie aitu nofonsoho limano, lasao no'osa peda limano sembalino. 14 Tamaka miendo Farisi tadolimba maka dopokana-kanagau damongko Yesus. 15 Gaha'a Yesus nopande'aane patudhundo maka nofogampi Wutono. Dobhahi mangkafino Yesus, kosasawindo mosaki'ano nofeka'osada. 16 No'ele'aanda sepali'a daetaatanga putae la'ae Anoa maitu. 17 Aini so noko'ula'ao bhoasao nefosampeno anabii Yesaya peda aini, 18 "Ainimo katudu nepiliku, nemoasi'aoku, neposahasi'aono laloku. Rohiku atumei'e we lalono, Anoamo so mefoleleno tubhono kasalamati ne sabhaha bansano liwu. 19 Anoa pae napotagalia, pae nakumeia, pae dua dametingkea suahanoa ne amai kaangka'a. 20 Wulu tipakuno pae natumampuea, kantalea mohawuno hende pae nameoniea. Anoa napotaami sampe tubhono kasalamati neowano nafotalo. 21 Anoamo so kaposahuna'aondo sabhaha bansano liwu." 22 Pada ana'a deowaanemo seemie nepesuakino seetani. Mie ana'a nobunto bhe nobhea. Yesus nofeka'osae sampe nembalimo nopugau bhe nofowohamo. 23 Kosasawindo mie tadomente, ambado, "Anoamo ini bhahaa nekonando sampu'ano Daud?" 24 Tamaka dofetingke amaitu, miendo Farisi dopugaumo ambado, "Kaembali'ano mie aini nefolimba seetani hampano nopake kuasano Beelsebul, Kafeompu'ando seetani." 25 Yesus nopande'aane fekihindo lasao nopugau ne andoa ambano, "Ane se'onu kakolaki'a pae dase'ise tamaka sadhia dopoewa-ewangi tetewei nabinasa; pedamo dua aitu ane se'onu liwu tawa se'onu polambu pae dase'ise tamaka sadhia dapogiha-giha pae dua naentaraa. 26 Dadi'anomo ane Kafeompu'ando seetani naefolimba seetani, ingka miinamo nase'ise, noewangimo wutono. Nada amai naentara dua kafopahinta'ano seetani na'a? 27 Ambamiu aefolimba seetani apake kuasano Beelsebul. Ane peda ana'a anaguhu'imiua depake kuasa ae defolimba seetania? Dadi'anomo nehabundo maitu katandainomo ka'alano fekihimiu. 28 Tamaka ane aefolimba seetani apake kuasano Rohino ELOHIM, sakotu'uno nohatokomoomu Kafopahinta'ano ELOHIM. 29 Ane damesuaki lambuno seemie mo'osa maka dasumaohi buku kanandoono, tabeano datumapu kadeki kolambuno na'a. Mada aitu kane'omo naembali darumampasi kanandoono. 30 La'ae tapa pobhaino bhe Idi noewangi kanau; la'ae tapa humamba kanau taefohompu mie, mie aitu mehabuno pogasa-gasa'ando mie. 31 Dadi'anomo amohatokoomu: kosasawi'ae dhosa bhe ka'umbu ne manusia nati'amponi, tamaka ka'umbu ne Rohino ELOHIM pae nati'amponia. 32 Ane o mie nopahampugau noewangi Anano Manusia nati'amponi; tamaka ane dopahampugau doewangi Rohino ELOHIM pae nati'amponia, naetaa te dhunia ini, naetaa we suli'a." 33 "Ane dopoindalo dae'awa bhakeno sau metaa'ano, tabeano netaa dua pu'uno. Ane miina naetaa pu'uno, bhakeno miina dua naetaa. Kapa'amo sau dopande'aane ne bhakeno. 34 Hintimiu ini sampu'ano ule modai! Nada dua amai mefolimbaomu pugau metaa, sangi'anomo wutomiu mie modai? Kapa'amo lumimbano ne wiwi, nomai'ao ne kamponono totono lalo. 35 Mie metaa nefolimba metaa'ano mai'ao ne kampebuni'ano lalo metaa'ano. Pedamo dua aitu mie modai nefolimba modai'ano mai'ao ne kampebuni'ano lalo modai'ano. 36 Amohatokoomu: sabhaha pugau tapa kofahalaa dapowiseane wuto nahumato oleono Kiama. 37 Kapa'amo wakutuu ana'a namokantibhako bhaha'i namo'alako ELOHIM, neatemo ne pugaumu." 38 Wakutuu aitu dopugaumo seemie hodua pande Kitabi bhe miendo Farisi ne Yesus, "Guru, gao mani taoha mehabu kainsami tanda tapa mentela." 39 Yesus tanotobhoosi ambano, "Mie dhamani aini dodai diundo bhe miina daeangka, gaha'aitu desalo se'ise tanda. Tamaka paise dama'anda, ampamo kaowu tandano kumadhadhiano ne anabii Yunus. 40 Kapa'amo peda anabii Yunus neate weo handano kenta bhalano tolu oleo tolu alo, nadamo dua aitu Anano Manusia naeate we lalono wite tolu oleo tolu alo. 41 Nahumato Oleono Kiama, miendo Niniwe dasiwanu-wanu'a bhe mie dhamani aini maka damo'alada. Kapa'amo miendo Niniwe dofetingke kaowu bhihita neowano anabii Yunus, dofetompa'aomo dhosando bhe dodoli ne ELOHIM. Sakotu'uno humatono ini noliu'e anabii Yunus. 42 Nahumato Oleono Kiama, omputo hobhine mai'aono we liwuno Sheba nasiwanu'a bhe mie dhamani aini maka namo'alada. Kapa'amo omputo hobhine aini nomai'ao we tompano dhunia nametingke kafoina'u kotimbangino omputo Salomo. Sakotu'uno humatono ini noliu'e omputo Salomo." 43 "Ane seetani nolimba nomai'ao ne manusia, tanolilimo ne wite pandaso ne'ondofi kafeolu'ano tamaka miina nae'awaa. 44 Dadi'anomo ambano, 'Naetaa asumuli we lambu kahunsa'aku.' Nohato gaha'a lambu ana'a miina nakomiea, nonggela bhe notifosintuwu. 45 Pada ana'a nosulikimo sabhangkano dopipitu maka dopesua deate ne itu. Seetani bhaino maitu dofoliu'e dua kadaindo. Panda-pandano mie aitu dhulu kadaha bhe pakatandano. Nadamo dua ana'a so kumadhadhia'ano ne mie modaino dhamani aini." 46 Tangasano Yesus nopugau ne mie bhahi maitu, dohatomo inano bhe bhahitie'ino. Andoa deehe-ehe we simbali, gaondo damo'awaane. 47 Nofohatoemo seemie ambano, "Guru, inamu bhe bhahitie'imu deehe-ehemo we simbali, gaondo dapo'awaangko." 48 Tamaka Yesus tanotobhoosi mie ana'a ambano, "La'ae gaha'a inaku? La'ae bhahitie'iku?" 49 Pada ana'a nosusumo anaguhu'ino bhe nopugau ambano, "Aini'adamo inaku bhe bhahitie'iku. 50 Kapa'amo la'ae mangkafino kapoindalono Amaku te surugaa, anoamo bhahitieku mo'ane, anoamo bhahitieku hobhine, anoamo dua inaku."
1 Ne oleo ana'a Yesus nolimba we simbalino lambu maka nokala nengkoha we wiwino te'i. 2 Mie bhahi dopohato-hatomo toha dolibu-libue, sampe nosawimo ne bhangka maka nengkoha. Mie bhahi tadeehe-ehe te wite. 3 Nobhahi kafoina'uno Yesus nepakeanda kapalenda. Ambano, "Nandoo seemie mekaampono nokala ne'ewi wine. 4 Tangasano ne'ewi, nandoo wine mondawu'ano ne kaangka'a. Gaha'a dohatomo ka'uhi lumola, dopadae dohumaa'e. 5 Nandoo dua mondawu'ano ne kamo'ali, witeno miina naokapaa. Wine aitu nopikitumbu mba'inomo nonifi witeno. 6 Tamaka hato nopana oleo, tumbuno noleleumo maka nomate mba'inomo pahakano miina nakumamaa. 7 Nandoo dua wine mondawu'ano we wuntano kahoku kokihi. Kahoku aitu nodhulu kabhala, maka no'onti'i kantisa na'a ampa nomate. 8 Sigao'ano nondawu ne wite menowu, sampe nokobhake. Bhakeno nandoo mo'ono onu sewili, nandoo nomo fulu, nandoo dua tolu fulu onu. 9 Ane dokotingala beano dametingke." 10 Pada aitu domaimo anaguhu'ino, dofeenae ambado, "Noafa gaha'a ingka fofoina'u'ao mepake kapalenda?" 11 Notobhoosimo Yesus ambano, "Hintimiu nowa'angkoomu kadawu ELOHIM pande'aanemoomu rahasiano Kafopahinta'ano, tamaka mie sigao'ano miina. 12 Kapa'amo kokanandoono datumubhahiane ampa napontalabhi-labhi, tamaka tapa kokanandoono, o ae maka dua kanandoono damadae damala'ie. 13 Pedamo ana'a kaepake'aku kapalenda ne andoa, hampano mahingga da'umondo paise dakoniwoha, mahingga dametingke paise dakonilosangi. 14 Aini noposahataamo bhe nekosuaha'aono anabii Yesaya peda aini, 'Hintimiu safeti-fetingke tamaka pae melosangieomu, sawoha-woha tamaka pae konipande'ao'omua. 15 Kapa'amo totono lalondo mie andoa ini nofekontumo, tingalando nopo'opimo, matando nopilomo. Kanandoo'ano peda ana'a keana dofowoha'ao matando, keana dofofetingke'ao tingalando, keana dua dolosangi'ao totono lalondo, bhaha sala dodoli se idi maka ameka'osada.' 16 Tamaka kakodawuamiu, matamiu nofowoha, tingalamiu nofofetingke. 17 Amohatokoomu, kotu-kotu'u dobhahi anabii bhe mie lumebe endefi'ini, gaondo damoha newohamiu aitu, tamaka miina daohaea; gaondo dametingke nefetingkemiu aitu tamaka miina dametingkeea. 18 Dadi'anomo fetingkeomu ma'anano kapalenda me'ewino wine sa'ituini. 19 Kotika mie metingkeno bhoasao Kafopahinta'ano ELOHIM tamaka miina nalumosangiea, nomai'ie Kafeompu'ando seetani norampasi bhoasao kane'o ne'ewi weo totono lalondo maitu. Aitumo ma'anano wine mondawu'ano ne kaangka'a. 20 Wine ne'ewi ne kamo'ali, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM, lasao dotahimae bhe do'ia'ane. 21 Ampamo kaowu bhoasao aitu miina nakopahakaa weo totono lalondo sampe miina natumahaa. Sade'awa kasabhano tawa kakadee-dee mba'inomo doangkafi bhoasao maitu, lasao dohunsa kaparasaeando. 22 Wine mondawu'ano weo kahoku kokihi, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM, tamaka nobhahi dofekihi so kadadi'ando bhe nobhohe-bhohe'ida kahangkaeano dhunia. Kosasawi'ae na'a nopesua weo totono lalondo no'onti'i bhoasaono ELOHIM sampe miina nakohasilia. 23 Wine mondawu'ano ne wite menowu, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM bhe dolosangie. Dadi'anomo nokobhake, nandoo mo'ono lentu'a, nandoo nomo fulu lentu'a, nandoo dua tolu fulu lentu'a hasilino." 24 Yesus nefohatoandamo dua kapalenda sigao'ano. Ambano, "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo seemie me'ewino wine metaa te kaampono. 25 Gaha'a sealo, tangasano doodo mie, nomaimo kaewano lasao ne'ewiane dana ne olotano gandum na'a maka nokala. 26 Hato notumbu bhe nokowunamo gandum na'a, notiwohamo dua dana sa'ituini. 27 Bhatuano lasao domai ne kafeompu'ando, ambado, 'Waompu, ingka wine metaa ne'ewimu te kaampo, tamaka nomai'ao ne amai bhahaa dana tatua?' 28 Ambano kafeompu'ando, 'Kahadhaano kaewa itua.' Ambado dua bhatua na'a, 'Bhahaa gaomu tabunatiemo dana maitu?' 29 Tamaka ambano kafeompu'ando, 'Koise, kapa'amo ane bunatie'omu dana itu, kunanomo gandum natibunati dua. 30 Hunsa'anomo kohaahonda'ae da'umende ampa metobhe'a. Nahumato metobhe'a, amugau'aomo ne tumobheno, 'Fo'onuomu kadeki dana itu, obho-obhoe'omu maka tawue'omu. Mada aitu fo'onuomu gandum weo lambu kaentei'ano otiku.' ' " 31 Pada ana'a nefohatoandamo dua kapalenda sigao'ano, ambano, "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo dua onuno sau wonoita se'onu noalae seemie maka nohoo'e te kaampono. 32 Onuno sau wonoita ini foliuno kahobu ne olotano sabhaha wine, tamaka ane notumbu kaowu, no'ende noliuda sabhaha kantisa. Nembali pu'uno sau bhalano, sampe ka'uhi lumola domai dofekaufe ne ha'ano" . 33 Nosunsumiane dua kapalenda aini. "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo ragi nealano seemie hobhine mbali kaefo'ende'ano roti. Ragi aini nokunsaloe bhe tariguno fato fulu baa ampa no'ende kosasawi'ae." 34 Yesus nofohatoanda kosasawi'ae na'a ne mie bhahi, nepakeanda kapalenda. Anoa miina sepali'a namoina'uda ane miina naepalendaanda. 35 Aini mbali noko'ula'ao bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii, "Abhoka wambaku aepalenda, amohatoanda tifebuni'ano mpini pakatandano dhunia." 36 Pada ana'a Yesus nohunsamo mie bhahi, nopesuamo weo lambu. Domaimo anaguhu'ino maka ambado, "Fohato kainsami ma'anano kapalendano dana te kaampo sa'ituini." 37 Notobhoosidamo ambano, "Mie me'ewino wine metaa, ma'anano Anano Manusia - Idimo ini. 38 Kaampono, ma'anano dhunia ini. Wine metaa, ma'anano umatino Kafopahinta'ano ELOHIM; dana nokoma'ana'ao mie tumaino ne Kafeompu'ando seetani. 39 Kaewa me'ewino dana, ma'anano Kafeompu'ando seetani. Tempono metobhe'a nokoma'ana'ao kafetompaino dhamani bhe tumobheno na'a o mala'ekati. 40 Peda dana dofo'onue maka dotawue ne efi, namedamo dua na'a nahumato kafetompaino dhamani. 41 Anano Manusia natumudu mala'ekatino damo'onu sabhaha mie mekakodhosano manusia bhaindo bhe mie humabu modaino weo Kafopahinta'ano. 42 Kosasawindo na'a da'umohofida weo efino narakaa; ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka. 43 Wakutuu ana'a mie mongkilo dakotilanga nada oleo weo Kafopahinta'ano Amando. Ane dokotingala, beano dametingke!" 44 "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo dua arataa tikantanono te kaampo. Gaha'a nandoo seemie umawae, maka suli nokantanoe. Ka'osano ka'iano nokalamo noasopi kosasawi'ae kanandoono maka no'oli kaampo ana'a. 45 Pedamo dua ana'a, Kafopahinta'ano ELOHIM peda seemie daga me'ondofino muntia mokesa. 46 Nopo'awa'ao kaowu muntia foliuno kakesa bhe ka'ali, nokalamo noasopi kosasawi'ae kahangkaeano maka nosuli no'oli muntia na'a." 47 "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo dua puka nelabu we te'i, notikaiane sabhaha kenta. 48 Kentano notahusu, domaimo mie dohelae te ka'oti'a maka dengkoha dofepili kenta na'a. Metaa'ano dotei'e weo kaentei'a, tapa metaa'ano do'ohofie. 49 Namedamo ana'a nahumato kafetompaino dhamani; mala'ekati damai dapogaati'ao mie modai bhe mie metaa. 50 Mie modai da'umohofida weo efino narakaa, ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka." 51 Nofeenamo Yesus ambano, "Losangie'omu bhahaa kosasawi'ae ini?" Anaguhu'ino dotobhoosi ambado, "Uumbe." 52 Ambano toha Yesus, "Dadi'anomo kotika pande Kitabi metahimano kafoina'uno Kafopahinta'ano ELOHIM, tapedamo kolambuno molimbano kahangkaeano mai'ao ne kaentei'ano, nabu'ou nangkodau." 53 Nopalusi nofohatoanda sabhaha kapalenda na'a, Yesus nokalamo. 54 Sahatono we liwu kamai'ao'ano, nofofoina'umo weo lambu kasambahea'a. O mie tadomente bhe dopugau ambado, "Nomaiane ne amai bhahaa sabhaha kapande bhe kuasano nehabu giu timente'aono maitu? 55 Ingka anoa ini anano tuka. Inano ingka Maria bhe bhahitie'ino ndo Yakobus, Yusuf, Simon bhe Yudas. 56 Ingka bhahitie'ino hobhine deate dua bhe intaodiomu. Kaowu ne amai noalae sabhaha kapande bhe kuasano maitu?" 57 Mie andoa na'a nondidiki lalondo sampe dokiidoemo. Gaha'a nopugaumo Yesus ne andoa maitu ambano, "Seemie anabii dofosibhalae ne amai liwu. Ampamo kaowu ne liwu kamai'ao'ano bhe ne lambuno wutono miina damosibhalaea." 58 Dadi'anomo Yesus miina nabhahia nehabu giu timente'aono ne itu, mba'inomo miina damarasaea'a.
1 Wakutuu ana'a Herodes, kolaki we kadieno Galilea, nofetingke dua bhihitano Yesus. 2 Dadi'anomo nopugaumo ne mie'ino ambano, "Mie aini tetewei Yohanes Fokadiuno. Anoa suli nodadi, kakokuasa'anomo nehabu giu timente'aono." 3 Kapa'amo Herodes padamo nofotudu dohako Yohanes, dokatapue maka dotohongkue. Katitohongku'ano mba'inomo parakarano Herodias, mieno lambuno Filipus, nealano Herodes. Gaha'aitumo Filipus ini dosibhahitie bhe Herodes. 4 Yohanes nefe'ulaiane ambano, "Ingka o falia mala Herodias so mieno lambumua." 5 Herodes gaono namongko Yohanes, tamaka note'i mie bhahi, kapa'amo Yohanes doabhie seemie anabii. 6 Se'oleo kolaki Herodes nehabu hame-hame nofe'ulai oleo kalente'ano. Ne hame ana'a kalambeno Herodias nolinda ne wisendo humatono. Herodes no'ia sepali'a nowoha lindano. 7 Ka'osano ka'iano Herodes nopodhandi bhe nofemata ne kalambe ana'a ambano, "O ae maka dua so nesalomu, tetewei ama'angkoe." 8 Mba'inomo kawudhuno inano, kalambe ana'a nopugau ambano, "Wa'a kanau fotuno Yohanes Fokadiuno, datumei'e ne tala; amalaemo dua aitu." 9 Kolaki Herodes nopea lalono, tamaka hampano padamo nofemata ne wisendo humatono, nofopahintangimo tetewei dama'ane. 10 Netudumo mie dotompe wu'uno Yohanes we katohongku. 11 Pada aitu fotuno Yohanes dowowo'oemo dotei'e ne tala maka dowa'ane kalambe na'a. Pada notahimae, nowa'anemo inano. 12 Dofetingke peda na'a domaimo anaguhu'ino Yohanes doala maeatino maka dokobuhue. Pada dokobuhue dokalamo dofohatoane Yesus. 13 Nofetingke bhihita peda na'a, Yesus nogampimo nosawi ne bhangka, patudhuno nakumala we molino'ano namoisa. Sadofetingke peda aitu, mie bhahi domai'ao ne sabhaha liwu doangkafie doangka wite. 14 Hato nosede, Yesus nowohamo mie bhahi maitu. Anoa nobhelaanda lalo sampe mie mosakino nofeka'osada. 15 Noma'o kaowu naohondo oleo, domai'iemo anaguhu'ino bhe dopugau ambado, "Ingka nosoomo oleoa. Nolino sepali'a ne ini. Naetaamo tumududa dasumuli mie bhahi ini, neanomo naembali dae'oli otindo ne koliwu'ano." 16 Tamaka Yesus tanopugau, "Koemo dokalaa, hintimiu so makandedaa." 17 Ambado, "Ndumandoo'ano ne ini ingka roti kaowu lima onu bhe kentano haa ulu." 18 Ambano toha Yesus, "Owa kana'eomu." 19 Pada ana'a mie bhahi notududamo daengkoha ne kahoku. Dengkoha kaowu, noalamo roti lima onuno bhe kenta haa uluno na'a, nototohana te lani nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM maka nobhebhehae. Pada ana'a nowa'andae anaguhu'ino dodawu-dawuandae mie bhahi maitu. 20 Kosasawindo dohumaa ampa dowe'i. Pada dohumaa dofo'onu kabhila'ando, nopono ompulu haa kalangka. 21 Momaano, mo'ane kaowu dolima hewu, miina datilentua hobhine bhe ana'i. 22 Pada ana'a Yesus notudumo anaguhu'ino dasumawi ne bhangka dama'indulu we sewetano, mie bhahi notududamo dua dasumuli. 23 Dokala kaowu mie bhahi, Yesus nofonimo te kabhawo nosambahea nomoisa. Nohondo oleo, sadaa-daa'e ne itu nomoisa. 24 Bhangkando anaguhu'ino nohatomo we wuntano ndalo, nohambi-hambita'iane ewo mba'inomo desumpu kawea. 25 Hambi-hambi tolu mata kohondo'a Yesus nomai'idamo nekala-kala te wawono oe. 26 Dowohae nekala-kala te wawono oe, anaguhu'ino dotikenda sepali'a, ambado, "Aitu kahanda!" sampe dokei mpodea'ao kate'i. 27 Tamaka Yesus lasao nopugauanda, "Fekatangka lalomiu, o Idi inia, koise mote'iomua!" 28 Notobhoosimo Petrus, ambano, "Waompu, ane kotu-kotu'u o Hintu, tudu kanau amai'iko aekala-kala dua te wawono oe." 29 Ambano Yesus, "Maimo padaa!" Dadi'anomo Petrus nosampumo nomai'ao ne bhangka maka nokala te wawono oe napo'awa'ao Yesus. 30 Tamaka nowoha kaowu ka'osano kawea note'imo, maka notondumo uluno seendai-seendai sampe nokei, "Ompu, tulumi kanau!" 31 Yesus lasao nofonsoho limano maka nointahae bhe nopugau ambano, "Kakuhano kaparasaeamu gaha'a! Noafa nopoibhaha'ao lalomu?" 32 Pada ana'a dofonimo weo bhangka, gaha'a kawea notiehemo. 33 Mie weo bhangka dotaohao sombado bhe dopugau, "Kotu-kotu'u Hintu ini Anano ELOHIM." 34 Dohato we sewetano, dosedemo we liwuno Genesaret. 35 Sadopande'aane mieno liwu putae humatono ini Yesus, dopofole-folelemo koseka'ewa'ae kadie aitu. Kosasawindo mie mosakino doowa'idamo ne Yesus. 36 Andoa desalo na'umunda'aanda dadumingku dhubano, mahingga dhambe-dhambeno kaowu. Kosasawindo dumingkue do'osamo.
1 Pada ana'a dohatomo miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi mai'aono we Yerusalem. Andoa domai ne Yesus bhe dofeena ambado, 2 "Noafa gaha'a anaguhu'imu maitu dokangkala'i adhatino awua'intoomu, ingka tadohumaamo miina daewanua peda atorano agamantoomu?" 3 Tamaka Yesus tanotobhoosida ambano, "Noafa ingka hintimiu dua kangkala'iomu pahintano ELOHIM maka fosibhalaomu adhatino awua'imiu? 4 Kapa'amo ELOHIM nokowamba, 'Fosibhalae inamu bhe amamu; mie me'awutino inano bhe amano tabeano damekamatee.' 5 Tamaka ambamiu peda aini: ane o mie nopugau ne inano bhe ne amano 'Kanandooku so atumanggo'ao hintimiu, nembalimo kapopanga so ELOHIM', 6 maka mie aitu paemo naoafaa ane paemo namosibhala inano bhe amano. Peda kaowu ana'a ingka pisakie'omu bhoasaono ELOHIM maka fosibhala adhatimiu wutomiu. 7 Mie mehaa'ulano! Nokotu'umo nekosuaha'aono anabii Yesaya nopulao'ao hintimiu, 8 'Mie andoa ini dosombai kanau kaowu ne wiwindo, tamaka totono lalondo nokodo'o bhe Idi. 9 Miina nako'ulu'a dosombai kanau, kapa'amo kafoina'u nefoguhu'aondo pahintano manusia.' " 10 Pada ana'a Yesus nosali'i mie bhahi maitu maka nofohatoda ambano, 11 "Fetingke bhe tandai'eomu! Suano mesua'ano ne wobhano manusia fofekaharamuno, tamaka lumimba'ano ne wobhano aitu'aemo fofekaharamuno." 12 Kaowu domai'iemo anaguhu'ino maka dofeena ambado, "Pande'aane bhahaa wambamu sa'ituinia nolea'ane lalondo miendo Farisi?" 13 Yesus tanotobhoosida ambano, "Kotika kantisa tapa netisano Amaku te surugaa, tetewei damadae dabunatie. 14 Koemo heruandaomua. Andoa itu kabunto metondano dua kabunto. Ane kabunto netonda kabunto, kohoduando tetewei daondawu weo ola." 15 Nopugaumo Petrus, ambano, "Fohato kainsamie ma'anano kapalenda sa'ituini." 16 Ambano Yesus, "Gaha'a miina dua lumosangie'omua? 17 Miina mande'aaneomua gaha'a sabhaha mesua'ano ne wobhano manusia nosampu we handa maka do'ohoe ne dhamba? 18 Tamaka lumimba'ano ne wobha nomai'ao we totono lalo, aitu'aemo fofekaharamuno. 19 Kapa'amo nomai'ao we totono lalo nolimba sabhaha fekihi modai, dofopongko, domonsule, dopokawite-wite, dosibu, degau-gau bhe dofo'umbu. 20 Medandomo na'a fofekaharamuno. Tamaka dohumaa'ao lima pata nefewaniu, miina nafofekaharamua." 21 Pada peda na'a Yesus nokalamo, nogampi we kadieno Tirus bhe Sidon. 22 Ne itu nomaimo hobhine miendo Kanaan meateno ne itu bhe nokei ambano, "Mobhela kanau lalo, Ompu sampu'ano Daud, anaku hobhine nopesuakie seetani nokadee-deemo sepali'a." 23 Tamaka Yesus miina sepali'a natumobhoosia. Dadi'anomo domaimo anaguhu'ino desalo ambado, "Tuduemo nakumala, ingka nofoangkafi kansuhu bhe nopokakei-kei." 24 Ambano Yesus, "Idi ini dotudu kanau a'umondofi kaowu umatino Israel kolilinono, andoa maitu tapeda'idamo dhumba miinae'ano." 25 Tamaka hobhine ana'a noma'otie, notaohao sombano ne Yesus bhe nopugau, "Waompu, tulumi kanau." 26 Yesus tanotobhoosi ambano, "Ingka pae namantasia daeala rotindo ana'i maka da'umohoane da'u." 27 Ambano dua hobhine aitu, "Anoamo na'a Waompu, ampamo kaowu da'u nohumaa dua kapondawu mai'aono ne medhano ompuno." 28 Yesus notobhoosi ambano, "Wa'ina, nobhala mpuu kaparasaeamu, dadi'anomo nokadhadhia'o toha peda kapoindalomu itu." Gaha'a anano lasao dua no'osa. 29 Nohunsa kaowu kadie aitu, Yesus nosohakimo wiwino te'ino Galilea maka nofoni nengkoha-ngkoha te kabhawo. 30 Gaha'a mie bhahi dosipumpumo toha domai'ie bhe deowa'iane mie kalu, kakempa, kabunto, bhea bhe nobhahi dua mosakino sigao'ano. Andoa maitu doowada ne wiseno Yesus maka kosasawindo nofeka'osada. 31 Mie bhahi maitu tadomente dowoha bhea nopugau, kakempa no'osa, kalu nekala-kala, bhe kabunto nofowoha. Dadi'anomo kosasawindo dopudhimo ELOHIMndo miendo Israel. 32 Yesus nosali'imo anaguhu'ino maka nopugau ambano, "Nobhelaanda laloku mie bhahi inia. Tolu oleomo dopobhai kanau bhe miinamo dako'otia. Akiido dasumuli'ao kulino handado bhahaa dokamposola we sala." 33 Ambado anaguhu'ino, "Nada amai dae'awa roti ne kalino aini so damakande'ao mie bhahi peda aini ampa daowe'i?" 34 Ambano Yesus, "Fee onu gaha'a rotimiua?" Ambado, "Fitu onu bhe nandoo dua kakenta-kenta mohobu." 35 Pada nofeena, Yesus notudumo mie bhahi maitu dengkoha ne wite. 36 Pada ana'a noalamo roti fitu onuno na'a bhe kakenta-kentano, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, nobhebhehae maka nowa'andae anaguhu'ino dodawu-dawuandae mie bhahi. 37 Kosasawindo na'a dohumaa ampa dowe'i. Pada dohumaa kabhila'ando dofo'onue nopono fitu kalangka. 38 Mie momaano, mo'ane kaowu dofato hewu miina datilentua hobhine bhe ana'i. 39 Pada peda na'a Yesus notudumo mie bhahi maitu dasumuli. Anoa nosawi ne bhangka maka nopolimba we kadieno Magadan.
1 Sewakutuu dohatomo miendo Farisi bhe Saduki patudhundo damanso'alai Yesus. Andoa desalo namotiwohaanda tanda tapa mentela, so katandaino kuasano Yesus nomai'ao ne ELOHIM. 2 Tamaka Yesus tanotobhoosida ambano, "Ane ma'oleo nodedea lani, ambamiu ingka naombena toha oleo naewine. 3 Ane hangkowine lani nodea lalo mohawu, ambamiu nako'use bhe nakokawea. Tanda-tanda te lani pande'aaneomu ma'anakie'omu, tamaka tanda-tanda kumadhadhiano ne dhamani aini miina. 4 Mie dhamani aini nodai diundo bhe miina daeangka, gaha'aitu desalo se'ise tanda. Tamaka paise dama'anda, ampamo kaowu tandano anabii Yunus." Pada nopugau peda ana'a, Yesus nohunsadamo. 5 Pada aitu anaguhu'ino Yesus dohatomo we sewetano te'i, gaha'a dolimpu dewowo'o roti. 6 Nopugaumo Yesus, "Kodhagaomu bhe posi'ondoomu ne ragindo miendo Farisi bhe Saduki." 7 Dofetingke peda na'a dopugaumo sapada-pada andoa, "Kapugau'ano peda ana'a mba'inomo miina daewowo'oomu roti." 8 Yesus nopande'aane nepuga-pugau'aondo maka ambano, "Kakuhano kaparasaeamiu! Noafa gaha'a puga-pugau'aomu miina bhe rotia? 9 Gaha'a miina'o dua lumosangie'omua? Miina me'ulai'eomua lima onu roti apakandeandae dolima hewu mie, fee kalangka gaha'a kabhila'ando nefo'onumiu? 10 Pedamo dua aitu roti fitu onu apakandeandae dofato hewu mie, bhahaa fee kalangka kabhila'ando nefo'onumiu? 11 Noafa'ao dua miina lumosangie'omua, ingka suano roti patudhuku sa'ituini. Kodhagaomu bhe posi'ondoomu ne ragindo miendo Farisi bhe Saduki!" 12 Pada ana'a kane'omo dolosangie patudhuno Yesus, gaha'a suano ragi kaefo'ende'a rotia, tamaka daposi'ondo ne kafoina'uno miendo Farisi bhe Saduki. 13 Nohato kaowu we kadieno Kaisarea Filipi, Yesus nofeenamo ne anaguhu'ino ambano, "Ambado mie, la'ae gaha'a Anano Manusia - Idi ini?" 14 Ambado, "Nandoo mugauno Hintu Yohanes Fokadiuno, nandoo mugauno Hintu anabii Elia, tamaka nandoo dua mugauno anabii Yeremia tawa seemie anabii sigao'ano." 15 Yesus nofeenadamo, "Ane ambamiu, la'ae gaha'a Idi ini?" 16 Notobhoosimo Simon Petrus ambano, "Hintumo Mesias, Omputo Fosalamatino, Anano ELOHIM dumadino ." 17 Ambano Yesus, "Kodawua sepali'a Simon anano Yunus, kapa'amo suano manusia mohatoangkoe, tamaka Amaku te surugaa. 18 Amohatoko, hintumo Petrus maka te wawono dempa aini amoehe umatiku. Mahingga kuasano mate pae natumaloea. 19 Hintu ama'angko kunsino Kafopahinta'ano ELOHIM. O ae so ne'elea'aomu we dhunia ini, tokamo dua noti'elea'ao te surugaa. O ae so ne'unda'aomu we dhunia ini, tokamo dua noti'unda'ao te surugaa." 20 Pada nopugau peda na'a no'ele'aandamo anaguhu'inoa daekapu-kapuna ne la'ae maka dua putae anoa maitu Mesias, Omputo Fosalamatino. 21 Notandamo wakutuu ana'a Yesus nofohatomo anaguhu'ino mentalea-mentalea, putae Anoa tetewei nakumala we Yerusalem. Ne itu naobhahi nae'awa kakadee-dee mai'ao ne kamungkula'i, neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi. Andoa damongkoe, tamaka ne katolu oleono namanu namai'ao ne mate. 22 Nofetingke peda na'a Petrus nohelamo Yesus ne sohihino maka notangahie ambano, "Paise, Ompu. Sio-siomo ELOHIM pae sepali'a namolapasako ne balaa ana'a. Pae sepali'a nakumadhadhia." 23 Yesus nodolimo maka nopugau ne Petrus, "Gampi hintu seetani! Hintu onto-ontomi kanau, kapa'amo fekihimu suano fekihino ELOHIM, tamaka fekihino manusia." 24 Pada peda maitu Yesus nopugau ne anaguhu'ino, "La'ae maka so mangkafi kanau tabeano nahumunsa kafaraluuno wutono, natumongku sau salipuno maka namangkafi kanau. 25 La'ae so potaami'aono inawano, namiinae inawano. Tamaka la'ae miinaeno inawa mba'inomo noangkafi Idi, tetewei namehapi dadi mpuuno. 26 O ae fahalaano seemie manusia nae'awa kosasawi'ae kahangkaeano dhunia ini tamaka namiinae inawano? Nalumoliane ae bhahaa inawano maitu? 27 Kapa'amo namada kaowu Anano Manusia namai weo kakalabhiano Amano dapoangka'aane mala'ekatino. Wakutuu ana'a nama'andamo ne manusia seemie-seemie naposahataa bhe habuno. 28 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ne olotando mie meehe-eheno aitu nandoo so pata'o mateno, ane pae daoha kadeki Anano Manusia namai naembali Omputo weo Kafopahinta'ano."
1 Nopalusi nomo oleo, Yesus nowowo'omo Petrus, Yakobus bhe Yohanes kakuta'ano Yakobus, dofoni te kabhawo melangke'ano. Ne itu domoisa kaowu. 2 Gaha'a Yesus tanotibhaliimo ulano ne wisendo. Woha'ano nokotilanga peda oleo, pakeano kapute kosilo. 3 Pada ana'a dowohamo anabii Musa bhe anabii Elia dopuga-pugau bhe Yesus. 4 Gaha'a nopugaumo Petrus ambano, "Ompu, ingka netaa domai'omu ne ini. Ane moindalo naetaa aefoehe natolu onu bhantea ne ini. Se'onu so Hintu, se'onu so anabii Musa bhe se'onu so anabii Elia." 5 Tangasano Petrus nopugau, tanosikaolumidamo olu nentalea sepali'a. Nomai'ao weo olu na'a notifetingkemo suaha ambano, "Ainimo Anaku timoasi'aono, neposahasi'aono laloku, fetingkee'omu pugauno." 6 Dofetingke peda na'a, anaguhu'ino defodapa ne wite, dote'i sepali'a. 7 Yesus nomai'idamo, nodingkuda bhe nopugau ambano, "Eheomu, koise mote'iomua!" 8 Hato dofowanu fotundo miinamo dakoniwohaa, tamo Yesus nomoisa. 9 Wakutuuno dosampu domai'ao te kabhawo na'a, Yesus nopugauandamo ambano, "Koise mekapuna'ao'omu newohamiu sa'ituini ne la'ae maka dua. Simbali Anano Manusia - Idimo ini - namanumo namai'ao ne mate, maka naembali mekapunaomu ne mie sigao'ano." 10 Anaguhu'ino dofeenamo ambado, "Ane peda na'a, noafa gaha'a ambado pande-pande Kitabi putae tetewei anabii Elia so maino wawo?" 11 Ambano Yesus, "Daanumo anabii Elia so maino wawo, namosintuwu bhahi-bhahi'ae. 12 Amohatokoomu, sakotu'uno anabii Elia padamo nomai, tamaka mie miina damande'aanea, tadohabumo ampa kapoindalondo. Nadamo dua ana'a Anano Manusia - Idimo ini - damodee-dee'e." 13 Wakutuu aitu anaguhu'ino dolosangiemo ingka Yesus nopulao'ao Yohanes Fokadiuno. 14 Yesus bhe anaguhu'ino dosulimo se mie bhahi. Dohato ne itu, nomaimo seemie notaohao sombano ne Yesus. 15 Ambano mie ana'a, "Ompu, aesalo kabhelano lalomu ne anaku. Anaku nomate manu, nokadee-dee sepali'a. Nentelamo nondawu weo efi, nentelamo dua weo oe. 16 Ingka padamo aowandae anaguhu'imu, tamaka miina damondoi'ea dofeka'osae." 17 Nopugaumo Yesus ambano, "Pahasili hintimiu, mie tapa marasaeano bhe kolilinono totono lalo! Tana se'ae gaha'a beano so kaomponano aeate bhe hintimiu? Tana se'ae bhahaa so sabahaku? Owae'omu se ini ana'i itu!" 18 Dohatoane kaowu, Yesus nohandapimo seetani aitu, gaha'a lasao nolimba mai'ao ne ana'i maitu, ko'osa-osano. 19 Pada aitu anaguhu'ino domaimo ne Yesus. Hato tadomoisa, dofeenaemo ambado, "Noafa bhahaa ingka insaodi miina tamooliea tafolimba seetani sa'ituinia?" 20 Ambano Yesus, "Mba'inomo nokuha kaparasaeamiu. Dadi'anomo amohatokoomu, kotu-kotu'u ane kaparasaeamiu namooli nada onuno sau wonoita, naembali pugau'omu ne kabhawo aini, 'Gampi mai'ao ne ini', maka kabhawo aitu tetewei nagumampi. Pakade, paemo dua bhe so tapa nepoolimiu. 21 Tamaka seetani pedando aini miina natifolimba, simbali dosambahea bhe dopoasaane. 22 Wakutuuno Yesus bhe anaguhu'ino dopohompu-hompu we Galilea, nofohatodamo ambano, "Paemo naomponaa, Anano Manusia - Idimo ini - damowae ne limando mie kokuasano. 23 Andoa maitu damongkoe tamaka ne katolu oleono namanu mai'ao ne mate." Dofetingke peda na'a anaguhu'ino nokompeaha sepali'a lalondo. 24 Wakutuuno Yesus bhe anaguhu'ino dohato we Kapernaum, domaimo mealano sewano Lambuno ELOHIM ne Petrus bhe dopugau ambado, "Bhahaa gurumu miina natumanduaoa sewano haa woka perano so Lambuno ELOHIM?" 25 Ambano Petrus, "Ingka notanduao dua." Hato nopesua Petrus weo lambu, Yesus nosumpuianemo kafeena. Ambano, "Peda ae fekihimu Simon? Deala sewa ne la'ae bhahaa kolakindo dhunia ini? Doalae ne ra'eati bhahaa ne mie humato?" 26 Ambano Petrus, "Ingka doalae ne mie humato." Ambano toha Yesus, "Ane peda ana'a, ra'eatindo dobebasimo, koemo dosewaa. 27 Tamaka koemo dofekalea lalondo. Dadi'anomo kala mekabua kaita we te'i. Kenta kabhao-bhaono so nepoolimu, hakoe maka weo wobhano mewoha dhoi pera nakumapomo so sewanto dahodua. Ala dhoi aitu maka tanduao kaita sewano Lambuno ELOHIM ne andoa maitu."
1 Wakutuu ana'a anaguhu'ino domaimo ne Yesus dofeena ambado, "La'ae bhahaa foliuno kabhala weo Kafopahinta'ano ELOHIM?" 2 Yesus nesali'imo seemie ana'i maka nofoehe-ehee ne wunta-wuntando, 3 bhe nopugau ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane pae bhalii'omu fekihimiu maka membaliomu nada ana'i, pae mesua'omua weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 4 La'ae mekapandano wutono peda ana'i aini, anoamo itu foliuno kabhala weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 5 La'ae tumahimano ana'i kahobu medando ini weo neaku, anoa notahimamo Idi." 6 "Tamaka la'ae mehabuno tingkuno dhosa so mie mepandano kaengkoha'a peda ana'i aini, sampe miinamo namarasaea ne Idi, naetaa dakumantaiane kagili kontu ne wu'uno maka damotondue weo ndalo. 7 Nobalaamo mieno dhunia mehabuno tingkuno dhosa. Daanumo tingkuno dhosa sadhia nonandoo, tamaka nobalaamo mie humabue. 8 Ane limamu tawa a'emu naehabuangko dhosa, totoe maka ohoe, kapa'amo naetaa mesua weo dadi suhue dhamani nasedhodho limamu tawa mokempa, bhe mesua weo efino narakaa kohaambali'ae limamu bhe a'emu. 9 Ane matamu naehabuangko dhosa, sungkie maka ohoe, naetaa mesua surugaa komata sembali, bhe komata haa mbali maka da'umohoko we efino narakaa. 10 Tandai'eomu, koe pisakidaa mie mohobu pedando ini, kapa'amo mala'ekati dhumaganida sadhia dopowise bhe Amaku te surugaa. 11 Kapa'amo Anano Manusia nomai namosalamati kolilinono totono lalo." 12 "Peda amai fekihimu? Ane seemie nokodhumba mo'ono ulu, maka nomiinae se'ulu, naeafamo bhahaa? Ingka tetewei tanahumunsada te kabhawo siua fulu siua uluno, maka na'umondofi miinae'ano na'a. 13 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane nopo'awaane kaowu, nobhalamo ka'iano ne dhumba se'uluno maitu bhe ne dhumba siua fulu siua uluno tapa miinae'ano. 14 Pedamo dua aitu Amamu te surugaa nokiido namoha seemie mohobu pedando ini namiinae." 15 "Ane bhahitiemu nakoka'ala, tangahie hodua'omu kaowu; ane nametingke katangahimu, ingka pooliemo, sulimo nembali bhahitiemu. 16 Ane paise nametingkeko, mewowo'o bhe sabhangkamu naseemie bhaha'i dahodua., 'Sehonda parakara kane'omo notiangga ane bhe sakusiino dohodua tawa dototolu.' 17 Ane nandoo dua nokiido natumahimae, fohatoandae umati. Ane umati pae dua nametingkeda, abhie'omu mie aitu mie tapa mande'aono ELOHIM tawa mie kodhosano peda mesalo-salono sewa. 18 Amohatokoomu, kotu-kotu'u: o ae ne'elea'aomu we dhunia ini, nati'elea'ao dua te surugaa; o ae ne'unda'aomu we dhunia ini, nati'unda'ao dua te surugaa. 19 Amohatokoomu dua, ane ne dhunia ini dohodua ne olotamiu itu dose'ise desalo weo sambaheando, o ae maka dua kamesalondo na'a, namekako'ulae Amaku te surugaa. 20 Kapa'amo ane dohodua tawa dototolu dopohompu-hompu weo neaku, bhemo dua Idi ne itu." 21 Pada ana'a nomaimo Petrus maka nofeena ne Yesus ambano, "Ompu, ane bhahitieku nokoka'ala ne idi, ampa fee paku bhahaa ama'afuane? Ampa fitu paku bhahaa?" 22 Ambano Yesus, "Paise! Amohatokoomu, suano fitu paku, tamaka fitu fulu fitu paku. 23 Kapa'amo Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo seemie kolaki so polentuno bhe bhatua'ino. 24 Netandaki kaowu, deowaanemo kodosano ompulu hewu bhoka. 25 Tamaka dosano maitu miinamo namoolie nopomea'ea, dadi'anomo kolaki na'a netudumo mie damaso bhatua aitu bhe anano bhe hobhineno bhe sabhaha fehebua'ano so kapomeano dosano. 26 Gaha'a bhatua ana'a nosudhumo bhe notaohao sombano ambano, 'Sabaha kanau kadeki waompu, kosasawi'ae dosaku itu amomea'e.' 27 Kolaki ana'a nobhelamo dua lalono ne bhatuano maitu, sampe nofolapae bhe kosasawi'ae dosano nofosaliemo. 28 Tamaka hato nolimba bhatua ana'a, nopo'awa bhe sabhangkano kodosano ne anoa mo'ono dhoi pera. Kodosano na'a lasao nohakoe bhe nogonso wu'uno, ambano, 'Pomea dosamu!' 29 Gaha'a sabhangkano na'a nosudhumo bhe notaohao sombano ambano, 'Sabaha kanau ka'asi, dosaku itu tetewei amomea'e.' 30 Tamaka bhatua na'a nokiido, sampe nofopesua sabhangkano weo katohongku ampa nopomea dosano. 31 Dowoha peda maitu sabhangka'ino sigao'ano nokompeaha sepali'a lalondo sampe dokala dofohato kafeompu'ando. 32 Kolaki ana'a nofotudumo dalumo'oi bhatua sa'ituini. Sahatono nopugaumo ambano, 'Hintu bhatua modai! Kosasawi'ae dosamu afosaliangkoe hampano kamesalomu. 33 Ingka tabeano nobhela dua lalomu ne bhatua bhaimu, peda dua kabhelano laloku ne hintu.' 34 Kolaki ana'a no'amaha sepali'a sampe nofotudumo damopesua'e weo katohongku bhe damodee-dee'e, ampa natipomea kosasawi'ae dosano. 35 Pedamo ana'a Amaku te surugaa nahumabukoomu, ane paise ma'afu'ao'omu bhahitiemiu weo kawolono lalomiu."
1 Nopalusi nofofoina'u peda aitu, Yesus nohunsamo kadieno Galilea nohope we Yudea, we sewetano umeleno Yordan. 2 Mie bhahi dosipumpu doangkafie ne itu, maka mosakino nofeka'osada. 3 Domaimo miendo Farisi ne Yesus damanso'alai'e. Dofeenamo ambado, "Weo tubhono agamantoomu bhahaa nembali dohunsa hobhinendo, o ae maka dua tingkuno?" 4 Ambano Yesus, "Miina'o basae'omua gaha'a putae mpini kabhao-bhaono ELOHIM mokonandoono manusia, nofokonandooda o hobhine bhe mo'ane? 5 Bhoasaono ELOHIM peda aini, 'Dadi'anomo o mo'ane tetewei nahumunsa inano bhe amano maka nase'ise bhe hobhineno, sampe kohoduando daembalimo seemie.' 6 Dadi'anomo andoa maitu paemo dahodua'a tamaka seemie. Nefose'iseno ELOHIM, koise dopogaatiane manusia." 7 Ambado toha, "Ane peda na'a, noafa gaha'a anabii Musa nofowa'ao pahinta naembali dahumunsa hobhinendo, sumanomo debuhiane bhe suhano?" 8 Ambano Yesus, "Anabii Musa no'unda'aangkoomu humunsaomu hobhinemiu mba'inomo katu'ano fotumiu. Tamaka nandoo kabhao-bhaono miina nada na'a. 9 Amohatokoomu, ane seemie mo'ane nohunsa hobhineno, gaha'a hobhine maitu miina namonsule, maka nogaa dua bhe hobhine sigao'ano, mo'ane aitu nomonsule." 10 Dopugaumo anaguhu'ino ambado, "Ane peda na'a koeatendo mo'ane bhe hobhineno, ingka selabhi'ano koemo dogaa'a." 11 Tamaka Yesus nopugaumo ne andoa ambano, "Suano kosasawindo manusia dolosangie pugau ana'a, mpahinomo me'awano kadawu ne ELOHIM. 12 Nandoo mie tapa membali'ano dogaa, mba'inomo dolente ingka pedamo na'a. Nandoo dua, mba'inomo dohabue mie bhaindo. Nandoo dua dopoindalo wutondo miina dagumaa'a mba'inomo Kafopahinta'ano ELOHIM. La'ae so moolino lumosangino pugauku ini, naetaa nalumosangie!" 13 Pada ana'a domaimo mie deowa'i ana'i kahobu ne Yesus. Patudhundo natumeianda limano te fotundo bhe nasumambahea'anda. Tamaka anaguhu'ino do'amahaki mie andoa maitu. 14 Nopugaumo Yesus ambano, "Hunsa'anomo ana'i andoa itu damai se Idi, koise ele'aandaomua, kapa'amo mie medandomo andoa ini so mieno Kafopahinta'ano ELOHIM." 15 Yesus noteimo limano te fotundo ana'i maitu. Pada ana'a nokalamo. 16 Nandoo seemie ana mo'ane nomai ne Yesus bhe nopugau ambano, "Guru, aehabu diu metaa'ano medando ae bhahaa so ae'awa'ao dadi suhue dhamani?" 17 Notobhoosimo Yesus ambano, "Noafa gaha'a feena kanau'ao metaa'ano? Ampamo Wutono ELOHIM metaa'ano. Tamaka ane moindalo me'awa dadi suhue dhamani, angkafi pahintano ELOHIM." 18 Ambano mie ana'a, "Pahinta medando ae bhahaa?" Ambano toha Yesus, "Koise fopongko, koise monsule, koise moso'o, koise membali sakusii kopaha, 19 fosibhala inamu bhe amamu bhe moasi'ao mie bhaimu nameda wutomu." 20 Ambano ana mo'ane ana'a, "Kosasawi'ae na'a apadaemo adhalangiea. Ta'o dua ae nekaemiku?" 21 Ambano Yesus, "Ane moindalo nasumangka dadimu, kalamo asopi sabhaha fehebua'amu, olino dawu-dawuandae mie mokae maka suli me'awa fehebua'a te surugaa. Mada ana'a maimo angkafi kanau." 22 Nofetingke peda na'a ana mo'ane maitu nosabhamo handano tanokala, kapa'amo nohangkaea sepali'a. 23 Nopugau toha Yesus ne anaguhu'ino, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u ka'ali maka mie hangkaea namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 24 Sakotu'uno nomuda se'ulu kahumbau namangka ne kabhentano deu bhe mie hangkaea namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 25 Dofetingke peda na'a anaguhu'ino domente bhe dokohedu, ambado, "Ane peda na'a, la'ae dua bhahaa so sumalamatino?" 26 Yesus no'ondoda bhe nopugau, "Uumbe daanumo, so manusia pae bhe kapoolia nakumadhadhia'a peda amaitu, tamaka so ELOHIM miina bhe pata nemondoino." 27 Pada aitu Petrus notobhoosimo ne Yesus, ambano, "Insaodi ini tahunsaemo bhahi-bhahi'ae maka taangkafi Hintu. O ae bhahaa so ne'awa mania?" 28 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u nahumato tempono dhunia bu'ou, Anano Manusia - Idimo ini - naengkoha-ngkoha ne kaengkoha'ano omputo weo kakalabhiano. Ne na'a hintimiu toka mangkafi kanau, mengkohaomu dua te kaengkoha'a ompulu haa onuno somo mande'aono ompulu haa onu sampu'ano miendo Israel. 29 Pakade kotika humunsano lambuno, bhahitieno namo'ane nahobhine, inano bhe amano, ana'ino tawa kaampono mba'inomo noangkafi Idi, nasumuli nae'awa namo'ono lentu'a bhe nae'awa dua dadi suhue dhamani. 30 Tamaka dabhahi mie ma'induluno sumuli dambuhumai, mbuhumaino sumuli dama'indulu."
1 "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo seemie kafeompu'a, nandoo samentaeno nokalamo ne'ondofi so kumahadhaano te kaampono angguruno. 2 Pada kaowu dopobhotu'ao ponambodo sewoka dhoi pera se'oleo, notududamo te kaampono angguruno. 3 Hambi-hambi siua mata hangkowine nokalamo toha, gaha'a newohamo mie tapa kokaha-kahadhaano tadeehe-ehemo we daoa. 4 Nopugauandamo ambano, 'Kalaomu dua bhe hintimiu te kaampono angguruku, ama'angkoomu ponambo mantasi'ano.' Andoa maitu lasao dokala. 5 Hambi-hambi ompulu haa mata pana oleo bhe hambi-hambi tolu mata kama'oleo nokalamo toha nesali'i mie peda sa'ituini. 6 Hambi-hambi lima mata ma'oleo, nokalamo toha maka newoha dua mie sigao'ano deehe-ehe. Nofeenadamo ambano, 'Noafa gaha'a se'oleomo ta'omeehe-eheomu ne ini miina bhe kaha-kahadhaamiu?' 7 Dotobhoosimo ambado, 'Ingka miina bhe monambo kainsamia.' Ambano dua, 'Kalaomu dua bhe hintimiu te kaampono angguruku bahangka.' 8 Hato nohondo oleo nopugaumo kokaampono na'a ne mandoro ambano, 'Sali'ida kumahadhaano itu maka wa'anda ponambodo seemie-seemie, natumanda ne mesuano mbuhumai ampa mesuano kabhao-bhaono.' 9 Dadi'anomo domaimo kumahadhaano tumandano hambi-hambi lima mata kama'oleono. Andoa ini detahima ponambo sewoka dhoi pera seemie. 10 Pada ana'a domaimo dua kabhao-bhaono mesuano, kuna'endomo ponambodo damekolabhii'e, gaha'a dowa'anda dua sewoka dhoi pera seemie. 11 Hato dotahima, dofedeemo ne kafeompu'a na'a. 12 Ambado, 'Ingka mesuano mbuhumai ini sedhamu kaowu dokahadhaa'a. Noafa pototoanda bhe insaodi kumahadhaa mobhieno, suhue oleo taetohu kasodono oleo?' 13 Tamaka kafeompu'a na'a notobhoosimo ne seemie kumahadhaano maitu, ambano, 'Bhahitie, miina akoka'ala ne hintu. Ingka padamo dopobhotu'ao sewoka dhoi pera se'oleo. 14 Alamo dawumu itu maka suli. Kapoindaloku wutoku ama'ao humatono mbuhumai napototo bhe kawa'aoku ne hintu. 15 Paise naembalia bhahaa amake fehebua'aku ampa kapoindaloku? Nokoula lalomu mba'inomo netaa laloku?' " 16 Ambano toha Yesus, "Pedamo ana'a mie humatono mbuhumai sumuli dama'indulu, ma'induluno sumuli dambuhumai." 17 Wakutuuno Yesus nakumala we Yerusalem, nosali'imo anaguhu'ino ompulu hoduano domoisa kaowu. We laano sala nofohatodamo, 18 ambano, "Aitu dakumalaomu we Yerusalem. We na'a Anano Manusia damowae ne limando neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi. Andoa maitu dabhotusie damongkoe. 19 Anoa damowae ne bansano liwu suano Yahudi, damele-elee, dahumambisiane habuta bhe dakumantai'e te sau salipu. Tamaka ne katolu oleono namanu namai'ao ne mate." 20 Pada aitu nomaimo hobhineno Zebedeus bhe ana'ino ne Yesus. Sahatono notaohaomo sombano nakonisalo. 21 Nofeenamo Yesus ambano, "Mesalo ae bhahaa?" Ambano, "Tapugaumo, gaoku anaku hoduano ini namada kaowu weo Kafopahinta'amu, daengkoha ne sohihimu, seemie ne kema seemie ne suana." 22 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Ingka miina mande'aaneomua ulu'ano kamesalomiu itua. Mondoi'eomu bhahaa moho'uomu ne kampoho'u'aku?" Ambado, "Tamondoi'e." 23 Ambano dua Yesus, "Uumbe daanumo, moho'uomu ne kampoho'u'aku, tamaka kaengkoha'a ne kema tawa ne suana suano Idi so motantue. Kaengkoha'a ana'a pada dofontaa-ntaa'andae mie toka nepilino Amaku." 24 Dofetingke peda na'a anaguhu'ino ompuluno do'amahakimo sabhangkando hoduano sekakutano maitu. 25 Tamaka Yesus nosali'ida bhe nopugau ambano, "Ingka pande'aaneomu mahintangino sabhaha bansano liwu pata mande'aono ELOHIM dofodee-dee ra'eatindo, neangkando nokii sepali'a dofodhala pahintando. 26 Tamaka hintimiu pae naembalia nada na'a. So moindalono membalino kabhala ne olotamiu, tabeano na'umondofao kafaraluundo mie bhaindo. 27 So moindalono membalino mie neangka ne olotamiu, tabeano naembali bhatuando sigao'ano. 28 Kapa'amo wutono Anano Manusia - Idimo ini - nomai pae naefe'ondofaoa tamaka nafo'ondofao bhe nafowa'ao inawano so katolosindo mie bhahi." 29 Wakutuuno Yesus bhe anaguhu'ino dohunsamo kotano Yeriko, dobhahi mie dosipumpu doangkafie. 30 Nandoo dohodua kabunto dengkoha-ngkoha ne wiwino sala. Sadofetingke lumalono maitu Yesus, dokeimo ambado, "Ompu sampu'ano Daud, mobhela kainsami lalo." 31 Tamaka mie bhahi do'amahakida bhe dopugauanda koemo dokadiu-diua, tamaka tanodhulu kahaa'ino dokei. 32 Nofetingke peda na'a Yesus nofetumpumo maka nosali'ida. Nofeenadamo ambano, "Amafa'iangkoomu gaha'a gaomiu?" 33 Ambado, "Ompu, gao mani tafowoha." 34 Nobhela sepali'a totono lalono Yesus, maka nofedampa matando lasao dofowoha. Pada ana'a doangkafimo Yesus.
1 Yesus bhe anaguhu'ino doma'omo we Yerusalem. Dohato we liwuno Betfage te kabhawono Zaitun, Yesus notudumo anaguhuno dohodua dama'indulu. 2 Nofohatoda ambano, "Kalaomu we liwu te wise watu, ne itu lasao mohaomu se'ulu keledai hobhine dotapue bhe anano ne owano. Lenseomu katapuno maka tonda kana'eomu se ini. 3 Ane bhe so meenano, tatobhoosimoomu putae nofaraluu'e Ompu, ingka pae naomponaa namosuliemo dua." 4 Aini nokadhadhia mbali noko'ula'ao bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii peda aini, 5 "Fohatodaomu mieno kotano Sion, 'Ondoe'omu! Omputomiu nomai'ikoomu. Nomalu lalono, nosawi ne keledai, anano keledai meangkuno wowo'o.' " 6 Anaguhu'ino maitu dokalamo, doangkafi peda netudu'aono Yesus. 7 Hato dosuli detondamo keledai hobhine bhe anano. Pada aitu towuno keledai na'a dolempesianemo pakeando maka Yesus nengkoha te wawono. 8 Dobhahi sepali'a mie dotalesao pakeando ne kaangka'a. Nandoo dua mekapesino ha'ando sau maka dotalesaane ne kaangka'a. 9 Mie bhahi ma'induluno bhe mangkano kundo do'ia-ia'e ambado, "Hosana, sampu'ano Daud! Notibarakati humatono weo neano Ompu. Hosana, pudhi kaitaomu Ompu ELOHIM te wawono wawo!" 10 Sanopesua weo kotano Yerusalem, mieno kota tadohialelemo ambado, "La'ae bhahaa mie aini?" 11 Mie bhahi maitu dotobhoosi ambado, "Aini'aemo anabii Yesus mai'aono we liwuno Nasaret, we kadieno Galilea." 12 Pada ana'a Yesus nopesuamo weo kadeteno Lambuno ELOHIM, maka nogihasi sabhaha mie podaoano ne itu. Medhando mebhase-bhaseno dhoi bhe bhangko-bhangkondo mahaasono dhaadhaha nobhansualeda. 13 Yesus nofohatoda ambano, "Nandoo tibuhino weo Kitabi peda aini, 'Lambuku dakumonae lambu kasambahea'a, tamaka hintimiu habue'omu mbali lia ka'onu'ando mie modai.' " 14 Pada aitu domaimo mie kabunto bhe kakempa ne Yesus weo Lambuno ELOHIM na'a, maka nofeka'osada. 15 Tamaka neangkando imamu bhe pande-pande Kitabi nohehewu sepali'a lalondo dowoha sabhaha giu timente'aono nehabuno Yesus maitu. Sedhulu'a dua kahehewuno lalondo mba'inomo kaana-ana'i weo Lambuno ELOHIM dopokakei-kei ambado, "Hosana, sampu'ano Daud!" 16 Dopugaumo ne Yesus ambado, "Fetingkee bhahaa pugaundo kaana-ana'i ini?" Ambano Yesus, "Afetingkee. Miina'o basae'omua gaha'a aeati peda aini, 'Padamo mefontaa-ntaa kaana-ana'i bhe ana'i nandoo tumitino so mefoampeno lagu-lagu kapudhi.' " 17 Pada nopugau peda aitu, Yesus nohunsadamo, nokala te liwuno Betania maka noodo ne itu. 18 Nandoo hangko-hangkowine Yesus nosulimo toha we kota, gaha'a no'ahomo. 19 Ne wiwino kaangka'a na'a Yesus nowohamo pu'uno ara. Nokalamo nofe'ondoe, gaha'a miina nakobhakea, ta'o hoo. Nopugaumo ne sau maitu ambano, "Hintu ini paemo kobhakea suhue dhamani." Pu'uno ara aitu lasao nokekele. 20 Dowoha kadhadhia aitu anaguhu'ino tadomente bhe dopugau ambado, "Peda ae pu'uno ara maitu tadua nokekelemo?" 21 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane marasaea'omu bhe paise poibhahaomu, tetewei mooliomu dua mehabuomu peda nehabuku ne pu'uno ara maitu. Bhahamoa suano kaowu ta'o ana'a, tamaka mahingga pugau'omu ne kabhawo aini, 'Sangke wutomu maka oho wutomu we te'i', tetewei nakumadhadhia. 22 O ae maka dua nemesalomiu weo sambaheamiu, tetewei umawae'omu, sumanomo kotu-kotu'u parasaea'omu." 23 Yesus nopesuamo toha weo Lambuno ELOHIM. Tangasano nofofoina'u ne itu domaimo neangka'indo imamu bhe kamu-kamungkula'indo Yahudi dofeena ambado, "O ae gaha'a kaengkoha'ano kuasa mehabu sabhaha timente'aono maitu? Nofopooliko la'ae bhahaa?" 24 Yesus tanotobhoosida ambano, "O Idi ameena dua. Ane tumobhoosi kanau'omu, amohatoangkoe'omu dua kaengkoha'ano kuasaku. 25 Nomai'ao ne amai bhahaa kuasano Yohanes nofokadiu? Nomai'ao ne ELOHIM bhahaa nomai'ao ne manusia?" Pada aitu dopuga-pugaumo sapada-pada andoa, ambado, "Ane damugau'omu nomai'ao ne ELOHIM tetewei namugau, 'Noafa gaha'a miina marasaea'aneomua?' 26 Tamaka ane damugau'omu nomai'ao ne manusia, beano daote'iomu mie bhahi, kapa'amo kosasawindo mie doabhi Yohanes maitu seemie anabii." 27 Pada aitu dotobhoosimo ne Yesus ambado, "Miina tamande'aanea." Ambano dua Yesus, "Ane peda itu, paise dua amohatokoomua kaengkoha'ano kuasaku aehabu sabhaha timente'aono maitu." 28 Ambano toha Yesus, "Peda amai fekihimiu ane peda aini? Nandoo seemie ama bhe ana mo'aneno dohodua. Nokalamo ne anano titiisa maka nopugau ambano, 'Anaku, se'oleo itu kala kahadhaa kaita te kaampono angguru.' 29 Anano na'a notobhoosi, 'Uumbe ama', tamaka miina nakumalaa. 30 Pada aitu amando na'a nopugaumo dua ne aino peda pugauno ne isano sa'ituini. Anano na'a tanotobhoosi, 'Akiido akumalaa', tamaka gaha'a nososo lasao nokala. 31 La'ae bhahaa ana'i hoduano maitu mangkafino kapoindalono amando?" Dotobhoosimo mie andoa na'a ambado, "Membalino ai." Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u meala'ino sewa bhe karambole dama'indulu damesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM bhe hintimiu ini. 32 Kapa'amo Yohanes nomai nofotiwohaangkoomu kaangka'ano dadi metaa, tamaka miina marasaea'eomua, gaha'a meala'ino sewa bhe karambole doparasaea'e. Tamaka hintimiu, mahinggamo wohae'omu peda maitu, miina sumosoomua, miina dua marasaea'omua." 33 "Fetingkeomu dua kapalenda aini. Nandoo seemie kafeompu'a nelengka kaampo, nokantisaane angguru maka nopagalae fato-fatowala'ae. Neseliane dua bhe kantobha kaefeo'ano angguru bhe nefoeheane kapala kaedhagani'a. Pada aitu neponambomo mie so kumahadhaano kaampo na'a, maka nokala we koliwuno. 34 Noma'o tempono fo'onu'ano pehapi, netudumo bhatuano dokala te kumahadhaano na'a damala dawuno kafeompu'ando. 35 Tamaka kumahadhaano maitu tadohako bhatuano na'a; siga'a dopepekida, siga'a dopongkoda, sigao'ano dobhatumbulianda kontu. 36 Pada aitu kafeompu'a na'a notudumo dua bhatuano sigao'ano, sedhulu'a dua kabhahindo. Tamaka andoa ini dohabuda dua peda sabhangka'indo ma'indulu'ano. 37 Panda-pandano kafeompu'a na'a notudumo anano. Weo fekihino, 'Anaku ini daengatie.' 38 Tamaka gaha'a sadowoha anano kafeompu'ando, kumahadhaano maitu dopugaumo sapada-pada andoa, ambado, 'Ananomo ini so kohaku'aono kahunsa'aono. Dopongkoe'anaomu, neanomo kahunsa'aono somo intaodiomu.' 39 Lasao dohakoe, do'ohoe we kundo ala maka dopongkoe. 40 Nahumato kokaampono na'a, namafa'ianda bhahaa kumahadhaano maitu?" 41 Dotobhoosie ambado, "Mie modai na'a namongkoda. Kaampono naeponamboane dua mie sigao'ano so ma'ane dawuno nahumato tempono fo'onu'ano pehapi." 42 Ambano Yesus, "Miina'o basae'omua gaha'a tibuhino weo Kitabino anabii peda aini, 'Kontu ne'ohondo mefelambuno, gaha'a nembalimo sandi bhalano. Kapeda'ano na'a hampano kuasano Ompu, woha'ano giu timente'aono.' 43 Dadi'anomo, amohatokoomu, hakumiu weo Kafopahinta'ano ELOHIM namalae ELOHIM, maka nama'andae bansano liwu sigao'ano so dhumalangino pahintano. 44 Mondawuno te wawono kontu aitu naowita, nendawutino kontu aitu naopuho." 45 Dofetingke sabhaha kapalendano Yesus na'a, neangka'indo imamu bhe miendo Farisi dolosangie, ingka andoamo nepulao'aono maitu. 46 Dadi'anomo dokopatudhu dahumakoe tamaka dote'i mie bhahi, kapa'amo mie bhahi maitu doabhi Yesus seemie anabii.
1 Pada ana'a Yesus nopugau toha nepakeanda kapalenda. 2 Ambano, "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo seemie omputo nehabu hame-hame kakawino anano. 3 Netudumo bhatuano dasumunsumi mie nebhasino so maino se hame-hameno na'a, tamaka mie andoa na'a dokiido damai. 4 Fendua toha netudu bhatua sigao'ano bhe nopugauanda ambano, 'Fohatodaomu mie nebhasi na'a, 'Ingka oti padamo ataganae, sapiku mo'ane bhe anano sapi kampuhobuku padamo dosumbeleda. Kosasawi'ae notokamo, maimoomu se hame-hameku ini.' ' 5 Tamaka mie nebhasi na'a miina daoheruanda, tadokala. Nandoo kumalano te kaampono, nandoo kumalano gumiuno. 6 Nandoo dua sigao'ano dohako bhatuano, dofodee-deeda maka dopongkoda. 7 Omputo ana'a no'amaha sepali'a, maka notudumo tantarano dakumala damobinasa fopongkono na'a, dasumulae bhe liwundo. 8 Pada ana'a nopugaumo ne bhatuano ambano, 'Hame-hameno kakawi notokamo, tamaka mie nebhasi miina damantasia. 9 Dadi'anomo kalaomu ne amai sala bhalano sali'idaomu kotika mie nepo'awa'aomiu damai se hame-hameku ini.' 10 Bhatuano na'a dokalamo maka sabhaha mie nepo'awa'aondo we sala dopadada dofohompuda, namie modai namie metaa. Mie andoa itu dowowo'oda sampe boloku kahame-hame'a na'a nopono'ao mie humato. 11 Pada ana'a nopesuamo omputo napo'awa'ao mie humatono maitu. Gaha'a nowohamo seemie tapa mepakeno pakeano hame-hame. 12 Nopugaumo ambano, 'Sabhangka, peda ae dua tapesuamo ne ini miina mepake pakeano hame-hame?' Tamaka mie ana'a miina nakodiua. 13 Nopugaumo omputo ana'a ne mieno ambano, 'Tapuomu limano bhe a'eno maka ohoe'omu we simbali, weo doloma mposo. Ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka. 14 Kapa'amo nobhahi tibhasino tamaka seendai kaowu tipilino.' " 15 Pada ana'a miendo Farisi dokalamo dopugau-gau bhaha'i nada amai dameena ne Yesus so dametando'ao alano wambano. 16 Dotudumo anaguhu'indo dapoowa-owa bhe mieno kolaki Herodes dofeena ne Yesus ambado, "Guru, tapande'aane nelaa lalomu. Weo kalaano lalomu fofoina'u'ao sala metaano ELOHIM so manusia. Miina koniengatia, hampano miina po'ala-alaanda manusia. 17 Soba fohato kainsami, peda ae fekihimu, weo tubhono agamantoomu, naembali bhahaa datumanduao sewa ne Omputo Kaisar kaa paise?" 18 Tamaka Yesus nopande'aane kadaino isikadhindo, dadi'anomo nopugaumo ambano, "Mie mehaa'ulano, noafa solo-solo kanau'omu? 19 Fotiwoha kanau'omu kupa so sumewa'ao'omu itu." Deowaanemo sewoka dhoi pera. 20 Nofeenadamo ambano, "Gambarano ula bhe nea la'ae gaha'a inia?" 21 Dotobhoosi ambado, "Ula bhe neano Omputo Kaisar." Ambano toha Yesus, "Bahangka peda na'a, fehebua'ano Omputo Kaisar wa'aneomu Omputo Kaisar, fehebua'ano ELOHIM wa'aneomu ELOHIM." 22 Dofetingke peda na'a, tadomente. Lasao dokukundo Yesus kokala-kalando. 23 Ne oleo ana'a domaimo dua miendo Saduki. Andoa ini miina damarasaea'a kawanu'ando mie mate. Andoa dofeenamo ne Yesus ambado, 24 "Guru, ambano anabii Musa, ane o mo'ane nomate tamaka hobhineno miina'o nakoanaa, maka kakutano mo'ane tetewei nagumaa bhe bhihinandano na'a, neanomo anano dakumonae sampu'ano mateno maitu. 25 Ne olota mani nandoo dopipitu dosekakuta'a sanea mo'ane. Titiisa nogaa tamaka nomate miina'o nakoanaa. Mba'inomo miina'o nakosampu'a katuluno nogaa bhe bhihinandano. 26 Gaha'a nomate dua miina'o nakoanaa. Pedamo dua aitu aino tulu'ano. Pedamo ana'a kansuhu sampe kopipitundo domate, sanea tapa koanano. 27 Panda-pandano nomate dua hobhine na'a. 28 Nahumato oleo kawanu'ando mie mate, so mieno lambu la'ae hobhine amaitua? Ingka kopipitundo sanea gumaa'ane." 29 Yesus notobhoosida ambano, "Ingka no'ala fekihimiua, mba'inomo miina mande'aaneomua wambano Kitabi, miina dua mande'aaneomu kuasano ELOHIM. 30 Kapa'amo nahumato kawanu'ando mie mate, andoa dadumadi nada mala'ekati te surugaa: paemo dagumaa, paemo dua damogaada. 31 Ane kawanu'ando mie mate, miina'o basae'omua bhahaa bhoasaono ELOHIM peda aini, 32 'Idimo ini ELOHIMno Abraham, ELOHIMno Ishak bhe ELOHIMno Yakub.' Ma'anano Ompu ELOHIM suano ELOHIMndo mie mate tamaka ELOHIMndo mie dumadi." 33 Dofetingke kafoina'uno na'a, mie bhahi tadomente. 34 Miendo Farisi dofetingke putae miendo Saduki miinamo dakowobhaa dowiseki Yesus. Dadi'anomo dopofo'o-fo'onumo. 35 Seemie pande Kitabi ne olotando na'a nofeenamo nomanso'alai Yesus. 36 Ambano, "Guru, pahinta medando amai gaha'a fofoliuno kabhala weo Kitabino Musa?" 37 Ambano Yesus, "Moasiane Ompu ELOHIMmu sampuu-mpuuno lalomu, sampuu-mpuuno alusumu, sampuu-mpuuno fekihimu. 38 Aini'aemo pahinta kabhao-bhaono bhe fofoliuno kabhala. 39 Pahinta katuluno nopototo bhe ana'a: moasi'ao manusia bhaimu peda kaasimu ne wutomu. 40 Kosasawi'ae pahinta weo Kitabino Musa bhe Kitabindo ana-anabii nengkohamo ne pahinta haa hondano ini." 41 Tangasano miendo Farisi dopohompu-hompu, Yesus nofeenadamo ambano, 42 "Peda amai fekihimiua ne Mesias Omputo Fosalamatino maitu? Sampu'a la'ae bhahaa?" Ambado, "Sampu'ano Daud." 43 Ambano Yesus, "Ane peda na'a noafa gaha'a Daud weo kuasano Rohino ELOHIM, nokona Omputo Fosalamatino maitu Ompuno? Ingka nopugau peda aini, 44 'Ompu ELOHIM nokowambamo ne Ompuku, Mengkoha ne suanaku sampe kaewamu amolongkoda ne wawono a'emu.' 45 Dadi'anomo ane nokonae Ompuno, noafa'ao dua nembali sampu'ano?" 46 Bhe naseemie miina bhe mandeno tumobhoosie; notanda oleo aitu bhe seemie miinamo dua bhe mokadono so meenae.
1 Nopugaumo Yesus ne mie bhahi bhe anaguhu'ino ambano, 2 "Pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi dengkoha ne kaengkoha'ano anabii Musa, dokokuasa dama'anaki pahintano. 3 Dadi'anomo angkafie'omu bhe dhalangie'omu kosasawi'ae nefoina'u'aondo, tamaka koise sandahaomu podiundo, kapa'amo andoa itu miina dadhumalangiea nefoina'u'aondo. 4 Sabhaha tubho nehabundo tapedamo wowo'o mobhie, dotapue maka dofewowo'onie ne mie bhaindo, tamaka wutondo dongahe bhe dadumingkue. 5 Kosasawi'ae kahadhaa nehabundo patudhundo so kaowu daoha mie bhaindo. Kawawe kasambahea'ando dofekawahe-wahe'ie, dhambe-dhambeno dhubando dofekawanta-wanta'ie. 6 Weo kahame doasiane dengkoha ne kaengkoha'ando kabhala, weo lambu kasambahea'a dengkoha te wise-wise. 7 Doasiane dua dofosibhalada we wuntano daoa bhe dokonada guru. 8 Tamaka hintimiu koise undaomu dakumonakoomu guru, kapa'amo seemie kaowu gurumiu; kosasawimiu itu sebhahi-bhahitie'omu. 9 Koise fokoamaomu ne la'ae maka dua ne dhunia ini, kapa'amo seemie kaowu Amamiu, Amamiu te surugaa. 10 Koise undaomu dakumonakoomu neangka, kapa'amo seemie kaowu neangkamiu, Mesias Omputo Fosalamatino. 11 La'ae moindalono nafoliu kabhalano soda ne olotamiu itu, tabeano na'umondofao kafaraluundo mie bhaindo. 12 Kotika mekalangkeno wutono namekapandae Ompu, kotika mekapandano wutono namekalangkee. 13 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, hintimiu mie mehaa'ulano, kapa'amo songkoemoomu fointono Kafopahinta'ano ELOHIM ne wisendo mie bhaimu. Hintimiu mokiidoomu mesua'omu pakade me'ontomiomu mie so mesuano. 14 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, hintimiu mie mehaa'ulano, kapa'amo mebhohe-bhohe'iomu bhihinanda maka rampasiomu lambudo. Sambaheamiu fekawanta-wantae'omu mbali kaowu powohando mie. Dadi'anomo nasedhulu'a dua kabhie kahukumu so ne'awamiu. 15 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, hintimiu mie mehaa'ulano, kapa'amo mebhosekiomu te'i bhe mepalintangianeomu wite so kaowu mefopesua'ao'omu naseemie weo agamamiu; tamaka sapesuano habuemoomu so mieno narakaa, kadaino podiuno sangke haa paku bhe podiumiu. 16 Balaamoomu, hintimiu kabunto fotondano. Ambamiu, 'Ane dopodhandi bhe dofemata dosambili Lambuno ELOHIM, podhandi maitu miina nako'ulu'a. Tamaka ane dopodhandi bhe dofemata dosambili bulawano Lambuno ELOHIM, podhandi maitu tabeano tetewei dadhumalangie.' 17 Hintimiu mie bhohe bhe kabunto! Ingka noliu'e Lambuno ELOHIM bhe bulawa, kapa'amo katifekangkilo'ano bulawa hampano neate weo Lambuno ELOHIM. 18 Ambamiu, 'Ane dopodhandi bhe dofemata dosambili medha kaetunu'a kapopanga, podhandi maitu miina nako'ulu'a. Tamaka ane dopodhandi bhe dofemata dosambili kapopanga te wawono medha maitu, podhandi maitu tabeano tetewei dadhumalangie.' 19 Hintimiu mie kabunto! Ingka noliu'e medha aitu bhe kapopangano, kapa'amo katifekangkilo'ano kapopanga hampano neate te wawono medha aitu. 20 Dadi'anomo ane dopodhandi bhe dofemata dosambili medha kaetunu'a kapopanga, ingka dosambilimo medha ana'a bhe kosasawi'ae kapopanga netei te wawono medha aitu. 21 Ane dopodhandi bhe dofemata dosambili Lambuno ELOHIM, ingka dosambilimo Lambu ana'a bhe ELOHIM meateno ne itu. 22 Ane dopodhandi bhe dofemata dosambili surugaa, ingka dosambilimo dua kaengkoha'ano ELOHIM bhe Wutono mengkohano ne kaengkoha'a aitu. 23 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, hintimiu mie mehaa'ulano! Kapa'amo ta'olentu-lentuomu pehapimiu mohobu'ino peda sabhaha kagule. Feompulu dawue'omu maka sedawu gaatiemoomu so kapopanga ne ELOHIM. Gaha'a fofoliu'ano kafaraluu weo tubhono agama miina konamianeomu. Foliu'ano kafaraluu ana'a peda ka'adhili, pomobhe-mobhela'ao lalo bhe kataino lalo. Tolu hondano aini tetewei dhalangie'omu, tamaka sehondano sa'ituini koise dua molimpu'aneomua. 24 Hintimiu kabunto fotondano! Konunu weo kafoho'umiu tiisangie'omu, tamaka ane o kahumbau ta'otolomoomu. 25 Balaamoomu, hintimiu pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, mie mehaa'ulano! Kapa'amo kampoho'u'a bhe kampomaa'a fewaniu'eomu kundono, tamaka we lalo nohaku, nopono'ao hasilino karampasi'a bhe kakadau-daumiu. 26 Miendo Farisi mobuntono, fewaniu'omu kadeki we lalono kampoho'u'a itu maka we kundono naonggelamo dua. 27 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, mie mehaa'ulano! Kapa'amo hintimiu itu tapedamo kobuhu ne'efii, we simbali nokesa woha'ano, gaha'aitumo we lalo sanea buku bhe sabhaha giu mohaku sigao'ano. 28 Pedamo dua hintimiu itu, ne pomatando mie woha'amiu mie banara, gaha'aitumo we lalomiu sanea fekihi mehaa'ulano bhe isikadhi modai. 29 Balaamoomu, pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi, hintimiu mie mehaa'ulano! Kapa'amo mehabuomu kobuhu mokesa'ano so ana-anabii bhe mefekakesa'iomu bhata kafe'ulaindo mie lumebeno. 30 Ambamiu, 'Ane tadumadi ne dhamanindo awua'i mani, tetewei paise tamangkafi habundo tamongko anabii andoa maitu.' 31 Tamaka hampano pugaumiu na'a, ingka akui'emoomu hintimiu itu sampu'ando mongkono ana-anabii. 32 Dadi'anomo fopansuhumoomu, fosangkae'omu dhosa-dhosando awua'imiu, fopono kasukando! 33 Hintimiu ule, sampu'ando ule modai! Koe fehoo-hoo'omu lumapaomu ne kahukumuno narakaa. 34 Dadi'anomo, amohatokoomu: mada kaowu aetuduangkoomu ana-anabii, mie kotimbangi bhe pande-pande Kitabi. Andoa maitu siga'a mongkodaomu bhe kumantaidaomu te sau salipu, siga'a humambisiandaomu habuta weo lambu kasambahea'a, maka umamba-ambadaomu dapontaala-ala ne amai kota. 35 Pedamo ana'a tumongkuomu dhosano limbano heando mie nepongko tapa koka'ala, notanda ne Habel ampa ne Zakaria anano Berekya. Habel ini mie banara; Zakaria pongkoe'omu ne kadeteno Lambuno ELOHIM, ne olotano boloku mongkilo bhe medha kaefoampe'a. 36 Amohatokoomu, kotu-kotu'u kahukumuno kosasawi'ae dhosa aini damotongkuandae mie dhamani aini!" 37 "Yerusalem, Yerusalem! Hintumo mongkono ana-anabii bhe bhatumbulino mie netudu ne hintu. Nentuhumo nokamba laloku ne hintu, amohompu ra'eatimu, kanggetu inano manu nofohompu anano we towawano panino, tamaka hintimiu mokiidoomu. 38 Dadi'anomo lambumu ini natihunsamo bhe naolino. 39 Amohatokoomu, notanda aitu paemo moha kanau'omu, ampa mugau'omu, 'Notibarakati maino weo neano Ompu.' "
1 Pada peda maitu Yesus nolimbamo mai'ao weo Lambuno ELOHIM maka nokala. Domai'iemo anaguhu'ino bhe dosusupiane lambu weo kadeteno Lambuno ELOHIM. 2 Nopugaumo Yesus ambano, "Ingka wohae'omu itua? Amohatokoomu, kotu-kotu'u bhe nasepoi kontu pae bhe so tumapi'ano te wawono kontu bhaino, kosasawi'ae damadae damohansurue." 3 Dohato te kabhawono Zaitun Yesus nengkohamo ne itu. Domaimo anaguhu'ino dopuga-pugau domoisa kaowu. Ambado, "Fohato kainsami bhaha'i naefie nakumadhadhia na'a? O ae bhahaa katandaino so kahato'amu bhe tandano pandano dhamani?" 4 Yesus notobhoosida ambano, "Kodhagaomu, bhahaa dofokolilino totono lalomiu! 5 Kapa'amo dabhahi mie so maino damake neaku bhe dapugau ambado, 'Idimo ini Mesias', maka dabhahi mie so tibhohe-bhohe'ino. 6 Ane metingkeomu nduuno popahisa'a bhaha'i me'awaomu bhihitano popahisa'a, koemo notikenda handamiu. Ingka kosasawi'ae maitu tetewei nakumadhadhia, tamaka suano'o kafetompaino dhamani. 7 Liwu dapoewangi bhe liwu, kakolaki'a dapoewangi bhe kakolaki'a. Ne'amai-ne'amai nandumandoo gaba bhe luali. 8 Ampamo kaowu kosasawi'ae na'a kafetompuna'ino dhamani bu'ou, nopototo bhe kaleano so koanano. 9 Humato ana'a dahumakokoomu, maka damowakoomu ne limando mie so modee-deekoomu maka damongkokoomu. Kosasawindo bansano liwu dabansikoomu mba'inomo membaliomu anaguhu'iku. 10 Dabhahi so humunsano kaparasaeando, daposungku-sungku'ao ne kokuasano bhe dapobansi-bansi. 11 Dabhahi mpahaana-anabiino sampe dabhahi mie so mokolilinono totono lalo. 12 Kadaino diundo manusia sadhulu-dhulumo sampe dabhahi mie mosalino kanini kaasi ne mie bhaindo. 13 Tamaka andoa kosabahano dopotaami sampe namalusi, dasumalamati. 14 Bhihita Metaano Kafopahinta'ano ELOHIM ini damolelee ne koseka'ewa'ae dhunia, neanomo sabhaha bansano liwu dametingkee. Mada ana'a kane'omo nahumato kafetompaino dhamani." 15 "Weo kasabha maitu mohaomu Fofekabinasano Timohakuno naeehe-ehe ne Lambuno ELOHIM peda bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii Daniel. (Hintimiu mebasano tabeano motindae'omu ma'anano!) 16 Maka mie we kadieno Yudea tabeano damilei te kokabhawo'ano so dasumalamati'ao. 17 Mie we tambi koemo dopesua dakoniala weo lambu. 18 Mie te kaampo koemo dosuliki pakeando we liwu. 19 Kadaino maka kolaundo hobhine fowoowano tawa fofotitino ne wakutuu ana'a. 20 Sambahea'omu tempono so kafilei'amiu na'a koe nokantibha wulano use tawa oleono Sabat. 21 Wakutuu ana'a nandumandoo kasabha foliuno kabhibhiisa. Kasabha pedando ana'a miina'o nakopototo'a mpini pakatandano dhunia ampa ha'oleo ini, pakade paemo dua namendua nakumadhadhia. 22 Ane ibahano Ompu pae nakumuhangi tempono, kotika dumadino pae bhe so sumalamatino. Tamaka mba'inomo nandoo umati tipilino, Ompu nakumuhangi tempono. 23 Wakutuu ana'a ane bhe so mugauangko, 'Ondoe, aini'ae Mesias, Omputo Fosalamatino' tawa, 'Ondoe, atatu'ae Mesias', koe parasaea'omua. 24 Kapa'amo dabhahimo mabhino wutono Mesias, gaha'aitu suano. Dabhahi dua mpahaana-anabiino. Andoa na'a daehabu tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono, patudhundo ane naembali damokolilino dua totono lalondo umati tipilino. 25 Tandai'eomu! Kosasawi'ae padamo afohatoangkoe'omu wawo inia. 26 Dadi'anomo ane mie dapugau ne hintimiu, 'Bhe Mesias Omputo Fosalamatino te pandaso bhalano', koe kalaomua; tawa, 'Mesias neka'uko weo boloku', koise parasaea'omua. 27 Kapa'amo kahato'ano Anano Manusia - Idimo ini - napototo bhe bhibhito, nakosilaka te mata oleo nasumela ampa we kansoopa. 28 Ne amai kobhangke'ano ne itumo kaefo'onu'ano kaa." 29 "Sapalusino kasabha ana'a oleo nahohondomo, wula paemo nakotilangaa, kulipopo dapondawuti damai'ao te lani bhe kosasawi'ae waweno alamu naohungga. 30 Wakutuu ana'a natiwohamo katandaino Anano Manusia te lani bhe sabhaha bansano liwu te dhunia ini daekangko'ae bhe daguguhu. Andoa daoha Anano Manusia te olu natiwoha weo kakalabhiano bhe kuasa bhalano. 31 Duhulele bhalano nakondii. Anano Manusia natumudumo mala'ekatino dalumimba dahumompunao umati tipilino namai'ao ne kofatowala'ae alamu, mai'ao we tompano lani sewetano ampa we sewetano. 32 Soba poguhuomu ne pu'uno woha'a. Ane ha'a'ino notawomo ingka pande'aaneomu noma'omo nako'oleo. 33 Pedamo ana'a ane mohaemoomu kosasawi'ae kadhadhia nepulao'aoku sa'ituini pande'aanemoomu, noma'omo sepali'a tempono, ingka te wisenomo fointo. 34 Amohatokoomu! Kotu-kotu'u mie dhamani aini pae'o daopulia damate, nakumadhadhiamo kosasawi'ae na'a. 35 O lani bhe dhunia naosali, tamaka wambaku ini pae bhe kasalia. 36 Ampamo kaowu oleono bhe tempono bhe seemie miina bhe mande'aanea. O mala'ekati te surugaa miina, Anano Manusia miina dua, mpahinomo wutono Amaku mande'aane." 37 "Peda koeatendo manusia ne dhamanino anabii Nuh, namedamo dua ana'a ne oleo kahato'ano Anano Manusia. 38 Ne dhamani ana'a, miina'o nahumatoda luano oe bhalano, o mie dohumaa dofoho'u, dogaa bhe dofofogaa sampe ne oleono anabii Nuh nopesua weo bhangka bhalano. 39 Andoa miina sepali'a damande'aanea o ae so kumadhadhiano, sampe nofonisidamo luano oe bhalano na'a. Nadamo dua ana'a ne oleono so kahato'ano Anano Manusia. 40 Wakutuu ana'a ane dahodua mie kumahadhaano te kaampo, seemie dawowo'oe, seemie dahumunsae. 41 Ane dahodua hobhine tangasano megilino kahitela, seemie dawowo'oe, seemie dahumunsae. 42 Dadi'anomo kodhagaomu, kapa'amo miina mande'aaneomua oleo so kahato'ano Ompumiu. 43 Tandai'eomu! Ane kolambuno namande'aane naafa'i alo nahumatoe kaso'o teteweimo nakodhaga, pae tanakumatahomoa lambuno dalumeloe. 44 Dadi'anomo mantaa-ntaa'omu, kapa'amo Anano Manusia nahumato ne wakutuu tapa nepotu-potulu'ao." 45 "La'ae bhahaa bhatua motuhuno lalo bhe mandeno maitu? Anoamo maitu nesangkeno kafeompu'ano so neangkando bhatua bhaino, naetaganaanda daomaa napobutu bhe tempono. 46 Nokodawua mpuu bhatua na'a ane nohatofie kafeompu'ano tangasano noala'i gunano. 47 Amohatokoomu, kotu-kotu'u kafeompu'a na'a nasumangke bhatua aitu somo mande'aono sabhaha fehebua'ano. 48 Tamaka ane bhatua na'a mie modai sampe nakoduku we lalono, 49 'Ingka kafeompu'aku nandoo naompona maka nasumuli', maka namepeki bhatua bhaino bhe naomaa naoho'u napoowa bhe mie mololanuno. 50 Gaha'a kafeompu'ano tamba'omo nahumato, ne oleo tapa nepotu-potulu'ao, ne tempo tapa nenamu-namu. 51 Bhatua ana'a namehaakebhae, kahukumuno napototoane bhe mie mehaa'ulano. Ne na'amo ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka."
1 "Nahumato wakutuu ana'a, Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo doompulu kalambe, deala bhe kantaleando maka dokala dosumpui lo'ia bu'ou. 2 Lidimano dokabhohe-bhohe, lidimano dopande. 3 Kalambe'i kabhohe-bhoheno na'a dewowo'o kantalea tamaka miina daewowo'o bhe minando so katubhano. 4 Kalambe'i mandeno dewowo'o kantalea pakade dewowo'o dua bhe minando ne kaentei'a sigao'ano. 5 Gaha'a lo'ia bu'ou miina napikihatoa, tadempau sampe dofisiodo-odo'amo. 6 Nofewunta'i alo notifetingkemo suaha nekei-kei ambano, 'Aitu'aemo! Lo'ia bu'ou nohatomo! Sumpui'eomu!' 7 Kalambe ompuluno na'a lasao dowanu maka dofekataa'i kantaleando. 8 Kalambe'i kabhohe-bhoheno na'a dopugaumo ne kalambe mandeno ambado, 'Wa'a kainsamiomu bhe insaodi minamiu itu naseendai, ingka kantalea mani ma'omo naopeo.' 9 Tamaka kalambe mandeno tadotobhoosi, 'Paise, bhahaa pae nakumapo so wuto mani bhe so hintimiu. Labhi'ano kala me'oliomu we mahaasono.' 10 Nandoo tangasano dokala de'oli mina, lo'ia bu'ou nohatomo. Toka mantaa-ntaano lasao dopesua weo lambu kahame-hame'a, dopoowa-owa bhe lo'ia bu'ou na'a. Pada aitu fointo do'ontoemo. 11 Gaha'a domaimo dua kalambe'i kabhohe-bhoheno sa'ituini, dofeabha ambado, 'Waompu, lengka kainsami fointo!' 12 Tamaka lo'ia bu'ou na'a tanopugau ambano, 'Amohatokoomu, kotu-kotu'u miina amande'aangkoomua.' 13 Dadi'anomo kodhagaomu, kapa'amo miina mande'aaneomua oleono bhe tempono." 14 "Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo seemie kafeompu'a so kumalano we koliwuno. Nakumala kaowu nosali'imo bhatua'ino maka noposahuna'aanda da'umondofao kanandoono. 15 Seemieno nowa'ane lima kakadu dhoi bulawa, seemieno nowa'ane haa kakadu bhe seemieno nowa'ane sekakadu, noposahataa bhe nepoo-poolindo seemie-seemie. Pada ana'a nokalamo. 16 Bhatua metahimano dhoi lima kakadu na'a lasao nokala nopodagaane sampe nokolaba'ao dua lima kakadu dhoi bulawa. 17 Bhatua metahimano haa kakadu nehabu dua peda na'a sampe nokolaba dua haa kakadu. 18 Tamaka bhatua metahimano sekakadu kaowu lasao nokala neseli wite maka nokantano dhoino kafeompu'ano maitu. 19 Nompona pada ana'a, kafeompu'ando nosulimo nopolentu bhe bhatua'ino. 20 Nomaimo bhatua metahimano lima kakadu na'a nowowo'o dua bhe labano lima kakaduno. Nopugaumo ne kafeompu'ano ambano 'Waompu, lima kakadu wa'a kanau. Aini akolabaanemo dua lima kakadu.' 21 Ambano kafeompu'a na'a, 'Nokesa sepali'a itua, hintu bhatua metaano bhe tumuhuno lalo. Notuhu lalomu ne taka mohobu, maka amosahuna'aangkomo taka bhalano. Pesuamo weo hame-hameku, pehapi'o dua bhe hintu ka'iaku ini.' 22 Nomaimo dua bhatua metahimano haa kakadu, ambano, 'Waompu, haa kakadu wa'a kanau. Aini akolabaanemo dua haa kakadu.' 23 Ambano kafeompu'a na'a, 'Nokesa sepali'a itua, hintu bhatua metaano bhe tumuhuno lalo. Notuhu lalomu ne taka mohobu, maka amosahuna'aangkomo taka bhalano. Pesuamo weo hame-hameku, pehapi'o dua bhe hintu ka'iaku ini.' 24 Kaowu nomaimo bhatua metahimano sekakadu bhe nopugau ne kafeompu'ano, 'Waompu, apande'aane hintu mie mo'osano lalo. Otobhe ne kaampo pata kae'ewi'amu, okape ne kaampo pata kamontisa'amu. 25 Dadi'anomo aote'i sampe dhoimu sekakaduno ini akantanoe. Aini sulimo ala'ao wutomu.' 26 Nopugaumo kafeompu'a na'a, 'Hintu ini bhatua modai bhe mantawano! Ingka pande'aanemo atobhe ne kaampo pata kae'ewi'aku, akape ne kaampo pata kamontisa'aku. 27 Fe'emo dhoiku itu moadae ne mie so mefowaweno dhoi, neanomo sasuliku, atumahimae bhe oeno. 28 Dadi'anomo alae'omu dhoi sekakaduno maitu maka wa'aneomu kodhoino ompulu kakaduno sa'ituini. 29 Kapa'amo kokanandoono datumubhahiane ampa napontalabhi-labhi, tamaka tapa kokanandoono, o ae maka dua kanandoono damadae damala'ie. 30 Bhatua tapa kofahalaa itu, ohoe'omu we simbali, weo doloma mposo. Ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka.' " 31 "Ane namai kaowu Anano Manusia weo kakalabhiano napoowa-owa bhe kosasawindo mala'ekatino, maka naengkoha-ngkoha te kaengkoha'ano kumalabhiano. 32 Kosasawindo bansano liwu datihompu te wiseno maka napofelesaanda, pedamo dhagano dhumba nopogaati'ao dhumba bhe membe. 33 O dhumba namowada ne suanano; o membe namowada ne kemano. 34 Omputo ana'a napugau ne mie we suanano ambano, 'Maimoomu, hintimiu nebarakatino Amaku, tahimamoomu Kafopahinta'a toka nefontaa-ntaano so hintimiu mpini pakatifokonandoono dhunia. 35 Kapa'amo wakutuuno ao'aho pakande kanau'omu, wakutuuno nokekele wu'uku fefoho'uti kanau'omu, aembali mie humampe we liwumiu fobutu kanau'omu ne lambumiu. 36 Wakutuuno miina akopakea fepakeani kanau'omu, aosaki fe'ondo kanau'omu, atitohongku mai umbati kanau'omu.' 37 Mie banara na'a datumobhoosi ambado, 'Waompu, saneafa bhahaa tawohako mo'aho maka tapakandeko tawa nokekele wu'umu maka tafefoho'utiko? 38 Saneafa bhahaa tawohako membali mie humampe ne liwu mani, maka tafobutuko we lambu mani, tawa miina kopakea maka tafepakeaniko? 39 Saneafa bhahaa mosaki tawa titohongku maka tamai taumbatiko?' 40 Omputo ana'a natumobhoosi ambano, 'Amohatokoomu, kotu-kotu'u sabhaha nehabumiu ne bhahitieku foliuno kandidiki ini, ingka nopototomo habue'omu ne Idi.' 41 Pada ana'a napugaumo dua ne mie we kemano, 'Gampiomu mai'ao ne wiseku ini, hintimiu mie nekangkanaino balaa! Pesua'omu weo efino narakaa tapa mopoopeono ampa suhue dhamani, toka nefontaa-ntaa so Kafeompu'ando seetani bhe mala'ekati sabhangka'ino. 42 Kapa'amo ao'aho miina makande kanau'omu, nokekele wu'uku miina mefoho'uti kanau'omu. 43 Wakutuuno aembali mie humampe we liwumiu miina mobutu kanau'omu ne lambumiu, wakutuuno miina akopakea'a miina mepakeani kanau'omu, aosaki bhe atitohongku miina mai umbati kanau'omu.' 44 Andoa na'a datumobhoosi, ambado, 'Waompu, saneafa bhahaa tawohako mo'aho tawa nokekele wu'umu, membali mie humampe tawa miina kopakea'a tawa mosaki bhaha'i titohongku maka miina ta'umondofaangkoa?' 45 Ambano dua omputo na'a, 'Amohatokoomu, kotu-kotu'u taenomo mokiidoomu metulumiomu seemie foliuno kandidiki ini, nopototomo mokiidoomu tumulumiomu Idi.' 46 Andoa ini damesua weo kakadee-dee suhue dhamani, tamaka mie banara dae'awa dadi suhue dhamani."
1 Palusi nofofoina'u'ao kosasawi'ae na'a, Yesus nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, 2 "Ingka pande'aaneomu hohaea'ano Paska tanaefua. Ne na'a Anano Manusia damowae ne kokuasano maka dakumantai'e te sau salipu." 3 Wakutuu aitu neangka'indo imamu bhe kamungkula'indo Yahudi dopohompu-hompu we lambuno Imamu Bhalano konea'ano Kayafas. 4 Andoa dopokana-kanagau de'ondofi akala dahumako Yesus maka damongkoe. 5 Tamaka ambado, "Koise dohakoe ne matano hohaea'a, bhahaa tadohialele ra'eati." 6 Yesus nohato we liwuno Betania, ne lambuno Simon kokuli modaino . 7 Gaha'a tanosihato'amo seemie hobhine neowa kabuto-butolo kani nopono'ao mina-mina kawondu mo'ali'ano sepali'a. Sahatono mina-mina kawondu na'a nosungkae ne fotuno Yesus. Wakutuu ana'a Yesus tangasano nohumaa. 8 Dowoha peda maitu anaguhu'ino nohehewu lalondo sampe dopugau ambado, "So ae gaha'a mina-mina aitu dopokadai-daiane? 9 Kapa'amo mina-mina aitu no'ali sepali'a, fe'emo naembali damasoe maka olino dama'andae mie mokae." 10 Tamaka Yesus nopande'aane fekihindo sampe nopugau ambano, "Noafa gaha'a hobhine aini fekasabhaaneomu? Ingka anoa ini nohabu metaa ne Idi. 11 Mie mokae sadhia dapobhai bhe hintimiu, tamaka Idi ini pae aeate kansuhu bhe hintimiua. 12 Hobhine aini nominakiemo wawo mbadhaku ini, somo katokano humato dakumobuhu kanau. 13 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ne amai maka dua so katifolele'ano Bhihita Metaa ne koseka'ewa'ae dhunia ini, habuno hobhine ini dasumambilie dua somo kafe'ulaino." 14 Pada ana'a seemie mai'ao ne anaguhuno ompulu hoduano konea'ano Yudas Iskariot, nokalamo ne meangka'indo imamu. 15 Nopugaumo, "Ma'a kanau'omu ae ane aowaangkoomu Yesus?" Lasao de'eapiane tolu fulu woka pera maka dowa'ane. 16 Notandamo ne na'a Yudas ne'ondofi katolala metaa so namowa'ao Yesus ne andoa. 17 Nohatomo oleo katanda'ano hohaea'ano Roti Pata Koragi'ano. Domaimo anaguhu'ino dofeena ambado, "Taefotoka ne amai bhahaa gaomua so dapoharoa'ao'omu Paska?" 18 Notobhoosimo Yesus ambano, "Kalaomu we kota maka fohatoomu mie popande'aku, putae ambano guru, 'Tempoku noma'omo nahumatoa, gaoku apoharoa'ao Paska bhe anaguhu'iku we lambumu.' " 19 Pada aitu anaguhu'ino dokalamo doangkafi katudu'aono Yesus, defotoka haroano Paska. 20 Nohondo oleo Yesus nengkohamo nohumaa nopombali-mbali bhe anaguhuno ompulu hoduano. 21 Tangasano dohumaa nopugaumo ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u seemie ne olotamiu ini namowa kanau ne limando kaewa." 22 Nokompeaha sepali'a lalondo sampe seemie-seemie dofeenamo ambado, "O idi bhahaa Waompu?" 23 Ambano Yesus, "Metandano roti weo pihi poowa bhe Idi, anoamo itu so mowa kanau ne limando kaewa. 24 Daanumo Anano Manusia - Idimo ini - tetewei namate peda tibuhino weo Kitabino anabii. Tamaka nobalaamo mie so mowano Anano Manusia ne limando kaewa. Mie ana'a netaamo koemo nolentea." 25 Yudas so mowano Yesus ne kaewa nofeenamo dua, "O idi bhahaa Guru?" Ambano Yesus, "Pedamo pugaumu itu." 26 Tangasano dohumaa, Yesus nealamo roti maka nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Roti ana'a nobhebhehaemo maka nowa'andae anaguhu'ino bhe nopugau ambano, "Alae'omu maka humaa'eomu, mbadhakumo inia." 27 Palusi ana'a nealamo dua kampoho'u'a, nefoampe dua katumpuno lalo ne ELOHIM maka nowa'andae anaguhu'ino. Ambano, "Foho'uomu kosasawimiu mai'ao ne kampoho'u'a aini. 28 Heakumo inia. Heaku ini damotuhue so mie bhahi, somo mekatangkano podhandino ELOHIM bhe manusia, somo dua kati'amponi'ano dhosando. 29 Amohatokoomu, notanda aitu paemo aoho'ua angguru ampa oleono aoho'u angguru bu'ou, apoowa-owa bhe hintimiu weo Kafopahinta'ano Amaku." 30 Pada delagu-lagu dopudhi ELOHIM, dokalamo te kabhawono Zaitun. 31 Nopugaumo Yesus ne anaguhu'ino ambano, "Alo aini naohungga kaparasaeamiu mba'inomo Idi, sampe humunsa kanau'omu. Kapa'amo nandoo tibuhino weo Kitabino anabii, 'Dhagano dhumba amongkoe, gulumano dhumbano datigasa.' 32 Tamaka amanu kaowu mai'ao ne mate ama'indulukikoomu we Galilea." 33 Petrus notobhoosimo ambano, "Mahinggamo kosasawindo naohungga kaparasaendo mba'inomo Hintu sampe dahumunsako, o idi paise." 34 Ambano Yesus, "Amohatoko, kotu-kotu'u alo aini dua pae'o nakumakuhua manu, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanau." 35 Ambano dua Petrus, "Mahinggamo amate bhe Hintu, pae sepali'a agumagaa." Anaguhu'ino sigao'ano sanea dua dopugau peda na'a. 36 Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo te kaendea konea'ano Getsemani. Nofohatomo anaguhu'ino ambano, "Mengkoha-ngkohaomu ne ini nandoo akumala asumambahea ne tatu." 37 Petrus bhe kohodua'indo anano Zebedeus, nowowo'oda. Notandamo ne itu nokompeaha sepali'a lalono bhe nokakenda-kenda handano. 38 Nopugau ne anaguhu'ino totoluno maitu, "Nokompeaha sepali'a laloku, kao-kaomo amatemo. Mengkoha-ngkohaomu ne ini, mekambotoomu bhe kodhagaomu pobhai kanau'omu." 39 Yesus nopansuhu seendai te wise maka nolongko ne wite nosambahea ambano, "Ama, ane naembali fogampi kana'e kasabha so netompaloiku itu, ampamo kaowu koise angkafi kapoindaloku tamaka ta'ampamo kapoindalomu." 40 Pada ana'a nosulimo se anaguhu'ino, gaha'a nohatofida doodomo. Nopugaumo ne Petrus ambano, "Pae tumahaomu bhahaa mekambotoomu nasedhamu pobhai kanau'omu? 41 Mekambotoomu bhe sambahea'omu, keana nokantibhakoomu kasoba. Daanumo totono lalo neangka, tamaka o mbadha nonale." 42 Fendua toha nokala nosambahea ambano, "Ama, ane kasabha aini pae naembali mogampie, tamaka tetewei atumompaloi'e, ta'ampamo kapoindalomu so kumadhadhia'ano." 43 Nosuli se anaguhu'ino nohatofida toha doodo mba'inomo dempaumo sepali'a. 44 Miinamo nadumiu-diuda, tanokalamo toha nosambahea, kakapono tolu paku. Sambaheano nopototo bhe sa'ituini. 45 Pada ana'a nosulikimo anaguhu'ino maka nopugauanda, "Nandoo dua moodoomu bhe mewuleomu bhahaa? Ingka nohatomo tempono Anano Manusia daowae ne limando mie kodhosa. 46 Wanumoomu dokalaanaomu! Woha itu, mie so mowa kanau noma'omo." 47 Tangasano Yesus nopugau, nohatomo Yudas, seemie mai'aono ne anaguhuno ompulu hoduano. Yudas maitu nohato nopoowa bhe mie bhahi metaguno kampue bhe kawangku. Mie bhahi na'a dotududa neangka'indo imamu bhe kamungkula'indo Yahudi. 48 Yudas padamo nofohatoanda tanda peda aini, "Mie so newonoku, anoamo itu. Hakomoomu." 49 Yudas lasao noma'oti Yesus bhe nopugau ambano, "Peda ae itua guru?" poowa nowonoe. 50 Yesus nofeenamo ambano, "Sabhangka, aitu'aemo kahato'amu?" Mie bhahi lasao dodhulupi Yesus maka dohakoe. 51 Gaha'a seemie pobhai'ano Yesus nokoalemo limano nobuna kampueno maka notowe bhatuano Imamu Bhalano, nondawu bhe tingalano. 52 Ambano Yesus ne mie ana'a, "Pusoloe kampuemu itu, kapa'amo kotika mepakeno kampue namate'ao dua kampue. 53 Ingka naembali aetondala ne Amaku naetudu mala'ekati datumulumi kanau, mahingga nakolabhi naompulu haa tagua. 54 Ta'ampamo kaowu ane nada na'a, ingka pae nako'ulaa tibuhi'ano weo Kitabindo anabii putae tetewei nakumadhadhia peda aini." 55 Pada aitu Yesus nopugau ne mie bhahi ambano, "Kona kanau'omu mie modai gaha'a sampe metaguomu kampue bhe kawangku maka humako kanau'omua? Ingka se'o-se'oleo aengkoha-ngkoha afofoina'u weo Lambuno ELOHIM, tamaka miina humako kanau'omu. 56 Ampamo kaowu kosasawi'ae ini nokadhadhia so noko'ula'ao tibuhi'ano weo Kitabindo ana-anabii." Pada aitu kosasawindo anaguhu'ino dofileimo tadohunsae nomoisa. 57 Pada dohakoe, Yesus dowowo'oemo te wiseno Imamu Bhalano konea'ano Kayafas. Ne itu dohompumo pande-pande Kitabi bhe kamu-kamungkula'i miendo Yahudi. 58 Petrus noangka-angkae we kodo'ono sampe nohato we kadeteno lambuno Imamu Bhalano. Hato nopesua nengkohamo bhe dhumagano, patudhuno na'umondo-ondo kapalusi'aono kosasawi'ae maitu. 59 Neangka'indo imamu bhe kosasawindo Sahano Agama de'ondofi tingku pata kumotu'u, nomuda'ao dabhotusi damongko Yesus. 60 Tamaka miina dae'awaa, mahingga dobhahi sakusii mepaha-pahano. Panda-pandano doehemo dohodua, 61 ambado, "Mie aini nopugau namondoi'e nahumungga Lambuno ELOHIM, maka ne katolu oleono namooliemo dua namoehee." 62 Imamu Bhalano noehemo maka nopugau ne Yesus, ambano, "Pae tumobhoosiea gaha'a kasangkatindo ne hintu ini?" 63 Tamaka Yesus miina nakodiua. Nopugaumo dua Imamu Bhalano ne Yesus ambano, "Aitu bhe ELOHIM fo'ondo-ondono, fohato kainsami, hintumo ini Omputo Fosalamatino Anano ELOHIM bhaha'i suano!" 64 Ambano Yesus, "Ingka pedamo pugaumu itu. Ampamo kaowu amohatoko, notanda aitu mohaomu Anano Manusia naengkoha ne suanano ELOHIM kokuasano, mohae'omu namai te wunta-wuntano olu te lani." 65 Nofetingke peda na'a Imamu Bhalano lasao nopobhensi'ao pakeano bhe nopugau ambano, "Aitumaka! Mie aini ingka nofeka'aebumo ELOHIM, nopototo'ao wutono bhe ELOHIM! So dua ae gaha'a dae'ondofi sakusii? Ingka fetingkeemoomu na'a. 66 Peda amai fekihimiu?" Dotobhoosimo ambado, "Anoa ini nokoka'ala, tetewei damongkoe!" 67 Pada aitu dokapehasi ulano bhe dotumbusie; sigao'ano dohambisie, bhe dopugau ambado, 68 "Alee Omputo Fosalamatino, soba bhoto, nohambisiko la'ae itua?" 69 Tangasano Petrus nengkoha-ngkoha we kadete, nomaimo seemie bhatua hobhine ambano, "Ingka hintu ini dua sadhia pobhai bhe Yesus, mieno Galilea maitu." 70 Tamaka Petrus nogaga ne wisendo kosasawindo maitu ambano, "Miina amande'aanea ma'anano pugaumu na'a." 71 Hato nokala se fointono kadete, nowohaemo dua bhatua hobhine sigao'ano. Bhatua na'a nopugaumo ne mie meehe-eheno ne itu ambano, "Mie aini nopobhai bhe Yesus miendo Nasaret maitu." 72 Petrus nopugaumo toha bhe nofemata, "Mie amaitu miina amande'aanea." 73 Miina naompona domaimo dua mie meehe-eheno ne itu dopugau ne Petrus, ambado, "Teteweimo hintu ini seemie dua sabhangka'indo, notipande'ao ne wambamu." 74 Petrus nofemata bhe nobhatata'iao wutono, "Miina amande'aanea mie ana'a!" Gaha'a nopobutu nokakuhuamo manu. 75 Petrus nofe'ulaimo pugauno Yesus, "Pae'o nakumakuhua manua, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanau." Pada ana'a nolimbamo bhe no'ae, nokompeaha sepali'a lalono.
1 Hato nomentae kosasawindo neangkando imamu bhe kamu-kamungkula'indo Yahudi domafakamo damongko Yesus. 2 Dadi'anomo Yesus dokatapuanemo hante maka dowowo'oe, dofoowae ne wiseno Pilatus, gubernur ne kadie aitu. 3 Nowoha Yesus dobhotusie damongkoe, Yudas nososomo. Anoamo ini mowano Yesus ne andoa maitu. Dadi'anomo dhoi tolu fulu woka perano lasao nofosulie ne meangka'indo imamu bhe kamungkula'i, 4 bhe nopugau ambano, "Ingka akodhosamo aeowangkoomu heano mie tapa koka'ala." Tamaka tadotobhoosi ambado, "Ingka suano nepande'ao mania, nopulimo ne wutomu!" 5 Nofetingke peda na'a Yudas nokabhambi dhoi amaitu weo Lambuno ELOHIM, maka nokala nokantai wutono. 6 Neangka'indo imamu dotawunaomo dhoi amaitu bhe dopugau ambado, "Dhoi aini olino hea. Weo tubhono agamantoomu dhoi aini pae naembalia damopesua'e weo sohongano kapopanga." 7 Dadi'anomo domafakamo dhoi ana'a de'oliane wite nekonando witeno pande nu'ua. Wite ana'a somo katikobuhu'ando mie mengkahato. 8 Dadi'anomo wite aitu ta'ampamo ha'oleo ini dokonae Wite Hea. 9 Pedamo na'a noko'ulamo bhoasaono ELOHIM nefosampeno anabii Yeremia, "Andoa detahima tolu fulu woka pera, dhoi netandua'aondo miendo Israel mbali olino mie ka'olindo. 10 Dhoi ana'a de'olianemo witeno pande nu'ua, nopobutu bhe katudu'aono Ompu ne idi." 11 Yesus neehe-ehemo ne wiseno gubernur. Nofeenaemo gubernur na'a ambano, "Nokotu'u hintumo ini omputo miendo Yahudi?" Ambano Yesus, "Pedamo pugaumu na'a." 12 Tamaka hato dosangkatie neangka'indo imamu bhe kamu-kamungkula'i, Yesus miina sepali'a natumobhoosida. 13 Nopugaumo Pilatus ne Yesus ambano, "Miina metingkea bhahaa sabhaha nesungku'aondo inia?" 14 Tamaka bhe nasewobha miina natumobhoosia sampe gubernur nopuli menteno. 15 Nembalimo dua kanea ne oleono hohaea'ano Paska, gubernur nefolimba seemie katohongku ampa kapoindalondo mie bhahi. 16 Wakutuu aitu nandoo seemie katohongku notiende-ende kamie modaino, neano Yesus Barabas. 17 Dadi'anomo hato dosihompumo mie bhahi ne itu, nofeenadamo Pilatus ambano, "Amolimbaangkoomu la'ae bhahaa kapoindalomiu, Yesus Barabas, bhaha'i Yesus nekonando Kristus?" 18 Pilatus nopande'aane putae kamungkula'indo Yahudi doowa Yesus ne wiseno, mba'inomo kakonduano lalondo. 19 Tangasano Pilatus nengkoha-ngkoha ne kaengkoha'a kaebhotusi'a parakara, nohatomo kaowili mai'aono ne mieno lambuno, ambano, "Fosipuli wutomu ne parakarano mie pata koka'alano maitu, kapa'amo mohondo weo nifiku akadee-deeanemo." 20 Tamaka neangka'indo imamu bhe kamu-kamungkula'i dowudhu mie bhahi daesalo namolimbaanda Barabas, maka Yesus damongkoe. 21 Gubernur nofeenadamo dua ambano, "Mie hoduano ini amolimbaangkoomu la'ae bhahaa kapoindalomiu?" Ambado, "Barabas!" 22 Ambano dua Pilatus, "Ane nada na'a, kaowu amafa'ianemo Yesus nekonando Kristus?" Kosasawindo dokei, "Dakumantai'e te sau salipu!" 23 Ambano dua, "Tamaka podiu modai ae gaha'a nehabuno?" Tamaka andoa tanodhulu ka'osa dokei ambado, "Tetewei dakumantai'e te sau salipu!" 24 Pilatus nopande'ao lalono sabhaha dhala paemo nakofahalaa'a, pakade mie bhahi maitu kao-kaomo daehabumo kahungga. Dadi'anomo nealamo oe maka newanu ne wisendo mie bhahi bhe nopugau ambano, "Miina akoka'ala ne heano mie aini; nopulimo ne wutomiu." 25 Kosasawindo ra'eati dotobhoosi ambado, "Hunsa'anomo mateno mie aini tatumongkue insaodi bhe sampu'a mani." 26 Pada aitu gubernur nofolimbaandamo Barabas, tamaka Yesus dohambisiane habuta maka nowa'andae dakumantai'e te sau salipu. 27 Pada ana'a tantara'ino gubernur doowamo Yesus se kamalino kaebhotusi'a parakara, maka kosasawindo tantara dolo'oida dapohompu-hompu dolibu-libu Yesus. 28 Pakeano dolembie, maka dofokanaane dhuba wungo, . 29 Dekinianemo dua songkono omputo mai'ao ne ha'ano sau kokihi, maka dofokanae ne fotuno. Dowa'ane dua kakebhano wulu dofointahaane ne suanano, . Pada aitu dosudhumo dopahasomba-sombai'e ambado, "Somba Waompu, omputo miendo Yahudi!" 30 Dokapehasie poowa doala wulu na'a maka dohambie ne fotuno. Pada doele-elee peda na'a, dhuba wungo dolembiemo maka suli dofokanaane pakeano wutono. 31 Palusi aitu dowowo'oemo we simbali, dakumalamo dakumantai'e te sau salipu. 32 Tangasano dohope we simbalino kota, dopo'awa'aomo seemie miendo Kirene konea'ano Simon. Tantara dofosuhu mie aitu natumongku sau salipuno Yesus. 33 Kaowu dohatomo te kabhawo nekonando Golgota, ma'anano ka'uada. 34 Ne itu Yesus dofefoho'utianemo angguru dosaloane bhe ufeino, tamaka pada nofenamie, nokiido naoho'ue. 35 Pada dokantai Yesus te sau salipu, tantara andoa maitu dodawu-dawumo pakeano. Mbali notipande'aoane dawuno seemie-seemie, dopodaduane. 36 Kaowu dengkoha-ngkoha ne itu dodhaganie. 37 Te wawono fotuno defopikaane kabuhi, tingkunomo katisalipu'ano. Wambano peda aini, "|scYesus, Omputo miendo Yahudi.|r" 38 Nandoo dua dohodua mie modai nekantaindo te sau salipu nopoowa bhe Yesus, seemie ne suanano, seemie ne kemano. 39 Mie lumalono ne itu dofeka'aebue bhe dofoule-ule fotundo, 40 ambado, "Hintumo itu gaha'a so humunggano Lambuno ELOHIM maka ne katolu oleono moeheemo dua! Fosalamati wutomu ane kotu-kotu'u hintumo itu Anano ELOHIM. Sampu'o toha mai'ao te sau salipu itu!" 41 Pedamo dua aitu neangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe kamu-kamungkula'i doele-elee dua ambado, 42 "Mie sigao'ano nofosalamatida, gaha'aitu wutono miina namooliea. Ingka anoamo itu omputono Israel, naetaa nasumampu mai'ao te sau salipu tamarasaea'ao dua bhe insaodi. 43 Ingka noposahuna'ao ne ELOHIM. Ane namoindaloe, naetaamo ELOHIM so mosalamatie. Kapa'amo padamo nopugau, 'Idi ini Anano ELOHIM.' " 44 Mahingga mie modai hoduano tisalipuno ne sohihino dowambakie dua. 45 Hambi ompulu haa mata pana oleo kosekadie'ae na'a nodapoe kahohondo, ampa hambi tolu mata ma'oleo. 46 Hambi-hambi tolu mata Yesus nolo'oimo nofekandii-ndii ambano, "|iEli, Eli, lama sabaktani?|r" Ma'anano, ELOHIMku, ELOHIMku, noafa hunsa kanau'ao? 47 Dofetingke peda na'a seemie hodua meehe-eheno ne itu dopugaumo ambado, "Ingka nolo'oi anabii Elia." 48 Seemie lasao notende neala kapa maka nolondoe weo angguru mokolo, pada aitu notei'e ne wulu maka nofefoho'uti Yesus. 49 Tamaka mie sigao'ano dopugau ambado, "Koise, ondo-ondo kaitae'omu bhaha'i kaowu anabii Elia namai namosalamatie." 50 Yesus nokei toha nofekandii-ndii maka nofosipuli inawano. 51 Gaha'a tamba'omo kai bhalano mbali kahondomi weo Lambuno ELOHIM nopobhensi mai'ao te wawo ampa we panda. Tanonandoomo dua lualino wite, nokosaka-saka bhe kabhawondo kontu. 52 Nandoo dua lia kafokobuhu'a tilengka'ano bhe dobhahi mie mongkilono dowanu mai'ao ne mate. 53 Hato kawanu'ano Yesus nomai'ao ne mate, andoa ini dolimbamo dua mai'ao weo kobuhundo maka dopesua we kota mongkilo. Ne itu dofotiwoha wutondo bhe dobhahi mie mohada. 54 Neangkando tantara bhe tantara dhumaganino Yesus dote'i sepali'a dowoha lualino wite bhe sabhaha kumadhadhia'ano sampe dopugau ambado, "Kotu-kotu'u mie aini Anano ELOHIM." 55 Ne itu dobhahi dua hobhine umondono se kodo'ono. Andoa ini mangkafino Yesus domai'ao we Galilea mbali umondofaono kafaraluuno. 56 Ne olotando andoa maitu nandoo Maria Magdalena, Maria inando Yakobus bhe Yusuf, bhe inando ana'ino Zebedeus. 57 Nohondo oleo nomaimo seemie hangkaea mai'ao ne liwuno Arimatea, neano Yusuf. Anoa ini nembalimo dua mangkafino Yesus. 58 Nokalamo ne Pilatus nesalo maeatino Yesus. Dadi'anomo Pilatus notududamo dama'ane. 59 Do'unda'aane kaowu, Yusuf noalamo maeatino Yesus maka nowaluane bhalatu monggela'ano. 60 Pada aitu nofondoleemo weo kobuhu bu'ou fehebua'ano wutono. Kobuhu ana'a dopatotae ne kabhawono kontu, . Anoa nedole kontu bhalano mbali kasongkono wobhano lia maka nokala. 61 Maria Magdalena bhe Maria sigao'ano tadengkoha-ngkohamo ne itu, ne wiseno kobuhu na'a. 62 Hato nomentae, oleonomo Sabat. Gaha'a neangka'indo imamu bhe miendo Farisi dosikala-kala'a dopo'awa'ao Pilatus. 63 Ambado, "Waompu, tafe'ulai pugauno fobhohe-bhohe'ino maitu wakutuu nandoo nodadi. Ambano ne katolu oleono namanumo mai'ao ne mate. 64 Dadi'anomo fotudumo dadhumagani metaa'e kobuhuno ampa tolu oleo ini. Ane paise bhahasaa domai anaguhu'ino dambolaku maeatino maka damugau ne ra'eati putae Yesus maitu nowanumo mai'ao ne mate. Ane nada na'a, kabhohe-bhohe'i mbuhumaino ini nasedhulu'a dua kadahasino bhe ma'indulu'ano." 65 Ambano Pilatus, "Aini'adamo so dhumagano. Kalamoomu maka dhagani metaa'eomu kobuhu ana'a." 66 Pada peda na'a dokalamo dotandai kasongkono kobuhu na'a keana dodiu-diu'e, maka detudu tantara dodhaganie.
1 Nopalusi oleono Sabat, saowalano kamentae ne oleono Ahadhi, Maria Magdalena bhe Maria sigao'ano dokalamo da'umondo kobuhuno Yesus. 2 Gaha'a tamba'omo nandoo luali mo'osa, mba'inomo seemie mala'ekatino Ompu nosampu nomai'ao te surugaa, nokala nodole kontu kasongkono kobuhu maka nengkoha te wawo. 3 Ulano nokotilanga pasae bhibhito, pakeano nopute peda kambano kapa. 4 Tantara dhumagano ne itu nohengkuda kate'indo sampe dotiwata pasa'ida mie mate. 5 Tamaka mala'ekati amaitu nopugaumo ne hobhine'i ana'a ambano, "Hintimiu, koise mote'iomua! Ingka apande'aane ondofiomu Yesus tikantai'ano te sau salipu. 6 Miinamo bhe anoa ne ini. Nowanumo mai'ao ne mate pedamo pugauno endefi'ini. Mai ondoe'omu kandole'ano. 7 Aitu lasao kalaomu maka fohatoomu anaguhu'ino putae Yesus nowanumo mai'ao ne mate. Anoa nopa'indulukikoomu we Galilea. Ne tatu mohaemoomu. Tandai'eomu, ingka padamo afohatoangkoe'omu inia." 8 Dofetingke peda na'a, lasao dohunsa kobuhu na'a bhe dotende damohato anaguhu'ino. Ponamisindo dote'i tamaka do'ia dua sepali'a. 9 Gaha'a tamba'omo nosumpuida Yesus bhe nofeabhada ambano, "Kabarakati so hintimiu." Lasao doma'otie, dosudhu dohako a'eno bhe dotaohao sombado. 10 Nopugaumo dua Yesus ambano, "Koise mote'iomua, kala fohatoomu bhahitie'iku dakumala we Galilea, ne tatu damoha kanaumo." 11 Tangasano hobhine'i sa'ituini we laano sala, tantara dhumagano dosulimo we kota detula-tula'ao kosasawi'ae kumadhadhia'ano na'a ne meangka'indo imamu. 12 Pada dopugau-gau bhe kamungkula'i dobhotu'aomo tantara maitu dowa'anda dhoi dofekabhahie, 13 bhe dopugauanda ambado, "Pugau'omu putae anaguhu'ino doso'o maeatino Yesus tangasano moodomu. 14 Ane nametingke gubernur, mada'o tamohatoe insaodi so nomalu'ao lalono, keana nokakenda-kenda handamiu." 15 Tantara maitu doalamo dhoi ana'a maka defolele peda kaowilindo kamungkula'i sa'ituini. Tula-tulamo ana'a lumele'ano ne miendo Yahudi ta'ampamo ha'oleo ini. 16 Pada aitu anaguhu'ino ompulu seemieno dokalamo we Galilea, te kabhawo toka nefotantuno endefi'ini. 17 Hato dowoha Yesus ne itu, dosudhumo dotaohao sombado, tamaka nandoo dua poibhahano. 18 Yesus noma'otidamo bhe nopugau ambano, "Sabhaha kuasa te surugaa bhe we dhunia ini nowa'a kana'e Amaku. 19 Dadi'anomo kalaomu, owadaomu sabhaha bansano liwu daembali anaguhu'iku. Kadiudaomu, weo neano Ama bhe Ana bhe Rohino ELOHIM. 20 Foina'udaomu damangkafi sabhaha pahinta nefohato'aoku ne hintimiu. Maka tandai'eomu, sadhia apobhaiangkoomu ampa kafetompaino dhamani."
1 Ainimo Bhihita Metaa metula-tula'aono Yesus Kristus, Anano ELOHIM. 2 Kafetompuna'ino Bhihita Metaa ini peda tibuhino weo Kitabino anabii Yesaya peda aini, " 'Anoamo ini katuduku, atudue nama'induluangko, naebhongkaangko kaangka'a.' 3 Nandoo suaha mekei-keino we pandaso bhalano ambano, 'Mebhongkaomu kaangka'a so Ompu; fekalaa'eomu so kaangka'ano.' " 4 Pedamo tibuhino na'a Yohanes Fokadiuno notiumba we pandaso bhalano bhe nopugau ambano, "Fetompa'ao dhosamiu, doliomu ne ELOHIM bhe mefekadiu'omu maka ELOHIM na'umamponikoomu." 5 Pada aitu kosekadie'ae Yudea bhe miendo kotano Yerusalem dosipumpumo dokala we Yohanes. Detula-tulamo do'akui dhosando maka nokadiuda Yohanes we umeleno Yordan. 6 Pakeano Yohanes ini wuluno unta, kagegeno o kuli. Nehumaano o kapunda bhe golano kainiua. 7 Nefolele bhihita peda aini, "Namada idi nahumato seemie moliu kanau kuasa; alumongko alumense katapuno kaampini ne a'eno paise amantasia. 8 O idi akadiuangkoomu oe, tamaka ane nahumato Anoa nakumadiuangkoomu Rohino ELOHIM." 9 Wakutuu aitu nohatomo Yesus nomai'ao we liwuno Nasaret, we kadieno Galilea, maka nokadiu'e Yohanes we umeleno Yordan. 10 Safonino nomai'ao weo umele, Yesus nowohamo lani nomoengka, maka Rohino ELOHIM nosampu te potala'ano nokatu fute'o. 11 Notifetingkemo dua suaha nomai'ao te lani ambano, "Hintumo Anaku timoasi'aono, Hintumo meka'iano laloku." 12 Pada aitu Yesus lasao nofokalae Rohino ELOHIM we pandaso bhalano. 13 Fato fulu'a kaomponano neate we pandaso bhalano na'a bhe nosobae Kafeompu'ando seetani. Anoa neate ne na'a nopobhai bhe sabhaha kadadi fohumaano, tamaka dodamba'aane mala'ekati. 14 Notitohongku kaowu Yohanes, Yesus nokalamo we Galilea. Nefolele Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM. 15 Ambano, "Nohatomo tempono, noma'omo Kafopahinta'ano ELOHIM. Fetompa'ao dhosamiu, doliomu ne ELOHIM bhe parasaea'omu ne Bhihita Metaa!" 16 Tangasano Yesus nekala-kala nosohaki wiwino te'ino Galilea, gaha'a nowohamo Simon bhe Andreas kakuta'ano. Andoa maitu tangasano debuani mba'inomo andoa ini pande kenta. 17 Yesus nosali'idamo ambano, "Maimoomu angkafi kanau'omu, amoguhukoomu so mebuanino manusia." 18 Andoa maitu lasao dohunsa buanindo maka doangkafi Yesus. 19 Miina'o nakodo'o nokala, Yesus nowohamo dua Yakobus bhe Yohanes ana'ino Zebedeus tangasano dofekataa'i pukando weo bhangka. 20 Yesus lasao nosali'ida dua. Kohoduando tadohunsamo amando Zebedeus bhe mie gumadhino weo bhangka maka doangkafie. 21 Yesus bhe mie mangkafie dohatomo we liwuno Kapernaum. Sahatono oleono Sabat, Yesus lasao nopesua weo lambu kasambahea'a maka nofofoina'u. 22 Mie metingkeno kafoina'uno domente sepali'a, mba'inomo nofoina'uda peda seemie kokuasano, nopo'ala bhe pande-pande Kitabi. 23 Gaha'a weo lambu kasambahea'a na'a tanonandoomo dua seemie nepesuakino seetani. O mie aitu nokeimo ambano, 24 "O Yesus miendo Nasaret, o ae patudhumu ne insaodi ini? Mai mobinasa kainsami gaha'a? Apande'aangko, Hintu itu mie mongkilono katuduno ELOHIM." 25 Tamaka Yesus nohandapi seetani maitu ambano, "Koise mohobhoa, limba'o toha mai'ao ne mie aini!" 26 Seetani nogegohao mie aitu maka nolimba bhe nopokakei-kei. 27 Kosasawindo mie nopuli mentendo, sampe dopofee-feena ambado, "O ae gaha'a inia? Se'ise kafoina'u bu'ou. Pugauno nopono'ao kuasa. Mahingga o seetani deangka ne pahintano." 28 Pada aitu bhihitano ini nehimba sepali'a nolele ne koseka'ewa'ae kadieno Galilea. 29 Salimbando domai'ao ne lambu kasambahea'a, Yesus, Yakobus bhe Yohanes dokala se lambudo Simon bhe Andreas. 30 Ponia hobhineno Simon nandoo nendole-ndole mba'inomo nosodoe. Sapesuano weo lambu, Yesus lasao dofohatoane sakino kamungkula amaitu. 31 Yesus nokalamo se kaodo'ano, nointahamo limano maka nofowanue. Gaha'a sodono tanosipada'amo. Hobhine aitu lasao netaganaanda daomaa. 32 Kama'oleomo dua ana'a, nosoo kaowu oleo, dehatoanemo mie mosakino bhe mie nepesuakino seetani weo liwu. 33 Dadi'anomo mieno liwu dowolo dofo'onu wutondo ne wiseno fointo. 34 Alo amaitu dobhahi sepali'a mie meepesino sabhaha saki nefeka'osano, dobhahi dua seetani nefolimbano. Seetani andoa na'a miina namotolalada dopugau, mba'inomo andoa dopande'aane la'ae Yesus maitu. 35 Sanimentae sepali'a, nandoo nohohondo, Yesus nowanumo maka nolimba we simbalino liwu. Nokalamo nosambahea te molino'ano. 36 Gaha'a Simon bhe sabhangka'ino dokalamo do'ondofie. 37 Hato dopo'awaane dopugaumo ambado, "Guru! Kosasawindo mie do'ondofiko." 38 Yesus tanotobhoosida ambano, "Dopansuhuanaomu we liwu sigao'ano ne owano ini, neanomo aefolele dua Bhihita Metaa ne watu, kapa'amo aitu'aemo patudhuno kahato'aku." 39 Pada aitu Yesus nolilimo we kadieno Galilea, nefolele Bhihita Metaa weo lambu-lambu kasambahea'ando bhe nefolimba seetani. 40 Nandoo seemie kokuli modaino nomai notaohao sombano ne wiseno Yesus. Mie aitu nefetulumi ambano, "Ane umunda, tetewei naembali meka'osa kanau." 41 Hampano nobhela lalono, Yesus nofonsoho limano maka nofedampae bhe nopugau, "O Idi a'unda, mo'osa'o toha." 42 Ne olotano namu-namu tanosimo'uhi'amo kuli modaino, uluno nonggelamo. 43 Mie aitu lasao notudue nakumala bhe nofodhagae ambano, 44 "Tandai'e fekataa-taa, koise mekapu-kapunaa ne la'ae-la'aemoa, ampamo kaowu, kalamo fotiwoha wutomu ne imamu. Namada ana'a, kapa'amo mo'osamo, kalamo meowa dua kapopanga so ELOHIM peda neowili'aono anabii Musa, so netandaindo mie bhahi putae hintu mo'osamo." 45 Tamaka mie aitu nolili netula-tula'ao kadhadhia amaitu, sampe Yesus miinamo naembali namesua weo liwu ane dowohae mie bhahi. Yesus taneatemo we molino'ano. Tamaka mie bhahi mai'aono ne sabhaha liwu sadhia domai'ie dua.
1 Miina naompona nopalusi ana'a, Yesus nosulimo toha we Kapernaum. Bhihita kahato'ano we lambu lasao dofetingkee mieno liwu. 2 Pada ana'a mie bhahi dosipumpumo toha se lambuno, sampe miinamo namuleadaa weo lambu; mahingga te wiseno fointo nopono'ao mie. Yesus nofohatoanda bhoasaono ELOHIM. 3 Nandoo nofofoina'u maitu, dehatoanemo seemie kalu do'owea'e dopopaa. 4 Hampano kabhahindo mie, andoa miina dalumapa daowa mie kalu aitu se Yesus. Dadi'anomo dealimo ato te potala'ano Yesus maka dofosampu mie kalu aitu ne wiseno. Tadofosampumo bhe kati'owea'ano. 5 Nowoha kabhalano kaparasaeando, Yesus nopugaumo ne mie kalu aitu, "Anaku, dhosamu noti'amponimo!" 6 Ne itu nandoo dua pande-pande Kitabi dengkoha-ngkoha. Andoa maitu dokaduku we lalondo, 7 "Noafa mie aini nopugau'ao peda amaitu? Ingka nofeka'aebu ELOHIM, nopototo'ao wutono bhe ELOHIM! La'ae gaha'a so me'amponino dhosa ane paise wutono ELOHIM?" 8 Tamaka Yesus lasao nopande'aane nefekihindo, maka nopugau ambano, "Noafa gaha'a kofekihi'ao'omu peda aitu? 9 O ae so katandaino akokuasa? Apugau'ao 'Dhosamu noti'amponimo', bhaha'i apugau'ao 'Wanumo, sangke kati'owea'amu maka mekala-kala?' 10 Amotiwohaangkoomu Idi ini - Anano Manusia - akokuasa ae'amponi dhosa te dhunia ini", maka Yesus nopugau ne mie kalu aitu, 11 "Wanu'o toha, sangke kati'owea'amu maka suli se lambumu!" 12 Mie kalu aitu nowanumo, lasao notongku kati'owea'ano sa'ituini maka nolimba. Kosasawindo mie humatono dowohae kadhadhia amaitu. Mie andoa na'a domente sepali'a bhe dopudhi ELOHIM ambado, "Kane'omo aitu dowohaomu kadhadhia medando aini." 13 Pada aitu Yesus nokala toha se wiwino te'ino Galilea. Dobhahi mie po'awaane, maka Yesus nofoina'uda. 14 Wakutuuno nolalo ne wiseno kantorino sewa, nowohamo Lewi anano Alfeus nengkoha-ngkoha we lalo. Yesus nopugaumo ne Lewi, "Mai, angkafimo Idi!" Pada aitu Lewi noehemo maka noangkafie. 15 Wakutuuno nohumaa se lambuno Lewi, dobhahi dua mie mesalono sewa bhe mie kodhosa dopombali-mbali bhe Yesus bhe anaguhu'ino, kapa'amo dobhahi mangkafie. 16 Nandoo dua pande-pande Kitabi mai'aono ne kaomundo Farisi. Dowoha kaowu Yesus nopombali bhe mesalo'ino sewa bhe kodhosa'ino maitu, dofeenamo ne anaguhu'ino ambado, "Peda ae gaha'a, ingka gurumiu nopombali bhe mie kodhosa maitu?" 17 Yesus nofetingkeda, maka nopugau ne andoa ambano, "Mie metaano namisi miina naefaraluu foagono, mpahinomo mie mosaki. Pedamo dua Idi, hatoku ini miina ae'ondofi mie mongkilono, tamaka ae'ondofi mie kodhosano." 18 Sewakutuu anaguhu'ino Yohanes bhe miendo Farisi nandoo dopoasa, domaimo mie dofeena Yesus ambado, "Noafa gaha'a anaguhu'ino Yohanes bhe anaguhu'indo Farisi dopoasa'ao, tamaka anaguhu'imu miina?" 19 Notobhoosi Yesus ambano, "Naembali bhahaa sabhangka'ino lo'ia bu'ou daguguhu tangasano nopobhaianda lo'ia bu'ou? Tantumo paise. 20 Tamaka nahumato tempono, lo'ia bu'ou dawowo'oemo. Ne na'a kane'omo damoasa. 21 Ane detabha nggasi, miina bhe mepakeno kabhini bu'ou pata'o mokuhuno. Kapa'amo kabhini medano aitu nahumela nggasi maitu, sampe nadhumulu kabhensino. 22 Pedamo dua na'a, miina nandumandooa mie mefosingi'ino angguru bu'ou ne kaentei'a katembuno, kapa'amo ane nada na'a so kaowu naowengka'ao kaentei'ano. Angguruno nabinasa, kaentei'ano nahumansuru. Tamaka angguru bu'ou tetewei datumei'e dua ne kaentei'a bu'ou." 23 Sewakutuu ne oleono Sabat, Yesus bhe anaguhu'ino dolalomo weo kaampono gandum. Gaha'a anaguhu'ino detobhemo wunano gandum seendai . 24 Miendo Farisi dofeenamo ne Yesus ambado "Noafa gaha'a anaguhu'imu dokangkala'iao pahintano agamantoomu? Noafa gaha'a dehabu'ao giu nefalia ne oleono Sabat?" 25 Yesus notobhoosida peda aini, "Peda ae gaha'a? Miina'o basae'omua gaha'a nehabuno Daud wakutuuno Abyatar nembali Imamu Bhalano? Ingka wakutuu ana'a Daud bhe mangkafie do'ahomo tamaka miina dako'otia. 26 Daud nopesuamo weo Lambuno ELOHIM maka nohumaa roti kapopanga so ELOHIM. Roti aitu nodawu-dawuandae dua mie mangkafie. Weo pahintano agamantoomu roti ana'a o falia dohumaa'e mie sigao'ano, mpahinomo imamu." 27 Pada aitu Yesus nopugaumo toha ambano, "Oleono Sabat nofokonandoo'e Ompu so damewule'ao manusia, miina namokonandoo manusia so mangkafino atorano oleono Sabat. 28 Idi, Anano Manusia, akokuasa, dadi'anomo akokuasa dua amotantu atorano oleono Sabat."
1 Palusi ana'a Yesus nopesuamo toha weo lambu kasambahea'a. Ne itu nandoo seemie nokepe limano sembali. 2 Nandoo dua mie moti-motindano Yesus, bhaha'i kaowu mie amaitu nameka'osae dua ne oleono Sabat; patudhundo damo'alae. 3 Yesus nopugaumo ne mie mokepeno lima maitu ambano, "Mai, meehe-ehe te wise ini!" 4 Pada aitu Yesus nofeenadamo ambano, "Weo tubhono agamantoomu nembali dehabu ae gaha'a ne oleono Sabat? Habu metaa kaa habu modai? Dafofodadi kaa dafopongko?" Tamaka andoa maitu miina dakodiua. 5 Yesus no'amaha poowa nofolilianda matano, tamaka nobhelaanda dua lalono hampano katu'ano fotundo. Pada aitu nopugaumo ne kepe sa'ituini ambano, "Fonsoho limamu!" Mie aitu nofonsoho limano, gaha'a lasao no'osa. 6 Pada ana'a miendo Farisi maitu dolimbamo, lasao dokala dopugau-gau bhe mieno kolaki Herodes so damongko'ao Yesus. 7 Yesus bhe anaguhu'ino dofogaati wutondo we wiwino te'ino Galilea. Dobhahi sepali'a mieno Galilea mangkafino Yesus. Dobhahi dua mai'aono we kadieno Yudea, 8 mai'aono we Yerusalem, mai'aono we kadieno Idumea, mai'aono we sewetano umeleno Yordan, bhe mai'aono dua we kadieno Tirus bhe Sidon. Kahato'ando mie bhahi ini, mba'inomo dofetingke sabhaha giu nehabuno Yesus. 9 Yesus notudumo anaguhu'ino daefontaa-ntaa'ane bhangka so kasawi'ano, kapa'amo o mie dobhahi sepali'a, bhahaa dodhumpuhaane. 10 Nobhahi sepali'a nefeka'osa mie mosakino, sampe mie mosakino dopodhumpu-dhumpuhao doma'oti Yesus dakumadampae'ao. 11 Taenomo mie nepesuakino seetani dowoha Anoa, dosudhu ne wiseno bhe dokei, "Hintumo Anano ELOHIM." 12 Tamaka Yesus no'ele'aanda sepali'a seetani andoa na'a damohato mie sigao'ano, bhaha'i la'ae Anoa maitu. 13 Pada ana'a Yesus nofonimo te kabhawo, maka nosali'i mie so nepilino. Andoa na'a dokalamo se Anoa, 14 maka nefotantu doompulu hodua so pobhaiane. Andoa ini notududa daefolele Bhihita Metaa. 15 Yesus nowa'anda dua kuasa daefolimba seetani. 16 Neando anaguhu nepilino ompulu hoduano maitu: Simon, nokonae dua Petrus, 17 Yakobus, anano Zebedeus, bhe Yohanes kakuta'ano Yakobus, andoa ini nokonada dua Boanerges, ma'anano domansolumbu, 18 Andreas, Filipus, Bartolomeus, Matius, Tomas, Yakobus anano Alfeus, Tadeus, Simon miendo Zelot, 19 bhe Yudas Iskariot. Anoamo ini mowano Yesus ne limando kaewa. 20 Nopalusi ana'a Yesus nosulimo se lambu. Mie bhahi domaimo toha dopofo'o-fo'onu, sampe Yesus bhe anaguhu'ino miinamo datolala daomaa. 21 Dofetingke peda ana'a, domaimo bhahitie'ino damalae, kapa'amo ambado, "Ingka nobheemo." 22 Pande-pande Kitabi mai'aono we Yerusalem dopugaumo dua ambado, "Anoa ini nopesuakiemo Beelsebul, Kafeompu'ando seetani. Dadi'anomo ane nefolimba seetani nepake kuasano Kafeompu'ando seetani." 23 Yesus nosali'imo mie bhahi maitu, maka nopugau nepakeanda kapalenda. Ambano, "Nameda amai gaha'a Kafeompu'ando seetani naefolimba seetani? 24 Ane mie neowano seemie omputo pae dase'ise, liwu aitu pae natumahaa. 25 Pedamo dua aitu, ane mie weo lambu se'onu pae dase'ise, tamaka sadhia dapogiha-giha, polambu aitu pae natumahaa. 26 Ane Kafeompu'ando seetani namewangi wutono, o seetani dapoewa-ewangi, teteweimo kuasano seetani pae natumahaa, naosalimo. 27 Pae naembali daepesuaki lambuno mie mo'osa darumampasi arataano, ane pae datumapu kadeki kolambuno. Mada datumapue, makane'o naembali darumampasi arataano. 28 Amohatokoomu, kotu-kotu'u kosasawi'ae dhosa bhe sabhaha kafeka'aebundo manusia, naembali nati'amponi. 29 Tamaka ane dofeka'aebu Rohino ELOHIM, pae sepali'a nati'amponia. Kapa'amo kafeka'aebu medando aitu, dhosa suhue dhamani." 30 Kapugau'ano peda na'a mba'inomo nandoo mugauno, "Anoa ini nopesuakie seetani." 31 Pada ana'a dohatomo inano bhe bhahitie'ino Yesus. Andoa deehe-ehe we simbalino lambu, maka detudu mie dalumo'oi Yesus. 32 Wakutuu ana'a dobhahi mie mengkoha-ngkohano dolibu-libue. Ambado mie maitu, "Guru, inamu bhe bhahitie'imu we simbalino lambu, do'ondofiko." 33 Yesus tanotobhoosida ambano, "La'ae gaha'a inaku? La'ae bhahaa bhahitie'iku?" 34 Nofolilimo matano ne mie lumibu-libue maitu maka nopugau, "Aini'adamo inaku bhe bhahitie'iku. 35 La'ae-la'ae meangkano ne pahintano ELOHIM, anoamo itu bhahitieku mo'ane, bhahitieku hobhine, anoamo itu dua inaku."
1 Yesus nofofoina'u toha we wiwino te'ino Galilea. Dobhahi sepali'a humatono dolibu-libue. Dadi'anomo, nosawimo ne se'onu bhangka maka nengkoha, tamaka mie bhahi deehe-ehe te wite. 2 Nobhahi kafoina'uno nepakeanda kapalenda. Ambano peda aini. 3 "Soba fetingkeomu! Nandoo seemie mekaampono nokala ne'ewi wine. 4 Tangasano ne'ewi, nandoo wine mondawu'ano ne kaangka'a. Gaha'a dohatomo ka'uhi lumola, dopadae dohumaa'e. 5 Nandoo dua mondawu'ano ne kamo'ali, witeno miina naokapaa. Wine aitu nopikitumbu, mba'inomo nonifi witeno. 6 Tamaka hato nopana oleo, tumbuno noleleumo, lasao nomate, kapa'amo pahakano miina nakumamaa. 7 Nandoo dua wine mondawu'ano weo kahoku kokihi. Kahoku kokihi aitu nodhulu kabhala maka no'onti'i kantisa ana'a sampe miina nakobhakea, tanomate. 8 Tamaka nandoo dua mondawu'ano ne wite menowu. Nokesa endeno, maka hasilino nobhahi sepali'a. Nandoo tolu fulu onuno sewili, nandoo nomo fulu, nandoo dua mo'ono onu." 9 Ambano toha, "Ane dokotingala, beano dametingke." 10 Tangasano Yesus tanomoisa, domaimo mie mangkafie bhe anaguhu'ino ompulu hoduano, dofeena'ao ma'anano kapalenda sa'ituini. 11 Yesus notobhoosida ambano, "Hintimiu nowa'angkoomu dawua ELOHIM pande'aanemoomu rahasiano Kafopahinta'ano. Tamaka mie sigao'ano aepakeanda kapalenda, 12 neanomo 'mahingga da'umondo-ondoe, paise damohae; mahingga dametingke paise dalumosangiea. Kanandoo'ano peda ana'a keana dodoli ne ELOHIM, keana dua no'amponida.' " 13 Yesus nopugaumo toha, "Miina'o mande'aaneomua gaha'a ma'anano kapalenda sa'ituinia? Ane peda ana'a, nada amai gaha'a melosangiomu kapalenda sigao'ano? 14 Me'ewino wine na'a, ma'anano o mie mefoleleno bhoasaono ELOHIM. 15 O wine mondawu'ano ne kaangka'a, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM maitu. Tamaka kane'o pada dofetingkee, nomaimo Kafeompu'ando seetani, lasao noala bhoasao kane'o ne'ewi weo totono lalondo maitu. 16 Wine mondawu'ano ne kamo'ali, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM, lasao dotahimae bhe do'ia'ane. 17 Ampamo kaowu bhoasao aitu miina nakopahakaa weo totono lalondo, sampe miina natumahaa. Sade'awa kasabha bhaha'i kakadee-dee mba'inomo doangkafi bhoasao aitu, lasao dohunsae kaparasaeando. 18 Wine mondawu'ano weo kahoku kokihi, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM. 19 Tamaka nobhahi dofekihi so kadadi'ando, nobhohe-bhohe'ida dua kahangkaeano dhunia, pakade nobhahi kapoindalondo sigao'ano. Kosasawi'ae maitu nopesua weo totono lalondo, no'onti'i bhoasaono ELOHIM, sampe miina nakohasilia. 20 Maka o wine mondawu'ano ne wite menowu, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM bhe dotahimae weo totono lalondo, sampe nokohasili. Nandoo tolu fulu, nandoo nomo fulu, sampe nandoo dua mo'ono lentu'a hasilino." 21 Pada ana'a Yesus nofeenamo ambano, "Pada wohaomu bhahaa mesulano kantalea maka dosongkowiane kai'i bhaha'i dohunsae we pandano kaodo'a? Ingka o kantalea tetewei dohunsae te melangke'ano. 22 Kapa'amo kosasawi'ae tifebuni'ano sanea damotiumbae; sabhaha rahasia damekantalea'ie. 23 Dadi'anomo, ane dokotingala, beano dametingke." 24 Yesus notudumi toha pugauno ambano, "Tandai'eomu nefetingkemiu ini! Ampa kawa'ao'amu ne mie bhaimu, aitu dua so ne'awamu mai'ao ne ELOHIM, tadua natumubhahiangkomo. 25 Kapa'amo mie kokanandoono datumubhahiane, tamaka pata kokanandoono, o ae maka dua kanandoono damalae." 26 Ambano toha Yesus, "Kafopahinta'ano ELOHIM naembali dapototoane bhe mie me'ewino wine te kaampono. 27 Nohondo oleo giagi tanoodomo, nomentaea tanowanumo. O wine ne'ewino maitu tanodhampakamo, maka tanodhulu-dhulumo kabhala. Peda ae no'ende miina namande'aane. 28 O kantisa tanotumbu'aomo wutono mai'ao ne wite; kabhao-bhaono laano, pada na'a kunsalono maka onuno. 29 Pada aitu nokuni kaowu, dotobheemo mba'inomo nohatomo metobhe'a." 30 Yesus nopugaumo toha ambano, "Kafopahinta'ano ELOHIM maitu dapototoane bhe ae bhahaa? Damalendaane ae bhahaa so metaa'anoa? 31 Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo onuno sau wonoita se'onu nehoo ne wite. Onuno wonoita ini wine foliunomo kahobu ne dhunia ini. 32 Tamaka ane dohoo'e, no'ende nembali kantisa foliuno kabhala. Kabhala'ino ha'ano, sampe kaoluno nembali dofekaufeane ka'uhi lumola." 33 Nobhahi kapalenda medando sa'ituini nepakeno Yesus weo kafoina'uno, ampa hato'ano fekihindo mie bhahi. 34 Dadi'anomo ane nefoina'u mie bhahi, sadhia nepalendaanda. Tamaka ane tanomoisa bhe anaguhu'ino, kosasawi'ae nofohatoandae bhe ma'anano. 35 Ne oleo ana'a, nepanda kaowu oleo, Yesus nopugaumo ne anaguhu'ino, "Maimo dopolimbaanaomu we sewetano." 36 Dadi'anomo anaguhu'ino dohunsamo mie bhahi te wite, dosawimo ne bhangka kaengkoha-ngkoha'ano Yesus sa'ituini, maka dobhose. Nandoo dua bhangka sigao'ano mangkafida. 37 Miina naomponaa dobhose, gaha'a nomaimo kawea mo'osa. Bhangkando nohambi-hambitaanemo ewo, sampe noi'i, noma'o naopono. 38 Yesus nandoo noodo we wana, nepake kanduula. Anaguhu'ino dofowanue ambado, "Guru, nada amai inia? Pae moheruane gaha'a dabinasaa?" 39 Yesus nowanumo, maka nowambaki kawea maitu bhe nopugau ne oeno te'i, "Koe mohobhoa! Feonto'o toha!" Kawea lasao nofeonto, oeno te'i suli nolinto. 40 Pada aitu nopugaumo ne anaguhu'ino, "Noafa mote'i'ao'omu? Miina'o marasaea kanau'omu gaha'a?" 41 Maka andoa dote'i sepali'a bhe dopugau sapada-pada andoa ambado "La'ae bhahaa anoa ini? Mahingga o kawea bhe te'i doangkafi pahintano!"
1 Pada aitu Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo we sewetano, we kadieno Gerasa. 2 Ne itu Yesus nosampumo nomai'ao ne bhangka. Sasampuno, nopo'awaanemo seemie nepesuakino seetani nomai'ao se tombuno liano kafokobuhu'a. 3 Mie amaitu neate weo lia kafokobuhu'a na'a. Miinamo damondoi'ea datumapue, mahingga datumapuane hante. 4 Kapa'amo nentelamo dohantee bhe dolangkee, tamaka hanteno nobhotulie, langkeno nopuhokotie. Dadi'anomo miinamo bhe mondoi'e damotuhue. 5 Mentae mohondo nolili weo lia bhe te kabhawo poangka nopokakei-kei, uluno nopepikiane kontu. 6 Nowoha Yesus nandoo nokodo'o, notendehekiemo maka nosudhu bhe notaohao sombano. 7 Mie aitu nokei nofekabhala-bhala, "Yesus Anano ELOHIM kokuasano! O ae patudhumu ne idi ini? Weo neano ELOHIM, koise fodee-dee kanau!" 8 Kapugau'ano peda ana'a mba'inomo Yesus padamo nopugauane "Hei, hintu seetani! Limba'o toha mai'ao ne mie aini!" 9 Yesus nofeenaemo ambano, "La'ae gaha'a neamu?" Notobhoosimo ambano, "Neaku Legion, mba'inomo insaodi ini tabhahi." 10 Anoa nesalo mpuu ne Yesus ambano, "Koe tududa seetani ini dalumimba we simbalino liwu ini." 11 Miina nakodo'o bhe andoa maitu dobhahi sepali'a wewi tangasano doliwu te laano kabhawo. 12 Maka seetani maitu desalomo ne Yesus ambado, "Tudu kainsami talumimba mai'ao ne mie aini, taesahangka'ao te wewi tatu!" 13 Yesus no'undapida. Seetani na'a lasao dolimba domai'ao ne mie aitu maka dokala desahangka te gulumando wewi sa'ituini. Kabhahindo wewi aitu dapehaa hewu. Lasao dotende se wiwino pimpi, maka dololetimo wutondo weo te'i sampe dolomo. 14 Dhaga'ino wewi maitu dofileimo bhe defolele bhihita we kota bhe liwu-liwu moma'o'ano. Mie metingkeno lasao dolimba da'umondo kumadhadhiano. 15 Dohato ne Yesus dowohamo mie nepesuakino seetani sa'ituini nengkoha-ngkoha ne itu. Mie aitu bhemo pakeano bhe nopande'aomo lalono. Anoamo ini nepesuakino kantawundo seetani sa'ituini. Dadi'anomo mie humatono maitu dote'i. 16 Mie moha'aono wuntano matano detula-tulaandamo kadhadhiando mie nepesuakino seetani bhe wewi sa'ituini. 17 Pada aitu gaha'a mieno liwu desalomo ne Yesus so napikihunsa'ao liwundo. 18 Dadi'anomo Yesus nosawimo toha ne bhangka. Gaha'a mie nepesuakino seetani sa'ituini nesalo namangkafie. 19 Tamaka Yesus miina na'umunda'aanea, tanopugaumo ambano, "Sulimo we lambumu! Fohatoda saliwumu peda ae kabhalano kaasino Ompu ne hintu, nehabuangko giu pata mentela." 20 Mie amaitu nosulimo bhe nefolele bhihita we kadieno Dekapolis. Netula-tula'aomo nehabuno Yesus ne wutono. Kosasawindo mie metingkeno dowolo domente. 21 Sahatono we sewetano, o mie bhahi dosipumpumo toha dolibu-libu Yesus. Nandoo'e we wiwino te'i, 22 gaha'a nohatomo seemie mande'aono lambu kasambahea'a weo liwu aitu, neano Yairus. Sanowoha Yesus, nolongkomo ne a'eno 23 bhe nesalo mpuu ambano, "Anaku hobhine nosaohi sepali'a sakino, ane naembali mai teiane limamu te wawono, no'osa'ao, keana nomate." 24 Pada aitu Yesus dosikala'amo bhe anoa. Mie bhahi dosipumpumo toha doangkafie bhe dopo'ua-ua ne sohihino. 25 Ne olotando mie bhahi maitu nandoo seemie hobhine mosakino, ompulu haa ta'umo nomai'ie wulano miina bhe katiehea. 26 Tanopadamo kanandoono nopoago ne sabhaha foagono, tamaka miina bhe kao'osa'anoa, sakino tanodhulu kasaohi. 27 Hobhine amaitu nobhahimo nofetingke bhihitano Yesus, dadi'anomo ne olotando mie bhahi maitu no'owatie nomai'ao we kundo. 28 Weo fekihino, "Mahingga ta'adumingku kaowu dhubano, ao'osamo." 29 Sanodingku dhubano maitu, notiehemo hea nolimba, nonamisi we lalono no'osamo. 30 Yesus lasao nonamisi nandoo bhe kuasa lumimba'ano nomai'ao ne Anoa, maka nodoli ne mie bhahi bhe nopugau ambano, "La'ae gaha'a dumingkuno dhubaku ini?" 31 Dotobhoosimo anaguhu'ino ambado, "Ingka wohae mie dopo'ua-ua ne sohihimu, noafa dua feena'ao 'La'ae dumingku kanau?' " 32 Tamaka Yesus nofolili matano no'ondofi la'ae dumingkue. 33 Nopande'aane kaowu no'osamo, hobhine aitu nofotiumba wutono, tamaka nohengkue kate'ino. Notaohaomo sombano ne wiseno Yesus maka netula-tula'ao kosasawi'ae kumadhadhia'ano ne uluno. 34 Ambano Yesus ne hobhine aitu, "Wa'ina, hampano kaparasaeamu ne Idi, mo'osamo. Sulimo, netaamo namisimu, mo'osamo kansuhu itua." 35 Tangasano nopugau, dohatomo katudu domai'ao we lambuno Yairus ambado, "Nomatemo anamu, noafa nandoo dua damekasabha'ao Guru?" 36 Yesus miina naoheruane pugaundo mie maitu, maka ambano ne Yairus, "Koe tikendaa, taparasaeamo ne Idi!" 37 Yesus nopansuhumo, tamaka mie bhahi no'ele'aanda damangkafie, mpahinomo Petrus, Yakobus bhe Yohanes, kakuta'ano Yakobus. 38 Dohato se lambuno Yairus, Yesus nowohamo mie bhahi bhe nofetingke dohobho, do'ae bhe deka'ulei ampa kabhalano suahando. 39 Dopesua kaowu weo lambu, nopugaumo ne mie maitu, "Noafa gaha'a mohobho bhe meka'ulei'ao'omu? Ingka ana'i aini miina namatea, noodo kaowu." 40 Dofetingke peda maitu andoa tadofuta-futaa'i. Tamaka Yesus notududa dalumimba we simbali maka noowa kamungkulano ana'i maitu bhe kototolundo anaguhuno dopesua weo boloku. 41 Dohato weo bolokuno ana'i na'a, Yesus nointahamo limano bhe nopugau ambano, "|iTalita kum|r," ma'anano, "Anaku, wanu'o toha!" 42 Ana'i aitu lasao nowanu maka nekala-kala. Umuhuno ompulu haa ta'umo. Mie mohano kadhadhia aitu nopuli mentendo. 43 Tamaka Yesus no'ele'aanda sepali'a daetula-tula'ao kadhadhia aitu mahingga ne la'ae. Pada ana'a Yesus notududamo damakande ana'i aitu.
1 Nomai'ao ne itu Yesus nosulimo we liwuno, doangkafie dua anaguhu'ino. 2 Nohato oleono Sabat nofofoina'umo toha weo lambu kasambahea'a. Mie bhahi domente dofetingke kafoina'uno. Ambado, "No'awae ne amai bhahaa kapandeno maitua? Dowa'ane dawua ae bhahaa mie aini? Peda ae nokokuasa nehabu giu timente'aono maitu? 3 Ingka Anoa ini o tuka, anano Maria, bhahitie'ino ndo Yakobus, Yoses, Yudas bhe Simon. Bhahitie'ino hobhine deate dua ne ini." Sampe nondidikiane lalondo. 4 Tamaka ambano Yesus, "Seemie anabii sadhia dofosibhalae ne amai kakala'ano, simbali ne liwuno wutono, ne olotano bhahitie'ino bhe weo lambuno, miina damosibhalaea." 5 Ne liwuno na'a Yesus miina naembalia nehabu giu timente'aono, mpahinomo notei limano te wawondo seemie hodua mosakino lasao do'osa. 6 Nomente mba'inomo miina damarasaea. Pada ana'a Yesus nolilimo we liwu-liwu sigao'ano bhe nofofoina'u. 7 Nosali'imo anaguhu'ino koompulu hoduando maka notududa dakumala dahodua-hodua. Nowa'anda dua kuasa daefolimba seetani. 8 Nofohatoda ambano, "Koe mewowo'oomu ae-ae, mpahinomo o katuko. Koe mewowo'oomu roti, bhaha'i kaduno bhaku, tawa o dhoi weo kawawemiu. 9 Naembali mepakeomu kaampini ne a'emiu, tamaka koemo mewowo'oomu bhadhu nahaa tuwu." 10 Ambano toha, "Ane datumahimakoomu ne se'onu lambu, meateomu ne itu ampa humunsaomu liwu aitu. 11 Tamaka ane humatoomu ne se'onu liwu, maka mieno liwu aitu pae datumahimakoomu, dongahe dametingkekoomu, hunsae'omu liwu aitua. Mahingga bungahasi ne handano a'emiu tantae'omu, somo tandano kafodhagando." 12 Pada ana'a koompulu hoduando anaguhuno maitu doehemo. Dokalamo defolele bhihita putae manusia tabeano dametompa'ao dhosando bhe dadumoli ne ELOHIM. 13 Andoa maitu nobhahi defolimba seetani bhe mie mosakino dobheluanda mina lasao do'osa. 14 Kolaki Herodes nofetingke dua giu nehabuno Yesus, mba'inomo neano notiende-endemo ne amai liwu. Nandoo mugauno, "Yohanes Fokadiuno nodadimo toha! Kakokuasa'anomo nehabu giu timente'aono!" 15 Tamaka ambado sigao'ano, "Anoa ini anabii Elia!" Nandoo dua mugauno, "Anoa ini o anabii, nopototo bhe ana-anabii dhamani wawono." 16 Nofetingke peda na'a, Herodes nopugaumo, "Suano, mie ana'a teteweimo Yohanes Fokadiuno. Anoa itu padamo atompee wu'uno, gaha'a nodadimo toha!" 17 Kanandoo'ano peda na'a, mba'inomo Herodes padamo netudu mie dahumako Yohanes, maka damopesua'e weo katohongku. Katitohongku'ano mba'inomo parakarano Herodias, mieno lambuno Filipus bhahitieno Herodes. Herodes ini noala dua Herodias mbali mieno lambuno. 18 Yohanes nentuhumo nefe'ulaiane peda aini, "O falia mieno lambuno bhahitiemu alae dua so mieno lambumu!" 19 Kaolea'anomo lalono Herodias ne Yohanes, sampe nokopatudhu namongkoe, tamaka miina namooliea. 20 Kapa'amo Herodes padamo netudu mie dadhumagani Yohanes, mba'inomo nomihikie, nopande'aane Yohanes maitu mie metaa, mie mongkilo. Ane nopugau Yohanes, noasiane dua nofetingkee mahingga totono lalono miina nahumempoa. 21 Panda-pandano Herodias ne'awa dua katolala metaa ne kahameno kafe'ulaino oleo kalente'ano Herodes. Ne oleono Herodes nehabu kahame na'a, kosasawindo kabhala weo kadieno Galilea, neangka'indo tantara bhe kamungkula'i weo liwu nopadada nosali'ida. 22 Weo kahame ana'a kalambeno Herodias nolinda. Herodes bhe mie humatono doasiane sepali'a dowoha lindano maitu. Dadi'anomo nopugaumo Herodes ne kalambe na'a, "O ae nekapoindalomua? Tamesalomo, ama'angkoe!" 23 Herodes nofemata ambano, "O ae maka dua nesalomua ama'angkoe, mahingga naselabunta liwu neowaku ini!" 24 Kalambe aitu nokalamo nofeena inano ambano, "Ina, aesalo ae bhahaa?" Notobhoosimo inano ambano "Mesalo fotuno Yohanes Fokadiuno!" 25 Kalambe amaitu lasao nosuli nofohato Herodes, ambano "Aesalo fotuno Yohanes Fokadiuno, datumei'e ne tala. Amalaemo dua aitu!" 26 Nofetingke kamesalono na'a Herodes nobhela sepali'a lalono, tamaka nokiido natumagaliea, kapa'amo padamo nofemata ne wisendo mie bhahi. 27 Herodes lasao netudu seemie dhagano kamali nakumala namala fotuno Yohanes Fokadiuno. Mie aitu nokalamo we katohongku, 28 notompe wu'uno Yohanes, maka notei'e ne tala. Pada aitu nowa'anemo kalambeno Herodias. Kalambe aitu lasao nowa'ane inano. 29 Dofetingke bhihita ana'a, anaguhu'ino Yohanes domaimo doala maeatino maka dokobuhue. 30 Rasulu netuduno Yesus dosulimo. Dohato detula-tulaanemo kosasawi'ae nehabundo bhe nefoina'u'aondo. 31 Ambano Yesus ne anaguhu'ino, "Maimo, dokala domoisaomu we molino'ano, dofewule'ao'omu nasebantaha." Kapugau'ano peda ana'a, mba'inomo dobhahi sepali'a mie maino bhe sumulino, sampe Yesus bhe anaguhu'ino miinamo datolala daomaa'a. 32 Dadi'anomo dokalamo domoisa we molino'ano, dosawi ne bhangka. 33 Gaha'a mie bhahi dowohada dokala bhe dopande'aane dua la'ae kumalano maitu. Dadi'anomo mie mai'aono ne sabhaha liwu maitu, dokalamo bhe dotende, doangka wite, sampe dohato wawo andoa. 34 Nosampu nomai'ao ne bhangka, Yesus nowohamo kantawundo mie na'a. Nobhelaandamo lalono mba'inomo andoa ini tapedamo gulumano dhumba pata kodhagano, sampe nobhahi toha nofoina'uda. 35 Nepanda kaowu oleo, anaguhu'ino dopugaumo ne Yesus, ambado, "Ingka nepandamo oleo! Nolino sepali'a ne ini. 36 Naetaa tududamo dasumuli mie bhahi inia, dotolala'ao dae'oli nehumaando ne liwu bhaha'i ne komie'ano ne owa ini." 37 Yesus notobhoosimo ambano, "Hintimiu so makandeda!" Ambado toha anaguhu'ino, "Peda ae? Ingka tamadae ponambono mie naalu wula tae'oliane roti maka naembali tamakandeda!" 38 Pada ana'a Yesus nofeenadamo, "Fee onu gaha'a roti ndumandoo'ano ne hintimiu? Soba ondoe'omu!" Pada do'ondoe, ambado, "Lima onu roti bhe haa ulu kenta." 39 Pada aitu Yesus notudumo mie bhahi daengkoha ne wite, ne kahoku meidho'ano, datumombu-tombu wutondo. 40 Dadi'anomo mie bhahi maitu dengkohamo dotombu-tombu wutondo, nandoo mo'onono setombu, nandoo dua lima fuluno. 41 Yesus noalamo roti lima onuno bhe kenta haa uluno maitu maka nototohana te lani, nefoampe katumpuno lalo ne Ompu ELOHIM. Pada ana'a nobhebhehamo roti aitu maka nowa'andae anaguhu'ino dadumawu-dawuandae mie bhahi. Pedamo dua ana'a kenta haa uluno maitu. 42 Kosasawindo dohumaa ampa dowe'i. 43 Pada dohumaa, o roti kabhila'ando dotawunaane, nopono ompulu haa kalangka. 44 Kabhahindo momaano, o mo'ane kaowu dapelima hewu. 45 Pada aitu Yesus lasao notudu anaguhu'ino dasumawi ne bhangka dama'indulu we sewetano, we liwuno Betsaida. Anoa nandoo notudu kadeki mie bhahi maitu dasumuli. 46 Nopogaati kaowu bhe andoa, Yesus nofonimo nosambahea te kabhawo. 47 Nohondo oleo bhangka kasawi'ando anaguhuno nohatomo we wuntano ndalo, tamaka Yesus nomoisa te wite. 48 Nowohada dokadee-deemo dobhose, mba'inomo desumpu kawea. Hambi-hambi tolu mata kohondo'a, Yesus nokala'ida, nekala-kala te wawono oe, patudhuno tanalumalo. 49 Dowohae nekala-kala te wawono oe, dokonaemo kahanda sampe dokei mpodea. 50 Dotikenda sepali'a, kapa'amo kosasawindo sanea mohae. Tamaka Yesus lasao nofohatoda ambano, "Fekatangka lalomiu. O Idi inia, koise mote'iomu!" 51 Pada aitu nosawimo weo bhangka, kawea lasao nolino, sampe kosasawindo tadotonto ka'osano mentendo. 52 Kapa'amo mahingga dowohaemo, miina'o dalumosangie ma'anano nehabuno Yesus ne lima onu roti maitu, notosungku fekihindo. 53 Dohato we sewetano, dosedemo we liwuno Genesaret, bhangkando dolabue ne itu. 54 Dosampu domai'ao ne bhangka, miendo liwu lasao dopande'aane gaha'a Yesus humatono maitu. 55 Dolilimo bhe dopotendehi weo kadie aitu dopofoha-fohato. Mie mosakino do'oweadamo doowada se Yesus, ampa katifetingke'ano kahato'ano. 56 Ne amai maka dua kakala'ano, ne kota, ne liwu bhalano bhaha'i ne liwu mohobu, sadhia deowa'iane mie mosaki. Mie mosakino maitu tadofondoledamo we kadeteno daoa maka desalo dadumingkue, mahingga wiwino dhubano kaowu. Kosasawindo dumingkuno Yesus lasao do'osa.
1 Sepaku miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi mai'aono we Yerusalem domai dopo'awa'ao Yesus. 2 Gaha'a dowohamo seemie hodua anaguhu'ino tadohumaamo mahingga limando miina naongkilo. Ma'anano miina daewanua . 3 Kapa'amo miendo Farisi, pedamo dua miendo Yahudi sigao'ano, miina daomaa'a ane miina'o daewanu kadeki . Andoa dofintahaki sepali'a adhatindo kamungkula'indo. 4 Ane dosuli domai'ao we daoa, miina'o kadeki naembali dohumaa, simbali padamo dofekanggela wutondo peda atorano agamando. Nobhahi dua adhati sigao'ano nefintahakindo, peda ibahano de'omesi kampoho'u'a, kampomaa'a bhe sabhaha katoka mai'aono ne tambaga. 5 Dadi'anomo dofeenamo ne Yesus, ambado, "Noafa gaha'a anaguhu'imu miina damangkafi'ao adhatindo kamungkula'intoomu? Ingka tadohumaamo, limando miina naongkilo." 6 Yesus notobhoosidamo ambano, "Nokotu'umo pugauno anabii Yesaya nopulao'ao hintimiu ini, mie mehaa'ulano! Kapa'amo nandoo tibuhino weo Kitabino peda aini, 'Mie andoa ini dosombai kanau kaowu ne wiwindo, tamaka totono lalondo nokodo'o bhe Idi. 7 Miina nako'ulu'aa dosombai kanau, mba'inomo dofofoina'uao pahintano manusia.' 8 Pahintano ELOHIM miinamo moheruaneomu, maka tafosibhalaomu adhatindo manusia." 9 Ambano toha Yesus, "Ingka kapandemiu, hunsae'omu pahintano ELOHIM, so namatangka'ao adhatimiu. 10 Kapa'amo nandoo pahintano anabii Musa, 'Fosibhalae inamu bhe amamu. Mie me'awutino inano bhe amano tabeano damekamatee.' 11 Tamaka hintimiu fofoina'uomu peda aini, 'Ane o mie nopugau ne inano bhe amano, 'Kanandooku so atumanggo'ao hintimiu nembalimo kapopanga so ELOHIM', 12 maka mie aitu paemo naoafaa ane pae natumulumi inano bhe amano.' 13 Ane peda ana'a ingka songkoemoomu bhoasaono ELOHIM, songkoaneomu adhati nefintahakimiu itu. Nobhahi giu pedando itu nehabumiu." 14 Pada ana'a Yesus nosali'imo toha mie bhahi maka nopugau ambano, "Kosasawimiu, fetingkee'omu pugauku ini bhe hunsae'omu weo totono lalomiu! 15 O ae maka mesua'ano we lalondo manusia miina nafofekahaharamua, tamaka o ae lumimba'ano mai'aono we lalondo manusia, aitu'aemo fofekaharamunoa. 16 Ane dokotingala, tabeano dametingke." 17 Nopesua kaowu weo lambu bhe nopogaati bhe mie bhahi, anaguhu'ino dofeena'aomo ma'anano kapalenda sa'ituini. 18 Yesus notobhoosidamo ambano, "Gaha'a, hintimiu ini miina dua lumosangie'omua? Miina mande'aaneomua gaha'a oti mesua'ano we lalondo manusia miina nafofekaharamua, 19 mba'inomo miina namesua'a weo totono lalo, tamaka nekansuhu weo handado maka do'ohoe toha we dhamba." Pugauno Yesus na'a nokoma'ana'ao sabhaha oti nehumaa nembali dohumaa'ea. 20 Ambano toha, "O ae lumimba'ano nomai'ao we lalondo manusia, aitu'aemo fofekaharamunoa. 21 Kapa'amo nomai'ao weo totono lalondo manusia nolimba sabhaha fekihi modai peda dopokawite-wite, dosibu, dofopongko, 22 domonsule, kakadau-dau, isikadhi modai, kabhohe-bhohe'i, nafusuu modai, kakoulano lalo, ka'umbu ne ELOHIM, kalangkeno diu bhe katu'ano fotu. 23 Kosasawi'ae podiu modai ini nomai'ao we totono lalo, mekaharamunomo manusia." 24 Maka nomai'ao ne itu Yesus nohope we kadieno Tirus bhe Sidon. Sahatono nopesuamo ne se'onu lambu mba'inomo nongahe hatono maitu damande'aane miendo liwu, gaha'a miina sepali'a natifebunia. 25 Ne itu nandoo seemie hobhine, anano nopesuakie seetani. Anano ini o hobhine dua. Sanofetingke Yesus nohato, hobhine aitu lasao nokala nosudhu ne wiseno. 26 Hobhine ana'a mieno Yunani mai'aono we kadieno Siro-Fenesia, . Anoa nesalo mpuu ne Yesus so namolimba'ao seetani mesuakino anano maitu. 27 Yesus tanopugau ambano, "Hunsa'anomo kadeki ana'i so momaano ampa daowe'i, kapa'amo pae namantasia o roti so ana'i damalae maka da'umohoane da'u." 28 Hobhine ana'a notobhoosimo ambano, "Anoamo na'a Waompu, ampamo kaowu o da'u we pandano medha dohumaa dua kapondawundo ana'i." 29 Ambano toha Yesus ne hobhine aitu, "Bahangka pedamo ana'a pugaumua, sulimo! O seetani nolimbamo mai'ao ne anamu." 30 Hobhine amaitu lasao nosuli se lambuno, nohatofi anano nandoo nendole-ndole ne kaodo'ano. O seetani nolimbamo daanumo. 31 Nopalusi ana'a Yesus nohunsamo kadieno Tirus noangka we Sidon nohope we te'ino Galilea. Noangkai dua kadieno Dekapolis. 32 Ne itu deowaanemo seemie kapongke pakade nomahasai nopugau, maka desalo natumei limano te wawono. 33 Yesus noowa kapongke na'a nopogaatiane bhe mie bhahi, maka nofopesua wunano limano ne kohaambali'ae tingalano mie aitu. Pada ana'a nekapehamo maka nofedampa lelano mie aitu. 34 Yesus nototohanamo te lani, nofeeneimbusu maka nopugau ambano, "|iEfata|r," ma'anano, "Tilengka'o toha!" 35 Tingalano mie aitu notilengkamo, katapuno lelano notilensemo bhe nelaamo pugauno. 36 Yesus no'ele'aanda sepali'a pae daekapunaa ne mie sigao'ano, tamaka dhulu no'ele'aanda, dhulu detula-tulaane. 37 Mie metingkeno tadomente bhe dotonto. Ambado, "Pahasili, ingka sabhaha giu nofekataa'ie. O kapongke nofofetingkeda, o bhohe nofekapandeda dopugau."
1 Miina naomponaa pada ana'a nandoo toha mie bhahi dopofo'o-fo'onu. Mba'inomo miina dako'otia, Yesus nosali'imo anaguhu'ino maka nopugau ambano, 2 "Nobhelaanda sepali'a laloku mie bhahi ini. Tolu oleomo doangkafi kanau, miinamo dako'otia. 3 Ane atumududa dasumuli'ao kulino handado, dakumamposola we sala. Kapa'amo nandoo mai'aono we kodo'ono." 4 Dotobhoosimo anaguhu'ino ambado, "Ne kalino'a aini ne amai dae'awa gaha'a roti so daomaa mie kabhahi peda ini?" 5 Yesus nofeenadamo, "Tafee onu gaha'a roti ndumandoo'ano?" Ambado, "Tafitu onu." 6 Pada aitu Yesus notudumo mie bhahi maitu daengkoha ne wite. Noalamo roti fitu onuno na'a, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, maka nobhebhehae. Roti ana'a nowa'andae anaguhu'ino dadumawu-dawuandae mie bhahi, lasao dodawu-dawue. 7 Nandoo dua kenta mohobu'i seendai. Yesus nefoampe toha katumpuno lalo maka kenta amaitu dodawu-dawuandae dua mie bhahi. 8 Mie bhahi dohumaa ampa dowe'i. Pada dohumaa, roti kabhila'ando dotawunaane, nopono fitu kalangka. 9 Kabhahindo momaano dapefato hewu. Pada peda na'a Yesus notududamo dasumuli. 10 Anoa bhe anaguhu'ino lasao dosawi ne bhangka maka dokala we kadieno Dalmanuta. 11 Domaimo miendo Farisi dopuga-pugau bhe Yesus, de'ondofi tingku damo'alae. Desalomo naehabuanda giu timente'aono so katandaino putae Anoa ini nomai'ao te surugaa. 12 Pada noka'uu we lalono, Yesus notobhoosidamo ambano, "Noafa gaha'a mie dhamani aini desalo'ao tanda timente'aono? Amohatokoomu, paise! Pae sepali'a aehabuanda tanda kamesalondo." 13 Nopalusi ana'a nohunsadamo, nosawi toha ne bhangka maka nopolimba we sewetano. 14 Anaguhu'ino Yesus dolimpu daewowo'o roti, mpahinomo se'onu we bhangka. 15 Yesus nofodhagadamo ambano, "Posi'ondoomu ne ragi kaefo'ende'a rotindo miendo Farisi bhe ragino kolaki Herodes." 16 Anaguhu'ino detula-tulamo sapada-pada andoa ambado, "Kapugau'ano peda na'a mba'inomo miina bhe rotintoomua." 17 Gaha'a Yesus nopande'aane dua nepuga-pugau'aondo maitu, dadi'anomo nofeenadamo ambano, "Noafa gaha'a pugau'ao'omu miina bhe rotia? Miina'o mande'aaneomua gaha'a? Miina'o dua lumosangie'omua? Ingka notosungku sepali'a fekihimiu! 18 Ingka bhe matamiu, noafa gaha'a miina fowoha'ao'omu? Ingka bhe tingalamiu, noafa gaha'a miina fofetingke'ao'omu? Molimpu'aanemoomu gaha'a, 19 aebhebheha lima onu roti mbali dohumaa mie dolima hewu. Fee kalangka gaha'a kabhila'andoa netawunaomiu?" Dotobhoosimo ambado, "Ompulu haa kalangka." 20 "Ne oleono aebhebheha fitu onu roti mbali dohumaa mie dofato hewu, fee kalangka gaha'a kabhila'ando netawunaomiu?" Ambado, "Fitu kalangka." 21 Pada ana'a Yesus nopugaumo toha ambano, "Peda ae? Miina'o dua lumosangie'omu gaha'a?" 22 Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo we Betsaida. Ne itu deowaane seemie kabunto maka desalo namedampae. 23 Yesus nointaha limano kabunto maitu maka notonda-tondae, noowae we simbalino liwu. Pada aitu nopuntohimo matano maka notei limano te wawono bhe nofeenae ambano, "Koniwohamo?" 24 Mie ana'a no'ondomo te wise maka nopugau ambano, "Uumbe, awohamo mie dekala-kala, tamaka kabeanga'ida pu'uno sau." 25 Yesus nofedampa toha matano mie aitu, maka matano notilengka, netaamo kofowohanoa. Sabhaha newohano nentaleamo bhe notindamo. 26 Pada ana'a Yesus notuduemo nasumuli se lambuno tamaka nofohatoe ambano, "Koemo sulia se liwu sa'ituini!" 27 Yesus bhe anaguhu'ino dokala we liwu-liwu we kadieno Kaisarea Filipi. We laano sala, Yesus nofeenadamo ambano, "O mie dokona kanau la'ae gaha'a Idi inia?" 28 Dotobhoosimo ambado, "Nandoo kumonako Yohanes Fokadiuno, nandoo dua kumonako Elia, siga'a dokonako dua seemie anabii." 29 Yesus nofeenadamo dua ambano, "Ane hintimiu, kona kanau'omu la'ae?" Notobhoosimo Petrus, ambano, "Hintu ini Mesias, Omputo Fosalamatino!" 30 Tamaka Yesus no'ele'aanda sepali'a daekapuna ne mie sigao'ano la'ae Anoa maitu. 31 Nopalusi ana'a Yesus notandamo nofohato anaguhu'ino ambano, "Anano Manusia - Idimo ini - tetewei nabhahi naenamisi kakadee-dee. Anoa dabansie kamu-kamungkula'i, neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi. Damongkoe, tamaka ne katolu oleono nadumadimo toha." 32 Yesus nofohatoda mentalea-mentalea, tamaka Petrus nohelae ne sohihino maka nofe'alae. 33 Yesus nodoliki anaguhu'ino maka nofe'ala Petrus ambano, "Gampi seetani! Nefekihimu itu suano nefekihino ELOHIM, tamaka nefekihino manusia." 34 Pada aitu Yesus nosali'imo mie bhahi bhe anaguhu'ino maka nopugau ambano, "Ane dopoindalo damangkafi kanau, tetewei dahumunsa kapoindalondo wutondo. Mada ana'a datumongku sau salipundo maka damangkafi kanau. 35 Kapa'amo la'ae mongaheno namate, tetewei namate; tamaka la'ae mateno mba'inomo noangkafi Idi bhe Bhihita Metaa, anoamo itu so dumadino. 36 O ae fahalaano seemie manusia nae'awa kosasawi'ae kahangkaeano dhunia ini, gaha'a inawano nabinasa? 37 Naembali bhahaa o inawa maitu dalumoliane kahangkaea? 38 Ane doambano doangkafi kanau bhaha'i doambano doangkafi kafoina'uku ne olotando mie modai bhe mie kodhosa dhamani aini, Anano Manusia - Idimo ini - naoambanoane dua mie aitu ane namai weo kakalabhiano Amano, dalumibu-libue mala'ekati mongkilono."
1 Ambano toha, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u ne olotamiu ini nandoo so pata'o mateno, ane pae kadeki daoha Kafopahinta'ano ELOHIM nahumato bhe kuasano." 2 Nopalusi nomo oleo, Yesus noowamo Petrus, Yakobus bhe Yohanes dofoni te kabhawo melangke'ano. Ne itu domoisa kaowu. Gaha'a Yesus notibhaliimo woha'ano ne wisendo. 3 Pakeano nopupute sepali'a bhe nokosilo. Pae nandumandooa bhe naseemie te dhunia ini so mandeno metofano ampa naopute peda amaitu. 4 Pada aitu tadowohamo dua anabii Elia bhe anabii Musa dopuga-pugau bhe Yesus. 5 Nopugaumo Petrus ne Yesus ambano, "Guru, ingka netaa domai'omu ne ini. Naetaamo taefongkoha bhantea natolu onu, se'onu so Hintu, se'onu so anabii Musa bhe se'onunoa so anabii Elia." 6 Kapugau'ano peda maitu, mba'inomo miina namande'aane bhaha'i napugau'ao ae, ka'osano kate'indo. 7 Gaha'a nokaolumidamo olu, maka nomai'ao weo olu maitu notifetingkemo suaha ambano, "Aini'aemo anaku nemoasi'aoku. Fetingkee'omu pugauno." 8 Setolinda'a, dofolili matando miinamo dakoniwohaa, tamo Yesus nomoisa. 9 Wakutuuno dosampu mai'ao te kabhawo Yesus nofohatodamo ambano, "Koise mekapunaomu ne mie sigao'ano newohamiu sa'ituini. Sembali Anano Manusia - Idimo ini - namanumo namai'ao ne mate maka naembali mekapunaomu ne mie sigao'ano." 10 Andoa doangkafie pugauno, tamaka tadopofee-feenamo ambado, "O ae bhahaa ma'anano namanu mai'ao ne mate?" 11 Pada ana'a dofeenamo ne Yesus ambado, "Noafa gaha'a ambado pande-pande Kitabi, anabii Elia so maino wawo?" 12 Notobhoosimo Yesus, "Uumbe daanumo, Elia so maino wawo, namosintuwu'ao sabhaha giu. Ampamo kaowu nada amai Anano Manusia, Idi ini? Ingka weo Kitabino anabii notibuhi nabhahi naenamisi kakadee-dee, pae dakumona'ie mie. 13 Tamaka amohatokoomu, sakotu'uno Elia padamo nomai, tamaka mie bhahi miina dakumona'ie mie, dohabue ampa kapoindalondo. Nopobutu peda tibuhino weo Kitabino anabii." 14 Yesus bhe anaguhu'ino totoluno maitu dosulimo toha we anaguhu'ino sigao'ano, gaha'a dowohadamo nandoo dolibu-libuda mie bhahi. Nandoo dua pande-pande Kitabi tangasano dopotaga-tagali bhe andoa. 15 Nelaa dowoha Yesus, mie bhahi na'a domente, lasao dotende dosumpui'e. 16 Yesus nofeenadamo, "O ae gaha'a nepotaga-tagali'aomiu bhe pande-pande Kitabi maitu?" 17 Notobhoosimo seemie ne olotando mie bhahi maitu ambano, "Guru, aowaangko anaku ini. Miinamo namandea nopugau mba'inomo nopesuakie seetani. 18 Taenomo nohatoe seetani maitu, lasao notihambitao ne wite; nokida kose'ulu-uluno, wobhano tanokobuha-buhamo, noku'i bhe wangkano. Padamo dua aesalo ne anaguhu'imu damolimbae'ao, tamaka miina damooliea." 19 Maka Yesus nopugaumo ambano, "Pahasili hintimiu ini, mie pata marasaeano! Tana se'ae gaha'a beano so kaomponano aeate bhe hintimiu? Tana se'ae gaha'a so sabahaku? Owae'omu se ini ana'i itu." 20 Ana'i amaitu doowaemo se Yesus. Sanowoha Yesus, seetani na'a kansuhu nogegohao ana'i maitu sampe notihambitao ne wite. Newalo-walole, nokobuha-buhamo bhe wobhano. 21 Yesus nofeenamo amano ana'i maitu, "Se'aemo kaomponano nopeda aini?" Notobhoosi amano, "Notanda mpini kahobuno. 22 Nentelamo dua seetani maitu nodhudhulaane weo efi bhaha'i weo oe, patudhuno namobinasae. Tamaka ane moolie, tulumi kainsami, mobhela kainsami lalo." 23 Notobhoosi Yesus, "Noafa gaha'a pugau'ao, 'Ane moolie'? Sumanomo doparasaea, o ae maka dua tetewei dopoolie!" 24 Amano ana'i na'a lasao nokei, "Aparasaea Ompu! Tamaka tulumi kanau weo kakaeno kaparasaeaku ini!" 25 Yesus nowohamo mie dodhulu kabhahi dolibuda, maka no'amahaki seetani maitu ambano, "Hintu seetani! Mefobhohe bhe mefopongke mie! Atuduko limba'o toha mai'ao ne ana'i aini, maka koemo suli-sulikiea!" 26 Ana'i na'a nogegohaane toha seetani aitu, lasao nolimba bhe nopokakei-kei. Ana'i na'a woha'ano tapedamo mie mate, sampe ambado mie bhahi, "Ingka nomatemo." 27 Tamaka Yesus nointaha limano ana'i na'a maka nofowanue, lasao noehe'ao wutono. 28 Dohato kaowu se lambu, Yesus bhe anaguhu'ino tadomoisa, dofeenamo ne Yesus ambado, "Noafa gaha'a ingka insaodi miina tamooliea tafolimba seetani sa'ituinia?" 29 Notobhoosi ambano, "Seetani medano sa'ituini miina natifolimba, simbali dosambahea'ane." 30 Domai'ao ne itu Yesus bhe anaguhu'ino dokalamo toha doangka we kadieno Galilea. Anoa nongahe damande'aane kakala'ano, 31 mba'inomo nandoo nofoina'u anaguhu'ino. Ambano, "Anano Manusia - Idimo ini - damowae ne limando mie kokuasano, maka damongkoe. Tamaka ne katolu oleono nadumadimo toha." 32 Anaguhu'ino miina dalumosangiea pugauno, tamaka dote'i dameenae. 33 Pada ana'a dohatomo toha we Kapernaum. Dopesua kaowu weo lambu, Yesus nofeenamo ne anaguhu'ino, "Puga-pugau'ao'omu ae gaha'a we sala sa'ituinia?" 34 Tamaka miina dakodiua mba'inomo sa'ituini we sala dopotaga-tagali'ao la'ae foliuno kabhala ne olotando andoa maitu. 35 Nengkoha kaowu, nosali'idamo koompulu hoduando anaguhu'ino, maka nofohatoda ambano, "Dopoindalo dembali so neangka tabeano dombuhumai, do'ondofao kadeki kafaraluundo mie bhaindo." 36 Pada ana'a, Yesus netondamo seemie ana'i kahobu, nofoehe-ehee ne wisendo maka nokakopue bhe nopugau, 37 "Dotahima kaowu ana'i medando aini weo neaku, dotahimamo Idi. Dotahima Idi, suano kaowu o Idi, tamaka dotahima dua Tumudu kanau." 38 Nopugaumo Yohanes ne Yesus, "Guru, tawoha seemie nefolimba seetani nopake neamu, lasao ta'ele'aane hampano suano mie mangkafino intaodiomu ini." 39 Tamaka Yesus notobhoosi, "Koise ele'aaneomua, hampano pae bhe so mehabuno giu timente'aono namake neaku, lasao dua na'umumbu kanau. 40 Ane miina dafoewangi, ingka o sabhangkamo. 41 Amohatokoomu inia, kotu-kotu'u o mie ma'angkoomu oe kafoho'u mba'inomo hintimiu anaguhu'ino Mesias, Omputo Fosalamatino, tetewei naetaa dawuano." 42 "Ane nandoo mie mefekakolilinono totono lalono ana'i kahobu medando ini, sampe miinamo namarasaea ne Idi, selabhi'aku dakumantaiane kagili kontu ne wu'uno maka damotondue we te'i. 43 Ane ibahano limamu naehabuangko dhosa, totoe; naetaa mesua surugaa nasembali kaowu limamu bhe mesua narakaa kohaambali'ae limamu, weo efi pata tipeonino. 44 Ne watu o ka'ule-ule miina bhe kamatea, efino miina bhe kapeoa. 45 Ane ibahano a'emu naehabuangko dhosa, totoe; hampano naetaa mesua surugaa weo kakempamu bhe da'umohoko weo narakaa kohaambali'ae a'emu. 46 Ne watu o ka'ule-ule miina bhe kamatea, efino miina bhe kapeoa. 47 Ane ibahano matamu naehabuangko dhosa, sungkie; hampano naetaa mesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM nasembali matamu bhe da'umohoko weo narakaa kohaambali'ae matamu. 48 Ne watu o ka'ule-ule miina bhe kamatea, efino miina bhe kapeoa. 49 Kapa'amo seemie-seemie damekangkiloanda kakadee-dee, peda adhono kapopanga so ELOHIM dofewaniuane gaha. 50 O gaha daanumo netaa, tamaka ane nasimotembe'a, kiha-kiha damekakahaane dua ae? Dadi'anomo, tabeano membaliomu peda gaha, pometa-metaa'omu."
1 Nomai'ao ne itu Yesus nokalamo we kadieno Yudea bhe kadie we sewetano umeleno Yordan. Mie bhahi domaimo toha dolibue. Peda kaneano, Yesus nofoina'udamo toha. 2 Domaimo dua miendo Farisi, patudhundo damo'alae. Dofeenamo ambado, "Weo tubhono agamantoomu, bhahaa naembali o mo'ane nopohunsa bhe mieno lambuno?" 3 Yesus notobhoosidamo ambano, "Nowa'angkoomu pahinta ae gaha'a anabii Musa?" 4 Dotobhoosi ambado, "Musa miina nafo'ele'aoa dopohunsa, sumanomo debuhiane bhe suhano." 5 Ambano toha Yesus, "Musa nobuhiangkoomu pahinta ana'a hampano katu'ano fotumiu. 6 Kapa'amo pakatandano dhunia, Ompu ELOHIM nefokonandoo manusia, o mo'ane bhe hobhine. 7 Dadi'anomo o mo'ane tetewei nahumunsa inano bhe amano maka nase'ise bhe hobhineno, 8 sampe kohoduando daembalimo seemie. Dadi'anomo andoa maitu paemo dahodua'a tamaka seemie. 9 Nefose'iseno ELOHIM, koise dopogaatiane manusia." 10 Sahatondo se lambu, anaguhu'ino dofeena'aomo toha kafoina'uno sa'ituini. 11 Nofohatodamo ambano, "Ane o mo'ane nohunsa mieno lambuno maka nogaa toha bhe hobhine sigao'ano, nomonsule'ao mieno lambuno. 12 Pedamo dua aitu ane o hobhine nohunsa mo'aneno maka nogaa toha bhe mo'ane sigao'ano, nomonsule dua." 13 Nandoo dua mie meowano ana'i kahobu ne Yesus, defekadampada, tamaka anaguhu'ino do'ele'aanda. 14 Sanowohada peda maitu, Yesus no'amahakimo anaguhu'ino bhe nopugau ambano, "Hunsa'anomo ana'i andoa itu damai se Idi! Koise ele'aandaomua, hampano mie medandomo andoa ini so mieno Kafopahinta'ano ELOHIM. 15 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane pae datumahima ELOHIM so mahintangino dadindo nameda ana'i kahobu, pae naembalia damesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 16 Pada nopugau peda ana'a, nokakopudamo ana'i maitu maka notei limano te wawondo bhe nobarakatida. 17 Wakutuuno Yesus noehe nakumala toha, gaha'a nomaimo seemie bhe notende. O mie aitu nofongkoha tuuno ne wiseno Yesus bhe nofeena ambano, "Guru, hintu metaano lalo, aeafa bhahaa so adumadi'ao suhue dhamani?" 18 Notobhoosimo Yesus, ambano, "Noafa gaha'a kona kanau'ao metaano lalo? Ingka miina bhe metaano lalo, mpahinomo wutono Ompu ELOHIM. 19 Ingka pande'aanemo padaa pahintano Ompu ELOHIM, 'Koe fopongko, koe monsule, koe mbolaku, koe membali sakusii kopaha, koe fobhohe-bhohe'i, fosibhala inamu bhe amamu!' " 20 Ambano toha mie maitu, "Guru, kosasawi'ae pahinta ana'a adhalangiemo mpini kaana'iku." 21 No'ondo mie amaitu, Yesus noasiane maka nopugau ambano, "Tasehonda nekaemimua! Sulimo, asoe sabhaha fehebua'amu, olino dawu-dawuandae mie mokae, maka me'awa arataa te surugaa. Mada ana'a maimo angkafi kanau." 22 Nofetingke pugauno Yesus na'a, nobatalamo lalono, lasao nokala. Nosabha handano mba'inomo nohangkaea sepali'a. 23 Sapalusino aitu, Yesus nofolilimo matano maka nopugau ne anaguhu'ino ambano, "Ka'ali maka mie kokanandoo damesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 24 Anaguhu'ino domente dofetingke pugauno na'a. Tamaka Yesus nopugaumo toha ambano, "Ana'iku, no'ali daanumo damesua Kafopahinta'ano ELOHIM. 25 Nomuda se'ulu kahumbau namangka ne kabhentano deu bhe seemie hangkaea namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 26 Dofetingke pugauno Yesus maitu sedhulu'a dua kamentendo bhe dokohedu, sampe dopugaumo sapada-pada andoa ambado, "Ane peda na'a, la'ae dua so sumalamatino?" 27 Yesus no'ondodamo bhe nopugau, "Uumbe daanumo, so manusia pae bhe kapoolia nakumadhadhia'a peda amaitu, tamaka so ELOHIM miina bhe pata nemondoino." 28 Maka ambano Petrus ne Yesus, "Ingka insaodi ini tapadaemo tahunsae bhahi-bhahi'ae maka taangkafiko!" 29 Notobhoosimo Yesus, ambano, "Amohatokoomu! Kotu-kotu'u ane dohunsa lambudo, bhahitie'indo, inando, ana'indo bhaha'i kaampondo hampano doangkafi Idi bhe Bhihita Metaa, nandoo so ne'awando. 30 Ne dhamani aini dae'awa mo'ono paku kabhahino: o lambu, o bhahitie, o ina, o ana'i bhe kaampo, tamaka daenamisi dua kafodee-dee. We dhamani mbuhumai dae'awa dadi suhue dhamani. 31 Kapa'amo dabhahi mie ma'induluno sumuli dambuhumai, mie mbuhumaino sumuli dama'indulu." 32 Yesus bhe anaguhu'ino tangasano we laano sala dahumope we Yerusalem. Yesus nopa'indulu. Anaguhu'ino domihiane lalondo, mie mangkafie dote'iane. Nosali'imo toha anaguhu'ino ompulu hoduano bhe nofohatoanda so netompaloino. 33 Ambano, "Fetingkeomu! Aitu dahumopeomu we Yerusalem. Ne watu Anano Manusia - Idimo ini - damowae ne limando neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi. Andoa dabhotusie damongkoe. Mada ana'a damowae toha ne limando mie pata mande'aono Ompu ELOHIM. 34 Andoa na'a damele-elee, dakumapehasie, dahumambisiane habuta maka damongkoe. Tamaka ne katolu oleono nadumadimo toha." 35 Pada aitu Yakobus bhe Yohanes, ana'ino Zebedeus, doma'otimo Yesus maka dopugau ambado, "Guru, nandoo bhe kamesalo mani. Sio-siomo tumahimae!" 36 Notobhoosimo Yesus ambano, "Amafa'iangkoomu gaha'a gaomiu?" 37 Ambado toha, "Gao mani mpuu nahumato fopahintangi weo kakalabhiamu, insaodi ini taengkoha ne sohihimu; seemie ne suanamu, seemie ne kemamu." 38 Tamaka notobhoosida Yesus ambano "Ingka miina mande'aaneomua ma'anano kamesalomiu na'a. Mondoi'eomu moho'uomu ne kampoho'u'a so kafoho'u'aku, tawa dakumadiuangkoomu oe kakadiuku?" 39 "Tamondoi'e," ambado. Yesus nopugaumo toha ne andoa, ambano, "Uumbe daanumo, moho'uomu ne kampoho'u'aku bhe dakumadiangkoomu oe kakadiuku. 40 Ampamo kaowu daengkoha ne suanaku bhaha'i ne kemaku, suano Idi so motantue. Kaengkoha'a ana'a pada dofontaa-ntaa'andae so mie nepilino Ompu ELOHIM." 41 Dofetingke peda na'a, anaguhu'i sigao'ano do'amahamo ne Yakobus bhe Yohanes. 42 Tamaka Yesus nosali'idamo maka nofohatoda ambano, "Ingka pande'aaneomu, mahintangino sabhaha liwu pata mande'aono Ompu ELOHIM dofodee-dee ra'eatindo, neangkando nokii sepali'a dofodhala pahintando. 43 Nopo'ala bhe hintimiu. So moindalono membalino kabhala, tabeano na'umondofao kadeki kafaraluundo mie bhaino. 44 So moindalono membalino mie neangka, tabeano naembali palima-limando sigao'ano. 45 Kapa'amo wutono Anano Manusia - Idimo ini - nomai pae naefe'ondofaoa, tamaka nafo'ondofao bhe nafowa'ao inawano so katolosindo mie bhahi." 46 Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo we Yeriko. Dalumimbaki kaowu Yeriko, dobhahi mie mangkafie, gaha'a nandoo seemie kabunto nengkoha-ngkoha ne wiwino sala nesalo-salo. Neano Bartimeus, anano Timeus. 47 Sanofetingke lumalono maitu Yesus miendo Nasaret, nokeimo kabunto na'a ambano "Yesus, sampu'ano Daud, mobhela kanau lalo!" 48 Dobhahi umamahakie so pae nakodiu'ao, tamaka tanodhulu kahaa'i nokei, "Sampu'ano Daud, mobhela kanau lalo!" 49 Yesus nofetumpumo maka nopugau ambano, "Lo'oi'eomu!" Lasao dosali'i kabunto maitu bhe dofohatoe, "Fekatangka lalomu! Ehemo, nosali'iko!" 50 Tanolembi dhubano, nosiehe'a, lasao nokala nopo'awa'ao Yesus. 51 Yesus nofeenaemo, "Amafaangko gaha'a gaomu?" Notobhoosimo, "Guru, gaoku afowoha." 52 "Kalamo," ambano Yesus, "Hampano kaparasaeamu ne Inodi, mo'osamo!" Wakutuu ana'a lasao nofowoha, maka noangkafi Yesus.
1 Yesus bhe anaguhu'ino doma'otimo Yerusalem. We owano Betfage bhe Betania, liwu ne laano kabhawono Zaitun, Yesus netudumo dohodua anaguhuno dama'indulu. 2 Nofohatoda ambano, "Kalaomu we liwu te wise watu! Samesua'omu, mohaomu se'ulu anano keledai dotapue, miina'o sepali'a natisawikia. Lensee'omu maka tondae'omu se ini. 3 Ane bhe so meenano, 'Noafa lenseaneomu?' fohatodaomu putae, 'Nofaraluu'e Ompu, ingka pae naomponaa damosuliemo toha.' " 4 Pada aitu dokalamo maka dowoha se'ulu anano keledai, dotapue te wiseno lambu, ne wiwino kaangka'a. Lasao dolensee. 5 Mie meehe-eheno ne itu dofeenamo, "Noafa gaha'a lenseaneomu keledai itua?" 6 Dotobhoosi peda pugauno Yesus sa'ituini, maka do'unda'aandamo dokala. 7 Keledai aitu dotondae se Yesus, towuno dolempesiane pakeando mbali kaengkoha'ano, maka nosawikie. 8 Dobhahi tumalesaono pakeando ne kaangka'a. Nandoo dua metalesaono ha'ano sau bhe hoo-hoono nealando we kaampo. 9 Mie ma'induluno bhe mangkano kundono kosasawindo debhidha-bhidha ambado, "Hosana, pudhi Ompu! Notibarakati maino weo neano Ompu! 10 Notibarakati Kafopahinta'ano awuantoomu Daud humatono ini! Hosana, pudhi kaitaomu ELOHIM te wawono wawo!" 11 Sahatono we Yerusalem, Yesus nopesuamo weo lambuno ELOHIM. Ne itu nofolili matano, tamaka mba'inomo nohondomo oleo, Anoa bhe anaguhu'ino ompulu hoduano dosuli we Betania. 12 Hato nomentae, tangasano dokala domai'ao we Betania, Yesus no'ahomo. 13 Nandoo se kodo'ono nowohamo sepu'u ara nokohoomo. Nokalamo nofe'ondoe bhaha'i kaowu bhe bhakeno. Gaha'a miina nakoniwohaa, ta'o hoo, mba'inomo suano wulano kakobhake'ano. 14 Yesus nobhatata'iao sau aitu ambano, "Notanda aitu ampa suhue dhamani, bhe naseemie paemo bhe so momaano bhakemu!" Pugauno na'a dofetingkee dua anaguhu'ino. 15 Pada aitu Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo toha we Yerusalem. Nopesua kaowu weo kadeteno Lambuno ELOHIM, Yesus negihasimo podaoano ne itu. Medhando mebhase-bhaseno dhoi bhe bhangko-bhangko kapahaaso'ando dhaadhaha nobhansualeda. 16 Miina na'umunda'aandaa daeowa pahaaso weo kadeteno lambuno ELOHIM maitu. 17 Pada aitu nofoina'udamo ambano, "Notibuhi weo Kitabino anabii, 'Lambuku dakumonae lambu kasambahea'ando sabhaha liwu. Tamaka hintimiu habue'omu mbali lia ka'onu'ando mie modai!' " 18 Neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi dofetingke dua kadhadhia amaitu, maka de'ondofi akala damongkoe. Andoa dote'ie, mba'inomo mie bhahi domenteane kafoina'uno. 19 Nohondo kaowu oleo Yesus bhe anaguhu'ino dohunsamo toha kota. 20 Samentaeno Yesus bhe anaguhu'ino dolalo toha ne owano pu'uno ara endewi. Gaha'a dowohae nomatemo, nokekele bhe paha-pahakano. 21 Petrus nofe'ulaimo kadhadhia endewi, sampe nopugau ne Yesus, "Guru, soba ondo, pu'uno ara nebhatata'iaomu maitu nomatemo!" 22 Notobhoosimo Yesus ambano, "Parasaea'omu ne ELOHIM. 23 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane dopugau ne kabhawo aini, 'Sangke wutomu maka oho wutomu we te'i', tetewei nakumadhadhia, sumanomo koe nopoibhaha lalondo, tamaka doparasaea pugaundo maitu nako'ula. 24 Dadi'anomo, amohatokoomu, o ae maka dua kamesalo weo sambaheamu, taparasaeamo umawae, maka tetewei umawae. 25 Tamaka taenomo sumambahea, ane nokohobu-hobu totono lalomu ne mie bhaimu, ma'afuane kadeki, neanomo Amamu te surugaa na'umamponiko dua. 26 Ane pae foma'afu'ao, Amamu te surugaa pae dua na'umamponiea dhosa-dhosamu." 27 Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo toha we Yerusalem. Tangasano Yesus nekala-kala ne kadeteno Lambuno ELOHIM, gaha'a domai'iemo neangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe kamungkula'i. 28 Andoa ini dofeenaemo ambado, "O ae gaha'a kaengkoha'ano kuasamu kaehabu'amu sabhaha giu maitu? Nowa'angko la'ae gaha'a kapooli sampe mehabu bhahi-bhahi'ae maitu?" 29 Notobhoosidamo ambano, "O Idi ameena dua. Tobhoosi kanau'omu, maka amohatoangkoe'omu kuasa medando ae nepakeku aehabu giu andoa maitu. 30 Kuasano Yohanes nofokadiu, nomai'ao ne ELOHIM kaa nomai'ao ne manusia? Tobhoosi kanau'omu!" 31 Pada aitu dopuga-pugaumo sapada-pada andoa ambado, "Ane damugau'omu, 'Nomai'ao ne ELOHIM', tetewei namugau, 'Noafa miina marasaea'aneomu?' 32 Tamaka koasi dua damugau'omu, 'Nomai'ao ne manusia.' " Andoa dote'i mie bhahi hampano kosasawindo mie dokona Yohanes seemie anabii. 33 Dadi'anomo tadotobhoosimo, "Miina tamande'aanea." Ambano dua Yesus, "Ane peda na'a, pae amohatokoomu dua, kuasa medando ae nepakeku aehabu giu fandoa maitu."
1 Nopalusi peda na'a Yesus nopugaumo ne meangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe kamungkula'i, nepakeanda kapalenda. Ambano, "Nandoo seemie nelengka kaampo maka nekantisaane angguru. Kofatowala'ae kaampono nopagalae. Neseli dua kantobha mbali kaefeo'ano angguru bhe nefoehe kapala so kaedhagani'a. Palusi aitu nefogadhimo mie so kumahadhaano kaampono maitu maka nokala we koliwuno. 2 Nohato wulano defo'onu hasili, netudumo seemie bhatuano nakumala se kumahadhaano na'a, namala'ao dawuno. 3 Gaha'a sahatono katudu amaitu, dointahaemo maka dohambisie. Pada dohambisie, dotuduemo nasumuli haa mbali limano, miina nakoniwowo'o. 4 Pada aitu kokaampono netudumo toha mieno sigao'ano. Gaha'a katudu aitu dohambisie dua sampe nobhela bhe fotuno pakade dofekaambanoe. 5 Kokaampono netudumo toha mieno sigao'ano, tamaka katudu aitu dopongkoe. Nobhahi dua mieno sigao'ano netuduno, tamaka siga'a dohambisida, siga'a dopongkoda. 6 Pada aitu tamo seemie ndumandoono, anano kamoasi'aono sepali'a. Panda-pandano notudumo anano maitu, weo fekihino, 'Anaku ini tetewei daengatie.' 7 Tamaka dowoha anano maitu, mie kumahadhaano dopugau-gaumo ambado, 'Aini'aemo so kohaku'aono kaampono amano. Dopongkoe'anaomu! Hakuno somo intaodiomu.' 8 Dadi'anomo lasao dohakoe maka dopongkoe. Maeatino do'ohoe we kundo ala. 9 Ia naeafamo dua kokaampono maitu? Ingka teteweimo nakumala'ida kumahadhaano na'a, namongkoda kosasawindo, maka kaampono maitu nama'andae dakumahadhaa'e mie sigao'ano. 10 Molimpu'aanemoomu gaha'a tibuhino weo Kitabino anabii peda aini, 'Kontu ne'ohondo mefelambuno, gaha'a nembalimo sandi bhalano. 11 Kapeda'ano na'a hampano kuasano Ompu, woha'ano giu timente'aono.' " 12 Nopalusi aitu kamungkula'indo Yahudi maitu de'ondofimo akala dahumako Yesus, hampano dopande'aane kapalenda sa'ituini nokantibha andoa. Tamaka mba'inomo dote'i mie bhahi, miina damafa-afaane, tadokalamo. 13 Pada aitu kamungkula'indo Yahudi detudumo seemie hodua miendo Farisi bhe mieno kolaki Herodes dapo'awa'ao Yesus. Patudhundo dametando alano wambano. 14 Sapo'awando bhe Yesus dofeenamo ambado, "Guru, tapande'aane nelaa lalomu. Miina koniengatia, hampano miina po'ala-alaanda manusia, mpahinomo weo kalaano lalomu fofoina'u'ao kaangka'a metaano ELOHIM so manusia. Weo tubhono agamantoomu naembali bhahaa datumanduao sewa ne Omputo Kaisar kaa paise? Nofaraluu tasumewa kaa paise?" 15 Tamaka Yesus nopande'aane dofehaa'ula, maka nopugau ambano, "Noafa gaha'a soba kanau'omu? Wa'a kanau'omu dhoi pera itu nasewoka ame'ondoe." 16 Dowa'anemo dhoi pera sewoka. Yesus nofeenadamo ambano, "Gambara bhe kabuhi la'ae gaha'a inia?" Dotobhoosi ambado, "Gambara bhe kabuhino Omputo Kaisar." 17 Ambano toha Yesus, "Bahangka peda na'a, fehebua'ano Omputo Kaisar wa'aneomu Omputo Kaisar; fehebua'ano ELOHIM wa'aneomu ELOHIM!" Dofetingke peda na'a tadomente. 18 Nandoo dua miendo Saduki domai ne Yesus. Andoa ini miina damarasaea mie mate dasumuli damanu. 19 Dofeenamo ambado, "Guru, anabii Musa nebuhi pahinta so intaodiomu peda ini, 'Ane o mo'ane nomate tamaka hobhineno miina nakoana, maka kakuta'ano mo'ane tetewei nagumaa bhe bhihinandano na'a neanomo anano dakumonae sampu'ano mateno maitu.' 20 Gaha'a nandoo dopipitu dosibhahi-bhahitie sanea mo'ane. Titiisando nogaa, tamaka nomate miina'o nakoanaa. 21 Dadi'anomo katuluno nogaamo bhe bhihinandano, tamaka miina'o nakoana nomatemo dua. Pedamo dua aitu aino tulu'ano. 22 Pedamo aitu kansuhu, sampe kopipitundo domate, miina dakoanaa bhe hobhine ana'a. Panda-pandano nomatemo dua hobhine na'a. 23 Nahumato oleo kawanu'ando mie mate, so mieno lambu la'ae hobhine amaitua? Ingka kopipitundo sanea gumaa'ane?" 24 Yesus notobhoosida ambano, "No'alamo sepali'a fekihimiu itu. Kapa'amo miina mande'aaneomu tibuhino weo Kitabino anabii, miina dua mande'aaneomu kuasano ELOHIM. 25 Nahumato damanu mie mate, dadumadi nada mala'ekati te surugaa: paemo dagumaa, paemo dua damogaada. 26 Ane kawanu'ando mie mate, ingka notibuhi weo Kitabino anabii Musa; miina'o basae'omua gaha'a? Ne itu notibuhi ELOHIM nopugau ne Musa nomai'ao ne sau kokihi humende'ano. Ambano, 'Idimo ini ELOHIMno Abraham, ELOHIMno Ishak bhe ELOHIMno Yakub.' 27 Ma'anano Ompu ELOHIM suano ELOHIMndo mie mate, tamaka ELOHIMndo mie dumadi. Dadi'anomo kotu-kotu'u no'alatimo sepali'a fekihimiu itua!" 28 Nohatomo dua seemie pande Kitabi, nofetingke Yesus nopuga-pugau bhe miendo Saduki. Anoa nopande'aane katobhoosino Yesus maitu nokantibha maka nofeenamo dua, "Kosasawi'ae pahinta ndumandoo'ano, pahinta medando ae gaha'a foliuno kabhalaa?" 29 Ambano Yesus, "Pahinta foliuno kabhala peda aini, 'Miendo Israel! Fetingkeomu! Ompu ELOHIMntoomu, Ompu Kaseemie-mie'ano. 30 Moasiane Ompu ELOHIMmu sampuu-mpuuno lalomu, sampuu-mpuuno alusumu, sampuu-mpuuno fekihimu bhe sampuu-mpuuno ka'osamu.' 31 Pahinta katuluno peda aini, 'Moasianda mie bhaimu peda kaasimu ne wutomu.' Miinamo bhe pahinta moliuno pahinta aini." 32 Ambano toha pande Kitabi maitu, "Anoamo na'a, Guru. Nokotu'u Ompu ELOHIM maitu Kaseemie-mie'ano, miina bhe sigao'ano. 33 Nokotu'u dua, daoasiane sampuu-mpuuno lalo, sampuu-mpuuno fekihi bhe sampuu-mpuuno ka'osa, pakade daoasianda mie bhainto peda kaasi ne wutonto. Naetaa damangkafi pahinta aini bhe daeowa sabhaha kapopanga nekantunu bhaha'i nesumbele so ELOHIM." 34 Nofetingke katobhoosino mie amaitu nopono'ao timbangi, Yesus nopugaumo ambano, "Hintu ini miinamo mokodo'oa bhe Kafopahinta'ano ELOHIM!" Pada aitu miinamo bhe mokadono so meenaea. 35 Sepaku tangasano nofofoina'u weo Lambuno ELOHIM, Yesus nofeenamo ambano, "Noafa gaha'a pande-pande Kitabi dokona'ao Mesias sampu'ano Daud? 36 Gaha'a itu wutono Daud weo kuasano Rohino ELOHIM padamo nopugau peda aini, 'Ompu ELOHIM nokowambamo ne Ompuku, Mengkohamo ne suanaku ini ampa kosasawindo kaewamu ahumabuda so kafinda'amu.' 37 Dadi'anomo, ane wutono Daud nokona Mesias maitu Ompuno, maka ma'anano suano kaowu ta'o sampu'ano, tamaka Ompuno dua." Mie bhahi doasiane sepali'a dofetingke kafoina'uno Yesus. 38 Weo kafoina'uno, Yesus nofohatodamo dua ambano, "Kodha-kodhagaomu ne pande-pande Kitabi. Andoa maitu doasiane dekala-kala depake dhuba kawanta, doasiane dua dosombaida weo daoa. 39 Weo lambu kasambahea'a bhaha'i weo kahame andoa sadhia dua dengkoha te wise. 40 Andoa debhohe-bhohe'i bhihinanda maka dorampasi lambudo. Pakade keana notipande'ao kadaino isikadhindo, tadofekawanta-wantamo sambaheando. Dadi'anomo nasedhulu'a dua kabhieno kahukumu so ne'awamiu." 41 Sepaku Yesus nengkoha-ngkoha weo Lambuno ELOHIM, nopowise bhe sohongano sadhakaa. Anoa nofoti-fotindamo mie bhahi mefopesuano dhoi sadhakaa weo sohonga maitu. Dobhahi hangkaea nobhahi'i defopesua dhoi. 42 Gaha'a nomaimo dua seemie bhihinanda mokaeno, nefopesua haa kepe, o bhaseno sedhoi. 43 Yesus nolo'oimo anaguhu'ino maka nofohatoda ambano, "Amohatokoomu inia! Kotu-kotu'u nobhahi kafopesua'ano bhihinanda mokaeno ini bhe kosasawi'ae kafopesuando mie sigao'ano. 44 Kapa'amo mie bhahi maitu dosadhakaa'ao labhino kanandoodo, tamaka bhihinanda aini weo kakaeno nofowa'ao kosasawi'ae so kadadi'ano."
1 Yesus nolimbamo nomai'ao weo Lambuno ELOHIM. Gaha'a seemie anaguhuno nopugaumo ambano, "Guru, soba ondo! Kabhala'ino bhe katangka'ino kontu aini! Kakesa maka Lambuno ELOHIM ini!" 2 Tamaka Yesus notobhoosie ambano, "Ingka wohae padaa kabhala'ino bhe katangka'ino lambu aini? Bhe nasepoi kontu pae bhe so tumapi'ano te wawono kontu bhaino, kosasawi'ae damadae damohansurue!" 3 Yesus nokalamo te kabhawono Zaitun. Ne itu nengkohamo nofewise we Lambuno ELOHIM, dopobhaiane Petrus, Yakobus, Yohanes bhe Andreas. Andoa ini dofeenaemo ambado, 4 "Fohato kainsami, naefie gaha'a kosasawi'ae na'a nakumadhadhia? Maka o ae so katandainoa, ane nahumatomo tempono?" 5 Yesus nofohatodamo ambano, "Kodhagaomu bhahaa dofokolilino totono lalomiu! 6 Kapa'amo mada kaowu dabhahi so maino damake neaku bhe damugau ambado, 'Idimo ini Mesias', maka dabhahi sepali'a so tibhohe-bhohe'ino. 7 Ane metingkeomu popahisa'a bhaha'i me'awaomu bhihitano popahisa'a, koemo notikendaa handamiua. Ingka kosasawi'ae maitu tetewei nakumadhadhia, tamaka suano'o dua kafetompaino dhamani. 8 Liwu dapoewangi bhe liwu, kafopahinta'a dapoewangi bhe kafopahinta'a. Ne'amai-ne'amai nandumandoo luali bhe gaba. Kosasawi'ae maitu kane'omo kafetompuna'ino dhamani bu'ou, nopototo bhe kaleano so koanano. 9 Tamaka hintimiu ini posi'ondoomu! Mada kaowu dahumakofikoomu maka dabhitahakikoomu Sahano Agama. Damepekikoomu weo lambu kasambahea'a. Pakade damowakoomu ne wisendo kafeompu'a bhe omputo, hampano membaliomu anaguhu'iku. Aini se'ise dua katolala membaliomu sakusiiku ne wisendo. 10 Ampamo kaowu Bhihita Metaa tetewei damoleleandae kadeki sabhaha liwu we dhunia ini. 11 Ane dahumakokoomu maka damowakoomu ne fobhitahakino, koe nekenda-kenda handamiua bhaha'i mugau'omu ae! Tapugaumoomu ampa kafohato'aomiu wakutuu ana'a; hampano suano hintimiu so mugauno, tamaka Rohino ELOHIM. 12 O mie damowa kakuta'ando ne kokuasano damongkoe'ao, pedamo dua o ama damowa anando damongkoe'ao. O ana'i damewangi kamungkulando sampe damongkoda. 13 Hintimiu ini dabansikoomu sabhaha mie hampano neaku. Tamaka ane dakosabaha dapotaami ampa namalusi, dasumalamati." 14 "Weo kasabha maitu mohaomu Fofekabinasano Timohakuno naeehe-ehe ne pata mantasi'ano. (Hintimiu mebasano tabeano motindae'omu ma'anano!) Maka miendo Yudea tabeano damilei te kokabhawo'ano so dasumalamati'ao. 15 Mie we tambi koemo dopesua dakoniala weo lambu. 16 O mie te kaampo koemo dosuliki pakeando we liwu. 17 Kadaino maka kolaundo hobhine fowoowano tawa fofotitino wakutuu ana'a. 18 Sambahea'aneomu kosasawi'ae maitu koise nokadhadhia weo wulano use. 19 Wakutuu ana'a nandumandoo kasabha foliuno kabhibhiisa. Kasabha pedando na'a miina'o nakumadhadhia, notanda Ompu ELOHIM nofokonandoo dhunia inia, ampa ha'oleo ini, pakade paemo dua namendua nakumadhadhia. 20 Ane ibahano Ompu pae nakumuhangi tempono, kotika dumadino pae bhe so sumalamatino. Tamaka mba'inomo nandoo umati tipilino, Ompu ELOHIM nakumuhangi tempono. 21 Wakutuu ana'a, ane bhe so mugauangko ambado, 'Ondoe, aini'aemo Mesias, Omputo Fosalamatino' tawa, 'Ondoe, atatu'ae Mesias', koe parasaea'omua. 22 Kapa'amo dabhahimo mabhino wutono Mesias, gaha'aitu suano. Dabhahi dua mpahaana-anabiino. Andoa na'a daehabu tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono, patudhundo ane naembali damokolilino dua totono lalondo umati tipilino. 23 Dadi'anomo hintimiu kodhagaomu! Kosasawi'ae padamo afohatoangkoe'omu wawo inia." 24 "Wakutuu ana'a, namalusi sabhaha kasabha na'a, o oleo nahohondomo, o wula paemo nakotilangaa. 25 O kulipopo dapondawuti damai'ao te lani bhe kosasawi'ae waweno alamu naohungga. 26 Wakutuu ana'a Anano Manusia - Idimo ini - damohae namai te olu, natiwoha weo kakalabhiano bhe kuasa bhalano. 27 Natumudu mala'ekatino damo'onu umatino tipilino, damai'ao ne kofatowala'ae alamu, damai'ao te bhete'ano oleo ampa we soo'ano." 28 "Soba poguhuomu ne pu'uno woha'a! Ane notawomo ha'ano, pande'aanemoomu noma'omo nako'oleo. 29 Pedamo dua aitu, mohaomu kaowu kadhadhia nepulao'aoku sa'ituini, mande'aanemoomu noma'omo sepali'a tempono, ingka te wisenomo fointo. 30 Amohatokoomu! Kotu-kotu'u mie dhamani aini pae'o daopulia damate, nakumadhadhiamo kosasawi'ae na'a. 31 O lani bhe dhunia naosali, tamaka wambaku ini pae bhe kasalia. 32 Ampamo kaowu oleono bhe tempono bhe seemie miina bhe mande'aanea. O mala'ekati te surugaa miina, Anano Manusia miina dua, mpahinomo wutono Amaku mande'aanea." 33 "Dadi'anomo posi'ondoomu! Kodhagaomu, kapa'amo miina mande'aaneomu naefie nahumato tempono. 34 Naembali doposandahaane bhe seemie kumalano we koliwuno. Lambuno noposahuna'aane mie'ino. Seemie-seemie bhe takano, dhagano fointo nofohatoe naekamboto, nakodhaga sepali'a. 35 Dadi'anomo kodhagaomu, hampano miina natipande'aoa so kahato'ano kolambuno. Bheanea nahumato sanimohondo, bheanea kafewunta'ino alo, bheanea nabhala nekundono alo tawamo sanimentaeno. 36 Ane nasehato'a kolambuno, kodhagaomu bhahaa nohafotikoomu tangasano moodoomu. 37 Wambaku ne hintimiu ini, amohatoandae dua kosasawindo manusia: mantaa-ntaa'omu bhe kodha-kodhagaomu!"
1 Hohaea'ano Paska bhe hohaea'ano Roti Pata Koragi'ano tana haa oleo. Neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi dopokanagau de'ondofi akala dahumako Yesus. Tamaka patudhundo pae damande'aane mie bhahia, maka damongkoe. 2 Dadi'anomo ambado, "Koise dohakoe'omu ne oleono hohaea'a, bhahaa dohialele ra'eati." 3 Wakutuu ana'a Yesus tangasano nohumaa we lambuno Simon kokuli modaino, we liwuno Betania. Gaha'a tanosihato'amo seemie hobhine. Hobhine ana'a newowo'o seewua butolo kani nopono'ao mina-mina mowondu'ano sepali'a pakade no'ali, dokonae minano warasituu. Wu'uno butolo na'a nokebhae, maka mina-minano nosungkae te fotuno Yesus. 4 Mie mohae nandoo umamahano, maka dopugau sapada-pada andoa ambado, "So ae gaha'a dopokadai-daianea mina-mina amaitu? 5 Ane damasoe, ingka nakolabhi tolu mo'ono woka pera, maka olino na'a naembali dadumawu-dawuandae mie mokae." Dadi'anomo do'amahakimo hobhine ana'a. 6 Tamaka Yesus nopugaumo ambano, "Hunsa'anomo! Noafa gaha'a fekasabhaaneomu? Anoa ini nehabu kanau giu metaa'ano. 7 Ingka o mie mokae sadhia deate bhe hintimiu, ane moindaloomu sadhia naembali tumulumidaomua. Tamaka Idi ini pae aeate kansuhua bhe hintimiu. 8 Hobhine aini nehabumo ampa nepoo-poolino. Mbadhaku ini nominakiemo wawo, somo katokano humato dakumobuhu kanau. 9 Amohatokoomu! Kotu-kotu'u ne amai maka dua so katifolele'ano Bhihita Metaa te dhunia ini, nehabuno hobhine aini sadhia daetula-tulaane dua, somo kafe'ulaino." 10 Pada aitu Yudas Iskariot nokalamo nopo'awa'ao neangka'indo imamu, patudhuno namowaanda Yesus. Yudas ini seemie mai'ao ne anaguhuno ompulu hoduano. 11 Ka'iando maka neangka'indo imamu dofetingke peda na'a, lasao dopodhandi dama'ane dhoi. Notanda ne na'a, Yudas ne'ondofi katolala metaa namowaanda Yesus. 12 Nohatomo oleo katanda'ano hohaea'a Roti Pata Koragi'ano. Ne oleo ana'a kaneando miendo Yahudi desumbele dhumba Paska. Dadi'anomo anaguhu'ino Yesus dofeenamo ambado, "Guru, ne amai bhahaa gaomua taefotoka so dapoharoa'ao Paska?" 13 Maka Yesus netudu dohodua anaguhuno, ambano "Kalaomu we kota, ne watu po'awa'ao'omu seemie bhe kasodano kai'ino. Angkafie'omu! 14 Namesua kaowu ne lambu, pugau'omu ne kolambuno putae, 'O guru nofeena'ao bhaha'i boloku amai so napoharoa'ao Paska bhe anaguhu'ino?' 15 Anoa namosusuangkoomu boloku bhalano te wawo. Boloku ana'a nosangkamo katokanoa. Fotokaemoomu ne itu haroano Paskantoomu!" 16 Anaguhuno hoduano maitu dokalamo. Dohato we kota dopo'awa'aomo peda pugauno Yesus sa'ituini. Lasao defotoka haroano Paska. 17 Nohondo oleo, Yesus nohatomo bhe anaguhu'ino ompulu hoduano. 18 Tangasano dengkoha-ngkoha dohumaa, Yesus nopugaumo ambano, "Amohatokoomu! Naseemie ne olotamiu momaano bhe Idi ini, namowa kanau ne limando kaewa." 19 Dofetingke pugauno na'a, dosabhamo maka see-seemie dofeenaemo, "O idi bhahaa?" 20 Tanotobhoosida ambano, "O mie ana'a seemie ne olotamiu ompulu hoduano ini. Metandano roti weo pihi poowa bhe Idi, anoamo itu. 21 Daanumo Anano Manusia - Idimo ini - tetewei namate peda tibuhino weo Kitabino anabii, tamaka so mowa kanau ne kaewa maitu natolau kadaino kolauno. Naetaa koemo nolentea te dhunia ini." 22 Tangasano dohumaa maitu, Yesus nealamo roti maka nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Pada aitu roti na'a nokekebhaemo maka nowa'andae anaguhu'ino poowa nopugau, "Alae'omu maka humaa'eomu, mbadhakumo inia." 23 Pada ana'a nealamo kampoho'u'a, nefoampe toha katumpuno lalo maka nowa'andae anaguhu'ino. Kosasawindo dofoho'u angguru ne kampoho'u'a aitu. 24 Yesus nopugaumo toha ambano, "Heakumo inia. Hea aini damotuhue so mie bhahi, somo mekatangkano podhandino ELOHIM bhe manusia. 25 Amohatokoomu! Kotu-kotu'u paemo aoho'u angguru ampa oleono aoho'u angguru bu'ou, weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 26 Pada delagu-lagu dopudhi ELOHIM, dokalamo te kabhawono Zaitun. 27 Yesus nofohatodamo ambano, "Kosasawimiu itu naohungga kaparasaeamiua sampe humunsa kanau'omu, kapa'amo nandoo tibuhino weo Kitabino anabii peda aini, 'Dhagano dhumba amongkoe, maka gulumano dhumbano datigasa.' 28 Tamaka amanu kaowu mai'ao ne mate, ama'indulukikoomu we Galilea." 29 Ambano Petrus, "Mahingga kosasawindo ini naohungga kaparasaeandoa sampe dahumunsako, tamaka o idi paise." 30 Tamaka Yesus nofohatoe ambano, "Amohatoko! Kotu-kotu'u alo aini dua, pae'o nahaa paku nakumakuhua manu, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanaua." 31 Sedhulu'a dua kakampuu-mpuuno lalono Petrus nopugau, "Mahingga amate bhe hintu, pae sepali'a agumagaa." Anaguhu'ino sigao'ano sanea dua dopugau peda na'a. 32 Yesus bhe anaguhu'ino dohatomo te kaendea konea'aono Getsemani. Nofohatomo anaguhu'ino ambano, "Mengkoha-ngkohaomu ne ini, nandoo akumala asumambahea." 33 Petrus, Yakobus bhe Yohanes nosali'ida damangkafie. Notandamo ne itu nosabha sepali'a bhe nokakenda-kenda handano. 34 Ambano, "Nokompeaha sepali'a laloku, kao-kaomo amatemo. Mengkoha-ngkohaomu ne ini, mekambotoomu bhe kodhagaomu!" 35 Yesus nopansuhu te wise seendai maka nolongko ne wite bhe nosambahea. Nesalo ane naembali tempono kakadee-dee amaitu tanalumaloi'e. 36 Ambano, "O Aba, Amaku, sanea membali'ano so Hintu. Fogampi kanau kampoho'u'a so kafoho'u'aku ini. Ampamo kaowu koise angkafi kapoindalokua, tamaka ta'ampamo kapoindalomu." 37 Pada ana'a nosulimo se anaguhu'ino, gaha'a nohatofida doodomo. Nopugaumo ne Petrus ambano, "Simon, moodo gaha'a? Pae tumahamiea bhahaa mekamboto nasedhamua? 38 Mekambotoomu bhe sambahea'omu, keana nokantibhakoomu kasoba. Daanumo totono lalo neangka, tamaka o mbadha nonale." 39 Nofendua nokala maka nosambahea toha, nopototo bhe sambaheano sa'ituini. 40 Hato nosuli gaha'a nohafotida doodomo toha, hampano dempaumo sepali'a. Miinamo damande'aanea damugau'ao ae ne Yesus. 41 Tolu paku kaowu nosulikida, nopugaumo ambano, "Moodomoomu bhe fewulemoomu. Netaamo! Nohatomo tempono. Anano Manusia - Idimo ini - damowaemo ne limando mie kodhosa. 42 Ehemoomu, dokalaanaomu. O mie mowa kanau ne limando kaewa noma'omo nahumato." 43 Tangasano Yesus nopugau, nohatomo Yudas, seemie mai'aono ne anaguhuno ompulu hoduano. Yudas maitu nohato nopoowa bhe mie bhahi metaguno kampue bhe kawangku. Mie bhahi na'a dotududa neangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe kamungkula'i. 44 Yudas padamo nofohatoanda tanda peda aini, "O mie so newonoku, anoamo itu. Hakomoomu, wowo'oe'omu tamaka fekataa dhaganie'omua." 45 Sahatono, Yudas noma'otimo Yesus bhe nopugau ambano, "Guru!", poowa nowonoe. 46 Mie bhahi lasao dointaha Yesus maka dotapue. 47 Nandoo seemie nobuna kampueno maka notowe bhatuano Imamu Bhalano, nondawu bhe tingalano. 48 Yesus nofeenadamo ambano, "Kona kanau'omu mie modai gaha'a? Noafa gaha'a tabeano metaguomu kampue bhe kawangku maka humako kanau'omu? 49 Ingka se'o-se'oleo afofoina'u weo Lambuno ELOHIM ne wisemiu, tamaka miina humako kanau'omu. Kapeda'ano na'a somo nako'ula'ao tibuhino weo Kitabino anabii." 50 Pada aitu anaguhu'ino dopuli dofilei, dohunsae tanomoisa. 51 Nandoo dua seemie ana'i mo'ane noangkafi Yesus. Pakeano tanewawe'imo setuwu kamoohu. Patudhundo anoa ini dahumakoe dua. 52 Gaha'a tanofosipuli pakeano na'a maka nofilei kalembi-lembi. 53 Pada ana'a Yesus doowaemo we lambuno Imamu Bhalano. Kosasawindo neangka'indo imamu, kamungkula'i bhe pande-pande Kitabi dohompu ne itu. 54 Petrus noangka-angka ngkodo'o Yesus, ampa nopesua weo kadeteno lambuno Imamu Bhalano. Ne itu nengkoha-ngkoha bhe dhumagano poowa nehana. 55 Neangka'indo imamu bhe kosasawindo Sahano Agama de'ondofi sakusii so sumangkatie, nomuda'ao dabhotusie damongkoe, tamaka miina dae'awaa. 56 Dobhahi mie depaha-paha dosangkatie, tamaka pugaundo miina napokanti-kantibhaa. 57 Pada ana'a doehemo dua seemie hodua maka depaha-paha dosangkatie ambado, 58 "Insaodi padamo tafetingkee nopugau, 'Ahumunggae lambuno ELOHIM kahabu'ando manusia ini, maka natolu oleo aefoehemo sigao'ano, suano kahabu'ando manusia.' " 59 Mahinggamo peda na'a pugaundo daa-daa'e miina napokanti-kantibhaa. 60 Nopalusi ana'a noehemo Imamu Bhalano ne wunta-wuntando, maka nofeena Yesus ambano, "Pae tumobhoosiea gaha'a kasangkatindo ne hintu ini?" 61 Tamaka Yesus miina nakodiua, miina sepali'a natumobhoosia. Imamu Bhalano maitu nofendua nofeenae ambano, "Nokotu'u hintumo ini Mesias, anano ELOHIM tipudhino?" 62 "Anoamo," ambano Yesus, "maka mada kaowu, mohaomu Anano Manusia - Idimo ini - naengkoha ne suanano ELOHIM kokuasano, mohae'omu dua namai te wunta-wuntano olu te lani." 63 Imamu Bhalano lasao nopobhensi'ao pakeano bhe nopugau, "So dua ae de'ondofi'ao sakusii gaha'a? 64 Ingka dofetingkeemoomu nopototo'ao wutono bhe ELOHIM. Peda amai fekihimiu?" Maka kosasawindo dosesuahamo, dobhotusiemo tetewei damongkoe. 65 Pada aitu siga'a dokapehasiemo, dodampu matano maka dotumbusie poowa dofeenae ambado, "O anabii, soba bhoto notumbuko la'ae!" Sampe mie dhumagano detofalimo dua. 66 Tangasano Petrus nengkoha-ngkoha ne kadete, nomaimo seemie hobhine bhatuano Imamu Bhalano. 67 Sanowoha Petrus nehana, nofoti-fotindamo ulano maka nofeenae ambano, "Ingka hintu ini sadhia pobhai bhe Yesus, miendo Nasaret maitu?" 68 Tamaka Petrus nogaga ambano, "Miina amande'aanea, miina alumosangiea pugaumu na'aa." Pada aitu nogampimo se fointono kadete. Nopobutu nokakuhua manu. 69 Nowohae toha ne itu, o bhatua hobhine sa'itu nopugaumo ne mie meehe-eheno ne itu, "Mie aini seemie dua sabhangkando." 70 Tamaka Petrus nogaga toha. Miina naomponaa mie ne itu dopugaumo, ambado, "Nokotu'u hintu ini sabhangka'indomo, kapa'amo hintu ini mieno Galilea." 71 Petrus nofemata bhe nobhatata'iao wutono ambano "Kotu-kotu'u miina sepali'a amande'aanea mie nesambi-sambilimiu itua!" 72 Gaha'a nopobutu nokakuhua toha manu. Petrus lasao nofe'ulai pugauno Yesus ne anoa, "Pae'o nahaa paku nakumakuhua manu, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanaua." Maka no'ae, tanokansodu-nsodumo.
1 Nohaha kamentae neangka'indo imamu, kamu-kamungkula'i, pande-pande Kitabi bhe kosasawindo Sahano Agama nose'isemo fekihindo. Yesus dotapuemo maka doowae ne wiseno Pilatus. 2 Pilatus nofeenae ambano, "Nokotu'u hintu inia omputo miendo Yahudi?" "Pedamo pugaumu na'a," ambano Yesus. 3 Nobhahi sepali'a kasangkati nesungku'aondo neangka'indo imamu na'a. 4 Pilatus nofeenaemo toha ambano, "Pae tumobhoosia gaha'a? Ingka fetingkee na'a kabhahino kasangkatindo ne hintu!" 5 Tamaka Yesus miina sepali'a natumobhoosia, sampe Pilatus tanomente. 6 Kaneano ne hohaea'a peda na'a Pilatus sadhia nefolimba seemie katohongku, ampa kamesalondo mie bhahi. 7 Ne na'a nandoo seemie konea'ano Barabas, notitohongku bhe sabhangka'ino mba'inomo dehabu kahungga weo liwu doewangi pamarinta. Weo kahungga ana'a andoa dofopongko. 8 Dohato mie bhahi desalomo ne Pilatus so namangkafi'ao kaneano maitu. 9 Pilatus notobhoosida ambano "Poindaloomu bhahaa amolimbaangkoomu omputomiu ini?" 10 Kapa'amo Pilatus nopande'aane neangka'indo imamu doowa Yesus se anoa hampano dokondua'ane lalo. 11 Tamaka neangka'indo imamu lasao dowudhu mie bhahi daesalo ne Pilatus namolimbaanda Barabas. 12 Pilatus nofeenadamo toha ambano, "Ane peda na'a amafa'iane mie nekonamiu omputo miendo Yahudi ini?" 13 Mie bhahi dokei ambado, "Dakumantai'e te sau salipu!" 14 "Podiu modai ae gaha'a nehabunoa?" ambano toha Pilatus. Tanodhulu ka'osa dokei ambado, "Dakumantai'e te sau salipu!" 15 Panda-pandano Pilatus nofolimbamo Barabas do'ia'ao kaowu mie bhahi maitu. Pada aitu Yesus dohambisianemo habuta maka nowa'andae dakumantai'e te sau salipu 16 Pada peda na'a, tantara doowamo Yesus we kamali kaebhotusi'a parakara. Maka kosasawindo tantara dosali'ida dapofo'o-fo'onu. 17 Yesus dofopakeane dhuba wungo, pada aitu dekinianemo songkono omputo mai'ao ne ha'ano sau kokihi maka dofokanae ne fotuno. 18 Pada ana'a dopahasomba-sombai'emo ambado, "Somba waompu, Omputo miendo Yahudi!" 19 Fotuno dohambisiane wulu, dokapehasie bhe dosudhu ne wiseno dotaohao sombado. 20 Pada doele-elee peda na'a, dhuba wungo sa'ituini dolembiemo maka dofopakeane toha pakeano wutono. Nopalusi ana'a dofolimbaemo, dakumalamo dakumantai'e te sau salipu. 21 We laano sala nandoo seemie lumalono konea'ano Simon. Simon ini miendo Kirene, amando Aleksander bhe Rufus. Anoa ini kane'o nosuli nomai'ao we simbalino kota, lasao dofosuhue natumongku sau salipuno Yesus. 22 Yesus doowae te kabhawo nekonando Golgota; ma'anano ka'uada. 23 Dohato ne itu dowa'anemo angguru dosaloane kaago nekonando mur, tamaka Yesus nongahe naoho'u. 24 Pada ana'a dokantai'emo te sau salipu. Pakeano dopodawu-dawue; mbali notipande'aoane dawuno see-seemie, dopodaduane. 25 Tempo katisalipu'ano na'a hambi siua mata hangkowine. 26 Tingkuno katisalipu'ano dobuhie maka dofopikae te salipuno. Kabuhino peda ini, "|scOmputono miendo Yahudi|r". 27 Nandoo dua dohodua mie modai nekantaindo te sau salipu, seemie ne kemano, seemie ne suanano. 28 Maka noko'ulamo tibuhino weo Kitabino anabii putae "Anoa natilentu mie modai." 29 Mie lumalono ne itu do'umbue bhe dofoule-ule fotundo ambado, "Alee, hintumo ini gaha'a so humunggano Lambuno ELOHIM maka ne katolu oleono moeheemo toha! 30 Soba fosalamati wutomu, sampu'o toha mai'ao te salipu itu!" 31 Pedamo dua aitu neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi doele-elee bhe dopugau sapada-pada andoa ambado, "Mie sigao'ano nofosalamatida, gaha'a itu wutono miina namooliea! 32 Naetaa Mesias, Omputo Israel Fosalamatino maitu, nasumampumo namai'ao te sau salipu, dowoha'ao bhe doparasaea'ao." Mahingga mie hoduano tisalipuno ne sohihino dowambakie dua. 33 No'indotu oleo kosekadie'ae na'a nohohondomo ampa hambi tolu mata. 34 Hambi tolu mata, Yesus nolo'oimo nofekandii-ndii ambano, "|iEloi, Eloi, lama sabaktani?|r" Ma'anano, "ELOHIMku, ELOHIMku, noafa hunsa kanau'ao?" 35 Dofetingke peda na'a, seemie hodua mie meehe-eheno ne itu dopugaumo ambado, "Fetingke kaitaomu, nolo'oi anabii Elia!" 36 Seemie lasao nelondo kapa weo angguru mokolo. Kapa maitu notei'e ne wulu maka nofefoho'utiane Yesus, poowa nopugau ambano, "Hunsa'aonomo! Soba da'umondo-ondoe bhaha'i kaowua namai Elia namosampue." 37 Pada aitu Yesus nokei'aomo pandano nafasi maka nobhotu. 38 Wakutuu ana'amo dua kai bhalano mbali kahondomi weo Lambuno ELOHIM nopobhensi nomai'ao te wawo ampa we panda. 39 Neangkando tantara meehe-eheno te wiseno nowoha kaowu mateno Yesus peda maitu, nopugaumo ambano, "Kotu-kotu'u mie aini Anano ELOHIM!" 40 Nandoo dua hobhine'i umondono we kodo'ono. Ne olotando hobhine'i maitu, nandoo Maria Magdalena, Salome bhe Maria inando Yakobus mohangku'ano dadi bhe Yoses. 41 Andoa ini notanda we Galilea doangkafimo Yesus mbali umondofaono kafaraluuno. Ne itu dobhahi dua hobhine sigao'ano humatono we Yerusalem dopoowa-owa bhe Yesus. 42 Oleo nohondomo. Oleo aitu kaefotoka'a oleono Sabat, mba'inomo namentae matanomo. 43 Seemie konea'ano Yusuf tanofekatangkamo lalono nokala nesalo maeatino Yesus ne Pilatus. Yusuf ini mieno Arimatea, seemie kamungkula tiangka, nopesua dua Sahano Agama. Anoa neantagi dua kahato'ano Kafopahinta'ano ELOHIM. 44 Pilatus nomente nofetingke Yesus nomatemo, lasao nelo'oi neangkando tantara maka nofeenae bhaha'i nokotu'u Yesus nomatemo. 45 Nofetingke kaowu bhihita kahato'aono neangkando tantara maitu, Pilatus no'unda'aanemo maeatino Yesus namalae Yusuf. 46 Pada aitu Yusuf ne'olimo bhalatu mo'alusu maka nofosampu maeatino Yesus mai'ao te sau salipu. Pada ana'a nowaluanemo bhalatu sa'ituini maka nofopesua'e weo kobuhu. Kobuhu ana'a dopatotae ne kabhawono kontu, . Mbali kasongkono wobhano lia na'a, nodoleane kontu bhalano. 47 Katifondole'ano Yesus maitu, dowohae dua Maria Magdalena bhe Maria inano Yoses.
1 Nopalusi oleono Sabat, Maria Magdalena, Salome bhe Maria inano Yakobus, dokalamo de'oli mina-mina. Patudhundo dakumala daminaki maeatino Yesus. 2 Ne oleono Ahadhi samentaeno, oleo kabhao-bhaono weo ahadhi aitu, nofoni oleo dokalamo we kobuhu. 3 We laano sala tadopofee-feenamo ambado, "La'ae bhahaa so fotulumino dadumole kontu kasongkono kobuhu?" Kapa'amo kontu ana'a nobhala sepali'a. 4 Dohato we kobuhu, gaha'a dowohamo kontu bhalano na'a notidolemo. 5 Nelaa dopesua weo liano kobuhu na'a, dowohamo seemie ana'i mo'ane nepake dhuba kapute, nengkoha-ngkoha humanda we suana. Andoa dokohedu sepali'a. 6 Tamaka ambano mie na'a, "Koe mote'iomua! Apande'aanemo ingka ondofiomu Yesus miendo Nasaret, tikantaino te sau salipu. Miinamo bhe Anoa ne ini, nowanumo! Ondoe'omu katifondole'ano ini! 7 Aitu sulimoomu, maka fohatodaomu anaguhu'ino, fohatoe'omu dua bhe Petrus, putae Yesus nopa'indulukikoomu we Galilea. Ne watu mohaemoomu peda pugauno endefi'ini ne hintimiu." 8 Pada ana'a lasao dolimba mai'ao weo liano kobuhu maka dofilei, mba'inomo dote'i sepali'a bhe noguguda. Ka'osano kate'indo, miina sepali'a daetula-tula ne mie sigao'ano. 9 Nowanu kaowu, ne oleono Ahadhi kahangkowineno, kabhao-bhaono'o Yesus nofotiwoha Wutono ne Maria Magdalena. Nomai'ao ne Maria ini, Yesus padamo nefolimba fitu bansa seetani. 10 Hobhine aitu lasao nokala nofohato sabhangka'ino Yesus. Andoa ini tangasano noguguhu lalondo bhe do'ae. 11 Wakutuuno dofetingke Yesus nodadi toha, pakade padamo nowohae Maria Magdalena, andoa miina damarasaea. 12 Pada ana'a Yesus nofotiwoha dua Wutono ne anaguhuno dohodua, tangasano dokala we simbalino kota; ulano segaati'a dua. 13 Kohoduando ini lasao dosuli dofohato sabhangka'indo, tamaka miina dua damarasaeada. 14 Panda-pandano Yesus nofotiwoha Wutono ne anaguhu'ino koompulu seemiendo, tangasano dohumaa. Nofe'alada mba'inomo miina damarasaea, pakade notu'a fotundo sampe dongahe damarasaea ne mie mohae nopalusi kawanu'ano. 15 Pada aitu Yesus nofohatodamo ambano, "Kalaomu ne amai liwu ne dhunia ini maka foleleomu Bhihita Metaa ne kosasawindo manusia! 16 Ane damarasaea bhe dakumadiuda, dasumalamati; tamaka ane pae damarasaea dae'awa kahukumu. 17 Mie marasaeano ne Idi naembali daehabu tanda tapa mentela: daefolimba seetani damake neaku; damande dua dapugau'ao sabhaha wamba bu'ou. 18 Ane daeintaha ule bhaha'i daoho'u hasu, pae dae'awa balaa. Ane datumei limando te wawono mie mosaki, mosakino aitu nao'osa." 19 Pada nopugau peda ana'a, Ompu Yesus notisangkemo te surugaa maka nengkoha ne suanano ELOHIM. 20 Pada ana'a anaguhu'ino dokalamo defolele Bhihita Metaa ne amai liwu ne dhunia ini. Ompu noposabhangkaanda kansuhu, bhihita nefolelendo nofekatangkaane tanda-tanda tapa mentela.
1 Teofilus nefosibhalaku! Dobhahimo mie mebuhino bhihitano sabhaha kadhadhia ne olotantoomu. 2 Nebuhindo na'a nopokantibha bhe bhihita netahimantoomu ne mie moha'aono wuntano matano kadhadhia ana'a mpini kabhao-bhaono bhe molelenomo dua bhihita ana'a. 3 Dadi'anomo pada afotinda-tindae sabhaha kadhadhia amaiane mpini pakatandano, saoku netaa dua abuhiangkoe weo kitabi amangkafi tulu-tulungano, 4 neanomo mande'aane kantoono sabhaha kafoguhu netahimamu. 5 Ne dhamanino Herodes nembali kolaki we kadieno Yudea, nandoo seemie imamu konea'ano Zakaria nomai'ao ne kase'isendo imamu Abia. Neano hobhineno Elisabet, sampu'ano dua imamu Harun. 6 Kohoduando sanea mie lumebe ne pomatano ELOHIM, dodadi doangkafi kosasawi'ae pahinta bhe tubhono Ompu, miina dakonilempagia. 7 Ampamo kaowu miina dakoanaa mba'inomo Elisabet no'afa, pakade kohoduando dokamungkulamo. 8 Sewakutuu nohatomo pali'ano kase'isendo, Zakaria nodhalangi takano nembali imamu ne wiseno Ompu . 9 Kaneando imamu dopodaduane mbali dofotantu'ao la'ae so nekantibhano taka. Gaha'a Zakaria nekantibhano taka namesua weo Lambuno ELOHIM naetunu dupa weo boloku mongkilo. 10 Tangasano notunu dupa na'a kosasawindo umati dohompu we simbali dosambahea we kadete. 11 Gaha'a seemie mala'ekatino Ompu tanosifotiwoha'amo wutono ne Zakaria. Mala'ekati ana'a neehe-ehe ne suanano medha kaetunu'a dupa. 12 Nowoha peda maitu Zakaria nokohedu bhe note'i. 13 Tamaka mala'ekati ana'a nopugaumo ambano, "Koe mote'ia Zakaria, kapa'amo sambaheamu notitahimamo. Hobhinemu Elisabet naefolenteangko seemie ana'i mo'ane maka tabeano kumonae Yohanes. 14 Hintu mo'ia bhe naowula lalomu, pakade daobhahi dua mie sigao'ano so mo'iano mba'inomo kalente'ano ana'i ana'a. 15 Ana'i ana'a naembali kabhala ne pomatano Ompu, paise naoho'u angguru tawa kafoho'u kaololanu'a sigao'ano. Rohino ELOHIM nakumabhintie mpini weo haebu. 16 Naobhahi miendo Israel namodolida dasumuli ne Ompu ELOHIMndo. 17 Anoa nama'induluki Ompu, rohino bhe kuasano napototo bhe anabii Elia. Namodoli lalondo kamungkula ne ana'indo bhe namodoli totono lalondo mie pata meangkano ne fekihindo mie banara. Nadamo na'a naefontaa-ntaa umati mantasi'ano so tumahimano Ompu." 18 Ambano Zakaria ne mala'ekati ana'a, "Nada amai amande'aane bhahaa putae tetewei nakumadhadhia? Kapa'amo idi ini akamungkulamo, hobhineku noko'umuhumo dua." 19 Notobhoosimo mala'ekati ana'a ambano, "Idimo ini Gabriel, palima-limano ELOHIM, notudu kanau apotula-tulaangko, amohatoangko bhihita metaa ini. 20 Pugauku ini nahumato tempono tetewei nako'ula. Tamaka hampano miina marasaea kanau, kotu-kotu'u mobhea, pae sepali'a mooli pugaua ampa oleono bhahi-bhahi'ae na'a nakumadhadhia." 21 Gaha'a mie bhahi we kadete tadontaa-ntaamo Zakaria. Andoa domente, noafa nompona sepali'a neate-ate weo Lambuno ELOHIM. 22 Hato nolimba gaha'a Zakaria miinamo namandea nopugaua, tanoale-aleandamo kaowu limano, mba'inomo nobheamo. Dadi'anomo mie bhahi dopande'aomo lalondo putae Zakaria nokopowoha weo Lambuno ELOHIM. 23 Nokapo kaowu tempono takano, Zakaria nosulimo se lambuno. 24 Miina naomponaa Elisabet, hobhineno Zakaria nofowoowamo. Lima wula kaomponano miina namotiwoha wutono ne komie'ano, maka nopugau ambano, 25 "Pedamo aini habuno Ompu ne idi ini, aitu nonini'a kanaumo, nofosali kaambanoku ne pomatando mie." 26 Nokapo nomo wula Elisabet nofowoowa, ELOHIM notudumo toha mala'ekati Gabriel nakumala we Galilea ne se'onu kota konea'ano Nasaret. 27 Ne itu nakumala ne seemie kalambe konea'ano Maria. Kalambe aini nopopohae bhe Yusuf sampu'ano omputo Daud. 28 Sapesuano weo lambuno Maria, mala'eakati nofeabhamo ambano, "Megau ae itua, hintu tibarakatino, Ompu nopobhaiangko." 29 Maria nokohedu nofetingke peda na'a, sampe nofeena totono lalono, bhahaa o ae ma'anano kafeabha ana'a. 30 Ambano dua mala'ekati ana'a, "Koise mote'ia Maria, kapa'amo hintu me'awamo rahamatino ELOHIM. 31 Hintu fowoowa maka koana'ao seemie mo'ane bhe tabeano kumonae Yesus. 32 Ana'i ana'a naembali kabhala bhe dakumonae Anano ELOHIM Foliuno Kuasa. Ompu ELOHIM nasumangkee so omputo nameda omputo Daud awuano. 33 Anoa naembali omputo so mowano sampu'ano Yakub ampa suhue dhamani, kafopahinta'ano pae bhe kawoloa." 34 Ambano Maria ne mala'ekati ana'a, "Nada amai nakumadhadhia bhahaa, ingka idi ini miina'o akomo'anea?" 35 Notobhoosimo mala'ekati, "Rohino ELOHIM nasumampu ne hintu bhe kuasano ELOHIM foliuno kalangke nakumaputiko, dadi'anomo ana'i so lumente'ano na'a dakumonae Mie mongkilo, Anano ELOHIM. 36 Amohatoko bhahitiemu Elisabet tangasano dua nofowoowa, mahinggamo nokamungkulamo, ampa aini nomo wulamo. Mie nekonando no'afa na'a nakoana'ao seemie mo'ane. 37 Kapa'amo so ELOHIM miina bhe pata nepoolino." 38 Ambano Maria, "Ingka idi ini bhatuano Ompu, hunsa'anomo nakumadhadhia ne idi peda pugaumu na'a." Pada aitu mala'ekati na'a nohunsamo Maria. 39 Miina naompona palusi ana'a Maria nokalamo te tombuno kabhawo ne se'onu liwu we kadieno Yudea. 40 Nohato ne itu nopesuamo ne lambuno Zakaria maka nofeabha ne Elisabet. 41 Nofetingke kafeabhano Maria, ana'i newoowano Elisabet nebhapunda weo haebu maka Elisabet nokabhintie Rohino ELOHIM. 42 Elisabet lasao nopugau nofekahaa-haa'i ambano, "Hintu tibarakatino foliuda sabhaha hobhine, notibarakati mpuu bhakeno wutomu so lumenteno itu. 43 La'ae bhahaa idi ini sampe inano Ompuku nodongawi kanau? 44 Kapa'amo sa'afetingke kafeabhamu, ana'i newoowaku ini nebhapunda'ao ka'ia. 45 Kodawua mpuu hintu, kapa'amo parasaea putae kafohato nefetingkemu ne Ompu tetewei nakumadhadhia." 46 Pada aitu nopugaumo Maria ambano, "Apudhi afekakalabhia Ompu, 47 no'ia totono laloku hampano ELOHIM Mosalamati kanau, 48 kapa'amo nonini'a kanau, idi bhatuano mepandano kaengkoha'a ini. Sakotu'uno notandamo aini mieno sabhaha dhamani dakumona kanau akodawua, 49 mba'inomo Kokuasano nofokonandoo kanau habu kumalabhia. Nongkilo mpuu neano. 50 Nopomantulu-ntulu nofotiwoha kabhelano lalono ne mie mote'ino ne Anoa. 51 Ka'osano kabhalano kuasano sampe limano negasa mie melangkeno diu, bhe nohungga patudhundo. 52 Kabhala kokuasano nofosampuda mai'ao te kaengkoha'ando, tamaka mie mepandano kaengkoha'a nofofonida. 53 Mie mo'aho nofekawe'ianda sabhaha metaa'ano, tamaka mie hangkaea notududa dakumala haa mbali limando. 54 Anoa notulumi Israel bhatuano, noangkafi podhandino bhe awua'intoomu. 55 Ompu miina naolimpu'ao podhandino; nofotiwoha kabhelano lalo ne Abraham bhe sampu'ano ampa suhue dhamani." 56 Napetolu wula kaomponano Maria neate bhe Elisabet maka nosuli we lambuno. 57 Nokapo kaowu wulano, Elisabet nokoana'aomo seemie mo'ane. 58 Santieneno bhe bhahitie'ino dofetingke putae Ompu nofotiwohamo kabhelano lalono ne Elisabet, dadi'anomo andoa dosimo'i-mo'ia'amo bhe anoa. 59 Nokapo alu oleo andoa ini dosimai-mai'amo dasumuna ana'i ana'a, maka patudhundo dakumonae Zakaria dapototoane bhe neano amano. 60 Tamaka ambano inano, "Koise, tabeano dakumonae Yohanes." 61 Ambado dua, "Ingka miina bhe bhahitiemiua konea'ano peda na'a." 62 Pada aitu dofetapamo ne amano depake tanda bhaha'i dakumonae la'ae ana'i amaitu. 63 Zakaria nesalomo kontu kaebuhi'a maka nobuhie peda ini, "Neano Yohanes." Kosasawindo tadomente. 64 Gaha'a Zakaria tamba'omo notobhoka nopugau, kapoka'uluno lelano notilensemo, lasao nopudhi ELOHIM. 65 Mie po'owati'ando dote'i sepali'a, sampe sabhaha kadhadhia ana'a nembalimo lansano wiwindo mie meateno te tombuno kabhawono Yudea. 66 Kosasawindo mie metingkeno dokofekihi we lalondo, "Naembali ae bhahaa ana'i aini?" Kapa'amo nopobhaiane kuasano Ompu. 67 Zakaria amano ana'i ana'a nokabhintie Rohino ELOHIM maka nokosuahamo peda seemie anabii ambano, 68 "Fosibhala kaitaomu Ompu ELOHIMndo miendo Israel, kapa'amo Anoa nodongawi umati natumulumida, nomai notolosida. 69 Anoa nefoehe seemie fosalamatino kokuasano, nomai'ao ne sampu'ano omputo Daud palima-limano. 70 Aini nopobutu bhe bhoasaono endefi'ini, nefosampendo ana-anabii mongkilono. 71 Ambado ELOHIM nafofosalamati mai'ao ne kaewantoomu, nafofolapa ne kuasando kosasawindo mie fobansino. 72 Pedamo ana'a namotiwoha kabhelano lalono ne awua'intoomu bhe namekako'ula podhandino mongkilono. 73 Dhandino na'a nobhoasa'aane bhe notunda ne Abraham awuantoomu 74 putae dalumapaomu mai'ao ne kuasano kaewa bhe paemo dakate'i-te'ia dasumombai Anoa, 75 sadhia daongkilo bhe dadumadi metaa ne wiseno suhue dadinto. 76 Hintu anaku dakumonako seemie anabiino ELOHIM Kokuasano, kapa'amo hintu ma'induluki Ompu mebhongkaane kaangka'a, 77 somo mohatono umatino putae ELOHIM namosalamatida, hampano dhosando na'umamponie. 78 Kosasawi'ae ini hampano kanini kaasi bhe kabhelano lalono ELOHIMntoomu, Anoa nofodongawi nafotulumi, tapedamo tilangano oleo bheteno te melangke'ano 79 na'umulawi mie dumadino weo kahohondo bhe mewisekino mate. Anoamo so tumonda kaita ne kaangka'a humope'ano ne katohopono dadi." 80 Ana'i ana'a dhulu kabhala dhulu kamatangka rohino. Anoa neate we pandaso bhalano ampa ne oleono namotiwoha wutono ne miendo Israel.
1 Wakutuu ana'a Omputo Kaisar Agustus nofondawu pahintano nofotudu dabuhi neando kosasawindo mie weo kafopahinta'ano Roma so dhiwa'a. 2 Aini'aemo dhiwa'a kabhao-bhaono tangasano Kirenius nembali gubernur we kadieno Siria. 3 Dadi'anomo kosasawindo mie dokalamo we kotando seemie-seemie defebuhi neando. 4 Pedamo dua ana'a, Yusuf nomai'ao we Nasaret we kadieno Galilea nokala we kadieno Yudea, we Betlehem, kota kalente'ano omputo Daud, kapa'amo anoa lee walaka bhe sampu'ano Daud. 5 Patudhuno dadhumiwada bhe Maria pohaeno. Ne na'a Maria nandoo nofowoowa. 6 Gaha'a dohato we Betlehem, Maria nokapomo wulano nakokaana-ana. 7 Nokoana'aomo seemie mo'ane, titiisano, nowawe'ianemo kabhini maka nofondolee weo kampomaa'ando kadadi, kapa'amo miinamo datoolea'a ne lambu kabutu'a. 8 Alo ana'a nandoo dhaga'ino dhumba dodhagani kadadindo we pada ne owano liwu ana'a. 9 Tamba'omo seemie mala'ekatino Ompu neehe-ehe ne owando maka tilangano kakalabhiano Ompu tanohehamo nokaputida sampe dote'i sepali'a. 10 Nopugaumo mala'ekati ana'a ambano, "Koise mote'iomua, kapa'amo amohatoangkoomu bhihita metaa, so kaowula'ano lalondo kosasawindo mie. 11 Sealo itu we kotano Daud nolentemo so hintimiu Omputo Fosalamatino, Ompu Kristus. 12 Nada ini katandaino, hintimiu me'awaomu seemie ana'i kane'o lumenteno dowawe'iane kabhini nendole-ndole weo kampomaa'ando kadadi." 13 Tamba'omo notiwoha dua setagua bhalano mala'ekati sigao'ano dolibu-libu mala'ekati sa'ituini. Andoa dopudhi ELOHIM ambado, 14 "Nokalabhia mpuu ELOHIM te wawono wawo, katohopo mpuu we dhunia, so manusia posahasi'ano lalo bhe ELOHIM." 15 Dokundo kaowu mala'ekati na'a dosuli te surugaa, dhaga'ino dhumba amaitu dopugaumo sapada-pada andoa ambado, "Dokalaanaomu we Betlehem do'ondo'ao'omu kumadhadhia'ano ne watu peda nefohato'aono Ompu sa'ituini." 16 Pada aitu tadopoagohimo dokala maka do'awamo Maria bhe Yusuf bhe ana'i kahobu ana'a nendole-ndole weo kampomaa'ano kadadi. 17 Dowohae peda maitu, dhaga'ino dhumba na'a detula-tula'aomo nefohato'aono mala'ekati nopulao'ao ana'i aitu. 18 Kosasawindo mie tadomente dofetingke tula-tulando dhaga'ino dhumba ana'a. 19 Tamaka Maria tanofekataa bhahi-bhahi'ae weo totono lalono bhe nofeki-fekihie kansuhu. 20 Dhaga'ino dhumba ana'a dosulimo we pada dopudhi dofekakalabhia ELOHIM, hampano kosasawi'ae nefetingkendo bhe newohando nopobutu sepali'a bhe nefohato'aono mala'ekati. 21 Nokapo alu oleo, ana'i ana'a dosunaemo, neano dokonae Yesus. Neamo aini nefohato'aono mala'ekati wakutuuno miina'o nawoowae inano. 22 Pada aitu nohatomo tempono Yusuf bhe Maria dofekangkilo wutondo, se'ise tutuha weo tubhono agama Yahudi tibuhino ne Kitabino Musa. Dadi'anomo dowowo'o Yesus we Yerusalem damowae ne wiseno Ompu. 23 Aini doangkafi tibuhino weo pahintano Ompu, "Kotika ana'i mo'ane titiisa tabeano damowae ne ELOHIM mbali fehebua'ano mongkilono." 24 Andoa deowa dua so kapopanga peda nefotantu weo pahintano Ompu, sepasa burukou bhaha'i haa ulu anano dhaadhaha. 25 We Yerusalem nandoo seemie konea'ano Simeon. Anoa ini mie banara lumebeno, nontaa-ntaa kasalamati'ando miendo Israel. Rohino ELOHIM nopobhaiane, 26 bhe padamo dua nofohatoe, pae'o namatea ane pae'o namoha Omputo Fosalamatino nedhandi'aono Ompu. 27 Kamungkula aini noatoe Rohino ELOHIM se Lambuno ELOHIM. Wakutuu ana'a nopobutu dua ana'i konea'ano Yesus dowowo'oe kamungkulano dopesua weo Lambuno ELOHIM. Patudhundo damolapasiane tutuha peda tibuhino weo Kitabino Musa. 28 Simeon lasao noala ana'i aitu maka no'awie bhe nopudhi ELOHIM ambano, 29 "Ompu, aitu hunsa'anomo bhatuamu ini nahumunsa dhunia ini peda dhandimu; notohopomo laloku. 30 Kapa'amo padamo awoha'ao wuntano mataku Fosalamatino katudumu. 31 Anoamo ini nefontaa-ntaamu so sabhaha bansano liwu, 32 Anoamo ini tapedamo tilanga umulawino sabhaha bansano liwu, somo dua meowano kakalabhia ne umatimu Israel." 33 Inano bhe amano tadomente dofetingke sabhaha pugauno mulao'ano anando na'a. 34 Pada ana'a Simeon nobarakatidamo bhe nopugau ne Maria inano ana'i ana'a ambano, "Kotu-kotu'u ana'i aini nofotantuemo ELOHIM so miendo Israel bhahino, siga'a namobinasada, siga'a namosalamatida. Anoa somo katandai mai'ao ne ELOHIM, somo dapotaga-tagali'ao mie bhahi. 35 Nadamo ana'a natipande'aomo totono lalondo sabhaha mie. Gaha'a totono lalomu naopea kao-kaomo dakumansu'uane kampue." 36 Ne itu nandoo dua seemie anabii hobhine neano Hana. Neano amano Fanuel nomai'ao ne sampu'ano Asyer. Anoa nokamungkulamo sepali'a; pada nogaa tamaka fitu ta'u kaowu dopomeatefi bhe mo'aneno. 37 Ampa aini nobhihinandamo, umuhuno alu fulu fato ta'umo. Anoa ini miina nagumaati Lambuno ELOHIM, mentae mohondo nosombai ELOHIM, sadhia nopoasa bhe nosambahea. 38 Pobutu doowa Yesus ne na'a, anoa nomaimo dua lasao nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Pada aitu nopugaumo nopulao'ao ana'i amaitu ne kosasawindo mie ntumaa-ntaano katitolosi'ano Yerusalem. 39 Nopalusi doala'i kosasawi'ae tutuha maraluu'ano peda pahintano Ompu, dosulimo we liwu kaeate'ando, liwuno Nasaret we kadieno Galilea. 40 Ana'i aitu dhulu kabhala dhulu ka'osa, dhulu dua kapande, sadhia nopobhaiane kabarakatino ELOHIM. 41 Seta'u-seta'u ne hohaea'ano Paska kamungkulano Yesus dokala we Yerusalem. 42 Wakutuuno Yesus noko'umuhu ompulu haa ta'u, peda kaneando dokalamo toha we Yerusalem dapohohaea. 43 Nopalusi hohaea'a na'a dosulimo, tamaka Yesus neate we Yerusalem; gaha'a miina damande'aanea kamungkulano. 44 Kuna'endomo ana'i maitu nosulimo dua dopoangka-angkafi bhe sabhangka'indo. Se'oleomo dokala kane'omo do'ondofie ne olotando bhahitie'indo bhe popande'ao'ando. 45 Miina kaowu daohae, dosulimo we Yerusalem poowa do'ondofie kansuhu. 46 Nopooli tolu oleo dopo'awaanemo weo Lambuno ELOHIM, tangasano nengkoha-ngkoha ne wunta-wuntando guru agama. Anoa nofeti-fetingkeda bhe nofee-feena. 47 Kosasawindo metingkeno domenteane sepali'a kapandeno bhe katobhoosino. 48 Sadowohae kamungkulano tadotonto, maka nopugau inano ambano, "Noafa ka'asi habu kainsami peda itu, anaku? Amamu bhe idi sakenda handa mani ta'ondofiko." 49 Tamaka Yesus tanotobhoosida ambano, "Noafa gaha'a ondofi kanau'omu? Miina mande'aaneomua gaha'a Idi ini tabeano aeate weo lambuno Amaku?" 50 Tamaka andoa miina dalumosangi ma'anano pugauno na'a. 51 Pada aitu Yesus nosulimo we Nasaret nopoowa-owa bhe kamungkulano. Ne itu Yesus sadhia neangka ne kamungkulano. Inano tanofekataa sabhaha kadhadhia amaitu weo totono lalono. 52 Yesus dhulu kabhala dhulu kapande, dhulu noasiane ELOHIM bhe doasiane dua manusia.
1 Ompulu lima ta'umo Tiberius nembali Omputo Kaisar. Ta'u ana'a dua Pontius Pilatus gubernur ne kadieno Yudea, Herodes noowa kadieno Galilea, Filipus bhahitieno Herodes noowa kadieno Iturea bhe kadieno Trakonitis, bhe Lisanias noowa kadieno Abilene. 2 Wakutuu ana'a Imamu Bhalano Hanas bhe Kayafas. Ne ta'umo ana'a ELOHIM nokobhoasaomo ne Yohanes anano Zakaria we pandaso bhalano. 3 Pada aitu Yohanes nokalamo ne amai liwu ne koseka'ewa'ae kadie ne owano umeleno Yordan nofosampe bhihita mai'aono ne ELOHIM. Ambano, "Fetompa'ao'omu dhosamiu, doliomu ne ELOHIM bhe mefekadiu'omu maka ELOHIM na'umamponi dhosamiu." 4 Aini nopokantibhamo bhe tibuhino weo Kitabino anabii Yesaya, "Nandoo suaha mekei-keino we pandaso bhalano, 'Mebhongkaomu kaangka'ano Ompu, fekalaa'ie'omu so kaangka'ano, 5 sabhaha lonso damo'awoe, sabhaha kabhawo bhe gunu dapotateane, kowego-wego'ano damekalaa'ie, kontido-ntido'ano daposaheteane, 6 kosasawindo mie damoha kasalamati mai'aono ne ELOHIM.' " 7 Pada aitu Yohanes nopugaumo ne mie bhahi mai mefekadiuno, "Hintimiu sampu'ano ule modai, ambamo la'ae bhahaa lumapaomu ne amahano ELOHIM so humato'ano? 8 Dadi'anomo fotiwohaomu ne podiumiu ingka gaha'a fetompaanemoomu dhosamiu. Koise nokofekihi we lalomiu, 'Ingka insaodi ini sampu'ano Abraham, .' Kapa'amo amohatokoomu, ELOHIM nokokuasa naefokonandoo sampu'ano Abraham mahinggamo namai'ao ne kontu ini. 9 Polulu nokantaa-ntaamo ne pahakano sau. Sabhaha sau tapa mokesa'ano bhake tetewei datumu'oe maka da'umohoe weo efi." 10 Mie bhahi na'a dofeenaemo ambado, "Ane peda na'a, kaowu taeafamo bhahaa?" 11 Notobhoosimo Yohanes ambano, "Kobhadhuno haa tuwu, nasetuwu wa'ane tapa kobhadhuno, ko'otino dawue nada na'a dua." 12 Nandoo dua meala'ino sewa mai defekadiu bhe dofeena ambado, "Guru, insaodi ini taeafa'imo?" 13 Ambano Yohanes, "Mesaloomu sewa peda netubho kaowu, koise nokolabhia!" 14 Nandoo dua tantara'i mai meenano ambado, "Kaowu insaodi ini taeafamo?" Ambano Yohanes, "Koise mesaohi buku kodhoino, koise fosangkati so kaowu meala dhoi, netaamo kaowu dadi'ao gadhimu." 15 Wakutuu aitu mie bhahi notisangke lalondo sampe dofeena we lalondo, "Anoamo ini bhahaa Mesias, Omputo Fosalamatino nentaa-ntaantoomu?" 16 Dadi'anomo Yohanes nopugaumo ne mie bhahi maitu ambano, "Idi ini akadiuangkoomu oe, tamaka so humatono mada kaowu nofoliu kanau kuasa, mahinggamo alumense katapuno kaampinino pae amantasia. Anoa na'a nakumadiuangkoomu Rohino ELOHIM bhe efino. 17 Katepi nontiintahaemo so natumepisao'ao pae ampa naonggela. Onuno pae nahumompunaane weo lambu kaentei'a oti, kulino bhe kansiano laano natumunuane efi tapa mopoopeono." 18 Nobhahi dua katangahi sigao'ano nepakeno Yohanes nefolele Bhihita Metaa ne mie bhahi. 19 Mahingga kolaki Herodes mowano kadie aitu, notangahie dua Yohanes, mba'inomo nogaa bhe Herodias mieno lambuno bhahitieno, bhe sabhaha diu modai sigao'ano nehabuno. 20 Gaha'a kolaki Herodes tanofodhulu kadaino diuno, nofopesua Yohanes weo katohongku. 21 Nopalusi kosasawindo mie na'a nokadiuda, Yohanes nokadiumo dua Yesus. Gaha'a tangasano Yesus nosambahea, tanosimoengka'amo lani, 22 maka Rohino ELOHIM nosampu te wawono nokatu fute'o. Tanotifetingkemo dua suaha nomai'ao te lani, ambano "Hintumo Anaku timoasi'aono, Hintumo posahasi'aono laloku." 23 Wakutuuno Yesus notandaki kahadhaano umuhuno napetolu fulu ta'umo. Weo fekihindo mie, Yesus anano Yusuf, anano Eli, 24 anano Matat, anano Lewi, anano Malki, anano Yanai, anano Yusuf, 25 anano Matatias, anano Amos, anano Nahum, anano Hesli, anano Nagai, 26 anano Maat, anano Matatias, anano Simei, anano Yosek, anano Yoda, 27 anano Yohanan, anano Resa, anano Zerubabel, anano Sealtiel, anano Neri, 28 anano Malki, anano Adi, anano Kosam, anano Elmadam, anano Er, 29 anano Yesua, anano Elieser, anano Yorim, anano Matat, anano Lewi, 30 anano Simeon, anano Yehuda, anano Yusuf, anano Yonam, anano Elyakim, 31 anano Melea, anano Mina, anano Matata, anano Natan, anano Daud, 32 anano Isai, anano Obed, anano Boas, anano Salmon, anano Nahason, 33 anano Aminadab, anano Admin, anano Arni, anano Hesron, anano Peres, anano Yehuda, 34 anano Yakub, anano Ishak, anano Abraham, anano Terah, anano Nahor, 35 anano Serug, anano Rehu, anano Peleg, anano Eber, anano Salmon, 36 anano Kenan, anano Arpaksad, anano Sem, anano Nuh, anano Lamek, 37 anano Metusalah, anano Henok, anano Yared, anano Mahalaleel, anano Kenan, 38 anano Enos, anano Set, anano Adam, anano ELOHIM.
1 Yesus nokabhintiemo Rohino ELOHIM. Nosuli mai'ao we umeleno Yordan noatoemo Rohino ELOHIM we pandaso bhalano. 2 Ne itu neate fato fulu'a kaomponano bhe nosoba-sobae Kafeompu'ando seetani. Kaomponano neate ne itu miina sepali'a naomaa'a. Panda-pandano no'ahomo. 3 Nopugaumo Kafeompu'ando seetani ambano, "Ane hintu ini Anano ELOHIM, soba tududa kontu ini daembali roti." 4 Yesus tanotobhoosi ambano, "Nandoo notibuhi weo Kitabi, 'Suano kaowu ta'o roti kao'uhi'ando manusia.' " 5 Pada aitu Kafeompu'ando seetani nowowo'omo Yesus te melangke'ano maka setolinda'a nofotiwohaane kosasawi'ae kakolaki'ano dhunia. 6 Nopugaumo ne Yesus ambano, "Kosasawi'ae kuasa bhe kahangkaeano ini ama'angkoe hintu, kapa'amo kosasawi'ae ini padamo dowa'a kana'e idi maka akokuasa dua ama'ane ne mepoindaloku. 7 Dadi'anomo ane sumudhu tumaohao sombamu ne idi, kosasawi'ae ini ama'angkoe hintu so fehebua'amu." 8 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Nandoo notibuhi weo Kitabi, 'Taohao sombamu ne Ompu ELOHIMmu, ampamo kaowu Anoa so nefeompuni'imua!' " 9 Pada aitu nowowo'omo toha Yesus we Yerusalem, noampee te kabubuno Lambuno ELOHIM maka nopugau ambano, "Ane hintu Anano ELOHIM oho wutomu we panda watu, 10 kapa'amo nandoo notibuhi weo Kitabi, 'ELOHIM natumudu mala'ekatino dadhumaganiko; 11 andoa dakumantafeko keana notompalo a'emu ne kontu.' " 12 Yesus notobhoosimo ambano, "Nandoo bhoasaono Kitabi, 'Koe sobaea Ompu ELOHIMmu.' " 13 Nopalusi sabhaha kasobano na'a Kafeompu'ando seetani nokalamo maka neanta-antagi kasalawa metaa. 14 Weo kuasano Rohino ELOHIM, Yesus nosulimo we Galilea. Bhihitano nolelemo ne koseka'ewa'ae kadie aitu. 15 Yesus nofofoina'u ne lambu-lambu kasambahea'a ne itu, maka kosasawindo metingkeno dopudhi-pudhie. 16 Yesus nohato dua we Nasaret, liwunomo ampa nobhala. Peda kaneano ne oleono Sabat nopesuamo weo lambu kasambahea'a maka noehe naebasa Kitabi. 17 Dowa'anemo Kitabino anabii Yesaya. Hato nolengka kaluluno Kitabi aitu, no'awamo aeati peda ini, 18 "Rohino Ompu nokabhinti kanau, mba'inomo padamo nosangke kanau so amosampe'ao Bhihita Metaa ne mie ngkumaasi-asino. Anoa notudu kanaumo aefolele bhihita putae mie netohongku damobebasida, o kabunto sumuli dafowoha. Notudu kanau dua amobebasi mie nefompina-mpina, 19 aefolele bhihitano putae tempono kabarakatino Ompu nohatomo." 20 Pada nebasa nosongkoemo, nofosulie ne dhagano lambu kasambahea'a na'a maka nengkoha nafofoina'u. Kosasawindo mie weo lambu kasambahea'a dosemata-mata ne Anoa. 21 Netandakimo nofoina'uda ambano, "Se'oleo itu aeatino Kitabi ini noko'ulamo wakutuuno fetingkee'omu." 22 Kosasawindo mie na'a do'uumbetie, domente'ao pugau mokesa nekobhoasa'aono. Ambado, "Ingka anoa ini anano Yusuf." 23 Yesus nopugaumo dua ne andoa ambano, "Teteweimo patudhumiu malenda kanau'omu peda ini, 'Hintu foagono, feka'osa wutomu! Ingka padamo tafetingke mehabu sabhaha tanda timente'aono we Kapernaum; dadi'anomo habue dua ne liwu kamai'ao'amu ini.' " 24 Ambano dua Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u miina bhe anabiia nefosibhala ne liwu kamai'ao'ano. 25 Amohatokoomu dua bhe pugauku ini nokotu'u, ne dhamanino anabii Elia o lani notisongko tolu ta'u nomo wula, maka koseka'ewa'ae witeno Israel nofinda'ie gaba bhalano. Wakutuu ana'a nobhahi hobhine ne Israel bhihinandano. 26 Mahinggamo pedamo aitu anabii Elia miina natumudue ELOHIM ne andoa maitu, tamaka ne seemie bhihinanda we Sarfat ne kadieno Sidon. 27 Pedamo dua aitu, ne dhamanino anabii Elisa dobhahi mie kokuli modaino ne witeno Israel, tamaka bhe seemie miina bhe tifeka'osa'ano, mpahinomo Naaman miendo Siria." 28 Dofetingke peda na'a kosasawindo mie weo lambu kasambahea'a ana'a nopa'i sepali'a lalondo. 29 Andoa dosiehe-ehe'amo dogihasi Yesus we sembalino kota maka dowowo'oe se wiwino pimpi, kaengkoha'ano kotando, patudhundo da'umohoe we panda. 30 Tamaka Yesus tanoangka ne olotando maka nokala. 31 Pada aitu Yesus nosampumo we Kapernaum, se'onu kota we kadieno Galilea maka ne oleono Sabat nofofoina'u ne itu. 32 Mie metingkeno kafoina'uno tadomente mba'inomo pugauno nopono'ao kuasa. 33 Gaha'a weo lambu kasambahea'a na'a nandoo seemie nepesuakino seetani. Mie na'a nokei nofekabhala-bhala ambano, 34 "Haa hintu Yesus miendo Nasaret! O ae patudhumu ne insaodi ini, mai mobinasa kainsami gaha'a? Apande'aangko hintu itu mie mongkilo mai'ao ne ELOHIM." 35 Tamaka Yesus nohandapie ambano, "Koise mohobhoa, limba'o toha mai'ao ne mie aini!" Gaha'a seetani ana'a nohambita'iao mie aitu ne wunta-wuntando mie bhahi maka nolimba bhe miina namekolea-lea'iea. 36 Kosasawindo mie tadomente maka dopugau sapada-pada andoa ambado, "Pahasili pugauno maitua! Ingka nokokuasa mpuu sampe nepahintangi seetani dalumimba, lasao dua dolimba." 37 Maka bhihitano nolelemo ne ne'amai-ne'amai liwu ne kadie aitu. 38 Pada aitu nohunsamo lambu kasambahea'a na'a maka nokala se lambuno Simon. Gaha'a ponia hobhineno Simon nosaki, nodaha sepali'a sodono maka desalo ne Yesus natumulumie. 39 Yesus noehemo ne sohihino kamungkula aitu, maka nobhoohai sodono na'a, lasao nopada. Hobhine aitu lasao nowanu maka netaganaanda daomaa. 40 Nosoo kaowu oleo, kosasawindo miendo liwu deowa'ianemo mie mosakino; saki nenamisindo tanofegiu. Yesus noteimo limano te wawondo seemie-seemie maka nofeka'osada. 41 Dobhahi dua seetani dolimba domai'ao ne mie bhe dokei ambado, "Hintumo Anano ELOHIM." Yesus no'ele'aanda sepali'a damugau, mba'inomo dopande'aanemo putae Yesus Omputo Fosalamatino. 42 Hato nomentae Yesus nokalamo we simbalino kota, we molino'ano. Gaha'a mie bhahi do'ondofie. Hato dopo'awaane, do'uleimo lalondo desalo keana nohunsada. 43 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Bhihita Metaa Kafopahinta'ano ELOHIM tabeano amolelee dua we liwu-liwu sigao'ano, kapa'amo aitu'aemo patudhuno ELOHIM notudu kanau we dhunia ini." 44 Dadi'anomo Yesus nefolelemo Bhihita Metaa weo lambu-lambu kasambahea'a ne kadieno Yudea.
1 Sewakutuu Yesus neehe-ehe ne wiwino te'ino Genesaret, dolibu-libue mie bhahi dametingke bhoasaono ELOHIM sampe tadoposeke-sekehemimo. 2 Gaha'a nowohamo haa onu bhangka we ka'oti'a, mieno dosampumo tangasano dofekanggela'i pukando. 3 Yesus nosawimo ne se'onu bhangka andoa maitu. Bhangka ana'a bhangkano Simon. Nohato te wawo nopugauanemo nadhumudhu bhangka na'a namekambakodo-kodo'oe. Yesus nengkoha te wawono bhangka na'a maka nofoina'u mie bhahi. 4 Palusi nofofoina'u nopugaumo ne Simon ambano, "Bhose kaita we ndalo maka tabuhao pukamu dehakoomu kenta." 5 Simon notobhoosimo ambano, "Guru, kosekawanta'ae alo tagiu'e miina takonipoolia, tamaka hampano tudu kanau tadua atumabuhaomo puka inia." 6 Pada dotabuhao pukando nobhahi sepali'a kenta nekalibundo, noma'omo nobhensi bhe pukando. 7 Dadi'anomo doalemo sabhangkando we bhangka se'onuno damai datumulumida. Andoa domai dopoulea'ao kenta na'a sampe kohaa'onu bhangka'ae noma'o nakumalobu. 8 Nowoha kadhadhia aitu, Simon Petrus nolongko nosudhu ne wiseno Yesus bhe nopugau ambano, "Ompu, hunsa kanau kapa'amo idi ini mie kodhosa." 9 Simon nopugau peda na'a kapa'amo anoa bhe kosasawindo sabhangka'ino nopuli mentendo dowoha kabhahino kenta nepoolindo. 10 Pedamo dua aitu Yakobus bhe Yohanes ana'ino Zebedeus posabhangka'aono Simon. Yesus nopugaumo ne Simon, "Koise mote'ia, notanda aitu mepukamo manusia." 11 Pada dofoampe bhangkando te wite dohunsamo bhahi-bhahi'ae maka doangkafi Yesus. 12 Sewakutuu Yesus nandoo'e toha ne se'onu liwu. Ne itu nandoo seemie kokuli modaino nokabhintiemo kose'ulu-uluno. Sanowoha Yesus nolongkomo ne wite bhe nopugau ambano, "Waompu, ane umunda, tetewei naembali meka'osa kanau." 13 Yesus nofonsoho limano bhe nodampasi mie maitu bhe nopugau, "A'unda, mo'osa'o toha." Mie aitu lasao no'osa, kulino nonggelamo. 14 Yesus no'ele'aane naekapuna ne la'ae maka dua, bhe nopugau ambano, "Kalamo fotiwoha wutomu ne imamu. Namada aitu meowa kapopanga ne ELOHIM peda neowilino anabii Musa so netandaindo mie bhahi putae hintu mo'osamo." 15 Tamaka bhihitano Yesus dhulu ka'ewa nolelea, sampe mie bhahi dosipumpu domai ne Anoa, dametingke'ao pugauno bhe dao'osa'ao mai'ao ne sakindo. 16 Tamaka Yesus nofogaatimo wutono, nokalamo nosambahea ne molino'ano. 17 Se'oleo tangasano Yesus nofofoina'u nandoo seemie hodua miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi dengkoha-ngkoha dofetingke pugauno. Andoa domai'ao ne sabhaha liwu ne kadieno Galilea, Yudea bhe Yerusalem. Kuasano Ompu nokabhinti Yesus sampe nembali nefeka'osa mie mosaki. 18 Gaha'a dohatomo mie de'owea seemie kalu ne kaodo'ano. Andoa do'ulei lalondo damopesua'e, patudhundo damondolee ne wiseno Yesus. 19 Mba'inomo miina damooli dopesua hampano kabhahindo mie dofonimo te ato, dehungga ato maka dofosampu mie aitu bhe kaodo'ano ne wunta-wuntando mie bhahi nopobutu ne wiseno Yesus. 20 Nowoha kabhalano kaparasaeando maitu Yesus nopugaumo ambano, "Sabhangka, dhosamu noti'amponimo." 21 Tamaka pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi nokaduku we lalondo, "La'ae bhahaa mie aini pototo'aono wutono bhe ELOHIM? La'ae gaha'a so me'amponino dhosa ane paise wutono ELOHIM?" 22 Tamaka Yesus nopande'aane dukuno lalondo maka nopugau ne andoa, "Noafa gaha'a kofekihi'ao'omu peda aitu? 23 O ae so katandaino akokuasa? Apugau'ao 'Dhosamu noti'amponimo', bhaha'i apugau, 'Wanumo maka kala'? 24 Amotiwohaangkoomu Anano Manusia - Idimo ini - nokokuasa ne'amponi dhosa te dhunia ini." Pada aitu Yesus nopugaumo ne mie kalu maitu ambano, "Wanu'o toha, sangke kaodo'amu itu maka suli se lambumu." 25 Kalu ana'a lasao nowanu ne wisendo, nosangke kaodo'ano maka nosuli se lambuno bhe nopudhi ELOHIM. 26 Kosasawindo mie tadomente bhe dopudhi ELOHIM. Weo kate'indo dopugaumo ambado, "Oleo itu dowohaomu kadhadhia timente'aono sepali'a." 27 Pada aitu Yesus nokalamo nohunsa kota amaitu. Gaha'a nowohamo seemie mealano sewa nengkoha-ngkoha ne kantorino sewa. Neano Lewi. Yesus nopugauanemo ambano, "Mai angkafi kanau!" 28 Lewi lasao noehe nohunsa kosasawi'ae na'a maka noangkafi Yesus. 29 Palusi ana'a Lewi nehabumo hame bhalano se lambuno mbali Yesus. Dobhahi meala'ino sewa bhe mie sigao'ano dohumaa dopombali-mbali bhe Yesus. 30 Miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi dokamuntu-muntu ne anaguhu'ino Yesus ambado, "Noafa gaha'a pombali-mbali'ao'omu bhe meala'ino sewa bhe mie kodhosa maitu?" 31 Tamaka Yesus tanotobhoosida ambano, "Suano mie metaano namisi mefaraluuno foagono, mpahinomo mie mosaki. 32 Hatoku ini miina ae'ondofi mie mongkilo, tamaka mie kodhosa neanomo dametompa'aomo podiu modaindo." 33 Dopugaumo dua mie ne Yesus ambado, "Anaguhu'ino Yohanes Fokadiuno nentuhu dopoasa bhe dosambahea, pedamo dua anaguhu'indo miendo Farisi, tamaka anaguhu'imu ingka dohumaa bhe dofoho'u." 34 Ambano Yesus, "Naembali bhahaa sabhangka'ino lo'ia bu'ou datumududa damoasa tangasano lo'ia bu'ou nopobhaianda? Ingka paise! 35 Tamaka nahumato kaowu tempono lo'ia bu'ou dawowo'oe, ne na'amo kane'omo damoasa." 36 Yesus nofohatoanda dua kapalenda ambano, "Miina nandumandooa mie mebhensino sebhini kai mai'ao ne bhadhu bu'ou maka natumabhae ne bhadhu nggasi. Kapa'amo ane nada ana'a bhadhu bu'ou na'a natibhensimo dua pakade kabhini bu'ou na'a pae nakumanaa ne bhadhu nggasi na'a. 37 Pedamo dua na'a, miina nandumandooa mie mefosingi'ino angguru bu'ou ne kaentei'a katembuno, kapa'amo ane nada na'a so kaowu naowengka'ao kaentei'ano. Angguruno nabinasa, kaentei'ano nahumansuru. 38 Dadi'anomo angguru bu'ou tabeano dotei'e ne kaentei'a bu'ou. 39 Pedamo dua ana'a miina bhe so moho'uno angguru bu'ou ane padamo dofoho'u angguru ngkodau. Kapa'amo ambado, 'Nombaka angguru ngkodau.' "
Bible.is - Read, Listen to, and Share the Bible Online Bible Apps Bible.is for iPhone Bible.is for iPad Bible.is for Android Bible.is Online Resources Audio Bible Via SMS Audio Bible Downloader Bible Podcasts #BibleisDaily Twitter Feed Bible.is for Facebook Blog Donate Log In Email Address or Username Password Login Remember Me Forgot your password? Sign Up! TBL Text Size Back Forward Table of Contents play min volume max volume 00:04 / 03:29 1 Ne oleono Sabat tangasano Yesus nolalo weo kaampono gandum, anaguhu'ino detobhemo wunano gandum, tadokoki'ao limando maka dohumaa'e. 2 Tamaka seemie hodua miendo Farisi dopugau ambado, "Noafa melempagi'ao'omu faliano oleono Sabat?" 3 Tamaka Yesus notobhoosida ambano, "Miina'o basae'omu gaha'a nehabuno Omputo Daud wakutuuno wutono bhe mie mangkafie do'ahomo? 4 Ingka nopesua weo Lambuno ELOHIM, nealamo roti kapopanga so ELOHIM maka nohumaa'e bhe nowa'andae dua mie mangkafie. Weo tubhono agamantoomu roti ana'a o falia dohumaa'e mie sigao'ano, mpahinomo imamu." 5 Ambano toha Yesus, "Anano Manusia Ompunomo dua oleono Sabat, nokokuasa namotantu atorano Sabat." 6 Se'oleono dua Sabat Yesus nopesuamo weo lambu kasambahea'a maka nofofoina'u. Ne itu nandoo seemie mokepeno limano sembali, o suanano. 7 Pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi doka'o-ka'ondo Yesus bhaha'i kaowu nameka'osa mie amaitu ne oleono Sabat, somo tingkuno damo'alae. 8 Tamaka Yesus nopande'aane fekihindo, maka nopugaumo ne mie mokepeno lima maitu ambano, "Mai, meehe-ehe te wise ini." Mie ana'a noehemo. 9 Pada aitu Yesus nopugaumo ne andoa ambano, "Ameenakoomu, weo tubhono agamantoomu nembali dehabu ae ne oleono Sabat? Habu metaa kaa habu modai? Dafofodadi kaa dafopongko?" 10 Pada aitu Yesus nofolili matano ne andoa maitu, maka nopugau ne mie mokepe na'a ambano, "Fonsoho limamu!" Mie ana'a nofonsoho limano, gaha'a no'osamo. 11 Miendo Farisi na'a nohehe bhakendo lasao dopugau-gau sapada-pada andoa bhaha'i damafa'iane Yesus maitu. 12 Wakutuu ana'a Yesus nofonimo te kabhawo maka kosealo'ae nosambahea ne ELOHIM. 13 Nomentae nosali'imo anaguhu'ino dahumatoe maka nepili ne olotando andoa maitu doompulu hodua. Andoa maitu nokonadamo rasulu. 14 Nea'indo: Simon nekonando dua Petrus, Andreas kakuta'ano Simon, Yakobus bhe Yohanes, Filipus bhe Bartolomeus, 15 Matius bhe Tomas, Yakobus anano Alfeus, Simon miendo Zelot, 16 Yudas anano Yakobus bhe Yudas Iskariot. Yudas Iskariot ini hato pandano nembalimo mowano Yesus ne limano kaewa. 17 Pada aitu dosisampu-sampu'amo mai'ao te kabhawo maka dofetumpu we potate'ano. Ne itu dobhahi sepali'a mie mangkafie dohompumo bhe dobhahi dua mie sigao'ano. Andoa maitu domai'ao ne koseka'ewa'ae kadieno Yudea, domai'ao we Yerusalem, bhe domai'ao dua we kadieno Tirus bhe Sidon we wiwino te'i. 18 Kamai'ando dametingke'ao pugauno bhe so dao'osa'ao ne sakindo. Mie nepesuakino seetani nofeka'osada dua. 19 Kosasawindo mie humatono na'a do'ulei lalondo damedampa Yesus, kapa'amo nandoo kuasa lumimbano ne Anoa sampe kosasawindo nofeka'osada. 20 Pada ana'a Yesus no'ondomo anaguhu'ino bhe nopugau ambano, "Kodawua mpuu, hintimiu ngkumaasi-asino, hampano hintimiumo so mehapino Kafopahinta'ano ELOHIM. 21 Kodawua mpuu hintimiu mo'ahono ampa aitu, hampano mada kaowu damekawe'ikoomu. Kodawua mpuu hintimiu mo'aeno ampa aitu, hampano namada kaowu mutaa'omu. 22 Kodawua mpuu ane dabansikoomu mie bhaimiu, ane dagumihasikoomu tawa dabihidhingikoomu bhe dasumambili neamiu ne modai'ano hampano mangkafiomu Anano Manusia. 23 Ne wakutuu ana'a fowulaomu lalomiu bhe manari'ao'omu ka'ia, kapa'amo sakotu'uno nobhala ponambomiu kumantaa-ntaano te surugaa. Ingka pedamo dua aitu habundo awua'indo ne ana-anabii dhamani wawono. 24 Tamaka balaamoomu, hintimiu mohangkaeano, hampano weo kahangkaeamiu itu po'awaanemoomu kalawesino lalomiu. 25 Balaamoomu, hintimiu mowe'ino ampa aitu, hampano mada kaowu mo'ahoomu. Balaamoomu, hintimiu mutaano ampa aitu, hampano mada kaowu mopea'omu bhe mo'ae'omu. 26 Balaamoomu, ane kosasawindo mie damudhikoomu, hampano pedamo dua na'a habundo awua'indo ne mie mpahaana-anabiino." 27 "Ampamo kaowu hintimiu metingke kanau itu, amohatokoomu, moasianda kaewamu, habu metaa ne mie bansiko, 28 mesaloomu kabarakati so mie bhatata'iangko, sambahea'andaomu mie me'awutiko. 29 Ane dotofa bhagamu, fodoliane dua bhagamu sewetano. Ane doala bhetamu wa'anda dua bhe bhadhumu. 30 Ane bhe mie nokonisalo ne hintu, wa'anda. Ane fehebua'amu doalaemo mie bhaimu, koise suli mesaloe. 31 Bhahi-bhahi'ae kapoindalomu so nehabundo mie bhaimu ne hintu, habue dua ne mie bhaimu. 32 Ane moasi'ao kaowu mie moasiangko, o ae gaha'a so tipudhi'ano? Ingka mahingga mie kodhosa doasi'ao dua mie moasianda. 33 Ane humabu metaa kaowu ne mie humabu metaano ne hintu, o ae gaha'a so tipudhi'ano? Ingka mie kodhosa dohabu dua peda na'a. 34 Ane konifoada kaowu ne mie bhaimu mba'inomo posahuna'ao damosuliangkoe, o ae gaha'a so tipudhi'ano? Ingka mie kodhosa dofoada dua mie kodhosa sigao'ano, patudhundo sumuli da'umawae napototo kabhahino. 35 Tamaka hintimiu, moasianda kaewamu, habu metaa ne andoa. Fofoada tamaka koe posahuna'ao sumuli umawae, maka me'awa ponambo bhahi. Hintimiu membaliomu ana'ino ELOHIM foliuno kuasa, kapa'amo ELOHIM netaa dua lalono ne mie tapa mepande'aono katumpuno lalo bhe mie modai. 36 Mobhelaanda lalo mie bhaimu pedamo dua Amamu nofomobhela'ao lalo." 37 "Koise bhitahaki mie bhaimu, keana dua nobhitahakiko ELOHIM. Koise hukumu mie bhaimu, keana dua nohukumuko ELOHIM. Amponida mie bhaimu maka na'umamponiko dua ELOHIM. 38 Wa'anda mie bhaimu maka ELOHIM nama'angko dua, me'awa kaganta bhalano nefohuka bhe ne'endu ampa napondawuti dasumungkaangkoe ne awimu. Kapa'amo kaganta nepakemu mbali mie bhaimu nama'angkoe dua ELOHIM so wutomu." 39 Yesus nofohatoanda dua sehonda kapalenda ambano, "Bhahaa naembali seemie kabunto naetonda kabunto? Ingka so kaowu daondawu'ao weo ola kohoduando. 40 Seemie anaguhu miina namoliu'ea gurunoa, tamaka nopooli kaowu nepoguhu'aono nopototomo bhe guruno. 41 Noafa bhahaa woha'ao kanenano habha weo matano bhahitiemu, gaha'a itu kakebhano sau weo matamu miina mande'aanea? 42 Peda ae dua pugau'ao ne bhahitiemu, 'Bhahitie, mai amaliangko kanenano habha weo matamu itu', gaha'aitu kakebhano sau weo matamu miina mohaea. Hintu mie mehaa'ulano! Alimo kadeki kakebhano sau weo matamu itu, so nentalea'ao umondo maka mali kanenano habha weo matano bhahitiemu." 43 "Sau metaa pae bhe kapoolia nakobhake'ao modai'ano, pedamo dua ana'a sau tapa metaa'ano pae bhe kapoolia nakobhake'ao metaa'ano. 44 Sepu'u-sepu'u sau dopande'aane ne bhakeno. Ingka bhakeno woha'a miina da'umutae ne kahoku kokihi, tawa bhakeno angguru da'umutae ne daha-daha. 45 Mie metaa nefolimba metaa'ano nomai'ao ne kampebuni'ano lalono metaa'ano; mie modai nefolimba modai'ano. Kapa'amo tibhoka'ano ne wiwi nolua nomai'ao weo totono lalo." 46 "Noafa kona kanau'omu, 'Ompu, Ompu', gaha'aitu miina mangkafie'omu pugauku? 47 Mie maino ne Idi maka nofetingke pugauku bhe noangkafie, amohatoangkoe'omu bhe la'ae pototo'ano. 48 Anoa ini nopototo bhe seemie mefoeheno lambu. Mefoeheno lambu na'a neseli nofekandalo-ndaloe maka nofongkoha sandino ne kontu dempa. Gaha'a nonandoomo luano oe bhe mawa noangkai lambu aitu tamaka miina namoolie nogegohaane hampano katangkano katifoehe'ano. 49 Ampamo kaowu metingkeno pugauku tamaka miina namangkafiea, mie aitu nopototo bhe mie mefoeheno lambu te wawono wite melaa, miina nakosandia. Sanoangkai'e mawa lambu ana'a lasao nosansa, kadaha maka kadaino."
1 Nopalusi nofohatoanda bhahi-bhahi'ae na'a ne mie bhahi, Yesus nopesuamo we kotano Kapernaum. 2 Ne itu nandoo seemie neangkando tantarano Roma, bhatuano nosaki mo'osa tamate'ano. Bhatuano na'a noasiane sepali'a. 3 Nofetingke bhihitano Yesus, neangkando tantara maitu netudumo seemie hodua kamungkula'indo miendo Yahudi dakumala daesalo ne Yesus namai nameka'osa bhatuano. 4 Dohato se Yesus, mie netuduno maitu desalo mpuu katulumino ambado, "Neangkando tantara maitu nopantasi mpuu tumulumie, 5 kapa'amo noasi'ao sepali'a intaodiomu miendo Yahudi ini, padamo dua nefoehe kainsami lambu kasambahea'a." 6 Dadi'anomo Yesus nosekala-kala'amo bhe andoa. Doma'o bhe lambuno, neangkando tantara na'a notudumo sabhangka'ino dakumala damugau ne Yesus ambado, "Waompu, koemo mosabha kapa'amo miina amantasia mesuaki lambuku. 7 Kanandoo'anomo aabhi wutoku miina amantasia amai ne wisemua, ampamo kaowu tapugaumo nasewobha wamba maka bhatuaku maitu tetewei nao'osa. 8 Kapa'amo idi ini bhe neangkaku dua, maka nandoo dua tantara neowaku. Ane apugau ne seemie tantara, 'Kala!' lasao nokala. Ane apugau ne seemieno dua, 'Mai!' lasao nomai. Pedamo dua aitu ane apugau ne bhatuaku, 'Kahadhaa aini!' lasao nokahadhaa'e." 9 Nofetingke pugau ana'a, Yesus tanomente. Poowa nodoli ne mie bhahi mangkafie, nopugaumo ambano, "Amohatokoomu, kabhalano kaparasaea pedando ini miina'o sepali'a apo'awaane ne olotando miendo Israel." 10 Gaha'a hato dosuli mie netudu na'a se lambuno neangkando tantara maitu, bhatuano no'osamo. 11 Miina naomponaa pada ana'a Yesus nokalamo we se'onu kota nekonando Nain. Anaguhu'ino dopobhaiane bhe doangkafida dua mie bhahi. 12 Noma'o bhe kaguali bhalano mesua'ano weo kota nandoo katongkuno mie mate dolimbaane mai'ao weo kota. Mate'ano na'a ana'i mo'ane kaenseemie, anano bhihinanda. Dobhahi sepali'a miendo kota poangka'aono hobhine na'a. 13 Nowoha bhihinanda aitu, Ompu Yesus nobhelaanemo lalono maka nopugau ambano, "Koise mo'aea." 14 Pada aitu nodhulupimo katongkuno maeati maka nodampasie sampe mie metongkuno dofetumpu. Nopugaumo Yesus ambano, "Ana'i mo'ane, ambaku wanu'o toha!" 15 Ana'i mo'ane mateno na'a lasao nowanu nengkoha bhe nopugau, maka Yesus nowa'anemo inano. 16 Kosasawindo mie bhahi dote'imo bhe dopudhi ELOHIM ambado, "Seemie anabii bhalano notiumbamo ne wunta-wuntantoomu. ELOHIM nodongawimo umatino natumulumida." 17 Bhihitano Yesus ini nolelemo ne koseka'ewa'ae witeno Yudea bhe liwu poma'o-ma'oti'ano. 18 Yohanes Fokadiuno nofetingke bhihitano sabhaha kadhadhia ana'a ne anaguhu'ino. 19 Nesali'imo dohodua maka notududa dakumala dameena Ompu Yesus nada aini, "Hintumo bhahaa so humatono peda nedhandi'aono ELOHIM maitu, kaa taeantagi dua mie sigao'ano?" 20 Dohato ne Yesus mie katuduno maitu dopugaumo ambado, "Yohanes Fokadiuno notudu kainsami tameenako, hintumo bhahaa so humatono peda nedhandi'aono ELOHIM, kaa taeantagi dua mie sigao'ano?" 21 Wakutuu ana'a dobhahi mie nefeka'osano Yesus nomai'ao ne sabhaha saki bhe kakadee-dee. Nobhahi dua seetani nefolimbano bhe kabunto nefowulano matando sampe dofowoha. 22 Dadi'anomo Yesus tanotobhoosidamo ambano, "Sulimoomu fohatoomu Yohanes, fohatoaneomu o ae newoha bhe nefetingkemiu: kabunto suli dofowoha, mie kalu dekala-kala, kokuli modaino donggela, kapongke dofofetingke, mie mate suli dodadi, bhe mie ngkumaasi-asi defebhihitaianda Bhihita Metaa. 23 Dokodawua mpuu mie tapa mongahe'i kanau hampano kandidikino lalo." 24 Dokundo kaowu katuduno Yohanes maitu Yesus nopugaumo ne mie bhahi nopulao'ao Yohanes ambano, "Kala me'ondoomu ae gaha'a we pandaso bhalano endefi'ini? Me'ondo-ondoomu wulu neangko-angkono kawea bhahaa? 25 Ane miina kala me'ondoomu ae bhahaa? Me'ondo-ondo mie kopakea alusuno? Mie kopakea alusuno bhe dumadi pontalabhi-labhino ingka deate weo kamali. 26 Kaowu kala me'ondoomu ae? Mefe'ondoomu seemie anabii? Ingka anoamo, bhahamoa noliu'e anoa bhe seemie anabii. 27 Kapa'amo Yohanes inimo nepulao'aono wambano Kitabi aini, 'Anoamo itu katuduku, atudue nama'induluangko, naebhongkaangko kaangka'a te wisemu.' 28 Amohatokoomu, ne olotando mie lumenteno ne dhunia ini miina bhe moliuno Yohanes Fokadiuno, tamaka foliuno kahobu weo Kafopahinta'ano ELOHIM nofoliu'e kabhala." 29 Kosasawindo mie metingkeno pugauno na'a, notilentumo dua meala'ino sewa, do'uumbetimo patudhuno ELOHIM, hampano padamo doowa wutondo nokadiuda Yohanes. 30 Tamaka miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi doewangi patudhuno ELOHIM, mba'inomo dongahe nakumadiuda Yohanes. 31 Ambano Yesus, "Apo'ibahatiane bhe ae bhahaa mie ne dhamani aini? Apototoanda bhe ae bhahaa? 32 Andoa ini tapedamo kaana-ana'i mengkoha-ngkohano ne daoa maka dopolo'o-lo'oi ambado, 'Ingka taetempaangkoomu ganda gaha'a miina lumindaomu, taelagu-laguangkoomu kapea, ingka miina mekangko'ae'omua.' 33 Kapa'amo Yohanes nohato, miina naomaa miina naoho'ua, ambamiu, 'Anoa maitu nopesuakie seetani.' 34 Pada ana'a Anano Manusia - Idimo ini - nohato nohumaa nofoho'u, ambamiu, 'Soba ondoomu, mie kumadau-dau bhe pande foho'u, sabhangkando meala'ino sewa bhe mie kodhosa.' 35 Tamaka timbangino ELOHIM notipande'ao kakotu'uno ne kosasawindo mie tumahimae." 36 Seemie Farisi nobhasi Yesus daomaa we lambuno. Yesus nokalamo se lambuno maka nengkoha nohumaa. 37 Ne kota ana'a nandoo seemie hobhine tiende-endeno mie kodhosa. Nofetingke Yesus tangasano nohumaa we lambuno mieno Farisi na'a, hobhine aitu nomaimo newowo'o kabuto-butolo kani nopono'ao mina-mina kawondu. 38 Nohato neehe-ehemo we kundono Yesus ne owano a'eno bhe no'ae. Luuno nopotuhu ne a'eno Yesus maka no'apuleiane wuluno fotuno bhe nowonoe. A'eno Yesus na'a nominakianemo dua mina-mina kawondu sa'ituini. 39 Nowoha aitu, mieno Farisi bhasino Yesus na'a nokomuntumo we lalono, "Ane anoa ini kotu-kotu'u seemie anabii, tetewei namande'aane la'ae hobhine dumampasie ini, peda ae podiuno, ingka o mie kodhosa." 40 Pada aitu Yesus nopugaumo ne kolambuno na'a ambano, "Simon, nandoo so nefohato'aoku ne hintu." Ambano Simon, "Tapugaumo pa'aa Guru." 41 Ambano toha Yesus, "Nandoo dohodua kodosano ne seemie fofodosa'aono dhoi. Seemie nokodosa lima mo'ono woka pera, seemieno lima fulu. 42 Hampano miina damondoi'e dofosulie, fofoadano na'a nofosaliemo dosando kohoduando. La'ae bhahaa ne olotando hoduano ini so foliuno kamoasi'ao ne kodhoino na'a?" 43 Notobhoosimo Simon ambano, "Fenaiku mobhahi'ano dosa nefosalino sa'ituini." Ambano Yesus, "Nokotu'u fekihimu na'a." 44 Poowa nodoli ne hobhine na'a, Yesus nopugaumo ne Simon ambano, "Wohae bhahaa hobhine aini? Idi apesua weo lambumu, tamaka miina ma'a kanau oe so amewaniu'ao a'eku. Gaha'a hobhine aini nobhehei a'eku nopake luuno maka no'apuleiane wuluno fotuno. 45 Hintu miina wono kanau, tamaka hobhine aini notanda apesua weo lambumu ini miina nameo-meontoa nowono a'eku. 46 Fotuku miina kumatandaane mina-mina, tamaka hobhine aini nominaki a'eku nepake mina-mina kawondu mo'ali'ano. 47 Dadi'anomo amohatoko, kabhalano kamoasi'aono ini nofotiwohaemo putae dhosano mobhahi'ano maitu noti'amponimo. Tamaka o mie seendai'ano dhosa ti'amponi'ano, seendai kaowu dua kamoasi'aono." 48 Pada aitu Yesus nopugaumo ne hobhine ana'a ambano, "Dhosamu noti'amponimo." 49 O mie sigao'ano mengkoha-ngkohano momaano bhe Yesus nokodukumo we lalondo, "La'ae bhahaa mie aini sampe ne'amponi dhosa?" 50 Tamaka Yesus nopugaumo dua ne hobhine ana'a, "Hampano parasaea ne Idi, osalamatimo. Kalamo weo katohopono lalo!"
1 Miina naomponaa pada ana'a Yesus noliligimo kota bhe liwu nefolele Bhihita Metaa Kafopahinta'ano ELOHIM. Weo kala-kalano na'a dopobhaiane anaguhu'ino ompulu hoduano, 2 bhe hobhine'i nefeka'osano nomai'ao ne kuasano seetani bhe ne sabhaha saki. Andoa na'a Maria nekonando dua Magdalena, pada nofolimbaane fitu bansa seetani mesuakie; 3 Yohana hobhineno Kusa, Susana bhe hobhine'i sigao'ano. Kusa na'a mande'aonomo kamalino kolaki Herodes. Hobhine andoa ini do'ondofao kafaraluuno Yesus bhe sabhangka'ino dopake kanandoodo wutondo. 4 Mie bhahi dosipumpu kansuhu ne Yesus domai'ao ne sabhaha kota. Dobhahi kaowu humompuno, nopugaumo nepakeanda kapalenda. 5 Ambano, "Nandoo seemie mekaampono nokala ne'ewi wine. Tangasano no'ewi wine maitu nandoo mondawu'ano ne kaangka'a, gaha'a doangka mie dofinda-finda'ie bhe dopadae dohumaa'e ka'uhi lumola. 6 Siga'a nondawu ne kamo'ali, hato notumbu lasao noleleu mba'inomo miina nae'awa oe. 7 Siga'a nondawu ne wunta-wuntano kahoku kokihi notumbu nopoowa-owa, tamaka no'onti'ie kahoku kokihi na'a ampa nomate. 8 Sigao'ano dua nondawu ne wite menowu, hato nokobhake sampe mo'ono lentu'a kabhahino." Pada nopugau peda na'a, Yesus nopugaumo nofekabhala suahano, "Ane dokotingala, tabeano dametingke!" 9 Pada aitu anaguhu'ino dofeena'aomo ma'anano kapalenda sa'ituini ne Yesus. 10 Anoa notobhoosidamo ambano, "Hintimiu dowa'angkoomu kadawu so mande'ao'omu rahasiano Kafopahinta'ano ELOHIM, tamaka mie sigao'ano dofohatoda weo kapalenda, neanomo mahingga da'umondo-ondoe pae damohaea, mahingga dametingke pae dalumosangiea. 11 Ma'anano kapalenda sa'ituini peda aini. O wine na'a bhoasaono ELOHIM. 12 Mondawu'ano ne wiwino kaangka'a ma'anano mie metingkeno tamaka nomai Kafeompu'ando seetani noala bhoasao ana'a mai'ao weo totono lalondo keana doparasaea, keana dua dosalamati. 13 Mondawu'ano ne kamo'ali, ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM na'a, lasao dotahimae bhe do'ia'ane, tamaka miina nakopahakaa weo totono lalondo. Doparasaea sebantaha kaowu, sade'awa kasabha dohunsa kaparasaeando kosowo-sowondo. 14 Mondawu'ano weo kahoku kokihi ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM tamaka nobhahi dofekihi so kadadi'ando, so kahangkaeando bhe so kambakano namisindo. Kosasawi'ae na'a nopesua weo totono lalondo maka no'onti'i bhoasaono ELOHIM sampe miina nakohasilia. 15 Mondawu'ano ne wite menowu ma'anano mie metingkeno bhoasaono ELOHIM, dofekataa'e mpuu weo totono lalondo metaa'ano. Andoa dopotaami kansuhu ampa dokohasili." 16 Nopugaumo toha Yesus ambano, "Miina bhe mesulano kantalea maka dosongkowiane bhengki tawa dotei'e we pandano kaodo'a. Tamaka ane desula kantalea dohunsae ne kangkailao'ano neanomo kosasawindo mie mesuano weo lambu damoha tilangano. 17 Kapa'amo kosasawi'ae tifebuni'ano damotiumbae, sabhaha rahasia damekantalea'ie bhe damolelee ne mie bhahi. 18 Dadi'anomo ta'o tingalamu fekataa-taa'e! La'ae kokanandoono datumubhahiane; tamaka tapa kokanandoono, o ae maka dua nekonano kanandoono damalae." 19 Pada aitu dohatomo inano bhe bhahitie'ino Yesus tamaka miina damoolia dapo'awaane hampano kabhahindo mie. 20 Dofohatoemo mie ambado, "Inamu bhe bhahitie'imu deehe-ehe we simbali, gaondo dapo'awaangko!" 21 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Mie metingkeno bhe dhumalangino bhoasaono ELOHIM, andoamo ini inaku bhe bhahitie'iku." 22 Se'oleo Yesus bhe anaguhu'ino dosawimo ne bhangka maka nopugauanda ambano, "Dopolimbaanaomu we sewetano!" Dadi'anomo dobhosemo. 23 Tangasano dohela Yesus noodomo. Gaha'a tanosihato'amo gahuha weo te'i na'a sampe bhangkando noi'i dewisekimo balaa. 24 Anaguhu'ino lasao dofowanue, ambado, "Guru, guru, dabinasamoomu." Yesus nowanu lasao nobhoohai kawea bhe oe mamuhuno maitu, sampe dofeontomo. Oeno te'i suli nolinto. 25 Ambano Yesus, "Ne amai gaha'a kaparasaeamiu?" Anaguhu'ino dote'i bhe domente maka dopuga-pugau sapada-pada andoa ambado, "O mie ae bhahaa Anoa ini? Mahingga nepahintangi kawea bhe oe doangkafie!" 26 Yesus bhe anaguhu'ino dosedemo we liwundo miendo Gerasa we sewetano te'ino Galilea. 27 Safonino te wite nosumpui'emo seemie mo'ane nomai'ao ne kota aitu. Mie ana'a nopesuakie seetani; nomponamo nelembi, miina naeate weo lambu tamaka neate ne tombuno lia kafokobuhu'a. 28 Sanowoha Yesus nekei-keimo maka nosudhumo notaohao sombano bhe nopugau ampa kabhalano suahano, "O ae patudhumu ne idi ini, Yesus Anano ELOHIM foliuno kuasa? Aesalo mpuu koise fodee-dee kanaua." 29 Kapugau'ano peda na'a mba'inomo Yesus nopahintangi seetani na'a nalumimba namai'ao ne mie aitu. Seetani ana'a nentelamo nokuasai mie amaitu. Mbali nomuda'ao dhagani'ano dohantee bhe dolangkee, tamaka katapuno na'a nopadae nobhotulie maka nowowo'oe seetani we pada molino'ano. 30 Yesus nofeenamo ambano, "La'ae gaha'a neamu?" Ambano, "Neaku Legion", kapa'amo dobhahi seetani mesuakie. 31 Pada peda na'a seetani maitu desalomo ne Yesus koise natumududa damesua weo ola tapa kotompa. 32 Ne itu nandoo kawaindo wewi tangasano doliwu te laano kabhawo. Seetani andoa na'a desalomo ne Yesus na'umunda'aanda damesuaki kawaindo wewi aitu. Yesus no'undapi kamesalondo. 33 Dadi'anomo seetani lasao dolimba mai'ao ne mie aitu maka dopesuaki kawaindo wewi na'a. Kosekawaindo wewi maitu dofilei we wiwino pimpi maka do'ohofi wutondo weo te'i sampe dolomo. 34 Sadowoha kadhadhia aitu, dhaga'ino wewi na'a lasao dofilei defolele bhihita we kota bhe liwu-liwu moma'o'ano. 35 Dadi'anomo miendo liwu dofisilimba-limba'amo da'umondo kadhadhia ana'a. Dohato ne Yesus, dowohamo mie nekadunsano seetani na'a nengkoha-ngkoha ne wiseno Yesus, nokopakeamo bhe nototomo. Andoa dote'i sepali'a. 36 Mie moha'aono wuntano matano kadhadhia amaitu dofohatomo mie bhahi peda amai mie nepesuakino seetani maitu dofosalamatie. 37 Pada na'a kosasawindo mie ne kadieno Gerasa maitu desalo ne Yesus nakumalamo napikihunsa'ao liwundo, kapa'amo dote'i sepali'a. Dadi'anomo Yesus nosawimo ne bhangka maka dahumela dasumuli kundodo. 38 Gaha'a mie nehunsano seetani na'a nesalomo ne Yesus na'umunda'aane namangkafie. Tamaka Yesus notudue nakumala ambano, 39 "Sulimo se lambumu maka metula-tula'aomo sabhaha nehabuno ELOHIM ne wutomu." Dadi'anomo mie aitu noliligimo koseka'ewa'ae kota nopolele'ao sabhaha nehabuno Yesus ne wutono. 40 Hato nosuli, mie bhahi do'ia sepali'a dosumpui'emo hampano kosasawindo daanumo doanta-antagiemo. 41 Gaha'a nomaimo seemie mande'aono lambu kasambahea'a, neano Yairus. Anoa nosudhu notaohao sombano nesalo ne Yesus nakumala se lambuno, 42 kapa'amo anano hobhine kaenseemie tamate'ano; umuhuno napeompulu haa ta'umo. Weo kala-kalano dahumope se lambuno Yairus, mie bhahi dopo'ua-ua ne sohihino Yesus. 43 Gaha'a ne itu nandoo seemie hobhine, ompulu haa ta'umo nomai'ie kansuhu wulano miina bhe katiehea. Tanopadamo kanandoono nopoagoane, tamaka bhe seemie miina bhe moolie. 44 Hobhine aitu noma'oti Yesus mai'ao we kundo maka nodingku dhambeno dhubano. Gaha'a tanosimo'osa'amo, o hea nofetumpumo. 45 Ambano Yesus, "La'ae gaha'a dumingku kanau?" Tamaka miina bhe mekapunano. Dadi'anomo nopugaumo Petrus ambano, "Guru, ingka wohada kabhahindo mie lumibuko bhe umua-uako!" 46 Tamaka ambano Yesus, "Nandoo seemie dumingku kanau, kapa'amo anamisi bhe kuasa lumimba'ano mai'ao ne wutoku." 47 Nopande'aomo lalono gaha'a habuno maitu notipande'aomo, hobhine maitu nodhulu te wise nogugue kate'ino. Lasao nosudhu notaohao sombano ne Yesus maka netula-tula ne mie bhahi noafa katidingku'ano Yesus bhe peda amai tanosimo'osa'amo. 48 Ambano Yesus ne hobhine ana'a, "Anaku, hampano kaparasaeamu ne Idi, osalamatimo. Kalamo weo katohopo." 49 Tangasano Yesus nopugau, nohatomo seemie katudu mai'ao we lambuno Yairus bhe nopugau ambano, "Anamu nomatemo, koemo dua fekasabha Gurua." 50 Tamaka Yesus nofetingkee, tanopugau ne Yairus ambano, "Koe tikendaa, taparasaeamo ne Idi, anamu tetewei nasumalamati." 51 Sahatondo se lambuno Yairus, Yesus miina na'umunda'aanda damangkafie weo lambu, ampamo Petrus, Yohanes bhe Yakobus, poowa inano bhe amano ana'i ana'a. 52 Kosasawindo mie dekangko'ae do'aefimo ana'i aitu. Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Koise mo'ae'omua, ana'i aini miina namatea tamaka noodo." 53 Gaha'a mie bhahi tadofuta-futaa'i Yesus kapa'amo ana'i aitu dopande'aane nomatemo. 54 Pada ana'a Yesus nointahamo limano ana'i aitu bhe nopugau ambano, "Anaku wanu'o toha!" 55 Inawano ana'i aitu nosuli maka tanosiwanu'amo. Yesus notududamo damakandee. 56 Kamungkulano ana'i ana'a domente sepali'a, tamaka Yesus no'ele'aanda daetula-tula'ao kadhadhia aitu ne la'ae maka dua.
1 Palusi ana'a Yesus nosali'imo anaguhu'ino ompulu hoduano, nowa'anda kuasa bhe kapooli so daefolimba'ao seetani bhe so daefeka'osa'ao sabhaha mie mosaki. 2 Pada aitu notudadamo daefolele bhihita Kafopahinta'ano ELOHIM bhe daefeka'osa mie mosaki. 3 Ambano Yesus, "Koise koniwowo'oomua weo kala-kalamiu, koise mewowo'oomu katuko, tawa kakaduno bhaku bhaha'i oti tawa dhoi tawa bhadhu nahaa tuwu. 4 Ane datumahimakoomu ne se'onu lambu, meateomu ne itu ampa humunsaomu liwu aitu. 5 Ane pae datumahimakoomu, hunsaomu kota aitu, mahingga bungahasi ne a'emiu tantae'omu somo tandano kafodhagando." 6 Pada ana'a anaguhu'ino dokalamo doliligi sabhaha liwu defolele Bhihita Metaa bhe defeka'osa mie mosaki ne amai maka kahato'ando. 7 Kolaki Herodes mowano kadieno Galilea aitu, nofetingke sabhaha kadhadhia ana'a. Tamaka nopoibhaha dua lalono, kapa'amo nandoo mekapunano Yohanes suli nodadi. 8 Nandoo dua mugauno anabii Elia nofenduamo dua notiumba, maka nandoo dua mugauno putae seemie anabii ne dhamani wawono suli nodadi. 9 Tamaka ambano Herodes, "Yohanes ingka pada atoto'e wu'uno. La'ae bhahaa mie nefetingkeku humabuno sabhaha kadhadhia ana'a?" Dadi'anomo Herodes no'ulei'e lalono napo'awa bhe Yesus. 10 Dosuli kaowu ne Yesus, rasulu detula-tulaanemo kosasawi'ae nehabundo. Yesus nowowo'odamo dagumampi ne se'onu liwu, patudhuno tadamoisa. Neano liwu ana'a Betsaida. 11 Tamaka mie bhahi dopande'aane lasao doangkafie. Yesus notahimada maka nofoina'uanda Kafopahinta'ano ELOHIM bhe nofeka'osa mie mefaraluuno katotomata. 12 Nepanda kaowu oleo domaimo anaguhu'ino ompulu hoduano ambado, "Tududamo mie bhahi ini dasumuli, dokala'ao ne liwu-liwu bhe komie'ano ne owa ini, dae'ondofi kabutu'a bhe nehumaando. Kapa'amo intaodiomu ini we molino'ano." 13 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Hintimiu so makandeda." Anaguhu'ino dotobhoosimo ambado, "Ingka roti lima onu kaowu ndumandoo'ano bhe kentano haa ulu. Bhahaa tabeano takumala tae'oli oti so mie bhahi inia?" 14 Humatono ne itu mo'ane kaowu dapelima hewu kabhahindo. Nopugaumo toha Yesus ne anaguhu'ino ambano, "Tududaomu daengkoha datumombu-tombu wutondo dapelima fulu setombu." 15 Anaguhu'ino doangkafi katuduno, maka kosasawindo mie bhahi na'a dofongkohada. 16 Pada noala roti lima onuno bhe kenta haa uluno na'a, Yesus nototohanamo te lani, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Pada ana'a roti aitu nobhebhehaemo maka nowa'andae anaguhu'ino dadumawu-dawuandae mie bhahi. 17 Kosasawindo dohumaa ampa dowe'i. Pada dohumaa dofo'onumo kabhila'ando, nopono ompulu haa kalangka. 18 Sewakutuu tangasano Yesus nosambahea nomoisa domai'iemo anaguhu'ino. Yesus nofeenadamo ambano, "O mie dokona kanau la'ae bhahaa Idi ini?" 19 Dotobhoosimo ambado, "Nandoo kumonako Yohanes Fokadiuno, nandoo kumonako dua anabii Elia, tamaka nandoo dua mugauno seemie anabii dhamani wawono suli nodadi." 20 Yesus nofeenadamo dua ambano, "Ane hintimiu, kona kanau'omu la'ae Idi ini?" Notobhoosimo Petrus, "Hintumo Mesias, Omputo Fosalamatino mai'aono ne ELOHIM." 21 Tamaka Yesus no'ele'aandamo sepali'a daekapuna ne la'ae maka dua. 22 Nopugaumo Yesus ambano, "Anano Manusia tetewei nabhahi naenamisi kakadee-dee bhe dabansie kamu-kamungkula'i, neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi, damongkoe maka ne katolu oleono namanu namai'ao ne mate." 23 Kosasawindo nofohatodamo ambano, "La'ae maka so mangkafi kanau tabeano nahumunsa kafaraluuno wutono, natumongku sau salipuno se'o-se'oleo maka namangkafi kanau. 24 La'ae so potaami'aono inawano, namiinae inawano. Tamaka la'ae miinaeno inawa mba'inomo noangkafi Idi, tetewei namehapi dadi mpuuno. 25 O ae fahalaano seemie manusia nae'awa kosasawi'ae kahangkaeano dhunia ini tamaka naohugi'ao inawano bhe nabinasa? 26 Kapa'amo ane doambano doangkafi kanau bhe kafoina'uku, Anano Manusia naoambanoane dua mie aitu humato namai weo kakalabhiano wutono bhe kakalabhiano Amano, dalumibu-libue mala'ekati mongkilono. 27 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ne olotando mie meehe-eheno aitu nandoo so tapa'o mateno ane pae'o daoha Kafopahinta'ano ELOHIM." 28 Napealu oleo pada nofofoina'u peda na'a Yesus nowowo'omo Petrus, Yohanes bhe Yakobus dofoni te kabhawo dosambahea. 29 Gaha'a tangasano dosambahea ulano Yesus tanotibhaliimo, pakeano nopute kosilo. 30 Dotiwohamo dua mie dohodua dopotula-tula bhe Anoa, andoa ini anabii Musa bhe anabii Elia. 31 Kohoduando dotiwoha weo kakalabhiando dopuga-pugau'ao takano so nedhalangino, so kamate'ano we Yerusalem. 32 Wakutuu aitu Petrus bhe sabhangka'ino dempaumo sampe doodo. Hato dowanu, gaha'a dowohamo Yesus weo kakalabhiano bhe mie hoduano na'a deehe-ehe ne sohihino. 33 Wakutuuno mie hoduano damealaimo Yesus, nopugaumo Petrus ambano, "Guru, netaa domai'omu ne ini! Naetaa taefoehe natolu bhantea, se'onu so Hintu, se'onu so anabii Musa bhe se'onuno so anabii Elia. Tamaka Petrus miina namande'aane ma'anano pugauno na'a. 34 Tangasano nopugau peda na'a tanokaolumidamo olu. Sapesuando weo olu na'a dote'imo sepali'a. 35 Tanotifetingkemo dua suaha nomai'ao weo olu na'a ambano, "Ainimo Anaku nepiliku, fetingkee'omu." 36 Pada dofetingke suaha na'a, anaguhu'ino dowohamo Yesus tanomoisa. Kadhadhia aini doforahasia'e, miina sepali'a daetula-tulaane newohando na'a ne la'ae maka dua. 37 Nomentae kaowu dosampumo mai'ao te kabhawo. Gaha'a dohatomo mie bhahi dobhatompa dopo'awa'ao Yesus. 38 Seemie ne olotando mie bhahi na'a nopugaumo nofekabhala-bhala suahano ambano, "Guru, aesalo umondo anaku, anaku ini kaenseemie ka'asi. 39 Tamba'omo giagi nokuasai'e seetani sampe tanopokakei-keimo. Seetani ana'a nogegoha'iane nokokida-kida bhe uluno, nokobuha-buha bhe wobhano. Sadhia nofodee-dee'e, gaono paemo sepali'a nahumunsaea. 40 Padamo dua aesalo ne anaguhu'imu damolimba seetani aini tamaka miina damondoi'ea." 41 Ambano Yesus, "Pahasili hintimiu, mie tapa marasaeano bhe kolilinono totono lalo! Tana se'ae gaha'a beano so kaomponanoa aeate bhe hintimiu? Tana se'ae bhahaa so sabahaku? Owa kana'e se ini anamu itu!" 42 Tangasano nekala-kala nohope ne Yesus, seetani nohambita'iao ana'i aitu ne wite maka nogegohaane. Tamaka Yesus tanobhoohai seetani ana'a, nofeka'osa ana'i aitu maka nofosulie ne amano. 43 Kosasawindo mie ne itu tadomente dowoha kuasano ELOHIM kumalabhiano. Tangasano mie bhahi maitu dopokamente-mente'ao sabhaha nehabuno, Yesus nopugaumo ne anaguhu'ino, 44 ambano, "Ta'oomu tingalamiu, tandai'eomu pugauku ini. Anano Manusia daowae ne kuasano manusia." 45 Anaguhu'ino miina damande'aanea ma'anano pugauno na'a hampano nandoo notifebuni so andoa, tapamo katilosangi'ano. Andoa miina dua daokadoa dameena'ao ma'anano pugauno na'a. 46 Pada peda maitu anaguhu'ino Yesus tadopotaga-tagali'aomo dua la'ae foliuno kabhala ne olotando andoa maitu. 47 Tamaka Yesus nopande'aane fekihindo. Dadi'anomo netondamo seemie ana'i kahobu maka nofoehe-ehee ne sohihino. 48 Yesus nopugaumo ambano, "La'ae tumahimano ana'i aini weo neaku notahimamo Idi. La'ae tumahimano Idi notahima dua Tumudu kanau. Kapa'amo foliuno kahobu ne olotamiu itu, anoamo itu foliuno kabhala." 49 Nopugaumo Yohanes ambano, "Guru, tawoha seemie nefolimba seetani nopake neamu, lasao ta'ele'aane hampano suano mie mangkafino intaodiomu ini." 50 Yesus tanotobhoosi ambano, "Koise ele'aaneomua, kapa'amo mie tapa mewangikoomu, ingka o sabhangkamiu." 51 Noma'o kaowu tempono katisangke'ano te surugaa, Yesus ne'onumo lalono nakumala we Yerusalem. 52 Anoa nopakatumo katuduno dopa'indulukie. Katuduno maitu dokalamo dopesua ne se'onu liwundo miendo Samaria, daefotokaane sabhaha kafaraluuno. 53 Gaha'a miendo liwu na'a dongahe datumahimae, mba'inomo kala-kalano nahumope we Yerusalem. 54 Dowohae kaowu peda na'a dohodua anaguhu'ino, Yakobus bhe Yohanes dopugaumo ambado, "Ompu, poindalo bhahaa taesalo efi mai'ao te lani nahumampuni'ao andoa ini?" 55 Tamaka Yesus nodolikida bhe nofe'alada. 56 Pada aitu dokalamo we liwu sigao'ano. 57 Tangasano Yesus bhe anaguhu'ino dofopansuhu kala-kalando, nopugaumo seemie ambano, "Guru, amangkafiko ne amai maka so kakala'amu." 58 Yesus notobhoosimo ambano, "Da'u ngkahoku bhe liano, ka'uhi lumola bhe kaufeno, tamaka Anano Manusia miina sepali'a bhe katifekalaa'i'ano towuno." 59 Pada aitu nopugaumo ne seemie ambano, "Angkafi kanau!" Tamaka mie aitu tanopugau ambano, "Folalesa kanau asumuli kadeki akumobuhu amaku." 60 Tamaka Yesus nopugaumo ambano, "Hunsa'anomo mie mate dakumobuhu mie mate bhaindo, tamaka hintu kala folele bhihita Kafopahinta'ano ELOHIM." 61 Nandoo dua seemie nopugaumo ambano, "Amangkafiko Ompu, tamaka folalesa kanau kadeki amealai ne meateno se lambuku." 62 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "La'ae tangasano melukuno maka sadoli we kundo, pae nakofahalaa weo Kafopahinta'ano ELOHIM."
1 Palusi ana'a Ompu Yesus nepilimo anaguhuno sigao'ano dofitu fulu, maka notududa dahodua-hodua dakumala dama'indulu ne kota bhe liwu so kaangkai'ano. 2 Nopugaumo ambano, "Pehapi so netobhe daanumo nobhahi, tamaka kumahadhaano dendai. Dadi'anomo mesaloomu ne kokaampono na'a, naetudu mie dakumala datumobhe. 3 Kalamoomu, atudukoomu ini tapedamo anano dhumba monaleno damesua ne wunta-wuntano da'u ngkahoku. 4 Koise mewowo'oomu kadu-kaduno dhoi, bhaku tawa kaampini we sembalino kapakemiu, koise pofende'ao'omu bhe la'ae maka dua ne laano sala. 5 Ane mesua'omu ne lambudo mie, feabhaomu kadeki, 'Kabarakatino Ompu so polambu aini.' 6 Ane ne itu bhe mie mantasino tumahimano kabarakatino kafeabhamiu, mie aitu tetewei natibarakati. Tamaka ane paise bhe mantasino, kabarakatino nasumuli ne wutomiu. 7 Meateomu ne lambu aitu, humaa'omu bhe foho'uomu ampa kawa'aondo, kapa'amo mie kumahadhaano nopantasi na'umawa ponambono. Koise mebhali-bhalii'omu lambu kabutu'a. 8 Ane mesua'omu ne se'onu kota maka datumahima metaakoomu ne itu, humaa'omu ampa kawa'aondo ne hintimiu. 9 Feka'osadaomu mie mosaki ne itu bhe fohatodaomu, 'Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo bhe hintimiu.' 10 Tamaka ane mesua'omu ne se'onu liwu maka pae datumahima metaakoomu ne itu, liligiomu kabhongka we liwu aitu bhe mekei-keiandaomu, 11 'Mahingga bungahasino liwumiu mika'ano ne a'e mani, tatumantae ne wisemiu. . Ampamo kaowu pande'aaneomu Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo.' 12 Amohatokoomu, nahumato Oleono Kiama kahukumu so ne'awa kotano Sodom nandoo naosape dapototoane bhe so ne'awano liwu aitu." 13 "Balaamo hintu liwuno Korasim! Balaamo dua hintu liwuno Betsaida! Ane endefi'ini we kotano Tirus bhe Sidon nakumadhadhia tanda-tanda tapa mentela newohamiu ini, tetewei nomponamo dadumoli ne ELOHIM, daepake bhida bhe daetei abu te fotundo . 14 Tamaka nahumato Oleono Kiama, naosape kahukumuno Tirus bhe Sidon bhe kahukumu so ne'awamiu. 15 Hintu liwuno Kapernaum! Kuna'emu dasumangkeko te lani? Paise, tamaka da'umohoko we narakaa!" 16 "La'ae metingkekoomu, nofetingkemo Idi. La'ae mongahe'ikoomu, nongahe'imo Idi. La'ae mongahe'ino Idi, nongahe'imo dua Tumudu kanau." 17 Palusi aitu anaguhu'ino fitu fuluno dosulimo, do'ia sepali'a. Ambado, "Ompu, mahingga seetani doangkafi pahinta mani ane tapake neamu." 18 Nopugaumo Yesus ambano, "Awoha Kafeompu'ando seetani nondawu pasae bhibhito nomai'ao te lani. 19 Ingka padamo awa'angkoomu kuasa so mefinda'i'ao'omu ule bhe sabhaha ka'uhi kobisa. Awa'angkoomu dua kapooli so tumalo'ao'omu kuasano kaewamiu sampe paise bhe so kobalaa'ano ne wutomiu. 20 Ampamo kaowu koise mo'ia'omu mba'inomo seetani doangkafi pahintamiu, tamaka fowula lalomiu hampano neamiu notibuhimo te surugaa." 21 Wakutuumo dua aitu Yesus nowula lalono hampano nokabhintie Rohino ELOHIM, maka ambano, "Notumpu laloku ne Hintu, Ama, Ompuno lani bhe dhunia, kapa'amo kosasawi'ae ini febunie ne mie kotimbangi bhe mie mande, tamaka fotiwohae ne mie ndidiki tapa kokasikolano. Daanumo Ama, pedamo aitu kaposahasi'anomo lalomu. 22 Kosasawi'ae padamo nowa'a kana'e Amaku. Miina bhe mande'aono Anano ELOHIM mpahinomo Amano. Miina dua bhe mande'aono Amano mpahinomo Anano, bhe kosasawindo mie ne'unda'aono Anano ELOHIM damande'ao Amano." 23 Pada aitu nodolikimo anaguhu'ino bhe nopugau, "Kakodawuamiu hampano wohaomu newohamiu ampa aitu. 24 Kapa'amo amohatokoomu, dobhahi anabii bhe kafeompu'a endefi'ini gaondo damoha newohamiu ampa aitu, tamaka miina damohaea. Gaondo dametingke nefetingkemiu aitu, tamaka miina dametingkeea." 25 Sewakutuu noehemo seemie pande Kitabi nomanso'alai Yesus. Ambano, "Guru, aeafa so ae'awa'ao dadi suhue dhamani?" 26 Yesus notobhoosimo ambano, "O ae tibuhi'ano weo Kitabino Musa? O ae nebasamu weo Kitabi na'a?" 27 Ambano mie ana'a, "Moasiane Ompu ELOHIMmu sampuu-mpuuno lalomu, sampuu-mpuuno alusumu, sampuu-mpuuno ka'osamu, sampuu-mpuuno fekihimu, bhe moasianda mie bhaimu peda kaasimu ne wutomu." 28 Ambano Yesus, "Ingka anoamo katobhoosimu itu, angkafimo aitu maka tetewei dumadi." 29 Tamaka mie aitu no'ondofi kakantibhano wutono, ambano, "La'ae bhahaa mie bhaiku?" 30 Yesus notobhoosiane kapalenda ambano, "Nandoo seemie nosampu nomai'ao we Yerusalem nohope we Yeriko, gaha'a no'awae karampasi we sala. Barano dopadae doala'ie, mieno dolandakie maka dofilei tadohunsamo olotano dadi bhe mate. 31 Miina naomponaa tanosiangka'amo seemie imamu. Gaha'a sanowoha mie aitu tanolalo noangka se wiwino sala sewetano. 32 Pedamo dua na'a noangkamo seemie sampu'ano Lewi . Gaha'a sanowoha mie aitu tanolalo dua noangka se wiwino sala sewetano. 33 Kaowu noangkamo seemie Samaria nakokakala'a, sanowoha mie aitu nobhelaane lalono. 34 Nokala'iemo maka nokakompo kakobhela-bhelano, nobubusiane mina bhe angguruno. Pada ana'a nofosawie ne keledai kasawi'ano wutono maka noowae ne se'onu lambu kabutu'a bhe nokomadia'ane. 35 Nopooli nomentae nealamo haa woka dhoi pera maka nowa'ane kolambuno kabutu'a na'a bhe nopugau ambano, 'Komadia'ane, ane bhe nebhalanda'aomu sigao'ano, mada'o amosuliangkoe humato asumuli.' " 36 "Weo fekihimu, la'ae bhahaa ne olotando mie totoluno na'a membalino mie bhaino so mie ne'awando karampasi sa'ituinia?" 37 Ambano pande Kitabi na'a, "Mie motiwohaane kabhelano lalo." Ambano toha Yesus, "Kalamo, habumo dua nada na'a!" 38 Weo kala-kalano bhe anaguhu'ino, Yesus nohatomo ne se'onu liwu. Ne itu seemie hobhine notahimada weo lambuno, neano Marta. 39 Marta bhe hobhine kakuta'ano, neano Maria. Maria nengkoha-ngkoha ne owano a'eno Ompu, nofetingke kansuhu pugauno, 40 tamaka Marta nosabha noehe mengkoha no'ondofaanda. Dadi'anomo noma'otimo Yesus bhe nopugau ambano, "Ompu, miina moheruanea gaha'a Maria nohunsa kanau aehe mengkohaa amoisa? Fohatoe natumulumi kanau." 41 Tamaka Ompu tanotobhoosimo ambano, "Marta, Marta, hintu ini nomihi lalomu bhe fekasabha wutomu ne sabhaha giu. 42 Ingka ampamo sehonda maraluu'ano. Maria nopilimo metaa'ano, maka paise damalae mie bhaindo."
1 Sewakutuu Yesus nosambahea. Pada nosambahea nopugaumo seemie anaguhuno ambano, "Ompu, foina'u kainsami tasumambahea peda Yohanes nofoina'u anaguhu'ino." 2 Notobhoosidamo Yesus ambano, "Ane sumambahea'omu, pugau'omu nada ini: Ama, notifosibhala'o toha neamu, nohato'o toha Kafopahinta'amu. 3 Wa'a kainsami nehumaa kafaraluu mani se'o-se'oleo. 4 Amponie sabhaha dhosa mani, kapa'amo insaodi tama'afu'ao dua koka'alano ne insaodi. Koise folapasa kainsami ne sabhaha kasoba." 5 Pada ana'a Yesus nopugaumo dua ambano, "Ane ibahano nandoo ne olotamiu itu seemie ne kafewunta'ino alo nakumala we lambuno sabhangkano maka namugau, 'O bhahitie, foada kanau rotimu natolu onu. 6 Kapa'amo bhe sabhangkaku weo kala-kalano noangka se lambu maka miina tako'ae-aea so naomaa.' 7 Koasimo dua mieno lambu na'a tanapugau, 'Koise hungga-hunggai kanau, fointo noti'ontomo, ana'iku bhe wutoku taodomo, pae naembalia amanu ama'angko roti.' 8 Amohatokoomu, mahinggamo kolambuno na'a nongahe namanu maka nama'ane roti mba'inomo doposabhangka, tamaka hampano nokiido naoambano, tetewei kolambuno na'a namanu maka nama'ane kafaraluuno. 9 Dadi'anomo amohatokoomu, tamesalomo, tetewei dama'angko; ta'ondofimo, tetewei po'awaane; tamekatengkimo fointo, tetewei dalumengkaangkoe. 10 Kapa'amo sasuka mesalono naetahima, sasuka me'ondofino naepo'awa'ao, bhe sasuka mekatengkino fointo dalumengkaane. 11 Nandoo bhahaa ne olotamiu itu seemie ama ane anano nesalo kenta tanowa'ao ule so kalolino? 12 Tawa ane nesalo unteli tanowa'ao wa'ati-atikoho? 13 Dadi'anomo sanginomo hintimiu mie modai pandemoomu wa'ao'omu metaa'ano ne anamiu, bhemo toha Amamiu te surugaa! Anoa nama'ao Rohino ne la'ae maka dua mesaloi'e." 14 Sewakutuu Yesus nefolimba seetani mefekabhongano mie. Salimbano seetani ana'a, mie bhonga aitu nopandemo netula-tula sampe mie bhahi tadomente. 15 Tamaka nandoo mugauno, "Anoa ini nefolimba seetani nopake kuasano Beelsebul, Kafeompu'andomo seetani." 16 Nandoo dua mesalono ne Yesus namotiwohaanda tanda tapa mentela so katandaino kuasano nomai'ao ne ELOHIM, tamaka patudhundo damanso'alai'e. 17 Tamaka Yesus nopande'aane fekihindoa lasao nopugau ambano, "Ane se'onu kakolaki'a pae dase'ise tamaka sadhia dopoewa-ewangi tetewei nabinasa, pedamo dua ane se'onu polambu pae dase'ise tamaka sadhia dopogiha-giha tetewei nahumansuru. 18 Dadi'anomo ane weo kafopahinta'ano Kafeompu'ando seetani pae dase'ise, dapoewa-ewangi sanea-nea andoa, nada amai naentara dua kafopahinta'ano seetani na'a? Kapugau'aku peda ana'a, kapa'amo ingka ambamiu aefolimba seetani apake kuasano Beelsebul. 19 Dadi'anomo ane aefolimba seetani apake kuasano Beelsebul, anaguhu'imiu depake kuasa la'ae defolimba seetani? Dadi'anomo nehabundo maitu katandainomo ka'alano fekihimiu. 20 Tamaka ane aefolimba seetani apake kuasano ELOHIM, sakotu'uno nohatokoomu Kafopahinta'ano ELOHIM. 21 Ane mie mo'osa nosangka bhe ewangano nodhagani lambuno wutono, teteweimo sabhaha fehebua'ano natohopo. 22 Ampamo kaowu nahumato seemie lumiu'e ka'osa maka napoewangiane bhe natumaloe, tetewei sabhaha katokano ewangano netangka'aono narumampasie maka sabhaha fehebua'ano nerampasino nadumawu-dawue. 23 La'ae tapa pobhaino bhe Idi noewangi kanau. La'ae tapa humamba kanau taefohompu mie, mie aitu mehabuno pogasa-gasa'ando mie." 24 "Ane seetani nolimba nomai'ao ne manusia, tanolilimo ne wite mokekele ne'ondofi kabutu'ano, tamaka miina nae'awaa. Dadi'anomo ambano, 'Naetaa asumuli we lambuku kahunsa'aku.' 25 Hato nosuli ne itu, gaha'a lambu ana'a nonggelamo bhe notifosintuwu. 26 Pada ana'a nosulikimo sabhangkano dopipitu maka dopesua deate ne itu. Seetani bhai'ino maitu dofoliu'e dua kadaindo. Panda-pandano mie aitu sedhulu'a dua kadahano bhe pakatandano." 27 Tangasano Yesus nopugau, nokeimo seemie hobhine ne olotando mie bhahi na'a, "Nokodawua mpuu hobhine mowoowako bhe motitiko." 28 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Uumbe, tamaka sedhulu'a kakodawuando metingkeno bhoasaono ELOHIM bhe doangkafie." 29 Tangasano dolibu-libue mie bhahi maitu Yesus nopugaumo ambano, "Mie dhamani aini nodai diundo. Andoa desalo se'ise tanda tapa mentela tamaka paise dama'anda ampamo kaowu tandano kumadhadhiano ne anabii Yunus. 30 Hampano pedamo anabii Yunus padamo nembali tanda so miendo kota Niniwe, nadamo dua aitu Anano Manusia naembali tanda so mie dhamani aini. 31 Nahumato Oleono Kiama, omputo hobhine mai'aono we Salata namai nasiwanu'a bhe mie dhamani aini maka namo'alada. Kapa'amo omputo hobhine aini nomai'ao we tompano dhunia nametingke kafoina'u kotimbangino omputo Salomo. Sakotu'uno humatono ini noliu'e omputo Salomo. 32 Nahumato Oleono Kiama, miendo Niniwe dasiwanu-wanu'a bhe mie dhamani aini maka damo'alada. Kapa'amo miendo Niniwe dofetingke kaowu bhihita neowano anabii Yunus, dofetompa'aomo dhosando bhe dodoli ne ELOHIM. Sakotu'uno humatono ini noliu'e anabii Yunus." 33 "Bhe naseemie miina bhe mesulano kantalea maka nahumunsae we wawa tawa nosongkowiane bhengki, tamaka tetewei dohunsae ne kangkailao'ano, neanomo sasuka mie mesuano weo lambu damoha tilangano. 34 O mata kantaleanomo mbadhamu. Ane netaa matamu, nentaleamo dua mbadhamu; tamaka ane nodai matamu, nohohondomo dua mbadhamu. 35 Dadi'anomo posi'ondoomu, bhahasaa nahohondo tilanga ne wutomiu itu. 36 Ane mbadhamu nentalea, miinamo bhe mohohondo'anoa, maka kose'ulu-ulumiu nentalea sepali'a, pasae notila-tilakoomu kantalea." 37 Nopalusi nofofoina'u, Yesus nosali'iemo seemie Farisi daomaa se lambuno. Dadi'anomo Yesus nokala se lambuno maka nengkoha nohumaa. 38 Gaha'a miendo Farisi na'a tanomente nowoha Yesus tanohumaamo miina naewanu deki . 39 Tamaka Ompu nopugaumo ambano, "Hintimiu miendo Farisi fewaniu'omu kundono kampomaa'a bhe kampoho'u'a tamaka we totono lalomiu nopono'ao kasaohi buku bhe podiu modai. 40 Hintimiu bhohe, ingka ELOHIM mokonandoono tiwoha'ano we simbali, Anoamo dua mokonandoono meate'ano weo totono lalo. 41 Ampamo kaowu, i'ino kampomaa'a bhe kampoho'u'a tabeano podawu-dawuomu dua bhe mie mokae. Ane nada ana'a naonggelamo kosasawi'ae, naetaa mbadhamiu naetaa totono lalomiu. 42 Tamaka balaamoomu hintimiu miendo Farisi, kapa'amo ta'olentu-lentuomu pehapimiu mohobu'ino peda sabhaha kagule feompulu dawue'omu maka sedawu gaatiemoomu so kapopanga ne ELOHIM. Gaha'a o ka'adhili bhe kaasi ne ELOHIM miina konamianeomu. Haa hondano aini tetewei dhalangie'omu, tamaka atorano agama koise dua molimpu'aneomua. 43 Balaamoomu hintimiu miendo Farisi kapa'amo weo lambu kasambahea'a moasianeomu sepali'a mengkohaomu ne kaengkoha'ando kabhala, moasianeomu dua sepali'a dofosibhalakoomu we wuntano daoa. 44 Balaamoomu, kapa'amo hintimiu nopototo bhe kobuhu tapa kokatandai, mie mangkano te wawono tadofinda-finda'imo miina damande'aanea." 45 Seemie pande Kitabi notobhoosimo ambano, "Guru, pugau peda na'a ingka feka'aebumo dua bhe insaodi." 46 Tamaka ambano Yesus, "Balaamoomu hintimiu pande-pande Kitabi, kapa'amo sabhaha tubho nehabumiu tapeda wowo'o mobhie nefotongkumiu ne mie bhaimiu, gaha'a wutomiu mongaheomu bhe dumingkue'omu. 47 Balaamoomu, kapa'amo mefekakesaomu kobuhundo ana-anabii, gaha'aitu awua'imiu mongkoda. 48 Habumiu na'a nokoma'ana'ao akui'omu dua podiundo awua'imiu moasianeomu, kapa'amo awua'imiu na'a mongkono ana-anabii andoa na'a maka hintimiu mekakesano kobuhundo. 49 Dadi'anomo ELOHIM kotimbangino nokobhoasao ambano, 'Aetudu ana-anabii bhe rasulu'i dakumala se andoa, siga'a damongkoda bhe damodee-deeda.' 50 Kanandoo'ano peda ana'a neanomo mie dhamani aini damotongkuanda ka'ala defolimba heando kosasawindo anabii mpini pakatifokonandoono dhunia. 51 Ma'anano notanda ne katipongko'ano Habel ampa ne katipongko'ano Zakaria, nepongkondo ne kadeteno Lambuno ELOHIM ne olotano medha kaefoampe'a bhe Boloku mongkilo. Amohatokoomu dua, kosasawi'ae ka'ala na'a damotongkuandae mie dhamani aini. 52 Balaamoomu hintimiu pande-pande Kitabi, kapa'amo hintimiu mintahano kunsino fointono kapande . Gaha'a wutomiu kiido mesua'omu bhe mie moindalono mesuano onto-ontomidaomu." 53 Nokala kaowu nomai'ao ne itu pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi dopoewangianemo sepali'a bhe doangka-angkafiane kansuhu sabhaha kafeena. 54 Patudhundo dakumabua alano wambano, somo tingkundo dahumakoe.
1 Wakutuu ana'a nehewundo mie dopohato-hatomo tadopogua-guamo. Yesus netandakimo nofofoina'u, kabhao-bhaono nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, "Posi'ondoomu bhe kodhagaomu ne ragindo miendo Farisi, ma'anano kafehaa'ulando. 2 Kapa'amo kosasawi'ae tifebuni'ano damotiumbae, sabhaha tisongkowi'ano dalumengkae. 3 Dadi'anomo pugaumiu kohondo'a natifetingke ole-oleo, nepokamuntui'aomiu weo boloku damolelee ne mie bhahi. 4 Hintimiu sabhangka'iku, amohatokoomu, koise mote'iomu ne mepongkono mbadha, hampano namada ana'a paemo daeafa-afaa. 5 Amohatoangkoe'omu so nemote'imiu. Mote'iomu ELOHIM, kapa'amo pada nofopongko, nokokuasa dua nofo'oho we narakaa. Kotu-kotu'u amohatokoomu mote'iomu ne Anoa. 6 Ingka dopande'aanemo o rone doasoe lima ulu haa dhoi, tamaka mahinggamo peda na'a bhe nase'ulu miina bhe nemolimpu'aono ELOHIM. 7 Hintimiu itu bhemo wuluno fotumiu dopadae do'eapie. Dadi'anomo koise mote'iomu, noliu'e kakofahalaamiu bhe kawaindo rone. 8 Amohatokoomu, la'a-la'ae pugauno ne wisendo manusia putae noangkafi Idi, Anano Manusia, asumakusiiane dua te wisendo mala'ekatino ELOHIM. 9 Tamaka la'a-la'ae gumagano ne wiseno manusia putae anoa miina namangkafi Idi, agumagai'e dua ne wiseno mala'ekatino ELOHIM. 10 Ane o mie nopahampugau noewangi Anano Manusia, nati'amponi; tamaka ane dopahampugau dofeka'aebu Rohino ELOHIM paise nati'amponia. 11 Ane daowakoomu weo lambu kasambahea'a dabhitahakikoomu, ne wisendo pamarinta tawa ne wisendo kabhala, koemo nekenda-kenda handamiu bhaha'i nada amai potundu'ao wutomiu tawa pugau'ao'omu ae. 12 Kapa'amo wakutuu aitu dua namoina'ukoomu Rohino ELOHIM o ae so nepugau'aomiu." 13 Nopugau seemie ne olotando mie bhahi na'a ne Yesus ambano, "Guru, fohato kanau isaku nadumawu kanau dua kahunsa'aono ama mani." 14 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Lamo'ane, la'ae bhahaa sumangke kanau so bhitahakikoomu tawa so dumawuno kahunsa'aomiu?" 15 Ambano toha Yesus ne mie bhahi, "Posi'ondoomu bhe kodhagaomu ne sabhaha kakadau-dau, kapa'amo mahinggamo mie napontalabhi-labhi kahangkaeano, dadino miina naeate ne kahangkaeano na'a." 16 Pada aitu nopugaumo nepakeanda kapalenda ambano, "Nandoo seemie hangkaea, pehapino witeno nopontalabhi-labhi. 17 Nokodukumo lalono, 'Aeafamo bhahaa, ingka miinamo bhe lambu so katihompu'ano pehapiku ini?' 18 Ambano toha mie ana'a, 'Nada ini so nehabuku. Ahumunggada bhantea kaehompu'aku pehapi ini maka aefoehe guda sedhulu'ano kabhala'i, ne itumo so katihompu'ano kosasawi'ae paeku bhe sabhaha fehebua'aku. 19 Mada aitu amugaumo ne wutoku, 'Hintu itu nobhahimo kanandoomu, tanekanta-kantawumo pae bhe kawoloa ntini ta'u-ta'u. Fewule'o toha, humaa foho'u, fekataa'i namisimu!' ' 20 Tamaka ELOHIM nokobhoasaomo ne mie ana'a, 'Hintu mobhohe, alo aini dua inawamu damalaemo, maka kanandoo nefontaa-ntaamu itu so la'ae bhahaa?' 21 Nadamo aitu so netompaloino mie mefo'onuno kahangkaea so wutono, tamaka miina nahumangkaea ne pomatano ELOHIM." 22 Yesus nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, "Dadi'anomo amohatokoomu, koise nomihi lalomiu ne kadadi'amiu bhaha'i momaa'omu ae, koise dua nomihi lalomiu ne mbadhamiu bhaha'i mepakeomu ae. 23 Ingka noliu'e dadi ini bhe oti, noliu'e dua mbadha bhe pakea. 24 Soba fe'o-fe'ondoomu kaa maitu, miina dahumooa miina dakumapea, miina dua dakobhantea tawa o a'u so kaefo'onu'ano pehapi, tamaka nopakandeda ELOHIM. Ingka foliuda hintimiu bhe ka'uhi lumolano maitu. 25 La'ae bhahaa ne olotamiu itu hampano kamihino lalo namooli namodhulu dadino naseendai kaowu? 26 Dadi'anomo ane giu mohobuno pedando na'a pae mondoi'eomu mehabuomu, noafa nomihi'ao lalomiu ne giu sigao'ano? 27 Soba fe'o-fe'ondo kambeano kuni, miina dakumahadhaa, miina dua damoohu. Tamaka omputo Salomo foliuno kahangkaea maitu, pakeano miina naehatoa ne kakesano kamba-kamba aitu! 28 Kahoku tumumbu'ano we pada oleo itu, namentae datumawuemo. Sanginomo kahoku maitu nolegasiemo ELOHIM, bhemo toha hintimiu. Kakuhano dua kaparasaeamiu! 29 Dadi'anomo koise fekihiomu kansuhu o ae so nehumaamiu, o ae so nefoho'umiu pakade koise nekenda-kenda handamiu. 30 Kosasawi'ae na'a nefosibhalandomo sabhaha bansano liwu ne dhunia ini tapa mande'aono ELOHIM. Tamaka Amamiu nopande'aane kosasawi'ae na'a ingka faraluu'eomu. 31 Ampamo kaowu ondofiomu kadeki Kafopahinta'ano ELOHIM maka kosasawi'ae kafaraluumiu na'a nama'angkoe'omu dua. 32 Hintimiu pata bhabhahino, koise mote'iomu! Kapa'amo Amamiu nopoindalomo nosangkekoomu so mieno Kafopahinta'ano. 33 Asopie'omu fehebua'amiu maka dhoino wa'andae mie mokae! Mehabuomu kadu-kaduno dhoi so tapa molusa'ano, ma'anano kahangkaea te surugaa tapa mowoowolono. Kahangkaea ana'a paise nahumatoe kasibu, paise dua naomaa'e faa. 34 Kapa'amo ne amai kanandoo'ano kahangkaeamiu, ne itu'aemo dua totono lalomiu." 35 Ambano toha Yesus, " . Sadhia mekawaweomu bhe kantaleamiu sahende, 36 peda mie ntumaa-ntaano kafeompu'ando nomai'ao we hame-hameno kagaa. Ane nasumuli kafeompu'ando na'a maka naekatengki fointo lasao dalumengkaane. 37 Dokodawua mpuu bhatua nehatofino kafeompu'ando nandoo demboto bhe dodhaga. Amohatokoomu, kotu-kotu'u kafeompu'a aitu nalumoli pakeano maka napugauanda bhatuano na'a daengkoha bhe naetaganaanda daomaa. 38 Ane nahumato kafewunta'ino alo tawa nama'o kamentae maka nahumatofida dodhaga, dakodawua mpuu bhatua andoa maitu. 39 Tamaka naetaa mande'aaneomu, ane kolambuno namande'aane hambi se'ae so hato'ano kaso'o, teteweimo pae tanakumatahomoa lambuno dalumeloe. 40 Dadi'anomo hintimiu mantaa-ntaa'omu dua, kapa'amo Anano Manusia nahumato ne wakutuu pata nepotu-potulu'ao." 41 Nopugaumo Petrus ambano, "Ompu, patudhuno kapalenda na'a so insaodi kaa so kosasawindo manusia?" 42 Ambano Ompu Yesus, "Kaowu la'ae bhahaa mie mande'aono lambuno kafeompu'ano motuhuno lalo bhe kotimbangino maitu? Anoamo maitu so nesangkeno kafeompu'a so neangkando kosasawindo bhatua so metaganaanda daomaa napobutu bhe tempono. 43 Nokodawua mpuu bhatua na'a ane nohatofie kafeompu'ano tangasano noala'i gunano. 44 Amohatokoomu, kotu-kotu'u kafeompu'a na'a nasumangke bhatua aitu somo mande'aono sabhaha fehebua'ano. 45 Ampamo kaowu ane bhatua na'a nokoduku we lalono, 'Ingka kafeompu'aku nandoo naompona maka nasumuli', maka namepekimo bhatua sigao'ano namo'ane nahobhine, naomaa bhe naoho'u sampe nalolanu. 46 Gaha'a kafeompu'ano tamba'omo nahumato ne oleo tapa nepotu-potulu'ao, ne tempo tapa nenamu-namu. Bhatua ana'a namehaakebhae, kahukumu napototoane bhe mie pata meangkano ne ELOHIM. 47 Seemie bhatua mande'aono kapoindalono kafeompu'ano tamaka miina namantaa-ntaa tawa miina nadhumalangiea, naobhahi nae'awa kabhebhe. 48 Tamaka seemie bhatua tapa mande'aono kapoindalono kafeompu'ano maka nehabu ka'ala sampe nopantasimo dabhebhee, seendai nae'awa kabhebhe. Kapa'amo mie metahimano nobhahi, naobhahi dua datumuntue; mie neposahuna'aono nobhahi, naobhahi dua so nesonso ne anoa." 49 "Hatoku ini ae'oho efi we dhunia ini; gaoku mpuu efi aini nohendemo! 50 Idi ini tetewei aenamisi kakadee-dee, nosabha sepali'a handaku ane pae'o namalusi kakadee-dee ana'a. 51 Kuna'emiu hatoku ini aeowa pometaa te dhunia ini? Miina sepali'a! Amohatokoomu, suano pometaa'a, tamaka powengke-wengke'a. 52 Kapa'amo notanda aitu, ane dolidima weo polambu dapowengke-wengke, totoluno damewangi hoduano, hoduano damewangi totoluno. 53 Amano namewangi anano mo'ane, ana mo'ane namewangi amano. Inano namewangi anano hobhine, ana'i hobhine namewangi inano. Kamungkula hobhine namewangi poniano hobhine, ponia hobhine namewangi kamungkulano hobhine." 54 Yesus nopugaumo dua ne mie bhahi maitu ambano, "Ane wohaomu olu nofoni we bhaha lasao pugau'omu, 'Ingka nako'use', maka kotu-kotu'u noko'use. 55 Ane wohaomu kawea nofinda salata, ambamiu, 'Naombena oleo se'oleo itu', maka kotu-kotu'u nombena. 56 Hintimiu mie mehaa'ulano! Tanda-tanda te lani bhe we dhunia pande'aane ma'anakie'omu. Koasimo dua miina mande'aane ma'anakiomu tanda kumadhadhiano ne dhamani aini! 57 Koasi'amo dua miina mondoi'eomu mebhotusi'ao'omu wutomiu medando ae kumotu'u'ano? 58 Kapa'amo ane bhe so mobhieangko te wiseno kabhala, ulei lalomu pometaa'ane tinangke we laano sala. Ane paise kaewamu itu nabuluko ne wisendo pande bhitaha, maka pande bhitaha na'a namowako ne limano dhagano katohongku maka anoa na'umohoko weo katohongku. 59 Amohatokoomu, kotu-kotu'u paise sepali'a damolimbako ane pae'o momea'e kosasawi'ae dosamu."
1 Wakutuu ana'a dohatomo seemie hodua ne Yesus. Andoa ini deowaane bhihita miendo Galilea nepongkono Pilatus tangasano deowa kapopanga ne ELOHIM, heando noposalomo bhe heano kadadi nesumbelendo mbali kapopanga. 2 Notobhoosimo Yesus ambano, "Kuna'emiu miendo Galilea na'a nofoliu kabhieno dhosando bhe kosasawindo miendo Galilea sigao'ano hampano kadaino kolaundo na'a? 3 Amohatokoomu, miina sepali'a. Ampamo kaowu, ane pae metompa'ao dhosamiu, kosasawimiu itu binasaomu dua nada andoa na'a. 4 Pedamo dua mie ompulu aluno mateno notabuhikida menara kontu we owano Siloam. Kuna'emiu nofoliu kabhalano ka'alando bhe kosasawindo meateno we Yerusalem? 5 Amohatokoomu, miina sepali'a. Ampamo kaowu, ane paise metompa'ao dhosamiu, kosasawimiu itu binasaomu dua nada andoa na'a." 6 Pada ana'a Yesus nepakeanda kapalenda ambano, "Nandoo seemie bhe pu'uno arano notumbu weo kaampono angguruno. Se'oleo nomai no'ondo bhakeno gaha'a miina naewohaa maumo nase'onu. 7 Nopugaumo ne dhagano kaampono angguruno, 'Tolu ta'umo amai a'ondo bhakeno pu'uno ara aini, tamaka miina akoni'awaa. Naetaa tu'oemo, ingka nefekatembe kaowu wite.' 8 Ambano dhagano kaampono na'a, 'Waompu, hunsa'anomo kadeki ta'u aini. Mada'o asuma'erae witeno maka ahumewutie, 9 bhaha'i kaowu ta'u te wise ini nakobhakemo. Ane paise ingka datumu'oemo.' " 10 Sewakutuu ne oleono Sabat Yesus tangasano nofofoina'u ne se'onu lambu kasambahea'a. 11 Ne itu nandoo seemie hobhine ompulu alu ta'umo nopesuakie seetani sampe nosaki. Nobungkumo towuno, miinamo sepali'a namoolia noehe nofekalaa. 12 Nowoha hobhine amaitu Yesus nolo'oi'emo bhe nopugau ambano, "Wa'ina mo'osaanemo sakimu itu." 13 Pada aitu noteimo limano ne hobhine ana'a. Hobhine aitu lasao noehe nofekalaa maka nofekakalabhia ELOHIM. 14 Tamaka mie mande'aono lambu kasambahea'a na'a nohehewu lalono mba'inomo Yesus nefeka'osa mie mosaki ne oleono Sabat. Anoa nopugaumo ne mie bhahi ambano, "Nandoo nomo oleo so dakoguna'ao, dadi'anomo mai'omu dameka'osakoomu ne nomo oleono na'a, sumanomo koise ne oleono Sabat." 15 Tamaka Ompu Yesus notobhoosiemo ambano, "Hintimiu mie mehaa'ulano! Ingka kosasawimiu ini sadhia lenseomu sapi tawa keledaimiu maka tondae'omu we simbali fefoho'utie'omu, mahingga ne oleono Sabat. 16 Ingka hobhine aini sampu'ano dua Abraham. Gaha'a ompulu alu ta'umo nogogantue Kafeompu'ando seetani. Dadi'anomo dalumensee tabeano, mahingga ne oleono Sabat." 17 Pugauno Yesus na'a doambanoane kosasawindo mewangie, tamaka mie bhahi do'ia sepali'a mba'inomo sabhaha kakalabhia nehabuno. 18 Yesus nopugaumo toha ambano, "Dapototoane bhe ae bhahaa Kafopahinta'ano ELOHIM maitu? Amalendaane ae bhahaa so metaa'anoa? 19 Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo onuno sau wonoita se'onu noalae mie maka nohoo'e te kaampono. Hato notumbu nembalimo pu'uno sau bhalano sampe ka'uhi lumola domai dofekaufe ne ha'a'ino." 20 Ambano dua, "Apototoane bhe ae dua Kafopahinta'ano ELOHIM? 21 Kafopahinta'ano ELOHIM tapedamo ragi nealano seemie hobhine mbali kaefo'ende'ano roti. Ragi aini nokunsaloe bhe tariguno fato fulu baa ampa no'ende kosasawi'ae." 22 Weo kala-kalano nohope we Yerusalem, Yesus nopontaala-ala'ao kota bhe liwu poowa nofofoina'u. 23 Nandoo seemie meenano ambano, "Ompu, naseendai kaowu bhahaa so sumalamatino?" 24 Notobhoosimo Yesus ne mie bhahi ambano, "Ulei'omu lalomiu pesua'omu ne fointo moseke'ano. Kapa'amo amohatokoomu dobhahi mie mesobano damesua, tamaka paise damoolia. 25 Nahumato kaowu kolambuno namehemo maka na'umonto fointono, hintimiu tameehe-ehemoomu we simbali, mekate-katengkiomu fointo bhe pugau'omu, 'Waompu, lengka kainsami fointo!' Tamaka anoa tanamugau ambano, 'Miina amande'aangkoomua mai'ao'omu ne amai.' 26 Maka ambamiu dua, 'Insaodi pada tahumaa tafoho'u tapombali bhe hintu, ingka hintu dua padamo fofoina'u we kaangka'ano liwu mani.' 27 Tamaka anoa tanamugau ambano, 'Miina amande'aangkoomu mai'ao'omu ne amai, gampiomu ne wiseku ini hintimiu humabu modaino!' 28 Wakutuu ana'a maka mohaomu Abraham, Ishak bhe Yakub bhe kosasawindo anabii weo Kafopahinta'ano ELOHIM, gaha'a hintimiu da'umohokoomu we simbali, ne na'a ta'o kangko'ae bhe ku'ino wangka. 29 O mie damai'ao te mata oleo bhe we kansoopa, te napa bhe we salata maka daengkoha daomaa weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 30 Kotu-kotu'u dabhahi mie mbuhumaino sumuli dama'indulu, ma'induluno sumuli dambuhumai." 31 Ne wakutuu ana'a dohatomo seemie hodua miendo Farisi dopugau ne Yesus ambado, "Kala'o toha, hunsamo liwu aini, hampano kolaki Herodes nokopatudhu namongkoko." 32 Notobhoosimo Yesus ambano, "Kalaomu, fohatoomu kilau na'a, 'Idi aefolimba seetani bhe aefeka'osa mie mosaki se'oleo itu bhe naewine, naefua atumokaemo kahadhaaku.' 33 Ampamo kaowu oleo itu, naewine bhe naefua tetewei amopansuhu kala-kalaku, kapa'amo miina namantasia seemie anabii damongkoe we simbalino kotano Yerusalem. 34 Yerusalem, Yerusalem! Hintumo mongkono ana-anabii bhe bhatumbulino mie netudu ne hintu. Nentuhumo nokamba laloku ne hintu, amohompu ra'eatimu, kanggetu inano manu nofohompu anano we towawano panino, tamaka hintimiu mokiidoomu. 35 Kotu-kotu'u lambumu ini natihunsamo bhe naolino, maka amohatokoomu paemo moha kanau'omua ampa mugau'omu, 'Notibarakati maino weo neano Ompu!' "
1 Sewakutuu ne oleono Sabat, Yesus nokalamo se lambuno seemie neangkando Farisi naomaa ne itu. Kosasawindo mie humatono dofe'o-fe'ondoe. 2 Tamba'omo nohato seemie kobehe-beheno, tanokoweo-weomo kose'ulu-uluno. Sahatono neehe-ehe ne wiseno Yesus. 3 Nopugaumo Yesus ne pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi ambano, "Weo tubhono agamantoomu naembali bhahaa daefeka'osa mie mosaki ne oleono Sabat kaa paise?" 4 Tamaka andoa miina dakodiua. Pada aitu Yesus nointahamo limano mie mosaki na'a, nofeka'osae maka notudue nakumala. 5 Pada peda maitu nopugaumo ne andoa ambano, "Ane ibahano ne olotamiu itu nandoo seemie nondawu anano tawa o sapino weo sumu ne oleono Sabat, pae nahumelae bhahaa?" 6 Tamaka andoa miinamo dakowobhaa datumobhoosiea. 7 Yesus nowoha mie humatono sadhia de'ondofi kaengkoha'a te wise. Dadi'anomo nopugaumo nepakeanda kapalenda. 8 Ambano, "Ane ibahano dobhasiko ne hame-hameno kakawi, koise mengkoha te wise, kapa'amo bheanea kolambuno nebhasi dua mie lumiuko katifosibhala. 9 Ane nada na'a bheanea kolambuno bhasikoomu kohoduamiu na'a namai namohatoko, 'Aesalo maafu, kaengkoha'amu ini so mie amaitu.' Nada kaowu ana'a hintu moambanomo, pakade kumalamo mengkoha ne kaengkoha'a we kundo-kundo. 10 Tamaka ane ibahano dobhasiko, kalamo mengkoha ne kaengkoha'a we kundo. Bheanea kolambuno bhasiko namai namugauangko, 'Maimo sabhangka, mengkoha te wise ini.' Ane nada na'a hintu me'awa kafosibhala ne kosasawindo mie humatono. 11 Kapa'amo sasuka mekalangkeno wutono namekapandae Ompu, sasuka mekapandano wutono namekalangkee." 12 Nopugaumo Yesus ne kolambuno bhasie na'a ambano, "Ane mefokonandoo kahame ole-oleo tawa kohondo'a, koise bhasi sabhangka'imu, kakuta'amu tawa bhahitie'imu tawa santiene'imu mohangkaeano. Kapa'amo mada kaowu andoa maitu dabhasiko dua maka hintu tumahimamo kabhoosino habu metaamu. 13 Tamaka ane mehabu kahame mebhasi mie mokae, tapa maiwuluno, kakempa bhe kabunto. 14 Ane nada na'a hintu kodawua mpuu, kapa'amo andoa maitu miina bhe ae-aenondoa so kabhoosino habu metaamu. Habu metaamu na'a nabholosiangkoe ELOHIM nahumato kawanu'ando mie banara mai'ao ne mate." 15 Nofetingke peda na'a seemie ne olotando mie humatono nopugaumo ne Yesus ambano, "Dokodawua mpuu mie so poharoano weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 16 Tamaka Yesus tanotobhoosi ambano, "Nandoo seemie mehabuno kahame bhalano, mie nebhasino dobhahi sepali'a. 17 Nohato wakutuuno dapoharoa, notudumo bhatuano nasumunsumi mie nebhasino, ambano 'Maimoomu, bhahi-bhahi'ae notokamo.' 18 Tamaka kosasawindo desalo ma'afu de'ondofi tingku. Nopugaumo seemie ambano, 'Kane'o ae'oli kaampo, dadi'anomo akumala a'umondoe beano. Aesalo ma'afu.' 19 Seemieno nopugau dua ambano, 'Kane'o ae'oli sapi lima pasa, akumala asumobae kadeki. Aesalo ma'afu.' 20 Seemieno dua nopugau ambano, 'Idi kane'o agaa, dadi'anomo pae naembalia amai.' 21 Pada aitu bhatua ana'a nosulimo nofohato kafeompu'ano. Nofetingke peda na'a kafeompu'ano no'amaha sepali'a bhe nopugau ne bhatuano, 'Fekahimba kalaomu ne sabhaha kaangka'a bhe kampuna weo kota maka bhasidaomu kosasawindo mie mokae, tapa maiwuluno, kabunto bhe kakempa maka owadaomu se ini.' 22 Palusi ana'a nohatomo bhatua nopolele ambano, 'Pahinta waompu padamo adhalangie, tamaka nandoo dua kaengkoha'a.' 23 Nopugaumo dua kafeompu'a na'a, 'Kalaomu ne amai kabhongka bhe salano kaampo, fosuhudaomu mie nepo'awa'aomiu ne itu damesua, neanomo lambuku naopono! 24 Amohatokoomu, mie kabhao-bhaono nebhasi bhe naseemie paise bhe so menamisino otino hameku.' " 25 Weo kala-kalano dobhahi sepali'a mie dobhatompa doangkafi Yesus. Yesus nodolikidamo bhe nopugau ambano, 26 "Ane seemie namai ne Idi, tabeano nakumukundo amano bhe inano, hobhineno bhe ana'ino, kakuta'ano mo'ane bhe hobhine bhahamoa nabansi inawano wutono. Ane paise, pae naembalia so anaguhuku. 27 La'ae so tapa tumongkuno sau salipuno maka namangkafi kanau, pae naembali so anaguhuku. 28 Ane ibahano ne olotamiu itu nandoo seemie gaono naefoehe lambu melangke. Ingka tetewei naengkoha-ngkoha deki nalumentu-lentu ongkosono bhaha'i nakumapoi'e dhoino sampe natumokae bhaha'i paise. 29 Kapa'amo mada kaowu namongkoha sandino tamaka paise namoolie namotokae, ingka kosasawindo mie mohae damuta-mutaa'ie 30 bhe dapugau ambado, 'Mie aitu netandaki nefoehe lambu, gaha'aitu miina namondoi'ea namotokae.' 31 Pedamo dua ana'a, ane seemie kolaki bhe tantarano ompulu hewu nakumala napopahisa bhe kolaki sigao'ano bhe tantarano haa fulu hewu, ingka tetewei naengkoha-ngkoha deki nalumentu-lentu lalono, bhaha'i namondoi'e namewangi kaewa so mai'ie maitu bhaha'i paise. 32 Ane paise namondoi'e, tetewei naepakatu deki katudu tinangke kaewano nandoo nokodo'o naesalomo dhalano dapometaa. 33 Pedamo dua ana'a hintimiu, la'ae tapa mosipulino wutono mai'ao ne sabhaha fehebua'ano, paise naembalia so anaguhuku. 34 O gaha maitu daanumo netaa, tamaka ane nosimotembe'a, kiha-kiha damekakahaane dua ae? 35 Ingka paemo nakofahalaa'a, pae natipakea te kaampo, paemo dua naembali so kahewutino kantisa, tada'umoho. Ane dokotingala, tabeano dametingke!"
1 Dobhahi meala'ino sewa bhe mie kodhosa sadhia domai ne Yesus dofetingke kafoina'uno. 2 Miendo Farisi bhe pande-pande Kitabi dokamuntu-muntu ambado, "Pahasili, mie aini netahima mie kodhosa bhe nohumaa nopombali-mbalianda." 3 Dadi'anomo Yesus nofohatoandamo kapalenda aini. 4 "Ane ibahano ne olotamiu itu nandoo seemie kodhumbano mo'ono ulu, gaha'a namiinae se'ulu, naeafamo bhahaa? Ingka teteweimo nahumunsada siua fulu siua uluno na'a we pada maka na'umondofi se'uluno miinae'ano na'a ampa na'umawae. 5 Sati'awano natumongkuemo, ka'osano ka'iano. 6 Sahatono we lambu nasumali'imo sabhangka'ino bhe santieneno maka napugauanda, 'Mo'ia kaitaomu, dhumbaku miinae'ano a'awaemo.' 7 Amohatokoomu, nadamo dua ana'a te surugaa dao'ia hampano seemie kodhosa metompa'aono dhosano, nalumiu'e ka'iando mba'inomo mie banara siua fulu sisiuano tapa maraluuno dametompa'ao dhosando." 8 "Ane ibahano seemie hobhine bhe dhoino ompulu woka pera, gaha'a namiinae sewoka, naeafamo bhahaa? Ingka teteweimo naesula kantalea maka nae'aho weo lambuno na'a na'umondofie namotinda-tindae ampa na'umawae. 9 Sati'awano nabhasimo sabhangka'ino bhe santieneno maka namugau, 'Mo'ia kaitaomu, hampano dhoiku miinae'ano a'awaemo.' 10 Amohatokoomu, nadamo dua ana'a mala'ekatino ELOHIM dao'ia hampano seemie kodhosa metompa'aono dhosano." 11 , "Nandoo seemie bhe ana mo'aneno dohodua. 12 Nopugaumo ka'epu ne amano ambano, 'Ama, wa'a kanaumo dawuku mai'ao ne kahunsa'ao mani itu!' Amando lasao nopodawuanda kahangkaeano. 13 Miina naompona pada aitu ka'epu noasomo kosasawi'ae dawuno maka nokala we koliwuno, nokodo'o sepali'a. Nohato we koliwuno nopokamasa'ao dhoino, nodadi noangkafi namisino. 14 Hato nopuli kosasawi'ae dhoino, liwu aitu nofinda'iemo gaba, anoa nenamisimo kakae. 15 Dadi'anomo nokalamo nokahadhaa ne seemie meateno ne liwu aitu. Mie ana'a notudue nakumala we kaampo nadhumagani wewi . 16 Ka'osano ka'ahono sampe mahingga oti kabhila'a so nehumaano wewi gaonoa tanaomaamo, tamaka miina dua bhe ma'anea. 17 Panda-pandano nopande'aomo lalono. Nokoduku we lalono ambano, 'Kabhahindo mie mealano ponambo ne amaku dohumaa nopontabhila-bhila, gaha'a idi ne ini amate'ao oti. 18 Naetaamo asumuli ne amaku maka amohatoe, 'Ama, akodhosamo ne ELOHIM bhe ne hintu. 19 Miinamo amantasia kumona kanau anamu, hunsa'anomo aembali nada mealano ponambo." 20 Pada ana'a noehemo maka nosuli we amano. Gaha'a nandoo nokodo'o nowohaemo amano. Kabhelano maka lalono amano, lasao notende nopo'awaane, nokakopue bhe nowonoe. 21 Ambano ana mo'ane ana'a ne amano, 'Ama, akodhosamo ne ELOHIM bhe ne hintu, paemo amantasia kumona kanau anamu.' 22 Tamaka amano tanopugau ne bhatua'ino, 'Fekahimba owa kanau'omu dhuba foliuno kakesa maka fepakeanie'omu, fosukoaneomu singkahu ne wunano limano bhe fokanaaneomu kaampini ne a'eno. 23 Meala kaitaomu anano sapi kampuhobuku maka sumbelee'omu. Maimoomu, daomaa'omu bhe dahumame-hameomu. 24 Kapa'amo anaku ini kanggetu nomatemo, gaha'a sulimo nodadi. Nomiinae, sulimo apo'awaane.' Pada aitu dohame-hamemo. 25 Tamaka anano titiisa nandoo'e te kaampo. Hato nosuli noma'o bhe lambu nofetingkemo ndiino mbololo bhe ganda bhe lagu-lagu manari. 26 Anoa nebhasimo seemie bhatua maka nofeena'ao ma'anano bhahi-bhahi'ae maitu. 27 Ambano bhatua na'a, 'Ingka o aimu nosulimo. Amamu padamo nesumbele sapi kampuhobuku, kapa'amo aimu suli nopo'awa'ane weo katotomata.' 28 Nofetingke peda aitu, ana'i titiisa na'a no'amahamo bhe nokiidomo namesua. Dadi'anomo amano nolimbamo nopo'awaane nomalu-malusie namesua. 29 Tamaka tanotobhoosi ne amano ambano, 'Ingka ntini ta'u-ta'umo afeompuni'iko, bhe nasepaku miina alumempagi pahintamu. Tamaka bhe nase'ulu anano membe miina ma'a kanau so ahumame-hame'ao bhe sabhangka'iku. 30 Aitu kane'o nohato anamu pokamasa'aono fehebua'amu bhe hobhine'i karambole, gaha'a lasao mesumbeleane sapi kampuhobuku.' 31 Notobhoosimo amano, 'Anaku, ingka hintu sadhia pobhai bhe idi; sabhaha fehebua'aku fehebua'amumo dua. 32 Nopantasi mpuu dao'ia'omu bhe dahumame-hameomu kapa'amo aimu kanggetu nomatemo, gaha'a sulimo nodadi, nomiinae sulimo apo'awaane.' "
1 Yesus nopugaumo toha ne anaguhu'ino ambano, "Nandoo seemie hangkaea bhe mie mintahano kahangkaeano. Mie hangkaea maitu dofohatoe mie putae mintahano kahangkaeano na'a nopokamasa'aomo kanandoono. 2 Nofetingke peda maitu, mintahano kahangkaea na'a nobhasiemo maka nofeenae ambano, 'Peda ae bhahaa pofetingkeku ini, ingka dopulao'ao hintu? Soba buhi kana'e bhahi-bhahi'ae nehabumu kaomponano intaha kahangkaeaku ini, kapa'amo paemo membalia so mintahano kahangkaeaku.' 3 Dukuno lalono mie ana'a, 'Aeafa'imo bhahaa? Ingka kafeompu'aku ini namosabu kanaumo. Aesa'era pae atumanggoa, aesalo-salo ingka aambano. 4 Apande'aanemo so nehabuku, neanomo ane damosabu kanau kaowu nandoo dua so tumahima kanau ne lambudo.' 5 Pada aitu nobhasimo kodosano ne kafeompu'ano seemie-seemie. Ambano ne kabhao-bhao humatono, 'Se'ae gaha'a dosamu ne kafeompu'aku?' 6 Ambano mie ana'a, 'O mina mo'ono wua gusi.' Ambano toha ne mie ana'a, 'Aini suhano dosamu itu, mengkoha maka fekahimba mebuhi suha bu'ou, dosamu lima fulu wua gusi kaowu.' 7 Pada ana'a nopugaumo dua ne seemieno, 'Hintu se'ae dosamu?' Notobhoosimo mie aitu, 'Mo'ono lambeha pae.' Ambano toha, 'Aini suhano dosamu itu, mehabu suha bu'ou dosamu alu fulu lambeha kaowu.' 8 Kafeompu'ano nopudhi sepali'a mintahano kahangkaeano tapa melaano lalo na'a hampano kako'akalano. Daanumo miendo dhunia ini dofoliu kako'akalando ne mie bhaindo ane dopototoane bhe miendo kantalea. 9 Amohatokoomu, pakeomu kanandoono dhunia ini so posabhangkaomu mie bhaimiu, neanomo pae kaowu nakofahalaa kanandoono dhunia ini, hintimiu nandoo dua datumahimakoomu weo lambu kadadi'a suhue dhamani." 10 Ambano toha Yesus, "Ane seemie nembali doposahuna'aane giu mohobu, tetewei natiposahuna'ao dua ne giu bhalano. Tamaka ane miina naembali daposahuna'aane giu mohobu, tetewei dua paise natiposahuna'ao ne giu bhalano. 11 Dadi'anomo ane pae naembali daposahuna'aangkoomu kahangkaeano dhunia, ingka tetewei pae dua daposahuna'aangkoomu kahangkaea sakotu'uno, . 12 Ane miina naembali daposahuna'aangkoomu kahangkaeando mie bhaimiu, nama'angko la'ae bhahaa kahangkaeamu wutomu? 13 Miina bhe bhatua dahodua kafeompu'ano. Ane nada na'a tetewei seemie nabansie, seemie namasiane, tawa nakumampuu-mpuu lalono ne seemieno bhe seemieno miina nakumona'ie miea. Hintimiu pae naembali meompuomu ne ELOHIM bhe ne kahangkaeano dhunia." 14 Kosasawi'ae na'a dofetingkee dua miendo Farisi tamaka tadebheu, hampano andoa ini sanea bhatuano dhoi. 15 Nopugaumo Yesus ne andoa ambano, "Hintimiu ini fotiwoha wutomiu ne wisendo manusia peda mie banara, tamaka ELOHIM nopande'aane totono lalomiu. Kapa'amo diu nekonando manusia foliunomo kakesa, nobansie ELOHIM. 16 Kitabino Musa bhe Kitabino ana-anabii sadaa-daa nolaku ampa ne dhamanino Yohanes, tamaka notanda ne dhamanino Yohanes Kafopahinta'ano ELOHIM dofoleleemo maka sabhaha mie dopogolo-golo damesua. 17 Tamaka nandoo nomuda naosali lani bhe dhunia bhe nabatala nasetanda buhi weo Kitabino Musa. 18 Sasuka humunsano hobhineno maka nogaa bhe hobhine sigao'ano mie aitu nomonsule, bhe sasuka gumaano bhe hobhine nehunsano mo'aneno, mie aitu nomonsule dua." 19 Nopugaumo toha Yesus ambano, "Nandoo seemie hangkaea sadhia nepake dhuba biludhu bhe kai alusu. Ka'osano kahangkaeano se'o-se'oleo nohame-hame. 20 Nandoo dua seemie kumadee-dee, neano Lasarus. Mbadhano nopono'ao kanda, nendole-ndole ne wiseno fointono lambuno mie hangkaea na'a. 21 Nowoha kapondawuno mai'aono ne medhano mie hangkaea na'a, Lasarus ini gaono tanaomaamo nakoi'i'ao kaowu handano. Gaha'a domai'iemo dua da'u dodelapi kandano. 22 Kaowu mie kumadee-deeno na'a nomatemo, maka doampee mala'ekati te awino Abraham. 23 Gaha'a mie hangkaea na'a nomatemo dua maka dokobuhue. We dhuniando mie mate nokadee-dee sepali'a. Wakutuu nototohana, gaha'a nowohamo Abraham te mokodo'o'ano no'awi Lasarus. 24 Mie hangkaea na'a nokeimo ambano, 'Amaku Abraham, mobhela kanau lalo! Tudu kanaumo Lasarus namolondo wunano limano ne oe maka namekahindima lelaku hampano notolau kakadee-deeku weo hendeno efi ini.' 25 Tamaka Abraham tanopugau ambano, 'Anaku, tandai'e hintu padamo namisie sabhaha mombaka'ano weo dadimu, tamaka Lasarus nonamisi sabhaha mopa'i'ano. Ampa aini anoa notilawesimo lalono ne ini, tamaka hintu notolau kakadee-deemu. 26 Pakade olotano insaodi bhe hintimiu nandoo kantie tapa tilempagi, neanomo so kumalano mai'ao ne ini pae damoolia dapolimba we hintimiu, tawa mai'aono we hintimiu itu pae damai te ini.' 27 Ambano mie hangkaea na'a, 'Ane nada na'a, aesalo tudu Lasarus nakumala we ndo amaku, 28 kapa'amo nandoo kakuta'aku tadolidima, neanomo namodhagada mpuu keana dopesua bhe andoa weo kakadee-dee aini.' 29 Tamaka ambano Abraham, 'Ingka nandoo Kitabino Musa bhe Kitabindo anabii ne andoa, hunsa'anomo dametingke kafoina'u ana'a.' 30 Tamaka ambano dua mie hangkaea na'a, 'Paise amaku Abraham, ane nandoo mie mate so sumuli dumadino maka nakumala namodhagada, tetewei dametompa'ao dhosando.' 31 Ambano toha Abraham, 'Ane pae dametingke kafoina'uno anabii Musa bhe ana-anabii sigao'ano, teteweimo pae dua damarasaea'a mahinggamo nahumatoda seemie manuno mai'ao ne mate.' "
1 Nopugaumo Yesus ne anaguhu'ino ambano, "Tingkuno dhosa tetewei nandumandoo, tamaka nobalaamo mie mehabuno tingkuno dhosa na'a. 2 Mie medando na'a naetaa dakumantaiane kagili kontu ne wu'uno maka damotondue we te'i. Naetaa nada ana'a bhe nehabu tingkuno dhosa so mie ndidiki ini. 3 Dhaga'ao wutomiu! Ane bhahitiemu nehabu ka'ala mefe'ulaiane, ane nasumosoane ma'afuane. 4 Mahinggamo se'oleo nafitu paku nakoka'ala ne hintu bhe nafitu paku dua nasumuli ne wisemu maka napugau, 'Asumosoane'o toha', tetewei ma'afuane." 5 Dopugaumo rasulu'i ne Ompu Yesus ambado, "Tubhahie kaparasaea mani." 6 Ambano Ompu, "Ane kabhalano kaparasaeamiu nada onuno wonoita se'onu, naembali pugau'omu ne pu'uno ara ini, 'Buna wutomu maka tisa wutomu we te'i', pu'uno sau maitu tetewei namangkafi pugaumiu." 7 "Ibahano ne olotamiu itu nandoo kobhatuano mbali melukuno te kaampo tawa dhumaganino kadadino. Ane bhatua na'a nohato nomai'ao te kaampo, bhahaa nasumali'ie, 'Mai, lasaomo humaa'? Ingka paise. 8 Tetewei napugau ne bhatua na'a, 'Mefotoka kanau otiku. Loli kadeki pakeamu maka ondofa kanau ampa namada aomaa bhe aoho'u. Mada ana'a kane'omo naembali momaa bhe moho'u.' 9 Bhahaa naefoampe katumpuno lalo ne bhatua na'a, hampano padamo nodhalangi takano? Ingka paise. 10 Pedamo dua hintimiu itu, ane madamo dhumalangi kosasawi'ae takamiu, naetaa pugau'omu, 'Insaodi ini sena'a-na'a bhatua, tadhalangi kaowu taka netudu'ao mani.' " 11 Weo kala-kalano nohope we Yerusalem, Yesus nosohaki potida'ano kadieno Samaria bhe Galilea. 12 Wakutuu nopesua ne se'onu liwu, dosumpui'emo kokuli modaino doompulu. Andoa ini deehe-ehe se mokodo'o'ano 13 bhe dokei ambado, "Guru Yesus! Mobhela kainsami lalo!" 14 Yesus no'ondoda maka nopugau ambano, "Kala fotiwoha wutomiu ne imamu'i ." Gaha'a we laano sala tadosimonggela'amo. 15 Seemie ne olotando doompulu maitu, sanowoha wutono nonggelamo, lasao nosuli nopokakei-kei nopudhi ELOHIM. 16 Nohato nolongkomo ne a'eno Yesus maka nefoampe katumpuno lalono. Gaha'a mie ana'a miendo Samaria. 17 Nopugaumo Yesus ambano, "Kuna'ekumo koompulundo donggelamo. Ne amaida bhahaa sisiuano? 18 Miina bhe sigao'ano bhahaa so sumulino mudhino ELOHIM mpahinomo koliwuno ini?" 19 Pada aitu nopugaumo ne mie ana'a, "Ehe'o toha maka kala, hampano parasaea ne Idi, osalamatimo." 20 Yesus dofeenae miendo Farisi bhaha'i naefie nahumato Kafopahinta'ano ELOHIM. Yesus notobhoosidamo ambano, "Tanda-tandano kahato'ano kafopahinta'ano ELOHIM miina natiwohaa. 21 Pakade pae dua bhe so pugauno, 'Ondoe itu, aini'ae tawa atatu'ae', kapa'amo sakotu'uno Kafopahinta'ano ELOHIM nandoomo ne olotamiu itu." 22 Pada ana'a nopugaumo ne anaguhu'ino, "Mada kaowu gaomiu mohaomu tempono kahato'ano Anano Manusia, mahingga nase'oleo kaowu, tamaka pae sepali'a mohaomua. 23 Nandumandoo mie so pugauno ne hintimiu, 'Ondoe'omu atatu'ae tawa aini'ae Anano Manusia.' Tamaka koise kalaomua, koise dua angkafie'omua. 24 Kapa'amo oleono kahato'ano Anano Manusia nada adhono bhibhito, nakosilaka te lani mai'ao te setompano ampa we setompano. 25 Ampamo kaowu Anano Manusia tabeano nabhahi naenamisi kadeki kakadee-dee bhe dabansie mie dhamani aini. 26 Peda koeatendo manusia ne dhamanino Nuh, nadamo dua ana'a ne oleono kahato'ano Anano Manusia. 27 O mie dohumaa dofoho'u, dogaa bhe dofogaada, ampa oleono Nuh nopesua weo bhangka bhalano. Wakutuu ana'a nohato luano oe bhalano nofobinasada kosasawindo. 28 Pedamo dua ne dhamanino Lot, o mie dohumaa dofoho'u, dopo'oli poaso, domontisa bhe defelambu. 29 Tamaka ne oleono Lot nohunsa kotano Sodom, nosampumo efi bhe waleha kabeanga o use nomai'ao te lani nofobinasada kosasawindo. 30 Nadamo dua ana'a so kumadhadhiano ne oleono Anano Manusia namotiwoha Wutono. 31 Ne oleo ana'a, mie we tambi koemo dopesua dakoniala weo lambu, pedamo dua mie te kaampo koemo dosulia we liwu. 32 Fe'ulai'omu kumadhadhia'ano ne hobhineno Lot. 33 La'ae so potaami'aono inawa patudhuno so nasumalamati'ao, namiinae inawano. Tamaka la'ae so miinaeno inawa, ingka nasumalamati. 34 Amohatokoomu, ane alo ana'a dahodua sekaodo'a, seemie dawowo'oe, seemieno dahumunsae. 35 Ane dahodua hobhine tangasano megilino kahitela, seemie dawowo'oe, seemieno dahumunsae. 36 Ane dahodua kumahadhaano te kaampo, seemie dawowo'oe, seemieno dahumunsae." 37 Dofeenamo dua ne Yesus, "Ne amai Ompu?" Notobhoosimo Yesus ambano, "Ne amai kobhangke'ano, ne itumo kaefo'onu'ando kaa."
1 Yesus nopugaumo toha nepakeanda kapalenda. Patudhuno nofoina'u anaguhu'ino putae sadhia dasumambahea pae daongoongaraa. 2 Ambano, "Ne se'onu kota nandoo seemie pande bhitaha tapa mote'ino ne ELOHIM bhe miina nakonidhampangia mie bhainoa. 3 Ne kota aitu nandoo dua seemie bhihinanda sadhia nokala ne pande bhitaha na'a ambano, 'Potundu'a kanau ne kaewaku.' 4 Ampa se'oleo haa oleo pande bhitaha na'a nokiido natumulumie. Tamaka pada ana'a nokodukumo we lalono, 'Daanumo miina aote'ia ne ELOHIM, miina dua akonidhampangia mie bhaiku, 5 ampamo kaowu bhihinanda aini ingka nofekasabha kanau kansuhu, naetaa apotundu'aanemo, keana sadhia nomai'i kanau bhe namekawule kanau.' " 6 Ambano Ompu Yesus, "Tandai'eomu pugauno pande bhitaha pata melaano lalo na'a! 7 Bhahaa ELOHIM pae napotundu'ao umati tipilino metondalano ne Anoa mentae mohondo? Bhahaa ELOHIM naefodhulu-dhulu tempo maka natumulumida? 8 Amohatokoomu, ELOHIM lasao napotundu'aanda. Ampamo kaowu humato nasumuli Anano Manusia, nandoo napo'awa'ao bhahaa mie so marasaeano ne Anoa te dhunia ini?" 9 Yesus nepakemo dua kapalenda aini ne mie mabhino wutondo mie banara bhe misakino mie bhaindo. 10 Ambano, "Nandoo dohodua dokala we Lambuno ELOHIM dosambahea. Seemie miendo Farisi, seemieno mealano sewa. 11 Miendo Farisi maitu neehe-ehe bhe nosambahea weo totono lalono peda ini, 'O ELOHIM, notumpu mpuu laloku ne Hintu, hampano miina apototoa bhe mie sigao'ano, peda mie forampasino, mie modai tawa mie monsuleno. Idi miina dua apototoa bhe mealano sewa ini. 12 Idi apoasa haa paku se'ahadhi, pakade pehapiku afeompulu dawue, sedawu nembali kafoampe so Hintu.' 13 Tamaka mealano sewa na'a neehe-ehe se mokodo'o'ano, bhe miina naokadoa natumotohana. Anoa tanotofa-tofa mbadhano ka'osano sosono bhe nopugau, 'O ELOHIM, mobhela kanau lalo, idi mie kodhosano ini.' 14 Amohatokoomu, mie mealano sewa ini nosuli se lambuno nembalimo mie banara ne wiseno ELOHIM, tamaka seemieno miina. Kapa'amo sasuka mekalangkeno wutono namekapandae Ompu, sasuka mekapandano wutono namekalangkee." 15 Pada aitu dohatomo mie meowano ana'i kahobu ne Yesus, patudhundo daefekadampada. Dowoha peda maitu, anaguhu'ino Yesus do'amahakidamo. 16 Tamaka Yesus nolo'oimo ana'i andoa maitu bhe nopugau ne anaguhu'ino ambano, "Hunsa'anomo ana'i andoa itu damai se Idi, koise ele'aandaomu, kapa'amo mie medandomo andoa ini so mieno Kafopahinta'ano ELOHIM. 17 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane pae datumahima ELOHIM so mahintangino dadindo nameda ana'i kahobu, pae naembalia damesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 18 Nandoo seemie neangkando miendo Yahudi nofeenamo ne Yesus ambano, "Guru, hintu metaano lalo, aeafa bhahaa so ae'awa'ao dadi suhue dhamani?" 19 Notobhoosimo Yesus, "Noafa gaha'a kona kanau metaano lalo? Ingka miina bhe metaano lalo, mpahinomo wutono ELOHIM. 20 Ingka pande'aanemo padaa sabhaha pahintano ELOHIM: Koe monsule, koe fopongko, koe mbolaku, koe membali sakusii kopaha, fosibhalada inamu bhe amamu." 21 Ambano mie ana'a, "Kosasawi'ae pahinta na'a adhalangiemo mpini kaana'iku." 22 Nofetingke peda na'a Yesus nopugaumo ambano, "Tadua sehonda so nedhalangimua, asoe sabhaha fehebua'amu, olino dawu-dawuandae mie mokae maka me'awa arataa te surugaa. Mada ana'a maimo angkafi kanau!" 23 Nofetingke pugau ana'a mie aitu nokompeaha sepali'a lalono hampano nohangkaea sepali'a. 24 Yesus no'ondoe bhe nopugau ambano, "Ka'ali maka mie kodhoi damesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 25 Nomuda se'ulu kahumbau namangka ne kabhentano deu, bhe seemie hangkaea namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM." 26 Mie metingkeno dopugaumo ambado, "Ane peda na'a, la'ae bhahaa so sumalamatino?" 27 Ambano Yesus, "Tapa nemondoino manusia, nomondoi'e ELOHIM." 28 Nopugaumo Petrus ambano, "Ingka insaodi ini tahunsaemo sabhaha fehebua'a mani maka taangkafiko." 29 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, sasuka humunsano lambuno, hobhineno, tawa bhahitieno, kamungkulano tawa ana'ino hampano nofosibhala Kafopahinta'ano ELOHIM, nandoo so ne'awano. 30 Ne dhamani aini nae'awa sedhulu'a dua kabhahino bhe nehunsano, maka nahumato dhamani mbuhumai nae'awa dadi suhue dhamani." 31 Pada ana'a Yesus nosali'imo anaguhu'ino ompulu hoduano maka nofohatoda ambano, "Aitu dokalaomu we Yerusalem. Ne na'a kosasawi'ae nebuhindo ana-anabii mulao'aono Anano Manusia - Idimo ini - nako'ulamo. 32 Kapa'amo Anano Manusia daowae ne limando mie tapa mande'aono ELOHIM maka damele-elee, dameka'aebue bhe dakumapehasie. 33 Anoa maitu damepekie bhe damongkoe tamaka ne katolu oleono namanu namai'ao ne mate." 34 Tamaka kosasawi'ae na'a miina dalumosangiea anaguhu'ino. Ma'anano pugauno maitu notifebuni ne andoa, sampe miina damande'aanea o ae patudhuno. 35 Wakutuuno Yesus noma'omo nahumato we Yeriko, nandoo seemie kabunto nengkoha-ngkoha ne wiwino sala nesalo-salo. 36 Wakutuuno kabunto maitu nofetingke mie bhahi dolalo ne itu, nofeenamo ambano, "O ae na'a?" 37 Ambado mie, "Yesus miendo Nasaret noangka ne ini." 38 Nokeimo kabunto ana'a ambano, "Yesus sampu'ano Daud, mobhela kanau lalo!" 39 Mie ma'induluno do'amahakiemo bhe dopugauane pae nakodiua. Tamaka tanodhulu kahaa'i nokeia, "Sampu'ano Daud, mobhela kanau lalo!" 40 Gaha'a Yesus nofetumpumo maka netudu mie datumondaane kabunto na'a. Nohato se owano Yesus nofeenaemo ambano, 41 "Mekapoindalo ae bhahaa? Amafa'iangko gaomu?" Ambano mie aitu, "Ompu, gaoku afowoha!" 42 Ambano Yesus, "Fowoha'o toha, hampano parasaea ne Idi, osalamatimo!" 43 Mie ana'a lasao nofowoha maka noangkafi Yesus poowa nofekakalabhia ELOHIM. Kosasawindo mie mohano kadhadhia amaitu, dopudhimo dua ELOHIM.
1 Yesus nopesuamo we kotano Yeriko tamaka tanolaloi. 2 Ne itu nandoo seemie neangkando meala'ino sewa, nohangkaea sepali'a. Neano Zakeus. 3 Zakeus gaono mpuu namohae dua mie medando ae Yesus maitu, tamaka miina namoolia mba'inomo dobhahi sepali'a mie pakade nepanda fewutoino. 4 Dadi'anomo notendemo nopa'induluki mie bhahi, nekamponea ne pu'uno ara na'umondo Yesus so lumalono ne itu. 5 Nohato ne putaa'ano, Yesus nototohanamo bhe nopugau ambano, "Zakeus, sampumo fekahimba, kapa'amo se'oleo itu tetewei abutu se lambumu." 6 Zakeus nosampu nofekahimba-himba maka notahima Yesus se lambuno. Kawulano maka lalono. 7 Tamaka kosasawindo mie mohano kadhadhia aitu tadokomuntu'a ambado, "Ingka nobutu ne lambuno mie kodhosa." 8 Palusi ana'a Zakeus noehemo maka nopugau ne Ompu ambano, "Ompu, naselabunta kanandooku ini adumawuandae mie mokae. Pakade ane nandoo mie nebhohe-bhohe'iku, kahugindo abhoosie nafato lentu'a." 9 Ambano Yesus, "Se'oleo itu mieno polambu aini detahimamo kasalamati, hampano mie aini sampu'ano dua Abraham. 10 Kapa'amo Anano Manusia - Idimo ini - nomai na'umondofi bhe namosalamati mie kolilinono totono lalo." 11 Tangasano mie bhahi dofetingke pugauno ini, Yesus nofokansuhumo pugauno nepake toha sehonda kapalenda. Kapa'amo wakutuu aitu noma'omo bhe kotano Yerusalem pakade kuna'endomo mie bhahi na'a Kafopahinta'ano ELOHIM napikitiwohamo. 12 Ambano Yesus, "Nandoo seemie kafeompu'a nakumala we liwu mokodo'o'ano damoehee so kolaki mowano liwuno. Namalusi kaowu nasumulimo. 13 Miina'o nakumalaa, kafeompu'a maitu nosali'imo bhatuano doompulu, maka nowa'anda dhoi bulawa sewoka seemie bhe nopugauanda ambano, 'Podaga'ao'omu dhoi aini ampa asumuli.' 14 Tamaka saliwuno dobansie sampe detudumo mie dosunsumie deowa suahando miendo liwu, 'Mie aini miina tamoindaloe so kolakino liwu mani.' 15 Gaha'a palusi dofoehee nembali kolaki nosulimo. Sahatono we liwuno netudumo mie dalumo'oi bhatua'ino me'awano dhoi bulawa endefi'ini. Patudhuno namande'ao labando dopodaga seemie-seemie. 16 Mie kabhao-bhaono nomaimo bhe nopugau ambano, 'Waompu, dhoi bulawa sewokano endefi'ini akolabaanemo dua ompulu woka.' 17 Nopugaumo kafeompu'a na'a ambano, 'Nokesa sepali'a itu, hintu bhatua metaa, notuhu lalomu ne taka mohobu, dadi'anomo ama'angko meowa naompulu onu liwu.' 18 Nomaimo dua seemieno bhe nopugau ambano, 'Waompu, dhoi bulawa sewokano endefi'ini akolabaanemo dua lima woka.' 19 Ambano kafeompu'a na'a, 'Hintu ama'angko meowa nalima onu liwu.' 20 Nohatomo dua seemieno bhe nopugau ambano, 'Waompu, aini'ae dhoi bulawa kawa'aomu, ta'afeka-fekataamo weo kapusuli. 21 Kapa'amo aote'i waompu, hampano ka'osano lalomu. Hintu tamealamo tapa nehunsamu, kape ne kaampo tapa kamontisa'amu.' 22 Ambano kafeompu'a na'a, 'Bhatua modai, abhotusiko naposahataa bhe pugaumu itu. Ingka pande'a kanaumo mie mo'osano lalo, aeala tapa nehunsaku, akape ne kaampo tapa kamontisa'aku. 23 Ane peda na'a noafa dhoiku maitu miina ma'andae mie mefowaweno dhoi? Neanomo sasuliku atumahimae bhe oeno.' 24 Nopugaumo kafeompu'a na'a ne mie meehe-eheno ne itu ambano, 'Alae'omu dhoi bulawa neintahano mie aini maka wa'aneomu bhatua kolaba'ano ompulu wokano sa'ituini.' 25 Ambado mie netuduno na'a, 'Waompu, ingka bhemo dhoino ompulu woka.' 26 Ambano toha kafeompu'a na'a, 'Amohatokoomu, sasuka mie kokanandoono datumabhahiane, tamaka tapa kokanandoono, o ae maka dua kanandoono damadae damala'ie. 27 Tamaka kosasawindo kaewaku tapa moindalo kanau aembali kolakindo, owadaomu se ini maka pongkodaomu ne wiseku ini.' " 28 Nopalusi nopugau peda na'a Yesus nopa'indulukidamo, nofopansuhu kala-kalano we Yerusalem. 29 Nohato we owano Betfage bhe Betania we laano kabhawo nekonando kabhawono Zaitun, Yesus netudumo dohodua anaguhuno dama'indulu. 30 Andoa ini nofohatoda, "Kalaomu we liwu te wise watu. Samesua'omu weo liwu mohaomu se'ulu anano keledai dotapue, miina'o sepali'a natisawikia. Lense'omu katapuno maka tondae'omu we ini. 31 Ane bhe so meenakoomu, 'Noafa lenseaneomu?', fohatodaomu putae, 'Nofaraluu'e Ompu.' " 32 Pada aitu anaguhuno netuduno dokalamo, nepo'awa'aondo nopobutu bhe pugauno Yesus. 33 Tangasano dolense katapuno keledai aitu, dofeenadamo kokeledaino na'a ambado, "Noafa lenseaneomu?" 34 Ambado toha, "Nofaraluu'e Ompu." 35 Keledai ana'a dotondaemo ne Yesus, towuno dolempesiane pakeando mbali kaengkoha'ano maka dofosawi Yesus te wawono. 36 Wakutuuno Yesus nolalo nosawi ne keledai na'a, mie bhahi dobhakesaane pakeando ne kaangka'a. 37 Nohato we owano Yerusalem, ne kainsibuluno kabhawono Zaitun, mie bhahi mangkafie na'a dopokakei-kei'aomo ka'ia dopudhi ELOHIM, hampano sabhaha tanda tapa mentela newohando. 38 Ambado, "Nobarakati omputo maino weo neano Ompu, katohopo te surugaa, kakalabhiano ELOHIM te wawono wawo." 39 Seemie hodua miendo Farisi mangkafino mie bhahi na'a dopugaumo ne Yesus ambado, "Guru, tududa anaguhu'imu ini koe dokodiua!" 40 Notobhoosimo Yesus, "Amohatokoomu, ane andoa ini pae dakadiu-diu, tetewei o kontu ini so pokakei-keino." 41 Nohato we owano kota, nowoha Yerusalem, Yesus no'aefiemo. 42 Ambano, "Ka'asimu hintu kotano Yerusalem, naetaa mpuu ane se'oleo itu lumosangie o ae maraluu'ano so kataa bhe katohopono ngkoha-ngkohamu! Ampamo kaowu ana'a notifebuni, miina mohaea. 43 Kapa'amo mada kaowu dahumato kaewamu dakumalibuangko bente maka dakumombuko bhe dasumekehiko damai fato wala. 44 Andoa na'a damohansuruko bhe kosasawindo mie meatefiko. Ne kahondomino bentemu pae daehunsaangko kontu so potapi'ano nahaa poi, mba'inomo miina motindae wakutuuno ELOHIM nofotiwohaangkomo kaasino." 45 Pada ana'a Yesus nopesuamo weo kadeteno Lambuno ELOHIM maka nogihasi sabhaha podaoano ne itu. 46 Ambano Yesus, "Nandoo notibuhi weo Kitabi peda ini, 'Lambuku lambu kasambahea'a, tamaka hintimiu habue'omu mbali lia ka'onu'ando mie modai.' " 47 Se'o-se'oleo Yesus nofofoina'u weo Lambuno ELOHIM. Neangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe neangka'indo miendo Yahudi de'ondofi akala damongkoe. 48 Ampamo kaowu miina damande'aanea nada amai dhalano, kapa'amo kosasawindo ra'eati notihela lalondo dametingke kafoina'uno.
1 Se'oleo Yesus nefoina'u mie bhahi weo Lambuno ELOHIM bhe nofohatoanda Bhihita Metaa. Gaha'a dohatomo dua neangka'indo imamu, pande-pande Kitabi bhe kamu-kamungkula'indo Yahudi. 2 Andoa ini dopugaumo ne Yesus ambado, "Fohato kainsami: o ae gaha'a kaengkoha'ano kuasa mehabu sabhaha giu itu. Nofopooliko la'ae bhahaa?" 3 Yesus tanotobhoosi ambano, "O Idi ameena dua. Soba fohato kanau'omu. 4 Nomai'ao ne amai bhahaa kuasano Yohanes nofokadiu? Nomai'ao ne ELOHIM kaa nomai'ao ne manusia?" 5 Pada aitu dopuga-pugaumo sapada-pada andoa ambado, "Ane dapugau'omu nomai'ao ne ELOHIM, tetewei namugau, 'Noafa gaha'a miina marasaea'aneomua?' 6 Tamaka ane dapugau nomai'ao ne manusia, kosasawindo ra'eati dafobhatumbuli'ao kontu, kapa'amo doparasaea'e mpuu Yohanes maitu seemie anabii." 7 Pada aitu dotobhoosimo, "Miina tamande'aanea." 8 Ambano toha Yesus, "Ane peda itu, paise dua amohatokoomua kaengkoha'ano kuasaku aehabu sabhaha giu amaitu." 9 Pada peda na'a Yesus netula-tula'aomo kapalenda aini ne mie bhahi. "Nandoo seemie nelengka kaampo maka nekantisaane angguru. Pada aitu neponambomo mie so kumahadhaa'e maka nokala we koliwuno miina nakotempoa. 10 Nohato wulano defo'onu pehapi, netudumo seemie bhatuano nakumala ne kumahadhaano te kaampono angguruno na'a, so namala'ao dawuno. Tamaka mie kumahadhaano tadohambisi bhatua ana'a maka dotudue nasumuli haambali limano. 11 Pada aitu kafeompu'a na'a netudumo dua bhatua sigao'ano, tamaka katuduno maitu dohambisiemo dua bhe dofekonsana-nsanai'e maka dotudue nasumuli haambali limano. 12 Pada aitu ne katolu pakumo netudu toha seemie bhatua, tamaka tadobhelai maka do'ohoe we kundo ala. 13 Nokodukumo lalono kafeompu'a kokaampono na'a, 'Kaowu aeafamo bhahaa? Ingka atumudumo anaku kamoasi'aoku ini, tetewei daengatie.' 14 Tamaka sadowoha anano kafeompu'ando, kumahadhaano dopugau-gaumo ambado, 'Anoamo ini so kohaku'aono kahunsa'aono, dopongkoe'anaomu, neanomo kahunsa'aono somo intaodiomu.' 15 Pada ana'a dobulue we kundo ala maka dopongkoe.", "Nasumuli kokaampono, namafa'iandamo bhahaa kumahadhaano na'a? 16 Ingka tetewei namai namongkolida, maka kaampono na'a nama'andae mie sigao'ano so kumahadhaa'e." Dofetingke peda maitu mie bhahi dopugaumo ambado, "Tetewei paise!" 17 Tamaka Yesus no'ondoda bhe nopugau ambano, "Ane peda na'a, o ae bhahaa ma'anano aeatino Kitabi aini? 'Kontu ne'ohondo mefelambuno, gaha'a nembalimo sandi bhalano!' 18 Sasuka mondawuno te wawono kontu ana'a naowita, nendawutino kontu aitu naopuho." 19 Pande-pande Kitabi bhe neangka'indo imamu de'ondofi akala dahumakoe, kapa'amo dopande'aane kapalenda amaitu nokantibha andoa, tamaka dote'i mie bhahi. 20 Pande-pande Kitabi bhe neangka'indo imamu doka'o-ka'ondo Yesus. Detuduanemo mata-mata woha-woha'ano mie melaano lalo, so dametando'ao alano wambano. Patudhundo neanomo naembali dahumakoe maka daowae ne limano gubernur, mintahano kuasa bhe kabhotusi weo liwu. 21 Mie andoa maitu dofeenaemo ambado, "Guru, tapande'aane sabhaha pugau bhe kafoina'umu nokotu'u, miina po'ala-alaanda manusia, tamaka weo kalaano lalomu fofoina'u'ao sala metaano ELOHIM so manusia. 22 Weo tubhono agamantoomu, naembali bhahaa datumanduao sewa ne Omputo Kaisar kaa paise?" 23 Tamaka Yesus nopande'aane patudhundo da'umakalai'e, dadi nopugaumo ambano, 24 "Fotiwoha kanau'omu nasewoka dhoi pera itu. Gambarano ula bhe nea la'ae gaha'a ini?" Ambado, "Ulano bhe neano Omputo Kaisar." 25 Nopugaumo toha Yesus ambano, "Bahangka peda na'a, fehebua'ano Omputo Kaisar wa'aneomu Omputo Kaisar; fehebua'ano ELOHIM wa'aneomu ELOHIM!" 26 Andoa miina damooliea dofetando alano wambano ne wisendo mie bhahi; tadomente dofetingke katobhoosino, sampe miina dakowobhaa. 27 Nandoo seemie hodua miendo Saduki domai ne Yesus. Andoa ini miina damarasaea kawanu'ando mie mate. 28 Dofeenamo ne Yesus ambado, "Guru, anabii Musa nebuhi pahinta so intaodiomu peda ini: Ane seemie mo'ane nomate tamaka hobhineno miina'o nakoanaa, maka kakuta'ano mo'ane tetewei nagumaa bhe bhihinandano na'a, neanomo kakuta'ano mateno maitu nakosampu'a dua. 29 Gaha'a nandoo dopipitu dosekakuta'a sanea mo'ane. Titiisa nogaa tamaka nomate miina'o nakoanaa. 30 Dadi'anomo katuluno nogaamo bhe bhihinandano na'a tamaka miina'o nakoanaa nomatemo dua. 31 Pada aitu hobhine ana'a nogaa'anemo dua katuluno, tapedamo aitu kopipitundo dopotulu-tulu dogaa'ane tamaka sanea domate miina dakoanaa. 32 Panda-pandano hobhine na'a nomatemo dua. 33 Kaowu nada amai ne oleo kawanu'ando mie mate? Somo mieno lambu la'ae bhahaa hobhine amaitu? Ingka kopipitundo sanea gumaa'ane?" 34 Notobhoosimo Yesus ambano, "Mie te dhunia ini dogaa bhe dofogaada, 35 tamaka nahumato oleo kawanu'ando mie mate, mie mantasino so mesuano we dhunia bu'ou na'a pae dagumaa, pae dua damogaada. 36 Andoa na'a paemo bhe kapoolia damatea, dapototomo bhe mala'ekati. Kapa'amo andoa maitu ana'inomo ELOHIM, mie toka nefowanuno mai'ao ne mate. 37 Ingka wutono anabii Musa padamo nofohato kaita mentalea-mentalea so kawanu'ando mie mate. Aini notibuhi weo Kitabino metula-tula'aono sau kokihi humendeno. Ne itu Ompu nokonae ELOHIMno Abraham, ELOHIMno Ishak bhe ELOHIMno Yakub. 38 Ompu suano ELOHIMndo mie mate, tamaka ELOHIMndo mie dumadi. Kapa'amo ne wiseno ELOHIM kosasawindo mie dodadi." 39 Dofetingke peda na'a pande-pande Kitabi seemie hodua dopugaumo ambado, "Guru, ingka netaa mpuu katobhoosimu na'a." 40 Dadi'anomo miinamo daokadoa dakonifeena'ao ne Yesus. 41 Nopugaumo toha Yesus ambano, "Noafa bhahaa Mesias Omputo Fosalamatino maitu dokonaane sampu'ano Daud? 42 Kapa'amo wutono Daud weo Kitabino Laguno nopugau peda ini, 'Ompu ELOHIM nokowambamo ne Ompuku, Mengkohamo ne suanaku ini, 43 ampa kosasawindo kaewamu ahumabuda so kafinda'amu.' 44 Dadi'anomo ane Daud nokonae Ompuno, noafa'ao dua nembali sampu'ano?" 45 Tangasano mie bhahi dofetingke kafoina'uno, nopugaumo Yesus ne anaguhu'ino ambano, 46 "Posi'ondoomu ne pande-pande Kitabi! Andoa maitu doasiane dolili depake dhuba kawanta bhe dopoindalo sepali'a dofosibhalada we wuntano daoa. Weo lambu kasambahea'a doasiane dengkoha te wise-wise, weo kahame dengkoha ne kaengkoha'ando kabhala. 47 Andoa debhohe-bhohe'i bhihinanda maka dorampasi lambudo. Pakade keana notipande'ao kadaino isikadhindo, tadofekawanta-wantamo sambaheando. Dadi'anomo nasedhulu'a dua kabhie kahukumu so ne'awando."
1 Weo Lambuno ELOHIM Yesus nofowanu fotuno, gaha'a nowohamo mie hangkaea dofopesua sadhakaando ne sohongano sadhakaa. 2 Tanowohamo dua seemie bhihinanda mokaeno nofopesua sadhakaano haa kepe weo sohonga na'a. 3 Nopugaumo Yesus ambano, "Amohatokoomu inia, kotu-kotu'u nobhahi kafopesua'ano bhihinanda mokaeno ini bhe kosasawi'ae kafopesua'ando mie sigao'ano. 4 Kapa'amo mie bhahi maitu dosadhakaa'ao labhino kanandoodo, tamaka bhihinanda aini weo kakaeno nofowa'ao kosasawi'ae so kadadi'ano." 5 Nandoo mie detula-tula'ao Lambuno ELOHIM, domente'ao kakesano dolegasiane sabhaha kontu mokesa bhe sabhaha bara kafoampendo mie. Tamaka Yesus nopugaumo ambano, 6 "Sabhaha newohamiu itu, nahumato tempono bhe nasepoi kontu pae bhe so tumapi'ano te wawono kontu bhaino, kosasawi'ae damadae damohansurue." 7 Dofeenamo anaguhu'ino ne Yesus ambado, "Guru, naefie bhahaa kosasawi'ae na'a nakumadhadhia? Maka o ae so katandaino ane nahumato tempono?" 8 Ambano Yesus, "Kodhagaomu, bhahasaa dofokolilino totono lalomiu. Kapa'amo dobhahi mie so maino damake neaku bhe dapugau, 'Idimo ini Mesias, tempono noma'omo.' Koise angkafidaomua. 9 Ane me'awaomu bhihitano popahisa'a tawa kahunggano liwu koise koheduomua, kapa'amo kosasawi'ae maitu tetewei nakumadhadhia deki. Ampamo kaowu miina nakoma'ana putae nahumatomo dua aitu kafetompaino dhamani." 10 Nofohatodamo dua ambano, "Liwu dapoewangi bhe liwu, kakolaki'a dapoewangi bhe kakolaki'a. 11 Ne'amai-ne'amai nandumandoo luali bhalano, hopu bhe gaba. Nakumadhadhia dua katikenda'a lalo bhe tanda-tanda timote'i te lani. 12 Ampamo kaowu pae'o nakumadhadhia kosasawi'ae na'a, dahumakokoomu maka damodee-deekoomu, dabhitahakikoomu weo lambu kasambahea'a bhe datumohongkukoomu. Datumondakoomu ne wisendo kabhalano liwu bhe kafeompu'a mba'inomo kaparasaeamiu ne Idi. 13 Anoa na'a somo katolalamiu membaliomu sakusiiku. 14 Dadi'anomo fotohoomu lalomiu, koemo pa'indulu nekenda-kenda handamiu nada amai potundu'ao wutomiu. 15 Kapa'amo wutoku so ma'angkoomu pugau kotimbangi, sampe kosasawindo kaewamiu paise damondoi'ea dapoewangiane tawa dagumagai pugaumiu. 16 Kamungkula'imiu damowakoomu ne limando kaewa, pedamo dua kakuta'amiu, bhahitie'imiu bhe sabhangka'imiu, sampe seemie hodua ne olotamiu itu damongkoda. 17 Hintimiu dabansikoomu sabhaha mie hampano kaparasaeamiu ne Idi. 18 Tamaka bhe nasetangke wuluno fotumiu pae namiinaea. 19 Ane potaamiomu, sumalamatiomu bhe me'awaomu dadi sakotu'uno." 20 "Ane mohaomu kaowu kotano Yerusalem dalumibu-libue tantara, pande'aanemoomu ingka tempono so kahansuru'ano noma'omo. 21 Wakutuu ana'a mie we kadieno Yudea tabeano damilei te kokabhawo'ano, mie weo kota tabeano dagumampi we simbalino kota, bhe mie we sembalino kota koemo dopesua weo kota. 22 Kapa'amo ana'a temponomo kahukumu mai'ao ne ELOHIM, somo nako'ula'ao kosasawi'ae tibuhino weo Kitabi. 23 Kadaino maka kolaundo hobhine'i fowoowano tawa fofotitino ne wakutuu ana'a, kapa'amo ne na'a ne kosekadie'ae nandumandoo kasabha foliuno kabhibhiisa. Weo amahano ELOHIM nahumukumu miendo Israel. 24 Siga'a damongkoanda kampue, siga'a dawowo'oda so katohongku ne sabhaha onuno liwu ne dhunia ini. Kotano Yerusalem dapokafinda'iane sabhaha bansano liwu tapa mande'aono ELOHIM ampa nakumapo tempo nefotantuno ELOHIM so andoa." 25 "Mada kaowu natiwoha tanda-tanda ne wula, ne oleo bhe kulipopo. Ne dhunia ini sabhaha bansano liwu daote'i sepali'a bhe miinamo dakototonolaloa dawiseki guhuntumano bhe ewono te'i. 26 Mie damate'aomo kate'i mba'inomo kamihino lalondo dawiseki sabhaha kumadhadhia'ano ne dhunia, kapa'amo sabhaha waweno alamu naohungga. 27 Wakutuu ana'a Anano Manusia - Idimo ini - damohae namai te olu, natiwoha weo kakalabhiano bhe kuasa bhalano. 28 Ane mohaomu kaowu kafetompuna'ino kadhadhia amaitu, eheomu, fowanu fotumiu kapa'amo noma'omo tempono damosalamatikoomu." 29 Pada ana'a Yesus nofohatoandamo kapalenda ambano, "Soba fe'ondoomu pu'uno woha'a bhe pu'uno sau sigao'ano. 30 Ane mohaomu kaowu pu'uno sau na'a natumawo, ingka pande'aaneomu noma'omo nako'oleo. 31 Pedamo dua na'a ane mohaemoomu sabhaha kadhadhia nepulao'aoku sa'ituini, pande'aanemoomu Kafopahinta'ano ELOHIM noma'omo. 32 Amohatokoomu! Kotu-kotu'u mie dhamani aini pae'o daopulia damate, nakumadhadhiamo kosasawi'ae na'a. 33 O lani bhe dhunia naosali, tamaka wambaku ini pae bhe kasalia." 34 "Dhagani wutomiu, bhahasaa totono lalomiu notahusu'ao fekihi'ano kahame bhe foho-foho'u bhe kafaraluuno dhunia. Kapa'amo ane nada ana'a Oleono Ompu nakumahatokoomu kabeanga kabhahinta. 35 Kapa'amo oleo ana'a nakumangkanai kosasawindo mie meateno te dhunia ini. 36 Kodha-kodhagaomu bhe sadhia sambahea'omu, neanomo me'awaomu ka'osa lumapa'ao'omu ne sabhaha so kumadhadhia'ano na'a bhe naembali meehe-eheomu te wiseno Anano Manusia." 37 Ole-oleo Yesus nofofoina'u weo Lambuno ELOHIM, hato kohondo'a nokalamo noodo te kabhawo konea'ano kabhawono Zaitun. 38 Hangko-hangkowine kosasawindo mie bhahi dohatomo ne Yesus weo Lambuno ELOHIM dametingke'ao pugauno.
1 Hohaea'ano Roti Pata Koragi'ano nekonando Paska noma'omo. 2 Neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi de'ondofi dhala damongko Yesus tamaka pae daefemata-mataa, hampano dote'i mie bhahi. 3 Wakutuu ana'a totono lalono Yudas Iskariot nopesuakiemo Kafeompu'ando seetani. Anoa ini seemie mai'ao ne anaguhu'ino Yesus ompulu hoduano. 4 Dadi'anomo Yudas nokalamo ne meangka'indo imamu bhe neangka'indo dhagano Lambuno ELOHIM napokanagau'ao dhalano namowaanda Yesus. 5 Andoa maitu do'ia sepali'a sampe domafakaane dama'ane dhoi. 6 Yudas no'undapida maka notanda ne na'a ne'ondofimo katolala metaa namowaandae, tamaka pae naefemata-mataa ne mie bhahi. 7 Hohaea'ano Roti Pata Koragi'ano nohatomo. Ne oleo ana'a miendo Yahudi tabeano desumbele dhumbano Paska. 8 Yesus notudumo Petrus bhe Yohanes ambano, "Kala mefotoka kaitaomu haroano Paska so daomaa'omu." 9 Dopugaumo ambado, "Taefotoka ne amai bhahaa gaomu?" 10 Ambano Yesus, "Mesua'omu kaowu weo kota po'awa'ao'omu seemie bhe kasodano kai'ino oe. Angkafie'omu ampa se lambu kapesua'ano. 11 Fohatoomu kolambuno na'a putae, 'Guru nofeena'ao bhaha'i boloku amai so napoharoa'ao Paska bhe anaguhu'ino.' 12 Mie ana'a namosusuangkoomu boloku bhalano te wawo nosangkamo katokano. Mefotoka kaitaomu ne itu." 13 Anaguhu'ino hoduano na'a dokalamo maka dopo'awa'ao nopobutu bhe pugauno Yesus. Pada aitu defotokamo haroano Paska. 14 Nohato kaowu tempono, Yesus nengkohamo naomaa napombali-mbali bhe rasulu'ino. 15 Nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, "Nokamba mpuu laloku aomaa haroano Paska ini bhe hintimiu tinangke miina'o akumadee-dee. 16 Amohatokoomu: haroa medando aini paemo aomaa'ea sampe nako'ula ma'anano haroa aini weo dhunia bu'ou Kafopahinta'ano ELOHIM." 17 Pada aitu nealamo kampoho'u'a, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM maka ambano, "Alae'omu maka podawu-dawue'omu. 18 Kapa'amo amohatokoomu notanda aitu paemo aoho'u angguru sampe nahumato Kafopahinta'ano ELOHIM." 19 Pada ana'a nealamo dua roti, nefoampe katumpuno lalo, nobhebhehae maka nodawu-dawuandae anaguhu'ino. Ambano, "Mbadhakumo inia, newa'aoku so hintimiu, habuomu nada ini somo kafe'ulaimiu ne Idi." 20 Peda dua ana'a palusi dohumaa nealamo toha kampoho'u'a bhe nopugau, "Kampoho'u'a aini podhandi bu'ouno ELOHIM bhe manusia, dofekatangkaane tuhuno heaku. Heakumo ini nefotuhu so hintimiu. 21 Tamaka, soba ondoomu, limano mie so mowa kanau ne kaewa, nopobhai kanau ne medha aini. 22 Kapa'amo Anano Manusia tetewei namate peda toka nefotantuno ELOHIM, tamaka nabalaamo mie mowae ne kaewa!" 23 Anaguhu'ino tadopofee-feenamo sapada-pada andoa bhaha'i la'ae ne olotando so mehabuno nada na'a. 24 Gaha'a nonandoomo dua potaga-tagali'a ne olotando anaguhu'ino, bhaha'i la'ae ne olotando maitu so mantasi'ano doabhie foliuno kabhala. 25 Nopugaumo Yesus ne andoa ambano, "Ingka pande'aaneomu kafeompu'ando sabhaha bansano liwu pata mande'aono ELOHIM dopahintangi ra'eatindo, mie mintahano kuasa dokonadamo kafeolu'ando ra'eati. 26 Tamaka hintimiu pae naembali nada na'a. Mie nefokoisa foliuno kabhala tabeano nahumabu nada mie nefokoai, mie neangka tabeano na'umondofao kafaraluundo mie bhaindo. 27 La'ae bhahaa foliuno kabhala? Mengkohano momaano kaa fo'ondofaono? Ingka momaano. Tamaka Idi ini ne olotamiu kanggetu fo'ondofaono. 28 Hintimiu sadaa-daa pobhai kanau'omu weo sabhaha kasabha netompaloiku. 29 Tapedamo Amaku nowa'a kanau kuasa afopahintangi, nadamo dua o Idi ama'angkoomu kuasa fopahintangiomu. 30 Ne na'a hintimiu naembali momaa'omu moho'uomu pombaliomu bhe Idi weo Kafopahinta'aku, bhe mengkohaomu ne kaengkoha'ano kolaki so mande'aono miendo Israel ompulu haa sampu'ano." 31 "Simon, Simon, fetingke kanau'o. Kafeompu'ando seetani pada nofealai nasumolo-solokoomu, tapedamo mie detepisao pae. 32 Tamaka Idi padamo asambahea'angko keana nosali kaparasaeamu. Nasumuli kaowu lalomu, fekatangkada lalondo bhahitie'imu." 33 Ambano Petrus, "Ompu, a'undamo atitohongku bhe amate apoowa bhe Hintu!" 34 Tamaka ambano Yesus, "Petrus, amohatoko. Alo aini dua pae'o nakumakuhua manu, natolu pakumo gumaga putae miina mande'a kanau." 35 Pada ana'a nofeenadamo ambano, "Wakutuuno atudukoomu paise mewowo'omu kadu-kaduno dhoi, bhaku tawa kaampini, bhahaa mokae'ao'omu ae?" 36 Ambado, "Miina sepali'a." Ambano toha Yesus, "Tamaka aitu la'ae kokadu-kaduno dhoino tetewei nawowo'e, pedamo dua ana'a kobhakuno. Maka la'ae tapa kokampueno naetaa naeaso pakeano maka nae'oli kampue. 37 Kapa'amo amohatokoomu, aeatino Kitabi tetewei nako'ulamo ne Idi peda ini, 'Anoa notilentu mie modai.' Hampano sabhaha tibuhino mulao'aono Idi napikiko'ulamo." 38 Dopugaumo anaguhu'ino, "Ingka nandoo kampue ne ini haa mata." Ambano Yesus, "Netaamo." 39 Pada ana'a Yesus nokalamo we simbalino kota, peda kaneano nohope te kabhawono Zaitun. Anaguhu'ino doangkafie dua. 40 Sahatono ne itu nopugaumo ambano, "Sambahea'omu keana nokangkanaikoomu kasoba." 41 Palusi aitu nofogaati wutono nape sekakulambi'a kakodo'ono, nofongkohamo tuuno maka nosambahea. 42 Ambano, "Amaku, ane umunda fogampi kana'e sabhaha kakadee-dee so netompaloiku, ampamo kaowu suano kapoindaloku tamaka kapoindalomu so kumadhadhia'ano." 43 Gaha'a nomai'iemo seemie mala'ekati nomai'ao te lani nofekatangka lalono. 44 Yesus nomahasai sepali'a lalono maka sadhulu-dhulu kakampuu-mpuu nosambahea. Antino tapedamo hea nobubuka nopotuhu ne wite. 45 Palusi nosambahea, noehemo nosuli se anaguhu'ino tamaka nohatofida nandoo doodo hampano kakompeahano lalondo. 46 Nopugaumo Yesus ambano, "Noafa gaha'a moodo'ao'omu? Wanumoomu sambahea'omu keana nokangkanaikoomu kasoba." 47 Tangasano Yesus nopugau, dohatomo mie setagua, nopa'induluanda Yudas, seemie mai'aono ne anaguhuno ompulu hoduano. Nohato Yudas noma'otimo Yesus bhe nowonoe. 48 Ambano Yesus, "Yudas, o kawono gaha'a tanda nepakemu mowa Anano Manusia ne limando kaewa?" 49 Dowoha so kumadhadhia'ano maitu mie poangkafi'aono Yesus dofeenamo, "Ompu, tatumoweliandamo kampue bhahaa?" 50 Seemie anaguhu'ino notowe bhatuano imamu bhalano sampe nondawu tingalano we suana. 51 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Da'omo itu." Lasao nofedampa tingalano mie ana'a maka nofeka'uhie. 52 Palusi ana'a nopugaumo Yesus ne meangka'indo imamu, neangka'indo dhagano Lambuno ELOHIM bhe kamu-kamungkula'i maino so humakoe, ambano, "Kona kanau'omu mie modai gaha'a sampe metaguomu kampue bhe kawangku? 53 Ingka se'o-se'oleo apoowa-owa bhe hintimiu weo Lambuno ELOHIM tamaka miina humako kanau'omu. Ampamo kaowu aitu nohatomo wakutuumiu, aini'aemo tempono kuasano kahohondo." 54 Pada ana'a Yesus dohakoemo maka dowowo'oe we lambuno Imamu Bhalano. Petrus noangka-angka mbonoda. 55 We wunta-wuntano kadeteno lambu na'a bhe mie detampo efi maka dengkoha dolibu-libue. Petrus nengkohamo dua bhe andoa. 56 Gaha'a seemie bhatua hobhine nowoha Petrus nengkoha-ngkoha ne owano efi, nofoti-fotindaemo maka nopugau ambano, "Mie aini ingka pobhai'ano mie amaitu." 57 Tamaka Petrus nogaga ambano, "Alee hobhine, ingka miina amande'aanea mie amaitu." 58 Miina naompona nowohaemo dua mie sigao'ano bhe nopugau, "Hintu ini seemie dua sabhangkando!" Tamaka ambano Petrus, "Alee mo'ane, suano idia!" 59 Napesedhamu pada ana'a nopugaumo dua seemie ambano, "Kotu-kotu'u anoa ini pobhai'anomo, kapa'amo anoa ini mieno Galilea dua." 60 Tamaka ambano Petrus, "Alee mo'ane, ingka suano! Miina amande'aanea ma'anano pugaumu na'a." Gaha'a tangasano nopugau tanosikakuhua'amo manu. 61 Ompu nodoli no'ondomo Petrus, maka Petrus nofe'ulaimo pugauno Ompu, "Pae'o nakumakuhua'a manu alo aini, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanau." 62 Petrus lasao nolimba bhe no'ae, nokompeaha sepali'a lalono. 63 Mie dhumaganino Yesus doele-elee bhe dohambisie. 64 Matano dodampue maka dofeenae ambado, "Alee anabii, soba bhotoe la'ae humambisiko itua?" 65 Nobhahi dua kafeka'aebu sigao'ano nepugau'aondo ne Anoa. 66 Hato nomentae dosihompumo kamu-kamungkula'indo Yahudi, neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi maka doowa Yesus te wiseno Sahano Agama. 67 Ambado, "Ane hintu ini kotu'u Mesias Omputo Fosalamatino, fohato kainsami." Ambano Yesus, "Mahingga amohatokoomu, tetewei pae marasaea'omua. 68 Mahingga ameenakoomu, ingka pae tumobhoosi kanau'omua. 69 Notandamo aitu Anano Manusia nengkohamo ne suanano ELOHIM kokuasano." 70 Kosasawindo dopugau ambado, "Ane peda na'a, gaha'a hintu ini Anano ELOHIM?" Ambano Yesus, "Ingka peda pugaumiu itu." 71 Ambado dua, "So dua ae dae'ondofiomu sakusii? Ingka dofetingkee'omu nopugau'ao wutono."
1 Kosasawindo Sahano Agama na'a doehemo maka doowa Yesus se Pilatus. 2 Dohato dosangkatiemo ambado, "Tahatofie mie aini nefekakolilino ra'eati mani, pakade no'ele'a kainsami tatumanduao sewa ne Omputo Kaisar. Anoa nokona dua wutono Kristus, ma'anano Omputo Fosalamatino." 3 Pilatus nofeenamo ne Yesus ambano, "Hintumo ini omputo miendo Yahudi?" Ambano Yesus, "Pedamo pugaumu na'a." 4 Nopugaumo Pilatus ne meangka'indo imamu bhe ne mie bhahi ambano, "Miina sepali'a aepo'awa'ao ka'alano mie aini." 5 Tamaka andoa maitu dhulu ka'osa dowadhumpae ambado, "Anoa ini nehabu kahunggano liwu, ra'eati ne Yudea kosekadie'ae nowudhuanda kafoina'uno, notanda we Galilea ampa we ini." 6 Sanofetingke peda maitu Pilatus nofeenamo bhaha'i Yesus maitu mieno Galilea. 7 Nopande'aane kaowu Yesus nomai'ao we kadie neowano Herodes, Pilatus nofotudumo daowae te wiseno Herodes. Wakutuu ana'a kolaki Herodes nandoo'e dua we kotano Yerusalem. 8 Sanowoha Yesus, kolaki Herodes no'ia sepali'a, kapa'amo nomponamo gaono namohae. Nentuhumo nofetingke bhihitano bhe gaono mpuu namoha Yesus naehabuane tanda timente'aono. 9 Nobhahi nefeena'aono ne Yesus, tamaka Yesus miina sepali'a natumobhoosiea. 10 Tangasano nofee-feenae na'a, neangka'indo imamu bhe pande-pande Kitabi dodhulumo te wise dokei'ao sabhaha kasangkatindo. 11 Notanda ne itu Herodes bhe tantara'ino dofeka'aebumo Yesus bhe doele-elee, pada ana'a dofokanaanemo dhubano kolaki maka dofosulie se Pilatus. 12 Notandamo oleo aitu Herodes bhe Pilatus doposabhangkamo; kumundo'ano sadhia dopowengke. 13 Pada ana'a Pilatus nofohompumo neangka'indo imamu, kamungkula'i bhe ra'eati, 14 maka nopugau ne andoa ambano, "Mie aini owae'omu ne wiseku, ambamiu nefekakolilino ra'eati. Ingka padamo apahakesaa'e ne wisemiu, tamaka miina sepali'a apo'awa'ao ka'alano mie aini peda nesangkatimiu itu. 15 Pedamo dua na'a kolaki Herodes, sampe mie aini nofosuliemo toha ne insaodi. Sakotu'u'ano miina nakonihabua so mantasi'ano damongkoe. 16 Dadi'anomo amepekie maka amolapae." 17 Ne oleono hohaea'a pedando na'a Pilatus tabeano sadhia nefolapaanda seemie katohongku. 18 Tamaka kosasawindo dosikei-kei'amo ambado, "Pongko mie aitu, folapa kainsami Barabas!" 19 Gaha'aitumo Barabas ini dotohongkue mba'inomo neangkafi kahungga weo kota bhe nofopongko. 20 Nofendua toha Pilatus nopugau nofekahaa-haa'ie ne mie bhahi, hampano gaono namolapa Yesus. 21 Tamaka andoa tadokei ambado, "Kantai'e te sau salipu! Kantai'e te sau salipu!" 22 Tolu paku'aomo aini Pilatus nopugau ambano, "Tamaka habu modai medando ae gaha'a nehabuno mie aini? Ingka miina sepali'a apo'awa'ao ka'ala so mantasi'ano damongkoe. Dadi'anomo amepekie maka amolapae." 23 Tamaka dowadhumpae kansuhu bhe dokei desalo Yesus dakumantai'e te sau salipu. Panda-pandano dofotalo'aomo keindo. 24 Dadi'anomo Pilatus nobhotusiemo damangkafi kamesalondo. 25 Katohongku sa'ituini, mie mehabuno kahungga bhe fopongkono na'a, nofolapaandaemo peda kamesalondo, tamaka Yesus noowaandae dahumabue ampa kapoindalondo. 26 Wakutuuno dowowo'o Yesus we sembalino kota, detaangimo seemie konea'ano Simon miendo Kirene maka dofotongkuane sau salipuno Yesus bhe dotudue namangkafie. Anoa ini kane'o nosuli mai'ao we simbalino kota. 27 Dobhahi sepali'a mie mangkafino Yesus, ne olotando mie bhahi maitu dobhahi dua hobhine'i do'aefie bhe dekangko'ae. 28 Gaha'a Yesus tanodolikida bhe nopugau ambano, "Alee hobhine'ino Yerusalem, koise mo'aefiomu Idi, tamaka mo'aefi wutomiu bhe ana'imiu. 29 Kapa'amo mada kaowu nahumato tempono o mie dapugau, 'Nokodawua mpuu hobhine mo'afano, tapa mefolenteno ana'i bhe tapa fofotitino.' 30 Ne na'a mie dapugau ne gunu, 'Mosansa tabuhiki kainsami,' bhe ne kabhawo, 'Hohawu kainsami.' 31 Kapa'amo ane sau mo'uhi dohabue peda ini, damafa'iane bhahaa sau kamateno?" 32 Nandoo dua dohodua mie modai newowo'ondo so damongko dapoowa-owa bhe Yesus. 33 Dohato te kabhawo konea'ano Ka'uada, Yesus dokantai'emo te sau salipu. Pedamo dua ana'a mie modai hoduano, seemie we suanano, seemieno we kemano. 34 Nopugaumo Yesus ambano, "Ama, amponida kapa'amo miina damande'aanea nehabundo." O tantara dodawu-dawumo pakeano, dopodaduane mbali notipande'aoane dawuno seemie-seemie. 35 Mie bhahi deehe-ehe ne itu do'ondo-ondo sabhaha kumadhadhia'ano. Kamu-kamungkula'i doele-elee ambado, "Mie sigao'ano nofosalamatida, ane kotu-kotu'u anoa ini Mesias, Omputo Fosalamatino nepilino ELOHIM, ingka naetaamo namosalamati wutono." 36 O tantara doele-elee dua bhe domai dowa'ane angguru mokolo. 37 Ambado, "Ane hintu ini omputo miendo Yahudi fosalamati wutomu." 38 Te wawo, ne potala'ano fotuno, notibuhi "|scAnoamo ini Omputo miendo Yahudi.|r" 39 Seemie ne olotando mie modai tikantaino maitu nofeka'aebumo dua Yesus ambano, "Kuna'ekumo hintu ini Mesias. Soba fosalamati wutomu bhe insaodi dua." 40 Tamaka notangahiemo dua seemieno ambano, "Miina mote'i gaha'a ne ELOHIM? Kahukumu ne'awamu ingka nopototo bhe anoa. 41 Ampamo kaowu intaodi ini nopantasimo detahima kahukumu hampano kabhoosinomo habunto, tamaka mie aini miina sepali'a nakoka'alaa." 42 Pada ana'a nopugaumo ne Yesus ambano, "Yesus, fe'ulai kanau humato membali Omputo." 43 Nopugaumo Yesus ambano, "Amohatoko, se'oleo itu dua hintu pobhai kanau te surugaa." 44 Hambi-hambi ompulu haa mata pana oleo, kosekadie'ae nodapoe kahohondo ampa hambi tolu mata kama'oleono, 45 kapa'amo oleo miina nakotilangaa. Kai bhalano mbali kahondomi weo Lambuno ELOHIM nopobhensi nopofelabunta. 46 Pada ana'a Yesus nokei nofekandii-ndii, "Ama, inawaku aposahuna'aanemo ne handano limamu." Pada nopugau peda na'a nobhotumo. 47 Nowoha kadhadhia ana'a neangkando tantara nopudhi nofekakalabhia ELOHIM ambano, "Kotu-kotu'u anoa ini mie banara!" 48 Dobhahi mie sihompuno ne itu do'ondo-ondo kumadhadhia'ano. Dowohae kaowu peda ana'a, kosasawindo dosulimo bhe dotofa mbadhando ka'osano sosondo. 49 Kosasawindo mie popande'aono bhe Yesus tadeehe-ehemo we kodo'o'ano, pedamo dua na'a hobhine'i mangkafie notanda we Galilea. Bhahi-bhahi'ae kadhadhia ana'a dowohae. 50 Nandoo seemie konea'ano Yusuf, nopesua dua ne Sahano Agama. Anoa ini mie metaa bhe mie banara, 51 sampe miina namangkafie kabhotusi bhe habundo Sahano Agama maitu. Yusuf ini nomai'ao we Arimatea, liwundo dua miendo Yahudi. Anoa neanta-antagi dua kahato'ano Kafopahinta'ano ELOHIM. 52 Anoa nokalamo nopo'awa'ao Pilatus nesalo maeatino Yesus. 53 Pada nofosampue, maeatino Yesus nowaluanemo bhalatu mo'alusu maka nofondolee weo lia kafokobuhu'a neselindo ne kabhawono kontu. Kobuhu aitu miina'o sepali'a natipakea. 54 Oleo ana'a oleono Dhumaa, oleono Sabat noma'omo nahumato. 55 Hobhine'i poowa-owa'ano Yesus domai'ao we Galilea doangkafimo Yusuf. Kobuhu ana'a dowohae, bhe dowohae dua peda amai maeatino Yesus dofondolee we lalo. 56 Hato dosuli defontaa-ntaamo sabhaha kagule bhe mina-mina kawondu so daminaki'ao maeatino Yesus. Ne oleono Sabat dofewulemo doangkafi tubhono agamando.
1 Kane'o nohaha kamentae ne oleono Ahadhi, hobhine'i na'a dokalamo we kobuhu dewowo'o bhe kagule kakawonduindo mie mate toka nefontaa-ntaando. 2 Dohato we kobuhu, gaha'a kontu kasongkono fointono kobuhu ingka notidolemo. 3 Andoa dopesua weo lia kafokobuhu'a na'a, tamaka maeatino Yesus miina daohaea. 4 Tangasano detongo-tongo'ao kadhadhia amaitu, tamba'omo nandoo mie dohodua deehe-ehe ne owando, pakeando nokosilo. 5 Hobhine'i maitu dote'i sepali'a sampe dosudhu ampa we wite, tamaka mie hoduano maitu dopugau ambado, "Noafa gaha'a me'ondofi'ao'omu mie dumadi ne olotando mie mate? 6 Miinamo bhe Anoa ne ini, nowanumo mai'ao ne mate. Fe'ulai'eomu pugauno ne hintimiu we Galilea endefi'ini, 7 ambano: Anano Manusia tabeano daowae ne limando mie kodhosa maka dakumantai'e te sau salipu, bhe ne katolu oleono namanumo mai'ao ne mate." 8 Andoa lasao dofe'ulai pugauno Yesus na'a. 9 Hato dosuli domai'ao we kobuhu, detula-tula'aomo kosasawi'ae kadhadhia amaitu ne koompulu seemiendo rasulu'i bhe sabhangka'indo sigao'ano. 10 Hobhine'i andoa na'a ndo Maria Magdalena, Yohana bhe Maria inano Yakobus. Nandoo dua hobhine poowa'ando detula-tula dua ne rasulu'i. 11 Tamaka weo fekihindo rasulu'i, pugaundo hobhine'i maitu sanea tula-tula hewu, sampe miina damarasaeada. 12 Mahinggamo peda amaitu, Petrus noehe lasao notende se kobuhu. Nofeonga we lalo, gaha'a ta'o kawalu newohano. Pada aitu nosulimo. Nofeenamo totono lalono, "O ae bhahaa kumadhadhia'ano ini?" 13 Oleo aitu dua dohodua anaguhu'ino Yesus dokalamo we se'onu liwu konea'ano Emaus, kakodo'ono bhe Yerusalem napeompulu sekilo. 14 Weo kala-kalando na'a detula-tula'aomo sabhaha kadhadhia mada'ano maitu. 15 Tangasano detula-tula dopolo-pololi'ao fekihindo, nomaimo wutono Yesus noma'otida maka nekala-kala nopoowa-owa bhe andoa. 16 Andoa dowohae, tamaka nandoo bhe umontomino matando sampe miina damande'aane la'ae mie maitu. 17 Yesus nofeenadamo ambano, "Metula-tula'ao'omu ae bhahaa we laano sala ini?" Andoa lasao dofetumpu, woha'ano ulando noguguhu sepali'a. 18 Seemie konea'ano Kleopas notobhoosimo ambano, "Bhahaa seemie-miemu hintu ini mie humato we Yerusalem tapa mande'aono kadhadhia ha'oleo ini ne watu?" 19 Ambano Yesus, "O ae bhahaa?" Dotobhoosimo ambado, "Kadhadhiano Yesus miendo Nasaret. Anoa seemie anabii, pugauno bhe habuno nokokuasa weo pomatano ELOHIM bhe weo pomatano kosasawindo mie. 20 Tamaka neangka'indo imamu bhe kamu-kamungkula'i mani doowae ne kaewa dobhotusiane mate maka dokantai'e te sau salipu! 21 Gaha'aitumo endefi'ini taposahuna'ao anoamo so mobebasino miendo Israel, maka ampa aini tolu oleomo nopalusi sabhaha kadhadhia ana'a. 22 Pakade inia dofekatikenda kainsami hobhine'i sabhangka mani. Kane'o nohaha kamentae andoa dokala we kobuhu, 23 tamaka miina damohae maeatino. Dosuli deowamo dua bhihita, ambado dokopowoha'ao mala'ekati dopugau ne andoa putae Yesus suli nodadi. 24 Pada ana'a seemie hodua sabhangka mani dokala we kobuhu maka nepo'awa'aondo nopobutu bhe pugaundo hobhine'i maitu. Tamaka wutono Yesus miina daohaea." 25 Nopugaumo Yesus ambano, "Kabhohemiu gaha'a, kahenteno totono lalomiu, sampe miina marasaea'omu sabhaha nekosuaha'aondo ana-anabii! 26 Ingka Mesias Omputo Fosalamatino tetewei naenamisi kadeki kosasawi'ae maitu so namehapi'ao kakalabhiano." 27 Pada peda maitu notalesaandamo tibuhino weo sabhaha Kitabi mulao'aono Wutono, notanda ne Kitabino Musa ampa ne Kitabindo ana-anabii sigao'ano. 28 Dohato we owano liwu kahope'ando, woha'ano Yesus nakumala kansuhu. 29 Tamaka andoa dofosuhue ambado, "Angkamo kadeki bhe insaodi sealo itu, ingka naohondomo; oleo noma'omo nasumoo." Dadi'anomo nopesuamo weo lambudo nabutu ne itu. 30 Hato naomaa bhe andoa, Yesus nealamo roti, nobarakatie maka nobhebhehae bhe nodawuandae. 31 Wakutuu aitu dua matando nosimentalea'amo lasao dopande'aane Anoa maitu Yesus, gaha'a lasao noila nomai'ao ne olotando. 32 Dopugaumo sapada andoa ambado, "Ingka uumbemo, totono lalonto notisangke sepali'a wakutuu nopugau bhe intaodi we laano sala nofotalesa'ao wambano Kitabi." 33 Wakutuu ana'a dua lasao doehe maka dosuli we Yerusalem. Dohato dopo'awa'aomo rasulu'i ompulu seemieno tangasano dopohompu-hompu bhe sabhangka'i sigao'ano. 34 Ambado rasulu'i, "Nokotu'u mpuu Ompu nowanumo mai'ao ne mate! Padamo nofotiwoha Wutono ne Simon!" 35 Anaguhu hoduano sa'ituini lasao detula-tula'aomo dua kadhadhia we laano sala bhe katipande'ao'ano wakutuuno nebhebheha roti. 36 Tangasano detula-tula'ao kadhadhia ana'a, Yesus tamba'omo neehe-ehe ne wunta-wuntando bhe nopugau ambano, "Katohopono dadi so hintimiu!" 37 Andoa dokohedu bhe dote'i, kuna'endomo dowoha kahanda. 38 Tamaka Yesus nopugau ambano, "Noafa kohedu'ao'omu? Noafa nopoibhaha'ao totono lalomiu? 39 Fe'ondoomu limaku bhe a'eku ini. Ingka Idimo inia, kadampa kanau'omu bhe ondo kanau'omu, kapa'amo kahanda miina nakombadhaa miina nakobukua peda newohamiu ne Idi ini." 40 Poowa nopugau peda ana'a, Yesus nofotiwohaandamo limano bhe a'eno. 41 Gaha'a andoa miina'o dua damarasaea hampano ka'iando bhe mentendo. Yesus nopugaumo dua ambano, "Nandoo bhahaa oti nehumaa ne ini?" 42 Dadi'anomo dowa'anemo sedodo kaholeno kenta. 43 Yesus noalae maka nohumaa'e ne wisendo. 44 Ambano dua, "Pedamo ini patudhuno pugauku wakutuuno apobhaiangkoomu endefi'ini. Ingka afohatokoomu kosasawi'ae tibuhino weo Kitabino Musa, Kitabindo ana-anabii bhe Kitabino Laguno Daud tetewei nako'ula." 45 Pada ana'a Yesus nolengkamo fekihindo sampe dolosangiemo wambano Kitabi. 46 Ambano toha, "Notibuhi peda ini: Mesias Omputo Fosalamatino tetewei naenamisi kakadee-dee bhe namanu mai'ao ne mate ne katolu oleono. 47 Nandoo dua notibuhi: weo neano Omputo Fosalamatino daefolele bhihita ne sabhaha bansano liwu putae dametompa'ao dhosando maka ELOHIM na'umamponida. Bhihita ana'a damolelee natumanda we Yerusalem. 48 Hintimiumo sakusii so mefoleleno bhihitano kadhadhia aini. 49 Mada kaowu o Idi amakatuangkoomu toka nedhandi'aono Amaku. Ampamo kaowu hintimiu tetewei meateomu weo kota ini sampe nakumabhintikoomu kuasa namai'ao te surugaa." 50 Pada peda maitu Yesus nowowo'odamo we simbalino kota ampa te owano Betania. Hato ne itu nosangke limano maka nobarakatida. 51 Tangasano nobarakatida, Yesus nogaatidamo notisangke te surugaa. 52 Andoa dosudhu dotaohao sombado. Pada ana'a dosulimo we Yerusalem, kawulando maka lalondo. 53 Andoa sadhia weo Lambuno ELOHIM, dopudhi dofekakalabhia ELOHIM.
1 Pakatandano nekonando Bhoasao nonandoomo. Bhoasao amaitu nopobhai bhe ELOHIM. Bhoasao amaitu nopototo bhe ELOHIM. 2 Anoa maitu mpini pakatandano nopobhai bhe ELOHIM. 3 Sabhaha ndumandoono nofokonandoo'e ELOHIM noangka ne Anoa. O ae maka dua nefokonandoo, kanandoo'ano noangka ne Anoa. 4 Bhoasao amaitu kamai'ao'ano dadi, dadimo amaitu meowano tilanga mbali manusia. 5 Tilanga amaitu nokotila weo kahohondo, bhe kahohondo amaitu miina namoolie nopeonie. 6 Nohatomo seemie katuduno ELOHIM neano Yohanes. 7 Anoa ini nomai nosakusii'ao tilanga amaitu, neanomo kosasawindo manusia dametingke bhihitano bhe damarasaea ne tilanga. 8 Anoa ini suano tilanga amaitu, nomai kaowu nasumakusii'ao tilanga amaitu. 9 Tilanga amaitu tilanga sakotu'uno, nahumatomo we dhunia somo tumilano kosasawindo manusia. 10 Bhoasao amaitu nonandoomo we dhunia; dhunia nofokonandoo'e ELOHIM noangka ne Anoa, tamaka dhunia miina namande'aanea. 11 Anoa nohato ne liwuno wutono, tamaka saliwuno miina datumahimaea. 12 Tamaka nandoo dua tumahimae bhe marasaeano weo neano. Kosasawindo maitu nowa'anda kapooli daembali ana'ino ELOHIM. 13 Dembali ana'ino ELOHIM, ma'anano miina peda lentendo manusia, nomai'ao ne kapoindalono mbadha tawa kapoindalono mo'ane, tamaka dadi bu'ou na'a nomai'ao ne ELOHIM. 14 Bhoasao amaitu nembalimo manusia neate bhe intaodiomu; dowohaemoomu kakalabhiano, dadino nopono'ao kanini kaasi bhe kabanara. Kakalabhia na'a notahimae peda seemie Ana Kaenseemieno ELOHIM. 15 Yohanes nosakusii'ao Anoa bhe nekei-kei ambano, "Anoamo ini nepulao'aoku wakutuuno afohatokoomu, 'Anoa nahumato namada idi, tamaka sakotu'uno nofoliu kanau Anoa, hampano nonandoomo wawo Anoa bhe idi!' " 16 Kabhalano kanini kaasi sampe kosasawintoomu nopoangka-angkatulu de'awaomu kabarakati. 17 Tubhono agama Yahudi dotahimae'omu ne anabii Musa, tamaka kanini kaasi bhe kabanara notiwoha ne Yesus Kristus. 18 Bhe naseemie miina'o bhe mohano ELOHIM, mpahinomo Ana Kaenseemieno. Anoa ini nopototo bhe wutono ELOHIM bhe notai mpuu lalono ne Amano. Anoamo ini motiwohae ne intaodiomu. 19 Neangka'indo miendo Yahudi we Yerusalem detudumo seemie hodua imamu bhe sampu'ano Lewi, . dakumala ne Yohanes maka dofeena ambado, "La'ae bhahaa hintu ini?" 20 Yohanes miina nagumau-gauda, nekapunaanda menta-mentalea ambano, "Idi ini suano Mesias, Omputo Fosalamatino." 21 Ambado toha, "Ane peda na'a, la'ae gaha'a hintu ini? Bhahaa anabii Elia?" Tamaka Yohanes notobhoosi ambano, "Suano." Ambado dua, "Hintumo bhahaa anabii neanta-antagi?" Ambano, "Suano." 22 Maka dopugau dua, "La'ae gaha'a hintu ini? Kapa'amo insaodi ini tetewei tamosampee katobhoosimu ne tumudu kainsami. Kona wutomu la'ae bhahaa?" 23 Ambano Yohanes, "Idimo ini nepulao'aono anabii Yesaya, 'Nandoo suaha mekei-keino we pandaso bhalano. Fekalaa'eomu so kaangka'ano Ompu.' " 24 Ne olotando mie netudundo maitu nandoo dua miendo Farisi. 25 Andoa ini dofeenamo ne Yohanes ambado, "Ane hintu suano Mesias Omputo Fosalamatino, suano anabii Elia, suano dua anabii neanta-antagi, noafa dua fokadiu'ao?" 26 Yohanes notobhoosidamo ambano, "Idi afokadiu'ao oe, tamaka ne wunta-wuntamiu itu neehe-ehe seemie tapa nepande'aomiu. 27 Anoamo so humatono namada Idi; mahinggamo alumense katapuno kaampini ne a'eno pae amantasia." 28 Aini nokadhadhia we Betania, we sewetano umeleno Yordan, we kafokadiu'ano Yohanes. 29 Nomentae Yohanes nowohamo Yesus nomai'ie. Nopugaumo ambano, "Ondoe'omu Anano Dhumbano ELOHIM, tumolosino dhosano dhunia. 30 Anoamo nepulao'aoku wakutuu apugau, 'Anoamo so humatono namada idi; tamaka sakotu'uno nofoliu kanau Anoa, kapa'amo nonandoomo wawo Anoa bhe idi.' 31 Kabhao-bhaono miina dua amande'aanea bhaha'i la'ae Anoa maitu, tamaka patudhuno kahato'aku ini afokadiu'ao oe, neanomo Anoa amotiwohaandae miendo Israel." 32 Yohanes nosakusii'ao dua newohano, "Idi awoha Rohino ELOHIM nosampu nomai'ao te lani nokatu fute'o maka neate te wawono. 33 Wakutuu ana'a idi miina'o dua amande'aanea bhaha'i la'ae Anoa maitu. Tamaka ELOHIM tumudu kanau afokadiu'ao oe tokamo nokobhoasao ne idi ambano, 'Ane moha Rohino ELOHIM nasumampu maka naeate te wawono seemie, Anoamo itu so fokadiu'aono Rohino ELOHIM.' 34 Idi awoha'aomo wuntano mataku, dadi'anomo asakusiiane Anoamo ini Anano ELOHIM." 35 Pooli nomentae Yohanes neehe-ehemo dua ne itu bhe anaguhuno dohodua. 36 Wakutuu nowoha Yesus nolalo nopugaumo ambano, "Ondoe'omu Anano Dhumbano ELOHIM!" 37 Dofetingke pugauno Yohanes, anaguhuno hoduano maitu lasao dokala doangkafi Yesus. 38 Gaha'a Yesus nodoli, nowohada doangkafie, dadi'anomo nofeenadamo ambano, "Me'ondofiomu ae?" Ambado, "Rabi, meate ne amai?" (Rabi ma'anano Guru). 39 Ambano Yesus, "Maimoomu woha'ao wutomiu." Dadi'anomo dokalamo doangkafie, dowohaemo kaeate'ano maka oleo aitu deate bhe Yesus. Wakutuu ana'a hambi-hambi fato matamo. 40 Mie hoduano metingkeno pugauno Yohanes sampe doangkafi Yesus, seemie neano Andreas, kakuta'ano Simon Petrus. 41 Andreas ini lasao no'ondofi Simon kakuta'ano bhe nofohatoe ambano, "Insaodi padamo tapo'awa bhe Mesias." (Mesias nopototo bhe Kristus, ma'anano Omputo Fosalamatino). 42 Andreas noowamo Simon ne Yesus. Yesus no'ondo Simon bhe nopugau ambano, "Hintu Simon anano Yohanes; dakumonako Kefas, nopototo bhe Petrus ." 43 Hato nomentae Yesus ne'onumo lalono nokala we kadieno Galilea. Ne na'a nopo'awa bhe Filipus maka nosali'ie, "Mai angkafi kanau!" 44 Filipus maitu nomai'ao we Betsaida, liwundomo dua Petrus bhe Andreas. 45 Filipus no'ondofimo Natanael maka nofohatoe, "Insaodi padamo tapo'awa bhe mie nepulao'aono anabii Musa weo Kitabino bhe nepulao'aondo anabii sigao'ano. Neano Yesus, anano Yusuf nomai'ao we liwuno Nasaret." 46 Ambano Natanael, "Nandoo dua gaha'a metaa'ano mai'aono we Nasaret?" Ambano Filipus, "Mai, woha'ao wutomu!" 47 Nowoha Natanael nomai, Yesus nopugaumo ambano, "Ondoomu, anoa ini miendo Israel sakotu'uno, miina namande naepaha-pahaa." 48 Ambano Natanael, "Peda ae pande'a kanau bhahaa?" Notobhoosimo Yesus ambano, "Miina'o nasumali'iko Filipus, awohakomo we pandano pu'uno ara." 49 Ambano Natanael, "Guru, Hintu Anano ELOHIM, Hintumo Omputono Israel." 50 Ambano Yesus, "Ingka padamo afohatoko awohako we pandano pu'uno ara. Kaparasaea'amumo bhahaa? Namada kaowu sadhulu kabhala kadhadhia so newohamu." 51 Pada aitu Yesus nopugaumo dua ambano, "Amohatoko, kotu-kotu'u omoha lani namoengka bhe mala'ekatino ELOHIM damoni sumampu ne Anano Manusia."
1 Nopooli tolu oleo nandoo hame-hameno kagaa we liwuno Kana we kadieno Galilea. Ne na'a bhe inano Yesus dua. 2 Yesus bhe anaguhu'ino dobhasida dua we kahame na'a. 3 Wakutuuno anggurundo nowolomo, nopugaumo inano Yesus ne Anoa, "Nowolomo anggurundo." 4 Ambano Yesus, "Noafa pugau'ao ne Idi, ina? Ingka miina'o nahumatoa tempoku." 5 Tamaka inano Yesus nopugau ne mie mehe-mengkohano ambano, "O ae maka dua netudu'aono, angkafie'omu!" 6 Ne itu nandoo nomo wua gusi dofontaa-ntaa'e mbali defewaniu'ao peda kaneando miendo Yahudi. Uleano see-seewua napemo'ono litere. 7 Nopugaumo Yesus ne mie mehe-mengkohano ambano, "Fosingi'ianeomu oe gusi andoa itu." Gusi ana'a dofosingi'ie ampa nopono. 8 Nopugaumo Yesus ne andoa ambano, "Aitu metambuomu seendai maka owaaneomu kamungkula mande'aono kahame ini." Andoa deowaanemo. 9 Kamungkula mande'aono kahame na'a nofenamimo oe membalinomo angguru maitu. Anoa miina namande'aane bhaha'i nomai'ao ne amai angguru maitu, ampamo kaowu mie mehe-mengkohano tumambue mande'aanea. Dadi'anomo lasao nosali'i lo'ia bu'ou mo'ane, 10 bhe nopugau ambano, "Kotika mehabuno kahame nefolimba deki angguru foliuno kambaka. Nobhahi kaowu dofoho'u humatono, kane'omo defolimba tapa sea'e mombaka'ano. Gaha'a hintu ini mehunsa-hunsa angguru foliuno kambaka, kane'o folimbae aitu!" 11 Kadhadhia aini tanda timente'aono kabhao-bhaonomo nehabuno Yesus; nokadhadhia we liwuno Kana kadieno Galilea. Pedamo aini Yesus nofotiwoha kakalabhiano sampe anaguhu'ino doparasaea'emo. 12 Pada aitu Yesus nokalamo we liwuno Kapernaum nopoowa-owa bhe inano, bhahitie'ino bhe anaguhu'ino. Andoa deate ne itu se'oleo haa oleo kaomponano. 13 Hato noma'o hohaea'ano Paskando miendo Yahudi, Yesus nokalamo we Yerusalem. 14 Weo kadeteno Lambuno ELOHIM nehatofi mie mahaasono sapi, o dhumba, o dhaadhaha bhe mebhase-bhaseno dhoi dengkoha-ngkoha ne itu. 15 Yesus nehabumo kahambi mai'ao ne habuta maka kosasawindo mie maitu bhe sapindo bhe dhumbando no'ambada domai'ao weo kadeteno Lambuno ELOHIM. Medhando mebhase-bhaseno dhoi nobhansualeda, dhoindo nokambuhie ne wite. 16 Mie mahaasono dhaadhaha notududamo ambano, "Fogampidamo kosasawi'ae itu; koe habuomu lambuno Amaku ini mbali kapodaoa'a." 17 Anaguhu'ino dofe'ulaimo tibuhino weo Kitabi, "Kaasiku ne lambumu tapedamo efi weo totono laloku somo mekawolo kanau." 18 Miendo Yahudi dofoewa Yesus ambado, "Motiwoha kainsami tanda timente'aono medano ae bhahaa so katandaino hakumu mehabu peda itu?" 19 Yesus notobhoosida ambano, "Hunggae'omu Lambuno ELOHIM ini maka namooli tolu oleo atumokaemo dua amoehee." 20 Dopugaumo miendo Yahudi ambado, "Fato fulu nomo ta'u kaomponano Lambuno ELOHIM ini dofoehee maka dotokae, gaha'a hintu moehee natolu oleo kaowu?" 21 Tamaka Lambuno ELOHIM nepulao'aono maitu, mbadhano Wutono. 22 Nopalusi kawanu'ano nomai'ao ne mate, kane'omo anaguhu'ino dofe'ulai'e pugauno maitu. Dadi'anomo doparasaeamo ne wambano Kitabi bhe wambano Yesus. 23 Tangasano Yesus we Yerusalem ne hohaea'ano Paska dobhahi mie marasaeano ne Anoa, hampano dowohamo tanda timente'aono nehabuno. 24 Tamaka Yesus miina naposahuna'ao Wutono ne andoa maitu, hampano nopande'aanda kosasawindo. 25 Miina namaraluu damohatoane fe'ilindo manusia, kapa'amo nopande'aane totono lalondo manusia.
1 Nandoo seemie Farisi neangkando agama Yahudi, neano Nikodemus. 2 Nohondo oleo, nokalamo nopo'awa'ao Yesus. Ambano, "Guru, tapande'aane Hintu guru katuduno ELOHIM. Kapa'amo bhe naseemie pae bhe mandeno mehabuno tanda-tanda timente'aono nehabumu itu, ane pae napobhaiane ELOHIM." 3 Notobhoosimo Yesus ambano, "Amohatoko, kotu-kotu'u ane seemie pae sumuli nalumente, paise naoha Kafopahinta'ano ELOHIM." 4 Ambano Nikodemus, "Nada amai bhahaa seemie kamungkula sumuli nalumente? Naembali bhahaa namesua toha weo tieno inano maka sumuli nalumente?" 5 Ambano Yesus, "Amohatoko, kotu-kotu'u ane seemie pae nalumente mai'ao ne oe bhe Rohino ELOHIM, pae namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 6 Mbadhano manusia nolente mai'ao ne mbadhano manusia; tamaka rohi nolente mai'ao ne Rohino ELOHIM. 7 Koise mentea mba'inomo afohatoko tabeano sumuli lumenteomu. 8 O kawea nofiu ampa kapoindalo'ano, dofetingkee soonoa tamaka miina damande'aane nomai'ao ne amai tawa nohope ne amai. Peda dua ana'a sasuka mie lumente'ano ne Rohino ELOHIM." 9 Notobhoosimo Nikodemus ambano, "Nada ae nakumadhadhia bhahaa?" 10 Ambano Yesus, "Hintu ini o gurundo miendo Israel, gaha'a miina lumosangiea medando aini? 11 Amohatoko, kotu-kotu'u insaodi tapugau'ao kaowu nepande'ao mani, bhe tasakusii'ao kaowu newoha mani, tamaka hintimiu miina tumahimae'omua. 12 Sangi'anomo apuga-pugau'ao kanandoono dhunia miinamo marasaea kanau'omua, bhemo dua apuga-pugau'ao kanandoono surugaa! Ingka tetewei pae marasaea'omua. 13 Bhe naseemie miina'o bhe monino te surugaa, ampamo kaowu Anano Manusia - Idimo ini - sumampuno mai'ao te surugaa. 14 Tapedamo anabii Musa nefopika ule tambaga ne sau maka nosangkee nofekalangkee we pandaso bhalano, nadamo dua ana'a Anano Manusia tetewei dasumangkee damekalangkee, 15 neanomo sasuka marasaeano ne Anoa dadumadi suhue dhamani. 16 Hampano kabhalano kanini kaasino ELOHIM ne dhunia ini, sampe nofowa'aomo Anano Kaenseemie, neanomo sasuka marasaeano ne Anoa pae nabinasaa, tamaka nae'awa dadi suhue dhamani. 17 Kapa'amo ELOHIM notudu Anano we dhunia ini pae so nahumukumu'ao dhunia, tamaka namangkamo ne Anoa, ELOHIM namosalamati dhunia. 18 Sasuka marasaeano ne Anoa paise nae'awa kahukumu, sasuka tapa marasaeano ne'awamo kahukumu, mba'inomo miina namarasaea ne Anano Kaenseemieno ELOHIM. 19 Kahukumu ana'a peda ini: o tilanga nohatomo we dhunia, tamaka manusia dopoindalo kahohondo bhe tilangaa, kapa'amo nodai podiundo. 20 Sasuka humabu modaino nebansi tilanga maka miina nakumala ne kotilanga'ano, keana notiwoha podiu modaino. 21 Tamaka sasuka mie mangkafino kabanara namai ne kotilanga'ano, neanomo natiwoha podiuno maitu nohabue noangkafi kapoindalono ELOHIM." 22 Pada ana'a Yesus nokalamo we witeno Yudea nopoowa-owa bhe anaguhu'ino. Ne itu neate nopobhai bhe andoa bhe nofokadiu. 23 Gaha'a Yohanes Fokadiuno nofokadiu dua, we Ainon we owano Salim, hampano ne itu nobhahi oeno. Mie bhahi domai ne na'a maka nokadiuda. 24 Wakutuu ana'a Yohanes miina'o natitohongkua. 25 Gaha'a anaguhu'ino Yohanes dopotagalimo bhe seemie Yahudi; dopotagali'ao atorano defewaniu weo tubhono agamando. 26 Dadi'anomo dokalamo ne Yohanes maka dopugau ambado, "Guru, ingka nandoo me'ulai'e mie poowa'amu we sewetano umeleno Yordan nesakusii'aomu endefi'ini. Gaha'a ampa aitu nofokadiu dua; o mie dopuli dokala ne Anoa." 27 Ambano Yohanes, "O ae maka dua ne'awano seemie manusia, o kadawu mai'ao ne ELOHIM. 28 Ingka fetingke'ao wutomiu apugau, 'Idi ini suano Mesias Omputo Fosalamatino, tamaka notudu kanau ELOHIM ama'induluane.' 29 Kohaku'aono lo'ia bu'ou hobhine ingka lo'ia bu'ou mo'ane; tamaka sabhangkano lo'ia bu'ou mo'ane neehe-ehe ne sohihino nofeti-fetingkeda. Nowula mpuu lalono ane nofetingke suahano lo'ia bu'ou mo'ane maitu. idi ini nowulamo mpuu laloku, nosungkumo ka'iaku. 30 Anoa tetewei sadhulu-dhulu kabhala, tamaka idi sadhulu-dhulu kahobu." 31 Anoa mai'aono te wawo, nofewawo bhahi-bhahi'ae. Anoa mai'aono we dhunia mieno dhunia, pugauno wambano dhunia. Anoa mai'aono te surugaa nofewawo bhahi-bhahi'ae. 32 Anoa nosakusii'ao newohano bhe nefetingkeno tamaka bhe naseemie miina bhe tumahimano bhihitano nefosampeno. 33 Tamaka tumahimano bhihitano nefosampeno maitu no'akui'emo kabanarano ELOHIM. 34 Kapa'amo katuduno ELOHIM maitu nofosampe bhoasaono ELOHIM, hampano ELOHIM nowa'ane Rohino miina naegana-ganaa. 35 Amano noasi'ao Anano sampe kosasawi'ae kuasa nofopuliemo ne Anano. 36 Sasuka marasaeano ne Anano ELOHIM ne'awamo dadi suhue dhamani; sasuka kumiidono marasaeano ne Anano ELOHIM paise nanumamisi dadi amaitu, tamaka amahano ELOHIM naeate te ntanabubuno.
1 Miendo Farisi dofetingkemo mie mangkafino Yesus bhe nekadiuno nofoliu'emo kabhahino mangkafino Yohanes. 2 (Gaha'aitumo sakotu'u'ano wutono Yesus miina nafokadiu, mpahinomo anaguhu'ino.) 3 Nopande'aane kaowu miendo Farisi dofetingkemo peda ana'a, Yesus nohunsamo kadieno Yudea maka nosuli we kadieno Galilea. 4 Anoa tetewei nalumempagi kadieno Samaria. 5 We Samaria nohatomo ne se'onu kota neano Sikar, ne owano wite kawa'aono Yakub endefi'ini ne Yusuf anano. 6 Ne itu nandoo sumuno Yakub. Yesus nowulemo sepali'a nekala-kala dadi'anomo nengkoha ne wiwino sumu ana'a. Oleo hambi-hambi ompulu haa matamo. 7 Gaha'a nohatomo seemie hobhine miendo Samaria naetambu oe. Ambano Yesus, "Bhe idi oemu aoho'u." 8 Anaguhu'ino dokalamo we kota dae'oli oti. 9 Nopugaumo hobhine miendo Samaria maitu, "Nada amai hintu miendo Yahudi mesalo moho'u ne idi miendo Samaria?" (Kapugau'ano peda ana'a, miendo Yahudi miina dapokala-kala'ia bhe miendo Samaria). 10 Ambano Yesus, "Ane mande'aane kadawuno ELOHIM bhe la'ae sakotu'uno mesalono ne hintu, 'Bhe idi oemu aoho'u', tetewei hintumo so mesalono ne Anoa, maka Anoa nama'angko oe meowano dadi." 11 Ambano toha hobhine amaitu, "Waompu, maiane dua ne amai oe meowano dadi na'a? Ingka miina kotambua, pakade sumu aini nendalo. 12 Foliu'emo hintu bhahaa bhe awua mani Yakub ma'a kainsami sumu aini? Anoa nofoho'u dua oeno sumu aini bhe ana-anano bhe kada-kadadi kakaneano." 13 Ambano Yesus, "Sasuka moho'uno oe aini nakekele toha wu'unoa, 14 tamaka sasuka moho'uno oe newa'aoku, paemo nakekele wu'uno ampa suhue dhamani. O oe so newa'aoku naembali matano oe we lalono, oeno napontalua-lua kansuhu naeowa dadi suhue dhamani." 15 Ambano hobhine na'a, "Waompu, bhe idi oe ana'a, neanomo paemo nakekele wu'ukua, keana dua amai aetambu oe ne ini." 16 Ambano Yesus, "Kala sali'i mo'anemu maka mai'omu se ini." 17 Ambano hobhine ana'a, "Miina akomo'anea." Ambano Yesus, "Nokotu'u pugaumu itu, miina komo'anea, 18 kapa'amo mo'anemu dolidimamo, maka mo'ane pomeatefi'amu itu suano mo'anemua. Dadi'anomo nokotu'u pugaumu." 19 Ambano hobhine ana'a, "Waompu, aitu apande'aangkomo hintu ini seemie anabii. 20 Awua'i mani dosombai ELOHIM te wawono kabhawo aini, tamaka ambamiu ampamo we kotano Yerusalem so kasomba'a ne ELOHIM." 21 Ambano Yesus, "Parasaea kanau wa'ina, tetewei nahumato tempono o mie paemo dasumombai Amaku ELOHIM te kabhawo aini, paemo dua we Yerusalem. 22 Hintimiu sombai'omu tapa nepande'aomiu, insaodi tasombai nepande'ao mani, kapa'amo kasalamati noangka ne miendo Yahudi. 23 Tamaka nahumato tempono, aitu ingka nohatomo, mie kotu-kotu'u sumombano ne Amaku ELOHIM dasumombai'e mai'ao ne totono lalondo bhe kasombaindo nabanara, kapa'amo Amaku nopoindaloda mie medano maitu. 24 ELOHIM maitu o Rohi, dadi'anomo mie sumombano ne Anoa, tabeano dasumombai'e mai'ao ne totono lalondo bhe kasombaindo nabanara." 25 Notobhoosimo hobhine ana'a, "Apande'aane, nahumato kaowu Omputo Fosalamatino nekonando Mesias, naefebhihitaianemo kosasawi'ae na'a ne insaodi." 26 Ambano Yesus, "Ingka Idimo ini, muga-mugaunomo bhe hintu ini." 27 Tangasano dopuga-pugau, dohatomo anaguhu'ino. Andoa domente sepali'a dowoha Yesus nopuga-pugau bhe seemie hobhine, tamaka bhe seemie miina bhe meenano ne hobhine na'a, "Me'ondofi ae?" Miina dua dameena ne Yesus noafa'ao dua nopuga-pugau'ao bhe hobhine amaitu. 28 Gaha'a hobhine amaitu nohunsamo kai'ino lasao nokala we kota nofohato miendo kota. 29 Ambano "Mai ondoomu, ne tatu nandoo seemie nofohato kanau sabhaha nehabuku. Bhahaa Anoamo maitu Mesias, Omputo Fosalamatino?" 30 Dadi'anomo o mie dokalamo we simbalino kota dopo'awa'ao Yesus. 31 Tangasano andoa we laano sala, anaguhu'ino dosali'imo Yesus naomaa. Ambado, "Guru, humaa kadeki." 32 Tamaka Yesus tanotobhoosida ambano, "Bhe otiku tapa nepande'aomiu." 33 Anaguhu'ino tadopofee-feenamo sapada-pada andoa ambado, "Bhe mie bhahaa ma'ane oti?" 34 Ambano Yesus ne andoa, "Aangkafi kapoindalono Tumudu kanau bhe amotoka kahadhaano, aitumo oti nehumaaku. 35 Ingka ambamiu, 'Tana fato wula o tobhe'amo', tamaka amohatokoomu: fosela matamiu, ondoomu kaampono gandum tatu, ingka nokunimo, nohatomo tempono datumobhe. 36 Aitu mie tumobheno notahimamo ponambono, nefo'onu pehapino so kadadi'a ampa suhue dhamani. Dadi'anomo metisano bhe tumobheno sanea mowulano lalo. 37 Pedamo na'a nokantibhamo kapalenda aini: seemie metisano, seemie tumobheno. 38 Hintimiu atudukoomu tumobheomu ne kaampo tapa nemowule'aomiu; bhaindo mowuleane, hintimiu kolaba'aono kaowule'ando." 39 Dobhahi miendo Samaria mai'aono ne kota aitu doparasaeamo ne Yesus hampano pugauno hobhine amaitu peda ini, "Anoa nofohato kanau sabhaha nehabuku." 40 Dohato ne Yesus miendo Samaria maitu, desaloi'e naeate kadeki bhe andoa, sampe Yesus neate ne itu haa oleo kaomponanoa. 41 Sedhulu'a dua kabhahindo mie marasaeano ne Yesus hampano kafoina'uno. 42 Dopugaumo ne hobhine amaitu ambado "Insaodi taparasaea suano mba'inomo tafetingke pugaumu, tamaka hampano tafetingke'ao wuto mani ne Anoa. Aitu tapande'aanemo Anoamo ini kotu-kotu'u Mosalamatino dhunia." 43 Nopalusi haa oleono na'a Yesus nopansuhumo we kadieno Galilea, 44 kapa'amo wutono Yesus padamo nopugau, "Seemie anabii miina damosibhalaea we liwuno wutono." 45 Nohato we Galilea miendo kadie na'a dotahima metaa'e, hampano padamo dowohae sabhaha nehabuno Yesus we Yerusalem ne hohaea'a endefi'ini, wakutuu ana'a bhe andoa. 46 Palusi ana'a Yesus nosulimo toha we liwuno Kana kadieno Galilea, kaebhalii'ano oe nembali angguru endefi'ini. Ne itu nandoo seemie mo'ane tungguno kamali, nosaki anano we liwuno Kapernaum. 47 Nofetingke Yesus nomai'ao we Yudea nofoni toha we Galilea, tungguno kamali na'a nokalamo nopo'awa'ao Yesus, nesalo nakumala nameka'osa anano, kapa'amo anano nosaki tamomate'ano. 48 Ambano Yesus, "Ane paise mohaomu tanda tapa mentela bhe giu timente'aono, paise marasaea'omu." 49 Ambano tungguno kamali na'a, "Waompu, maimo tinangke miina'o namate anaku." 50 Ambano Yesus, "Kalamo, anamu no'osamo." Mie ana'a noparasaea pugauno Yesus lasao nokala. 51 Nandoo'e we laano sala, dosumpui'emo bhatua'ino dofohatoe anano no'osamo. 52 Anoa nofeenada bhaha'i hambi se'ae anano notanda nototomata. Ambado, "Endewi, hambi semata pana oleo sodono tanosipada'amo." 53 Tungguno kamali na'a nokofe'ulaimo lalono ingka wakutuumo ana'a Yesus nopugau ne anoa, "Anamu no'osamo." Dadi'anomo anoa bhe kosasawindo mie weo lambuno doparasaeamo. 54 Aini'aemo tanda kahaa pakuno nehabuno Yesus wakutuuno nosuli we Galilea nomai'ao we Yudea.
1 Nopalusi ana'a nandoo toha hohaea'ando miendo Yahudi maka Yesus nofoni we Yerusalem. 2 We Yerusalem ne owano fointo bhalano konea'ano Kagualino Dhumba nandoo oe kaekadiu'a, weo wamba Ibrani dokonae Betesda. Oe aini doselie maka dowaliligiane tambi kafeolu'a lima onu. 3 Ne tambi-tambi na'a dobhahi sepali'a mie mosaki dendole-ndole. Nandoo o kabunto, o kakempa bhe kalu, andoa dofenta-fentaa kaendono oe. 4 Kapa'amo sepaku-sepaku seemie mala'ekatino Ompu nosampu maka no'endu oe aitu. Sasuka ma'induluno sumampuno weo oe nopalusi kaendono oe lasao no'osa, o ae maka dua sakino. 5 Ne itu nandoo seemie mo'ane, tolu fulu alu ta'umo nosaki. 6 Yesus nowoha mie amaitu nendole-ndole bhe nopande'aane nomponamo tapedamo amaitu, maka nopugau ambano, "Poindalo bhahaa mo'osaa?" 7 Ambano mie ana'a, "Waompu, miina bhe mie so mosampu kanau weo oe wakutuuno nokokaendo. Kane'o akumala dogoloti kanaumo bhaindo." 8 Ambano Yesus, "Wanumo, sangke kampasi kaodo'amu maka kala." 9 Mie ana'a lasao no'osa, nosangke kampasino maka nokala. Tamaka oleo aitu oleono Sabat. 10 Dadi'anomo miendo Yahudi dopugaumo ne mie nefeka'osa maitu ambado, "Oleo aitu oleono Sabat, weo tubhono agamantoomu ingka pae naembalia tumongku kampasimu." 11 Tamaka anoa notobhoosida ambano, "Mie meka'osa kanau notudu kanau atumongku kampasiku maka akumala." 12 Dofeenamo ambado, "La'ae bhahaa tumuduko sumangke kampasimu maka kumala na'a?" 13 Tamaka mie nefeka'osa na'a miina namande'aanea mieno, hampano Yesus nekunsalomo ne kantawundo mie sampe miinamo natiwoha. 14 Pada amaitu Yesus nopo'awaanemo weo Lambuno ELOHIM maka nopugauane ambano, "Aitu mo'osamo, tiehemo mehabu dhosa keana nokantibhako dhumulu'ano kadaha." 15 Mie amaitu nolimbamo maka nofohato miendo Yahudi putae Yesusmo maitu meka'osae. 16 Dadi'anomo miendo Yahudi dofekasabhamo Yesus, hampano nehabu peda maitu ne oleono Sabat. 17 Tamaka Yesus tanopugau ambano, "Amaku nokahadhaa kansuhu ta'ampamo aitu, dadi'anomo Idi akahadhaa dua." 18 Dofetingke peda maitu miendo Yahudi tanodhulu dokopatudhu damongkoe, suano kaowu nelempagi tubhono oleono Sabat, tamaka mba'inomo nokona ELOHIM Amano, ma'anano nopototo'ao wutono bhe ELOHIM. 19 Yesus notobhoosidamo ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u Anano ELOHIM - Idimo ini - miina bhe habu nepoolino mai'ao ne kuasano Wutono, ane miina naoha deki nohabue Amano. Kapa'amo nehabuno Amano, nehabunomo dua Anano. 20 Amano noasi'ao Anano sampe nofosusuane sabhaha nehabuno Wutono; bhahamo namosusuane habu sedhulu'a dua kabhalano, somo kamente'amiu. 21 Amano nefowanu mie komate-mateno bhe nofodadida, pedamo dua ana'a Anano nefodadi dua ampa nepoindalono. 22 Amano miina naebhitahaki la'ae maka dua, tamaka kuasa so nafobhitahaki'ao padamo nowa'ane Anano, 23 neanomo sabhaha mie damosibhala Anano napototo bhe Amano. Sasuka tapa mosibhalano Anano, anoa miina dua namosibhala Amano tumuduno Anano. 24 Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka metingkeno wambaku bhe marasaeano ne Tumudu kanau, ingka ne'awamo dadi suhue dhamani. Paise nae'awa kahukumu, kapa'amo nogampimo mai'ao ne mate nopesuamo weo dadi. 25 Amohatokoomu dua, kotu-kotu'u nahumato tempono, aitu nohatomo, mie mateno dametingke suahano ELOHIM maka andoa metingkeno na'a dadumadi. 26 Amano kamai'ao'anomo dadi; pedamo dua aitu Anano nowa'ane kuasa nembali kamai'ao'ano dadi. 27 Pedamo dua ana'a padamo nowa'ane kuasa so nafobhotusi'ao, hampano Anoa Anano Manusia. 28 Koise menteomu ane metingkeomu peda ini, kapa'amo nahumato tempono kosasawindo mie weo kobuhu dametingke suahano. 29 Mie humabu metaano dalumimba mai'ao ne kobuhundo, damanu bhe dadumadi suhue dhamani, tamaka humabu modaino damanu daetahima kahukumu. 30 Idi miina akonipoolia mai'ao ne kuasaku Wutoku, Idi afobhotusi noposahataa bhe nefetingkeku ne Amaku. Kabhotusiku no'adhili kapa'amo miina amangkafi kapoindaloku Wutoku, tamaka kapoindalono Tumudu kanau. 31 Ane aembali sakusii so Wutoku, wambaku maitu miina nakumotu'ua, 32 tamaka nandoo mie sigao'ano sumakusii kanau, apande'aane nesakusii'aono na'a nokotu'u. 33 Hintimiu padamo metuduomu mie ne Yohanes maka nesakusii'aono nopulao'ao Idi nokotu'u. 34 Ampamo kaowu sakotu'uno Idi ini miina aefaraluu kasakusiino manusia, ingka ta'afohatokoomu kaowu neanomo osumalamatiomu. 35 Yohanes maitu tapedamo kantalea humende nokotilanga, hintimiu mo'ia'aneomu tilangano, tamaka sebantaha kaowu. 36 Tamaka Idi bhe kasakusiiku noliu'e nesakusii'aono Yohanes. Nepulao'aoku sabhaha kahadhaa nehabuku; kahadhaa na'a nofotaka kana'e Amaku so ahumabu. Kahadhaamo amaitu nembalimo kasakusiiku, nembalimo dua bukutiino Idi ini notudu kanau Amaku. 37 Amaku tumudu kanau, Anoamo sumakusii kanau. Hintimiu miina metingkeomu suahano, miina dua mohaomu ulano. 38 Bhoasaono miina dua naeate weo totono lalomiu, mba'inomo miina marasaea'omu ne Katuduno. 39 Hintimiu poguhu'ao'omu Kitabindo anabii, kuna'emiu peda aitu so kae'awa'amiu dadi suhue dhamani. Gaha'aitu Kitabi andoa na'a nosakusii'ao Idi. 40 Ampamo kaowu hintimiu mokiidoomu mai'omu ne Idi so me'awa'ao'omu dadi suhue dhamani maitu. 41 Idi miina ae'ondofi kafosibhalando manusia. 42 Apande'aangkoomu, weo totono lalomiu miina sepali'a bhe kaasimiu ne ELOHIM. 43 Amai weo kuasano Amaku, gaha'a miina tumahima kanau'omu, tamaka mie sigao'ano domai weo kuasando wutondo, ingka tahimadaomu. 44 Hintimiu gaomiu damosibhalakoomu mie bhaimiu, miina me'ondofiomu kafosibhala mai'ao ne Kaseemie-mie'ano. Dadi'anomo, nada amai marasaea'omu gaha'a? 45 Koise kofekihiomu Idi aobhieangkoomu ne Amaku; so mobhieangkoomu anabii Musa, kapa'amo anoamo neposahuna'aomiu. 46 Ane kotu-kotu'u marasaea'omu ne anabii Musa, tetewei marasaea'omu dua ne Idi, kapa'amo nebuhino anabii Musa nopulao'ao Idi. 47 Tamaka ane pae marasaea'omu nebuhino anabii Musa, nada amai marasaea'omu gaha'a ne wambaku ini?"
1 Nopalusi ana'a Yesus nokalamo we sewetano te'ino Galilea nekonando dua te'ino Tiberias. 2 Mie bhahi dobhatompa doangkafie hampano padamo dowoha tanda timente'aono nefeka'osa mie mosaki. 3 Yesus nofonimo te kabhawo maka nengkoha ne itu bhe anaguhu'ino. 4 Wakutuu aitu noma'omo hohaea'ano Paskando miendo Yahudi. 5 Yesus nofoselamo matano nowoha mie dobhatompa domai se Anoa maka nopugau ne Filipus ambano, "Ne amai dae'oli bhahaa o oti so daomaa andoa ini?" 6 Kapugau'ano peda maitu nofesoloe kaowu, kapa'amo Yesus nopande'aanemo so nehabuno. 7 Ambano Filipus, "Mahingga ponambono mie naalu wula dae'oliane oti so andoa ini, pae'o namataa mahingga nasekabhini-bhini kaaowu seemie." 8 Seemie anaguhu'ino sigao'ano (neano Andreas, kakuta'ano Simon Petrus) nopugaumo ne Yesus ambano, 9 "Ne ini nandoo seemie ana'i bhe rotino lima kebha bhe kentano haa ulu, tamaka o ae ma'anano so kantawundo mie peda ini?" 10 Ambano Yesus, "Tududaomu mie itu dengkoha." Ne itu nobhahi kahoku, dadi'anomo mie maitu dengkohamo, o mo'ane kaowu dapelima hewu kabhahindo. 11 Yesus noalamo roti amaitu, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM maka nodawu-dawuandae mie bhahi mengkohano na'a. Pedamo dua aitu kenta haa uluno nodawu-dawuandae ampa kapoindalondo. 12 Hato dowe'i Yesus nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, "Fo'onue'omu kabhila'ando itu keana nomambisa." 13 Dadi'anomo kabhila'ando dohumaa dofo'onuemo, ompulu haa wua kalangka nopono'ao kakokebha-kebhano roti lima onuno sa'ituini. 14 Dowoha kaowu tanda timente'aono nehabuno Yesus maitu, dopugaumo mie bhahi ambado, "Kotu-kotu'u Anoa ini anabii so humatono we dhunia ini." 15 Yesus nopande'aane andoa maitu damai damosuhue dasumangkee naembali omputo, dadi'anomo nofogaati Wutono te kabhawo. 16 Nosoo kaowu oleo, anaguhu'ino Yesus dokalamo we te'i. 17 Andoa dosawimo ne bhangka, maka dopolimba we sewetano, we liwuno Kapernaum. Nohondomo oleo tamaka Yesus miina'o dua nahumatodaa. 18 Gaha'a o te'i nokogahuhamo hampano kawea mo'osa. 19 Andoa dobhose napelima tawa nomo kilomo kakodo'onoa, tadua dowohamo Yesus nekala-kala te wawono oe noma'oti bhangkando. Andoa dote'i sepali'a. 20 Tamaka Yesus nopugau ambano, "O Idi inia, koise mote'iomua!" 21 Patudhundo damofonie, gaha'a bhangkando lasao nosede te ka'oti'a kahope'ando. 22 Hato nomentae, mie bhahi we sewetano te'i endewi dopande'aane ne itu o bhangka se'onu kaowu, miina bhe bhangka sigao'ano. Dopande'aane dua bhangka ana'a dopolimbaanemo anaguhu'ino we sewetano, tamaka Yesus miina namangkafidaa. 23 Pada amaitu nohatomo se'onu haa onu bhangka mai'aono we liwuno Tiberias nosede we owano kahumaa'ando roti, sapalusino Ompu nefoampe katumpuno lalo endewi. 24 Gaha'a dopande'aane kaowu Yesus bhe anaguhu'ino miinadamo ne itu, andoa lasao dosawi ne bhangka andoa maitu maka dopolimba we Kapernaum do'ondofi Yesus. 25 Hato dopo'awa'ao Yesus we sewetano te'i mie bhahi dofeenaemo ambado, "Guru, endefiemo hato ne ini?" 26 Yesus notobhoosida ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u hintimiu ondofi kanau'omu suano mba'inomo losangiomu ma'anano tanda timente'aono, tamaka mba'inomo padamo humaa'omu roti ampa mowe'iomu. 27 Koise kahadhaa'omu so me'awa'ao'omu oti so mowolo'ano, tamaka tabeano kahadhaa'omu so me'awa'ao'omu oti tumarano ampa suhue dhamani. Oti ana'a nama'angko'eomu Anano Manusia - Idimo ini - hampano Anoamo nefopoolino ELOHIM Amano." 28 Dofeenaemo dua ambado, "Kaowu taeafa'imo bhahaa so tahumabu'ao kahadhaa nepoindalono ELOHIM?" 29 Yesus tanotobhoosida ambano, "Kahadhaa nepoindalono ELOHIM, parasaea'omu ne Katuduno ELOHIM!" 30 Maka ambado toha, "Mehabu kainsami tanda ae bhahaa, tamoha'ao bhe tamarasaea'ao ne hintu? Kahadhaa ae bhahaa so nehabumu? 31 Ingka awua'i mani padamo dohumaa manna we pandaso bhalano peda tibuhino weo Kitabi, 'Andoa nowa'anda dohumaa roti mai'aono te surugaa.' " 32 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u suano anabii Musa ma'angkoomu roti mai'aono te surugaa, tamaka Amaku ma'angkoomu roti sakotu'u'ano mai'aono te surugaa. 33 Kapa'amo roti kawa'aono ELOHIM nosampu nomai'ao te surugaa neowa dadi ne dhunia." 34 Dopugaumo ambado, "Waompu, wa'a kainsami kansuhu roti aitu." 35 Ambano Yesus, "Idimo ini roti dumadino, sasuka maino ne Idi paemo nao'ahoa, sasuka marasaeano ne Idi paemo nakekele wu'unoa. 36 Tamaka padamo dua afohatokoomu, mahinggamo woha kanau'omu miina marasaea'omu. 37 Kosasawindo newa'aono Amaku ne Idi damai se Idi, maka sasuka maino se Idi paise agumihada. 38 Kapa'amo kasampu'aku amai'ao te surugaa paise ahumabu kapoindaloku Wutoku, tamaka ahumabu kapoindalono Tumudu kanau. 39 Kapoindalono Tumudu kanau peda aini, kosasawindo newa'aono ne Idi paise bhe so tiulu'ano, tamaka amodadida ne Oleono Kiama. 40 Aini'aemo kapoindalono Amaku, gaono mpuu sasuka mohano Anano bhe marasaeano ne Anoa nae'awa dadi suhue dhamani maka amodadie ne Oleono Kiama." 41 Miendo Yahudi dopokapamu-pamuhumo ne Yesus mba'inomo pada nopugau, "Idimo ini roti sumampu'ano mai'ao te surugaa." 42 Ambado, "Anoa ini ingka Yesus anano Yusuf, inano bhe amano ingka dopande'aaneomu. Noafa'ao dua nopugau, 'Idi ini asampu amai'ao te surugaa?' " 43 Ambano Yesus, "Koise pamuhuomua. 44 Bhe naseemie pae bhe so moolino maino ne Idi ane pae nahumelae Amaku tumudu kanau, maka sasuka maino maitu amodadida ne Oleono Kiama. 45 Nandoo notibuhi weo Kitabindo anabii, 'Andoa maitu kosasawindo namoina'uda ELOHIM.' Dadi'anomo sasuka metingkeno bhe tumahimano kafoina'uno Amaku, namai se Idi. 46 Aini miina nakoma'ana nandoo mie mohano Amaku. Madano mohano ulano Amaku, mpahinomo Anoa mai'aono ne ELOHIM. 47 Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka marasaeano ne'awamo dadi suhue dhamani. 48 Idimo ini roti dumadino. 49 Awua'imiu dohumaa manna we pandaso bhalano tamaka ingka domate dua. 50 Tamaka nopo'ala bhe roti sumampu'ano mai'aono te surugaa, sasuka momaa'e paise namatea. 51 Idimo ini roti dumadino sumampu'ano mai'aono te surugaa. Ane mie naomaa roti aini nadumadi ampa suhue dhamani. Roti so newa'aoku maitu dhagiku Wutoku, somo kadadi'ando dhunia." 52 Dofetingke peda ana'a, miendo Yahudi dopotaga-tagalimo sapada-pada andoa ambado, "Nada amai bhahaa mie aini nafowa'ao dhagino so daomaa'omu?" 53 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane pae momaa'omu dhagino Anano Manusia bhe moho'uomu heano pae bhe dadi weo totono lalomiu. 54 Sasuka momaano dhagiku bhe moho'uno heaku ne'awamo dadi suhue dhamani maka amodadie ne Oleono Kiama. 55 Kapa'amo dhagiku kotu-kotu'u oti nehumaa, heaku kotu-kotu'u kafoho'u. 56 Sasuka momaano dhagiku bhe moho'uno heaku nose'isemo bhe Idi, o Idi ase'isemo dua bhe anoa. 57 Amaku, kamai'ao'ano dadi, Anoa tumudu kanau, kadadi'akumo. Pedamo dua ana'a sasuka momaano mbadhaku nae'awa dadi mai'ao ne Idi. 58 Aini'aemo roti sumampuno mai'aono te surugaa, nopo'ala bhe roti nehumaando awua'imiu bhe domatemo. Sasuka momaano roti aini nadumadi ampa suhue dhamani." 59 Kosasawi'ae ini nokowambaane Yesus we liwuno Kapernaum, wakutuuno nofofoina'u weo lambu kasambahea'a. 60 Pada dofetingke kosasawi'ae na'a, dobhahi anaguhu'ino Yesus dopugaumo ambado, "Wamba aini nobhie datumahimae, la'ae so mondoi'e?" 61 Weo totono lalono Yesus nopande'aane putae anaguhu'ino dokamuntu-muntu'ao wambano maitu. Dadi'anomo nopugaumo ambano, "Bhahaa wambaku sa'ituini nofohungga kaparasaeamiu? 62 Kaowu nada amai bhahaa fekihimiu ane mohaomu Anano Manusia sumuli namoni te kaeate'ano wawo? 63 Fowa'aono dadi bu'ou ingka Rohino ELOHIM, ka'osano mbadhano manusia miina sepali'a nakofahalaa. Sabhaha wamba nefosampeku ne hintimiu, wambano Rohino ELOHIM, meowanomo dadi. 64 Tamaka ne olotamiu nandoo dua tapa marasaeano." Kapa'amo Yesus nopande'aane mpini kabhao-bhaono ndo la'ae so tapa marasaeano bhe la'ae so mowae ne limano kaewa. 65 Nopugaumo dua ambano, "Ingka aini'aemo katifohato'amiu sa'ituini: bhe naseemie pae bhe so maino ne Idi ane Amaku pae nama'ane kapoindalo bhe kuasa so namai'ao ne Idi." 66 Notandamo ne itu dobhahi anaguhu'ino dosowo, miinamo damangkafiea. 67 Nopugaumo Yesus ne anaguhu'ino ompulu hoduano ambano, "Bhaha'i gaomiu kumalamoomu dua bhe hintimiu?" 68 Notobhoosimo Simon Petrus ambano, "Waompu, takumala se la'ae bhahaa? Wambamumo meowano dadi suhue dhamani. 69 Insaodi taparasaeamo bhe tapande'aanemo Hintumo mie mongkilo Katuduno ELOHIM." 70 Notobhoosimo Yesus ambano, "Ingka Idimo ini milikoomu koompulu hoduamiu itu, tamaka seemie ne olotamiu itu seetani." 71 Nepulao'aono Yesus maitu Yudas anano Simon Iskariot, anoa maitu seemie ne olotando anaguhuno ompulu hoduano, somo mowano Yesus ne limando kaewa.
1 Pada ana'a Yesus nowaliligimo kadieno Galilea, hampano nokiido nalumili we kadieno Yudea, kapa'amo ne na'a miendo Yahudi dopatudhu damongkoe. 2 Wakutuu aitu noma'omo hohaea'ando Yahudi, nekonando hohaea'ano Bhantea. 3 Dopugaumo bhahitie'ino Yesus ambado, "Ehemo maka kala we kadieno Yudea neanomo anaguhu'imu daoha dua sabhaha kahadhaa nehabumu. 4 Kapa'amo ane dopoindalo dofepande'ao ne mie bhahi, ingka miina naembalia dofebuni nehabundo. Dadi'anomo ane mehabu sabhaha tanda medando aitu, fotiwoha wutomu ne dhunia!" 5 Kapugau'ando peda na'a, bhahitie'ino miina dua damarasaea'ea. 6 Yesus notobhoosida ambano, "Tempoku miina'o nahumatoa, nopo'ala bhe hintimiu sadhia bhe kasalawamiu. 7 Dhunia pae bhe kapooli dabansikoomua, tamaka dobansi Idi, hampano Idi sadhia afe'ulaianda kadaino habundo. 8 Kalamoomu hintimiu we hohaea'a na'a, Idi pae akumalaa, hampano tempoku miina'o nahumatoa." 9 Pedamo na'a pugauno Yesus ne bhahitie'ino, maka daa-daa'e neate we Galilea. 10 Gaha'a dokundo kaowu bhahitie'ino, Yesus nokalamo dua we hohaea'a na'a, tamaka miina naefemata-mataa. 11 Kaomponano hohaea'a na'a miendo Yahudi sadhia do'ondofi Yesus ambado, "Ne amai'e bhahaa?" 12 Dobhahi ra'eati mekamu-kamuntuno sadhia dopulao'ao Anoa. Nandoo mugauno, "Anoa maitu mie metaa." Nandoo dua mugauno, "Miina, Anoa maitu nefekakolilino ra'eati." 13 Tamaka bhe naseemie miina bhe mokadono dasumambilie mentalea-mentalea, hampano dote'i kamungkula'i miendo Yahudi. 14 Ne pofelabunta'ano hohaea'a na'a, gaha'a Yesus tadua nopesuamo weo Lambuno ELOHIM maka nofofoina'u ne itu. 15 Miendo Yahudi tadomente ambado, "Peda amai mie anoa ini nopande peda ini, ingka miina nakosikolaa!" 16 Nopugaumo Yesus ne andoa ambano, "Kafoina'uku ini miina namai'ao ne Wutoku, tamaka nomai'ao ne Tumudu kanau. 17 Sasuka moindalono nadhumalangi kapoindalono ELOHIM, namande'aane bhaha'i kafoina'uku ini nomai'ao ne ELOHIM tawa nomai'ao ne Wutoku. 18 Ane o mie nofofoina'u nomai'ao ne fekihino wutono, mie aitu ne'ondofi kafosibhala so wutono. Tamaka mie me'ondofino kafosibhala so Tumudue, mie aitu nelaa lalono, miina bhe modai'ano weo totono lalono. 19 Ingka anabii Musa nowa'angkoomu tubhono agama, tamaka ne olotamiu itu bhe naseemie miina bhe dhumalangie. Noafa bhahaa kopatudhu'ao mongko kanau'omu?" 20 Mie bhahi dotobhoosi ambado, "Ingka mobheemo, la'ae bhahaa so mongkoko?" 21 Notobhoosimo Yesus ambano, "Kane'o se'ise kahadhaa nehabuku, ingka simente-mente'amoomu. 22 Anabii Musa nowa'angkoomu tutuhano kasuna (gaha'aitu tutuhano kasuna maitu sakotu'u'ano miina namai'ao ne anabii Musa tamaka nomai'ao ne awua'intoomu), dadi'anomo hintimiu fosunaomu mahingga ne oleono Sabat. 23 Ane fosunaomu ne oleono Sabat keana notilempagi tubhono agama ne Kitabino Musa, noafa gaha'a amahaki kanau'omu mba'inomo aefeka'osa mie kose'ulu-uluno ne oleono Sabat? 24 Koise mebhotusiomu ampa pomatamiu, tamaka mebhotusiomu feka'adhilie'omu." 25 Tangasano peda maitu seemie hodua miendo Yerusalem dopugau ambado, "Ingka anoamo ini mie ne'ondofindo so damongko? 26 Tamaka ondoomu itu, Anoa tanewasamo nopugau, miina bhe kodiuno. Daesuhui ae neangka'intoomu dopande'aanemo Anoamo ini Mesias Omputo Fosalamatino. 27 Tamaka mie aini dopande'aane kamai'ao'ano. Gaha'aitu ane nahumato Mesias, bhe naseemie pae bhe so mande'aane kamai'ao'ano." 28 Tangasano Yesus nofofoina'u weo Lambuno ELOHIM nopugau ampa kabhalano suahano, "Kotu-kotu'u pande'a kanau'omu gaha'a? Pande'aaneomu dua kamai'ao'aku? Ampamo kaowu kahato'aku suano kapoindaloku Wutoku, tamaka notudu kanau ELOHIM. Anoamo banarano, gaha'a miina mande'aaneomua. 29 Tamaka Idi apande'aane, kapa'amo amai'ao ne Anoa, Anoamo tumudu kanau." 30 Ne na'a o mie dokopatudhu dahumakoe, tamaka bhe naseemie miina bhe dumingkue, hampano miina'o nahumato tempono. 31 Ne olotando mie bhahi maitu nandoo dobhahi dua marasaeano ne Anoa. Ambado, "Ane nahumato Mesias, bhahaa nalumiu'e dua kabhahino tanda-tanda timente'aono nehabuno Anoa ini?" 32 Miendo Farisi dofetingke mie bhahi dopokamu-kamuntui peda ana'a dosambili Anoa maitu, dadi'anomo neangka'indo imamu bhe miendo Farisi detudumo dhagano Lambuno ELOHIM dahumakoe. 33 Ambano Yesus, "Paemo naomponaa aeate bhe hintimiua, mada ana'a asumulimo te Tumudu kanau. 34 Hintimiu umondofi kanau'omu, tamaka paise po'awa kanau'omu, kapa'amo pae mooliomua mai'omu we kaeate'aku." 35 Miendo Yahudi dopugau-gaumo sapada-pada andoa ambado, "Nakumala ne amai bhahaa mie aini sampe pae dapo'awaaneomua? Bhahaa patudhuno nakumala ne miendo Yahudi meateno we koliwuno, we witeno Yunani? Bheanea namoina'u miendo Yunani na'a? 36 Ampamo kaowu, o ae bhahaa ma'anano pugauno sa'ituini, 'Hintimiu umondofi kanau'omu, tamaka paise po'awa kanau'omu, bhe pae mooliomua mai'omu we kaeate'akua?"' 37 Ne oleo kapuliaono hohaea'a na'a, matanomo hohaea'a, Yesus noehemo bhe nopugau nofekabhala-bhala suahano, "Sasuka mokekeleno wu'u naetaa namai ne Idi maka naoho'u! 38 Sasuka marasaeano ne Idi, tapedamo wambano Kitabi, 'Namai'ao weo totono lalono namawa oe meowano dadi.' " 39 Nepulao'aono Yesus na'a Rohino ELOHIM so netahimando marasaeano ne Anoa. Wakutuu ana'a Rohi amaitu miina'o nahumatoa, mba'inomo Yesus miina'o na'umawa kakalabhiano . 40 Seemie hodua ne olotando mie bhahi metingkeno pugauno maitu, dopugaumo ambado, "Anoa ini kotu-kotu'umo o anabii so humatono neanta-antagintoomu itu." 41 Ambado dua sigao'ano, "Anoa ini Mesias Omputo Fosalamatino." Tamaka ambado dua sigao'ano, "Kuna'emiu o Mesias namai'ao we Galilea gaha'a? 42 Ingka notibuhi weo Kitabi, o Mesias namai'ao ne sampu'ano Daud, we liwuno Betlehem kaeate'anomo Daud endefi'ini." 43 Maka mie bhahi dewala dopotagali'ao Anoa. 44 Seemie hodua ne olotando andoa maitu dokopatudhu dahumakoe tamaka miina bhe dumingkuea. 45 Dhaga'ino Lambuno ELOHIM dosulimo ne meangka'indo imamu bhe miendo Farisi. Andoa maitu dofeenamo, "Noafa ingka miina wowo'oe'omua?" 46 Dotobhoosimo dhaga andoa maitu ambado, "Miina'o nandumandoo seemie manusia pugauno medando mie amaitu!" 47 Ambado miendo Farisi ne andoa, "Bhahaa hintimiu nofekakolilinokoomu dua? 48 Nandoo bhahaa neangkantoomu tawa miendo Farisi marasaeano ne Anoa? 49 Tamaka o ra'eati ini tapa mande'aono Kitabino Musa, nakumangkanaidamo balaa!" 50 Seemie ne olotando andoa maitu neano Nikodemus. Anoamo ini maino ne Yesus endefi'ini. Nopugaumo ambano, 51 "Ingka weo tubhono agama nefintahakintoomu, kuna'ekumo pae naembali tadaebhotusimo seemie ane pae'o dametingkee bhe damande'aane o ae nehabuno." 52 Ambado, "Gaha'a hintu ini mieno Galilea dua? Soba lengka Kitabi itu! Ne itu mande'aanemo miina nandumandoo seemie anabii mai'aono we Galilea." 53 Pada ana'a dosulimo we lambudo seemie-seemie,
1 tamaka Yesus nofoni te kabhawono Zaitun. 2 Same-samentaeno nohatomo toha we Lambuno ELOHIM. Kosasawindo ra'eati domai se Anoa, dadi'anomo nengkohamo maka nofoina'uda. 3 Gaha'a pande-pande Kitabi bhe miendo Farisi deowaanemo seemie hobhine nehatofindo nomonsule. Hobhine ana'a dofoehe-eheemo ne wunta-wuntando, 4 maka dopugau ne Yesus ambado, "Guru, hobhine aini tahatofie nandoo nomonsule. 5 Weo Kitabino pahintano Musa nofotudu hobhine medando aini dabhatuhiane kontu sampe namate. Peda ae bhahaa fekihimu?" 6 Kafeenando maitu mbali kaowu damanso'alai'ao Yesus, bhaha'i kaowu daewoha tingku damo'alae. Gaha'a Yesus tanolongko maka nebuhi-buhi'ao wunano limano ne wite. 7 Tamaka mba'inomo dofeenae kansuhu, Yesus nofowanumo fotuno maka nopugau ambano, "La'ae tapa kodhosano ne olotamiu itu, naetaa nama'indulumo nabhatumbu hobhine aini." 8 Pada ana'a Yesus nolongkomo toha maka nebuhi ne wite. 9 Dofetingke kaowu pugauno Yesus na'a, dokalamo seemie-seemie nopa'induluanda foliuno kakamungkula. Panda-pandano Yesus tanomoisa bhe hobhine ana'a daa-daa'e ne kaeehe-ehe'ano. 10 Yesus nofowanumo toha fotuno, maka nopugau ne hobhine ana'a ambano, "Ne amaidamo bhahaa mie sa'ituini wa'ina? Gaha'a miina bhe humukumuko?" 11 Ambano hobhine ana'a, "Ingka miina Waompu." Nopugaumo toha Yesus, "Idi pae dua ahumukumukoa. Kalamo, tamaka notanda aitu koemo toha mehabu dhosa." 12 Nopugaumo dua Yesus ne mie bhahi ambano, "Idimo ini tilangano dhunia, sasuka mangkafi kanau paise naekala-kala weo kahohondo, tamaka nae'awa tilanga meowano dadi." 13 Ambado miendo Farisi, "Hintu ini membali sakusiino wutomu, dadi'anomo wambamu miina nakumotu'ua." 14 Yesus notobhoosidamo ambano, "Mahinggamo aembali sakusiino Wutoku, wambaku ini nokotu'u, hampano apande'aane kamai'ao'aku bhe so kakala'aku. Tamaka hintimiu ini miina mande'aaneomua kamai'ao'aku bhe so kakala'aku. 15 Hintimiu mebhotusiomu ampa pomatando manusia, Idi miina akonibhotusia maumo seemie. 16 Tamaka ane afobhotusi, kabhotusiku nakotu'u, hampano miina amoisa tamaka apobhai bhe Amaku tumudu kanau. 17 Weo Kitabino Musa nefintahakimiu notibuhi, ', nandoo kasakusiino mie hodua pototo'ano, nosahamo.' 18 Idi asakusii so Wutoku bhe Amaku tumudu kanau nosakusii kanau dua." 19 Ambado toha, "Ne amai gaha'a Amamu?" Ambano Yesus, "Naetaa Idi naetaa Amaku miina mande'aaneomua. Ane mande'aaneomu la'ae Idi ini, tetewei mande'aaneomu dua Amaku." 20 Kosasawi'ae na'a nopugauane Yesus wakutuuno nofofoina'u weo Lambuno ELOHIM ne owano sohongano sadhakaa. Tamaka bhe seemie miina bhe humakoe hampano miina'o nahumato tempono. 21 Yesus nopugaumo toha ne mie bhahi ambano, "Mada kaowu akumala, hintimiu umondofi kanau'omu tamaka tamomateomu weo dhosamiu, paise mooliomua mai'omu we kakala'aku." 22 Ambado miendo Yahudi, "Namongkomo wutono itu bhahaa, kapa'amo ambano, pae damooliomua dakumalaomu we kakala'ano?" 23 Yesus nopugaumo dua ambano, "Hintimiu mai'ao'omu we panda. Idi amai'ao te wawo. Hintimiu mai'ao'omu we dhunia ini, Idi miina amai'ao ne dhunia. 24 Kapugau'akumo sa'ituini, 'Hintimiu mateomu weo dhosamiu', kapa'amo ane pae marasaea'omu Idimo ini nekonando |scIdi ndumandoono|r, hintimiu mateomu weo dhosamiu." 25 Ambado dua, "La'ae gaha'a hintu itu?" Notobhoosimo Yesus, "O ae fahalaano apugau bhe hintimiu? 26 Nandoo nobhahi so nepugau'aoku, nobhahi dua ka'alamiu so nebhotusiku, tamaka Tumudu kanau nobanara. Ampa nefetingkeku ne Anoa, ana'amo nefohato'aoku ne dhunia." 27 Gaha'a mie bhahi miina dalumosangiea putae Yesus nopulao'ao Amano. 28 Ambano Yesus, "Mada kaowu sumangkeomu Anano Manusia te melangke'ano, kane'omo mande'aaneomu Idimo ini nekonando |scidi ndumandoono|r. Mande'aanemoomu dua Idi ini miina akonihabu aeala kapooli ne Wutoku, tamaka apugau'ao sabhaha nefoina'u'aono Amaku ne Idi. 29 Anoa tumudu kanau sadhia nopobhai kanau. Anoa miina nakumataho kanau amoisa, hampano sadhia akahadhaa posahataano bhe kapoindalono." 30 Pada nopugau'ao kosasawi'ae na'a dobhahi marasaeano ne Yesus. 31 Nopugaumo Yesus ne miendo Yahudi marasaeano maitu ambano, "Ane mintahakiomu kansuhu kafoina'uku, hintimiu kotu-kotu'u anaguhu'iku. 32 Mada aitu mande'aaneomu kabanara, kabanaramo ana'a so mobebasikoomu." 33 Ambado, "Insaodi ini ingka sampu'ano Abraham, pakade miina'o sepali'a taembali bhatuando mie. Noafa'ao dua pugau'ao putae insaodi damobebasi kainsami?" 34 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka mehabuno dhosa, anoamo bhatuano dhosa. 35 Seemie bhatua miina natilentu kansuhu weo polambu, tamaka seemie ana'i sadhia notilentu weo polambu. 36 Dadi'anomo ane Anano ELOHIM natumolosikoomu, hintimiu kotu-kotu'u bebasimoomu." 37 "Apande'aane hintimiu sampu'ano Abraham, tamaka kopatudhu mongko kanau'omu hampano wambaku miina tumahimae'omu weo totono lalomiu. 38 Newohaku ne Amaku, aitu'aemo dua nepugau'aoku. Pedamo dua na'a hintimiu, nefetingkemiu ne amamiu, ana'amo nehabumiu." 39 Andoa dotobhoosimo ambado, "Ama mani ingka Abraham." Ambano Yesus, "Ane hintimiu kotu-kotu'u sampu'ano Abraham, teteweimo mangkafiomu dua nehabuno Abraham. 40 Ingka pada afohatoangkoomu kabanara nefetingkeku ne ELOHIM, gaha'a hintimiu kopatudhu mongko kanau'omu. Abraham miina naehabu medando ini. 41 Hintimiu habuomu kahadhaano amamiu wutomiu." Dotobhoosimo ambado, "Insaodi ini suano bulea. Ama mani seemie-mieno, Wutono ELOHIM." 42 Ambano Yesus, "Ane amamiu ELOHIM, tetewei moasi kanau'omu hampano Idi ini amai'ao ne ELOHIM. Kahato'aku ini suano kapoindaloku Wutoku, tamaka kapoindalono Tumudu kanau. 43 Noafa bhahaa miina lumosangianeomu wambaku? Ingka mba'inomo mokiidoomu metingkeomu pugauku. 44 Amamiu Kafeompu'ando seetani, sadhia gaomiu mangkafiomu kapoindalono amamiu na'a. Anoamo itu mongkono manusia mpini kabhao-bhaono, miina natumai ne kabanara, kapa'amo weo totono lalono miina bhe kabanarano. Ane nakopaha, nopantasimo, kahabuaonomo. Anoa itu pande gau-gau, amandomo sabhaha paha. 45 Tamaka hampano afohatoangkoomu kabanara, tapamo kaparasaea'amiu ne Idi. 46 La'ae bhahaa ne olotamiu itu so mefotiwohano bukutii putae Idi ini aehabu dhosa? Ane afohatoangkoomu kabanara, noafa miina marasaea'omu ne Idi? 47 Sasuka mai'ano ne ELOHIM nofetingke bhoasaono ELOHIM. Hintimiu miina mai'ao'omu ne ELOHIM, kanandoo'anomo miina metingkee'omu." 48 Dotobhoosimo miendo Yahudi ne Yesus ambado, "Ingka nokotu'umo pugau mania, hintu itu miendo Samaria nopesuakikomo seetani." 49 Ambano Yesus, "Idi miina namesuaki kanau seetani, tamaka afosibhala Amaku, gaha'a hintimiu fekandidiki kanau'omu. 50 Idi miina ae'ondofi kafosibhala so Wutoku, tamaka nandoo me'ondofi kanau kafosibhala, Anoamo dua fobhotusinoa. 51 Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka mangkafino pugauku paise naenamisi mate ampa suhue dhamani." 52 Ambado miendo Yahudi, "Aitu tapande'aanemo mpuu nopesuakikomo seetani, kapa'amo Abraham nomatemo, pedamo dua kosasawindo anabii, tamaka ingka hintu pugau sasuka mangkafino pugaumu pae naenamisi mate ampa suhue dhamani. 53 Bhahaa foliu'e dua hintu bhe amantoomu Abraham mateno maitu? Pedamo dua anabii sigao'ano domatemo. Abhi wutomu la'ae bhahaa hintu itu?" 54 Ambano Yesus, "Ane amosibhala kaowu Wutoku, miina nako'ulu-ulu'a. Tamaka mosibhala kanau ingka Amaku, Anoamo itu nekonamiu ELOHIMmiu. 55 Gaha'aitumo miina mande'aaneomua, tamaka Idi apande'aane. Ane apugau miina amande'aane ingka akopaha, pedamo dua hintimiu. Tamaka Idi apande'aane bhe aangkafi bhoasaono. 56 Weo dadino, amamiu Abraham nowula lalono naembali namoha oleo kahato'aku, ingka daanumo nowohaemo bhe no'ia sepali'a lalono." 57 Ambado dua miendo Yahudi, "Umuhumu miina'o nakumapoa bhe lima fulu ta'u, wohamo dua Abraham?" 58 Ambano Yesus, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u miina'o bhe Abraham, IDI NDUMANDOONO anandoomo." 59 Miendo Yahudi lasao de'enepi kontu dabhatumbue, tamaka Yesus neka'uko maka nekalisu nohunsamo Lambuno ELOHIM.
1 Wakutuuno Yesus nekala-kala, nowohamo seemie mo'ane mobuntono mpini pakalenteno. 2 Anaguhu'ino dofeenaemo ambado, "Guru, la'ae bhahaa kodhosano sampe mie aini nobunto mpini pakalenteno, wutono kaa kamungkulano?" 3 Notobhoosimo Yesus ambano, "Suano wutono, suano dua kamungkulano mehabuno dhosa, ampamo kaowu kakadhadhia'ano peda aini somo natiwoha'ao kahadhaano ELOHIM ne anoa ini. 4 Tinangke nandoo ole-oleo, tetewei dadhumalangiomu kahadhaano Tumudu kanau. Kapa'amo naohondo kaowu oleo, ingka bhe naseemie paemo bhe so moolino kumahadhaanoa. 5 Tangasano aeate we dhunia ini, Idimo ini tilangano dhunia." 6 Pada nopugau peda na'a Yesus nekapehamo ne wite, eluno na'a nobhelu-bheluane wite maka no'apulei'e ne matano mobuntono na'a. 7 Nopugaumo ambano, "Kalamo mehe'u we oe kaekadiu'a nekonando Siloam." (Ma'anano Siloam na'a "Mie netudu"). Mie amaitu nokalamo nehe'u maka nosuli, gaha'a matano nofowohamo. 8 Santieneno bhe mie mande'aane endefi'ini mie amaitu mesalo-salono, dopugaumo ambado, "Ingka anoa ini mie mengkoha-ngkohano maka nesalo-salo?" 9 Nandoo dua pugauno, "Anoamo daanumo." Ambado sigao'ano, "Suano, tamaka pototo'ano ula." Wutono nopugau ambano, "Nokotu'u, ingka idimo ini." 10 Dofeenae ambado, "Peda amai kafowoha'amu?" 11 Ambano, "Mie nekonando Yesus nehabu katomba seendai maka no'apulei'e ne mataku. Pada ana'a notudu kanau akala aehe'u we oeno Siloam. Idi akalamo, gaha'a pada aehe'u afowohamo." 12 Ambado toha, "Ne amai'e mie ana'a?" Ambano, "Miina amande'aanea." 13 Pada ana'a mie kabunto sa'ituini doowaemo ne miendo Farisi. 14 Tamaka oleono Yesus nebhelu wite mbali nofekantalea matano mie amaitu oleono Sabat. 15 Dadi'anomo miendo Farisi dofeenamo kabunto amaitu bhaha'i peda amai kafowoha'ano. Notobhoosimo ambano, "Ingka no'apuleiane katomba ne mataku maka aehe'u, gaha'a afowohamo." 16 Seemie hodua miendo Farisi dopugaumo ambado, "Tetewei mie ana'a miina namai'ao ne ELOHIM, kapa'amo miina namiarae oleono Sabat." Siga'a dopugau dua ambado, "Nada amai bhahaa mie kodhosa nehabu tanda timente'aono peda ini?" Sampe dewalamo dopotaga-tagali sapada-pada andoa. 17 Pada aitu dopugaumo toha ne mie kabunto sa'ituini ambado, "Ane fekihimu hintu, la'ae mie amaitu, ingka padamo nofekantalea matamu?" Notobhoosimo, "Anoa seemie anabii." 18 Tamaka miendo Yahudi dokiido damarasaea'a anoa ini daanumo nobunto endefi'ini, kane'omo nofowoha. Dadi'anomo dobhasimo kamungkula'ino. 19 Dofeenada ambado, "Anamiu gaha'a inia? Ingka ambamiu nobunto mpini pakalenteno. Tamaka peda ae ingka aitu nofowohamo?" 20 Dotobhoosimo kamungkula'ino ambado, "Tapande'aane ainimo ana mani. Tapande'aane dua nobunto mpini pakalenteno. 21 Tadua kafowoha'ano itu, ingka miina tamande'aanea. La'ae mekantaleano matano miina dua tamande'aane. Feenaomu wutono, ingka nobhalamo namandemo napugau'ao wutono." 22 Kapugau'ando kamungkulano peda maitu dote'i miendo Yahudi, kapa'amo miendo Yahudi domafakaanemo sasuka kumonano Yesus maitu Mesias Omputo Fosalamatino, da'umele'aanda damesua weo lambu kasambahea'a. 23 Dadi'anomo kapugau'andomo kamungkulano, "Ingka nobhalamo, feenaomu wutono." 24 Pada amaitu fenduamo dua dobhasi kabunto sa'ituini maka dopugauane ambado, "Pugau kumotu'u'ano ne wiseno ELOHIM, tapande'aane mie amaitu mie kodhosa." 25 Notobhoosimo ambano, "Bhahaa mie amaitu mie kodhosa miina amande'aanea, nepande'aoku sehonda kaowu, sa'ituini aobunto, aitu afowohamo." 26 Ambado dua, "Noafa'iangko gaha'a? Peda ae nofekantalea'e matamua?" 27 Notobhoosimo ambano, "Ingka padamo afohatokoomu, gaha'a mokiido metingke kanau'omua. Noafa'ao dua mendua metingkeaneomu? Gaomiu membaliomu dua anaguhuno?" 28 Gaha'a tadofe'awuti bhe dopugau ambado, "Hintu kaowu anaguhuno mie ana'a, insaodi ini anaguhuno anabii Musa. 29 Tapande'aane, ELOHIM padamo nokobhoasao ne anabii Musa, tamaka mie ana'a, miina tamande'aanea bhaha'i nomai'ao ne amai." 30 Notobhoosimo kabunto sa'ituini ambano, "Ingka amente dua. Kamente'aku miina mande'aaneomu kamai'ao'anoa, gaha'aitumo padamo nofekantalea mataku. 31 Ingka dopande'aaneomu ELOHIM miina naefetingke mie kodhosa, mpahinomo mie lumebeno dhumalangino kapoindalono. 32 Mpini pakatandano dhunia ta'ampamo dua aitu miina'o natifetingkea putae nandoo seemie mefekantaleano matando mobuntono mpini pakalenteno. 33 Ane mie amaitu pae namai'ao ne ELOHIM, tetewei pae nakonipoolia." 34 Dotobhoosimo ambado, "Hintu ini lente weo dhosa, maka patudhumu moina'u kainsami gaha'a?" Pada aitu dogihasiemo, miinamo naembali namesua weo lambu kasambahea'a. 35 Nofetingke kaowu mie ana'a dogihasiemo, Yesus nokalamo no'ondofie. Nopo'awaane kaowu nopugaumo ambano, "Parasaea bhahaa ne Anano Manusia?" 36 Ambano, "La'ae bhahaa mie ana'a Waompu? Fohato kanau amarasaea'ao ne Anoa." 37 Ambano Yesus, "Ingka wohaemo; mie puga-pugauno bhe hintu ini, Anoamo itu." 38 Ambano, "Aparasaea Waompu." Lasao nosudhu notaohao sombano ne Yesus. 39 Ambano Yesus, "Kahato'aku we dhunia ini so afobhotusi'ao, neanomo sasuka tapa mohano nafowoha, sasuka fowohano naobunto." 40 Pugauno Yesus na'a dofetingkee dua seemie hodua miendo Farisi ne itu. Dofeenamo ne Yesus ambado, "Patudhumu insaodi taobunto dua gaha'a?" 41 Ambano Yesus, "Ane kotu-kotu'u mobuntoomu pae kodhosaomua, tamaka hampano ambamiu fowohaomu, dadi'anomo dhosamiu sadaa-daa."
1 Nopugaumo Yesus ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka mesuano weo katondono dhumba miina namangka ne fointo, tamaka nekamponea pagala, mie aitu kaso'o bhe karampasi. 2 Tamaka mie mesuano noangka ne fointo anoamo itu dhagano dhumba. 3 Tungguno katondo nelengkaane fointo pakade dhumbano dotandai'e suahano. Dhagano dhumba nolo'oi neando se'ulu-se'ulu maka noatoda we simbali. 4 Dopuli kaowu nofolimbada, dhaga ana'a nopa'induluandamo, maka dhumbano doangkafie hampano dopande'aanemo suahano. 5 Tamaka ane nandoo seemie mengkahatono tetewei pae damangkafie, tadamilei hampano suahano miina damande'aanea." 6 Pedamo ana'a kapalendano Yesus ne andoa, tamaka miina dalumosangiea o ae ma'anano pugauno maitu. 7 Yesus nopugaumo toha ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u Idimo ini fointo kaangka'ando dhumba ana'a. 8 Kosasawindo maino ma'induluki kanau, sanea kaso'o bhe karampasi, dadi'anomo o dhumba dokiido dametingkeda. 9 Idimo ini fointo, sasuka dhumba mesuano noangka ne Idi nasumalamati, tanamesua tanalumimba naepo'awa'ao oti nehumaano. 10 Kaso'o nomai kaowu nosibu, nofopongko bhe nofofekabinasa, tamaka o Idi amai so dae'awa'ao dadi, bhe dadumadi napontalabhi-labhi. 11 Idimo ini dhagano dhumba metaano lalo. Dhaga metaano lalo nopotaho'ao inawano so dhumbano. 12 Nopo'ala bhe mie mealano ponambo, anoa maitu suano dhagano dhumba, suano dua kodhumbano. Mie medano aini, sanowoha da'u ngkahoku nomai, tanohunsada dhumba maitu maka nofilei. Dhumba andoa na'a nohontopidamo da'u ngkahoku bhe nopogasa-gasaanda. 13 Kafilei'ano mie amaitu neala kaowu ponambo, dadi'anomo miina napokiha'ianda dhumba andoa maitu. 14 Idimo ini dhagano dhumba metaano lalo. Dhumbaku apande'aanda, andoa dopande'a kanau dua. 15 Tapedamo Amaku nopande'a kanau, Idi apande'aane dua. Idi ini apotaho'ao inawaku so dhumbaku. 16 Nandoo dua dhumbaku sigao'ano tapa mai'aono ne katondo aini. Andoa maitu tetewei dua amatoda maka datumandai'e dua suahaku, dadi'anomo daembalimo naseguluma, dhagando naseemie. 17 Amaku noasi kanau, mba'inomo afowa'ao inawaku, neanomo sumuli a'umawae. 18 Bhe naseemie miina bhe so malano inawaku, tamaka afowa'ane hampano kahelasino Wutoku. Idi akokuasa afowa'ane, akokuasa dua sumuli atumahimae. Ainimo taka netahimaku ne Amaku." 19 Hampano pugauno Yesus maitu miendo Yahudi dewalamo, tadopotaga-tagalimo. 20 Dobhahi mugauno ambado, "Anoa nobheemo, nopesuakiemo seetani. So dua ae metingke'ao'omu pugauno?" 21 Tamaka nandoo dua mugauno, "Pedando maitu suano pugauno mie nepesuakino seetani, bhahaa naembali dua seetani naefekantalea matano mie kabunto?" 22 Miina naompona nohatomo hohaea'a Kafe'ulaino Katipesuaki'ano Toha Lambuno ELOHIM we Yerusalem. Wakutuu ana'a wulano use. 23 Yesus nekala-kala weo kadeteno Lambuno ELOHIM, we tambi bhalano nekonando Tambino Salomo. 24 Miendo Yahudi dolibue bhe dopugau ambado, "Tana se'ae kaomponanoa kumataho kainsami tapoibhaha peda ini? Ane hintumo ini Mesias Omputo Fosalamatino fohato kainsami mentalea-mentalea." 25 Notobhoosidamo ambano, "Ingka padamo afohatokoomu, tamaka miina marasaea'omu. Sabhaha kahadhaa nehabuku weo neano Amaku, aitu'aemo ingka sanea sakusiiku. 26 Tamaka hintimiu miina marasaea'omu, hampano miina mesua'omu gulumano dhumbaku. 27 Dhumbaku dotandai'e suahaku, Idi apande'aanda, andoa doangkafi kanau. 28 Andoa awa'anda dadi suhue dhamani, tetewei pae dabinasaa suhue dhamani bhe naseemie pae bhe so magoida mai'ao ne limaku. 29 Kapa'amo Amaku ma'a kanau andoa maitu, nofofoliu kabhalano kuasano. Dadi'anomo bhe naseemie pae bhe so mondoino so magoida ne limano Amaku. 30 Idi bhe Amaku tase'ise." 31 Miendo Yahudi desangkemo toha kontu dabhatuhi Yesus. 32 Tamaka ambano Yesus, "Nobhahi habu metaa nefotakano Amaku padamo afotiwohaangkoe'omu. Habu medando ae bhahaa so katibhatuhi'aku?" 33 Dotobhoosimo miendo Yahudi ambado, "Suano mba'inomo habu metaa nehabumu so katibhatuhi'amu, tamaka mba'inomo feka'aebu ELOHIM. Mahinggamo hintu itu seemie manusia melaa, pototo'ao wutomu bhe ELOHIM." 34 Ambano Yesus, "Ingka notibuhi weo Kitabino Musa nefintahakimiu, ', 'Hintimiu itu kalaha-ELOHIM.' ' 35 Ingka dopande'aanemo wambano Kitabi nolaku ampa suhue dhamani. Dadi'anomo, ane andoa tumahimano bhoasaono na'a nokonada kalaha-ELOHIM, 36 noafa'ao dua ambamiu afeka'aebu ELOHIM mba'inomo akona wutoku Anano ELOHIM? Gaha'aitumo Idimo nefopoolino Amaku bhe netuduno we dhunia ini. 37 Ane pae ahumabu kahadhaano Amaku, koemo parasaea'omua. 38 Tamaka ane ahumabue, gaha'a nandoo mongaheomu marasaea'omu ne Idi, taparasaeamoomu ne kahadhaaku itu. Ane nada ana'a mande'aaneomu bhe lumosangie'omu ingka Amaku nose'ise bhe Idi, o Idi ase'ise bhe Amaku." 39 Andoa fendua toha dahumakoe, tamaka Yesus nolapa. 40 Palusi ana'a Yesus nosulimo we sewetano umeleno Yordan, ne kafokadiu'ano Yohanes endefi'ini maka neate ne itu. 41 Dobhahi mie mai'ie bhe dopugau ambado, "Daanumo Yohanes miina sepali'a naehabu tanda timente'aono, tamaka kosasawi'ae nepulao'aono ne mie aini nokotu'u." 42 Sampe dobhahi mie ne itu marasaeano ne Yesus.
1 Nandoo seemie mosakino neano Lasarus. Anoa neate we liwuno Betania, liwundomo dua Maria bhe Marta aino. 2 Mariamo ini hobhine me'obhano mina-mina kawondu ne a'eno Yesus maka nopusuliane wuluno fotuno. Lasarus mosakino na'a finimo'anendo. 3 Hobhine andoa na'a depakatumo bhihita ne Yesus ambado, "Ompu, mie nemoasi'aomu nosaki." 4 Nofetingke bhihita ana'a Yesus tanopugau ambano, "Saki ana'a paise naeowa mate, tamaka namotiwoha kakalabhiano ELOHIM, natiwoha'ao dua kakalabhiano Anano ELOHIM." 5 Yesus noasi'ao Marta bhe aino hobhine bhe Lasarus. 6 Tamaka pada nofetingke putae Lasarus nosaki, Yesus nandoo dua neate ne itu tahaa oleo. 7 Palusi ana'a nopugaumo ne anaguhu'ino ambano, "Maimoomu dosuliomu we Yudea." 8 Ambado anaguhu'ino, "Guru, ingka ha'o-ha'oleo ini miendo Yahudi dabhatuhiangko kontu. Nandoo dua sumuli we watu?" 9 Ambano Yesus, "Ingka se'oleo ompulu haa dhamu. Sasuka mekala-kalano ole-oleo paise natitunoa, hampano nandoo nowoha kantaleano dhunia ini. 10 Tamaka sasuka mekala-kalano kohondo'a natituno, hampano miina nakokantalea'a ne wutonoa." 11 Pedamo ana'a wambano Yesus. Pada aitu nopugaumo dua ambano, "Lasarus sabhangkantoomu noodomo, tamaka akumala amowanue." 12 Maka ambado anaguhu'ino, "Ompu, ane naodo, kaowua nao'osamo." 13 Gaha'a noodo na'a weo patudhuno Yesus nomatemo, kuna'endomo kaodo melaa. 14 Dadi'anomo Yesus nopugau mentalea-mentalea, "Lasarus nomatemo. 15 Tamaka ao'ia miina bhe Idia ne na'a, kapa'amo netaamo peda na'a so hintimiu, neanomo poguhuomu marasaea'omu. Maimoomu dokalaanaomu we anoa." 16 Tomas nekonando dua Didimus (ma'anano o kalopo) nopugaumo ne sabhangka'ino anaguhu sigao'ano ambano, "Maimoomu, dokalaanaomu bhe intaodiomu, mahingga dasimate-mate'aomu bhe Anoa." 17 Gaha'a nohato we na'a, Yesus dofohatoemo putae Lasarus fato oleomo dokobuhue. 18 Liwuno Betania na'a nokoma'o bhe Yerusalem, napetolu kilo kakodo'onoa. 19 Ne itu dobhahi miendo Yahudi toka humatono dolawesi Marta bhe Maria aino, hampano isando mateno maitu. 20 Nofetingke kaowu Yesus nohatomo, Marta lasao nokala nosumpui'e, tamaka Maria neate we lambu. 21 Ambano Marta ne Yesus, "Waompu, ane bhe Hintu ne ini, finimo'aneku tetewei paise namatea. 22 Tamaka aitu apande'aane dua, ELOHIM tetewei nama'angko sabhaha kamesalomu ne Anoa." 23 Ambano Yesus ne Marta, "Finimo'anemu itu namanu namai'ao ne mate." 24 Ambano Marta, "Ingka apande'aane namanu namai'ao ne mate nahumato kawanu'ando mie mate ne Oleono Kiama." 25 Ambano Yesus, "Idimo ini fofowanuno mai'ao ne mate bhe meowano dadi. Sasuka marasaeano ne Idi nadumadi mahinggamo nomatemo. 26 Sasuka mie dumadi marasaeano ne Idi paise namatea suhue dhamani. Parasaea kaa miina?" 27 Ambano Marta, "Uumbe Waompu, aparasaea Hintumo Mesias Omputo Fosalamatino, Anano ELOHIM so humatono ne dhunia ini." 28 Pada nopugau peda na'a Marta nokalamo nosali'i Maria aino bhe nokamuntui'e ambano, "Guru nohatomo, nobhasiko." 29 Nofetingke peda na'a Maria lasao noehe nokalamo nopo'awaane. 30 Tamaka wakutuu aitu Yesus miina'o namesua weo liwu, nandoo'e we katisumpui'ano ne Marta sa'ituini. 31 Miendo Yahudi maino lumawesino Maria we lambu dowohae noehe lasao nokala, dadi'anomo doangkafiemo dua, kuna'endomo nakumala nao'ae we kobuhu. 32 Sanohato we kafetumpu'ano Yesus bhe nowohaemo, Maria lasao nolongko ne a'eno bhe nopugau ambano, "Waompu, ane bhe Hintu ne ini finimo'aneku tetewei paise namatea." 33 Nowoha Maria no'ae bhe miendo Yahudi mangkafie do'ae dua, Yesus nosabha handano bhe nokompeaha lalono. Nopugaumo ambano, 34 "Ne amai kobuhue'omu?" Ambado, "Waompu, mai woha'ao Wutomu." 35 Yesus tanopotuhumo luuno. 36 Ambado miendo Yahudi, "Wohaomu itu, ka'osano kaasino ne Lasarus." 37 Seemie hodua ne olotando dopugaumo ambado, "Ingka nefekantalea matando kabunto. Pae namoolie bhahaa nae'ondofiane dhala keana nomate?" 38 Yesus nofenduamo nokompeaha lalono maka nohatomo se kobuhu. Kobuhu ana'a o lia dosongkoane kontu bhalano. 39 Ambano Yesus, "Fogampie'omu kontu aitu!" Marta aino mateno maitu nopugau ambano, "Waompu, nokowonomo, ingka fato oleomo nomate." 40 Ambano Yesus, "Ingka padamo afohatoko, ane marasaea omoha kakalabhiano ELOHIM." 41 Dadi'anomo dofogampimo kontu ana'a. Pada aitu Yesus nototohanamo bhe nopugau ambano, "Ama, notumpu laloku ne Hintu hampano fetingke kanau. 42 Apande'aane sadhia fetingke kanau, tamaka kapugau'aku ini so mie lumibu-libu kanau ini neanomo damarasaea Hintumo tumudu kanau." 43 Pada nopugau peda na'a Yesus nolo'oimo nofekabhala-bhala suahano, "Lasarus, limba'o toha!" 44 Mie mate na'a lasao nolimba, a'eno bhe limano nandoo nokakompoe kawalu, ulano dogantuane kabhia-bhia. Yesus nopugauandamo ambano "Lensee'omu nekala-kala'ao." 45 Dobhahi miendo Yahudi maino lumawesino Maria doparasaeamo ne Yesus, hampano dowoha'ao wuntano matando nehabuno maitu. 46 Tamaka nandoo dua kumalano ne miendo Farisi maka detula-tula'ao nehabuno Yesus maitu. 47 Dadi'anomo neangka'indo imamu bhe miendo Farisi dofohompumo Sahano Agama bhe dopugau ambado, "Daeafa'imoomu bhahaa? Ingka mie amaitu nobhahi sepali'a nehabu tanda timente'aono. 48 Ane tadakumatahomo kosasawindo mie damarasaea ne Anoa, mada kaowu damai tantarando Roma damobinasa Lambuno ELOHIM ini bhe kosasawindo ra'eati." 49 Ne olotando maitu nandoo seemie neano Kayafas, o Imamu Bhalano ne ta'u aitu. Nopugaumo ambano, "Hintimiu ini miina konipande'ao'omua. 50 Miina dua lumosangie'omua gaha'a, ingka nokofahalaa namate seemie so ra'eati, bhe dabinasa kose'onu liwuntoomua." 51 Kapugau'ano peda maitu miina namai'ao ne wutonoa, tamaka hampano nembali Imamu Bhalano ne ta'u aitu, nokosuaha peda anabii putae Yesus namate so ra'eati maitu. 52 Gaha'aitumo suano kaowu so ra'eatino Yahudi, tamaka nomate'ao dua kosasawindo anano ELOHIM tikambisano, neanomo sumuli namo'onuda bhe namose'iseda. 53 Notanda oleo aitu andoa dosikoo-koomo damongko Yesus. 54 Dadi'anomo Yesus miinamo naefemata-mataa naekala-kala ne olotando miendo Yahudi. Anoa nokalamo we owano pandaso bhalano ne se'onu liwu nekonando Efraim maka neate ne itu bhe anaguhu'ino. 55 Wakutuu ana'a noma'omo Paska, hohaea'ando miendo Yahudi. Dadi'anomo dobhahi mie mai'aono ne sabhaha liwu dokala we Yerusalem damekangkilo wutondo ne wiseno Ompu, tinangke miina'o nahumato oleono Paska. 56 Andoa do'ondofimo Yesus, poowa deehe-ehemo weo Lambuno ELOHIM dopofee-feenamo, "Peda ae fekihimiu, namai dua bhahaa Yesus ne hohaea'a ini?" 57 Kapugau'ando peda ana'a kapa'amo neangka'indo imamu bhe miendo Farisi padamo defolimba pahinta, putae la'ae so mohano Yesus tetewei damohatoda, muda'ao dahumakoe.
1 Tanomo oleo hohaea'ano Paska, Yesus nokalamo te liwuno Betania, kaeate'ano Lasarus nefowanuno mai'ao ne mate. 2 Ne itu Yesus dopoharoa'ane, Marta netaganaanda. Ne olotando mie momaano pombali-mbalino bhe Yesus maitu bhe Lasarus dua. 3 Gaha'a Maria nealamo sebutolo mina warasituu napesetanga litere. Mina-mina kawondu aini no'ali sepali'a. Pada ana'a nosungkae ne a'eno Yesus maka nopusuliane wuluno fotuno, sampe wonono tanokasembo-sembomo kose'onu'ae lambu. 4 Tamaka Yudas Iskariot, seemie anaguhuno Yesus somo mowae ne limando kaewa, nopugaumo ambano, 5 "Noafa mina-mina kawondu aini miina damasoane tolu mo'ono woka pera maka dhoino dadumawuandae mie mokae?" 6 Kapugau'ano peda na'a suano mba'inomo nonini'ao mie mokae, tamaka mba'inomo anoa maitu seemie kaso'o, nentelamo nohumaa dhoi weo kaentei'a dhoi neintahano. 7 Nopugaumo Yesus ambano, "Heruane ae, hobhine aini nohabu peda ini somo katokano nahumato oleo katikobuhu'aku. 8 Mie mokae sadhia dapobhai bhe hintimiu, tamaka Idi paise aeate kansuhu bhe hintimiua." 9 Dobhahi miendo Yahudi metingkeno putae Yesus nohatomo te Betania, sampe dokala dua te na'a. Kakala'ando suano kaowu dapo'awa'ao Yesus, tamaka so damoha'ao dua Lasarus nefowanuno Yesus mai'ao ne mate. 10 Dadi'anomo neangka'indo imamu dosikoo-koomo damongko dua Lasarus, 11 kapa'amo dobhahi miendo Yahudi dohunsadamo maka doparasaea ne Yesus, hampano Lasarus maitu. 12 Hato nomentae mie bhahi maino we hohaea'ano Paska dofetingke putae Yesus we laanomo sala nohope we Yerusalem. 13 Andoa lasao deala'i hoono potubu maka dokala dosumpui'e bhe dekei-kei ambado, "Hosana, pudhi kaitaomu ELOHIM. Notibarakati maino weo neano Ompu, notibarakati Omputo miendo Israel." 14 Yesus ne'awamo se'ulu anano keledai lasao nosawi, nopobutu bhe tibuhino weo Kitabi, 15 "Koe mote'iomu, miendo Yerusalem, ondoomu omputomiu nohatomo, nosawi ne anano keledai." 16 Wakutuu ana'a anaguhu'ino miina dalumosangiea, tamaka nopalusi notiwoha kakalabhiano Yesus, kane'omo dofe'ulai'e putae tibuhino na'a nopulao'ao Anoa, ingka padamo dua dodhalangie. 17 Mie bhahi mangkafie wakutuuno nolo'oi Lasarus nomai'ao weo kobuhu maka nofodadie, dosakusii'aomo kadhadhia na'a. 18 Dadi'anomo mie bhahi ne itu dokalamo dosumpui'e, hampano dofetingke Anoamo humabuno tanda timente'aono na'a. 19 Dopugaumo miendo Farisi sapada-pada andoa ambado, "Ingka woha'ao wuntano matamiu, suanomo nepoolintoomua. Kosedhunia'ae doangkafimo Anoa." 20 Ne olotando mie kumalano sumambaheano ne hohaea'a we Yerusalem, nandoo dua miendo Yunani. 21 Mie andoa na'a dokalamo ne Filipus. Filipus ini nomai'ao ne liwuno Betsaida we kadieno Galilea. Dopugaumo ambado, "Waompu, gao mani tapo'awa bhe Yesus." 22 Filipus nofohatomo Andreas maka dopoowa dofohato Yesus. 23 Tamaka Yesus tanotobhoosidamo ambano, "Nohatomo tempono Anano Manusia damekakalabhia'e. 24 Amohatokoomu, kotu-kotu'u ane onuno gandum pae naondawu ne wite maka namate, daa-daa'e se'onu. Tamaka ane namate, kane'omo natumumbu maka naobhahi bhakeno. 25 Sasuka moasi'aono inawano, namiinae inawano. Tamaka sasuka bansino inawano we dhunia ini, namekataa'e so dadi suhue dhamani. 26 La'ae so umondofa kanau, tetewei namangkafi kanau. Ne amai kahato'aku, ne itu'aemo dua so kahato'ano anoa. La'ae so umondofa kanau namosibhalae Amaku. 27 Aitu nosabha handaku. Miina amande'aanea apugau'ao ae bhahaa. Ane apugau, 'Ama, folapa kanau ne tempono kakadee-dee aini', tamaka ingka kamai'aku anumamisi kakadee-dee aini. 28 Ama, fekakalabhia neamu." Maka notifetingkemo suaha mai'ao te lani, "Padamo afekakalabhia'e, maka amekakalabhia'e toha." 29 Mie meehe-eheno ne itu dofetingkee dua suaha aitu, tamaka dokonae guntu. Nandoo dua mugauno, "Seemie mala'ekati nopugau bhe Anoa." 30 Ambano Yesus, "Suaha ana'a notifetingke suano so Idi, tamaka so hintimiu. 31 Aitu nohatomo tempono o dhunia dabhitahakiemo, aitu dua Mowano Dhunia dakumabhambie we simbali. 32 O Idi ini mada kaowu dasumangke kanau te melangke'ano te wawono dhunia ini, maka kosasawindo mie ahumelada damai se Idi." 33 Kapugau'ano peda na'a nofohatoanda nada amai so kamate'ano. 34 Dotobhoosimo mie bhahi ambado, "Padamo tafetingke mai'ao ne Kitabi, ingka Mesias Omputo Fosalamatino nadumadi ampa suhue dhamani. Noafa'ao dua pugau Anano Manusia dasumangkee te melangke'ano? La'ae bhahaa Anano Manusia maitu?" 35 Ambano Yesus, "Tana seendai tempono tilanga nandumandoo ne olotamiu. Tinangke nandoo bhe tilanga maitu mekala-kalamoomu, keana nohatofikoomu kahohondo. Sasuka mekala-kalano weo kahohondo miina namande'aanea so kahope'ano. 36 Parasaeamoomu ne Tilanga maitu, tinangke nandoo'e bhe hintimiu, neanomo membaliomu miendo tilanga ." Pada nopugau peda na'a Yesus nokalamo, nokiidomo namotiwoha Wutono ne andoa. 37 Mahinggamo Yesus nobhahimo sepali'a nofotiwohaanda tanda timente'aono, tamaka miina dua damarasaea ne Anoa. 38 Kakadhadhia'ano peda aini noko'ula'ao wambano anabii Yesaya, "Ompu, nandoo bhahaa marasaeano bhihita neowa mani? La'ae bhahaa mohano kuasano Ompu? " 39 Pedamo ana'a tapa kaembali'ando doparasaea, kapa'amo Yesaya padamo nopugau dua peda aini, 40 "Padamo afekabuntoda bhe asongko totono lalondo, keana dofowoha'ao matando bhe dolosangi'ao totono lalondo. Dadi'anomo paise dadumoli se Idi maka ameka'osada." 41 Yesaya nopugau peda ini mba'inomo nowohae kakalabhiano Yesus bhe padamo dua nokowambaane. 42 Mahinggamo peda ana'a, dobhahi dua neangkando miendo Yahudi marasaeano ne Yesus. Tamaka miina daokadoa do'akui kaparasaeando kapa'amo dote'i miendo Farisi, bhaha'i tado'ele'aanda damesua weo lambu kasambahea'a. 43 Andoa doasiane kafosibhala ne manusia bhe ne ELOHIMa. 44 Yesus nofekabhala toha suahano ambano, "Sasuka marasaeano ne Idi miina kaowu namarasaea ne Idi, tamaka noparasaea ne Tumudu kanau. 45 Ane dowoha Idi, dowohamo dua Tumudu kanau. 46 Kahato'aku ne dhunia ini aembali tilanga, neanomo sasuka marasaeano ne Idi paise naeate weo kahohondo. 47 Ane dofetingke kafoina'uku, tamaka miina damangkafie paise ahumukumue Idi, kapa'amo kahato'aku paise ahumukumu dhunia ini, tamaka amosalamatie. 48 Sasuka mokiido kanau bhe miina natumahima kafoina'uku, nandoomo so humukumue. Wambakumo toka nepugau'ao na'a, somo humukumue ne Oleono Kiama. 49 Kapa'amo wambaku ini miina namai'ao ne Wutokua, tamaka nomai'ao ne Amaku. Amaku tumudu kanau, Anoamo mahintangi kanau bhe nofohato kanau o ae so nepugau'aoku bhe so nefosampeku. 50 Apande'aane pahintano neowa dadi suhue dhamani. Dadi'anomo wamba nepugau'aoku, ingka o bhoasaonomo dua Amaku ne Idi."
1 Tana se'oleo hohaea'ano Paska. Yesus nopande'aanemo nohatomo tempono nahumunsa dhunia ini nasumuli te Amano. Anoa noasi'ao mie mangkafie te dhunia ini, sadaa-daa noasianda ampa we kapuliaono. 2 Yesus bhe anaguhu'ino nandoo dohumaa. Kafeompu'ando seetani padamo nokamuntui Yudas anano Simon Iskariot, nowa'ane patudhu modai weo totono lalono so namowa'ao Yesus ne limando kaewa. 3 Yesus nopande'aane Amano padamo nowa'ane bhahi-bhahi'ae kapooli. Nopande'aane dua Anoa nomai'ao ne ELOHIM maka nasumuli dua ne ELOHIM. 4 Dadi'anomo Yesus noehemo maka nolembi dhubano. Pada ana'a nealamo handu maka nowawee ne aano. 5 Pada ana'a nesungkamo oe ne katoa, nofewaniu a'endo anaguhu'ino maka nopusuliane handu kawawe'ano ne aano na'a. 6 Nohato ne Simon Petrus, nopugaumo ne Yesus ambano, "Waompu, gaha'a mewaniu a'eku?" 7 Notobhoosimo Yesus, "Nehabuku ini miina'o lumosangie aitu, tamaka namada kaowu lumosangiemo." 8 Ambano dua Petrus, "Paise Waompu! Ampa suhue dhamani pae mewaniu a'ekua." Ambano Yesus, "Ane paise amewaniu a'emu, hintu paise bhe tai'amu ne Idi." 9 Ambano dua Simon Petrus, "Waompu, bahangka koise kaowu a'eku, tamaka limaku bhe fotuku dua." 10 Ambano Yesus, "Ane padamo dekadiu, ingka nonggelamo kose'ulu-ulundo. Dadi'anomo miinamo namaraluua damendua daekadiu, tadamewaniumo kaowu a'endo. Hintimiu daanumo monggelamoomu, tamaka miina kosasawimiua." 11 Yesus nopande'aane la'ae so mowae ne limano kaewa, kapugau'anomo, "Miina kosasawimiu monggelaomu." 12 Pada nofewaniu a'endo, Yesus nofokanamo toha dhubano maka suli nengkoha. Pada aitu nopugaumo ambano, "Losangie'omu bhahaa ma'anano nehabuku ini? 13 Hintimiu kona kanau'omu guru bhe Ompu, ingka anoamo na'a, kapa'amo Idimo ini guru bhe Ompu. 14 Dadi'anomo ane Idi Ompu bhe gurumiu afewaniu a'emiu, hintimiu tetewei beano dua pofewa-fewaniu'omu a'e. 15 Idi awa'angkoomu kasandaha neanomo mehabuomu dua peda nehabuku ne hintimiu. 16 Amohatokoomu, kotu-kotu'u seemie bhatua paise namoliu kafeompu'ano tawa seemie katudu nalumalo tumudue. 17 Ane kosasawi'ae ini pande'aaneomu maka kodawua mpuu ane dhumalangie'omu. 18 Idi apugau miina amulao'ao kosasawimiu, kapa'amo apande'aanda ndo la'ae nepiliku. Ampamo kaowu wambano Kitabi aini tetewei nako'ula, 'Mie pombali'aku namewangi kanau.' 19 Aini afohatoangkoe'omu tinangke miina'o nakumadhadhia, neanomo humato nakumadhadhia, marasaeamoomu putae Idimo ini nekonando |scIdi ndumandoono|r. 20 Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka tumahimano mie netuduku notahimamo dua Idi, sasuka tumahimano Idi notahimamo Tumudu kanau." 21 Pada nopugau peda na'a Yesus nokompeahamo lalono maka nofohatoda mentalea-mentalea ambano, "Amohatokoomu, kotu-kotu'u seemie ne olotamiu itu namowa kanau ne limano kaewa." 22 Anaguhu'ino tadopodoli-dolikimo, kapa'amo miina dakototolaloane bhaha'i la'ae nepulao'aono. 23 Anaguhu kamoasi'aono Yesus, anoa ini nengkoha ne sohihino Yesus. 24 Simon Petrus nokampihumo sabhangkano na'a notudue nameena, bhaha'i la'ae nepulao'aono. 25 Anaguhu mengkohano ne sohihino Yesus na'a nodhulupiemo maka nofeena ambano, "Waompu, la'ae bhahaa?" 26 Ambano Yesus, "Mie newa'aoku roti so netandaku weo mangko, aitu'aemo mieno." Pada nopugau peda na'a Yesus nealamo roti, notandae weo mangko maka nowa'ane Yudas anano Simon Iskariot. 27 Sano'awa roti ana'a Yudas nopesuakiemo Kafeompu'ando seetani. Ambano Yesus ne Yudas, "Habumo fekahimba so nehabumu itu." 28 Tamaka ne olotando mengkoha-ngkohano momaano maitu bhe naseemie miina bhe lumosangie ma'anano pugauno Yesus maitu ne Yudas. 29 Hampano Yudas mintahanomo kaentei'ano dhoindo, nandoo kofekihino putae Yesus notudue nakoni'oli so kafaraluundo haroando na'a, tawa nakoniwa'ao ne mie mokae. 30 Pada notahima roti ana'a Yudas lasao nolimba. Oleo nohondomo. 31 Nokala kaowu Yudas, Yesus nopugaumo ambano, "Aitu kakalabhiano Anano Manusia natiwohamo bhe kakalabhiano ELOHIM natiwoha dua ne Anoa ini. 32 Ane kakalabhiano ELOHIM natiwoha ne Anano Manusia, maka ELOHIM namotiwoha dua kakalabhiano Anano ne Wutono, maka kakalabhia aini napikitiwohamo. 33 Anaguhu'iku, ingka paemo naomponaa aeate bhe hintimiu. Hintimiu umondofi kanau'omu. Tamaka pedamo pugauku ne miendo Yahudi, aitu apugauanemo dua ne hintimiu: paise mooliomua mai'omu we kakala'aku. 34 Awa'angkoomu pahinta bu'ou: pomoa-moasi'ao'omu. Tapedamo Idi aoasiangkoomu, nadamo dua ana'a hintimiu pomoa-moasi'ao'omu. 35 Ane pomoa-moasi'ao'omu, kosasawindo mie damande'aane putae hintimiu anaguhuku." 36 Nopugaumo Simon Petrus ne Yesus ambano, "Waompu, kumala ne amai gaha'a?" Ambano Yesus, "We kahope'aku paise naembalia mangkafi kanau aitu, tamaka mada kaowu mangkafi kanau." 37 Ambano Simon Petrus, "Waompu, noafa so tapa kaembali'ano amangkafiko aitu? Idi a'unda amateangko." 38 Notobhoosimo Yesus, "Hintu momate kanau? Kotu-kotu'u amohatoko, pae'o nakumakuhua manu, natolu pakumo gumaga miina mande'a kanau."
1 Nopugaumo Yesus ambano, "Koise nosabha handamiu, parasaea'omu ne ELOHIM, parasaeamoomu dua ne Idi. 2 Te lambuno Amaku nobhahi kaeate'a, ane paise tetewei amohatokoomu. So kakala'aku te na'a aefontaa-ntaa'angkoomu kaeate'amiu. 3 Mada kaowu akumala aefontaa-ntaa'angkoomu kaeate'a, asumuli a'umuleikoomu, neanomo ne amai kaeate'aku, somo dua kaeate'amiu. 4 Kaangka'a we kahope'aku ingka pande'aanemoomu." 5 Ambano Tomas, "Waompu, ingka miina tamande'aanea kumala ne amai, dadi'anomo nada amai dua tamande'aane kaangka'ano?" 6 Ambano Yesus, "Idimo ini o kaangka'a, meowano kabanara bhe fowa'aono dadi. Bhe naseemie paise bhe so humatono ne Amaku ane paise namangka ne Idi. 7 Ane mande'a kanau'omu, tetewei mande'aaneomu dua Amaku. Aitu ingka pande'aanemoomu bhe wohaemoomu." 8 Tamaka ambano Filipus, "Waompu, fotiwoha kainsami Amamu, naetaamo so insaodi." 9 Ambano Yesus, "Filipus, ingka nomponamo dua apobhaiangkoomu, gaha'a miina mande'a kanau? Sasuka mohano Idi nowohamo dua Amaku. Peda amai dua pugau, 'Fotiwoha kainsami Amamu'? 10 Bhahaa miina marasaea'a, Idi ase'ise bhe Amaku bhe Amaku nose'ise bhe Idi? Wambaku ne hintimiu miina namai'ao ne Wutoku, tamaka Amaku se'iseno bhe Idi, Anoamo humabuno kahadhaano. 11 Parasaea kanau'omu, Idi ase'ise bhe Amaku, Amaku nose'ise bhe Idi. Tamaka ane pae marasaea'omu, somo kandaino taparasaeamoomu hampano kahadhaa nehabuku. 12 Amohatokoomu, kotu-kotu'u sasuka marasaeano ne Idi namoolie dua nahumabu kahadhaa nehabuku, bhahaa tadua namoliu kanau kabhalano kahadhaano, kapa'amo Idi akumalamo ne Amaku. 13 O ae maka dua kamesalomiu weo neaku, amangkafie, neanomo kakalabhiano Amaku natiwohamo ne Anano. 14 O ae maka dua kamesalomiu ne Idi weo neaku, tetewei amangkafie." 15 "Ane moasi kanau'omu, tetewei mangkafie'omu sabhaha pahintaku. 16 Aesaloangkoomu ne Amaku, maka nama'angkoomu Fotulumino sigao'ano somo pobhaiangkoomu suhue dhamani. 17 Anoamo Rohino ELOHIM meowano kabanara. Dhunia pae damooli datumahimaea, hampano miina daohaea, miina dua damande'aanea. Tamaka hintimiu pande'aaneomu, kapa'amo Anoa napobhaiangkoomu bhe naeate we lalomiu. 18 Paise ahumunsakoomu nada ana'i mo'elu, tetewei asumulikikoomu. 19 Tana sebantaha dhunia paemo damoha kanau, tamaka hintimiu sadaa-daa moha kanau'omu hampano Idi adumadi bhe hintimiu dumadiomu dua. 20 Ne oleo ana'a mande'aaneomu Idi ase'ise bhe Amaku, hintimiu se'iseomu bhe Idi, Idi ase'ise bhe hintimiu. 21 Sasuka mintahakino pahintaku bhe nodhalangie, anoamo itu moasi kanau. Sasuka moasi kanau naoasiane dua Amaku, o Idi aoasiane dua maka amotiwoha Wutoku ne anoa." 22 Yudas (tamaka suano Yudas Iskariot) nofeenamo ambano, "Waompu, noafa bhahaa motiwoha'ao Wutomu ne insaodi, suano ne dhunia?" 23 Notobhoosimo Yesus ambano, "Ane seemie noasi kanau, namangkafi wambaku. Amaku naoasiane maka Insaodi tamai taeate bhe anoa. 24 Sasuka tapa moasi kanau, paise dua namangkafi wambaku. Gaha'aitumo wamba nefetingkemiu itu suano wambaku Wutoku, tamaka wambano Amaku tumudu kanau. 25 Kosasawi'ae ini afohatoangkoe'omu tinangke nandoo apobhai bhe hintimiu. 26 Tamaka mada kaowu nahumato Rohino ELOHIM, Fotulumino so netuduno Amaku weo neaku. Anoamo so mohatoangkoomu kosasawi'ae kafoina'uku, Anoamo dua so me'ulaiangkoomu sabhaha wambaku ne hintimiu. 27 Ahumunsaangkoomu katohopono dadi; ama'angkoomu katohopono dadiku. Ampamo kaowu dhalano afowa'ao nopo'ala bhe kofowa'aono dhunia. Koemo nosabha bhe nekenda-kenda handamiu. 28 Ingka padamo fetingkeomu afohatokoomu, 'Idi akumala, tamaka asumulikikoomu.' Ane kotu-kotu'u moasi kanau'omu, tetewei naowula lalomiu akumala te Amaku, kapa'amo nofoliu kanau Amaku. 29 Aitu afohatoangkoemoomu, tinangke miina'o nakumadhadhia, neanomo nakumadhadhia kaowu marasaeamoomu. 30 Paemo naobhahia apuga-pugau bhe hintimiu, kapa'amo Mowano Dhunia nahumatomo. Tamaka anoa miina sepali'a nakokuasa ne Idi. 31 Ampamo kaowu kosasawi'ae nakumadhadhia neanomo dhunia damande'aane putae Idi aoasi'ao Amaku bhe adhalangi sabhaha pahintano ne Idi. Ehemoomu, dokalaanaomu."
1 "Idimo ini pu'uno angguru sakotu'uno, Amaku kopuuane. 2 Sasuka ha'aku tapa kobhakeno nolakoe, tamaka sasuka ha'aku kobhakeno nofekanggela'ie so nodhulu'ao kabhahino bhakeno. 3 Daanumo monggelamoomu hampano wamba nefosampeku ne hintimiu. 4 Se'iseomu bhe Idi, o Idi ase'ise bhe hintimiu. Ha'ano angguru miina nakobhake mai'ao ne wutono, simbali notai ne pu'uno angguru. Pedamo dua hintimiu paise kobhakeomu, ane paise se'iseomu bhe Idi. 5 Idimo ini pu'uno angguru, hintimiu ha'a'ino. Sasuka se'iseno bhe Idi, Idi ase'ise bhe anoa, anoa maitu nabhahi bhakeno; kapa'amo we simbaliku paise meafa-afaomua. 6 Sasuka tapa se'iseno bhe Idi da'umohoe we simbali nada ha'ano sau maka nakekele. Mada ana'a damo'onue maka da'umohoe weo efi sampe notitawu. 7 Ane hintimiu se'iseomu bhe Idi bhe kafoina'uku naeate we totono lalomiu, maka tamesalomoomu ampa kapoindalomiu maka tetewei umawae'omu. 8 Ane nabhahi bhakemiu, natiwohamo kakalabhiano Amaku. Nadamo ana'a hintimiu kotu-kotu'umo anaguhu'iku." 9 "Amaku noasi kanau, Idi aoasiangkoomu dua. Meateomu weo kanini kaasiku ini. 10 Ane mangkafiomu pahintaku, maka meateomu weo kanini kaasiku. Pedamo dua ana'a Idi aeate weo kanini kaasino Amaku kapa'amo aangkafi pahintano. 11 Kosasawi'ae ini afohatoangkoe'omu neanomo kawulano laloku naeate we lalomiu bhe kawulano lalomiu nasumungku. 12 Aini'aemo pahintaku, pomoa-moasi'ao'omu peda kaasiku ne hintimiu. 13 Miina nandumandoo kanini kaasi moliuno kanini kaasino seemie potaho'aono inawano so sabhangka'ino. 14 Hintimiumo sabhangka'iku, sumanomo mangkafiomu pahintaku. 15 Miinamo akumonakoomu bhatua, kapa'amo seemie bhatua miina namande'aane nehabuno kafeompu'ano. Tamaka akonakoomu sabhangka, hampano padamo afohatoangkoe'omu sabhaha nefetingkeku ne Amaku. 16 Suano hintimiu mili kanau, tamaka o Idi milikoomu. Idimo tumudukoomu kumalaomu so nobhahi'ao bhakemiu bhe sadaa-daa kantarano, neanomo o ae maka dua so nesalomiu ne Amaku weo neaku nama'angkoe'omu. 17 Pedamo aini pahintaku ne hintimiu: pomoa-moasi'ao'omu." 18 "Ane dhunia dabansikoomu, tafe'ulaimoomu ingka pa'indulu dobansi Idi bhe hintimiu. 19 Ane hintimiu mai'ao'omu ne dhunia, tetewei dhunia damasiangkoomu peda fehebua'ando. Tamaka padamo apilikoomu, dadi'anomo hintimiu suanomo fehebua'ano dhunia, katibansi'amiumo ne dhunia. 20 Fe'ulai'eomu pugauku ne hintimiu, 'Seemie bhatua paise namoliu kafeompu'ano.' Ane damodee-dee kanau, tetewei dua damodee-deekoomu; ane damangkafi kafoina'uku, tetewei dua damangkafi kafoina'umiu. 21 Kosasawi'ae na'a dahumabue ne hintimiu hampano hintimiu anaguhu'iku, kapa'amo miina damande'aanea Tumudu kanau. 22 Ane pae ahumato bhe apugau bhe andoa, teteweimo pae dakodhosaa. Tamaka aitu miinamo dakotingkua dabhele'ao dhosando. 23 Sasuka bansino Idi nobansi dua Amaku. 24 Ane pae aehabuanda tanda tapa nehabu-habundo bhaindo, teteweimo pae dakodhosaa. Tamaka aitu dowohamo kosasawi'ae tanda na'a, gaha'a sadaa-daa dobansi Idi bhe dobansi dua Amaku. 25 Ampamo kaowu tetewei peda ana'a, noko'ula'ao bhoasao tibuhino weo Kitabino Musa, 'Andoa dobansi kanau miina bhe tingkunoa.' 26 Mada kaowu atumuduangkoomu Fotulumino mai'aono ne Amaku, Rohino ELOHIM meowano kabanara. Anoamo itu sumakusii kanau. 27 Pedamo dua hintimiu, tetewei dua sumakusii kanau'omu, kapa'amo pobhai kanau'omu mpini kabhao-bhaono."
1 "Kosasawi'ae ini afohatoangkoe'omu keana nohungga kaparasaeamiu sampe humunsa kanau'omu. 2 Hintimiu da'umele'aangkoomu mesua'omu lambu kasambahea'a. Tadua nahumato tempono sasuka mie mongkokoomu kuna'endomo dofeompu ne ELOHIM. 3 Kahabu'andomo peda na'a hampano miina damande'ao Amaku, miina dua damande'ao Idi. 4 Kosasawi'ae ini afohatoangkoe'omu neanomo nahumato tempono me'ulai'eomu ingka padamo afodhagakoomu.""Aini miina amohatoangkoe'omu mpini kabhao-bhaono, hampano kaomponano ini nandoo sadhia apobhaiangkoomu. 5 Tamaka aitu asumulimo te Tumudu kanau, gaha'a ne olotamiu itu miina bhe meena kanau bhaha'i akumala ne amai. 6 Tamaka aitu afohatokomoomu, kaoguguhu'anomo lalomiu. 7 Wambaku ini nokotu'u, so hintimiu nakofahalaa akumala bhe paisea. Kapa'amo ane pae akumala, Rohi Fotulumino pae namai'ikoomua, tamaka ane akumala, atumudue namai ne hintimiu. 8 Nahumato kaowu Rohi maitu, miendo dhunia namo'insafuanda dhosando, o kabanara bhe kabhotusino ELOHIM. 9 Namo'insafuda putae kakodhosa'ando, hampano miina damarasaea ne Idi. 10 Namo'insafuanda kabanara, kapa'amo Idi asumulimo ne Amaku maka hintimiu paemo moha kanau'omu. 11 Namo'insafuanda dua kabhotusino ELOHIM, hampano Mowano Dhunia padamo nobhotusie. 12 Nandoo nobhahi dua so nefohato'aoku ne hintimiu, ampamo kaowu aitu pae'o sumodai'eomua. 13 Tamaka nahumato kaowu Rohino ELOHIM meowano kabanara, Anoamo so matokoomu mande'ao'omu sabhaha kabanara. Anoa paise napugau namai'ao ne Wutono, tamaka o ae maka dua nefetingkeno namohatoangkoe'omu. Namebhihitai'angkoomu dua so kumadhadhia'ano mada kaowu. 14 Anoa namotiwoha kakalabhiaku, hampano namebhihitai'angkoomu sabhaha netahimano ne Idi. 15 Kosasawi'ae ndumandoo'ano ne Amaku nandoo dua ne Idi, kapugau'akumo putae Rohi maitu namebhihitai'angkoomu sabhaha netahimano ne Idi." 16 "Tana sebantaha paemo moha kanau'omu, tamaka tana sebantaha toha moha kanaumoomu dua." 17 Seemie hodua anaguhu'ino tadopofee-feenamo ambado, "O ae bhahaa ma'anano pugauno na'a, 'Tana sebantaha paemo moha kanau'omu, tana sebantaha toha moha kanaumoomu dua'? O ae dua ma'anano pugauno, 'Idi akumala ne Amaku'?" 18 Dadi'anomo dopugaumo ambado, "O ae bhahaa ma'anano, 'Tana sebantaha'? Ingka miina dalumosangie'omu." 19 Gaha'a Yesus nopande'aane patudhundo dameenae, dadi'anomo nopugaumo ambano, "Bhahaa pofee-feena'ao pugauku sa'ituini, 'Tana sebantaha paemo moha kanau'omu, tana sebantaha toha moha kanaumoomu dua'? 20 Amohatokoomu, kotu-kotu'u mada kaowu hintimiu mo'ae'omu, meka'ulei'omu tamaka dhunia nao'ia. Daanumo mosabhaomu, tamaka kasabhamiu itu naembali kawulano lalo. 21 Seemie hobhine nosabha wakutuuno nakoana, ingka nohatomo tempono nakumadee-dee. Tamaka salenteno anano, nolimpu'aanemo kakadee-deeno hampano nowulamo lalono seemie manusia notobusamo we dhunia. 22 Pedamo dua ana'a hintimiu, aitu mosabhaomu tamaka mada kaowu apowoha toha bhe hintimiu bhe naowula lalomiu. Bhe naseemie pae bhe so magoino kawulano lalomiu na'a. 23 Ne oleo ana'a paise sepali'a meenaomu ne Idi. Amohatokoomu, kotu-kotu'u o ae maka dua nesalomiu ne Amaku weo neaku, tetewei nama'angkoe'omu. 24 Ampa oleo itu miina'o konimesaloomu weo neaku. Dadi'anomo tamesalomoomu, tetewei tumahimae'omu neanomo nasumangkamo kawulano lalomiu. 25 Kosasawi'ae ini apale-palendaangkoe'omu kaowu. Gaha'a nahumatomo tempono paemo aepalendaangkoomu, amohatoangkoe'omu mentalea-mentalea la'ae Amaku. 26 Oleo ana'a hintimiu mesaloomu weo neaku. Naetaa mande'aaneomu suano Idia so mesaloangkoomu ne Amaku. 27 Kapa'amo wutono Amaku noasiangkoomu, hampano padamo moasi kanau'omu bhe parasaea'omu putae Idi ini amai'ao ne ELOHIM. 28 Idi ahato we dhunia amai'ao ne Amaku, aitu ahumunsamo dhunia asumuli te Amaku." 29 Dopugaumo anaguhu'ino ambado, "Ingka aitu pugaumo mentalea-mentalea, miinamo mepake kapalendaa. 30 Aitu tapande'aanemo, Hintu pande'aane bhahi-bhahi'ae. Ingka miinamo namaraluua dameenako. Dadi'anomo taparasaeamo Hintu ini mai'ao ne ELOHIM." 31 Notobhoosimo Yesus, "Parasaeamoomu gaha'a? 32 Nahumato tempono, ingka aitu nohatomo, hintimiu dagumasakoomu. Seemie-seemie nasumuli we lambuno humunsa kanau'omu ta'amoisa. Gaha'a Idi miina amoisaa, kapa'amo Amaku nopobhai kanau. 33 Kosasawi'ae ini afohatoangkoe'omu neanomo se'iseomu bhe Idi maka me'awaomu katohopono dadi. We dhunia ini me'awaomu kasabha, tamaka tafekatangkamo lalomiu, dhunia ataloemo."
1 Pada nopugau peda na'a Yesus nototohanamo te lani maka nopugau ambano, "Ama, nohatomo tempono, fotiwoha kakalabhiano Anamu, neanomo Anamu namotiwoha dua kakalabhiamu. 2 Kapa'amo ingka Anamu padamo wa'ane kuasa ne kosasawindo manusia, neanomo Anamu nama'anda dadi suhue dhamani ne kosasawindo manusia toka newa'aomu ne Anoa. 3 Dadi suhue dhamani maitu, ma'anano manusia dopande'aane Hintumo Kaseemie-mie'ano, ELOHIM banarano, bhe dopande'aane dua Yesus Kristus netudumu. 4 Idi padamo afotiwoha kakalabhiamu we dhunia, hampano padamo adhalangi kahadhaa netudu'aomu ne Idi. 5 Dadi'anomo Ama, wa'a kanau toha kakalabhiaku ne sohihimu, napototo bhe kakalabhiaku ne sohihimu endefi'ini, miina'o natifokonandoo dhunia. 6 Hintu padamo afotipande'aangko ne kosasawindo mie kawa'aomu ne Idi mai'ao ne dhunia ini. Andoa maitu fehebua'amu, padamo wa'a kanauda maka doangkafi wambamu. 7 Aitu andoa dopande'aanemo kosasawi'ae kawa'aomu ne Idi, nomai'ao ne Hintu. 8 Kapa'amo sabhaha wamba kawa'aomu ne Idi padamo afosampeandae bhe dotahimae. Aitu kotu-kotu'u dopande'aanemo Idi ini amai'ao ne Hintu, doparasaeamo dua Hintumo tumudu kanau. 9 Idi asambahea so andoa. Miina asumambahea so dhunia, tamaka so andoa newa'aomu ne Idi, kapa'amo andoa maitu fehebua'amu. 10 Sabhaha fehebua'aku ingka fehebua'amu dua. Sabhaha fehebua'amu ingka fehebua'akumo dua. Kakalabhiaku natiwohamo weo dadindo andoa maitu. 11 Idi paemo aeate we dhunia ini, asumulimo te Hintu, tamaka andoa sadaa-daa we dhunia. O Hintu Amaku mongkilono, damba'aanda weo kuasano neamu, kuasa kawa'aomu ne Idi, neanomo andoa dase'ise nada Intaodi dose'ise. 12 Tangasano apobhaianda, adamba'aanda weo kuasano neamu kawa'aomu ne Idi. Idi adhaganida, sampe bhe naseemie miina bhe binasano, mpahinomo anoa toka nefotantu so binasano, somo noko'ula'ao tibuhino weo Kitabino anabii. 13 Aitu asumulimo te Hintu. Aekapuna'ao kosasawi'ae ini tinangke nandoo kanau we dhunia ini, neanomo andoa dakumabhintida mpuu kawulano laloku. 14 Idi padamo awa'anda bhoasaomu, tamaka dhunia dobansida hampano andoa suano fehebua'ano dhunia, pedamo dua Idi ini suano fehebua'ano dhunia. 15 Idi miina aesalo malada mai'ao ne dhunia ini, tamaka dhumaganida ne kuasa modai. 16 Andoa suano fehebua'ano dhunia, pedamo dua Idi ini suano fehebua'ano dhunia. 17 Gaatidamo dembali'ao fehebua'amu mongkilono. Fofekangkilono na'a kabanara. Ingka bhoasaomu itu o kabanara. 18 Pedamo Hintu tudu kanau we dhunia, Idi atududamo dua ne dhunia. 19 Somo andoa afotawakala Wutoku ne Hintu, neanomo andoa dae'awa kabanara, maka damotawakala dua wutondo ne Hintu, daembali fehebua'amu mongkilono. 20 Idi miina kaowu asumambahea so andoa ini, tamaka asambahea dua so kosasawindo mie marasaeano ne Idi mada kaowu hampano bhihita nefolelendo. 21 Aesalo sio-siomo kosasawindo dase'ise, peda Hintu Ama se'ise bhe Idi, Idi ase'ise bhe Hintu. Sio-siomo dua dase'ise bhe Intaodi, neanomo dhunia damarasaea Hintumo tumudu kanau. 22 Padamo awa'anda kakalabhia kawa'aomu ne Idi, neanomo andoa dase'ise, pedamo Intaodi dose'ise dua. 23 Idi ase'ise bhe andoa, Hintu se'ise bhe Idi, neanomo nasumangka mpuu kase'isendo. Ane nada na'a dhunia damande'aane Hintumo tumudu kanau, Hintumo moasianda peda kaasimu ne Idi. 24 Ama, gaoku mpuu ne amai kaeate'aku, somo dua kaeate'ando mie kawa'aomu ne Idi, dapobhai kanau. Ane nada ana'a damoha kakalabhiaku. Kakalabhia ana'a wa'a kanau'e kapa'amo moasi kanau mpini miina'o natifokonandoo dhunia. 25 Hintu Amaku umadhilino, daanumo dhunia miina damande'aangko, tamaka o Idi apande'aangko bhe andoa ini dopande'aane Hintumo tumudu kanau. 26 Idi padamo afohatoandae la'ae Hintu itu, maka amohatoda kansuhu, neanomo kaasimu ne Idi sadaa-daa weo totono lalondo bhe ase'ise bhe andoa."
1 Pada nosambahea peda na'a, Yesus bhe anaguhu'ino dolimbamo maka dokala te sewetano umeleno Kidron. Ne itu nandoo seha'a kaendea. Yesus nopesuamo ne kaendea na'a bhe anaguhu'ino. 2 Yudas so mowano Yesus ne limando kaewa, nopande'aane dua kaendea ana'a, kapa'amo Yesus bhe anaguhu'ino nentuhu dopohompu-hompu ne na'a. 3 Dadi'anomo Yudas nokalamo dua te na'a, newowo'o setagua tantara bhe dhaga'ino Lambuno ELOHIM katudundo neangka'indo imamu bhe miendo Farisi. Andoa ini detagu bhe kantalea, ka'ula bhe ewangando. 4 Yesus nopande'aanemo kosasawi'ae so kumadhadhia'ano ne Wutono, dadi'anomo nodhulu te wise maka nopugau ambano, "Ondofiomu la'ae bhahaa?" 5 Dotobhoosimo ambado, "Yesus miendo Nasaret." Ambano Yesus, "Ingka Idimo ini." Yudas, mie modai na'a, neehe-ehe dua ne itu bhe andoa. 6 Sanopugau Yesus "Ingka Idimo ini", andoa dosowo bhe dotihambitao ne wite. 7 Yesus nofeenadamo toha ambano, "Ondofiomu la'ae bhahaa?" Ambado, "Yesus miendo Nasaret." 8 Ambano Yesus, "Ingka padamo afohatokoomu Idimo ini. Ane ondofiomu Idi, hunsa'anomo andoa ini dokala'ao." 9 Kanandoo'ano peda aini somo noko'ula'ao wambano, "Ama, kosasawindo mie kawa'aomu ne Idi, bhe naseemie miina bhe binasano." 10 Gaha'a Simon Petrus bhe kampueno, lasao nobunae maka notowe bhatuano Imamu Bhalano, sampe tingalano suanano nondawu. Neano bhatua ana'a Malkus. 11 Nopugaumo Yesus ne Petrus ambano, "Pusoloe kampuemu itu! Ingka tetewei Idi aoho'u ne kampoho'u'a kawa'aono Amaku." 12 Pada ana'a taguando tantara bhe neangkando dopoowa bhe dhaga'i katuduno miendo Yahudi dohakomo Yesus maka dokatapue. 13 Kabhao-bhaono Yesus doowae ne Hanas, kamungkula poniano Kayafas. Kayafas na'a membalino Imamu Bhalano ta'u aitu. 14 Kayafasmo dua ini tumangahino miendo Yahudi ambano, "Ingka nokofahalaa namate seemie so kosasawindo ra'eati." 15 Simon Petrus bhe seemie anaguhu sigao'ano doangkafi Yesus. Anaguhu seemieno na'a dopopande'ao bhe Imamu Bhalano sampe nopesua nopoowa-owa bhe Yesus weo kadeteno kamalino Imamu Bhalano. 16 Tamaka Petrus taneehe-ehe we simbali ne owano fointo bhalano. Anaguhu popande'aono bhe Imamu Bhalano na'a nosuli we simbali, nopotula-tula bhe hobhine dhagano fointo maka nowowo'o Petrus dopesua. 17 Nopugaumo hobhine dhagano fointo na'a ne Petrus ambano, "Ingka hintu ini anaguhuno dua mie atatu." Ambano Petrus, "Suano!" 18 Wakutuu ana'a bhatua bhe dhaga'ino Lambuno ELOHIM padamo detampo wea maka dehana hampano dohindi. Petrus neehe-ehe dua nehana bhe andoa. 19 Imamu Bhalano nofee-feenamo Yesus, nofeena'ao anaguhu'ino bhe kafoina'uno. 20 Yesus notobhoosimo ambano, "Idi sadhia apugau mentalea-mentalea ne dhunia, afofoina'u ne lambu-lambu kasambahea'a bhe ne Lambuno ELOHIM kapofo'o-fo'onu'ando kosasawindo miendo Yahudi. Miina sepali'a apugau mpebuni. 21 Noafa gaha'a feena'ao Idi? Feena mie metingke kanau peda amai pugauku ne andoa. Andoa dopande'aane mpuu pugauku." 22 Pada nopugau peda na'a seemie dhagano kamali meehe-eheno ne itu lasao nobhantofa Yesus bhe nopugau ambano, "Gaha'a peda itu pugau bhe Imamu Bhalano?" 23 Ambano Yesus, "Ane na'umala pugauku na'a, fotiwohae ka'alano; tamaka ane nakumantibha, noafa bhantofa kanau?" 24 Pada ana'a Hanas nofotudumo damowa Yesus ne Imamu Bhalano Kayafas, daa-daa'e bhe katapuno. 25 Gaha'a Simon Petrus nandoo neehe-ehe nehana. Ambado mie ne itu, "Ingka hintu ini seemie dua anaguhuno." 26 Tamaka Petrus nogaga ambano, "Suano!" Ne itu nandoo dua seemie bhatuano Imamu Bhalano, anoa ini bhahitieno bhatua mondawu'ano tingala netoweno Petrus. Ambano mie ana'a "Ingka awohako sa'ituini te kaendea pobhai bhe Anoa." 27 Petrus fendua toha nogaga, gaha'a nopobutu nokakuhuamo manu. 28 Nandoo same-samentaeno dowowo'omo Yesus mai'ao we lambuno Kayafas we kamalino gubernur. Miendo Yahudi dokiido damesua weo kamali na'a, keana dokodengo weo tubhono agamando. Kapa'amo gaondo daomaa haroano Paska. 29 Dadi'anomo Pilatus nolimba nopo'awaanda maka nopugau ambano, "O ae gaha'a nesangkati'aomiu ne mie aini?" 30 Tadotobhoosimo ambado, "Ane mie aini suano mie modai, ingka pae taowae ne wisemu!" 31 Ambano Pilatus, "Wowo'oe'omu maka bhotusi'ao wutomiu angkafi tubhono agamamiu." Ambado miendo Yahudi, "Insaodi miina damolalesa kainsami taepongko mie." 32 Kanandoo'ano peda ini somo noko'ula'ao pugauno Yesus wakutuuno nopulao'ao nada amai so kamate'ano. 33 Pilatus nosulimo weo kamali, nobhasimo Yesus maka nofeenae ambano, "Nokotu'u bhahaa hintumo ini Omputo miendo Yahudi?" 34 Ambano Yesus, "Kafeenamu na'a nomai'ao ne wutomu, kaa dofohatoko dua bhaindo?" 35 Ambano Pilatus, "O miendo Yahudi gaha'a idi ini? Ingka saliwumu bhe neangka'indo imamu mowako se idi. Mehabu ae gaha'a?" 36 Ambano Yesus, "Kafopahinta'aku suano ne dhunia ini. Ane kafopahinta'aku ne dhunia ini, teteweimo mieku dapoewangimo keana doowa kanau ne limando miendo Yahudi. Tamaka daanumo kafopahinta'aku suano ne dhunia inia." 37 Ambano dua Pilatus, "Gaha'a nokotu'u hintu ini omputo?" Ambano Yesus, "Ingka ambamu hintu Idi ini omputo. Patudhuno kalente'aku bhe kahato'aku ne dhunia ini, asumakusii'ao kabanara. Sasuka mie tumaino ne kabanara, nametingke suahaku." 38 Ambano Pilatus, "O ae bhahaa kabanara na'a?" Pada nopugau peda na'a, Pilatus nolimbamo toha nopo'awa'ao miendo Yahudi. Ambano, "Miina sepali'a aepo'awa'ao ka'alano mie aini. 39 Tamaka ingka nandoo kaneamiu ne hohaea'ano Paska aefolimbaangkoomu seemie katohongku. Dadi'anomo poindaloomu bhahaa amolimbaangkoomu Omputo miendo Yahudi ini?" 40 Andoa tadokei ambado, "Koise anoa, tabeano Barabas." Gaha'a Barabas na'a mie modai.
1 Pada ana'a Pilatus nowowo'omo Yesus maka netudumo mie dahumambisiane habuta. 2 Tantara'i dekinianemo songko peda songkono omputo mai'ao ne ha'ano sau kokihi maka dofokanae ne fotuno bhe dofopakeane dhuba wungo. 3 Poowa dodhulupie dopugaumo ambado, "Somba Waompu, omputo miendo Yahudi!" bhe dobhantofae. 4 Pilatus nolimbamo toha nofohato mie bhahi ambano, "Aitu amolimbaangkoe'omu, neanomo mande'aaneomu miina sepali'a aepo'awa'ao ka'alano." 5 Palusi ana'a Yesus nolimbamo nepake songko kokihi bhe dhuba wungo. Ambano Pilatus, "Aini'aemo mieno." 6 Neangka'indo imamu bhe dhaga'ino Lambuno ELOHIM dokeimo ambado, "Kantai'e, kantai'emo te sau salipu." Ambano Pilatus, "Alaemoomu maka kantai'e wutomiu te sau salipu, kapa'amo idi miina sepali'a aepo'awa'ao ka'alano." 7 Ambado miendo Yahudi, "Insaodi bhe tubhono agama mani; ane damangkafi tubho ana'a, tetewei namate mba'inomo nokona wutono Anano ELOHIM." 8 Nofetingke pugau ana'a Pilatus dhulu kate'ino. 9 Nopesuamo toha weo kamali bhe nopugau ambano, "Mai'ao ne amai gaha'a?" Tamaka Yesus miina natumobhoosiea. 10 Nopugaumo Pilatus ambano, "Gaha'a kiido pugau bhe idi? Miina mande'aanea bhahaa, idi inia akokuasa amolapako, akokuasa dua akumantaiko te sau salipu?" 11 Notobhoosimo Yesus ambano, "Hintu ini miina sepali'a kokuasa ne Idi ini, ane kuasa ana'a pae nama'angkoe ELOHIM. Dadi'anomo mie mowa kanau ne limamu, nobhala dhosano anoa bhe hintua." 12 Notanda ne na'a Pilatus no'ulei lalono namolapa Yesus, tamaka miendo Yahudi dopokakei-kei ambado, "Ane molapa anoa itu, hintu suanomo sabhangkano Omputo Kaisar. Sasuka kumonano wutono omputo ingka noewangi Omputo Kaisar." 13 Nofetingke pugau ana'a, Pilatus nowowo'omo toha Yesus we simbali maka nengkoha ne kaengkoha'a kaebhotusi'a. Kaengkoha'a na'a nekonando Ale Kontu, weo wamba Ibrani dokonae Gabata. 14 Oleo hambi-hambi ompulu haa matamo ne oleo kaefotoka'a hohaea'ano Paska. Nopugaumo Pilatus ne miendo Yahudi ambano, "Aini omputomiu." 15 Gaha'a andoa tadopokakei-keimo ambado, "Pongkomo, pongkomo! Kantai'e te sau salipu!" Ambano Pilatus, "Omputomiu akumantai'e te sau salipu?" Dotobhoosimo neangka'indo imamu, "Miina bhe omputo mani, mpahinomo Omputo Kaisar!" 16 Panda-pandano Pilatus nowa'andamo Yesus dakumantai'e te sau salipu. Dadi'anomo dokalaanemo. 17 Poowa notongku sau salipuno, Yesus nolimbamo we simbalino kota nohope te kabhawo nekonando Ka'uada. Weo wamba Ibrani dokonae Golgota. 18 Ne itumo Yesus dokantai'e te sau salipu. Nandoo dua mie dohodua dokantaida dopoowa-owa bhe Anoa, seemie ne kema, seemie ne suana, Yesus dofewuntaane. 19 Pilatus notududamo dua daefopikaane kabuhi te sau salipu na'a. Wambano buhi na'a peda aini, "|scYesus miendo Nasaret, Omputo miendo Yahudi.|r" 20 Dobhahi miendo Yahudi basano kabuhi ana'a, mba'inomo kabhawo katikantai'ano Yesus te sau salipu nokoma'o bhe kota, pakade kabuhi ana'a dobuhiane wamba Ibrani, wamba Latin bhe wamba Yunani. 21 Dopugaumo neangka'indo imamu miendo Yahudi ne Pilatus ambado, "Koise buhiane 'Omputo miendo Yahudi', tamaka buhiane, 'Ambano mie aini, Idi ini Omputo miendo Yahudi.' " 22 Pilatus tanotobhoosi, "Nebuhiku, tokamo notibuhi." 23 Pada dokantai Yesus te sau salipu, tantara na'a doalamo pakeano Yesus maka dofefatodawue, seemie sedawu. Dhubano doalae dua, gaha'a dhuba ana'a miina nakokasapua, nomai'ao te wawo ampa we panda kamoohuno sesau kaowu. 24 Dadi'anomo tantara'i dopugaumo sapada-pada andoa ambado, "Koemo dobhini-bhinie'omua, naetaa dapodaduane bhaha'i na'umawae la'ae." Kanandoo'ano peda na'a somo noko'ula'ao wambano Kitabi, "Andoa dodawu-dawu pakeaku, dhubaku dopodaduane." Pedamo ana'a nehabundo tantara'i maitu. 25 Ne owano sau salipuno deehe-ehe inano Yesus bhe hobhine kakuta'ano inano, Maria hobhineno Kleopas bhe Maria Magdalena. 26 Nowoha inano bhe anaguhu kamoasi'aono, Yesus nopugaumo ne inano ambano, "Ina, aitu'aemo anamu!" 27 Pada ana'a nopugaumo ne anaguhu kamoasi'aono ambano, "Aitu'aemo inamu!" Notandamo ne na'a anaguhu maitu nofoatemo Maria weo lambuno. 28 Pada ana'a, Yesus nopande'aanemo bhahi-bhahi'ae nopalusimo. Dadi'anomo nopugaumo ambano, "Nokekele wu'uku!" Kanandoo'ano peda ini somo nako'ula'ao wambano Kitabi. 29 Ne itu nandoo bhe kaentei'a nopono'ao angguru mokolo. Dadi'anomo defolondoanemo kapa, dotei'e ne wulu maka dofoampee ne wiwino Yesus. 30 Pada nofenami angguru mokolo na'a, Yesus nopugaumo ambano, "Notokamo!" Pada ana'a nofolongkomo fotuno maka nofotawakala inawano, nobhotumo. 31 Miendo Yahudi dokiido maeatindo mie nekantaindo te sau salipu tasantaimo ne oleono Sabat. Kapa'amo katisalipu'ano Yesus tana se'oleo oleono Sabat, pakade oleono Sabat maitu nopokantibha bhe hohaea'a bhalano. Dadi'anomo miendo Yahudi desalomo ne Pilatus naetudu tantara datumampuli a'endo mie nekantai na'a maka damosampu maeatindo. 32 Dokalamo tantara'i dotampuli deki a'endo mie hoduano tikantaino te sau salipu poowa-owano bhe Yesus. 33 Tamaka dohato ne Yesus, dowohae ingka gaha'a nomatemo, sampe miinamo datumampuliea a'enoa. 34 Seemie ne olotando tantara maitu nokahadamo tompano kaha-kahano Yesus, lasao nekamawa hea bhe oe. 35 Mie moha'aono wuntano matano nosakusii'ao kadhadhia amaitu, neanomo hintimiu marasaea'omu dua. Kasakusiino na'a nokotu'u, nopande'aane dua wutono nokotu'u daano. 36 Kapa'amo kosasawi'ae maitu nokadhadhia somo nako'ula'ao tibuhino weo Kitabino anabii, "Pae bhe bukuno so netampundo." 37 Nandoo dua wambano Kitabi peda ini, "Andoa da'umondo-ondo mie nekahadando." 38 Nopalusi ana'a nomaimo Yusuf mieno Arimatea. Anoa ini anaguhuno Yesus, tamaka miina naefemata-mataa hampano note'i miendo Yahudi. Kamai'ano nesalo ne Pilatus namala maeatino Yesus. Pilatus no'unda'aane, dadi'anomo lasao nokala noala maeatino Yesus. 39 Nohatomo dua Nikodemus. Anoamo ini endefi'ini maino kohondo'a ne Yesus. Nomai newowo'o kakunsalono mina-mina kawondu nekonando mur bhe gaharu, napemo'ono litere kabhahino. 40 Andoa doalamo maeatino Yesus, dowaluane bhalatu mo'alusu, dopowaluane bhe mina-mina kawondu amaitu, doangkafi adhatindo miendo Yahudi dekobuhu mie mate. 41 Ne owano katikantai'ano Yesus te sau salipu nandoo seha'a kaendea, ne itu bhe lia kafokobuhu'a bu'ou, tapa'o tipakeno. 42 Mba'inomo nahumatomo oleono Sabat nefintahakindo miendo Yahudi, pakade kobuhu ana'a miina nakokodo'oa, maka Yesus dokobuhuemo ne itu.
1 Same-samentaeno ne oleono Ahadhi, nandoo nohohondo, Maria Magdalena nokalamo we kobuhu. Gaha'a nowohamo kontu ka'ontono wobhano lia kafokobuhu'a na'a padamo dodolee. 2 Lasao notende nopo'awa'ao Simon Petrus bhe anaguhu sigao'ano, kamoasi'aono Yesus. Nofohatoda ambano, "Ompu padamo doalae mie mai'ao weo kobuhu, maka miina tamande'aanea bhaha'i doowae ne amai." 3 Petrus bhe anaguhu sigao'ano na'a lasao dokala we kobuhu. 4 Kohoduando dotende, tamaka nehimba anaguhu sigao'ano na'a bhe Petrus, sampe pa'indulu nohato se kobuhu. 5 Anoa nofeonga we lalono kobuhu, tanowoha kawalu, tamaka miina namesua. 6 Nohato dua Simon Petrus, lasao nopesua weo kobuhu. Anoa nowoha dua kawalu. 7 Gaha'a kabhia-bhia kakompono fotuno Yesus miina napohompu bhe kawalu na'a, tamaka nogaati nomoisa, padamo dolupie. 8 Anaguhu ma'indulu humatono sa'ituini nopesuamo dua weo kobuhu. Anoa nowohae bhe noparasaeamo dua, 9 kapa'amo kaomponano ini miina'o dalumosangiea wambano Kitabi putae Yesus tetewei namanu namai'ao ne mate. 10 Pada aitu kohoduando dosulimo se lambu. 11 Tamaka Maria neehe-ehe ne owano kobuhu bhe no'ae. Poowa no'ae nofeonga weo kobuhu. 12 Gaha'a tanowohamo dua mala'ekati dohodua, pakeando sakapu-kapute. Dengkoha ne katifondole'ano maeatino Yesus, seemie te fotu, seemie we a'e. 13 Dofeenaemo mala'ekati na'a ambado, "Wa'ina noafa gaha'a mo'ae'ao?" Notobhoosimo Maria ambano, "Ompuku doalae mie, miina amande'aanea bhaha'i doowae ne amai." 14 Pada nopugau peda na'a nodolimo we kundo, gaha'a tanowohamo dua Yesus neehe-ehe ne itu, tamaka miina namande'aanea Anoamo itu Yesus. 15 Ambano Yesus, "Wa'ina, noafa gaha'a mo'ae'ao? Ondofi la'ae bhahaa?" Weo fekihino Maria mie amaitu dhagano kaendea, sampe nopugau ambano, "Waompu, ane alae hintu, fohato kanau owae ne amai, amalae'ao." 16 Ambano Yesus ne anoa, "Maria!" Maria nodoli bhe nopugau weo wamba Ibrani, "|iRabuni!|r" (Rabuni ma'anano Guru). 17 Ambano dua Yesus, "Koise dampasi kanaua, kapa'amo miina'o akumala te Amaku. Aitu sulimo se bhahitie'iku, fohatoda Idi akumalamo te Amaku bhe Amamiu dua, ELOHIMku bhe ELOHIMmiu dua." 18 Dadi'anomo Maria Magdalena nokalamo nofohato anaguhu'i ambano, "Idi padamo awoha Ompu!" Anoa nekapunaanda dua putae Yesus mohatoane kosasawi'ae maitu. 19 Nohondo kaowu oleo ne oleono Ahadhi na'a, anaguhu'ino dopohompu-hompumo ne se'onu lambu. Fointono padae dokunsie hampano dote'i miendo Yahudi. Gaha'a tanosihato'amo Yesus neehe-ehe ne wunta-wuntando bhe nopugau ambano, "Katohopono dadi so hintimiu!" 20 Pada nopugau peda na'a nofotiwohaandamo limano bhe tompano kaha-kahano. Anaguhu'ino nowula sepali'a lalondo dowoha Ompu. 21 Nopugaumo toha Yesus ambano, "Katohopono dadi so hintimiu! Pedamo Amaku notudu kanau, atudukoomu dua kumalaomu." 22 Pada nopugau peda na'a nobusodamo, ambano "Tahimamo Rohino ELOHIM. 23 Ane dhosando mie umamponidaomu, ELOHIM na'umamponida dua. Tamaka ane pugau'omu dhosando sadaa-daa, dhosando sadaa-daa'e." 24 Tomas nekonando dua Didimus (ma'anano Kalopo) seemie dua ne olotando anaguhu'ino ompulu hoduano maitu, tamaka miina bhe anoa wakutuuno Yesus nomai. 25 Ambado sabhangka'ino, "Insaodi padamo tawoha Ompu." Tamaka Tomas tanopugau ambano, "Ane pae'o amoha angka'ano paso ne limano, maka amotumpuane wunano limaku, pakade amedampa tompano kaha-kahano, pae sepali'a amarasaea." 26 Nopalusi alu oleo anaguhu'ino Yesus dopohompu-hompumo toha ne lambu ana'a, wakutuu ana'a bhe Tomas dua. Fointo dopadae dokunsie. Gaha'a tanosihato'amo Yesus neehe-ehe ne wunta-wuntando bhe nopugau ambano, "Katohopono dadi so hintimiu!" 27 Pada ana'a nopugaumo ne Tomas ambano, "Ondo limaku ini, fotumpu wunano limamu ne ini. Fonsoho limamu, fedampa tompano kaha-kahaku ini. Koemo nopoibhahaa lalomu, parasaea'o toha!" 28 Ambano Tomas ne Yesus, "Ompuku bhe ELOHIMku." 29 Ambano Yesus, "Hampano padamo woha kanau hintu parasaea. Dokodawua mpuu mie tapa moha kanau tamaka doparasaea." 30 Daanumo nandoo nobhahi tanda-tanda sigao'ano nehabuno Yesus ne wisendo anaguhu'ino, tamaka miina natibuhi weo Kitabi aini. 31 Ampamo kaowu kosasawi'ae ini padamo dobuhie neanomo hintimiu marasaea'omu putae Yesus maitu Omputo Fosalamatino, Anano ELOHIM; neanomo dua hampano kaparasaeamiu ne Anoa me'awaomu dadi.
1 Pada ana'a Yesus nofotiwohamo toha Wutono ne anaguhu'ino ne wiwino te'ino Tiberias. Kadhadhiano peda aini. 2 Sewakutuu dopohompu-hompumo Simon Petrus, Tomas nekonando dua Didimus, Natanael mai'aono we Kana ne kadieno Galilea, ana'ino Zebedeus bhe dohodua anaguhu sigao'ano. 3 Nopugaumo Simon Petrus ne andoa, "Akumala aekenta." Ambado sigao'ano, "Tamai dua insaodia." Dadi'anomo dokalamo dosawimo ne bhangka, tamaka suhue alo miina sepali'a dakonipoolia. 4 Nohaha kamentae Yesus neehe-ehe te ka'oti'a. Tamaka anaguhu'ino miina damande'aanea putae Anoa maitu Yesus. 5 Nopugaumo Yesus ne andoa ambano, "O sabhangka, mepooliomu kentaa?" Dotobhoosimo ambado, "Miina." 6 Nopugaumo Yesus ambano, "Tabuhao pukamiu we suanano bhangka, tetewei mepooliomu." Dadi'anomo dotabuhaomo dua pukando, gaha'a miina damoolie dohelae ka'osano kabhahino kentano. 7 Anaguhu kamoasi'aono Yesus nopugaumo ne Petrus ambano, "Ingka Ompu maitua." Nofetingke putae Ompu maitu, Simon Petrus nebhadhumo kapa'amo sa'ituini miina nakobhadhua, maka nopunda weo te'i. 8 Anaguhu sigao'ano doangkafiemo bhe bhangkando hampano miina nakodo'oa bhe ka'oti'a, napemo'ono metere kaowu poowa dohela pukando nopono'ao kenta. 9 Dohato te wite dowohamo weano efi, te wawono nandoo roti bhe kentano. 10 Nopugaumo Yesus ambano "Meowa kaitaomu se'ulu haa ulu kenta kane'o nehakomiu itu." 11 Simon Petrus nosawimo ne bhangka maka nohela pukando te wite nopono'ao kenta bhalano. Kabhahino mo'ono lima fulu tolu ulu, tamaka mahinggamo peda ana'a pukando miina naobhensia. 12 Ambano Yesus, "Maimoomu defebhakuomu!" Ne olotando anaguhu'ino maitu bhe naseemie miina bhe mokadono so meenae, "La'ae hintu ini?" Kapa'amo dopande'aanemo Anoa maitu Ompu. 13 Yesus nodhulupidamo neala roti maka nodawu-dawuandae, pedamo dua na'a o kenta. 14 Tolu paku'aomo ana'a Yesus nofotiwoha Wutono ne anaguhu'ino palusi kawanu'ano mai'ao ne mate. 15 Pada defebhaku nopugaumo Yesus ne Petrus ambano, "Simon anano Yohanes, kaasimu ne Idi noliu'e bhahaa kaasindo andoa ini ne Idi?" Notobhoosimo Petrus ambano, "Uumbe Ompu, ingka pande'aane aoasiangko." Ambano Yesus, "Damba'aanda dhumbaku." 16 Pada ana'a Yesus nofendua toha nofeena, "Simon anano Yohanes, moasi kanau bhahaa?" Ambano Petrus, "Uumbe Ompu, ingka pande'aane aoasiangko." Ambano Yesus, "Dhaganida dhumbaku." 17 Katolu pakuno Yesus nofeena toha ambano, "Simon anano Yohanes, moasi kanau bhahaa?" Simon Petrus nokompeahamo lalono nofetingke Yesus nofeenae tolu pakumo, "Moasi kanau bhahaa?" maka notobhoosimo dua ambano, "Ompu, ingka pande'aane bhahi-bhahi'ae, pande'aane dua ingka aoasiangko." Ambano Yesus, "Ondofaanda dhumbaku. 18 Amohatoko, kotu-kotu'u nandoo kahangkuno dadimu, kamanda'ao wutomu aamua maka takalamo ampa kapoindalomu. Tamaka nahumato kumamungkula, monsoho limamu dakumatapuangkoe bhaindo maka daowako ne kaeate'a tapa nepoindalomu." 19 Kapugau'ano peda ana'a nofohatoane nada amai so kamate'ano Petrus, somo namekakalabhia'ao ELOHIM. Pada ana'a nopugaumo dua ne Petrus ambano, "Angkafimo Idi." 20 Wakutuu ana'a Petrus nodolimo, gaha'a nowohamo anaguhu kamoasi'aono Yesus noangkafida. Anaguhumo aini mengkohano ne sohihino Yesus wakutuuno dohumaa bhe nofeena ambano, "Ompu, la'ae bhahaa so mowako ne kaewa?" 21 Nowoha anoa maitu, Petrus nopugaumo ne Yesus ambano, "O ae bhahaa so netompaloino anoa ini?" 22 Ambano Yesus, "Ane amoindalo anoa ini nadumadi kansuhu ampa asumuli, ingka suano nepande'aomua. Ampamo kaowu hintu angkafi Idi." 23 Gaha'a nolelemo dua bhihita ne olotando bhahitie marasaeano, putae anaguhu seemieno maitu pae namate-matea. Tamaka Yesus miina namugau ne Petrus putae anaguhu seemieno maitu pae namate, ampamo kaowu, "Ane amoindalo anoa ini nadumadi ampa asumuli, ingka suano nepande'aomua." 24 Anaguhumo aini sumakusii'aono kosasawi'ae kadhadhia aini. Padamo dua nobuhie, bhe dopande'aaneomu kasakusiino nokotu'u. 25 Nandoo nobhahi dua tanda sigao'ano nehabuno Yesus, tamaka ane kosasawi'ae na'a dabuhie damala sehondae, namu-namuku dhunia ini pae namulea'ea ka'osano kabhahino kitabi so nebuhino.
1 Teofilus nefosibhalaku, weo kitabi kabhao-bhaono aebuhi sabhaha nehabuno bhe nefoina'u'aono Yesus notanda kabhao-bhaono, 2 ampa ne oleono katisangke'ano te surugaa. Miina'o natisangke te surugaa, weo kuasano Rohino ELOHIM padamo nohunsa pahintano ne rasulu nepilino. 3 Nopalusi kakadee-dee bhe mateno, Yesus nentuhu nofotiwoha Wutono ne rasulu'ino peda tandano kotu-kotu'u nodadi. Fato fulu'a kaomponano nobhahi pakuno dowohae, nofohatoanda Kafopahinta'ano ELOHIM. 4 Sepaku tangasano nohumaa bhe andoa, nopugauandamo ambano, "Koe hunsaomu Yerusalem ini, meateomu ne ini. Antagiomu dhandino Amaku, dhandino nepulao'aoku endefi'ini. 5 Kapa'amo Yohanes nofokadiu'ao oe, tamaka paemo naomponaa hintimiu dakumadiuangkoomu Rohino ELOHIM." 6 Wakutuuno rasulu dopohompu-hompu toha bhe Yesus, dofeenaemo ambado, "Ompu, naefie sumuli mowanue gaha'a Kafopahinta'ano Israel? Ha'oleomo ini bhahaa?" 7 Notobhoosimo Yesus, "Hintimiu miina namaraluua mande'aaneomua oleo bhe tempo nefotantuno Amaku, kapa'amo ana'a kuasano Wutono. 8 Ampamo kaowu, nahumato nasumampu Rohino ELOHIM, hintimiu me'awaomu kuasa, maka membaliomu sakusiiku we Yerusalem, we kadieno Yudea, we kadieno Samaria ampa we tompano dhunia." 9 Pada nopugau peda na'a, notisangkemo ne wisendo; sampe no'ontomie olu maka miina damohaea. 10 Tangasano dototohana te lani do'ondo-ondo Yesus tisangkeno na'a, tadosihato'amo mie dohodua. Dohato deehe-ehe ne sohihindo; pakeando sakapu-kapute, maka dopugau ambado, 11 "Miendo Galilea, noafa gaha'a mentoha-ntoha'ao'omu te lani? Yesus, newohamiu notisangke sa'ituini, namada kaowu nasumuli toha we dhunia ini, napototo hatono bhe kalano newohamiu sa'ituini." 12 Palusi ana'a rasulu dosulimo we Yerusalem domai'ao te kabhawo nekonando kabhawono Zaitun. Kakodo'ono bhe Yerusalem napesekilo. 13 Sahatondo we kota, dokalamo se lambu kabutu'ando maka dofoni te boloku te wawo. Andoa ini ndo Petrus bhe Yohanes, Yakobus bhe Andreas, Filipus bhe Tomas, Bartolomeus bhe Matius, Yakobus anano Alfeus, bhe Simon miendo Zelot bhe Yudas anano Yakobus. 14 Andoa ini sadhia dosekakolalo dosambahea. Dosabhangkada dua hobhine'i, bhe Maria inano Yesus bhe bhahitie'ino Yesus. 15 Sewakutuu mie marasaeano dopohompu-hompu, dapemo'ono haa fulu kabhahindo. Noehemo Petrus ne wunta-wuntando maka nopugau ambano, 16 "Bhahitie'iku, teteweimo noko'ula tibuhi'ano weo Kitabi. Ma'anano, kafohatono Rohino ELOHIM ne anabii Daud wawo-wawo, mulao'aono Yudas, noko'ulamo. Yudas ini neangkando mie humakono Yesus. 17 Endefi'ini, o sabhangkantoomu, dopilie dua mbali rasulu, nopototo kahadhaano bhe intaodiomu." 18 (Yudas na'a padamo ne'oli wite. Wite aitu no'oliane dhoi ponambono nopokanagau'ao Yesus. Anoa nondawu kalongko-longko nosengka bhe handano, kahehewuno nopuli nosihuhu. 19 Kadhadhia amaitu dopande'aane kosasawindo mie we Yerusalem, sampe wite ana'a dokonae 'Hakeldama' weo wambado, ma'anano 'Witeno hea'.) 20 Notibuhi weo Kitabino Laguno Daud, 'Heruane ae lambuno naolinomoa, hunsa'anomo koe bhe meatefiea.' Notibuhi dua peda aini, 'Heruane ae sodano damalae sigao'ano.' 21 Dadi'anomo tabeano bhe kabhoosino, so posabhangka'a mani tasumakusii'ao Yesus kotu-kotu'u nodadimo toha. O mie so kabhoosino tetewei namai'ao ne olotando mangkafino Yesus nopoowa-owa bhe insaodi, 22 notanda nofokadiu Yohanes ampa nohunsa kainsami Yesus ne oleo katisangke'ano te surugaa." 23 Maka mie humatono maitu dekonamo dohodua, seemiea Yusuf konea'ano dua Barsabas (siga'a dokonae dua Yustus) bhe seemieno Matias. 24 Pada ana'a dosambaheamo ambado, "O Ompu Hintumo mande'aono totono lalondo seemie-seemie! Fosusu kainsamie bhaha'i la'ae ne olotando hoduano ini nepilimu, 25 so mintahano sodano rasulu nehunsano Yudas. Kapa'amo Yudas nopesuamo ne kaeate'a mantasi'ano so wutono." 26 Pada ana'a neando hoduano ini dopodaduanemo. Gaha'a nondawu ne Matias. Dadi'anomo Matias nokapotimo rasulu ompulu seemieno.
1 Nohato hohaea'ano Pentakosta, kosasawindo mie marasaeano dopohompu-hompu ne se'onu lambu. 2 Gaha'a tamba'omo dofetingke huhu nomai'ao te lani pasae kawea mo'osa, kose'onu'ae lambu kapohompu-hompu'ando tanehuhu-huhumo. 3 Tadowohamo dua hendeno efi peda katuno lela nopogaa-gaa nopee te wawondo seemie-seemie. 4 Kosasawindo nokabhintidamo Rohino ELOHIM maka dotanda dopugau depake wambado koliwuno, seemie-seemie ampa kadawu'aono ne Rohino ELOHIM. 5 Wakutuu ana'a dobhahi miendo Yahudi lumebeno mai'aono ne sabhaha liwu te dhunia ini dohato we Yerusalem. 6 Dofetingke huhu amaitu mie bhahi ini dosipumpumo, andoa tadotongo, hampano dofetingke rasulu maitu dopugau'ao wamba nepakendo ne liwu kamai'ao'ando seemie-seemie. 7 Tadotonto bhe nopuli mentendo. Ambado, "O mie mugauno ini ingka sanea miendo Galilea! 8 Peda amai bhahaa inia? Ingka dofetingkedaomu dopugau depake wamba we liwu kamai'ao'antoomu seemie-seemie? 9 Intaodiomu ini miendo Parsia, Media, Elam, miendo Mesopotamia, Yudea, Kapadokia, Pontus bhe Asia, 10 Frigia bhe Pamfilia, miendo Mesir bhe kadieno Libia poma'oti'ano bhe kotano Kirene, mie humato mai'aono we Roma, 11 miendo Yahudi bhe sigao'ano mangkafino agama Yahudi, miendo Kreta bhe miendo Arabu. Ingka dofetingkedaomu depake wamba we liwu kamai'ao'antoomu seemie-seemie, detula-tula'ao giu timente'aono nehabuno ELOHIM." 12 Kosasawindo tadentongo-ntongomo bhe tadopofee-feenamo, "O ae bhahaa inia?" 13 Tamaka nandoo dua bihidhingida ambado, "Andoa ini dololanu'ao angguru momeko." 14 Tamaka Petrus noehemo bhe rasulu ompulu seemieno maka nopugau nofekabhala-bhala'ie ne mie bhahi, ambano, "Miendo Yahudi bhe kosasawimiu meateno we Yerusalem ini, fetingkee'omu bhe tandai'eomu pugauku ini. 15 Mie andoa ini miina dalolanua peda fekihimiu itu, kapa'amo oleo kane'o hambi siua mata. 16 Tamaka aini'aemo nekobhoasa'aono ELOHIM nefosampeno anabii Yoel, 17 'Nahumato pandano dhamani amosampu Rohiku ne kosasawindo manusia; ana'imiu namo'ane nahobhine damandemo dakosuaha nada anabii, ana mo'anemiu ama'anda powoha, kamungkula'imiu ama'anda monifi. 18 Ne oleo ana'a mahingga ne bhatuaku namo'ane nahobhine amosampu dua Rohiku, sampe dakosuaha nada anabii. 19 Aefokonandoo giu timente'aono te wawo, te lani tatu, bhe tanda tapa mentela we panda, we dhunia ini: o hea, o efi bhe gawu mokapa. 20 Oleo naembali doloma mposo, o wula nameda hea. Aini nakumadhadhia pae'o nahumato oleono Ompu, oleo bhalano, oleo kumalabhia'ano. 21 Ne oleo ana'a kosasawindo metondalano ne Ompu tetewei dasumalamati.' 22 Miendo Israel, fetingkee'omu pugauku ini. Nepulao'aoku na'a Yesus miendo Nasaret, seemie nesangkeno ELOHIM. Nosangkee ELOHIM ini notiwoha ne kuasa, giu timente'aono bhe tanda tapa mentela nehabuno ELOHIM ne wunta-wuntamiu noangka ne limano Yesus ini. Kosasawi'ae ini ingka pande'aanemoomu. 23 Noposahataa bhe patudhuno bhe kalentuno Wutono, ELOHIM nobhotusiemo nofolapasaangkoe'omu. Tamaka hintimiu katahoe'omu ne bansando mie modai dokantai'e te sau salipu bhe dopongkoe. 24 Tamaka ELOHIM nofodadie, nofolapae nomai'ao ne kakadee-deeno mate, hampano pae bhe kapoolia nasumadaa-daa nakumuasai'e mate. 25 Kapa'amo Daud nopugau nopulao'ao Anoa peda aini, 'O idi sadhia awoha Ompu ELOHIM te wiseku; hampano Anoa neehe-ehe ne suanaku, idi miina akakenda-kendaa. 26 Dadi'anomo laloku no'ia sepali'a, alusuku nokei nosambo; aeate-ate weo posahuna'ao ne ELOHIM. 27 Kapa'amo alusuku pae humunsae weo dhuniando mie mate, mbadhano bhatuamu mongkilono pae nahumansurua. 28 Hintu fosusu kanau kaangka'a so adumadi'ao; ne wisemu nopontalabhi-labhi ka'iaku.' 29 Bhahitie'iku! Naetaa aetula-tulaangkoomu awuantoomu Daud mentalea-mentalea. Daud nomatemo, padamo dokobuhue. Kobuhuno nandoo'e ampa aini ne liwuntoomu ini. 30 ELOHIM padamo nodhandie bhe nofemata putae namai'ao ne sampu'ano nandumandoo naseemie so nesangkeno ELOHIM naembali Omputo. Daud ini nopande'aane dhandino ELOHIM na'a. Anoa seemie dua anabii, 31 dadi'anomo o ae so kumadhadhia'ano te wise nowohaemo. Nopugauane wawo putae Mesias Omputo Fosalamatino namanu namai'ao ne mate. Ambano Daud, 'Pae dahumunsae weo dhuniando mie mate, mbadhano pae nahumansurua.' 32 Nepulao'aono Daud na'a o Yesus, nefowanuno ELOHIM nomai'ao ne mate. Kosasawi'a mani ini moha'aono wuntano mata mani kadhadhia ana'a. 33 Pada nosangkee ELOHIM te melangke'ano bhe nowa'ane kuasa, notahimamo Rohino ELOHIM nedhandi'aono maitu. Rohi aitu nofosampuemo dua ne insaodi ini, peda newoha bhe nefetingkemiu aitu. 34 Kapa'amo suano wutono Daud monino te surugaa, tamaka Daud nopugau ambano, 'Ompu ELOHIM nokowambamo ne Ompuku, 35 Mengkohamo ne suanaku ini, ampa kosasawindo kaewamu ahumabuda so kafinda'amu.' 36 Dadi'anomo kosasawindo miendo Israel tabeano mande'aaneomu kotu-kotu'u putae Yesus nosangkeemo ELOHIM nembali Ompu bhe Mesias, Omputo Fosalamatino. Yesus ini padamo kantai'eomu te sau salipu." 37 Dofetingke peda na'a nosabhamo handado maka dofeenamo Petrus bhe rasulu sigao'ano ambado, "Bhahitie'i, kaowua taeafa'imo bhahaa insaodi ini?" 38 Ambano Petrus, "Fetompaaneomu dhosamiu maka mefekadiu'omu seemie-seemie weo neano Yesus Kristus, so nati'amponi'ao dhosamiu. Mada aitu dama'angkoomu kawa'aono Rohino ELOHIM. 39 Kapa'amo dhandi aini so hintimiu bhe sampu'amiu bhe kosasawindo mie sigao'ano we liwu mokodo'o'ano dua, ampa kabhahino so nesali'ino Ompu ELOHIMntoomu." 40 Nandoo dua nobhahi nepugau'aono Petrus. Nompuu-mpuunie notangahida bhe nefe'ulaianda ambano, "Fekakodo'o wutomiu ne mie modaino ini, so sumalamati'ao'omu." 41 Dobhahi mie marasaeano ne pugauno Petrus, maka dokadiuda. Oleo itu umati dotitubhahi, kabhahindo dapetolu hewu. 42 Andoa sadhia dokampuu-mpuu dofintahaki kafoina'undo rasulu, dopohompu-hompu bhe dosekakolalo. Andoa sadhia dua dopoharoa bhe dosambahea. 43 Nobhahi giu timente'aono bhe tanda tapa mentela nehabundo rasulu, sampe kosasawindo mie dote'i sepali'a. 44 Kosasawindo marasaeano dosekakolalo, fehebua'ano seemie mbalimo dua fehebua'ando kosasawindo. 45 Sadhia nandoo dua masono fehebua'ano maka olino dopodawu-dawue ampa kafaraluuno seemie-seemie. 46 Andoa dokampuu-mpuu dosekakolalo, se'o-se'oleo dopohompu-hompu weo Lambuno ELOHIM. Andoa do'ia bhe nohelasi lalondo dopoharoa ne lambudo seemie-seemie dopali-pali'aane. 47 Sadhia dua dopudhi ELOHIM bhe doasianda sabhaha mie. Se'o-se'oleo Ompu nofodhulu kabhahindo mie nefosalamati.
1 Se'oleo Petrus bhe Yohanes dokala we Lambuno ELOHIM. Ne na'a hambi tolu mata kama'oleono, wakutuunomo dosambahea. 2 Ne itu nandoo seemie mo'ane nokalu mpini pakalenteno. Se'o-se'oleo do'owea'e maka dofongkohae ne fointo bhalano kapesua'a weo Lambuno ELOHIM, konea'ano Fointo Mokesa. Ne itu nesalo-salo ne mie mesuano weo Lambuno ELOHIM. 3 Nowoha Petrus bhe Yohanes damesua weo Lambuno ELOHIM, anoa nesalo-salo dua ne andoa ini. 4 Kohoduando dotontoe maka ambano Petrus, "Ondo kainsami." 5 Mie amaitu notontoda, weo fekihino nakoni'awa. 6 Tamaka Petrus nopugau ambano, "Miina akobulawaa, miina akoperaa, ampamo kaowu ndumandoo'ano ne inodi ama'angkoe: weo neano Yesus Kristus, miendo Nasaret maitu, kala'o toha!" 7 Petrus lasao nointaha limano suanano mie amaitu maka nofoehee. A'eno bhe bhiku-bhikuno lasao no'osa. 8 Dadi'anomo nopunda ngkaehe-ehe bhe nosuli kumala, maka noangkafida weo Lambuno ELOHIM. Nekala-kala bhe nopokapunda-punda, nopudhi ELOHIM. 9 Kosasawindo mie dowohae nekala-kala bhe nopudhi-pudhi ELOHIM. 10 Andoa lasao dopande'aane ingka anoamo maitu gaha'a mie mengkoha-ngkohano bhe mesalo-salono we Fointo Mokesa. Andoa domente bhe dotongo dowoha kumadhadhia'ano ne mie amaitu. 11 O mie amaitu noangkafi kansuhu Petrus bhe Yohanes. Dohato we tambi bhalano nekonando Tambino Salomo, mie bhahi dosipumpumo dolibuda, ka'osano mentendo. 12 Nowoha mie bhahi maitu Petrus nopugaumo ambano, "Miendo Israel, noafa menteaneomu kadhadhia aini? Noafa ondo-ondo kainsamiomu, kao-kaomo mie aini kapooli'ano nokala mba'inomo insaodi ini mie kokuasano tawa mie lumebe? 13 ELOHIMno Abraham, Ishak bhe Yakub, ELOHIMndo awua'intoomu nofekakalabhiamo Yesus palima-limano. Yesus ini owae'omu ne kolakino liwu, tamaka mahinggamo Pilatus nokopatudhu namolapae, hintimiu mongahe'ie'omu. 14 Anoa mie mongkilo bhe melaano lalo, tamaka hintimiu mongahe'ie'omu maka mesaloomu ne Pilatus namolapaangkoomu mie kapongko-pongkono. 15 Anoamo fowa'aono dadi, gaha'a pongkoemoomu. Tamaka ELOHIM nofowanue nomai'ao ne mate. Insaodimo ini moha'aono wuntano mata mani kadhadhia ana'a. 16 Aitu wohae'omu kadhadhia ne kalu aini. Anoa no'osamo hampano kaparasaea weo neano Yesus. Kaparasaeano ne neano Yesus meka'osano mie nepande'aomiu ini. Ingka wohae'omu kosasawimiu. 17 Bhahitie'iku, apande'aane kahabu'amiu peda aitu hampano miina mande'aaneomua, nopototo bhe kosasawindo neangkamiu. 18 Ampamo kaowu pedamo ana'a ELOHIM nofekako'ula nekobhoasa'aono endefi'ini. Bhoasaono na'a nofosampeandae ana-anabii, putae Mesias Omputo Fosalamatino maitu tetewei nakumadee-dee. 19 Dadi'anomo dolimoomu ne ELOHIM, fetompaanemoomu dhosamiu, neanomo dhosamiu namekanggela'iemo. 20 Ane nada na'a, Ompu nama'angkomoomu dua kalalesano lalo, maka natumuduangkoomu Yesus toka nefontaa-ntaa'aono mpini kabhao-bhaono so Omputo Mosalamatikoomu. 21 Anoa maitu tetewei naeate te surugaa ampa oleono so katipahabu'ouni'ano bhahi-bhahi'ae, peda nekobhoasa'aono ELOHIM nefosampendo ana-anabii mongkilono ne dhamani wawono. 22 Ingka anabii Musa nokowambaanemo wawo, 'Ompu ELOHIMmiu naefoeheangkoomu seemie anabii namai'ao ne bhahitiemiu napototo bhe idi. Fetingkee'omu sabhaha so nepugau'aono ne hintimiu. 23 Kotika mie tapa metingkeno anabii aitu, damogampida mai'ao ne umatino ELOHIM maka damekasunida.' 24 Kosasawindo anabii mosampeno bhoasaono ELOHIM, notanda ne anabii Samuel ampa ana-anabii mbuhumaino, dokowambaanemo wawo so kumadhadhia'ano dhamani aini. 25 Wambado ana-anabii na'a mbalimo kahunsa'ao so hintimiu. Hintimiumo me'awano dawua weo podhandi'ano ELOHIM bhe awua'intoomu. Wakutuu ana'a ELOHIM nokowamba ne Abraham ambano, 'Namai'ao ne sampu'amu, sabhaha bansano liwu te dhunia ini dae'awa kabarakati.' 26 Dadi'anomo ELOHIM nofoehemo palima-limano, maka notudue wawo ne hintimiu neowaangkoomu kabarakati. Kabarakati ana'a, ma'anano Anoamo so matokoomu metompa'ao'omu sabhaha podiu modaimiu seemie-seemie."
1 Tangasano Petrus bhe Yohanes dopuga-pugau bhe mie bhahi, gaha'a domai'idamo imamu bhe neangkando dhagano Lambuno ELOHIM bhe miendo Saduki. 2 Andoa ini nosodo sepali'a lalondo mba'inomo Petrus bhe Yohanes dofoguhu mie bhahi putae Yesus nosuli nodadi. Aini nembalimo tandano kawanu'ando kosasawindo mie mate. 3 Kohoduando dohakoda maka dotohongkuda ampa nomentae, kapa'amo oleo nohondomo. 4 Tamaka metingkeno kafoguhundo dobhahi marasaeano, sampe kosasawindo umati o mo'ane kaowu dapelima hewumo. 5 Hato nomentae, Sahano Agama, kamungkula'indo Yahudi bhe pande-pande Kitabi dohompumo we Yerusalem. 6 Imamu Bhalano konea'ano Hanas, Kayafas, Yohanes bhe Aleksander bhe mie sigao'ano dua sampu'ando Imamu Bhalano, dohompu bhe kamungkula'i na'a. 7 Pada ana'a Petrus bhe Yohanes doowadamo te wisendo maka dofee-feenada ambado, "Mepakeomu kuasa ae gaha'a, bhaha'i pakeomu nea la'ae feka'osaomu kalu aini?" 8 Petrus nokabhintie Rohino ELOHIM maka notobhoosi ambano, "Neangka'indo umati bhe kamu-kamungkula'i! 9 Oleo itu dofee-feena kainsamimo mba'inomo taehabu metaa'ano ne mie mosaki, pakade dofee-feena kainsami dua bhaha'i mie amaitu tafeka'osaane kuasa la'ae. 10 Dadi'anomo hintimiu bhe kosasawindo miendo Israel tabeano mande'aaneomu putae mie aini no'osamo bhe neehe-ehe ne wisemiu ini, mba'inomo kuasano neano Yesus Kristus, miendo Nasaret maitu. Hintimiu kantai'eomu te sau salipu, tamaka ELOHIM nofowanue mai'ao ne mate. 11 Yesusmo ini nepulao'aono Kitabi, 'Kontu ne'ohondo mefelambuno, gaha'a nembalimo sandi bhalano.' 12 Ampamo kaowu Yesus fosalamatino, kapa'amo te dhunia ini we simbalino Anoa bhe naseemie miina bhe me'awano kuasa mai'aono ne ELOHIM so nafofosalamati'ao." 13 Dowoha katangkano lalondo Petrus bhe Yohanes, kamungkula'i Sahano Agama maitu tadomente, kapa'amo dopande'aanda andoa maitu mie ndidiki pata kokasikolano. Gaha'a dopande'aomo lalondo ingka andoa mie mangkafino Yesus. 14 Tamaka miina dakodiua, mba'inomo dowoha mie kalu kafeka'osa'ando maitu neehe-ehe ne sohihindo Petrus bhe Yohanes. 15 Pada aitu kohoduando dotududa dalumimba, maka dopugau-gau ambado, 16 "Damafa'iandaomu bhahaa mie andoa inia? Kosasawindo miendo Yerusalem dopande'aanemo giu timente'aono nehabundo, paemo natitagalia. 17 Ampamo kaowu keana sadhulu-dhulu kabhahindo mie metingkeno lele aini, naetaa da'umele'aanda bhe dalumambada keana dofendua dosambili nea amaitu ne la'ae maka dua." 18 Kohoduando suli toha dofopesuada maka dopahintangida paemo sepali'a naembalia dasumambili neano Yesus tawa dafofoguhu damake nea ana'a. 19 Tamaka Petrus bhe Yohanes tadotobhoosi ambado, "Tabhotusimoomu wutomiu bhaha'i nada amai metaa'anoa weo pomatano ELOHIM: tamangkafi pahintamiu bhaha'i tamangkafi pahintano ELOHIM? 20 Kapa'amo insaodi ini pae bhe kapoolia tatumiehe tafofohato'ao newoha mani bhe nefetingke mani." 21 Sedhulu'a dua ka'osano dolambada, tamaka panda-pandano dofolapada dua mba'inomo miina daewohaa dhala so katihukumu'andoa. Pakade dote'i dua mie bhahi mudhino neano Ompu hampano dowoha kadhadhia amaitu. 22 Umuhuno mie kalu nefeka'osa weo kadhadhia timente'aono na'a, nokolabhimo fato fulu ta'u. 23 Dofolapada kaowu, Petrus bhe Yohanes dosulimo se sabhangka'indo maka detula-tula'ao pugaundo neangkando imamu bhe kamungkula'i. 24 Dofetingke peda na'a, dosekakolalomo dofewise ne ELOHIM maka desalo ambado, "O Ompu, Hintumo mokonandoono lani bhe dhunia, o te'i bhe kosasawi'ae i'indo. 25 Weo kuasano Rohimu, awua mani Daud, bhatuamu, nofosampe wambamu peda aini, 'Noafa mie tapa mande'aono Ompu do'amaha'ao? Noafa sabhaha bansano liwu dopugau-gau'ao tapa kofahalaa'ano? 26 Kolakindo dhunia dokanumo dapopahisa, kafeompu'ando dopokanagau damewangi Ompu bhe Katuduno Fosalamatino.' 27 Nopokantibhamo bhe ana'a Herodes bhe Pontius Pilatus, mie mai'aono ne sabhaha bansano liwu bhe miendo Israel dohompumo ne kota ini dopugau-gau doewangi Yesus palima-limamu mongkilono, nesangkemu mbali Omputo Fosalamatino. 28 Andoa ini dodhalangimo kosasawi'ae nefotantumu mpini kabhao-bhaono hampano kuasa bhe kapoindalomu Wutomu. 29 Aitu, Ompu, ondoda dolamba kainsami, wa'a kainsami katangkano lalo tamolele bhoasaomu, insaodi bhatuamu ini. 30 Fosampu kainsami kabarakatimu so dao'osa'ao mie mosaki bhe fotiwoha giu timente'aono bhe tanda tapa mentela weo neano Yesus palima-limamu mongkilono." 31 Pada dosambahea, lambu kapohompu-hompu'ando tanomagegomo. Kosasawindo nokabhintidamo Rohino ELOHIM maka notangkamo lalondo defolele bhoasaono ELOHIM. 32 Kosasawindo marasaeano dose'ise, dosefekihi bhe dosekakolalo. Bhe naseemie miina bhe kumonano fehebua'ano so wutono kaowu, tamaka fehebua'ano seemie mbalimo dua fehebua'ando kosasawindo. 33 O rasulu dosakusii'ao putae Ompu Yesus nowanumo mai'ao ne mate. Pugaundo nopono'ao kuasa. Kosasawindo marasaeano nobarakatida mpuu ELOHIM. 34 Ne olotando bhe naseemie miina bhe mokaeno. Kowiteno tawa kolambuno noaso witeno tawa lambuno na'a, 35 maka olino nowa'andae rasulu mbali dodawu-dawuandae umati ampa kafaraluuno seemie-seemie. 36 Pedamo dua aitu Yusuf, seemie sampu'ano Lewi nomai'ao we witeno Siprus; o rasulu dokonae dua Barnabas (ma'anano nea ana'a Folawesino lalo). 37 Anoa ini noaso witeno maka olino nowa'andae rasulu.
1 Nandoo seemie konea'ano Ananias, neano hobhineno Safira. Anoa neaso witendo sedawu. 2 Olino sedawu nohunsae so wutondo, sedawuno nowa'andae rasulu. Ana'a nopande'aane dua hobhineno. 3 Tamaka Petrus nopugaumo ne Ananias ambano, "Ananias, noafa gaha'a totono lalomu nokuasaiane Kafeompu'ando seetani, sampe gau-gaumo Rohino ELOHIM? Ingka olino witemu sedawu hunsae so wutomu? 4 Ane pae'o masoe ingka daanumo witemu, hato dua pada asoe ingka dhoino hakumu. Noafa gaha'a kofekihi'ao mehabu peda aitu? Suano manusia negau-gaumua, tamaka wutono ELOHIM!" 5 Nofetingke pugau ana'a lasao notiwata komate-mateno. O mie metingkeno kadhadhia amaitu dote'i sepali'a. 6 Palusi ana'a domaimo ana mo'ane'i, maeatino lasao dowalue, dotongkue maka dokala dokobuhue. 7 Napetolu dhamu nohatomo dua hobhineno, tamaka miina'o namande'aane kadhadhia sa'ituini. 8 Ambano Petrus ne anoa, "Soba fohato kanau: pedamo kabhahino dhoi aini olino wite neasomiua?" Ambano hobhineno na'a, "Uumbe, pedamo aitu." 9 Ambano dua Petrus, "Noafa gaha'a hintu bhe mo'anemu pokanagau'ao'omu solo-soloomu Rohino Ompu? Ondoda, mie kane'o mai'aono kumobuhuno mo'anemu, deehe-ehemo ne wobhano fointo. Aitu datumongkumo dua hintu." 10 Hobhine aitu lasao dua notiwata ne wiseno Petrus, komate-mateno. Hato dopesua ana mo'ane'i maitu, dohafotie miinamo nakoineia. Lasao dotongkue maka dokala dokobuhue ne sohihino mo'aneno. 11 Kosasawindo umati marasaeano bhe mie metingkeno kadhadhia amaitu dote'i sepali'a. 12 Nobhahi tanda tapa mentela bhe giu timente'aono nehabundo rasulu ne mie bhahi. Kosasawindo mie marasaeano sadhia dosekakolalo dopohompu-hompu we Tambino Salomo ne Lambuno ELOHIM. 13 O mie sigao'ano miina bhe mokadonoa dahumompu bhe andoa, tamaka dofosibhalada sepali'a mie bhahia. 14 Dhulu kaompona dhulu kabhahi mie marasaeano ne Ompu, namo'ane nahobhine. 15 Sampe kanandoo'anomo dua deowa'i mie mosaki ne wiwino kaangka'a, tadofondoledamo ne kaodo'a tawa ne kampasi, bhaha'i kaowu namangka Petrus tadua nakumantibhadamo ondulano. 16 Dopohato-hatomo dua mie bhahi mai'aono ne liwu-liwu moma'o'ano bhe Yerusalem, deowa'i mie mosaki bhe nepesuakino seetani. Kosasawindo dofeka'osada. 17 Hato panda-pandano Imamu Bhalano bhe kosasawindo mangkafie - sanea miendo Saduki - doewamo, mba'inomo kakoulano lalo. 18 Rasulu dohakoda maka dofopesuada weo katohongkundo mie ndidiki. 19 Tamaka hato nohondo oleo, seemie mala'ekatino Ompu nolengkasi fointono katohongku na'a maka nowowo'oda we simbali. 20 Ambano mala'ekati na'a, "Kala meehe-eheomu we Lambuno ELOHIM maka foleleomu bhihitano dadi bu'ou ini ne mie bhahi." 21 Andoa doangkafi pahintano mala'ekati na'a. Nandoo sanimentae dokalamo we Lambuno ELOHIM maka dotanda dofoguhu mie ne itu. Wakutuu aitu dua Imamu Bhalano bhe mangkafie defokonandoomo hompu'ando Sahano Agama bhe kamungkula'indo Yahudi. Dohompu kaowu, detudumo mie dakumala da'umulei rasulu'i we katohongku. 22 Tamaka dohato we katohongku, gaha'a o rasulu miina dahumafotida. Dadi'anomo dosulimo dopolele ambado, 23 "Tahato we katohongku, fointo notikunsi metaa, o dhaga daa-daada te wiseno fointo. Tamaka pada talengka fointo, tapesua we lalo, gaha'a miinamo taohaa bhe naseemie." 24 Dofetingke peda na'a, neangkando dhagano Lambuno ELOHIM bhe imamu nopowengka dua handado, konanomo bhaha'i doafamo rasulu'i na'a. 25 Pande'aanea nohatomo seemie neowaanda bhihita ambano, "O mie netohongkumiu, ingka deehe-ehe we Lambuno ELOHIM, defoina'u mie bhahi!" 26 Pada ana'a neangkando dhagano Lambuno ELOHIM bhe mieno dokala we Lambuno ELOHIM do'ulei rasulu hoduano na'a. Rasulu ini miina damafa-afa'ianda mba'inomo dote'i mie bhahi, bhahaa dobhatumbuanda kontu. 27 Kohoduando doowada ne wiseno Sahano Agama. Imamu Bhalano nofee-feenadamo ambano, 28 "Padamo tafokii-kiikoomu ta'ele'aangkoomu fofoguhuomu weo neano mie aitu. Tamaka o ae ko'ula'ano? Kafoguhumiu nokabhintiemo koseka'ewa'ae Yerusalem, pakade patudhumiu kamate'ano mie aitu mala'a kainsamie'omu insaodi." 29 Petrus bhe rasulu sabhangka'ino dotobhoosimo ambado, "Nofaraluu damangkafi pahintano Ompu ELOHIM nalumiu'e pahintano manusia. 30 Yesus maitu pongkoe'omu, kantai'eomu te sau salipu, tamaka Ompu ELOHIMndo awuantoomu nofowanue nomai'ao ne mate. 31 Anoamo nesangkeno ELOHIM bhe nowa'anemo kuasa mbali Neangka bhe Omputo Fosalamatino, neanomo miendo Israel dametompa'ao diundo modaino, so noti'amponi'ao dhosando. 32 Insaodimo ini sumakusii'aono sabhaha kadhadhia na'a, insaodi bhe Rohino ELOHIM. Rohino ELOHIM ini nowa'andae ELOHIM ne kosasawindo mie mangkafino pahintano." 33 Dofetingke pugau ana'a, nolea sepali'a lalondo Sahano Agama, sampe dokopatudhu damongkoda. 34 Ne olotando Sahano Agama maitu nandoo seemie Farisi pande Kitabino Musa, neano Gamaliel. Anoa ini dofosibhalae dua mie bhahi. Nesalomo rasulu hoduano maitu damolimbada sebantaha. 35 Pada ana'a ambano ne kamungkula'i, "Bhahitie'iku miendo Israel, fekihiomu kadeki fekataa-taa so nehabumiu ne mie andoa ini! 36 Endefi'ini nandoo konea'ano Teudas, noabhi wutono mie bhalano, sampe mangkafie dapefato mo'ono. Tamaka dopongkoe kaowu, mie mangkafie na'a tadopogasa-gasamo, tanopalusimo peda aitu. 37 Nopalusi anoa na'a, nandoomo dua seemie konea'ano Yudas mieno Galilea, ne wakutuuno dhiwa'a. Dobhahi dua tihelaane lalo sampe doangkafie. Tamaka anoa dopongkoe dua sampe mangkafie dopuli dua dotigasaa. 38 Dadi'anomo patudhuku idi, andoa ini koemo afa-afa'iandaomua! Tahunsa'andomo. Ane patudhundo bhe habundo maitu nomai'ao ne manusia, tetewei naosali. 39 Tamaka ane nomai'ao ne ELOHIM, pae moolie'omua mekasalidaomua, konanomo nako'ula'ao poewangimoomu bhe ELOHIM." Katangahino na'a dotahimae. 40 Pada ana'a rasulu maitu dofopesuadamo toha maka dopepekida bhe do'ele'aanda dafofoguhu damake neano Yesus. Pada amaitu dofolapadamo. 41 O rasulu maitu do'ia sepali'a dohunsamo hompu'ano Sahano Agama, kapa'amo ELOHIM noabhida dopantasimo dua de'awa kakadee-dee mba'inomo neano Yesus. 42 Andoa miina dametumpua dofofoguhu weo Lambuno ELOHIM bhe ne lambudo mie. Se'o-se'oleo defolele Bhihita Metaa putae Yesus maitu Omputo Fosalamatino.
1 Wakutuu ana'a mie mangkafino Yesus sadhulu-dhulu kabhahi. Miendo Yahudi mepakeno wamba Yunani, dopahamuntu'ao miendo Yahudi mepakeno wamba Ibrani, mba'inomo bhihinandado miina nati'ondofao metaa'a. Andoa ini miina dae'awa kafaraluu nedawu-dawundo se'o-se'oleo. 2 Dadi'anomo rasulu ompulu hoduano dofohompumo kosasawindo mie marasaeano. Ambado, "Ingka pae naetaa'a tametumpu taefolele bhoasaono ELOHIM, mba'inomo tae'ondofao nehumaa. 3 Dadi'anomo, bhahitie-bhahitie, mepili kaitaomu dapipitu ne olotando mie marasaeano, maka tasumangkeda so umondofaono kafaraluu aini. Mie so nepilintoomu tabeano mie metaa weo pomatando mie bhahi, tabeano nekabhintino Rohino ELOHIM bhe dokotimbangi. 4 Neanomo insaodia tamosibhalamo sambahea, bhe taefolele bhoasaono ELOHIM." 5 Patudhundo na'a doangkafie kosasawindo mie marasaeano. Dadi'anomo dopilimo Stefanus, seemie motangkano kaparasaea bhe nekabhintino Rohino ELOHIM. Dopilimo dua Filipus, Prokorus, Nikanor, Timon, Parmenas bhe Nikolaus. Nikolaus ini mieno Antiokia, tamaka nopesuamo agama Yahudi. 6 Mie pipituno ini doowadamo ne wisendo rasulu. Rasulu dosambahea'anda bhe dotei limando te wawondo . 7 Bhoasaono Ompu ELOHIM sadhulu-dhulu ka'ewa nolelea. Mie marasaeano we Yerusalem sedhulu'amo dua kabhahindo. Dobhahi dua imamu tumuhuno maka doparasaea ne Yesus. 8 Stefanus nopono'ao kabarakati bhe kuasano ELOHIM sampe nobhahi nehabu tanda tapa mentela bhe giu timente'aono ne mie bhahi. 9 Tamaka nandoo dua mewangie. Andoa ini umatino Yahudi nekonando umati Libertini (ma'anano bhatua nefobebasi), domai'ao we kotano Kirene bhe kotano Aleksandria. Dose'ise bhe miendo Yahudi mai'aono we kadieno Kilikia bhe Asia maka domai dopotagali bhe Stefanus . 10 Tamaka andoa ini miina datumanggoa doewangi pugauno Stefanus, hampano Rohino ELOHIM ma'ane kapande. 11 Dadi'anomo deponambomo mie so dapugau'ao, "Tafetingke mie aini no'umbu Musa bhe Ompu ELOHIM!" 12 Pedamo na'a andoa dewudhu mie bhahi, kamungkula'i, bhe pande-pande Kitabi, maka dohako Stefanus. Lasao dobulue ne wisendo Sahano Agama. 13 Andoa deowa'i dua sakusii megau-gauno. Ambado sakusii na'a, "Mie aini miina bhe fetumpua nofekandidiki Lambu mongkilono ini bhe Kitabino Musa. 14 Insaodi tafetingkee dua ambano, 'Yesus mai'aono we Nasaret maitu namohansuru Lambuno ELOHIM ini, tubhono adhati kahunsa'aontoomu ne Musa nabhalii'e!' " 15 Kosasawindo mie mengkohano weo hompu'a maitu dotonto Stefanus, gaha'a dowoha ulano pasae ulano mala'ekati.
1 Ambano Imamu Bhalano, "Nokotu'u peda na'a?" 2 Notobhoosimo Stefanus ambano, "Bhahitie'iku bhe kamungkula'iku, fetingke kanau'omu! Ompu ELOHIM kumalabhiano nofotiwoha Wutono ne awuantoomu Abraham. Wakutuu ana'a Abraham nandoo'e we Mesopotamia, miina'o naeate we Haran. 3 Ambano ELOHIM ne Abraham, 'Hunsamo liwumu bhe bhahitie'imu, maka kala we liwu so nefosusu'aoku.' 4 Dadi'anomo Abraham nohunsamo liwuno Kasdim maka neate we Haran. Nomate kaowu amano, ELOHIM notuduemo toha nagumampi ne ini, kaeate'antoomu ampa aini. 5 Ne na'a ELOHIM miina nama'anea wite mahingga nasekulepe kaowu mbali kahunsa'aono. Ampamo kaowu, ELOHIM nopodhandi nama'ane wite aini so fehebua'ano bhe so kahunsa'aono ne sampu'ano, mahinggamo wakutuu ana'a miina'o nakoanaa. 6 Bhoasaono ELOHIM na'a peda aini, 'Sampu'amu daeate peda mie humampe we koliwuno, andoa dahumabuda so bhatua, damodee-deeda ampa nafato mo'ono ta'u. 7 Maka mieno liwu mobhatuada, amekanarakaada dua. Namada ana'a, ambano ELOHIM, sampu'amu dahumunsamo dua liwu aitu maka dasumambahea ne Idi ne wite aini.' 8 Palusi ana'a ELOHIM nofokonandooanemo tutuhano kasuna, peda tandano kafekatangkano podhandino bhe Abraham. Pedamo na'a Abraham nokoana'ao Ishak, sakapono alu oleo umuhuno nosunaemo. Ishak nokoana'ao Yakub, maka Yakub nokoana'ao doompulu hodua, andoa maitu awua'intoomu miendo Yahudi ini. 9 Awua'intoomu na'a doaso aindo konea'ano Yusuf mbali bhatua we witeno Mesir mba'inomo kakoulano lalondo, tamaka ELOHIM sadhia nopobhaiane. 10 ELOHIM nofolapae mai'ao ne sabhaha kasabha sampe nowa'ane kabarakati bhe kapande wakutuuno nowiseki Firaun, omputo we Mesir. Hato pandano Firaun nosangkee mbali kafeompu'a we Mesir, mbalimo dua mande'aono kamalino. 11 Pada ana'a nonandoomo gaba bhalano we witeno Mesir bhe witeno Kanaan. Awua'intoomu dosabha sepali'a mba'inomo miinamo dako'otia. 12 Wakutuuno Yakub nofetingke gaha'a we Mesir nandoo bhe gandum, notudumo awua'intoomu dakumala dae'oli oti we Mesir. Ana'amo pakakalando. 13 Hato dofendua dokala, Yusuf nofotipande'aomo wutono ne bhahitie'ino. Kane'omo ne na'a omputo Firaun nopande'aane kamai'ao'ano Yusuf. 14 Pada ana'a Yusuf netudumo mie da'umulei Yakub amano bhe lee walakano. Kosasawindo dofitu fulu lidima. 15 Pedamo aitu Yakub nokalamo we Mesir; ne itumo anoa bhe awua'intoomu domate. 16 Maeatindo dosuliandamo we Sikem maka dokobuhuda ne wite ka'oli'ano Abraham. Wite kafokobuhu'a na'a no'oliane dhoi pera ne ana'ino Hemor we Sikem. 17 Wakutuuno dhandino Ompu ELOHIM ne Abraham noma'omo nako'ula, miendo Israel we Mesir sadhulu-dhulu kabhahi. 18 Panda-pandano noehemo seemie omputo bu'ou we witeno Mesir, tapa mande'aono Yusuf. 19 Omputo na'a no'akalai awua'intoomu bhe nofodee-deeda. Nofosuhuda da'umohofi ana'i kahobundo domate'ao. Patudhuno keana dolee. 20 Ne na'amo dua kalente'ano Musa. Ana'i aini netaa ne pomatano ELOHIM. Tolu wula kaomponano dodamba'aane we lambuno kamungkulano. 21 Pada aitu do'ohoemo dua, tamaka no'enee kalambeno Omputo Firaun maka nodamba'aane kabeanga anano wutono. 22 Musa dofoguhuane sabhaha kapandedo miendo Mesir, sampe pugau bhe habuno nokokuasamo. 23 Nohato umuhuno fato fulu ta'u, Musa nokamba lalono napowoha bhe bhahitie'ino miendo Israel. 24 Wakutuu aitu gaha'a nowohamo seemie Israel tangasano nofekolea-lea'ie mieno Mesir, lasao nopobenteane sampe nopongko mieno Mesir na'a. 25 Weo fekihino Musa, miendo Israel damande'aanemo putae ELOHIM namake anoa so mobebasida, tamaka gaha'a miina damande'aanea. 26 Hato nomentae nowohamo dua dohodua miendo Israel dopogiha, lasao nokala no'ontada patudhuno napometaa'anda. Ambano, 'Hintimiu ini sibhahitie'omu, noafa gaha'a pogiha'ao'omu?' 27 Tamaka o mie wanduno sabhangkano maitu tanodhudhulao Musa bhe nopugau, 28 'Nosangkeko la'ae gaha'a membali so neangka bhe so bhitahaki kainsami? Bhaha'i kopatudhu dua mongko kanau nada miendo Mesir endewi?' 29 Nofetingke peda maitu Musa lasao nofilei maka neate we liwundo miendo Midian. Ne itu nokoana'ao dua dohodua sanea mo'ane. 30 Nokapo fato fulu ta'u neate-ate ne itu tanowohamo dua seemie mala'ekati we pandaso bhalano we owano kabhawono Sinai. Nowohae weo hendeno efi ne polompuno kahoku kokihi. 31 Nomente Musa nowoha ana'a, ngko'omoa nokalamo name'ondoe ne owano, gaha'a tanofetingkemo suahano Ompu ambano, 32 'Idimo ini Ompu ELOHIMndo awua'imu, ELOHIMno Abraham, ELOHIMno Ishak bhe ELOHIMno Yakub.' Musa nohengku'ao kate'i sampe miinamo naokadoa na'umondoea. 33 Nokowambamo toha ELOHIM, 'Alie kaampini ne a'emu itu, hampano wite kaeehe-ehe'amu itu wite mongkilo. 34 Idi awohaemo kakadee-deendo umatiku we witeno Mesir, fedeendo afetingkeemo. Kasampu'aku ini, amobebasida. Dadi'anomo maimo, atumudukomo sumuli we witeno Mesir.' 35 Musa ini dobansiemo bhe dopugau ambado, 'Nosangkeko la'ae gaha'a membali so neangka bhe so bhitahaki kainsami?' Tamaka ingka Musamo dua ini netuduno Ompu ELOHIM nembali so neangka bhe so fosalamatino, weo katulumino mala'ekati motiwohano wutono ne polompuno kahoku kokihi. 36 Anoamo dua wowo'oda dolimba domai'ao we witeno Mesir, nehabuanda giu timente'aono bhe tanda tapa mentela notanda we witeno Mesir, ne Te'i Modea bhe we pandaso bhalano fato fulu ta'u kaomponano. 37 Anoamo dua ini mugauno ne miendo Israel, 'Namada kaowu ELOHIM naefoeheangkoomu seemie anabii peda idi ini namai'ao ne bhahitie'imiu.' 38 Wakutuuno umatino Israel dohompu we pandaso bhalano, Musamo dua ini membalino poato'aono wambano mala'ekati bhe awua'intoomu. O mala'ekati na'a nokowamba ne Musa te kabhawono Sinai. Ingka anoamo dua tumahimano bhoasao meowano dadi mai'aono ne Ompu ELOHIM so nefosampe ne hintimiu. 39 Tamaka awua'intoomu dongahe damangkafi pugauno, bhahaa tadobansimo dua. Gaondo dasumulimo toha we witeno Mesir. 40 Desalomo ne Harun ambado, 'Mehabu kaita se'ulu haa ulu patung so ompu mani, somo ma'indulu kainsami. Kapa'amo Musa na'a, neangka mani tamai'ao we witeno Mesir, miinamo tamande'aanea bhaha'i noafamoa.' 41 Kaowua dehabumo patung, sandahano anano sapi. Pada aitu desumbelemo kadadi mbali dopopanga ne patung ana'a. Ka'iando maka bhe dohame-hame dowoha angka'ano limando. 42 Nowoha amaitu Ompu ELOHIM nokukundodamo maka tanokatahodamo dototohana bhe dosomba ne kulipopo te lani. Aini noposahataamo bhe tibuhi'ano weo Kitabindo anabii, 'Miendo Israel! Kaomponano fato fulu ta'u we pandaso bhalano mefoampe kanau'omu bhahaa kadadi nesumbele? 43 Tadua owa-owaomu kalambu-lambu barahala dewa Molok bhe patungno kulipopo Refan; saneamo patung kahabumiu maka sombai'eomu mbali ompumiu. Dadi'anomo a'umohokoomu ampa we simbalino liwuno Babel.' 44 Nandoo tenda katandaino kaeate'ano ELOHIM nehabundo awua'intoomu we pandaso bhalano. Tenda ana'a dohabue doangkafi pahintano ELOHIM ne Musa, peda katuno tenda nefotiwohano ELOHIM ne Musa. 45 Tenda ana'a dotahimae awua'intoomu maka doowa-owae wakutuuno dengkohafi wite aini. Ne na'a Yosua neangkando. Dohato awua'intoomu, mie meateno ne wite aini nogihasida ELOHIM. Tendano ELOHIM na'a dopomantulu-ntuluane ampa ne dhamanino omputo Daud. 46 Daud nofeka'ia lalono ELOHIM, nesalo naefoehe lambu so kaeate'ano ELOHIM nesombaino Yakub. 47 Tamaka omputo Salomo mefoeheno Lambuno ELOHIM. 48 Ampamo ELOHIM Foliuno Kuasa miina naeate ne lambu kahabundo manusia, peda tibuhi'ano weo Kitabindo anabii, 49 'O lani kaengkoha'aku, o dhunia kafinda'aku. Lambu ae gaha'a mefongkoha kanau'omu?' ambano Ompu. 'Ne amai gaha'a so kafewule'aku? 50 Ingka kosasawi'ae na'a sanea angka'ano limaku.' " 51 "Hintimiu katu'a fotu! Lalomiu miina naongkiloa. Tingalamiu nopo'opi. Hintimiu sadhia ewangiomu Rohino ELOHIM, nopototo bhe awua'imiu! 52 Anabii la'ae bhahaa tapa nefodee-deendo awua'imiu? Bhahaa tadua dopongkomo mie katudu mefoleleno bhihita so kahato'ano Mie Metaano Lalo. Anoa na'a padamo pokanagauaneomu bhe pongkoe'omu. 53 Ingka hintimiu tahimae'omu tubhono agama weo Kitabino Musa nefosampendo mala'ekati, tamaka gaha'a miina mangkafie'omua." 54 Sadofetingke pugauno Stefanus na'a kamungkula'i Sahano Agama pasae dokansu'ue atendo sampe doku'i bhe nau-naundo. 55 Tamaka Stefanus nokabhintie Rohino ELOHIM, nototohana te lani maka nowoha kakalabhiano ELOHIM bhe Yesus neehe-ehe ne sohihino ELOHIM. 56 Nopugaumo Stefanus ambano, "Soba ondoomu, awoha lani notilengka bhe Anano Manusia neehe-ehe ne sohihino ELOHIM." 57 Maka kamungkula'i dopokakei-kei bhe do'opi tingalando, lasao dosilumpa-lumpaki'ae. 58 Dobulue we simbalino kota maka dobhatumbuliane kontu. Sakusii andoa ini dolembisi dhubando maka dohunsae ne wiseno seemie ana'i mo'ane konea'ano Saulus. 59 Tangasano dobhatumbulie Stefanus nofedeemo ambano, "Ompu Yesus, tahimamo inawaku!" 60 Poangka nofongkoha tuuno nokeimo fekabhala-bhala, "Ompu, koise fotongkuandae dhosa aini!" Palusi nopugau peda na'a, nobhotumo inawano. Saulus no'unda dua Stefanus dopongkoe.
1 Notandamo oleo ana'a umati marasaeano we Yerusalem dofodee-deeda sepali'a. Andoa dopuli dotigasa dohope we witeno Yudea bhe Samaria, ampamo kaowu rasulu'i miina. 2 Mie lumebeno dokalamo dokobuhu maeatino Stefanus bhe dekangko'ae. 3 Tamaka Saulus nokopatudhu namohansuru umati marasaeano maitu. Nopesuaki lambudo noala se'onue, namo'ane nahobhine nobuluda nofopesuada weo katohongku. 4 Mie marasaeano tigasano maitu dolili ne amai liwu poowa defolele Bhihita Metaa. 5 Filipus nokala ne se'onu kota we Samaria maka nefebhihitaianda Mesias, Omputo Fosalamatino. 6 Dofetingke pugauno Filipus bhe dowoha dua tanda-tanda tapa mentela nehabuno, kosasawindo miendo kota dosekakolalo dotahimae bhe dotei'e weo namu-namundo. 7 Kapa'amo dobhahi seetani lumimbano mai'ao ne mie nepesuakindo, dokei ampa kabhalano wobhando. Dobhahi dua kalu bhe kakempa nefeka'osano. 8 Dadi'anomo ka'iando maka miendo kota aitu. 9 Weo kota aitu nandoo dua seemie konea'ano Simon, nomponamo nehabu pasingara sampe domenteane sepali'a ra'eatino Samaria. Mie aini noabhi wutono tapedamo mie kokuasa. 10 Kosasawindo mie, namie bhalano namie ndidiki dofetingke sepali'a pugauno. Ambado, "Mie aini sahangkano kuasano ELOHIM, nekonando Kuasa Bhalano." 11 Andoa dofetingke pugauno hampano nomponamo nofobuagaanda pasingara nehabuno maitu. 12 Tamaka aitu mie doparasaeamo ne Filipus. Anoa nefoleleanda bhihitano Kafopahinta'ano ELOHIM bhe bhihitano Yesus Kristus. Namo'ane nahobhine dokadiuda. 13 Mahingga wutono Simon noparasaea dua. Pada dokadiu'e sadhia nopoangkafi bhe Filipus. Nopuli dua menteno nowoha tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono nehabuno Filipus. 14 Miina naomponaa rasulu we Yerusalem dofetingkemo gaha'a miendo Samaria dotahimamo bhoasaono ELOHIM. Dadi'anomo dotudumo Petrus bhe Yohanes dakumala we na'a. 15 Sahatondo, kohoduando rasulu maitu dosambaheamo, desaloanda daetahima Rohino ELOHIM. 16 Kapa'amo Rohino ELOHIM miina'o nakumabhintidaa, kane'o dokadiuda weo neano Ompu Yesus. 17 Kohoduando dotei limando te wawondo miendo Samaria maitu maka detahima Rohino ELOHIM. 18 Simon nowoha gaha'a kaetahima'ando Rohino ELOHIM mba'inomo rasulu dotei limando te wawondo mie. 19 Nowoha peda amaitu, nofodhuluandamo dhoi bhe nopugau ambano, "Wa'a kanau'omu bhe idi kuasa medando itu, neanomo ane atumei dua limaku te wawondo mie bhaiku daetahima dua Rohino ELOHIM." 20 Tamaka ambano Petrus, "Pesuamo narakaa bhe dhoimu itu! Saomua kadawuno ELOHIM do'oliane dhoi? 21 Miina bhe hakumua weo kahadhaa mani ini, hampano totono lalomu miina naelaa'a ne pomatano ELOHIM. 22 Dadi'anomo fetompa'aomo podiu modaimu inia, maka sambahea ne Ompu so nati'amponi'ao dukuno lalomu modaino ini. 23 Kapa'amo awohako itu, totono lalomu itu notolaumo kakoulano pedamo kapa'ino ufei, nogogantuemo isikadhi modai." 24 Ambano Simon, "Mesalo kanau'omu ka'asi ne Ompu keana noko'ula pugaumu itu." 25 Pada detula-tula dosakusii'ao Yesus bhe defolele bhoasaono ELOHIM, Petrus bhe Yohanes dosulimo we Yerusalem. Wakutuuno dosuli, nobhahi dua liwu ne kadieno Samaria kaefolele'ando Bhihita Metaa. 26 Seemie mala'ekatino Ompu nopugaumo ne Filipus ambano, "Kalamo humanda we salata, we kaangka'a mai'aono we Yerusalem humope'ano we Gasa." Kaangka'a ana'a nolino. 27 Dadi'anomo Filipus nokalamo. Ne na'a nandoo seemie mo'ane, o kabhala mai'aono we Etiopia. Anoa ini mintahano kahangkaeano Kandake. Kandake ini omputo hobhine mahintangino witeno Etiopia. Mo'ane aini nokala nosombai ELOHIM we Yerusalem. 28 Wakutuu ana'a nohatomo we sala nasumulimo. Tangasano nengkoha-ngkoha weo kareta kasawi'ano, nobasa-basa Kitabino anabii Yesaya. 29 Ambano Rohino ELOHIM ne Filipus, "Kala ma'oti kareta atatu!" 30 Filipus lasao nokala noma'otie maka nofetingke kabhala amaitu nandoo nobasa Kitabino anabii Yesaya. Filipus nofeenaemo, "Pande'aane bhahaa ma'anano nebasamu itu?" 31 Notobhoosimo ambano, "Nada amai amande'aane gaha'a ma'anano ane pae bhe so tumalesa kanau'e?" Maka nosali'i Filipus namoni te wawono karetano naengkoha ne sohihino. 32 Aeatino Kitabi nebasano na'a peda aini, "Pedamo se'ulu dhumba doowae se kaesumbele'a kadadi; kabeanga anano dhumba miina nakodiu ne wisendo mie kumuhuno wuluno, pedamo ana'a anoa miina nakosuaha'a. 33 Anoa dofompina-mpinae, kabhotusindo miina na'umadhilia sampe doalae bhe inawano. Dadi'anomo miinamo bhe sumambiliea sampu'ano." 34 Maka ambano kabhala ana'a ne Filipus, "Ameenako, la'ae bhahaa nepulao'aono anabii ini? Nopulao'ao wutono bhaha'i o mie sigao'ano?" 35 Dadi'anomo Filipus nopugaumo. Notanda ne aeati sa'ituini nofohatoanemo Bhihita Metaa, bhihitano Yesus. 36 Andoa dokala kansuhu, gaha'a dehatomo ko'oe'ano. Ambano kabhala maitu, "Ingka inia o oe, nandoo bhahaa nekaemiku ane dakumadiu kanaumoa?" 37 Notobhoosimo Filipus, "Ane nokampuu-mpuumo lalomua weo kaparasaeamu, naembalimo dakumadiuko." Ambano toha, "Aparasaeamo Yesus Kristus Anano ELOHIM." 38 Mieno Etiopia maitu notududamo damofetumpu kareta kasawi'ando. Kohoduando, Filipus bhe mieno Etiopia maitu, lasao dosampu weo oe maka Filipus nokadiu'e. 39 Dofoni domai'ao weo oe, Filipus tamba'omo nosangkee Rohino Ompu sampe miinamo naohaea kabhala mai'aono we Etiopia maitu, tamaka weo kawulano lalono nofopansuhumo kala-kalano. 40 Gaha'a nofengkana'ao lalono Filipus nohatomo we Asdod. Anoa nokala kansuhu poowa nefolele Bhihita Metaa ne sabhaha liwu ampa nohato we kotano Kaisarea.
1 Wakutuu ana'a Saulus nandoo noka'ende-ende lalono na'umamba bhe namongko mangkafino Yesus. Anoa nopo'awa'ao Imamu Bhalano 2 nesalo suha kuasa. Suha ana'a namowae ne kamungkula'i mande'aono lambu kasambahea'ando miendo Yahudi we kotano Damsyik. Patudhuno ane napo'awa'ao mie mangkafino Kaangka'ano Ompu Yesus namo'ane nahobhine, naembali nahumakofida maka namosulida we Yerusalem. 3 Gaha'a we laano sala, noma'omo we Damsyik tamba'omo nokalibue tilanga nomai'ao te lani. 4 Saulus lasao notihambitao we wite, maka nofetingke suaha ambano, "Saulus, Saulus, noafa gaha'a fodee-dee kanau?" 5 Ambano Saulus, "La'ae gaha'a hintu itu waompu?" Notobhoosimo suaha ana'a, "Idi ini Yesus nefodee-deemu itu. 6 Aitu wanu'o toha, pesuamo weo kota, ne itu damohatoangkomo so nehabumu." 7 Sabhangka'ino weo kala-kalano na'a tadotongo, hampano dofetingke suaha, tamaka miina dakoniwohaa. 8 Saulus noehemo maka nofowula matano, tamaka miina nafowohaa. Dadi'anomo dotondaemo dopesua'ane we Damsyik. 9 Tolu oleo miina nafowohaa, miina naomaa'a bhe miina dua naoho'ua. 10 We Damsyik na'a nandoo seemie mangkafino Yesus, neano Ananias. Nofohatoe Ompu weo powoha, ambano, "Ananias!" Notobhoosimo, "Uumbe Ompu!" 11 Nokowambamo dua Ompu, "Kalamo we kaangka'a konea'ano Sala Melaa. Ondofi we lambuno Yudas seemie mai'aono we Tarsus, neano Saulus. Ampa aitu tangasano nosambahea. 12 Weo powohano nowoha seemie konea'ano Ananias nopesua weo lambu maka notei limano te wawono so nafowoha'ao toha." 13 Ambano Ananias, "Ompu, nobhahimo kafetingke'aku mie ana'a, notolau kadaino podiuno ne umatimu mongkilono we Yerusalem. 14 Kahato'ano dua ne ini newowo'o suha kuasa mai'aono ne meangka'indo imamu nahumakofi mie sumambilino neamu." 15 Tamaka Ompu nokobhoasaomo toha, "Kalamo, kapa'amo anoamo ini nepiliku so palima-limaku, naefebhihitai'ao neaku ne sabhaha bansano liwu suano Yahudi, ne sabhaha omputo bhe ne miendo Israel dua. 16 Idi amotiwohaane kabhahino kakadee-dee so nenamisino mba'inomo neaku." 17 Pada aitu Ananias nokalamo maka nopesua weo lambu ana'a. Noteimo limano te wawono Saulus bhe nopugau ambano, "Saulus, bhahitieku, Ompu notudu kanau amai ne ini, Anoamo Ompu Yesus motiwohano Wutono we sala kaangka'amu. Kahato'aku neanomo sumuli toha fowoha bhe nakumabhintiko Rohino ELOHIM." 18 Gaha'a tamba'omo kabeanga'ida anano kenta nosimotanta'a mai'ao ne matano Saulus, lasao nofowoha toha. Pada aitu noehemo maka dokadiu'e. 19 Pada nohumaa sulimo toha no'osa. Ampa se'oleo haa oleo, Saulus nandoo neate-ate bhe mangkafino Yesus we Damsyik. 20 Lasao dua nopesua weo lambu-lambu kasambahea'a nefebhihitai'ao putae Yesus Anano ELOHIM. 21 Kosasawindo metingkeno domente ambado, "Ingka miemo anoa ini mobinasano mie sumambilino neano Yesus we Yerusalem endefi'ini! Pakade kahato'ano ne ini patudhuno nahumakofi mangkafino Yesus naowa'ida ne meangka'indo imamu." 22 Tamaka Saulus sadhulu-dhulu kabhala kuasano, kapa'amo nobhahimo nofotiwoha bukutii putae Yesus maitu kotu-kotu'u Mesias, Omputo Fosalamatino, sampe miendo Yahudi we Damsyik nomate akalando. 23 Nopalusi se'oleo haa oleo miendo Yahudi dopugau-gaumo damongkoe. 24 Tamaka isikadhindo modai'ano na'a nohato dua ne Saulus. Mentae mohondo Saulus dokantaa'e ne amai fointono kota, patudhundo damongkoe. 25 Tamaka sealo mie mangkafie dofopesua Saulus weo kalangka maka dofosibulue we sewetano benteno kota. 26 Sahatono we Yerusalem Saulus nofesoba nokapotimo mangkafino Yesus, tamaka kosasawindo dote'ie, mba'inomo miina damarasaea anoa ini nembalimo dua mangkafino Yesus. 27 Mpahinomo Barnabas kumala'ie maka noowae ne rasulu'i. Barnabas netula-tulaandamo Saulus nowoha Ompu we laano sala maka Ompu nopugau bhe anoa. Netula-tulaanda dua kakadono Saulus nofebhihitai'ao neano Yesus we Damsyik. 28 Dadi'anomo Saulus nopohompu-hompumo bhe andoa we Yerusalem. Nokado sepali'a nofebhihitai'ao neano Ompu Yesus. 29 Anoa nopuga-pugau dua bhe doposalama'ana bhe miendo Yahudi mepakeno wamba Yunani, . Tamaka andoa ini de'ondofi katolala damongkoe. 30 Sadopande'aane, bhahitie marasaeano lasao dowowo'oe we Kaisarea maka dofopansuhue we Tarsus. 31 Nomampona-mpona dua umati marasaeano we kadieno Yudea, Galilea bhe Samaria deate-ate weo katohopo. Umati andoa ini dhulu katangka kaparasaeando bhe dodadi weo kate'i ne Ompu. Weo katulumi bhe kalawesino Rohino ELOHIM andoa sadhulu-dhulu kabhahi. 32 Wakutuu ana'a Petrus nolili ne amai liwu. Weo kala-kalano maitu noangkai dua umati mongkilo we liwuno Lida. 33 Ne itu nopo'awa'ao seemie kalu, neano Eneas. Alu ta'umo sandole ne kaodo'ano. 34 Ambano Petrus, "Eneas, aitu Yesus Kristus nofeka'osako, wanu'o toha maka fosintuwu kaodo'amu!" Eneas lasao nowanu. 35 Kosasawindo miendo Lida bhe kadieno Saron dowoha Eneas, maka dodolimo bhe doparasaea ne Ompu. 36 We kotano Yope nandoo seemie hobhine mangkafino Yesus, neano Tabita; weo wamba Yunani neano Dorkas. Hobhine ana'a nobhahi sepali'a nehabu metaa'ano, sadhia netulumi mie mokae. 37 Wakutuu aitu nosaki maka nomate. Pada dokadiu'e maeatino dofondolee weo boloku te wawo. 38 Liwuno Lida nopoma'oti bhe Yope na'a. Dofetingke Petrus nohato we Lida, mangkafino Yesus detudumo dohodua daesalo ne Petrus ambado, "Maimo fekahimba we liwu mani." 39 Petrus lasao nokanu maka noangkafida. Sahatono, Petrus dofofonie te wawo. Kosasawindo bhihinanda dolibu-libue bhe do'ae, poowa dofotiwohaane bhadhu bhe pakea kasapu'ano Dorkas nandoo no'uhi itu. 40 Tamaka Petrus notududa dalumimba kosasawindo maka nofongkoha tuuno nosambahea. Pada ana'a nodolimo ne maeati maitu maka nopugau, "Tabita, wanu'o toha!" Tabita nofowulamo matano. Sanowoha Petrus, lasao nowanu nengkoha. 41 Petrus nointahamo limano maka nofoehee. Pada ana'a nolo'oimo umati mongkilo bhe bhihinanda'i maka nofosusuanda hobhine sumuli mo'uhino maitu. 42 Bhihitano kadhadhia aini nokolele ne koseka'ewa'ae kotano Yope maka dobhahi sepali'a mie marasaeano ne Ompu Yesus. 43 Ampa se'oleo haa oleo Petrus nandoo neate-ate we Yope na'a, we lambuno seemie pande bhalula, konea'ano Simon.
1 We Kaisarea nandoo seemie suano Yahudi konea'ano Kornelius, anoa ini neangkando tantara. Kase'isendo tantara nepande'aono dokonae "Taguano Italia". 2 Anoa ini mie lumebe, kose'onu lambudo dote'i ne ELOHIM. Anoa nobhahi pakuno netulumi miendo Yahudi mokaeno bhe sadhia dua nosambahea ne ELOHIM. 3 Se'oleo, nahambi-hambi tolu matamo ma'oleo, nokopowohamo. Weo powohano na'a nentalea sepali'a nowoha mala'ekatino ELOHIM nopesua weo lambuno maka nolo'oi neano, "Kornelius!" 4 Kornelius no'ondo mala'ekati aitu maka nofeena'ao kate'i, "O ae bhahaa Ompu?" Ambano mala'ekati na'a, "Kosasawi'ae sambaheamu bhe katulumimu ne mie mokaeno notahimaemo ELOHIM maka ELOHIM nofe'ulaikomo dua. 5 Aitu metudumo naseemie hodua so kumalano we Yope da'umulei Simon nekonando dua Petrus. 6 Anoa nobutu we lambuno Simon pande bhalula, meateno we wiwino te'i." 7 Nokundo kaowu mala'ekati pugauno ne anoa na'a, Kornelius nosali'imo palima-limano dohodua bhe seemie tantara lumebeno, dhagano lambuno. 8 Pada nofohatoanda bhahi-bhahi'ae, notududamo dakumala we Yope. 9 Nomentae, nahambi-hambi ompulu haa matamo pana oleo Petrus nofonimo te ato maka nosambahea. Wakutuu ana'a mie totoluno sa'itu nandooda we sala tamaka doma'omo we Yope. 10 Petrus no'aho gaono naomaamo, tamaka tangasano detagana oti maitu tamba'omo nokopowoha. 11 Nowohamo lani notilengka maka bhe sibuluno, kabeanga o bhandu notikantai kofatosikua'ae nosampu we wite. 12 I'ino sabhaha kadadi fato mbali'ano a'e, kadadi sumola bhe ka'uhi lumola. 13 Tanofetingkemo dua suaha ambano, "Petrus ehe, sumbeleda maka humaada!" 14 Tamaka Petrus notobhoosimo, "Paise Ompu, aongahe hampano miina'o aomaa'a giu moharamu bhe tapa mongkilo'ano." 15 Ambano toha suaha ana'a, "Nefohalalano ELOHIM, pae naembalia moharamue hintu." 16 Kadhadhia aitu sampe tolu paku, pada ana'a o bhandu sa'ituini notisangkemo toha te lani. 17 Dukuno lalono Petrus, "O ae bhahaa ma'anano powohaku maitua?" Tangasano nofeki-fekihie, katuduno Kornelius umondofino kabutu'ano Petrus dohatomo te wiseno lambu. 18 Delo'oimo mie maka dofeena'ao bhaha'i lambumo aitu kabutu'ano Simon konea'ano dua Petrus. 19 Tangasano Petrus nofesuhui ma'anano powohano sa'ituini, nofohatoemo Rohino ELOHIM, "Bhe mie umondofiko dohodua. 20 Ehemo, sampu po'awaanda maka angkafida. Koe kamihi-mihia hampano Idi tumududa we inia." 21 Petrus lasao nosampu nopo'awaanda maka ambano, "Ingka idimo ini ne'ondofimiua. Mai'ao'omu ae bhahaa?" 22 Ambado, "Notudu kainsami Kornelius. Kornelius ini seemie neangkando tantara, lalono nelaa bhe note'i ne ELOHIM. Kosasawindo miendo Yahudi dopande'aanemo dua kataano lalono. Anoa ne'awa kafohato mai'aono ne ELOHIM nefosampeno seemie mala'ekati mongkilono. Weo powohano na'a ELOHIM nofohato Kornelius da'umuleiko kumala we lambuno nametingke'ao pugaumu." 23 Dadi'anomo Petrus nopugauanda daodo kadeki ne itu. Hato nomentae Petrus nowanumo maka dokala dopoowa-owa. Nandoo dua dohodua totolu bhahitie we Yope mangkafida. 24 Pooli nomentae dohatomo we Kaisarea. Kornelius nontaa-ntaadamo pakade padamo nofohompuda bhahitie bhe sabhangka'ino. 25 Nohato Petrus maitu Kornelius lasao nopo'awaane, nolongko te wiseno bhe notaohao sombano. 26 Tamaka Petrus nofoehee ambano, "Ehe, idi ini ingka o manusia dua." 27 Poowa detula-tula, Petrus nopesuamo weo lambu, gaha'a dobhahi mie humompuno. 28 Ambano Petrus ne andoa, "Ingka pande'aaneomu o falia bhalano weo agama mani ane miendo Yahudi dopoana'ibhai bhe mie suano miendo Yahudi tawamoa dopesua weo lambudo. Tamaka ELOHIM padamo nofotiwoha kana'e, pae naembalia akumona mie bhaiku dohaku tawa miina daongkiloa. 29 Kanandoo'anomo miina naobhie lalokua dosali'i kanau amai ne ini. Aitu gaokua amande'aane bhaha'i o ae patudhumiu sali'i kanau'omu." 30 Ambano Kornelius, "Netolumo hambi tolu mata, pedamo dua aitu oleoa, tangasano asambahea weo lambu tamba'omo awoha mie neehe-ehe ne wiseku, pakeano nokosilo. 31 Ambano mie ana'a, 'Kornelius, sambaheamu bhe katulumimu ne mie mokaeno notahimaemo ELOHIM maka ELOHIM nofe'ulaikomo dua. 32 Aitu metudu mie dakumala we Yope da'umulei Simon nekonando dua Petrus, anoa nobutu we lambuno Simon pande bhalula, meateno we wiwino te'i.' 33 Dadi'anomo lasao aetudu mie da'umuleiko, hampano kataano lalomu ingka hatomo itua. Aitu tapohompu-hompumo ne wiseno ELOHIM tametingke'ao kaowilino ELOHIM so nefosampemu itu." 34 Pada aitu nopugaumo Petrus ambano, "Kotu-kotu'u kane'omo alosangie gaha'a ELOHIM miina napo'ala-alaanda manusia. 35 Mieno liwu ae maka, mahingga Yahudi mahingga suano Yahudi, sumanomo note'i ne ELOHIM bhe nehabu metaa'ano, tetewei natumahimae ELOHIM. 36 Ingka pande'aanemoomu bhihita nefosampeno ELOHIM ne miendo Israel. Bhihita metaa na'a nofofohato'ao pometaa'ano manusia bhe ELOHIM neowano Yesus Kristus, Ompundo kosasawindo manusia. 37 Ingka pande'aanemoomu dua sabhaha kumadhadhia'ano we witeno Yudea, notanda we Galilea nopalusi kakadiu nehato'aono Yohanes. 38 Pande'aanemoomu dua ELOHIM nopili Yesus miendo Nasaret maitu maka nowa'ane Rohino bhe kuasa. Anoa nolili nehabu metaa'ano, nefeka'osa sabhaha mie nekuasaino Kafeompu'ando seetani, mba'inomo ELOHIM nopobhaiane. 39 Insaodimo ini sakusiino sabhaha nehabuno we witeno Yudea bhe we Yerusalem, tamaka dopongkoe, dokantai'e te sau salipu. 40 Tamaka ne katolu oleono nofowanuemo ELOHIM nomai'ao ne mate, maka nofotiwohaandae manusia. 41 Ampamo kaowu mohae suano sabhaha miea, tamaka sakusii nepilino wawo ELOHIM, insaodimo ini. Insaodi tahumaa tafoho'u tapombali-mbali bhe Anoa palusi kawanu'ano mai'ao ne mate. 42 Yesus notudu kainsami tamolele Bhihita Metaa aini ne sabhaha liwu bhe tafofohato'ao putae Anoamo nepilino ELOHIM so bhitahakino mie dumadino bhe mateno. 43 Anoamo ini nepulao'aondo kosasawindo anabii putae ane damarasaea ne Anoa nati'amponi dhosando hampano kuasano neano." 44 Tangasano Petrus nopugau, nosampumo Rohino ELOHIM nokabhinti kosasawindo mie metingkeno pugauno. 45 Miendo Yahudi marasaeano ne Yesus mangkafino Petrus maitu, kosasawindo tadomente mba'inomo dowoha ELOHIM nowa'ao dua Rohino ne mie suano Yahudi. 46 Kapa'amo dofetingkeda dopugau depake wambano Rohi bhe dopudhi kakalabhiano ELOHIM. Maka ambano Petrus, 47 "Naembali hampano datumagalidaa dakumadiuanda oe? Ingka andoa ini detahimamo dua Rohino ELOHIM peda intaodiomu?" 48 Dadi'anomo Petrus notududamo dakumadiuda weo neano Yesus Kristus. Pada aitu desalomo ne Petrus naeate kadeki bhe andoa ampa nase'oleo haa oleo.
1 Rasulu bhe bhahitie marasaeano we Yudea dofetingkemo mie suano Yahudi detahimamo dua bhoasaono ELOHIM. 2 Nohato Petrus we Yerusalem miendo Yahudi marasaeano doposalama'anaanemo. 3 Ambado, "Hintu ini pesua weo lambudo mie suano Yahudi tapa nesuna, pakade humaa pombali-mbali bhe andoa." 4 Tamaka Petrus notalesaandaemo sabhaha kumadhadhia'ano nomai'ao ne tulu-tulungano, ambano, 5 "Tangasano asambahea we Yope tamba'omo akopowoha. Nandoo kabeanga o bhandu notikantai kofatosikua'ae nosibulu nomai'ao te lani nosampu ne wiseku. 6 Afe'ondoe, gaha'a awohamo sabhaha kadadi fato mbali'ano a'e, kadadi mogila, kadadi sumola bhe ka'uhi lumola. 7 Maka afetingke suaha nopugau kanau, 'Petrus ehe, sumbeleda maka humaada!' 8 Tamaka atobhoosi, 'Paise Ompu, aongahe hampano miina'o sepali'a aomaa'a giu moharamu bhaha'i tapa mongkilono.' 9 Tamaka nofendua toha suaha na'a nopugau kanau, 'Nefohalalano ELOHIM, pae naembalia moharamue hintu.' 10 Ana'a nokadhadhia sampe tolu paku maka kosasawi'ae na'a notisangke toha te lani. 11 Nopobutu dua katudu totoluno mai'aono we Kaisarea umondofino idi dohatomo te wiseno lambu kabutu'a mani. 12 Ambano Rohino ELOHIM ne idi, 'Kalamo angkafida, koemo kamihi-mihia!' Bhahitie nonoono ini dopobhai kanau sampe tapesua weo lambuno Kornelius. 13 Anoa netula-tula kainsami nokopowoha'ao seemie mala'ekati neehe-ehe weo lambuno bhe nopugauane ambano, 'Metudu mie dakumala we Yope da'umulei Simon nekonando dua Petrus. 14 Anoa na'a namosampeangko bhihita so sumalamati'ao wutomu bhe kosasawindo meateno weo lambumu.' 15 Maka hato apuga-pugau tamba'omo Rohino ELOHIM nosampu nokabhinti andoa, pasae ne intaodiomu endefi'ini. 16 Tanokofe'ulaimo dua laloku ne bhoasaono Ompu, 'Yohanes nofokadiu'ao oe, tamaka hintimiu dakumadiuangkoomu Rohino ELOHIM.' 17 Nentaleamo ELOHIM nowa'anda kadawu peda dua ne intaodiomu pakatandano doparasaea'omu ne Yesus Kristus. Dadi'anomo ingka pae naembalia atumagali ELOHIM!" 18 Dofetingke peda maitu miinamo dakodiua, tadopudhimo kakalabhiano ELOHIM. Ambado, "Ingka gaha'a mie suano Yahudi nowa'anda dua kadawu ELOHIM dametompa'ao dhosando so dadumadi'ao suhue dhamani!" 19 Nopalusi dopongko Stefanus dobhahimo mie marasaeano dotigasa mba'inomo dofodee-deeda. Andoa dohato we kadieno Fenisia, we witeno Siprus bhe we kotano Antiokia. Tamaka defolele Bhihita Metaa ne miendo Yahudi kaowu. 20 Ne olotando andoa maitu nandoo dua miendo Siprus bhe miendo Kirene humatono we Antiokia. Andoa ini dopuga-pugau dua ne mie suano Yahudi dofohatoanda Bhihita Metaa putae Yesus maitu o Ompu. 21 Kuasano Ompu nopobhaianda maka dobhahi sepali'a marasaeano, dodolimo ne Ompu. 22 Bhihita aini dofetingkee dua umati marasaeano we Yerusalem maka dotudu Barnabas nakumala we Antiokia. 23 Nohato we na'a Barnabas no'ia sepali'a nowoha kabarakatino ELOHIM ne andoa maitu. Anoa notangahida kosasawindo nakumampuu-mpuu lalondo damasande ne Ompu. 24 Barnabas ini mie metaano lalo, notangka kaparasaeano bhe nokabhintie Rohino ELOHIM. Dadi'anomo dhulumo kabhahi mie marasaeano ne Ompu Yesus. 25 Pada ana'a Barnabas nokalamo we Tarsus no'ondofi Saulus. Hato nopo'awaane nowowo'oemo we Antiokia. 26 Seta'u kaomponanoa deate bhe umati marasaeano ne itu, dobhahi dua mie nefoguhundo. We Antiokia na'a kabhao-bhaonomo mie marasaeano ne Yesus dokonada miendo sarani. 27 Wakutuu ana'a nandoo dua seemie hodua anabii mai'aono we Yerusalem dohato we Antiokia. 28 Seemie, konea'ano Agabus, nofohatoanda so kumadhadhia'ano we oleo mbuhumai. Weo kuasano Rohino ELOHIM nofohatoanda kosedhunia'ae nakumantibhae gaba. Kafohatono na'a kotu-kotu'u nokadhadhia ne dhamani pahintano Omputo Kaisar Klaudius. 29 Dadi'anomo mie mangkafino Yesus dobhotusiemo daetawunao dhoi ampa so nepoo-poolindo seemie-seemiea maka damakatuandae bhahitie marasaeano we Yudea. 30 Kamafakando na'a dodhalangie maka dotudu Barnabas bhe Saulus damowa dhoi na'a we kamungkula'indo umati marasaeano we Yudea.
1 Wakutuumo dua ana'a kolaki Herodes notandamo nofodee-dee seemie hodua umati marasaeano. 2 Anoa netudu mie dopongko Yakobus kakuta'ano Yohanes, dopongkoane kampue. 3 Nopande'aane kaowu habuno maitu do'ia'ane miendo Yahudi, Herodes tanoangka-angkamo sampe netudu mie datumaami dua Petrus. Wakutuu aitu hohaea'ano Roti Tapa Koragino. 4 Notihako kaowu Petrus, Herodes notududamo dotohongkue maka dodhaganie tantara fato tagua, dopopaa-popaa. Patudhuno namalusi hohaea'ano Paska nabhitahakie te wisendo mie bhahi. 5 Pedamo na'a Petrus dotaamie weo katohongku, tamaka umati marasaeano nokampuu-mpuu lalondo dosambahea'ane kansuhu ne ELOHIM. 6 Nengke naewine Herodes nabhitahakie te wisendo mie bhahi, alo aitu Petrus noodo dopo'olotaane dohodua tantara. Anoa dotapuane hante haa honda. Nandoo dua tantara sigao'ano dodhaga ne wiseno fointo. 7 Tamba'omo seemie mala'ekatino Ompu neehe-ehe ne owano Petrus, tilangano tanohehamo weo boloku aitu. Mala'ekati na'a notofa-tofa oweano Petrus bhe nofowanue. Ambano, "Wanumo fekahimba!" Gaha'a hante ne limano Petrus tanosihundumo. 8 Ambano dua mala'ekati na'a, "Mekawawe maka fokana kaampini ne a'emu!" Petrus noangkafi pugauno na'a. Pada aitu nopugaumo toha mala'ekati na'a, "Fokanamo dhubamu maka angkafi kanau!" 9 Palusi amaitu Petrus noangkafimo mala'ekati maitu dolimba. Tamaka miina namande'aane bhaha'i nehabuno mala'ekati na'a kotu-kotu'u nokadhadhia, kuna'enomo nokopowoha kaowu. 10 Doangkai dhaga setaguano tadolaloida, doangkai toha dhaga setaguano, tadolaloida dua sampe dohatomo we kaguali uti humope'ano we kota. Kaguali ana'a tanotilengka'aomo wutono. Dohato we simbali, dokalamo ampa we kasiku maka mala'ekati na'a tamba'omo noila. 11 Hato nopande'ao lalono, Petrus nopugaumo, "Kane'omo apande'aane gaha'a nokotu-kotu'u o Ompu notudu mala'ekatino namolapa kanau mai'ao ne kuasano Herodes bhe patudhu modaindo miendo Yahudi." 12 Pada nofekihi sebantaha nokalamo se lambuno Maria, inano Yohanes nekonando dua Markus. Ne itu dobhahi mie dopohompu-hompu dosambahea. 13 Nohato notengki-tengkimo fointo bhalano maka nomai seemie bhatua hobhine konea'ano Rode, name'ondoe bhaha'i la'ae metengkino fointo na'a. 14 Hobhine maitu lasao notandai suahano Petrus, ka'osano ka'iano sampe fointo miina lasao nalumengkaea. Tanotende nosuli weo lambu maka nofohatoanda, bhe Petrus te wiseno fointo bhalano. 15 Ambado ne hobhine na'a, "Bhaha'i mobheemo?" Tamaka daa-daa'e nofintahaki pugauno. Ambado dua, "Bhaha'i o mala'ekatino." 16 Tamaka Petrus nokatengki kansuhu fointo. Hato dolengkae, dowohaemo, nopuli mentendo. 17 Tamaka Petrus noaleda keana dohobho, pada aitu netula-tulaandamo notondae Ompu nomai'ao weo katohongku. Ambano dua Petrus, "Kala metula-tula'ao'omu kadhadhia aini ne Yakobus bhe bhahitientoomu sigao'ano." Pada ana'a nolimbamo maka nokala we liwu sigao'ano. 18 Nomentae o tantara tadohialelemo. Andoa dopofee-feena bhaha'i noafamo Petrus. 19 Herodes netudu mie da'umondofi Petrus, tamaka miina dapo'awaanea. Dadi'anomo, Herodes nofotudumo damee-meena tantara dhumaganie maitu maka damongkoda. Pada kadhadhia ana'a Herodes nokalamo nomai'ao we kadieno Yudea nohope we kotano Kaisarea maka neate ne itu. 20 Kolaki Herodes no'amaha sepali'a ne miendo Tirus bhe Sidon. Dadi'anomo andoa maitu dopugau-gau dakumala dapo'awaane. Andoa dowudhu kadeki Blastus, neangkando kumahadhaano weo kamalino Herodes, nopotundu'aanda. Andoa desalo dapometaa hampano miendo Tirus bhe Sidon sadhia de'awa nehumaando nomai'ao we liwu neowano kolaki Herodes. 21 Maka Herodes netempomo se'oleo so kapo'awa-awa'ando. Ne oleo ana'a Herodes nopakemo pakea kakolaki'ano, nengkoha te kurusi melangke'ano maka nepedato. 22 O ra'eatino debhidha bhe dokei, "Aitu'ae beano suahano ompu, suano suahano manusia!" 23 Wakutuumo dua ana'a Herodes lasao nopepee mala'ekatino Ompu, hampano miina namosibhala ELOHIM. Uluno nohumaa'e ka'ule-ule, komate-mateno. 24 Bhoasaono ELOHIM sadhulu ka'ewa nolele; sadhulu dua kabhahi mie marasaeano ne Yesus. 25 Palusi dodhalangi takando do'ondofao umati we Yerusalem, Barnabas bhe Saulus dosulimo we Antiokia. Dowowo'o dua bhe Yohanes, nekonando Markus.
1 Wakutuu ana'a ne olotando umati marasaeano we Antiokia nandoo seemie hodua anabii bhe guru. Andoa na'a dokonada Barnabas, Simeon nekonando dua Niger, Lukius miendo Kirene, Menahem bhe Saulus. Menahem ini nandoo kahobuno dodamba'aane poowa-owa bhe kolaki Herodes. 2 Se'oleo tangasano dosambahea ne Ompu bhe dopoasa, nokobhoasaomo Rohino ELOHIM, "Fekakopuuni kanau'omu Barnabas bhe Saulus so dadhumalangi'ao taka nefotantuku so andoa." 3 Palusi dopoasa bhe dosambahea'anda doteimo limando te wawondo maka dopugauanda dakumalamo. 4 Barnabas bhe Saulus dokala we kotano Seleukia doangkafi katuduno Rohino ELOHIM. Domai'ao ne na'a dosawi ne bhangka dohope we witeno Siprus. 5 Sahatondo we kotano Salamis, defolelemo bhoasaono ELOHIM ne lambu kasambahea'ando miendo Yahudi. Yohanes nosabhangkada mbali kahambado. 6 Andoa doliligi koseka'ewa'ae wite aitu ampa we kotano Pafos. Ne itu dopo'awa'ao seemie Yahudi, neano Bar Yesus, seemie pande sihiri bhe mpahaana-anabiino. 7 Anoa ini sabhangkano Sergius Paulus, gubernur ne wite aitu. Gubernur na'a o mie mande bhe nokotimbangi; nosali'i Barnabas bhe Saulus hampano nopoindalo nametingke bhoasaono ELOHIM. 8 Tamaka Barnabas bhe Saulus notagalida pande sihiri sa'itu (weo wamba Yunani dokonae Elimas), neanomo gubernur pae namarasaea'a ne Yesus. 9 Tamaka Saulus (dokonae dua Paulus) nokabhintie Rohino ELOHIM lasao notonto pande sihiri maitu bhe nopugau. 10 Ambano, "Hintu anano seetani, totono lalomu nopono'ao kabhohe-bhohe'i bhe isikadhi modai! Hintu ini sadhia poewangi bhe kabanara. Pae tumie-tiehea gaha'a modo-modoli kaangka'ano ELOHIM? 11 Woha itu, kuasano Ompu namepeko! Mobunto nase'oleo ha'oleo ini, pae mohaea tilangano oleoa." Wakutuu aitu dua kansuhu nokaputie pakahawu bhe kahohondo, habutuno nokala kadampa-dampa ne'ondofi so tumondae. 12 Nowoha kadhadhia aitu, o gubernur lasao noparasaea bhe nomente'ao kafoguhu mai'aono ne Ompu. 13 Paulus bhe sabhangka'ino dohela domai'ao we Pafos dohope we Perga kadieno Pamfilia. Tamaka Yohanes nohunsadamo nosuli we Yerusalem. 14 Domai'ao we Perga, dopansuhu te Antiokia te kadieno Pisidia. Ne oleono Sabat dokala se lambu kasambahea'a maka dengkoha ne itu. 15 Pada dobasa Kitabino Musa bhe Kitabindo ana-anabii, mie mande'aono lambu kasambahea'a dotudumo mie dameena ne Paulus bhe sabhangka'ino. Ambado, "Bhahitie'i, ane bhe kafoina'u so kalawesino lalondo umati naembalimo damosampeea." 16 Pada aitu Paulus noehemo poowa noaleda keana dohobho maka nopugau, "Bhahitie'iku miendo Israel bhe bhahitie'iku sigao'ano mote'ino ne ELOHIM, fetingke kanau'omu! 17 ELOHIMndo miendo Israel, intaodimoomu ini, nopilimo awuantoomu bhe nofoleedamo dembali bansano liwu bhahi, wakutuuno dembali mie humato we witeno Mesir. Weo handano limano foliuno kuasa, ELOHIM nofolapada domai'ao we witeno Mesir. 18 Fato fulu ta'u kaomponano we pandaso bhalano, ELOHIM tanotuhupimo podiundo. 19 Fitu bansano liwu ne witeno Kanaan nofosuniandae maka witendo nodawu-dawuandae miendo Israel mbali kahunsa'aondo. 20 Kosasawi'ae ini napefato mo'ono lima fulu ta'u kaomponano. Palusi ana'a ELOHIM nefoeheandamo pande-pande bhitaha ampa ne dhamanino anabii Samuel. 21 Pada ana'a desalomo dua seemie omputo maka ELOHIM nofoeheanda Saul anano Kis sampu'ano Benyamin, fato fulu ta'u kaomponano noowadaa. 22 Pada nofosabu Saul, ELOHIM nofoeheandamo Daud mbali omputo. ELOHIM nopulao'ao Daud ambano, 'Apo'awa'aomo Daud anano Isai, noposahasi bhe laloku. Anoamo ini so dhumalangino kapoindaloku.' 23 Nomai'aomo ne sampu'ano Daud ini, ELOHIM nofoehemo Omputo Fosalamatino mbali miendo Israel, noposahataa bhe dhandino. Anoamo na'a konea'ano Yesus. 24 Noma'o kaowu nahumato, Yohanes nofohatomo kosasawindo miendo Israel dametompa'ao dhosando bhe daefekadiu. 25 Noma'o kaowu namooli takano, nopugaumo Yohanes ambano, 'Dukuno lalomiu la'ae bhahaa idi ini? Idi ini suano mie nentaa-ntaamiu itu, tamaka akumundo idi nahumatomo. O idi mahingga alumense katapuno kaampini ne a'eno pae amantasia.' 26 Bhahitie'iku, naetaa sampu'ano Abraham naetaa sigao'ano mote'ino ne ELOHIM, bhihita kasalamati'a ini padamo dofofohatoane. 27 Miendo Israel bhe neangka'indo miina damande'aane putae Yesus maitu fofosalamatinomo. Miina dua dalumosangie pugaundo ana-anabii nebasando se'o-se'oleono Sabat, sampe dobhotusiemo damongkoe. Tamaka habundo na'a nofekako'ulamo pugaundo ana-anabii maitu. 28 Mahinggamo miina dae'awa tingku so katipongko'ano sadaa-daa desalo ne Pilatus damongkoe. 29 Nopalusi dofekako'ulae sabhaha tibuhi'ano weo Kitabi mulao'aono Yesus na'a, maeatino dofosampuemo mai'ao te sau salipu maka dofondolee weo kobuhu. 30 Tamaka ELOHIM nofowanue nomai'ao ne mate. 31 Nomampona-mpona dua nofotiwoha Wutono ne mie pobhaiane domai'ao we Galilea ampa we Yerusalem. Andoamo ini membalino sakusii ne miendo Israel ampa aitu. 32 Dadi'anomo insaodi ini tafoleleangkoomu Bhihita Metaa; ma'anano dhandino ELOHIM ne awua'intoomu, 33 noko'ulamo ne intaodiomu sampu'ando. Kapa'amo Yesus nofowanuemo nomai'ao ne mate peda tibuhi'ano weo Laguno Daud kahaa iseno,, 'Hintu anaku! Akoana'aangkomo oleo itu.' 34 ELOHIM nofowanuemo mai'ao ne mate maka paemo sumuli dakumobuhue. Nandoo bhoasaono Ompu peda aini, 'Ama'angkoomu kosasawi'ae kabarakati mongkilo tiparasaeano nedhandi'aoku ne Daud.' 35 Pedamo dua ana'a weo aeati sigao'ano Ompu nokowamba peda aini, 'Mbadhano bhatuamu mongkilono pae nahumansuru weo kobuhu.' 36 Daud nodhalangi pahintano ELOHIM ne dhamanino, maka hato nomate dokobuhue ne sohihino awua'ino, mbadhano nohansurumo. 37 Tamaka Yesus nefowanuno ELOHIM mai'ao ne mate maitu, miina nahumansurua. 38 Dadi'anomo bhahitie'iku tabeano mande'aaneomu! Bhihita kati'amponi'ano dhosa ini dofohatoangkoemoomu hampano Yesus ini. 39 Tabeano mande'aaneomu dua weo neano Yesus ini kosasawindo marasaeano ne Anoa nati'amponi dhosando maka natumahimada ELOHIM peda mie banara. Aini suano nepoolino tubhono agama Yahudi. 40 Dadi'anomo posi'ondoomu keana nokantibhakoomu tibuhi'ano weo Kitabindo ana-anabii peda aini, 41 'Hintimiu fofompina-mpinano tandai'eomu, menteomu maka mosuniomu, kapa'amo ne dhamanimiu aefokonandooangkoomu kadhadhia so tapa neparasaeamiu mahingga datumula-tulaangkoe'omu!' " 42 Tangasano dolimba domai'ao weo lambu kasambahea'a, o mie desalomo Paulus bhe Barnabas damoguhuda toha nahumato oleono Sabat te wise, peda kafoguhu nefetingkendo sa'ituini. 43 Dopuli kaowu dolimba, dobhahi miendo Yahudi bhe koliwuno mesuano agama Yahudi doangkafimo Paulus bhe Barnabas. Andoa dofoina'uda rasulu hoduano maitu neanomo sadaa-daa dadumadi damasande ne rahamatino ELOHIM. 44 Nohato toha oleono Sabat doma'o daopuli miendo kota domai dohompu dametingke bhoasaono ELOHIM. 45 Sadowoha kabhahindo mie peda na'a, miendo Yahudi dokoulamo ne Paulus bhe Barnabas sampe dofeka'aebuda bhe doewangi kafoina'undo. 46 Tamaka Paulus bhe Barnabas notangka lalondo. Ambado, "Anoamo, sakotu'uno hintimiumo ma'indulu metingkeno bhoasaono ELOHIM. Tamaka bansie'omu, pakade abhiomu wutomiu pae mantasiomua metahimaomu dadi suhue dhamani. Dadi'anomo tadolimo ne bansano liwu suano Yahudi. 47 Kapa'amo nandoo pahintano Ompu ne insaodi ambano, 'Idi afoehekomo mbali kantalea so bansano liwu sigao'ano tapa mande'aono ELOHIM, somo meowano kasalamati ampa we tompano dhunia.' " 48 Dofetingke ana'a kosasawindo mie suano Yahudi do'ia bhe dopudhi bhoasaono ELOHIM; o mie nepilino ELOHIM so dumadino suhue dhamani doparasaeamo. 49 Maka bhoasaono Ompu dofoleleemo ne koseka'ewa'ae wite aitu. 50 Tamaka seemie hodua kamungkulando miendo Yahudi dowudhu hobhine'i tiangkano mote'ino ELOHIM bhe kabhala'i weo kota aitu. Dotandamo dofodee-dee Paulus bhe Barnabas sampe kohoduando dogihasidamo mai'ao ne kadie aitu. 51 Tamaka Paulus bhe Barnabas tadotanta bungahasino a'endo ne wisendo, maka dokala te kotano Ikonium. 52 Mangkafino Yesus te Antiokia nowula lalondo, nokabhintida Rohino ELOHIM.
1 Dohato te Ikonium tanopototomo dua. O rasulu hoduano na'a dopesua weo lambu kasambahea'ando miendo Yahudi, ka'osano kakesano kafoguhundo sampe dobhahi sepali'a miendo Yahudi bhe suano Yahudi marasaeano ne Yesus. 2 Tamaka miendo Yahudi mongaheno marasaeano, dofekasodomo lalondo mie suano Yahudi so dabansi'ao bhahitie marasaeano. 3 Nompona dua Paulus bhe Barnabas deate-ate ne itu. Dokado defolele bhihitano Ompu. Wutono Ompu nofekatangka bhihitano rahamatino, nowa'anda kuasa daehabu tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono. 4 Tamaka miendo kota maitu dewalamo: nandoo tumaino ne miendo Yahudi bhe nandoo dua tumaino ne rasulu hoduano maitu. 5 Pada aitu o mie suano Yahudi bhe miendo Yahudi dose'isemo bhe neangka'indo. Andoa dosikoo-koomo damodee-dee rasulu hoduano maitu bhe dabhatumbulianda kontu ampa damate. 6 Sadopande'aane patudhundo maitu, andoa dogampimo te kotano Listra bhe kotano Derbe bhe liwu-liwu poma'oti'ano, te kadieno Likaonia. 7 Ne itu defolele dua Bhihita Metaa. 8 Te Listra nandoo seemie mo'ane nokalu mpini pakalenteno. Mie aini sangkoha, miina sepali'a namoolia nokala. 9 Anoa nofetingke dua pugauno Paulus. Gaha'a Paulus notontoe, woha'ano kaparasaeano mie aini naembali nao'osaane. 10 Maka Paulus nopugaumo nofekahaa-haa'ie ambano, "Ehe fekalaa'i a'emu!" Mie amaitu nopunda ngkaehe-ehe maka nosuli kumala. 11 Mie bhahi dowoha nehabuno Paulus maitu, dokeimo weo wamba Likaonia ambado, "Dewantoomu dosampumo desahangka ne manusia." 12 Barnabas dokonae dewa Zeus, Paulus dokonae dewa Hermes hampano anoamo mugauno. 13 Maka nomaimo imamuno dewa Zeus, nomai'ao we lambu katisombai'ando dewa we simbalino kota. Anoa neowa'i sapi bholo bhe kataheno kamba-kamba se kagualino kota. Patudhuno napoowa-owa bhe mie bhahi dasumumbele sapi na'a so kapopanga ne rasulu maitu. 14 Dofetingke peda maitu Barnabas bhe Paulus dopobhensi'ao pakeando poangka dotende ne wuntando mie bhahi bhe dokei ambado, 15 "Alee, noafa habu'ao'omu giu aitu? Insaodi ini ingka mie melaa, kabeanga dua hintimiu! Kahato'a mani ne ini tamohatoangkoomu Bhihita Metaa so humunsa'ao'omu giu tapa kofahalaa'ano ini, neanomo dumolimoomu bhe marasaeamoomu ne ELOHIM dumadino. Anoamo mokonandoono o lani, o dhunia, o te'i bhe kosasawi'ae i'ino. 16 Nandoo dhamani wawono ELOHIM tanokatahodamo sabhaha bansano liwu damangkafi totono lalondo seemie-seemie. 17 Tamaka Anoa sadaa-daa nofotiwohaanda katandaino Wutono. Aini ma'anano nofo'ondofao, nofosampuangkoomu use bhe pehapino wite seta'u-seta'u. Anoa nofekawe'ikoomu bhe nofeka'ia lalomiu." 18 Mahinggamo rasulu dopugau peda na'a, mie bhahi nokoma'o pae datitagalia daesumbeleanda kapopanga. 19 Tamaka domaimo seemie hodua kamungkula'indo Yahudi mai'aono te kotano Antiokia bhe Ikonium dowudhu mie bhahi datumai ne andoa. Paulus dobhatumbuliane kontu maka dobulue we simbalino kota, kuna'endomo nomatemo. 20 Tamaka tangasano o mie marasaeano ne itu deehe-ehe dolibue, gaha'a nowanumo maka nopesua toha weo kota. Hato nomentae nokalamo we kotano Derbe nopoowa bhe Barnabas. 21 We Derbe, Paulus bhe Barnabas defolele Bhihita Metaa sampe dobhahi mie marasaeano. Pada ana'a dosulimo we kotano Listra, Ikonium bhe Antiokia. 22 Ne itu dofekatangka lalondo mangkafino Yesus, dotangahida nakumampuu-mpuu lalondo weo kaparasaeando ne Yesus. Dofohatoda dua tetewei nabhahi dae'awa kasabha so damesua'ao weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 23 Ne amai tombudo umati neangkaindo, Paulus bhe Barnabas desangkeanda seemie hodua kamungkula so neangkando. Poangka dosambahea bhe dopoasa, kamungkula'i andoa ini dofopulidamo ne Ompu neparasaeandomo. 24 Andoa doliligi kadieno Pisidia sampe dohato we kadieno Pamfilia. 25 We Pamfilia defolele Bhihita Metaa we kotano Perga maka dosampu we kotano Atalia . 26 Ne itu dosawimo ne bhangka dohope we Antiokia. Ne kotanomo Antiokia ini endefi'ini andoa doposahuna'aanda umati ne kabarakatino ELOHIM dotandaki kahadhaando. Ampa aitu kahadhaa aitu dopooliemo. 27 Sahatondo ne itu dofohompumo umati marasaeano maka detula-tulaanda sabhaha nehabuno ELOHIM noangka ne limando, pakade ELOHIM nelengkamo kaangka'a mbali mie suano Yahudi so damarasaea'ao ne Yesus. 28 Ne Antiokia na'a Paulus bhe Barnabas nompona dua deate bhe mangkafino Yesus ne itu.
1 Nandoo seemie hodua mai'aono we Yudea dokala we Antiokia dofoguhu bhahitie'i ne itu. Ambado, "Ane pae dasumunakoomu peda adhati kahunsa'aono Musa, pae naembalia damosalamatikoomua." 2 Tamaka Paulus bhe Barnabas doewangi bhe dotagali sepali'a fekihindo maitu. Panda-pandano dobhotusiemo peda aini: Paulus bhe Barnabas bhe seemie hodua mie marasaeano ne itu dakumala dapo'awa'ao rasulu sigao'ano bhe kamungkula'i we Yerusalem so dapugau-gau'ao kasabha netompaloindo na'a. 3 Umati marasaeano dopoangka'aanda ampa we simbalino kotano Antiokia. Andoa dokala doangkai kadieno Fenisia bhe Samaria. Ne amai liwu kaangkai'ando detula-tula'aomo bansano liwu suano Yahudi dodolimo dua ne ELOHIM. Bhihita ana'a do'ia'ane bhahitie'i ne itu. 4 Sahatondo we Yerusalem dotahimadamo umati marasaeano, rasulu sigao'ano bhe kamungkula'i. Pada ana'a detula-tulaandamo sabhaha nehabuno ELOHIM noangka ne limando. 5 Tamaka domai dua seemie hodua kamungkula miendo Farisi marasaeano ne Yesus. Ambado, "O mie suano Yahudi toka marasaeano ne Yesus tetewei dasumunada, damosuhuda damangkafi dua tubhono agama Yahudi." 6 Dadi'anomo rasulu bhe kamungkula'i dohompumo dapugau-gau'ao ana'a. 7 Nompona kaowu dopololi-loli'ao fekihindo, noehemo Petrus maka nopugau ambano, "Bhahitie'iku, ingka pande'aaneomu mpini kabhao-bhaono ELOHIM nopili kanau mai'ao ne olotamiu, neanomo bansano liwu suano Yahudi dametingke bhe damarasaea Bhihita Metaa nefoleleku. 8 ELOHIM mande'aonomo lalondo manusia, nofotiwohamo bukutii notahimamo mie suano Yahudi, kapa'amo nowa'andamo dua Rohino peda intaodiomu miendo Yahudi. 9 ELOHIM miina napo'ala-alaandaa bhe intaodiomu; totono lalondo padamo nofekangkiloe hampano doparasaea. 10 Dadi'anomo, noafa solo-solo'ao'omu ELOHIM? Noafa fewowo'oniandaomu wowo'o pata nepoolindo awua'intoomu bhe intaodiomu dua? 11 Koemo! Intaodiomu doparasaea'omu hampano rahamatino Ompu Yesus Kristus, dosalamatimoomu pedamo dua andoa." 12 Kosasawindo umati humompuno miinamo dakodiua. Palusi ana'a dofetingkemo Paulus bhe Barnabas detula-tula'ao sabhaha tanda timente'aono nehabuno ELOHIM mangka'ano ne limando ne wisendo bansano liwu suano Yahudi. 13 Pada detula-tula Paulus bhe Barnabas, nopugaumo Yakobus. Ambano, "Bhahitie'iku, soba fetingke kanau'omu! 14 Simon kane'o pada netula-tula'ao kabhao-bhaono Ompu ELOHIM no'ondofao mie suano Yahudi, patudhuno naepili ne olotando so membalino umatino. 15 Aitu noposahataa bhe kabuhino anabii peda aini, 16 'Namada kaowu sumuli toha amowanu lambuno Daud mopula'ano, kapulano na'a amekataa'ie toha maka amotohoe, 17 neanomo kosasawindo mie sigao'ano da'umondofi Ompu, sabhaha bansano liwu suano Yahudi na'a akonadamo umatiku'. Nengkemo na'a nekobhoasa'aono Ompu, mokonandoono bhahi-bhahi'ae. 18 Ompu nofofohato'ao bhahi-bhahi'ae ini mpini dhamani wawono. 19 Dadi'anomo fekihiku idi mie suano Yahudi dumolino ne ELOHIM pae naembalia daehabuandaomu kasabha. 20 Ampamo kaowu, tetewei daebuhianda suha keana dohumaa oti nepopanga ne barahala, koe domonsulea, koe dua dohumaa kamateno kadadi pata nesumbele bhe koe dohumaa hea. 21 Kapa'amo mpini dhamani wawono pahintano Musa dofoleleandae ne amai onuno liwu. Ta'ampamo aini Kitabino Musa amaitu taenomo oleono Sabat sadhia dobasae weo lambu kasambahea'a." 22 Rasulu, kamungkula'i bhe kosasawindo umati dobhotusie dae'ondo seemie hodua ne olotando umati na'a so kumalano we Antiokia dasumabhangka Paulus bhe Barnabas. Maka dopilimo Silas bhe Yudas nekonando dua Barsabas. Andoa ini sanea poisa'ando umati ne Yerusalem. 23 Andoa dowa'anda suha. Wambano peda aini, "Bhahitie'i mani suano Yahudi meateno we Antiokia, Siria bhe Kilikia. Suha aini nomai'ao ne insaodi rasulu bhe kamungkula'i so hintimiu. 24 Tafetingke nandoo seemie hodua mai'aono we insaodi ini dofohaliakoomu bhe dofekasabhaangkoomu kafoguhundo, tamaka suano katudu mani. 25 Aitu padamo tamafakaane taepili seemie hodua so netudu mani damai we hintimiu itu. Andoa damai dapoowa-owa bhe Barnabas bhe Paulus, bhahitie nemoasi'ao mani. 26 Kohoduando ini dohelasimo damate'ao neano Ompuntoomu Yesus Kristus. 27 Dadi'anomo tatudumo dua Yudas bhe Silas, daetula-tulaangkoomu peda tibuhino weo suha aini. 28 Rohino ELOHIM bhe insaodi tasepatudhu tabhotusie koemo dofotongkuangkoomu wowo'o mobhie. So nesodamiu ampamo kaowu maraluu'ano ini: 29 koemo humaa'omua oti nepopanga ne barahala, koe humaa'omu hea, koe humaa'omua kamateno kadadi pata nesumbele bhe koemo monsuleomua. Dhumaganiomu kaowu wutomiu ne ana'a, ingka habu metaamoomu. Pedamo kaowu ana'a, notumpu lalo mani." 30 Pada dofealai, Silas bhe Yudas dokalamo we Antiokia. Dohato dofohompudamo umati maka dowa'anda suha maitu. 31 Pada dobasae, umati do'ia, notilawesianemo lalondo. 32 Yudas bhe Silas dotilentu dua anabii, dadi'anomo nompona dofoina'u bhe dofekatangka lalondo bhahitie'i ne itu. 33 Pada deate-ate ne itu, Yudas bhe Silas do'unda'aandamo dasumuli weo kabarakatino Ompu, dasumulimo we tumududa. 34 Tamaka Silas nokopatudhu naeate-ate deki ne itu. 35 Paulus bhe Barnabas nandoo deate-ate we Antiokia. Dopoowa-owa bhe mie sigao'ano dofofoguhu bhe defolele bhoasaono Ompu. 36 Tamaka miina naomponaa Paulus nopugaumo ne Barnabas ambano, "Maimo dosuliana doangkai toha bhahitie marasaeano ne amai kota kaefolele'anto bhoasaono Ompu endefi'ini; neanomo damande'aanemo peda amai koeatendo." 37 Barnabas gaonoa dawowo'o bhe Yohanes nekonando dua Markus. 38 Tamaka fekihino Paulus pae naetaa'a nasumabhangkada Markus, kapa'amo Markus nohunsada we Pamfilia, miinamo napoowa-owaanda ampa nopalusi kahadhaando. 39 Po'alatindo Paulus bhe Barnabas no'osa sepali'a sampe panda-pandano dopogaati. Barnabas nowowo'o Markus maka dosawi ne bhangka dohope we Siprus. 40 Tamaka Paulus nopilimo Silas. Andoa doposahuna'aandamo umati we Antiokia ne kabarakatino Ompu, pada ana'a dokalamo. 41 Doliligi kadieno Siria bhe Kilikia; ne itu dofekatangka kaparasaeando umati.
1 Paulus nopansuhumo we kotano Derbe we Listra. Ne itu nandoo seemie mangkafino Yesus, neano Timotius. Inano miendo Yahudi, noparasaea dua ne Yesus, tamaka amano miendo Yunani. 2 Bhahitie marasaeano meateno we Listra bhe Ikonium dopuli dopande'aane kataano lalono Timotius. 3 Paulus nopoindalo nawowo'oe so sabhangkano; dadi'anomo nosunaemo kadeki, hampano miendo Yahudi ne kota aitu sanea dopande'aane amano miendo Yunani. 4 Ne amai kota kaangkai'ando Paulus bhe Silas, umati ne itu dofohatoanda kabhotusindo rasulu bhe kamungkula'i we Yerusalem. Dofoina'uda damangkafi atorano nebhotusindo na'a. 5 Dadi'anomo kaparasaeando umati dhulu katangka, dhulu oleo dhulu kabhahindo. 6 Andoa doangkai kadieno Frigia bhe kadieno Galatia mba'inomo Rohino ELOHIM miina na'umunda'aanda daefolele Bhihita Metaa we kadieno Asia. 7 Sahatondo we kadieno Misia patudhundo damesua weo kadieno Bitinia, tamaka Rohino Yesus miina na'umunda'aanda. 8 Dadi'anomo domai'ao we Misia, dopansuhumo we kotano Troas. 9 Nohondo oleo Paulus nokopowohamo. Weo powohano nandoo seemie mai'aono we Makedonia neehe-ehe ne itu bhe nesalo ne anoa ambano, "Limbamo we sewetano ini, tulumi kainsami." 10 Pada nokopowoha peda maitu, lasao taokanu tapolimba se kadieno Makedonia. Hampano nopalusi powoha maitu, tasefekihimo ingka wutono ELOHIM gaha'a mugau kainsami taefolele Bhihita Metaa ne itu. 11 Tamai'ao we kotano Troas tasawi ne bhangka talasao we liwutono Samotrake. Nopooli nomentae tahatomo we kotano Neapolis. 12 Tamai'ao ne itu takala se Filipi, kota kabhao-bhaono ne kadieno Makedonia ini. Kota aini kaeate'ando miendo Roma. Se'oleo haa oleo nandoo taeate-ate ne itu. 13 Ne oleono Sabat talimbaki fointono kota, takala we wiwino umele. Pada aitu tahatomo ne kasambahea'ando miendo Yahudi, nopobutu peda nefekihi mani. Pada taengkoha sebantaha, tapugaumo ne hobhine'i pohompu-hompuno ne itu. 14 Ne olotando metingkeno nandoo seemie hobhine konea'ano Lidia. Anoa nomai'ao we kotano Tiatira, nopodaga'ao kai wungo. Anoa ini note'i dua ne ELOHIM. Ompu nolengka totono lalono sampe pugauno Paulus notahimae. 15 Pada takadiu saranie bhe kosasawindo mie weo lambuno, nosali'i kainsamimo ambano, "Ane fekihi kanau'omu idi ini aparasaeamo mpuu ne Yesus, mai butuomu se lambuku." Nofosuhu kainsami sampe taangkafie kamesalono. 16 Sepaku, nandoo takala se kasambahea'a maitu tapo'awa'ao seemie bhatua hobhine. Kalambe aini nopesuakie seetani sampe nopande nekona-kona so kumadhadhia'ano we oleo mbuhumai. Kapandeno na'a dokodhoianemo kafeompu'ano. 17 Anoa nokaangka Paulus bhe insaodi, bhe nokei ambano, "Andoa ini katudunomo ELOHIM Foliuno Kuasa. Andoa dofohatoangkoomu nada amai dhalano so sumalamati'ao'omu." 18 Ampa se'oleo haa oleo sakei peda na'a. Tamaka Paulus miinamo namoolie lalono nofetingke kahunggaino maitu. Lasao nodoliki kalambe aitu maka nopugau ne seetani mesuakie ambano, "Weo neano Yesus Kristus, atuduko limba'o toha mai'ao ne kalambe aini." Seetani ana'a lasao nolimba nomai'ao ne kalambe amaitu. 19 Kafeompu'ano bhatua hobhine amaitu dopande'aomo lalondo, ingka gaha'a kae'awa'ando dhoi maitu nomiinaemo. Dadi'anomo dohakomo Paulus bhe Silas maka dobuluda we kadeteno daoa, doowada te wiseno sahano kota. 20 Dohato ne wisendo kabhala'ino kota maitu, dopugaumo ambado, "O miendo Yahudi ini dehabu kahungga weo kotantoomu ini! 21 Adhati nefoguhu'aondo o falia datumahimae tawa damangkafie intaodiomu warga negarano Roma!" 22 Mie bhahi doehemimo dua Paulus bhe Silas. Sahano kota detudumo mie dakumokape pakeando maka damepekida. 23 Pada dolangasaanda kahambi, dofopesuadamo weo katohongku. Mande'aono katohongku dotudue nadhumaganida sepali'a. 24 Nofetingke kakiino pahinta ana'a, mande'aono katohongku nofopesuada ne boloku we wunta-wuntano katohongku maka nolangkeda. 25 Kafewunta'ino alo Paulus bhe Silas dosambaheamo bhe delagu-lagu dopudhi ELOHIM. Katohongku bhaindo dofetingkeda dua. 26 Gaha'a tanosinandoo'amo luali mo'osa sampe sandino lambuno katohongku nomaunda. Ne na'a dua kosasawi'ae fointono katohongku notilengka bhe langkendo nopuli notibhosa. 27 Sanoepe mande'aono lambu katohongku bhe nowoha fointo nopuli notilengka, nobunamo kampueno namongko wutono. Weo fekihino katohongku dopulimo dofilei. 28 Tamaka Paulus nokeimo nofekabhala-bhala ambano, "Koe pongko wutomua! Kosasawi mani nandoo kainsami!" 29 Mande'aono lambu katohongku maitu nesalo kantalea maka notende we lalo, tanokahedu-hedumo nolongko notaohao sombano ne Paulus bhe Silas. 30 Kohoduando nofolimbadamo bhe nopugau ambano, "Aehabu ae bhahaa so asumalamati'ao?" 31 Dotobhoosimo ambado, "Parasaeamo ne Ompu Yesus! Tetewei sumalamatimo, wutomu bhe kosasawindo mie weo lambumu!" 32 Lasao dofohatoanda bhoasaono Ompu, ne anoa bhe kosasawindo mie weo lambuno. 33 Kafewunta'inomo dua alo na'a, mande'aono lambuno katohongku na'a nowowo'oda maka nofewaniu lewe-leweno ulundo. Ne na'amo dua anoa bhe kosasawindo mie weo lambuno dokadiu saranida. 34 Pada peda na'a nowowo'odamo se lambuno maka ne'ondofianda dohumaa. Ka'iano maka mba'inomo anoa bhe kosasawindo mie weo lambuno doparasaeamo ne ELOHIM. 35 Nopooli nomentae, kabhala'ino kota detudumo dhaga'ino kota dakumala se mande'aono lambu katohongku. Andoa doowili ambado, "Folimbadamo mie hoduano itu!" 36 Mande'aono lambu katohongku lasao nofosampe kaowilindo maitu ne Paulus, ambano, "Kabhala'ino kota doowili kanau amolimbakoomu. Dadi'anomo kalamoomu weo kabarakatino Ompu!" 37 Tamaka Paulus tanopugau ne dhaga'ino kota maitu ambano, "Insaodi ini warga negarano Roma! Miina'o dabhitahaki kainsamia, tadopa'indulumo dopepeki kainsami ne wisendo mie bhahi, pakade dotohongku kainsami. Aitu gaha'a tadamolimba kainsamimo dua patudhundo pae daefemata-mataa. Pae naembali nada inia! Tabeano damai damolimba kainsami wutondo!" 38 Dhaga'ino kota na'a dopolele'aomo pugauno Paulus ne kabhala'ino kota. Sadofetingke Paulus bhe Silas maitu warga negarano Roma, dote'imo. 39 Dadi'anomo domai desalo ma'afu ne Paulus bhe Silas maka doowada we simbalino katohongku bhe desaloida mpuu dahumunsamo kota aitu. 40 Domai'ao we katohongku na'a dekansuhu se lambuno Lidia. Pada dopo'awa-awa bhe bhahitie'i ne itu bhe dolawesi lalondo, Paulus bhe Silas dokalamo.
1 Paulus bhe Silas dokala doangkai kotano Amfipolis bhe Apolonia ampa dohato we kotano Tesalonika. Ne itu nandoo bhe lambu kasambahea'ando miendo Yahudi. 2 Peda kaneano Paulus nopesuamo weo lambu kasambahea'a na'a. Nopotulu-tulu tolu oleono Sabat, Paulus nopololi fekihi bhe andoa, dopuga-pugau'ao aeatino Kitabi. 3 Nomai'ao ne aeatino Kitabi na'a notalesaandae bhe nofotiwohaandae putae Mesias tetewei nakadee-dee bhe namanu namai'ao ne mate. Ambano, "Yesus nefohato'aoku ini, Anoamo Mesias, Omputo Fosalamatino na'a." 4 Nandoo marasaeano maka doangkafi Paulus bhe Silas. Dobhahi miendo Yunani mote'ino ne ELOHIM marasaeano, bhe dobhahi dua hobhine'i tiangkano marasaeano. 5 Tamaka miendo Yahudi nokoula lalondo. Desali'imo mie modai lumampuno we daoa maka dosikoo-koo dehabu kahunggano liwu. Andoa dobuuti lambuno Yason, patudhundo dahumako Paulus bhe Silas maka dapowiseanda bhe mie bhahi. 6 Tamaka miina daohadaa. Miina kaowu daohada dobulu-bulumo Yason bhe bhahitie marasaeano doowada ne kabhala'ino kota. Dopokakei-kei ambado, "O mie mehabuno kahunggano liwu ne kosedhunia'ae gaha'a dohatomo dua ne ini! 7 Yason notahimada weo lambuno. Andoa ini dopuli doewangi adhati netubhono Omputo Kaisar kapa'amo ambado nandoo omputo sigao'ano nekonando Yesus." 8 Dofetingke peda na'a mie bhahi bhe kabhala'ino kota nohaliamo lalondo. 9 Tamaka pada dotanduao dhoi, Yason bhe bhahitie marasaeano dofolapadamo. 10 Alo aitu dua bhahitie marasaeano ne kotano Tesalonika maitu lasao dotudu Paulus bhe Silas dakumala we kotano Berea. Sahatondo we na'a dokala we lambu kasambahea'ando miendo Yahudi. 11 Mie ne itu nolalesa fekihindo, nopo'ala bhe miendo Tesalonika. Nohelasi lalondo detahima bhoasaono ELOHIM. Se'o-se'oleo dopoguhu'ao wambano Kitabi do'ondofi kantoono pugauno Paulus maitu. 12 Dobhahi marasaeano ne Yesus, pakade dobhahi dua miendo Yunani tiangkano marasaeano, nahobhine namo'ane. 13 Gaha'a hato dofetingke miendo Yahudi we Tesalonika putae Paulus nefolele dua bhoasaono ELOHIM we Berea, dokalamo we kotano Berea dohodha mie damewangi Paulus bhe Silas, sampe dofekahalia bhe totono lalondo mie bhahi. 14 Bhahitie marasaeano ne kota aitu lasao dotudu Paulus nakumala we wiwino te'i. Tamaka Silas bhe Timotius daa-daada we Berea. 15 Mie poangka'aono Paulus doatoe ampa we kotano Atena maka dosuli dewowo'o kaowili so Silas bhe Timotius neanomo dapikiangkafie. 16 Tangasano Paulus nontaa-ntaa Silas bhe Timotius we Atena, lalono nokompeaha sepali'a nowoha kota ana'a nopono'ao patungno dewa nesombaindo. 17 Dadi'anomo Paulus nopesua weo lambu kasambahea'a nopuga-pugau bhe miendo Yahudi bhe mie mote'ino ne ELOHIM. Peda dua aitu se'o-se'oleo nokala we daoa nopuga-pugau bhe mie nepo'awa'aono. 18 Nandoo seemie hodua mie mo'osano fekihi mai'aono ne walakando Epikuros bhe Stoa dopuga-pugau dua bhe anoa. Nandoo mugauno ambado, "Napugau'ao ae bhahaa mie pande gau maitu, kabhahino wambano!" Tamaka ambado dua sigao'ano, "Kao-kaomo nehato'ao kafoguhuno dewando koliwuno." Kapugau'ando peda maitu mba'inomo netula-tula'ao Yesus bhe kawanu'ando mie mate. 19 Pada ana'a doowaemo ne hompu'a te kabhawono Areopagus. Ambado, "Naembali bhahaa mohato kainsami kafoguhu bu'ou nehato'aomu itu? 20 Kapa'amo mehato'a kainsami tapa'o nefeti-fetingke mani. Dadi'anomo gao mani tamande'aane dua o ae ma'anano." 21 (O miendo Atena na'a bhe mie sigao'ano meateno ne itu tadopada wakutuundo dofetingke tawa dopuga-pugau'ao bhihita bu'ou'ano.) 22 Paulus noehemo ne wisendo humompuno te Areopagus maka nopugau ambano, "Miendo Atena, a'ondo-ondokoomu itu weo ehe ngkohamiu no'osa sepali'a kosomba'amiu ne dewa. 23 Kapa'amo kaomponano aliligi kotamiu ini bhe afoti-fotinda nesombaimiu, ta'awohamo dua medha kontu kaetunu'a kapopanga bhe kabuhino. Kabuhino peda aini, 'So ompu tapa tipande'aono.' Nesombaimiu ini mahingga miina'o mande'aaneomua, Anoamo itu so nefohato'aoku inia. 24 ELOHIM mokonandoono dhunia bhe kosasawi'ae i'ino, Anoamo ompuno lani bhe dhunia. Anoa miina naeatea ne lambu kaesombai'a kahabu'ando manusia. 25 ELOHIM miina dua namaraluua da'umondofaane manusia kao-kaomo bhe nekae'aono dua. Ingka wutono ELOHIM fowa'aonomo dadi, o inawa bhe kosasawi'ae nefaraluundo manusia. 26 Nomai'ao ne seemie manusia nofokonandoo sabhaha bansano liwu meatefino koseka'ewa'ae dhunia ini. Mpini kabhao-bhaono Anoamo motantuno liwu so kaeate'ando bansano liwu na'a bhe tempono dadindo manusia. 27 Kanandoo'ano peda na'a neanomo manusia da'umondofi ELOHIM, kanggetu dolili'ao feda-fedampa bhaha'i kaowu dapo'awaane. Gaha'a itu Anoa sakotu'u'anoa miina nakodo'o bhe intaodiomu inia. 28 Kapa'amo intaodiomu ini dodadi, dokodiu bhe donandoo'omu ne dhunia ini hampano kuasano ELOHIM. Aini noposahataa dua bhe nekosuaha'aondo pande buhimiu, ambado, 'Intaodiomu ini saneamo dua sampu'ano ELOHIM.' 29 Dadi'anomo hampano intaodiomu ini sampu'ano ELOHIM, pae naembalia dakofekihi putae ELOHIM maitu nopototo bhe patung bulawa tawa o pera bhaha'i o kontu angka'ano limando pande. 30 Ampa aitu ELOHIM miinamo napolentua bhe dhamanino kakabhohe-bhohendo manusia, sampe nofohatodamo kosasawindo manusia kosedhunia'ae ini dametompa'aomo podiu modaindo. 31 Kapa'amo padamo nofotantue tempono so dabhitahaki'ao manusia kosedhunia'ae ini, naposahataa bhe podiundo seemie-seemiea. O mie so fobhitahakino na'a padamo dua nofotantue, maka mbali tandano so doparasaea'ao sabhaha mie, ELOHIM nofowanue mai'ao ne mate." 32 Dofetingke kawanu'ando mie mate, nandoo tadebheu bhe dofuta-futaa'ie. Tamaka nandoo dua mugauno ambado, "Gao mani tametingke toha tana sepaku metula-tula'ao medano aitu." 33 Pedamo aitu Paulus nohunsamo hompu'a ana'a. 34 Tamaka nandoo dua seemie hodua mo'ane doangkafie bhe doparasaea ne Yesus. Ne olotando andoa na'a nandoo konea'ano Dionisius seemie kamungkula Sahano Areopagus. Nandoo dua seemie hobhine konea'ano Damaris bhe mie sigao'ano.
1 Pada aitu Paulus nohunsamo Atena maka nokala we kotano Korintus. 2 We Korintus nopo'awa bhe seemie Yahudi konea'ano Akwila nomai'ao we kadieno Pontus. Anoa kane'o nohato nomai'ao we witeno Italia bhe hobhineno, neano Priskila. Kahato'ando ne itu mba'inomo Omputo Kaisar Klaudius nefondawu pahinta putae kosasawindo miendo Yahudi dahumunsa kotano Roma. Paulus noangka we lambudo, 3 maka neate bhe andoa hampano kadadi'ando nopototo. Andoa dokahadhaa doposabha-sabhangka dehabu-habu kulino kadadi mbali tenda. 4 Se'o-se'oleono Sabat Paulus nokala nopuga-pugau bhe miendo Yahudi bhe Yunani we lambu kasambahea'a, patudhuno namoparasaeada dua ne Yesus. 5 Dohato Silas bhe Timotius domai'ao we kadieno Makedonia, Paulus nofosibhalamo nopuga-pugau bhe miendo Yahudi. Andoa nofohatoanda putae Yesus maitu kotu-kotu'u Mesias, Omputo Fosalamatino. 6 Tamaka mie andoa maitu doewangie bhe dofeka'aebue, sampe Paulus tanotanta bungahasino pakeano . Ambano, "Hunsa'anomo mengkuluomu heamiu, o idi miina a'umalaa. Notanda aitu akumalamo we bansano liwu suano Yahudi." 7 Dadi'anomo Paulus nohunsadamo maka nokala se lambuno seemie konea'ano Titius Yustus. Anoa ini note'i dua ne ELOHIM; lambuno noposohihi bhe lambu kasambahea'a. 8 Krispus mande'aono lambu kasambahea'a na'a bhe kosasawindo mie weo lambuno doparasaeamo ne Ompu Yesus. Dobhahi dua miendo Korintus metingkeno kafoguhuno Paulus doparasaea maka dokadiuda. 9 Sealo Paulus nokopowoha, nofetingke Ompu nokowamba ne anoa, "Koe mote'ia, fokansuhumo folele Bhihita Metaa, tapugaumo. 10 O idi apobhaiangko kansuhu, pae bhe so dumingkukoa tawa modee-deekoa hampano dobhahi umatiku weo kota aini." 11 Paulus neate ne itu seta'u nomo wula bhe nofoguhuanda kansuhu bhoasaono ELOHIM. 12 Tamaka saeheno Galio mbali gubernur we Akaya, miendo Yahudi dowanusaomo doewangi Paulus maka doowae ne wiseno pande bhitaha. 13 Ambado, "Mie aini nowudhu mie bhahi dasumombai ELOHIM, tamaka kafoguhuno na'a nopoewangi bhe tubhono agama Yahudi weo Kitabino Musa." 14 Paulus kane'o namugau, gaha'a nogolotiemo Galio ambano, "Miendo Yahudi! Ane sumungku'ao'omu mie mekangkala'ino atora tawa mehabuno modaino, nopantasi atumahimakoomu. 15 Tamaka nepo'ala-alati'aomiu ini, ingka po'alati kaowu wamba, o nea bhe tubhono agama sapada-pada hintimiu. Dadi'anomo fosintuwu'ao wutomiu, o idi aongahe aebhotusi giu medano aitu." 16 Pada ana'a nogihasidamo. 17 Tamaka kosasawindo mie na'a dobuutimo Sostenes mande'aono lambu kasambahea'a, maka dowangkulie ne wisendo pande bhitaha, tamaka Galio miina napokiha'iandaa. 18 Nomampona-mpona dua Paulus neate we kotano Korintus. Pada ana'a nofealaimo bhahitie marasaeano ne itu maka nosawi ne bhangka nohope we kadieno Siria. We kotano Kengkrea noguntimo wuluno fotuno, katandaino kafolapasino wea wambano ne ELOHIM. Priskila bhe Akwila dopobhaiane dua. 19 Dohato we kotano Efesus Priskila bhe Akwila nohunsadamo ne itu. Paulus nopesua weo lambu kasambahea'a maka nopuga-pugau bhe miendo Yahudi. 20 Miendo Yahudi desaloe naeate namekampona ne itu tamaka miina na'umundaa. 21 Paulus nofealaimo ambano, "Se'inawono toha asumulikikoomu ane namolalesa kanau ELOHIM." Pada ana'a nohunsamo Efesus. 22 Nosede kaowu we kotano Kaisarea, nofonimo te Yerusalem noangkai umati marasaeano ne itu maka nopansuhu we Antiokia. 23 Se'oleo haa oleo kaowu dua neate we Antiokia, nokalamo toha noangkai kadieno Galatia bhe Frigia, namekatangka lalondo kosasawindo mangkafino Yesus ne itu. 24 Wakutuu ana'a tanohatomo dua seemie Yahudi we kotano Efesus, neano Apolos, nomai'ao we kotano Aleksandria. Anoa ini pande wamba bhe nopoolie i'ino Kitabi. 25 Anoa ini padamo nopoguhu'ao kafoina'uno Yesus. Nokamai-mai sepali'a lalono nofofoguhu bhe notinda lalono netula-tula'ao Yesus, tamaka kapande'aono ampamo kaowu kakadiuno Yohanes. 26 Weo katangkano lalono netandakimo nofofoguhu weo lambu kasambahea'a. Sadofetingkee Priskila bhe Akwila, lasao dowowo'oe se lambudo, maka dotalesaane dofotinda-tindaane kaangka'ano Ompu. 27 Pada ana'a Apolos nopoindalo nalumimba we kadieno Akaya maka bhahitie'i we Efesus depakatu suha ne bhahitie marasaeano we Akaya neanomo datumahimae. Sahatono we Akaya, hampano kabarakatino ELOHIM Apolos nokofahalaa sepali'a mbali mie marasaeano ne Yesus ne kadie aitu. 28 Miina namanda-mandaa, miendo Yahudi notaloanda wamba ne wisendo mie bhahi, bhe nofotiwohaandae ne aeatino Kitabi putae Yesus maitu Mesias, Omputo Fosalamatino.
1 Tangasano Apolos nandoo'e we Korintus, Paulus nopalintangimo tombuno kabhawo weo kadie aitu maka nohato we kotano Efesus. Ne itu nopo'awa'ao seemie hodua mie mangkafino Yesus. 2 Nofeenadamo ambano, "Tahimaemoomu bhahaa Rohino ELOHIM pakaparasaeamiu?" Tamaka ambado, "Miina'o, bhahamoa miina'o tametingke nandoo Rohino ELOHIM." 3 Ambano dua Paulus, "Ane peda na'a, weo nea la'ae gaha'a dokadiukoomu?" Ambado, "Taetahima kakadiu peda nefoguhu'aono Yohanes." 4 Ambano toha Paulus, "Kakadiuno Yohanes katandaino o mie dofetompa'ao podiu modaindo, tamaka ambano Yohanes ne mie bhahi, tabeano damarasaea ne mie so maino namalusi anoa, nopulao'ao Yesus." 5 Dofetingke peda maitu lasao dokadiuda weo neano Ompu Yesus. 6 Tangasano Paulus notei limano te wawondo, Rohino ELOHIM nokabhintidamo sampe dopugau depake wambano Rohi bhe dokosuaha peda anabii. 7 Kabhahindo dapeompulu hodua. 8 Ampa tolu wula Paulus sadhia nopesua weo lambu kasambahea'a ne itu bhe nokado nofofoguhu. Nopuga-pugau bhe andoa patudhuno mpuu namoparasaeada ne kahato'ano Kafopahinta'ano ELOHIM. 9 Tamaka nandoo dua seemie hodua katu'a fotu. Andoa ini dongahe damarasaea, bhahaa tadofekandidiki kaangka'ano Ompu maitu ne wisendo mie bhahi. Kanandoo'anomo Paulus nohunsadamo. O mie mangkafino Yesus nogaatida maka se'o-se'oleo nofoina'uda weo boloku kapoguhu'ano Tiranus. 10 Aini nodhalangie haa ta'u kaomponano sampe kosasawindo meateno ne kadieno Asia maitu dofetingkemo bhoasaono Ompu, namiendo Yahudi namiendo Yunani. 11 Noangka ne limano Paulus, ELOHIM nefokonandoo sabhaha giu timente'aono. 12 Mahinggamo tadowowo'o kakamasi tawa kabhini nepakeno Paulus maka dotei'e te wawondo mie mosaki, do'osaanemo. Sakindo tanosimiinae'amo, o seetani dopuli dolimba. 13 Nandoo dua seemie hodua bhisa miendo Yahudi dolili weo kota aitu. Andoa desoba-soba dua dosambili neano Yesus ne mie nepesuakino seetani. Ambado, "Abhatata'iangko weo neano Yesus nefoguhu'aono Paulus, limba'o toha." 14 Humabuno peda amaitu ana'ino seemie Imamu Bhalano miendo Yahudi konea'ano Skewa. Kabhahindo dopipitu. 15 Tamaka seetani tanotobhoosida ambano, "Yesus apande'aane, Paulus afengkana'ane dua, tamaka la'ae gaha'a hintimiu ini?" 16 O mie nepesuakino seetani maitu lasao nolumpakida noala-alada, pakeando padae nogogawiea. Kopipitundo notaloda sampe dofilei kalembi-lembi mai'ao ne lambu aitu bhe dokobhela-bhela. 17 Kadhadhia amaitu dofetingkee kosasawindo mieno kota Efesus, namiendo Yahudi namiendo Yunani. Dadi'anomo kosasawindo dote'i sepali'a maka dhulu katiende-ende neano Ompu Yesus. 18 Dobhahi dua marasaeano domai domangaku'ao dhosando ne wisendo mie bhahi, detula-tula'ao habun modaindo. 19 Dobhahi dua mie pande sihiri lasao dotawunao boku-bokuno dhoando maka dohampunie ne wisendo mie bhahi. O bhaseno boku ana'a doseree napelima fulu hewu dhoi pera. 20 Pedamo ana'a bhoasaono ELOHIM dhulu ka'ewa leleno bhe dhulu kamatangka kuasano. 21 Nopalusi sabhaha kadhadhia amaitu, Paulus nokopatudhu nakumala we Yerusalem namangka we kadieno Makedonia bhe Akaya. Ambano, "Namada ana'a tetewei akumala dua we kotano Roma." 22 Notudumo palima-limano dohodua, Timotius bhe Erastus, dama'indulu we Makedonia. Tamaka anoa se'oleo haa oleo nandoo neate we kadieno Asia. 23 Kiha-kiha wakutuumo ana'a nonandoo kahungga bhalano mba'inomo kaangka'ano Ompu. 24 Nandoo seemie pandeno salaka konea'ano Demetrius, nehabu-habu kalambu-lambu salaka, sandahano lambu katisombai'ano dewa hobhine nekonando Artemis. Kagiuno ini nobhahi labano mbali mie kumahadhaano. 25 Wakutuu ana'a Demetrius nofohompu mieno bhe pande-pande salaka sigao'ano maka nofohatoda ambano, "Bhahitie'iku! Ingka pande'aanemoomu kaetaa'ano namisintoomu ini hampano hasilino kagiu aini! 26 Aitu ingka woha'ao wuntano matamiu bhe fetingkeemoomu dua habuno Paulus. Nobhahi newudhu bhe nefekakolilino lalondo mie, suano kaowu ne Efesus ini tamaka noma'omo nokabhintie kosekadieno Asia ini. Ambano Paulus, 'Nehabundo limando manusia suano ompua!' 27 Dadi'anomo kagiuntoomu ini newisekimo balaa bhe natisambili modai, pakade suano kaowu ana'a tamaka lambu katisombai'ano dewa Artemis paemo nakoma'anaa. Pada dua ana'a wutono dewa Artemis nesombaintoomu miendo Asia bhe nesombaindo kosedhunia'ae ini namiinaemo kakalabhiano!" 28 Dofetingke peda na'a mie bhahi nohehemo bhakendo, ka'osano amahando, maka dopokakei-kei ambado, "Nokalabhia Artemis, dewando miendo Efesus!" 29 Kose'onu kota'ae tadohialelemo, dosihope-hope'a we stadion. Dobulumo dua Gayus bhe Aristarkus, miendo Makedonia posabhangka'aono Paulus we sala. 30 Paulus gaono namesuakida, tamaka do'ele'aane mie marasaeano. 31 Seemie hodua kabhala'i ne kadieno Asia posabhangka'ano bhe Paulus dofodhagae dua keana nopesua weo stadion na'a. 32 O mie tihompuno weo stadion netaa mpuu dopokakei-keia. Nandoo kumeino peda aini, nandoo kumeino peda aitu, tadopokakei-keimo, kapa'amo dobhahi pata mande'aane noafa kahompu'ando ne itu. 33 Nandoo seemie konea'ano Aleksander dodhudhulaane miendo Yahudi te wise, kuna'endomo anoamo mehabuno kahungga. Lasao noaleda keana dohobho patudhuno natumundu'ao wutono te wisendo mie bhahi maitu. 34 Tamaka sadopande'aane anoa maitu miendo Yahudi, kosasawindo dosikei-kei'amo napehaa dhamu kaomponano. Ambado, "Nokalabhia Artemis, dewando miendo Efesus!" 35 Panda-pandano dhurutulusino kota aitu nopooli dua nofohempo mie bhahi maitu. Ambano, "Miendo Efesus! Ingka kosasawindo mie ne dhunia ini dopande'aane putae kotanomo Efesus ini mohilalono lambu katisombai'ano dewa Artemis fofoliuno kakalabhia. Intaodiomu dua mohilalono kontu mongkilono sandahano, sumampu'ano mai'aono te lani. 36 Aini miina natigagaia. Dadi'anomo fotoho lalomiu, koe tapa'indulu kodiu'omua. 37 Kapa'amo mie neowamiu ne ini, ingka miina dapombuhusi lambuno dewantoomu, pakade miina dua damekandidiki neano. 38 Dadi'anomo ane Demetrius bhe mieno nandoo bhe so nesungku'aondo, ingka nandoo oleo hompu'ando pande bhitaha, nandoo dua pamarinta. Tadakumalamo daobhieanda ne andoa maitu. 39 Ane nandoo dua patudhumiu sigao'ano, tabeano damohempoe weo hompu'ando ra'eati. 40 Bhahi tadofosangkati dehabuomu kahunggano liwu oleo itu, kapa'amo miina bhe tingku katangka'aontoomu ne kahialele aini." 41 Pada nopugau peda maitu, ra'eati notududamo dasumuli.
1 Nopalusi kahungga ana'a Paulus nosali'imo mie marasaeano maka nofekatangka lalondo. Pada aitu nofealaimo maka nokala we kadieno Makedonia. 2 Anoa noliligi kadieno Makedonia maitu bhe nobhahi katangahino nofekatangka lalondo mie marasaeano. Pada ana'a nopansuhu we kadieno Yunani. 3 Nokapo tolu wula neate ne itu, patudhuno nahumope we kadieno Siria. Nobhingke nakumala, gaha'a tanonandoomo bhihita putae miendo Yahudi dopugau-gau damongkoe. Dadi'anomo nobhotusiemo nasumuli kundono namangka we kadieno Makedonia. 4 Dopobhaiane Sopater anano Pirus mieno Berea, Aristarkus bhe Sekundus, kohoduando miendo Tesalonika, Gayus mieno Derbe, Timotius, Tikikus bhe Trofimus miendo Asia. 5 Andoa na'a dopa'indulu maka dontaa-ntaa kainsami we kotano Troas. 6 Nopalusi hohaea'ano Roti Tapa Koragino tahelamo tamai'ao we kotano Filipi maka nopooli neelima tahatomo we Troas bhe tapo'awa-awamo toha. Ne itu taeate fitu oleo kaomponano. 7 Ne alono Ahadhi tapohompu-hompumo tapoharoa. Paulus nopuga-pugaumo bhe bhahitie'i ne itu hampano patudhuno namentae nakumalamo toha. Puga-pugauno maitu tanofewunta'i alo. 8 Weo boloku te wawo, ne kapohompu-hompu'a mani na'a, nobhahi kantalea nesulaa. 9 Nandoo seemie ana'i mo'ane neano Eutikus nengkoha-ngkoha ne kaonga. Paulus nompona sepali'a nopuga-pugau sampe ana'i mo'ane aitu miinamo natumahamiea kampauno. Gaha'a nosimoodo'amo sampe nondawu nomai'ao te katolu sunsuno. Hato dosangkee nomatemo. 10 Tamaka Paulus lasao nosampu nolongkowi ana'i mo'ane aitu, nokakopue bhe nopugau ambano, "Koe mohobhoomua, nandoo nodadi." 11 Hato nosuli te wawo, Paulus nebhebheha roti maka dosihuma-humaa'a. Pada dohumaa, nandoo nompona toha nopuga-pugau; tanohaha kamentae maka nokala. 12 Ana'i mo'ane sa'ituini doatoe se lambuno, nodadimo. Kosasawindo notilawesi sepali'a lalondo. 13 Insaodi tapa'indulu we bhangka maka tahela tahope we kotano Asos. Patudhu mani tasumumpui Paulus ne na'a peda kaowilino, hampano anoa noangka wite. 14 Hato tapo'awa-awa we Asos, Paulus nosawimo ne bhangka mani maka tapansuhu we kotano Metilene. 15 Tamai'ao ne itu tahelamo kansuhu, hato nomentae tahatomo we potala'ano liwutono Kios. Pooli neefua tahopemo we liwutono Samos, maka nopooli neetolu tahatomo we kotano Miletus. 16 Paulus padamo nobhotusie pae namangkaa we kotano Efesus, keana nopuli wakutuuno we kadieno Asia. Anoa nombaago-ago, ane naembali pae'o nahumatoa hohaea'ano Pentakosta nahumatomo we Yerusalem. 17 Paulus netudu seemie namai'ao we Miletus nakumala we Efesus. Anoa noowili kamungkula'indo umati marasaeano we kotano Efesus damai we Miletus. 18 Sahatondo, Paulus nopugaumo ambano, "Bhahitie'iku, ingka pande'aaneomu peda amai aeate bhe hintimiua notanda oleo pakahatoku ne Asia ini. 19 Weo ka'ondofaoku adhalangi kahadhaano Ompu, miina amosibhala wutoku, pakade nentuhu nondawu luuku bhe nobhahi ae'awa kasoba mai'ao ne miendo Yahudi so mongko kanau. 20 Ingka pande'aaneomu dua ampuu-mpuunie sepali'a afohatoangkoomu kofahalaa'ano so hintimiu. Kosasawi'ae apadae afebhihitaiangkoe'omu bhe afoina'uangkoe'omu, naetaa ne wisendo mie bhahi naetaa weo pohompu-hompu'a ne lambumiu. 21 Namiendo Yahudi namiendo liwu sigao'ano sadhia afodhagada, bhaha'i kaowu dametompa'ao dhosando, dadumoli ne ELOHIM bhe damarasaea ne Ompu Yesus Kristus. 22 Tamaka ampa aitu ta'aangka-angkamo pahintano Rohino ELOHIM akumala we Yerusalem, maka ne watu miina amande'aane bhaha'i damafa'i kanau. 23 Ampamo kaowu nofohato kanau Rohino ELOHIM ne amai liwu kaangka'aku ta'o katohongku bhe kafodee-dee so ne'awaku. 24 Tamaka miina sepali'a aoheruanea inawaku sumanomo ahumato ne hato'ano amotoka taka ne'awaku mai'ao ne Ompu Yesus, ma'anano aefolele Bhihita Metaano rahamatino ELOHIM. 25 Kosasawimiu padamo aangkaikoomu aefebhihitai'ao Kafopahinta'ano ELOHIM. Aitu apande'aanemo, paemo moha kanau'omua. 26 Dadi'anomo se'oleo itu amohatokoomu sakotu-kotu'uno, aonggela aongkilo, suanomo ka'alakua ane ne olotamiu bhe so binasano mada kaowu. 27 Kapa'amo ampuu-mpuunie afohatoangkoomu kosasawi'ae patudhuno ELOHIM. 28 Dadi'anomo dhagani wutomiu, dhaganie'omu umati marasaeano, peda dhagano dhumba no'ondofao kadadi kakaneano. Kapa'amo hintimiumo nesangkeno Rohino ELOHIM membaliomu neangka so dhumaganino umatino ELOHIM. Umati andoa ini fehebua'ano ELOHIM, notolosianda heano Anano. 29 Apande'aane dua, akumundo kaowu, o da'u ngkahoku fohumaano namesuakikoomu maka pae naegana-ganaa nadumai-dai kase'iseno umati. 30 Bhahamoa mai'ao ne kase'isemiu nandumandoo dua so fofoguhu'aono tapa kumotu'u'ano, patudhundo dahumela lalondo mie marasaeano damangkafi andoa. 31 Dadi'anomo kodhagaomu! Tandai'eomu tolu ta'umo kaomponanoa, ole-oleono, koho-kohondo'ano miina ameontoa atangahikoomu seemie-seemie, nopotuhu bhe luuku. 32 Aitu afopuliemo ne Ompu somo dumamba'aangkoomu, neanomo sadaa-daa mintahakie'omu bhihitano rahamatino. ELOHIM nokokuasa namekatangka kaparasaeamiu bhe nadumawuangkoomu sabhaha kadawu nefotantuno so mie nefekangkilono. 33 Miina'o sepali'a akonimesaloa ne la'ae-la'aemoa, nasalaka, nabulawa, tawa o pakea. 34 Ingka pande'aaneomu dua o limakumo ini kumahadhaano mbali kadadi'aku wutoku bhe kadadi'ando sabhangka'iku pobhai kanau. 35 Ne sabhaha nehabuku ini afotiwohaangkomoomu sandaha putae tabeano dokahadhaa mo'osa peda aini so datumulumi'ao mie kumadee-deeno. Ingka nofaraluu datumandai nepugau'aono Ompu Yesus, kapa'amo padamo nopugau ambano, 'Nobahakati dofowa'ao bhe detahimaa.' " 36 Pada nopugau peda maitu Paulus bhe kosasawindo dosefongko-fongkoha'amo tuundo maka dosambahea. 37 Kosasawindo do'ae tadokansodu-nsodumo poowa dokakopu Paulus bhe dowonoe. 38 Nokompeaha sepali'a lalondo, sedhulu'a dua mba'inomo padamo nopugau paemo daohaea. Pada ana'a doatoemo we bhangka.
1 Pada tapofea-fealai lasao tahela tahope we liwutono Kos. Nomentae tahatomo we liwutono Rodos, tamai'ao ne itu tapansuhu we kotano Patara. 2 We Patara tae'awa bhangka so humope'ano we kadieno Fenisia. Lasao tasawi ne bhangka na'a maka takala. 3 Tawoha witeno Siprus humanda we kema, tamaka tatalaloi tahope we Siria. Panda-pandano tasedemo we kotano Tirus, hampano uleano bhangka na'a damosampue ne kota aitu. 4 Ne itu taangkaimo bhahitie'i marasaeano maka taeate bhe andoa fitu oleo kaomponano. Bhe kafohatono Rohino ELOHIM, mie marasaeano ne itu dotangahimo Paulus keana nopansuhu we Yerusalem. 5 Tamaka nohato kaowu tempono, tapansuhumo. Mie marasaeano ne itu mahingga hobhine'i bhe ana'indo doato kainsami ampa we simbalino kota. Tahato we wiwino te'i tafongkohamo tuu mani maka tasambahea. 6 Pada tapofea-fealai tasawimo ne bhangka, andoa dosulimo dua we lambudo. 7 Tamai'ao we Tirus tasedemo we kotano Ptolemais, ampa kaowu ne itu tasawi ne bhangka. Ne itu taangkai dua bhahitie marasaeano, se'oleo taeate bhe andoa. 8 Nomentae takalamo we kotano Kaisarea. Ne itu tabutu we lambuno Filipus. Anoa ini mefoleleno dua Bhihita Metaa, seemie ne olotando pipituno nesangkendo we Yerusalem endefi'itu. 9 Filipus ini bhe kalambeno dopopaa sanea me'awano kapooli dokosuaha peda anabii. 10 Nopooli haa oleo tolu oleo taeate ne itu nohatomo seemie anabii mai'aono we kadieno Yudea, neano Agabus. 11 Anoa nomai'i kainsami maka noala kawaweno Paulus. Pada ana'a nokatapumo limano bhe a'eno wutono bhe nopugau ambano, "Ambano Rohino ELOHIM: Kokawaweno ini dakumatapue miendo Yahudi we Yerusalem nada aini, maka daowae ne limando mie suano Yahudi." 12 Tafetingke peda maitu insaodi bhe bhahitie marasaeano ne itu taesalomo mpuu ne Paulus koemo nokala we Yerusalem. 13 Tamaka Paulus tanotobhoosi ambano, "Noafa gaha'a mo'ae'ao'omu sampe fekasompodaomu bhe laloku? Ingka ahelasimo, suano kaowu tadakumatapu kanau, tamaka mahinggamo amate we Yerusalem hampano neano Ompu Yesus, ahelasimo dua." 14 Miina kaowu nametingke kamesalo mani na'a, miinamo takodiua. Amba mani, "Hunsa'anomo kapoindalono Ompu so kumadhadhia'ano!" 15 Nopalusi haa oleo tolu oleo taeate-ate we kotano Kaisarea taokanumo maka takala we Yerusalem. 16 Nandoo dua seemie hodua mie marasaeano we Kaisarea mangkafi kainsami. Andoa ini doowa kainsami we lambuno Manason, kabutu'a manimo. Mie aini nomai'ao we witeno Siprus, nomponamo noparasaea'a. 17 Sahato mani we Yerusalem kosasawindo bhahitie ne itu do'ia sepali'a dosumpui kainsami. 18 Hato nomentae, Paulus nopoowa-owamo bhe insaodi takalamo tapo'awa'ao Yakobus. Kosasawindo kamungkula'i dohatomo dua ne itu. 19 Pada nofeabhada, Paulus notula-tulaandamo nomai'ao ne siu kosasawi'ae nekahadhaano ELOHIM ne mie suano Yahudi mangkano ne limano anoa. 20 Dofetingke peda na'a dopudhimo ELOHIM maka dopugau ne Paulus ambado, "Paulus bhahitie mani, naetaa mande'aane nehewundomo miendo Yahudi marasaeano ne Yesus, bhe sanea mintahakino mpuu tubhono agama Yahudi. 21 Tamaka andoa ini dofetingkemo dua ambado hintu ini mefoina'u miendo Yahudi meateno we koliwuno dahumunsa tubhono agama Yahudi. Ambado pugau putae o anando koemo dosunada bhe koemo dua damangkafi adhati Yahudi. 22 Kaowu nadamo amai itua? Ingka tetewei dametingke hatomo we ini. 23 Dadi'anomo angkafie nepugau'ao mani ini: Nandoo dopopaa inia wea wambano. 24 Wowo'o andoa ini maka fekanggela wutomu ampa mongkilo poowa-owa bhe andoa so katandaino kafolapasino weano wamba. O dhoino tumanggoe hintu neanomo naembalimo dakumuhu fotundo. Ane mehabu nada ana'a, sabhaha mie damande'aanemo ingka o bhihita nefetingkendo itu gaha'a miina nakumotu'ua. Ingka gaha'a hintumoa daa-daa'e dhalangie tubhono agama Yahudi. 25 Tamaka mbali mie suano Yahudi toka marasaeano, padamo tabuhiandae tubho-tubhonoa: koe dohumaa oti nepopanga ne barahala, koe dohumaa hea, koe dohumaa kamateno kadadi pata nesumbele bhe koe dua domonsulea." 26 Nomentae Paulus nowowo'omo mie popaano sa'ituini, dofekangkilo wutondo dotandaki kafolapasino weano wambado. Pada ana'a nopesuamo weo Lambuno ELOHIM. Patudhundo naeowa kafohato bhaha'i naefie maka namalusi kafolapasino weano wambado bhe naefie daowa kapopangando seemie-seemie ne ELOHIM. 27 Tempo fitu oleo noma'omo namalusi. Gaha'a seemie hodua miendo Yahudi mai'aono we kadieno Asia dowoha Paulus weo Lambuno ELOHIM, lasao dowudhu mie bhahi sampe dohakoe, 28 bhe dokei ambado, "Miendo Israel, hamba kainsami! Aini'aemo ini mie mefoguhuno sabhaha mie ne amai onuno liwu so damewangi'ao intaodiomu miendo Yahudi, dahumunsa tubhono agama Yahudi bhe damekandidiki Lambuno ELOHIM ini! Pakade aitu newowo'omo dua miendo Yunani dopesua weo Lambuno ELOHIM dofekaharamu lambu mongkilono ini!" 29 Kapugau'ando peda maitu hampano dowoha Trofimus mai'aono we Efesus nekala-kala bhe Paulus weo kota, kuna'endomo Paulus nowowo'o dua mie ana'a weo Lambuno ELOHIM. 30 Mieno kota tadohialelemo, ra'eati tadosipumpumo. Pada dohakoe, Paulus dobulue we simbali maka lasao dosongko kosasawi'ae fointono Lambuno ELOHIM. 31 Tangasano dosoba-soba damongkoe, gaha'a panglimano tantara Roma nofetingkemo bhihita kosekota'ae Yerusalem tadohialelemo. 32 Lasao nowowo'o seemie hodua neangkando tantara bhe tantara sigao'ano dua maka dosampu dotendeheki mie bhahi maitu. Sadowoha panglima maitu bhe tantara'ino, mie bhahi dofetumpumo dopepeki Paulus. 33 Panglima na'a noma'oti Paulus, lasao nohakoe maka notududa datumapuane hante haa honda poowa nofeena bhaha'i la'ae mie amaitu bhe nehabu ae. 34 Tamaka mie bhahi maitu tanofegiu katobhoosindoa. Mba'inomo tadohobhomo, anoa miina namande'aanea bhaha'i o ae sakotu'u'anoa kumadhadhia'ano maitu. Dadi'anomo nopahintangimo tantarano dawowo'o Paulus te benteno tantara. 35 Dohato we pulangkuno bente, mie bhahi tadopodhumpu-dhumpuhaomo sampe Paulus dosodaemo tantara'i maitu. 36 Mie bhahi netaa dobhatompa doangkafie bhe dokei, "Pongkoemoomu!" 37 Damesua kaowu weo bente, Paulus nopugaumo ne panglima maitu ambano, "Naembali bhahaa amugau ne hintu?" Ambano panglima na'a, "Pande gaha'a wamba Yunani? 38 Kuna'ekumo hintu ini miendo Mesir mehabuno kahungga ha'oleo ini, mefilei'aono fato hewu gurumbola koewangano we pandaso bhalano. Gaha'a suano?" 39 Ambano Paulus, "Idi ini miendo Yahudi amai'ao we Tarsus, se'onu kota tiende-endeno we kadieno Kilikia. Aesalo ane naembali da'umunda kanau amugau ne mie bhahi maitu." 40 No'unda'aane kaowu panglima maitu, Paulus neehe-ehemo te fotuno pulangku maka noale ra'eati keana dohobho. Miina kaowu dakodiu, Paulus nopugaumo ne andoa nepake wamba Ibrani.
1 Ambano Paulus, "Bhahitie bhe kamungkula'iku, soba fetingkee'omu nepugau'aoku ini atumundu'ao wutoku." 2 Dofetingkee gaha'a nepake wamba Ibrani, mie bhahi maitu sedhulu'a dua miinamo dakodiua. Ambano toha Paulus, 3 "O idi ini miendo Yahudi, alente we kotano Tarsus we kadieno Kilikia, tamaka aobhala ne Yerusalem ini. Nofoguhu kanau Gamaliel nompuu-mpuunie sepali'a, apoguhu'ao tubhono agama nefosampu ne awua'intoomu. Kanandoo'anomo nokamai-mai sepali'a laloku akahadhaa so ELOHIM, peda dua hintimiu itu ampa aini. 4 O idi padamo aefodee-dee mangkafino kaangka'ano Ompu Yesus sampe domate. Namo'ane nahobhine ahakofida maka aowada we katohongku. 5 Kabanarano pugauku ini naembali dasumakusii'ane Imamu Bhalano bhe Sahano kamungkula'i. Andoa ini dowa'a kanau suha so miendo Yahudi we kotano Damsyik. Padamo dua akala we na'a patudhuku ahumakofi mie mangkafino Yesus ne kota aitu maka aowada we Yerusalem damodee-deeda. 6 Gaha'a ahato we laano sala noma'omo bhe kotano Damsyik, toho indotu oleo tamba'omo nokalibu kanau tilanga mai'aono te lani nomahasai bhe a'ondo. 7 Lasao atihambitao we wite maka afetingkemo suaha ambano, 'Saulus, Saulus, noafa fodee-dee kanau?' 8 Ambaku, 'La'ae gaha'a hintu itu waompu?' Ambano, 'Idi ini Yesus miendo Nasaret nefodee-deemu itu.' 9 Mie poowa'aku dowohae dua tilanga na'a tamaka suaha miina dametingkeea. 10 Ambaku toha, 'Aeafa bhahaa Ompu?' Ambano dua Ompu, 'Ehe, maka kala we Damsyik, ne watu damohatoangkoemo sabhaha taka nefontantuno ELOHIM so nekahadhaamu.' 11 Idi miinamo afowohaa hampano kasombano mataku ne tilanga sa'ituini, habutuno tadotonda kanau sabhangka'iku, maka tapansuhu we Damsyik. 12 Ne kota aitu nandoo seemie konea'ano Ananias. Anoa ini mie lumebeno, nofintahaki tubhono agama bhe dofosibhalae sepali'a kosasawindo miendo Yahudi ne kota aitu. 13 Anoa nomaimo neehe-ehe ne sohihiku, maka ambano, 'Saulus bhahitieku, fowoha'o toha!' Gaha'a lasao afowoha maka atontoe. 14 Ambano, 'ELOHIMndo awua'intoomu nopilikomo mande'ao patudhuno, pakade moha Mie Melaano Lalo bhe metingke suaha mai'aono ne wiwino. 15 Kapa'amo hintu ini membalino sakusii, newohamu bhe nefetingkemu na'a mosampeandae sabhaha mie. 16 Dadi'anomo noafa gaha'a nopoibhaha'ao lalomu? Ehe, owa wutomu dokadiukoana. Metondala ne Ompu, fekangkilo totono lalomu noti'amponi'ao dhosa-dhosamu!' 17 Hato asuli we Yerusalem, tangasano asambahea weo Lambuno ELOHIM, akopowohamo. 18 Ta'awohamo dua Ompu nopugau ne idi ambano, 'Mbaago-ago! Fekahimbamo hunsa Yerusalem ini, kapa'amo andoa itu pae datumahimae ane sumakusii'ao Inodi.' 19 Ambaku, 'Ompu, ingka andoa maitu dopande'aane idimo ini pontaala-ala'aono lambuno kasambahea'a, ahakofi mie marasaeano ne Hintu maka afopesuada weo katohongku bhe afodee-deeda. 20 Pedamo dua ne oleo katipongko'ano sakusiimu Stefanus, ingka bhe idi, pakade aangkafi dua habundo maitu. Pakeando fopongkono na'a adhaganiandae idi.' 21 Tamaka ambano Ompu, 'Kalamo, kapa'amo atumuduko we kodo'o'ano, we liwundo mie suano Yahudi.' " 22 Mie bhahi dofetingke pugauno Paulus ampa kaowu ne na'a, lasao dokei ambado, "Pongkoemoomu mie anoa itu! Miinamo namantasia nadumadi te wawono dhunia ini!" 23 O mie bhahi dokei kansuhu poowa do'ohofi dhubando bhe dekambuhi bungahasi, . 24 Nowoha peda maitu o panglima nofondawumo pahintano damopesua Paulus weo bente maka damee-meenae bhe dahumambisiane habuta. Patudhuno so dopande'aane'ao noafa Paulus dokei-keisie mie bhahi peda maitu. 25 Tamaka hato dokatapue maka dahumambisiane habuta, Paulus nopugaumo ne tantara meehe-eheno ne itu, "Gaha'a nembali mepepekiomu warga negarano Roma? Pakade miina'o dabhitahakiea." 26 Nofetingke peda amaitu tantara ana'a nekapunamo ne panglima ambano, "O ae gaha'a so nehabumu inia? Ingka mie amaitu warga negarano Roma." 27 Panglima na'a lasao nokala'i Paulus maka nofeenae ambano, "Soba fohato kanau, nokotu'u bhahaa hintu ini warga negarano Roma?" Ambano Paulus, "Uumbe." 28 Nopugaumo dua panglima na'a ambano, "Kapesua'aku warga negarano Roma ini no'ali a'oliea." Ambano Paulus, "Tamaka idi aembali warga negarano Roma mpini pakalenteku." 29 Tantara so humambisiane habuta lasao dosowo. Sadopande'aane kaowu Paulus netapundo maitu warga negarano Roma, panglima maitu note'imo dua. 30 Mahinggamo peda maitu, panglima na'a gaonoa namande'aane mpuu o ae ka'alano Paulus nesungku'aondo miendo Yahudi. Dadi'anomo hato nomentae notududamo damolimba Paulus mai'ao we katitaangi'ano maka nopahintangi neangka'indo imamu bhe kosasawindo Sahano Agama dahumompu. Paulus noowaemo te wisendo andoa maitu.
1 Paulus notonto Sahano Agama maitu maka nopugau ambano, "Bhahitie'iku, weo dadiku ampa se'oleo itu totono laloku nandoo nongkilo ne wiseno ELOHIM." 2 Tamaka Imamu Bhalano konea'ano Ananias notudu meehe-eheno ne owano Paulus dabhantofa wobhano. 3 Paulus tanotobhoosi ambano, "ELOHIM so bhantofakoa, hintu itu mie mehaa'ulano, woha-woha'amu mie mongkilo, tapedamo kahondomi dobuhaane efi! Hintu itu mengkoha-ngkoha ne ini kopatudhu bhitahaki kanau mangkafi tubhono agama, gaha'aitu kangkala'imo tubhono agama mba'inomo fotudu dabhantofa kanau." 4 O mie humatono ne itu dopugaumo ambado, "Ingka hintu ini fe'awuti Imamu Bhalano, nesangkeno ELOHIM!" 5 Ambano Paulus, "Tabea, miina amande'aanea anoa itu Imamu Bhalano. Ingka notibuhi, 'Koise pugau molea ne mie neangkando liwu!' " 6 Paulus nopande'aane mie humatono maitu siga'a miendo Saduki, siga'a miendo Farisi. Dadi'anomo nopugaumo nofekabhala-bhala'ie ne wisendo Sahano Agama ambano, "Bhahitie'iku, idi ini o Farisi, sampu'ando miendo Farisi, katibhitahaki'aku ne ini, mba'inomo aposahuna'ao mie mate sumuli dadumadi." 7 Dofetingke nopugau peda maitu dopotaga-tagalimo miendo Farisi bhe miendo Saduki, sampe mie bhahi maitu dopo'ea, dewalamo. 8 Kapa'amo ambado miendo Saduki, miina bhe kawanu'ando mie mate, miina dua bhe mala'ekati tawa o rohi, tamaka miendo Farisi doparasaea kosasawi'ae na'a sanea nonandoo. 9 Hompu'a ana'a sadhulu-dhulu kahobho. Pande-pande Kitabi mai'aono ne miendo Farisi doehemo maka dopotagali ambado, "Mie anoa ini miina sepali'a nakoka'alaa! Kao-kaomo nandoo bhe rohi tawa mala'ekati mugauno ne anoa." 10 Nodhulu ka'osa kapowengkendo sampe panglima note'imo bhahasaa dogogawi Paulus. Dadi'anomo netudumo tantara dasumampu da'umulei'e maka dasumuliane te bente. 11 Nohondo oleo Ompu neehe-ehemo ne sohihino Paulus ambano, "Fekatangka lalomu, ingka padamo sakusii kanau ne Yerusalem ini. Mada kaowu sumakusii kanau dua nada aitu we kotano Roma." 12 Nomentae miendo Yahudi dopokanagau bhe dofemata paise daomaa daoho'ua ane pae'o damongko Paulus. 13 Kabhahindo pokanagauno na'a dokolabhi dofato fulu. 14 Andoa dokala'i neangka'indo imamu bhe kamungkula'indo Yahudi bhe dopugau ambado, "Insaodi padamo tafemata paise taomaa taoho'ua ane pae'o tamongko Paulus. 15 Dadi'anomo hintimiu bhe Sahano Agama mesalo kaitaomu ne panglima namowaangkoomu toha Paulus, woha-wohaemo sumuli toha mee-meenae'omu mekatinda-tindae'omu. Insaodi notokamo kakanu mani, pae nahumatoa we ini, tamongkoemo we laano sala." 16 Gaha'a fokoana'aono Paulus, anano finihobhineno nofetingkee kakanagaundo na'a. Anoa lasao nokala te benteno tantara maka nopesua nofohato Paulus. 17 Paulus lasao nelo'oi seemie tantara maka nofohatoe ambano, "Owa ana'i mo'ane aini se neangkamiu, nandoo bhe so nepugau'aono." 18 Tantara na'a noowamo ana'i mo'ane aitu se neangkando, maka nopugau ambano, "Paulus, mie netaangi na'a nesaloi kanau amowa ana'i mo'ane aini ne hintu, nandoo bhe so nepugau'aono." 19 Panglima nointahamo limano ana'i na'a, notondae se sohihi maka nofeenae ambano, "Mohato kanau ae bhahaa?" 20 Ambano ana'i mo'ane ana'a, "Miendo Yahudi padamo dopokanagau daesalo ne hintu, naewine mowaanda toha Paulus se wisendo Sahano Agama, woha-wohaemo Paulus damee-meenae toha damekatinda-tindae. 21 Tamaka koise angkafie kamesalondoa, kapa'amo dokolabhi dofato fulu kabhahindo, dantumaa'e we sala. Andoa ini padamo dofemata paise daomaa daoho'ua ane pae'o damongko Paulus. Kakanundo notokamo, tadontaa-ntaamo kabhotusimu." 22 Palusi peda na'a panglima notudumo ana'i mo'ane sa'itu nasumuli bhe nopugauane ambano, "Koise metaatangaa ne la'a-la'aemoa putae padamo fohato kanau." 23 Pada aitu panglima nelo'oimo dohodua tantarano maka nofohatoda ambano, "Mefontaa-ntaa kaitaomu dahaa mo'ono tantara so kumalano we Kaisarea, pakade dafitu fulu tantara sumawino ne adhaha bhe dahaa mo'ono tantara meintahano pandanga. Nahambi-hambi siua mata sealo itu dakumalamo. 24 Mefontaa-ntaa kaitaomu dua bhe adhaha nase'ulu haa ulu so kasawi'ano Paulus, maka owae'omu we gubernur Feliks. Dhaganie'omu tetewei nasumalamati ampa ne watu!" 25 Panglima na'a nebuhi dua bhe suhano, wambano peda aini. 26 "Gubernur Feliks nefosibhalaku, suha aini nomai'ao ne Klaudius Lisias. 27 Mie aini dohakoe miendo Yahudi, noma'omo damongkoe, posina'anomo apikihato bhe tantara'iku lasao afosalamatie, hampano afetingke anoa ini warga negarano Roma. 28 Pada ana'a aowaemo ne wisendo Sahano Agamando, patudhuku amande'ao kaowu bhaha'i dosangkatiane ka'ala ae. 29 Hato apande'aane gaha'a dohakoe mba'inomo doposala-salama'ana'ao tubhono agamando, tamaka miina bhe mantasi'anoa so natipongko'ao tawa natitohongku'aoa. 30 Aini dofohato kanaumo dua putae miendo Yahudi dopokanagaumo damongkoe. Dadi'anomo lasao atudu tantara'iku daowae ne hintu. Miendo Yahudi humereno padamo dua afohatoda mada'o daobhieane ne hintu." 31 Pada ana'a tantara'i doalamo Paulus peda pahinta ne'awando maka alo aitu dua doowae ampa we Antipatris. 32 Nomentae Paulus dopansuhuanemo, dosabhangkae kaowu tantara'i sumawino ne adhaha, tantara sigao'ano dosulimo we bente. 33 Sahatondo we Kaisarea, tantara'i sumawino ne adhaha maitu lasao doowa suha na'a bhe wutono Paulus se gubernur. 34 Pada nobasa suha maitu, gubernur nofeenamo Paulus bhaha'i nomai'ao ne kadieno ae. Hato nofetingke Paulus nomai'ao we kadieno Kilikia, 35 nopugaumo ambano, "Netaamo. Dahumato kaowu mobhieangko itu, abhitahakikomo." Maka notududa datumaangi Paulus we kamalino Herodes.
1 Nopooli neelima Imamu Bhalano konea'ano Ananias bhe kamungkula'indo miendo Yahudi dohatomo we Kaisarea dopoowa-owa bhe seemie pande parakara konea'ano Tertulus. Andoa ini dosungku'ao Paulus ne wiseno gubernur. 2 Paulus dosali'iemo dua. Sahatono, Tertulus lasao nosungkuane. Nopugaumo ambano, "Gubernur Feliks nefosibhala mani, kaomponano owa kainsami ini notohopo ngkoha-ngkoha mani. Hampano kataano timbangimu nobhahimo sepali'a nefekataa'ia so kaetaa'ano liwu mani ini. 3 Kosasawi'ae maitu, ne amai maka dua sadhia tatahima metaa'e bhe notumpuane lalo mani. 4 Tamaka koemo afekawanta-wantaea, ampamo kaowu weo kataano lalomu tiende-endeno itu aesalo dametingke kainsami sebantaha. 5 Nentaleamo sepali'a ne insaodi, mie aini tapedamo hopu. Ne amai onuno liwu te dhunia ini, nehabu kahunggando miendo Yahudi. Anoa ini seemie neangkando miendo sarani, kase'ise umalano. 6 Pakade nesoba-soba nopokahaku'ao Lambuno ELOHIM. Dadi'anomo tahakoe patudhu mani tabhitahakie tamangkafi tubhono agama mani. 7 Gaha'a nohatomo panglima Lisias no'onta kainsami maka noagoi Paulus ne lima mani. 8 Pada ana'a humereno notududa dasumungku ne hintu. Tafee-feenamo mie aini, tetewei mande'aanemo putae nesungku'ao mani ini nokotu'u." 9 Miendo Yahudi sabhangka'ino doangkafimo dua dosungku'ao Paulus dofekakotu'u kosasawi'ae nepugau'aono Tertulus. 10 Palusi aitu, gubernur nowa'ao Paulus se'ise tanda notudue namugau. Nopugaumo Paulus ambano, "Apande'aanemo neta'u-ta'unomo membali bhitahakino liwu ainia. Dadi'anomo miina akamihi-mihia, atumundu'ao wutoku ne wisemu. 11 Naembali damee-meena, kane'o we ompulu haa oleono itu ahato we Yerusalem, patudhuku asumambahea. 12 Bhe naseemie miina bhe moha kanau apotagali bhaha'i aehabu kahungga, mahingga weo Lambuno ELOHIM, mahingga weo lambu-lambu kasambahea'a tawa ne amai maka dua, miina. 13 Pakade kosasawi'ae nesungku'aondo pae damoolie damotiwohaangko bukutiinoa. 14 Daanumo paise agumagai'ea ne wisemu, idi ini aparasaea ne ELOHIMndo awua mani aangkafi kaangka'ano Yesus, tamaka ambado andoa ini kafoina'u umala. Tamaka daa-daa'e dua aparasaea ne kosasawi'ae kafoguhu tibuhi'ano weo Kitabino Musa bhe Kitabindo ana-anabii. 15 Pedamo dua andoa ini, o idi aposahuna'ao ne ELOHIM putae kosasawindo mie mate sumuli dadumadi, namie metaa, namie modai! 16 Dadi'anomo weo dadiku sadhia a'ulei laloku ampuu-mpuuni kangkilono totono laloku ne pomatano ELOHIM bhe mie bhaiku. 17 Ntini ta'u-ta'umo akala, maka asuli toha we Yerusalem aewowo'o sadhakaa so saliwuku, bhe kapopanga so ELOHIM. 18 Tangasano ahabu kosasawi'ae maitu weo Lambuno ELOHIM, dohatofi kanaumo miendo Yahudi mai'aono we Asia. Idi kane'o pada afekanggela wutoku, miina bhe mie bhahi pobhai kanau, pakade miina bhe kahobhoa. 19 Ingka tabeano andoa na'a so sumungkuno ne hintu ane nandoo bhe so nehere'aondo. 20 Tamaka hunsa'aonomo andoa humatono ini daobhie kanaumo aitua, bhaha'i habu modai medano ae ne'awando, wakutuuno dobhitahaki kanau Sahano Agama. 21 Ampamo kaowu bheanea pugauku sehondano nefolimbaku te wisendo andoa wakutuu ana'a. Ambaku peda aini, 'Katibhitahaki'aku ne ini, mba'inomo aposahuna'ao mie mate sumuli dadumadi.' " 22 Tamaka gubernur Feliks mengkana'aono sepali'a kaangka'ano Ompu Yesus, nofotiehemo pobhita-bhitahakindo maitu. Ambano, "Nahumato kaowu panglima Lisias ne ini, abhotusiemo nesungku'aomiu itu." 23 Pada ana'a notudumo neangkando tantara datumaangi kansuhu Paulus, tamaka damolalesaemo seendai, pakade da'umunda'aanda sabhangka'ino ane damai daeowaane kafaraluuno. 24 Nopooli haa oleo tolu oleo Feliks nohatomo bhe hobhineno konea'ano Drusila, anoa ini miendo Yahudi. Anoa nofotudu'aomo Paulus, nametingke'ao bhihitano kaparasaeano ne Yesus Kristus. 25 Tamaka hato Paulus nopugau'ao dadi banara, damewanaki totono lalo bhe kabhotusi nahumato Oleono Kiama, gubernur Feliks note'imo. Nopugaumo ambano, "Netaamo, kalamo kadeki. Ane bhe kasalawa metaa mada'o toha asumali'iko." 26 Gaonoa Paulus nama'ane dhoi, dadi'anomo nentuhu nosali'ie dapotula-tula. 27 Tamaka nopalusi haa ta'u, gubernur Feliks nobhoosiemo Perkius Festus. Tamaka mba'inomo Feliks namala-ala lalondo miendo Yahudi, Paulus sadaa-daa'e notaangie weo katohongku.
1 Nopooli tolu oleo nohato ne kadie neowano na'a, gubernur Festus nohunsamo kotano Kaisarea nokala we Yerusalem. 2 Ne itu neangka'indo imamu bhe kamungkula'indo Yahudi dokalamo dopo'awaane patudhundo dasumungku'ao Paulus. 3 Andoa desalo kataano lalono Festus ane naembali dawowo'o Paulus we Yerusalem. Andoa padamo dopokanagau damongko Paulus we laano sala. 4 Tamaka Festus notobhoosi ambano, "Paulus sadaa-daa dotaangie we kotano Kaisarea, pakade idi apikisuli dua we watu. 5 Dadi'anomo neangkando kamu-kamungkula'i ne olotamiu itu tapoowa-owa takumala we Kaisarea maka mobhie'aneomu ane bhe ka'alanoa." 6 Festus neate-ate we Yerusalem alu oleo ampa ompulu'a maka nosuli we Kaisarea. Hato nomentae, nefokonandoomo hompu'a dabhitahaki Paulus. Paulus nofotudu'aanemo. 7 Sahatono kosasawindo miendo Yahudi mai'aono we Yerusalem doehemo dolibu-libue, maka dosangkatiane sabhaha ka'ala mobhie. Ampamo kaowu miina damooliea dofotiwoha bukutiino. 8 Tamaka Paulus nopotundu'aomo wutono ambano, "Idi bhe naseendai miina akoka'alaa, mahingga ne tubhono agama Yahudi, mahingga ne Lambuno ELOHIM tawa ne Omputo Kaisar, miina dua." 9 Gaha'a Festus nokopatudhu naeala-ala lalo ne miendo Yahudi maka nopugau ne Paulus ambano, "Umunda bhahaa kumala we Yerusalem, dabhitahakiko we watu ne wiseku?" 10 Notobhoosimo Paulus ambano, "Idi aeehe-ehemo ne wiseno kaebhotusi'ano Omputo Kaisar, dadi'anomo tabeano ne ini'aemo so katibhotusi'ano parakaraku ini. O hintu pande'aane sepali'a, bhe naseendai miina akoka'ala ne miendo Yahudi. 11 Ane kotu-kotu'u akoka'ala, aehabu modai'ano so mantasi'ano damongko kanau, ahelasimo amate. Tamaka ane pae nakotu'u nesangkati'aondo na'a, bhe naseemie miina bhe kohakunoa dakumataho kanau ne miendo Yahudi ini. Parakaraku ini a'umendeane ne Omputo Kaisar." 12 Pada nopofee-feena bhe kamungkula'i humompuno, Festus nopugaumo ambano, "Hintu padamo mesalo umende ne Omputo Kaisar, dadi'anomo tetewei kumala powise bhe Omputo Kaisar." 13 Miina naomponaa nohatomo dua kolaki Agripa bhe Bernike we Kaisarea dapointaha lima bhe gubernur Festus. 14 Nomampona-mpona kaowu deate ne itu, Festus notalesaanda parakarano Paulus. Ambano, "Ne ini nandoo seemie netaangi, nehunsano gubernur Feliks. 15 Nandoo kanau we Yerusalem itu, neangka'indo imamu bhe kamungkula'indo Yahudi domai dosungkuane ne idi, andoa desalo abhotusie damongkoe. 16 Ta'atobhoosida, ingka suano kaneandoa miendo Roma tadaebhotusimo seemie nebhie'ao kabeanga kawa'ao ne mie sumungkuane. O mie nebhie'ao tabeano dopowiseanda bhe mie mobhie'aane, pakade dowa'ane kasalawa natumundu'ao wutono. 17 Dadi'anomo andoa ini doangkafi kanaumo we ini. Hato nomentae lasao aefokonandoo hompu'a tabhitahakie maka mie ana'a afotudu'aane. 18 Kuna'ekumo nandoo bhe habu modaino, tamaka hato doehe mobhie'ane, ingka gaha'a bhe nasehonda miina bhe nesungku'aondo. 19 Ampamo kaowu doposala-salama'ana'ao agamando. Dopotagali'ao seemie konea'ano Yesus nomatemo, tamaka ambano Paulus mie amaitu suli nodadi. 20 Hampano no'aliane laloku nada amai amotindae parakara aini, afeenaemo bhaha'i na'umunda takumala dabhitahakie we Yerusalem. 21 Tamaka Paulus tano'ende ne Omputo Kaisar. Nesalo hunsa'aonomo datumaangie kansuhu bhe namantagi sampe parakarano nabhotusie Kaisar. Dadi'anomo atududamo datumaangie kansuhu sampe asalawa amakatue we Kaisar." 22 Nopugaumo kolaki Agripa ne Festus, "Gaoku ametingke'ao dua wutoku." Ambano Festus, "Naewine naembali metingkeea." 23 Hato nomentae domaimo Agripa bhe Bernike dofotiwoha kakalabhiando peda kolaki. Andoa dopesua weo lambu kafobhitahaki'a dopoowa-owa bhe neangka'indo tantara bhe kamungkula'ino liwu aitu. Dohato kaowu, Festus nofotudu'aomo Paulus. 24 Ambano Festus, "Kolaki Agripa bhe kosasawintoomu ini! Ondo kaitaomu, miemo aini nesungku'aondo kosasawindo miendo Yahudi, naetaa meateno we Yerusalem naetaa meateno ne ini. Andoa domai'i kanau bhe dopokakei-kei ambado mie aini paemo naembali nadumadi. 25 Tamaka ingka miina ae'awa ka'ala so namantasi'ao damongkoe. Mba'inomo nesalo na'umende ne Omputo Kaisar, abhotusiemo amakatue we Kaisar. 26 Ampamo kaowu miina'o bhe tingku motangka so abuhi weo suhaku so Kaisar. Katiowa'anomo ne wisentoomu ini, patudhuku mpuu ne wiseno kolaki Agripa, neanomo mada damotindae nandumandoomo tingku so nebuhiku. 27 Kapa'amo afekihie pae namantasi daepakatu seemie titaangino ane pae bhe kasangkati nesungku'ao."
1 Ambano kolaki Agripa ne Paulus, "Dowa'angko kasalawa tumundu'ao wutomu." Paulus nofoehe limano maka nopugau ambano, 2 "Kolaki Agripa nefosibhalaku, akodawua sepali'a se'oleo itu dofolalesa kanau atumundu'ao wutoku ne wisemu atumagali sabhaha kasangkati nesungku'aondo miendo Yahudi ini. 3 Nekodawua'aoku sepali'a mba'inomo pande'aane mpuu adhatindo miendo Yahudi bhe kahengetano agamando. Dadi'anomo aesalo ne wisemu tasabahamo fetingke kanau kadeki aetula-tula. 4 Kosasawindo miendo Yahudi dopande'aane dadiku mpini nandoo kaana'iku, kapa'amo mpini kabhao-bhaono aeate-ate bhe saliwuku we Yerusalem. 5 Nomponamo dopande'a kanau. Ane damoindalo, naembali daetula-tula putae idi ini aembali seemie Farisi mangkafino tubho foliuno kakii ne agamantoomu ini. 6 Aini dobhitahaki kanaumo mba'inomo afintahaki dhandino ELOHIM ne awua'intoomu. 7 O dhandi ana'a nentaa-ntaandomo dua miendo Israel ompulu haa sampu'ano, kakampuu-mpuu'andomo dosombai ELOHIM mentae mohondo. Kolaki Agripa nefosibhalaku, kasungku'ando miendo Yahudi ini ingka mba'inomo aposahuna'ao ne dhandi ana'a. 8 Noafa fisikopahaaneomu putae ELOHIM nefowanu mie mate? 9 Daanumo, endefi'ini wutoku dua kuna'ekumo tabeano amewangie nekonando Yesus miendo Nasaret maitu ampa ka'osaku. 10 Ana'aemo nehabuku we Yerusalem. Ae'awa kaowu kuasa mai'aono ne meangka'indo imamu, dobhahi umati mongkilono nefopesuaku weo katohongku. Suano kaowu ta'o ana'a, bhahamoa aangkafi dua ane dobhotusie dopongkoda. 11 Idi nentela afodee-deeda weo lambu kasambahea'a maka afosuhuda dahumunsa kaparasaeando. Ka'osano kaheheno bhakeku sampe a'ambada mahingga we kotando koliwuno." 12 "Pedamo ana'a ae'awa kuasa bhe taka mai'aono ne meangka'indo imamu maka akala we kotano Damsyik. 13 Gaha'a, kolaki Agripa, tamba'omo toho-toho indotu oleo we laano sala awoha tilanga nekamondawu nomai'ao te lani, nentalea anoa bhe oleo. Tilanga amaitu nokalibu kanau bhe sabhangka'iku poowa'aku. 14 Kosasawi mani tatihambitao we wite maka afetingke suaha nopugau ne idi weo wamba Ibrani ambano, 'Saulus, Saulus, noafa fodee-dee kanau? Ingka so kaowu modee-dee'ao wutomu, kabeanga se'ulu sapi nekantada katuko mohoko'ano.' 15 Tamaka ambaku, 'La'ae gaha'a hintu itu waompu?' Ambano, 'Idi ini Yesus nefodee-deemu. 16 Aitu wanu'o toha maka ehe! Afotiwoha wutoku ne hintu hampano asumangkeko membali palima-limaku. Hintumo so sumakusii'aono kosasawi'ae madano newohamu bhe so nefotiwohaku ne hintu mada kaowu. 17 Amosalamatiko mai'ao ne saliwumu miendo Yahudi bhe ne mie suano Yahudi. Hintu atumuduko kumala ne mie suano Yahudi na'a, 18 so molosa'ao matando, neanomo dahumunsamo kahohondo maka damesua we mentalea'ano, damai'ao ne kuasano Kafeompu'ando seetani dadumoli ne ELOHIM. Neanomo dua dhosando nati'amponi hampano kaparasaeando ne Idi, pakade dae'awa dawua nefotantuno ELOHIM so mie mongkilo.' 19 Dadi'anomo, kolaki Agripa, pae bhe kapoolia pae amangkafi powohaku mai'aono te surugaa maitu. 20 Mentalea-mentalea afohatoda, o mie tabeano dametompa'ao podiu modaindo maka dadumoli ne ELOHIM. Pakade daehabu podiu posahataa'ano bhe fetompando maitu. Nepugau'aoku ini kabhao-bhaono afohato miendo Yahudi we kotano Damsyik maka we Yerusalem bhe koseka'ewa'ae kadieno Yudea. Pada ana'a afohatomo dua mie suano Yahudi. 21 Nokotingkumo ne na'a miendo Yahudi dohako kanau weo Lambuno ELOHIM maka dofesoba damongko kanau. 22 Tamaka notulumi kanau ELOHIM sampe nandoo adadi ampa se'oleo itu, neanomo naembali asumakusii'ao kosasawi'ae ini, naetaa ne mie ndidiki, naetaa ne mie bhalano. Bhihita nefoleleku ini sakotu'uno nopototomo bhe nekosuaha'aono anabii Musa bhe ana-anabii sigao'ano. 23 Bhihita ana'a peda ini: Mesias, Omputo Fosalamatino maitu, tetewei naenamisi kakadee-dee maka Anoamo so ma'indulu manuno mai'ao ne mate, pakade Anoamo dua so meowano tilanga fosalamatino, naetaa ne miendo Yahudi, naetaa ne bansano liwu sigao'ano." 24 Tangasano Paulus nopotundu'ao wutono peda amaitu, nopugaumo gubernur Festus bhe nokei ambano, "Ingka mobheemo Paulus! Nofekabheekomo kapandemu itu." 25 Tamaka Paulus tanotobhoosi ambano, "Festus nefosibhalaku, miina aobheea! Pugauku ini nokotu'u, nomai'ao ne fekihi mentalea. 26 Kosasawi'ae ini nopande'aane mpuu kolaki Agripa, kaokado'akumo aetula-tula mentalea-mentalea ne wiseno. Aposahuna'ao kosasawi'ae ini miina'o bhe pata nefetingkeno, kapa'amo ingka nokadhadhia we mohame'ano, miina natifebunia. 27 Kolaki Agripa, parasaea bhahaa ne ana-anabii? Apande'aane parasaeada." 28 Nopugaumo Agripa ambano, "Kuna'emu sebantaha gaha'a mosarani kanau?" 29 Ambano Paulus, "Asumambahea ne ELOHIM, nasebantaha bhaha'i naompona, suano kaowu ta'o hintu tamaka kosasawindo mie humatono metingkeno tula-tulaku ini, daembali miendo sarani nada idi ini. Tantumo miina natilentua hante katapuku inia." 30 Pada ana'a kolaki Agripa, gubernur Festus, Bernike bhe kosasawindo mie mengkohano ne itu doehemo. 31 Dolimba kaowu detula-tulamo sapada-pada andoa ambado, "Mie aini ingka miina nakoka'a-ka'alaa so namantasi'ao damongkoe tawa datumohongkue." 32 Ambano Agripa ne Festus, "Mie amaitu sakotu'u'ano naembalimo damolapae ane pae no'endemo ne Omputo Kaisar."
1 Pada kaowu dobhotusie takumala we witeno Italia, Paulus bhe seemie hodua katohongku sigao'ano doowadamo ne limano seemie neangkando tantara konea'ano Yulius. Kase'iseno tantara nepande'aono dokonae "Taguano Kaisar". 2 Tasawimo ne kapala mai'aono we kotano Adramitium. Bhangka aini namangkai kota-kota kalabu'ano bhangka ne kadieno Asia. Aristarkus miendo Makedonia mai'aono we kotano Tesalonika nopobhai kainsami dua. 3 Nomentae taangkamo we kotano Sidon. Yulius nomalu sepali'a lalono ne Paulus, sampe no'unda'aane nakumala namangkai sabhangka'ino neanomo naembali dama'ane nefaraluuno. 4 Tamai'ao ne itu tahela tasohaki witeno Siprus, tafeo-feolu humanda napa, mba'inomo nosumpu kainsami kawea. 5 Pada talimbaki te'i we potala'ano kadieno Kilikia bhe Pamfilia tahatomo we kotano Mira, ne kadieno Likia. 6 Ne itu tantara neangkafi mani maitu ne'awamo kapala mai'aono we kotano Aleksandria nakumala we witeno Italia. Dadi'anomo nofosawi kainsamimo ne kapala ana'a. 7 Haa oleo tolu oleomo tahelaa, tamaka nokoma'o pae tadhumulua, tatakampo-kampoolimo tama'oti kotano Knidus. Mba'inomo sadaa-daa taesumpu kawea, tafodolimo hope mani humanda salata tasohaki ka'oti'ano witeno Kreta, taangkai kaudhuno Salmone. 8 Nopalusi takampo-kampooli kaudhu aitu, tahatomo ne se'onu kalabu'ano bhangka nekonando Kalabu'a Mokesa, ne owano kotano Lasea. 9 Tataepadamo wakutuu we sala, tadua nolalomo oleono poasa'ando Yahudi, maka ane tamansuhu kao-kaomo nakobalaamo. Dadi'anomo Paulus nofodhagadamo ambano, 10 "Bhahitie'iku, afesuhui'e kala-kalantoomu inia nakobalaa, dae'awaane kahugi bhala, suano kaowu ta'o bhangka bhe uleano tamaka bhe inawantoomu dua." 11 Tamaka neangkando tantara na'a nandoo noparasaea meintahano uli bhe dhuraga, bhe pugauno Paulus na'a. 12 Mba'inomo kalabu'a aitu miina naetaa'a dolabuane weo wulano bhaha, maka kapoindalo'ando mie bhahi dahumelamo kansuhu dakumampo-kampooli ampa dahumato kotano Feniks, patudhundo weo wulano bhaha dalumabu ne na'a. Feniks na'a se'onu kota kalabu'ano bhangka ne witeno Kreta, nofewise humanda bhaha somba bhe bhaha molanga. 13 Ne na'a kawea mbihi-mbihi nofinda salata, weo fekihindo teteweimo patudhundo maitu nasumampe. Dadi'anomo dohelamo labu maka tahela tasohaki sepali'a ka'oti'ano witeno Kreta. 14 Miina'o naomponaa tahelaa, tamba'omo nofinda gahuha nomai'ao te wite dokonae kaweano Wangkapopo. 15 Bhangka mani netaa nohambi-hambitaane ewo pakade miina namewaa taesumpuane kawea'a. Dadi'anomo tataekatahomo, bhangka mani tanewalo-walolemo, nomaampemo. 16 Tahato ne owano se'onu liwuto konea'ano Kauda, kane'omo tafeolu seendai. Ne itu takampo-kampoolimo tahela katondano bhangka mani. 17 Pada dofofoni katonda na'a te wawono bhangka, o bhangka dogogantuemo, dowawe'iane habuta, patudhundo keana nobhongka. Mba'inomo dote'i bhahaa dotisohe ne dolangono Sirtis, dofosampumo pangaowa, sampe o bhangka dokatahoe tanelanto-lantomo. 18 Ka'osano nohambi-hambita kainsami gahuha na'a sampe nomentae uleano bhangka ta'ohofiemo weo te'i. 19 Nopooli tolu oleo, katokano bhangka do'ohofie wutondo sawino bhangka. 20 Nomampona-mponamo miina taohaa oleo bhaha'i o kulipopo, o gahuha noansoha'i kainsami kansuhu. Panda-pandano nobhotumo posahuna'ao mani, ingka paemo tasumalamatia. 21 Nompona kaowu miina daomaa, noehemo Paulus ne wunta-wuntando maka nopugau ambano, "Bhahitie'iku, ane damangkafi katangahiku pae dahumelaomu damai'ao we witeno Kreta endefi'ini, teteweimo pae da'umawae'omua kakadee-dee bhe kahugi aini! 22 Aitu amohatokoomu, fekatangka lalomiu, kapa'amo ne olotantoomu ini pae bhe so binasanoa, ampamo kaowu bhangka ini. 23 Kapugau'aku peda aini, mba'inomo mohondo nomai'i kanau mala'ekatino ELOHIM nesombaiku, ELOHIMmo ini kohaku kanau. Mala'ekati na'a neehe-ehe ne sohihiku maka nopugau ambano, 24 'Paulus, koe mote'ia, tetewei powise bhe Omputo Kaisar. Hampano rahamatino ELOHIM kosasawindo mie owa'amu weo bhangka ini dasumalamati, mba'inomo bhe hintu.' 25 Dadi'anomo bhahitie'iku, fekatangka lalomiu. O idi aparasaea ne ELOHIM kosasawi'ae nakumadhadhia peda nefohato'aono ne idi. 26 Tamaka tetewei datisoheomu ne se'onu liwuto." 27 Nopoolimo ompulu'a efato nandoo kainsami taelanto-lanto we te'ino Adria. Gaha'a nofewunta'i alo dokiha-kihae sawino bhangka noma'omo ka'oti'a. 28 Dadi'anomo dekatapumo kontu ne habuta maka dosuka kandalono te'i, gaha'a tahaa fulu hofa kandalono. Miina nakodo'o tadhulu dofenduamo toha desuka, gaha'a taompulu lima hofa. 29 Mba'inomo dote'i bhahaa tatokuhu ne pasi de'ohomo labu fato mata we wana, maka gao mani napikimentaemo. 30 Tamaka sawino bhangka dokopatudhu damilei. Defosampumo katonda woha-wohaemo dae'oho labu te hope. 31 Gaha'a Paulus nopugaumo ne meangkando tantara bhe tantara sigao'ano ambano, "Ane paemo bhe andoa maitu weo bhangka, pae sumalamatiomua." 32 O tantara'i na'a lasao dotota habutano katonda maka dofomaampee. 33 Noma'o kamentae kosasawindo mie weo bhangka maitu nosali'idamo Paulus daomaa. Ambano, "Ompulu'a efatomo tasantohamo, metaangiomu ka'aho, miina sepali'a momaa'omua. 34 Dadi'anomo aesalo mpuu humaa'omu kadeki, nofaraluu so sumalamati'ao'omu. Kosasawimiu itu bhemo nasetangke wuluno fotumiu pae bhe so miinae'anoa." 35 Pada nopugau peda na'a, Paulus nealamo roti, nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM ne wisendo kosasawindo maitu. Roti ana'a nobhebhehaemo maka nohumaa. 36 Kosasawindo notangkamo lalondo lasao dohumaa dua bhe andoa. 37 Kabhahi mani weo bhangka na'a tahaa mo'ono fitu fulu nonoo. 38 Taowe'i kaowu o gandum uleano bhangka do'ohofiemo weo te'i so nosape'ao. 39 Hato nomentae sawino bhangka dowohamo wite, tamaka miina damande'aane bhaha'i witeno ae. Mpahinomo dowoha kolowa nopotate napano. Dadi'anomo patudhundo o bhangka dakumampo-kampoolie damotisoheemo ne na'a. 40 Kosasawi'ae habutano labu dototae maka dofosipulie weo te'i. Pada ana'a dolensemo habuta katapuno uli maka dofosampue. Dofoampemo dua pangaowa kapabelo neanomo nabusoha'iane kawea namohopee te napa. 41 Gaha'a delumpakimo bungino bhone, sampe bhangka mani notisohemo. Hopeno no'onta weo bhone bhe nakodiua miina, wanano nohansuru nohambita'iane ewo. 42 Wakutuu ana'a tantara'i dokopatudhu damongko mie netaangi maitu keana doleni maka dofilei. 43 Tamaka neangkando tantara gaono namosalamati Paulus. Dadi'anomo no'ele'aandamo. Notudumo mandeno lumenino dama'indulumo damunda we te'i maka damoni te wite. 44 Tapa mandeno lumenino notududamo damangka kundo daminta-mintaha ne dopi tawa ne kawengkano bhangka. Pedamo ana'a kosasawi mani tasalamatimo te wite.
1 Tasalamati kaowu te ka'oti'a, tapande'aanemo gaha'a liwuto ana'a dokonae liwutono Malta. 2 Miendo liwuto aitu netaa'i sepali'a lalondo ne insaodi. Andoa detampomo efi maka dosali'i kainsami taehana hampano noko'use bhe nohindi. 3 Paulus netawunaomo dua ha'a'ino sau maka notawue, gaha'a tanosibholamo se'ulu ule kobisa mba'inomo nohatoe kasodo. Ule amaitu lasao nosia limano. 4 Miendo liwu mohano ule nekantai ne limano Paulus, dopugau sapada-pada andoa ambado, "O mie aini tantumo mie kumapongko-pongkono, mahingga nosalamatimo we te'i, tamaka dewa Bhoosi'aono habu modai pae namolapae nadumadia." 5 Tamaka Paulus nokambesi ule maitu weo efi maka anoa miina nakaafa-afaa. 6 Kuna'endomo naoweo, bhaha'i tamba'omo natiwata komate-mateno. Tamaka nompona dofe'o-fe'ondoe, ingka gaha'a miina naoafaanea, nobhansulemo fekihindo. Ambado Paulus maitu seemie kokalabhiano peda dewa. 7 Ne owando na'a nandoo wite fehebua'ano mowano liwuto aitu, neano Publius. Anoa notahima metaa kainsami tabutu we lambuno bhe no'ondofa kainsami sampe tolu oleo. 8 Ne na'a amano Publius nendole-ndole'ao saki. Sakino nosodoe bhe nedea'ao hea. Paulus nopesuaki bolokuno, nosambahea'ane poowa notei limano te wawono maka nofeka'osae. 9 Pada kadhadhia ana'a domaimo dua mie mosaki sigao'ano ne liwuto aitu maka andoa nofeka'osada dua. 10 Nobhahi kawa'aondo mba'inomo dofosibhala kainsami, pakade hato tabhose, dowa'a kainsami sabhaha nefaraluu mani we sala. 11 Nokapo tolu wula tahunsamo liwuto aitu tasawi ne bhangka bhalano mai'aono we kotano Aleksandria. Kosekawanta'ae wulano bhaha bhangka ana'a nolabu ne liwuto aitu. Katandaino bhangka aitu nepake gambarano dewa Lopo (Kastor bhe Poluks). 12 Insaodi taangka kotano Sirakusa, ne itu talabu tolu oleo. 13 Tamai'ao ne itu tasoha-sohakimo ka'oti'a, ampa we kotano Regium. Nomentae nofindamo kaweano salata maka nopooli neefua tahatomo we kotano Putioli. 14 Ne itu tapo'awa-awamo bhe seemie hodua umati marasaeano ne Yesus. Hampano dosali'i kainsami, taeate-atemo bhe andoa ampa fitu oleo. Pada ana'a tapansuhumo we kotano Roma. 15 Bhahitie marasaeano we watu dofetingkemo bhihita mani sampe domai dosumpui kainsami we Daoano Apius bhe Kabutu'a Tolu Onuno. Nowoha kaowu andoa, Paulus nefoampemo katumpuno lalo ne ELOHIM bhe notangkamo lalono. 16 Sahato mani we Roma, Paulus do'unda'aane naeate nomoisa ne lambu kabutu'ano bhe seemie tantara dhumaganie. 17 Nopooli tolu oleo we Roma, Paulus nosali'imo neangka'indo miendo Yahudi ne itu. Dohompu kaowu nopugaumo ambano, "Bhahitie'iku, idi ini miina akoka'alaa naetaa ne saliwuntoomu naetaa ne adhatindo kamungkula'intoomu, tamaka dohako kanau we Yerusalem, maka doowa kanau ne limando miendo Roma. 18 Pada dofee-feena kanau, patudhundo damolapa kanaumo, hampano miina sepali'a bhe ka'alakua mantasi'ano so katipongko'aku. 19 Tamaka miendo Yahudi doewa kansuhu, dadi'anomo kao-kaomo dofusuhu kanau a'ende ne Omputo Kaisar. Ampamo kaowu miina akopatudhu asumungku'ao saliwuku. 20 Katisali'i'amiumo apoindalo apo'awa bhe apuga-pugau bhe hintimiu, kapa'amo katihante'aku ini hampano Omputo Fosalamatino nentaa-ntaando miendo Israel." 21 Tamaka tadotobhoosi ambado, "Ingka miina tae'awa suha mai'aono we Yudea metula-tula'aono hintu ini, miina dua bhe mie humatono sumambili modaiko. 22 Ampamo kaowu tapoindalo tametingke ne wutomu peda ae fekihimu itu, kapa'amo tapande'aane kafoguhu aini dobansie ne amai onuno liwu." 23 Pada ana'a detempomo so dapo'awa-awa'ao. Nohato tempono dobhahi sepali'a maino we kabutu'ano. Paulus nofohatoanda bhe notalesaandamo peda amai Kafopahinta'ano ELOHIM notanda ne Kitabino Musa bhe Kitabindo ana-anabii. Anoa no'ule-ulei'e lalono so damarasaea'ao ne Yesus, notanda hangkowine ampa nohondo oleo. 24 Nandoo marasaeano ne pugauno, tamaka nandoo dua tapa marasaeano. 25 Tadopogaa-gaamo miina nase'ise fekihindoa. Tamaka Paulus nandoo dua nofohatoda peda ini, "Nokotu'umo daanumo bhoasaono Rohino ELOHIM ne awua'intoomu nefosampeno anabii Yesaya, 26 'Kalamo ne liwu aini maka fohatoda, 'Hintimiu safeti-fetingke, tamaka pae melosangiomua, sawoha-woha tamaka pae konipande'ao'omua. 27 Kapa'amo totono lalondo mie andoa ini nofekontumo, tingalando nopo'opimo, matando nopilomo. Kanandoo'ano peda ana'a keana dofowoha'ao matando, keana dofofetingke'ao tingalando, keana dua delosangi'ao totono lalondo keana dodoli ne Idi ameka'osada.' ' 28 Dadi'anomo tabeano mande'aaneomu putae kasalamati mai'aono ne ELOHIM ini damohatoandae bansano liwu sigao'ano suano Yahudi maka andoamo so metingkee." 29 Sapadano nopugau peda na'a miendo Yahudi dosulimo bhe dopotaga-tagali sapada-pada andoa. 30 Paulus neate ne lambu kasewa'ano haa ta'u kaomponanoa. Sabhaha mie humatoe notahimada ne itu. 31 Mentalea-mentalea nokado nefolele bhihita Kafopahinta'ano ELOHIM bhe nofofoguhu'ao kafoina'uno Ompu Yesus Kristus, miina bhe umonto-ontomiea.
1 Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus, palima-limano Kristus Yesus. Idi nobhasi kanau ELOHIM aembali rasulu bhe nofekopu'uni kanau aefolele Bhihita Metaa mai'ao ne ELOHIM. 2 Bhihita Metaa aini toka nofodhandiane ELOHIM mpini wawono noangka ne suahando ana-anabiino tibuhino weo Kitabi. 3 Bhihita Metaa aini nopulao'ao Anano ELOHIM, Yesus Kristus Ompuntoomu. Peda seemie manusia, nolente mai'ao ne sampu'ano omputo Daud. 4 Tamaka Rohino ELOHIM nofotiwohae putae Anoa Anano ELOHIM, nokokuasa hampano nowanu mai'ao ne mate. 5 Noangkamo dua ne Yesus Kristus, insaodi ini tae'awa rahamati taembali rasulu so mowano sabhaha bansano liwu suano Yahudi damarasaea bhe daeangka ne Kristus, somo katifekalabhia'ano. 6 Nepulao'aoku sabhaha bansano liwu, ingka nopesuamo dua hintimiu . Hintimiu nobhasikomoomu ELOHIM se'iseomu bhe Yesus Kristus. 7 Suha aini so hintimiu meateno we Roma, nemoasi'aono ELOHIM, toka nebhasino membaliomu umatino mongkilono. Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus. 8 Ametompuna'iane amoampe katumpuno laloku ne ELOHIM nesombaiku noangka ne Yesus Kristus hampano kosasawimiu itu. Ingka bhihitano kaparasaeamiu ne Yesus Kristus nokolelemo ne kosedhunia'ae ini. 9 Taenomo asambahea sadhia dua afe'ulaikoomu. Wutono ELOHIM sakusiino pugauku ini. Ingka Anoamo nefeompuni'iku sampuu-mpuuno laloku weo folele'ano Bhihita Metaano Anano. 10 Weo sambaheaku sadhia aesalo mpuu sio-siomo ane napokantibha bhe kapoindalono ELOHIM, nasewakutuu asumalawa amai a'umondokoomu. 11 Nokamba mpuu laloku apo'awa bhe hintimiu, neanomo naembali adumawuangkoomu dua kabarakatino Rohino ELOHIM so namatangka'ao kaparasaeamiu. 12 Patudhuku, naembali dapofekatangkaomu: kaparasaeamiu namekatangka kanau, kaparasaeaku namekatangka hintimiu. 13 Bhahitie'iku! Gaoku mande'aaneomu putae nentuhumo akopatudhu amai a'umondokoomu, tamaka ta'ampamo aitu sadhia bhe kapaleiku. Gaoku mpuu kahadhaaku ne olotamiu itu nakohasili dua peda ne bansano liwu suano Yahudi we liwu sigao'ano. 14 Kapa'amo idi ini teteweimo aefolele Bhihita Metaa, tapedamo mie kodosano. Akodosa naetaa ne bansano liwu ko'adhatino, naetaa ne tapa ko'adhatino, naetaa ne mie kosikolano, naetaa ne tapa kosikolano. 15 Dadi'anomo apoindalo mpuu aefolele Bhihita Metaa ne hintimiu dua meateno we kotano Roma itu. 16 Miina aoambanoanea Bhihita Metaa, hampano aini o kuasanomo ELOHIM mosalamatino sabhaha mie marasaeano, kabhao-bhaono miendo Yahudi maka bansano liwu sigao'ano dua. 17 Kapa'amo weo Bhihita Metaa na'a notiwohamo kaangka'ando manusia so datitahima'ao peda mie banara ne ELOHIM. Kaangka'a ana'a notanda ne kaparasaea, nopuli ne kaparasaea. Kapa'amo nandoo tibuhino weo Kitabi peda ini, "Mie netahimano ELOHIM peda mie banara hampano kaparasaeano, anoamo itu so me'awano dadi." 18 Nomai'ao te surugaa ELOHIM nofotiwoha amahano ne sabhaha dhosa bhe habu modaindo manusia. Weo podiu modaindo desongkowi kabanara. 19 Sabhaha so nepande'aono manusia pokai'ano bhe ELOHIM ingka nentaleamo sepali'a so andoa, kapa'amo padamo nofotiwohaandae wutono ELOHIM. 20 Mpini pakatifokonandoono dhunia, o manusia dolosangiemo mpuu putae Anoamo kotu-kotu'u ELOHIM Kaseemie-mie'ano bhe kuasano miina nakotompaa suhue dhamani. Sifatino ELOHIM ini miina natiwohaa, tamaka notipande'aomo ne sabhaha nefokonandoono. Dadi'anomo manusia miina dakotingkua damokantibha wutondo. 21 Mahingga manusia dopande'ao ELOHIM, miina damosibhalae peda ELOHIM bhe miina dua natumumpua lalondo ne Anoa. Bhahamoa tadofekihi sumia-sia'ano sampe totono lalondo kumabhohe-bhoheno nohohondomo. 22 Doabhi wutondo dopandemo, gaha'aitumo dobhohe. 23 Nesombaindo suanomo ELOHIM kumalabhiano pata mosoosalino, tamaka dololianemo sabhaha patung mekatuino manusia, o ka'uhi lumola, o kadadi fatombali'ano a'e tawa o kadadi sumolano ne wite. 24 Kanandoo'anomo ELOHIM nofolapasadamo nokuasaida kapoindalondo daehabu podiu hamesa, sampe tadopokada-kadaelesa'aomo mbadhando sapada-pada andoa. 25 Kabanarano ELOHIM dololianemo kabuangka. Andoa miinamo dasumomba tawa dameompu ne Fofokonandoono, tamaka ne mahaluku kafokonandoo'ano. Gaha'aitumo mantasi'ano mpuu tabeano Fofokonandoono so nefosibhala suhue dhamani. Amin. 26 Hampano diundo manusia peda na'a, ELOHIM nofolapasadamo ne nafusuu timoambano'aono. Hobhine'i miinamo dapopoindalo bhe mo'ane peda kaneano tamaka dololiane kanea pata mantasi'ano sampe dopomoo-moodofi sapada-pada hobhine. 27 Pedamo dua aitu o mo'ane'i miinamo dapomoodofi bhe hobhine peda kaneano, tamaka notolaumo ka'ende-endeno nafusuundo ne mo'ane bhaindo, sampe dehabu timoambano'aono sapada mo'ane. Dadi'anomo de'awamo kahukumu mantasi'ano posahataa'ano bhe habu modaindo maitu. 28 Andoa donamisi wutondo miinamo namaruluua damekihi ELOHIM, maka tanofolapasadamo ne sabhaha fekihi tapa kofahalaano sampe dohabumo tapa mantasi'ano. 29 Totono lalondo nopono'aomo sabhaha modai'ano, podiu pata metaa'ano, o kakadau-dau, pokondu-kondua'ao lalo, nafusuu dafopongko, pogiha-giha'a, kabhohe-bhohe'i bhe fe'ili dadumai-dai mie bhaindo. 30 Andoa sadhia dokamuntu-muntu'ao mie bhaindo, dofekabuhumo neando mie bhaindo, dobansimo ELOHIM, miina daepande'ao ulu'a, dembalimo kalangke diu, dosangke-sangke wutondo, dopandemo de'ondofi akala bu'ou so dahumabu modai'ao, bhe miinamo damosibhala kamungkulando. 31 Fekihindo notisongkomo, podhandindo miinamo damintahakiea, nopulimo kanini kaasindo, bhe miinamo dua naobhela lalondo ne mie bhaindo. 32 Andoa dopande'aane weo pahintano ELOHIM, mie humabuno bhahi-bhahi'ae maitu nopantasimo damongkoe. Tamaka mahinggamo peda ana'a, tadohabumo kansuhu, bhahamoa dopoindaloe dua ane dohabue mie bhaindo.
1 Dadi'anomo hintimiu manusia, la'ae bhahaa hintu itu sampe fo'ala manusia bhaimu? Ane fo'ala mie bhaimu, gaha'aitu podiumu pedamo dua andoa, ingka bhotusi dua wutomu! Sampe miinamo bhe tingkunoa potundu'ao wutomua. 2 Ingka dopande'aaneomu, ane ELOHIM nebhotusi mie mehabuno sabhaha ka'ala sa'ituini, kabhotusino no'adhili. 3 Hintimiu manusia humabuno dua peda habundo mie nefo'alamiu itu, bhahaa kuna'emiu lumapaomu ne kahukumuno ELOHIM? 4 Mepandaaneomu gaha'a kataano lalono ELOHIM pontalabhi-labhino, kakosabahano bhe kakowaweno lalono ne hintimiu? Miina mande'aanemoomu bhahaa putae kataano lalono ELOHIM nokopatudhu namatokoomu so metompa'ao dhosamiu maka dumoliomu ne ELOHIM? 5 Tamaka hampano katu'ano fotumiu bhe mokiidoomu metompa'ao dhosamiu, ingka metapi-tapimoomu kabhieno kahukumu so netahimamiu, nahumato oleono ELOHIM namekako'ula amahano bhe namondawu kabhotusino umadhilino. 6 Kapa'amo ELOHIM nama'ao manusia seemie-seemie naposahataa bhe habuno. 7 Nama'ao dadi suhue dhamani ne mie kumampuu-mpuuno humabu metaano hampano de'ondofi dadi tapa binasano, dadi kumalabhia bhe dadi tifosibhala. 8 Tamaka mie mosibhalano kaowu wutono, tapa meangkano ne kabanara bhe tanoangka-angkamo modai'ano, andoa dae'awa amahano bhe kahukumuno ELOHIM. 9 Sasuka mie humabu modaino nakumangkanaida kasabha bhe kakadee-dee, natumanda ne miendo Yahudi, bhe bansano liwu sigao'ano dua. 10 Tamaka sasuka mie humabu metaano dae'awa kakalabhia, kafosibhala bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM, natumanda ne miendo Yahudi, bhe bansano liwu sigao'ano dua. 11 Kapa'amo ELOHIM miina napo'ala-ala'anda manusia. 12 Bansano liwu sigao'ano tapa mande'aono tubhono agama Yahudi tibuhino weo Kitabi, ane dokodhosa nabhotusida ELOHIM dabinasa, tamaka kabhotusi ana'a paise naengkoha ne tubhono agama Yahudi. Tamaka sabhaha mie mande'aono tubhono agama Yahudi maitu, ane dokodhosa tetewei nabhotusida ELOHIM naengkoha ne tubhono agama aitu. 13 Kapa'amo suano mie metingkeno tubhono agama Yahudi banarano te wiseno ELOHIM, tamaka mie dhumalangino tubhono agama maitu so netahimano ELOHIM peda mie banara. 14 Tubhono agama Yahudi miina damande'aanea bansano liwu sigao'ano. Ampamo kaowu ane habundo nomai'ao weo totono lalondo nopokantibha bhe tubhono agama Yahudi, ingka nokoma'ana totono lalondo nembalimo tubhono agama so andoa, mahinggamo sakotu'uno miina damande'ao tubhono agama Yahudi. 15 Ne podiundo notiwohamo putae pahintano tubhono agama Yahudi notibuhimo weo totono lalondo. Totono lalondo kumatanga-tangano nembalimo dua bukutii, siga'a nofo'alada, siga'a nofokantibhada fekihindo. 16 Nadamo aini so kumadhadhia'ano nahumato oleono ELOHIM nabhotusi sabhaha tifebuni'ano weo totono lalondo manusia, namangka ne Yesus Kristus. Aini noposahataamo bhe Bhihita Metaa nefosampeku itu. 17 Hintimiu mabhino wutomiu miendo Yahudi, ingka pasandeomu ne tubhono agama Yahudi bhe sangke-sangke wutomiu hampano hintimiu umatino ELOHIM. 18 Kapoindalono ELOHIM pande'aanemoomu, pande'aanemoomu dua po'ala'ao'omu metaa'ano bhe modai'ano, kapa'amo dofoina'ukoomu mai'ao ne tubhono agama Yahudi. 19 Hintimiu parasaea'omu mpuu membalimoomu mie metondano kabunto, membalimoomu dua kantalea so mie meateno weo kahohondo. 20 Hintimiu mefoina'uomu mie mobhoheno, mefoguhuomu mana'ino, hampano tubhono agama Yahudi netahimamiu nosangka'aomo sabhaha kapande bhe kabanara. 21 Dadi'anomo hintu mefoina'uno mie bhaimu, noafa gaha'a miina moina'u'ao bhe wutomu? Hintu fotangahino pae daosibua, noafa bhahaa wutomu mosibu'ao? 22 Hintu fofoguhuno pae damonsulea, noafa wutomu monsule'ao? Bansie'omu desombai barahala, noafa gaha'a merampasi'ao'omu sabhaha bara weo lambu katisombai'ano barahala maitu? 23 Hintimiu sangke-sangke wutomiu hampano tahimae'omu tubhono agama Yahudi, noafa gaha'a fekandidikiomu ELOHIM hampano miina mangkafiomu pahintano itu? 24 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda ini, "Dhohono hintimiu neano ELOHIM dofeka'aebue sabhaha bansano liwu." 25 Kasuna daanumo nokofahalaa, sumanomo dhalangie'omu tubhono agama Yahudi; tamaka ane pae dhumalangie'omu miina sepali'a bhe fahalaanoa, tapototomoomu bhe mie pata nesuna. 26 Ane seemie suano Yahudi tapa nesuna nodadi noangkafi pahintano agama Yahudi, ingka ELOHIM noabhiemo dua mie nesuna. 27 Ane nada itu, mie tapa nesuna tamaka dhumalangino tubhono agama Yahudi tetewei damo'alakoomu. Kapa'amo hintimiu miendo Yahudi tahimaemoomu kasuna bhe tubhono agama tibuhino, gaha'aitu kangkala'ie'omu. 28 Miendo Yahudi sakotu'uno, suano mie meangkafino sabhaha kaneando Yahudi; pedamo dua mie nesuna sakotu'uno, suano kaowu kasunano mbadha doangkafi kaneando Yahudi. 29 Tamaka miendo Yahudi sakotu'uno, miina natiwoha ne mbadhano, tamaka ne totono lalono. Pedamo dua kasuna sakotu'uno, suano kasunano mbadha doangkafi tubho tibuhino, tamaka kasunano totono lalo nehabuno Rohino ELOHIM. Mie pedando aitu naetahima kapudhi mai'ao ne ELOHIM, suano mai'ao ne manusia.
1 Ane peda na'a, o ae bhahaa kakalabhiando miendo Yahudi? O ae bhahaa fahalaano kasuna? 2 Ingka nobhahi sepali'a, tanofegiu. Katanda'ano ne miendomo Yahudi katiposahuna'ao'ano bhoasaono ELOHIM. 3 Tamaka peda a'e bhahaa? Ingka nandoo miendo Yahudi tapa marasaeano bhe tapa tumaino lalo ne ELOHIM. Bhahaa pata kaparasaeando bhe kataino lalondo na'a namosali dua kataino lalono ELOHIM? 4 Ingka teteweimo paise, kapa'amo tabeano damande'aane ELOHIM sadhia nobanara, tamaka kotika manusia liwuno paha. Ana'a noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda ini, "Naetaa sabhaha nekobhoasa'aomu nakobukutiimo kakotu'uno, ane dasumangkatiko tetewei fotalo." 5 Tamaka ane ka'adhilino ELOHIM sedhulu'a kantaleano hampano habu modaintoomu, kaowu damugau'omu nada amai bhahaa? (Pugauku ini aangkafi kaowu fekihindo manusia.) Bhahaa damugau putae ELOHIM miina na'umadhilia ane namondawu kaita kahukumuno? 6 Ingka teteweimo paise. Kapa'amo ane ELOHIM pae na'umadhilia, nada amai nabhotusi dhunia ini? 7 . Ampamo kaowu ane hampano pahaku kabanarano ELOHIM dhulu kantalea sampe kakalabhiano dhulu katifosibhala, noafa'ao dua ELOHIM nabhotusi kanau peda mie kodhosa? 8 Noafa dua pae naembali'ao damugau'omu, "Mehabu kaitaomu modai'ano so notiwoha'ao kataa." Daanumo nandoo umumbu kanau apugau peda ana'a, tamaka mie mugauno medando na'a nopantasimo nahumukumuda ELOHIM. 9 Kaowu pedamo ae bhahaa intaodiomu miendo Yahudi? Dofoliuda intaodi ini bhahaa bhe bansano liwu sigao'ano? Ingka miina! Sa'ituini pada afetanaanda, naetaa miendo Yahudi naetaa bansano liwu sigao'ano saneamo deate weo kuhumano dhosa. 10 Kapa'amo weo Kitabi notibuhi peda ini, "Miina bhe mie banara, maumo naseemie. 11 Miina bhe kofekihino, miina bhe umondofino ELOHIM. 12 Kosasawindo manusia dekapingkamo kaangka'ando, miinamo dakofahalaa'a, miina bhe humabu metaano, maumo naseemie. 13 Kagodu-godundo pedamo kobuhu ngkamanga-manga, lelando sakabhohe-bhohe'i, wiwindo tapedamo ule kobisa. 14 Wobhando sabhata-bhatata fodai-daino. 15 A'endo nehimba nobhingkala so damotuhu'ao heando bhaindo. 16 Ne amai kaangka'ando deowa kahansuru bhe kakadee-dee. 17 Kaangka'ano pometaa miina damande'aanea. 18 Mie pedando maitu miina bhe kate'ia ne ELOHIM." 19 Tamaka dopande'aaneomu bhahi-bhahi'ae tibuhino weo Kitabino tubhono agama Yahudi mbali mie dumadino weo tubhono agama na'a. Pedamo ana'a kosasawindo manusia paemo dakowobhaa, kapa'amo kosedhunia'ae ini nabhotusie ELOHIM. 20 Hampano bhe naseemie miina bhe netahimano ELOHIM peda mie banara mba'inomo nodhalangi tubhono agama Yahudi; tamaka hampano nandoo tubhono agama maitu manusia dopande'ao wutondo dokodhosa. 21 Tamaka ampa aitu ELOHIM padamo nofosusu'ao kaangka'a so datitahima'ao peda mie banara, o kaangka'a tapa pokai'ano bhe tubhono agama Yahudi. Gaha'aitu kaangka'a ana'a daanumo dosambilie dua weo Kitabino anabii Musa bhe Kitabindo anabii sigao'ano. 22 Kafotahima'ano ELOHIM peda mie banara na'a noangka weo kaparasaea ne Yesus Kristus. Kaangka'a aini notilengka so kosasawindo manusia, hampano manusia miina dapo'ala-alaa. 23 Kapa'amo kosasawindo manusia sanea dokodhosa, miina dahumato ne kakalabhiano ELOHIM. 24 Hampanomo kaowu rahamatino ELOHIM, manusia notahimada ELOHIM peda mie banara noangka ne Kristus Yesus fobebasino. Rahamati aini o kawa'ao pata ko'oli. 25 ELOHIM padamo nofotantue putae Yesus nembali kapopanga mosalino amahano ELOHIM, noangka ne tuhuno heano. Kapometaa na'a datumahimae ane damarasaea ne Yesus. Aini nohabue ELOHIM so notiwoha'ao ka'adhilino, kapa'amo padamo nosabahakie sabhaha dhosando manusia endefi'ini, patamo katihukumu'ando. 26 Tamaka ampa aitu ELOHIM nobhotusiemo dhosando manusia so notiwoha'ao ka'adhilino, neanomo nentalea'ao putae Wutono nobanara bhe nofobanara manusia marasaeano ne Yesus Kristus. 27 Ane peda ana'a naembali bhahaa o manusia dasumangke-sangke wutondo ? Ingka pae naembalia. Tamaka noafa pata kaembali'ano? Mba'inomo habunto bhahaa? Ingka miina. Bhahi-bhahi'ae nengkoha kaowu ne kaparasaea . 28 Kaopuli'ano manusia dotahimada ELOHIM peda mie banara hampano kaparasaeando, suano mba'inomo dodhalangi tubhono agama. 29 Bhahaa ELOHIM maitu o ELOHIMndo kaowu miendo Yahudi? Suano dua ELOHIMndo bansano liwu sigao'ano? Ingka anoamo, ELOHIMndo dua bansano liwu sigao'ano. 30 ELOHIM ingka Kaseemie-mie'ano, dadi'anomo Anoamo tumahimano miendo Yahudi peda mie banara hampano kaparasaeando, Anoamo dua tumahimano bansano liwu sigao'ano peda mie banara hampano dua kaparasaeando. 31 Ane peda na'a bhahaa nokoma'ana hampano doparasaea kaowu ne Yesus Kristus, do'ohoemoomu tubhono agama Yahudi? Ingka miina! Bhahamoa tanodhulu dofosibhalae.
1 Kaowu ane dasumambili Abraham awuantoomu, damugau'ao ae? 2 Ane ibahano katitahima'ano Abraham ne ELOHIM nengkoha ne habuno, tantumo bhe tingkuno so nasumangke-sangke'ao wutono. Gaha'aitu miina bhe tingkuno nosangke-sangke wutono ne wiseno ELOHIM. 3 Kapa'amo notibuhi weo Kitabi, "Abraham noparasaea ne ELOHIM, maka hampano kaparasaeano na'a ELOHIM notahimae peda mie banara." 4 Mie kumahadhaano ne'awa ponambo, tamaka ponambono maitu miina dakumonae o kawa'ao, hampano ingka o hakunomo. 5 Tamaka ane bhe mie tapa kumahadhaano, ampamo kaowu noparasaea ne ELOHIM tumahimano mie modai peda mie banara, maka mie ana'a notahimae ELOHIM peda mie banara hampano kaparasaeano. 6 Pedamo dua Daud, nokonada dokodawua mie netahimano ELOHIM peda mie banara, miina nalumentu habundoa. 7 Ambano Daud, "Nokodawua mie ti'amponino sabhaha habu modaino, tifosalino sabhaha dhosano. 8 Nokodawua mie ane dhosano miina nalumentue ELOHIM." 9 Bhahaa wambano dawua ini mbali kaowu mie nesuna, tawa mbali dua ne mie tapa nesuna? Ingka padamo tapugauane sa'ituini, Abraham notahimae ELOHIM peda mie banara hampano kaparasaeano. 10 Saneafa bhahaa, ELOHIM notahimae peda mie banara? Padamo nesuna bhahaa miina'o? Ingka miina'o naesuna. 11 Kasuna maitu notahimae peda sehonda tanda, o bukutii motangka putae ELOHIM notahimae peda seemie banara hampano kaparasaeano. Gaha'aitumo ingka miina'o naesunaa, noparasaeamo. Pedamo ana'a Abraham nembalimo amando kosasawindo mie tapa nesuna marasaeano, neanomo ELOHIM natumahimada peda mie banara. 12 Abraham nembali dua amando mie marasaeano toka nesuna, sumanomo miina kaowu daesuna tamaka dotapi koina'ano kaparasaeano Abraham awuantoomu, tiwohano wakutuuno miina'o naesuna. 13 ELOHIM nopodhandi ne Abraham bhe sampu'ano nama'anda dhunia ini somo fehebua'ando. Dhandi aini nobhoasaane ELOHIM suano mba'inomo Abraham noangkafi tubhono agama Yahudi, tamaka hampano kaparasaeano, sampe ELOHIM notahimae peda seemie banara. 14 Ane so tumahimano dhandino ELOHIM ampamo kaowu mie dhumalangino tubhono agama Yahudi, ingka nosia-siamo kaparasaea ne ELOHIM, pakade dhandino ELOHIM maitu miinamo nakofahalaa'a. 15 Tubhono agama Yahudi neowa amahano ELOHIM, tamaka ane pae bhe tubhono agama, pae dua bhe nekangkala'ia. 16 Kanandoo'anomo dhandino ELOHIM nengkoha ne kaparasaea, neanomo naentalea putae dhandi maitu o kawa'aono ELOHIM bhe tetewei nokantaa-ntaa so kosasawindo sampu'ano Abraham, suano kaowu so mie dumadino weo tubhono agama Yahudi, tamaka so kosasawindo mie dumadino weo kaparasaea, peda kaparasaeano wutono Abraham. Ingka anoamo awuanto kosasawintoomu ini. 17 Weo Kitabi notibuhi, "Hintu asangkeko so amando bansano liwu bhahi." ne wiseno ELOHIM neparasaeano. Anoamo ELOHIM mefodadino mie mate, Anoamo dua tanokobhoasaomo maka tapa ndumandoo'ano tanosinandoo'amo. 18 Abraham noparasaea bhe noposahuna'ao kansuhu mahinggamo kao-kaomo kaposahuna'aono paemo nako'ula. Panda-pandano nembali amando bansano liwu bhahi peda tibuhino weo Kitabi, "Sampu'amu daembali bansano liwu bhahi." 19 Ne na'a Abraham nopande'aanemo paemo nakosampu'aa, kapa'amo mbadhano nonalemo, ma'omo mo'ono ta'u. Pedamo dua Sara, mieno lambuno maitu, ingka nokekelemo tieno. Tamaka kaparasaeano Abraham miina naokongkoa. 20 Anoa miina napoibhahaa ne dhandino ELOHIM, sadaa-daa'e kaparasaeano. Bhahamoa tanodhulu kamatangkano kaparasaeano bhe nofekakalabhia ELOHIM. 21 Anoa noparasaea mpuu putae ELOHIM nokokuasa namekako'ula nedhandi'aono. 22 Kanandoo'anomo Abraham notahimae ELOHIM peda seemie banara. 23 Wamba "Notahimae ELOHIM peda seemie banara" notibuhi suano kaowu so wutono Abraham, 24 tamaka notibuhi so intaodiomu dua. Ingka intaodiomu nafotahima dua ELOHIM peda mie banara, hampano doparasaea'omu ne Anoa mowanuno Yesus Ompuntoomu mai'ao ne mate. 25 Anoamo mada neowa ne limando fopongkono dhohono dhosantoomu, tamaka padamo dua nofowanue ELOHIM mai'ao ne mate so naembali'ao dasumuli dapometaa bhe ELOHIM.
1 Dadi'anomo, hampano ELOHIM notahima kaitaomu peda mie banara mba'inomo kaparasaeantoomu, maka ampa aitu intaodiomu dopometaamoomu bhe ELOHIM, noangka ne Yesus Kristus Ompuntoomu. 2 Noangka ne kaparasaeantoomu ne Yesus Kristus ini, intaodiomu de'awamoomu dua kaangka'a dopesua weo kalibuno rahamatino ELOHIM, kaeate'antomo ampa aitu. Nowula lalontoomu weo posahuna'ao daeala dawu weo kakalabhiano ELOHIM. 3 Suano kaowu ta'ana'aa, tamaka nowula dua lalontoomu weo kakadee-deentoomu, kapa'amo dopande'aane o kakadee-dee neowa kakosabaha dopotaami. 4 Kakosabaha dopotaami neowa katangkano lalo ti'akui, katangkano lalo ti'akui neowa posahuna'ao. 5 Posahuna'ao aini paise nafofekandidiki lalo, kapa'amo totono lalonto nopono'aomo kanini kaasino ELOHIM. Kanini kaasi ini noowae Rohino ELOHIM toka newa'aono ne intaodiomu. 6 Wakutuuno miina dakonipooliomua, ne tempo toka nefotantuno ELOHIM, Kristus nomate so intaodiomu mie modai. 7 Kapa'amo miina naomudaa seemie namate'ao mie banara, mahinggamo bheanea nandoo dua so mokadono namate'ao mie metaa. 8 Tamaka ELOHIM nofotiwohamo kanini kaasino ne intaodiomu peda aini: Kristus nomate so intaodiomu wakutuuno nandoo dokodhosaomu. 9 Aitu intaodiomu nofotahimamo ELOHIM peda mie banara hampano tuhuno heano Kristus, maka teteweimo dua mada kaowu dasumalamati mai'ao ne amahano ELOHIM hampano Kristus. 10 Wakutuuno nandoo dopomodai'omu bhe ELOHIM, Anoa nopometaa kaita noangka ne mateno Anano, mangke-mangkemo aitu padamo dopometaa'omu, ingka teteweimo namosalamati kaita noangka ne dadino Anano. 11 Suano kaowu ta'ana'aa. Nowula dua lalontoomu mba'inomo nehabuno ELOHIM mangkano ne Ompuntoomu Yesus Kristus, hampanomo Anoa intaodiomu dopometaa bhe ELOHIM ampa aitu. 12 O dhosa nopesua we dhunia ini hampano seemie manusia, nomai'ao ne dhosa nopesua dua mate, maka o mate nokangkanai kosasawindo mie, mba'inomo kosasawindo manusia dokodhosamo. 13 O dhosa nonandoomo we dhunia mpini miina'o nahumato tubhono agama Yahudi. Ampamo kaowu o dhosa maitu miina natilentua, hampano miina bhe tubhono agama so nekangkala'i. 14 Mahinggamo peda ana'a, notanda ne dhamanino Adam tanohatomo dhamanino Musa, manusia nokuasaida mate. Mahinggamo mie tapa mekangkala'ino pahinta peda nehabuno Adam, nokuasaidamo dua mate. Adam ini sandahanomo dua seemie so humatono malusi anoa. 15 Ampamo kaowu ka'alano Adam miina napototoa bhe kawa'aono ELOHIM. Hampano ka'alano seemieno maitu, manusia bhahino nokangkanaidamo mate, gaha'aitu neowano seemieno nopobhansule sepali'a: noangka ne manusia Yesus Kristus ini ELOHIM nofosampu rahamatino bhe kadawuno pontalabhi-labhino ne manusia bhahino. 16 Kawa'aono ELOHIM ini miina napobandingia bhe dhosa nehabuno seemieno maitu. Dhosano seemie manusia maitu neowa kabhotusi bhe kahukumu, tamaka nopalusi mie bhahi dehabu ka'ala, nohatomo kadawuno ELOHIM meowano katitahima'antoomu peda mie banara. 17 Hampano dhosano mie seemie, o mate nokokuasa ne manusia dhohono pokai'ano bhe mie aitu. Ingka nopobhansule sepali'a losano nehabuno manusia seemieno, Yesus Kristus. Kapa'amo noangka ne Yesus Kristus, dotahimamoomu rahamatino ELOHIM pontalabhi-labhino bhe kawa'aono notahima kaita peda mie banara sampe dadumadi bhe dakokuasa ne dhunia ini. 18 Dadi'anomo dhohono ka'alano mie seemie kosasawindo manusia de'awa kahukumu, pedamo aitu hampano sehonda habu banara kosasawindo manusia notahimada ELOHIM peda mie banara, meowanomo dadi. 19 Hampano habuno seemie pata meangkano ne ELOHIM, manusia bhahino dembali mie kodhosa, pedamo dua aitu hampano habuno seemie meangkano ne ELOHIM, manusia bhahino datumahimada nada mie banara. 20 Katifosampu'ano tubhono agama Yahudi, neanomo manusia damande'ao lalondo putae ka'alando dhulu kabhahi. Ampamo kaowu sedhulu'a kabhahino ka'alando manusia, sedhulu'a dua kapontalabhi-labhino rahamatino ELOHIM. 21 Kuasano dhosa noangka ne mate, tamaka ampa aitu rahamatino ELOHIM kokuasano hampano nofotahimamo peda mie banara. Rahamatimo aini meowano dadi suhue dhamani namangka ne Yesus Kristus Ompuntoomu.
1 Kaowu ane peda ana'a damugau'omu nada amai bhahaa? Bhahaa daehabumo kansuhu dhosa neanomo rahamatino ELOHIM sedhulu'a kabhahino? 2 Ingka teteweimo paise! Ingka o dhosa miinamo nafokuasaia, tapedamo mie mate . Dadi'anomo nada amai dua dadumadiomu kansuhu weo dhosa? 3 Miina'o mande'aaneomu gaha'a putae wakutuuno dekadiu sarani kosasawintoomu ini dose'isemo bhe Kristus Yesus? Aini nokoma'ana dose'isemo bhe mateno Kristus. 4 Weo kakadiu sarani, intaodiomu domatemo bhe padamo dofokobuhu poowa bhe Kristus, neanomo tapedamo wutono Kristus dofodadie mai'ao ne mate hampano kuasano Amano kumalabhiano, intaodiomu dua dadumadi weo dadi bu'ou . 5 Ane dose'isemo bhe Kristus dopototoomu weo mateno, ingka tetewei dase'ise dua weo kawanu'ano mai'ao ne mate. 6 Ingka dopande'aanemo, kamanusianto ngkodau'ano dopongkoemo te sau salipu poowa bhe Kristus, neanomo kuasano dhosa ne mbadhanto nahumansurumo. Dadi'anomo paemo namobhatua kaita dhosa. 7 Kapa'amo la'ae momateno, ingka nobebasimo mai'ao ne dhosa. 8 Ane domatemoomu poowa bhe Kristus, maka doparasaea teteweimo dua dadumadi poowa bhe Kristus. 9 Kapa'amo dopande'aanemo, nopalusi kawanu'ano mai'ao ne mate, Kristus paemo namatea, ingka miinamo nakumuasai'e mate. 10 Mateno Kristus so dhosa, mateno na'a ingka sepaku kaowu ampa suhue dhamani; ampa aitu nodadi, maka nodadi so ELOHIM. 11 Dadi'anomo abhi wutomiu momatemoomu mai'ao ne kuasano dhosa, tamaka dadimoomu so ELOHIM weo kase'isemiu bhe Kristus Yesus. 12 Koemo unda'aaneomu o dhosa nokokuasa weo mbadha kasaramiu, keana sadhia angkafiomu kapoindalono. 13 Koemo owaomu katokano mbadhamiu ne dhosa, namakee so patudhu modai. Tamaka owa wutomiu ne ELOHIM peda mie madano mateno suli dodadi. Owaomu dua katokano mbadhamiu ne ELOHIM, neanomo namakee so dhumalangi'ao'omu kapoindalono. 14 O dhosa paemo naembali kafeompu'amiu, kapa'amo hintimiu miinamo masandeomu ne tubhono agama Yahudi, tamaka pasandeomu ne rahamatino ELOHIM. 15 Kaowu peda ae? Naembali bhahaa daehabu kansuhu dhosa, hampano ingka miinamo damasande ne tubhono agama Yahudi tamaka dopasandemo ne rahamatino ELOHIM? Ingka teteweimo paise! 16 Miina mande'aaneomua gaha'a, ane doowa wutondo ne seemie manusia so dadhumalangi'ao kapoindalono, ingka dembalimo bhatuano mie neangkafi maitu; bheanea dembali bhatuano dhosa meowano mate, bheanea dembalimo bhatua meangkano ne ELOHIM, meowano katitahima'anto peda mie banara. 17 Tamaka aitu foampe kaitaomu katumpuno lalo ne ELOHIM! Kapa'amo endefi'ini hintimiu daanumo membaliomu bhatuano dhosa, tamaka ampa aitu sampuu-mpuu lalomiu angkafimoomu kafoina'u metaa netahimamiu. 18 Hintimiu dofobebasikomoomu mai'ao ne dhosa maka membalimoomu bhatua so mehabuno kabanara. 19 Kaesambili'aku bhatua, aesandaha kaowu ne dadindo manusia se'o-se'oleo, kapa'amo nomahasai melosangiomu. Endefi'ini ingka owaomu katokano mbadhamiu membaliomu bhatuano sabhaha diu timohaku bhe patudhu modai meowano kadai. Tamaka ampa aitu owaomu katokano mbadhamiu membaliomu bhatua so mehabuno kabanara meowano dadi mongkilo. 20 Wakutuuno nofobhatuakoomu dhosa, miina'o bhe pokai'amiu bhe kabanara. 21 Wakutuu ana'a o laba ae bhahaa ne'awamiu? Ingka mpahinomo kaambanono ta'ampamo aitu. Kapa'amo kaopuli'ano sabhaha habu ana'a o mate. 22 Tamaka ampa aitu padamo dofobebasikoomu mai'ao ne dhosa maka membalimoomu bhatuano ELOHIM. Labamiu naeowaangkoomu dadi mongkilo, kaopuli'ano dadi suhue dhamani. 23 Ponambo netahima mai'ao ne dhosa ingka o mate, tamaka kawa'aono ELOHIM ingka dadi suhue dhamani weo kase'ise bhe Kristus Yesus Ompuntoomu.
1 Bhahitie'iku! Ingka apugau bhe mie mande'aono tubhono agama. Miina mande'aaneomua gaha'a putae sabhaha tubho no'atoro manusia ampa kaowu kawantano dadindo? 2 Ibahano seemie hobhine gumaano, weo tubhono kagaa ingka notitapu ne mo'aneno sasuhue dadino mo'aneno na'a. Ane mo'aneno nomatemo, ingka hobhine ana'a miinamo natitapua ne tubhono kagaa. 3 Tamaka ane mo'aneno nandoo nodadi, gaha'a hobhine aitu nogaa toha bhe mo'ane sigao'ano, ingka dokonae nomonsule. Ampamo kaowu ane mo'aneno nomatemo, hobhine aitu nobebasimo ne tubhono kagaa; mahinggamo nagumaa toha bhe mo'ane sigao'ano, miina namonsulea. 4 Pedamo dua hintimiu itu, bhahitie'iku. Hampano se'iseomu bhe mbadhano Kristus, momatemoomu mai'ao ne tubhono agama Yahudi . Ampa aitu membalimoomu fehebua'ano sigao'ano, fehebua'ano Kristus nefodadi mai'ao ne mate, neanomo dadintoomu nakofahalaa so ELOHIM. 5 Endefi'ini dodadiomu doangkafi kamanusiantoomu. Wakutuu ana'a katokano mbadhantoomu nokuasai'e sabhaha kapoindalo modai, dhohono nofolua'e tubhono agama Yahudi, sampe fahalaano ingka neowa mate. 6 Tamaka ampa aitu domatemoomu mai'ao ne tubhono agama Yahudi, dobebasimoomu mai'ao ne tubho fokuhumano. Ampa aitu intaodi dofeompu ne ELOHIM doangkafi tubho bu'ou, tubhono Rohino ELOHIM; miinamo damangkafi tubho ngkodau tibuhino weo Kitabi. 7 Kaowu damugau'omu nada amai? Bhahaa nokoma'ana tubhono agama Yahudi maitu nopototo bhe dhosa? Tantumo miina. Ane pae bhe tubhonomo agama Yahudi, ingka pae amande'aane medando ae nekonando dhosa. Miina dua amande'aanea medando ae nekonando kapoindalo modai, ane pae nofohato kanau tubhono agama Yahudi, "Koise mekapoindalo tapa membalino hakumu!" 8 Tamaka noangka ne tubhono agama maitu, o dhosa ne'awa kasalawa nefolua sabhaha kapoindalo modai weo totono laloku. Kapa'amo ane pae bhe tubhono agama, ingka o dhosa pae bhe nepoolinoa, kanggetumo nomate. 9 Endefi'ini adadi miina aepande'ao tubhono agama, tamaka sa'apande'ao pahintano agama, o dhosa tanosidadi'amo maka idi amatemo. 10 Apande'aomo laloku ingka tubhono agama kopatudhuno so meowano dadi, gaha'aitu meowanomo mate so idi. 11 Noangka ne pahintano agama maitu, dhosa ne'awa kasalawa nobhohe-bhohe'i kanau, bhahamoa noangka ne pahinta maitu nopongko kanau. 12 Tubhono agama Yahudi nomai'ao ne ELOHIM, dadi'anomo sabhaha pahintano netaa, nobanara bhe nongkilo. 13 Kaowu nokoma'ana bhahaa metaa'ano maitu neowa kanau mate? Tantumo miina! Ingka o dhosamo meowano mate, . O dhosa nepake kaowu metaa'ano na'a neowa kanau mate, neanomo sifatino dhosa nentaleamo. Pedamo ana'a noangka ne pahintano agama, nokobukutiimo ka'osano kadaino dhosa. 14 Ingka dopande'aanemo tubhono agama Yahudi nomai'ao ne Rohino ELOHIM, tamaka idi ini o manusia monale. Padamo doaso kanau aembali bhatuano dhosa. 15 Kapa'amo miina alumosangie podiuku: metaa'ano nepatudhuiku miina ahumabuea, gaha'a modai'ano nebansiku nehabukumo. 16 Ane ahabu tapa nepatudhuiku, nokoma'ana a'uumbetie putae tubhono agama Yahudi maitu netaa. 17 Ane peda ana'a, sakotu'u'ano suanomo idi humabue, tamaka o dhosa meateno weo totono laloku. 18 Kapa'amo apande'aane ne idi ini miina sepali'a bhe metaa'ano, patudhuku ne mbadha kamanusiaku ini. Nandoo kapoindalo metaa weo totono laloku, tamaka miina amoolie adhalangiea. 19 Miina ahumabu metaa'ano nepatudhuiku, tamaka ahabu modai'ano tapa nepatudhuiku. 20 Ane ahabu tapa nepatudhuiku itu, ingka suanomo idi tamaka o dhosa meateno weo totono laloku humabue. 21 Kapuliaono aeala tubho peda aini: ane patudhuku ahumabu metaa'ano, sadhia modai'ano tumangkumi kanau. 22 Totono laloku no'ia'ane tubhono ELOHIM, 23 tamaka ne katokano mbadhaku awoha tubho sigao'ano, poewangino bhe tubhono ELOHIM ne'akuino fekihiku. Panda-pandano idi ini kanggetumo notohongku kanau dhosa, kumuasainomo katokano mbadhaku. 24 Kadaino maka kolauku idi ini! La'ae bhahaa so mosalamati kanau mai'ao ne mbadha meowano mate ini? 25 Foampe kaitaomu katumpuno lalo ne ELOHIM, kasalamati aini noowae Yesus Kristus Ompuntoomu. Dadi'anomo peda aini koeateno dadiku ini: totono laloku nofeompu ne tubhono ELOHIM, tamaka mbadha kamanusiaku nofeompu ne tubhono dhosa.
1 Dadi'anomo ampa aitu mie se'iseno bhe Kristus Yesus paemo dahumukumudaa. 2 Kapa'amo noangka ne Kristus Yesus, tubhono Rohino ELOHIM meowano dadi padamo nofobebasikoomu mai'ao ne tubhono dhosa bhe mate. 3 O ae pata nepoolino tubhono agama Yahudi, hampano kanaleno mbadha kamanusia, padamo nohabue ELOHIM. ELOHIM notudu Anano wutono nokatu mbadha kodhosa nembali kapopanga metolosino dhosa. Pedamo ana'a ELOHIM nohukumu dhosa nepake mbadha kamanusia. 4 ELOHIM nohabu peda maitu neanomo sabhaha pahinta nebuhi weo Kitabino Musa kotu-kotu'u nasumangka weo dadintoomu. Kapa'amo intaodiomu miinamo dadumadi doangkafi kamanusiantoomu, tamaka dodadimo doangkafi kaatono Rohino ELOHIM. 5 Mie dumadino mangkafino kamanusiano dofekihi kansuhu kapoindalono mbadha, tamaka mie dumadino mangkafino kaatono Rohino ELOHIM, sadhia dofekihi kapoindalono Rohino ELOHIM. 6 Fekihino manusia nekuasaino kapoindalono mbadha neowa mate, tamaka fekihi nekuasaino Rohino ELOHIM neowa dadi bhe katohopono lalo. 7 Fekihino mie nekuasaino kapoindalono mbadha sapoewangi bhe ELOHIM, mba'inomo miina natumuhu ne pahintano ELOHIM. Mie medando aitu daanumo pae namoolia natumuhua ne ELOHIM. 8 Mie dumadino mangkafino kapoindalono mbadha pae damoolia dameka'ia lalono ELOHIM. 9 Tamaka hintimiu ingka miinamo dumadiomu angkafi kapoindalono mbadha, dadiomu angkafiomu kaatono Rohino ELOHIM, ane kotu-kotu'u Rohino ELOHIM neate weo totono lalomiu. Mie tapa tumahimano Rohino Kristus, ingka suano fehebua'ano Kristus. 10 Ane Kristus neate weo totono lalomiu, mahinggamo mbadhamiu namate dhohono dhosa, tamaka o rohi sadaa-daa nadumadi hampano ELOHIM notahimakoomu peda mie banara. 11 Ane Rohino ELOHIM madano mowanuno Yesus mai'ao ne mate neate weo totono lalomiu, maka Anoa mowanuno Kristus Yesus mai'ao ne mate na'a, teteweimo dua namodadi mbadha kasaramiu itu, namangka ne Rohino meateno weo totono lalomiu. 12 Bhahitie'iku! Daanumo bhe takantoomu, tamaka suano taka so da'umondofao'ao mbadha kamanusianto, kapa'amo miinamo namaraluua damangkafi kapoindalono. 13 Ane dumadi mangkafiomu kapoindalono mbadha, tetewei momateomu, tamaka ane bhe kuasano Rohino ELOHIM mongkoe'omu sabhaha habu modaino mbadha, tetewei dumadiomu. 14 Kosasawindo mie mangkafino kaatono Rohino ELOHIM, ingka ana'inomo ELOHIM. 15 Rohi netahimamiu suano rohi so mobhatuakoomu toha sampe dadimiu sakate'i, tamaka tahimamoomu Rohi humabukoomu mbali ana'ino ELOHIM. Hampanomo Rohi aini nembali dofokoamaomu ne ELOHIM. 16 Wutono Rohino ELOHIM nopoowa bhe rohintoomu nofofohato putae intaodiomu ini ana'inomo ELOHIM. 17 Ane intaodiomu dembalimo ana'ino ELOHIM, nokoma'ana dokohakumo dua da'umawa sabhaha kabarakati nefontaa-ntaano ELOHIM so ana'ino. Kabarakati nefontaa-ntaa na'a datumahimae'omu dapoowa-owa bhe Kristus. Kapa'amo ane dokadee-dee'omu poowa bhe Kristus, teteweimo dua dafofekalabhia poowa bhe Kristus. 18 Aparasaea mpuu, sabhaha kakadee-dee netompalointo ne dhamani aini pae sepali'a napobandingia bhe kakalabhia pata'o tiwoha'ano so ne'awantoomu mada kaowu. 19 Alamu bhalano nefokonandoono ELOHIM ini nokamba mpuu lalondo dofenta-fentaa tempono ELOHIM namotiumba medando ae ana'ino. 20 Kapa'amo alamu bhalano ini padamo nohukumue ELOHIM sampe miina nahumatoa ne patudhuno sakotu'uno, suano mba'inomo kapoindalono wutono alamu bhalano, tamaka hampano kapoindalono ELOHIM humukumue. Ta'ampamo kaowu nandoo dua posahuna'ao. 21 Nasewakutuu alamu bhalano damobebasie mai'ao ne kuasa fobhatuano meowano kabinasa bhe mate, maka naenamisi dua kabebasi kumalabhiano peda ana'ino ELOHIM. 22 Ingka dopande'aanemo, ta'ampamo aitu kosebabangia'ae alamu bhalano ini sanea domba'uhu'ao kakadee-dee, tapedamo seemie kokaleano nakoana. 23 Suano kaowu ta'alamu bhalano, intaodiomu dua ini domba'uhu weo totono lalontoomu. Ingka padamo dotahimaomu Rohino ELOHIM. Rohimo aini kawa'ao kabhao-bhaono mai'ao ne ELOHIM, tamaka nandoo dua dofenta-fentaa ELOHIM nasumangke kaita daembali ana'ino bhe namobebasi mbadhantoomu. 24 Kapa'amo ainimo neposahuna'aonto mpini pakatifosalamatintoomu. Ampamo kaowu ane neposahuna'aonto maitu notiwohamo, ingka suanomo posahuna'ao. Nandoo bhahaa meanta-antagino toka newohando? 25 Tamaka ane doposahuna'ao ne pata'o newohanto, dokosabaha dofenta-fentaa'e. 26 Pedamo aitu intaodi mie monale notulumi kaita Rohino ELOHIM. Kapa'amo miina damande'aaneomu peda amai dosambahea bhe o ae so nesambahea'ao. Ampamo kaowu wutono Rohi fosambahea'aono, ka'uuno miina natibhoasa'aoa. 27 ELOHIM lumosangino totono lalondo manusia, nopande'aane patudhuno Rohi maitu, hampano Rohi maitu nosambahea'ao umatino mongkilono noposahataa bhe kapoindalono wutono ELOHIM. 28 Ingka dopande'aanemo, ne kadhadhia ae maka dua ELOHIM nokahadhaa so kaetaa'ano mie moasiane, mie toka nebhasino posahataa bhe patudhuno. 29 Andoa padamo nopilida ELOHIM mpini kabhao-bhaono, padamo dua nofotantuda mpini wawono dasekatu bhe Anano. Pedamo ana'a Anano maitu nembalimo titiisa, o aino dobhahi. 30 Mie toka nepilino ELOHIM mpini kabhao-bhaono, andoamo dua nebhasino. Mie toka nebhasino maitu andoamo dua netahimano peda mie banara. Mie toka netahimano peda mie banara maitu, andoamo dua metahimano kakalabhiano ELOHIM. 31 Dofekihi bhahi-bhahi'ae na'a, kaowu damugaumo nada amai bhahaa? Ane ELOHIM notai ne intaodiomu, la'ae bhahaa so mondoino foewangino? 32 Sanginomo Anano wutono ingka miina naooloanea noowae dopongkoe so kasalamati'antoomu, bhemo toha bhahi-bhahi'ae sigao'ano, bhahaa pae nafowa'anea? 33 Nandoo bhahaa so mobhie'aono mie nepilino ELOHIM? Ingka miina, kapa'amo wutono ELOHIM padamo nofotahima peda mie banara. 34 Nandoo bhahaa so fofo'alano? Wutono Kristus Yesus so potundu'a kaita. Ingka Anoa padamo nomate, tamaka fofoliu'ano padamo dua dofowanue mai'ao ne mate maka ampa aini nengkoha ne suanano ELOHIM. 35 Bhahaa nandoo so fopogaati'aono bhe kanini kaasino Kristus? Kasabha, tawa kaseke, tawa kafodee-dee bhahaa? O ka'aho tawa kakaeno pakea? O balaa tawa o kapongko bhahaa? 36 Notibuhi weo Kitabi peda aini, "Hampano Hintu taewiseki mate suhue oleo, dokona kainsami dhumba so nesumbele." 37 Mahinggamo peda ana'a, weo sabhaha kasabha maitu intaodiomu de'awaomu kafotalo mangaliuno, noangka ne Anoa moasi kaita. 38 Aparasaea mpuu pae bhe so fopogaati'aono bhe kanini kaasino ELOHIM: naetaa mate naetaa dadi, mahinggamo mala'ekati mahinggamo kokuasano, naetaa kadhadhia ampa aitu naetaa kadhadhia mada kaowu, tawa kuasa sigao'ano, 39 kokuasano te lani tawa kokuasano we wite, tawa mahaluku sigao'ano, saneamo pae damoolia dapogaati kaita bhe kanini kaasino ELOHIM mangka'ano ne Kristus Yesus Ompuntoomu.
1 So nepugau'aoku ini nokotu'u; ingka ase'ise bhe Kristus, miina akopahaa. Totono laloku neatono Rohino ELOHIM netanga-tanga'aomo dua kakotu'uno pugauku. 2 Nokompeaha sepali'a laloku, totono laloku sadhia noguguhu. 3 Ahelasimo nakumangkanai kanau balaano narakaa sampe apogaati bhe Kristus so kaetaa'ano bhahitie'i saliwuku sesampu'ano bhe idi. 4 Andoa ini umatino Israel, padamo nosangkeda ELOHIM mbali ana'ino, nofotiwohaanda kakalabhiano, padamo nehabu podhandi'a bhe andoa, nowa'anda tubhono agama, padamo nofohatoda nada amai dasumambahea bhe nowa'anda dua sabhaha dhandino. 5 Andoa maitu sampu'ando awua'intoomu, maka weo kamanusiano Kristus nomai'ao ne siwulundo. Anoamo ELOHIM te wawono bhahi-bhahi'ae, mantasi'ano damosibhalae ampa suhue dhamani. Amin. 6 Suano patudhukua kao-kaomo dhandino ELOHIM miinamo nako'ulaa, ampamo kaowu suano kosasawindo miendo Israel saneamo umati nepilino ELOHIM. 7 Pedamo dua suano kosasawindo anano Abraham, kotu-kotu'u notilentu sampu'ano Abraham. "Ampamo ana'ino Ishak tilentuno sampu'amu." 8 Aini nokoma'ana sampu'ano Abraham tilentuno ana'ino ELOHIM mpahinomo sampu'ano mai'ao ne ana'i nepodhandi'ao, suano ana'ino lumenteno peda ana'i sigao'ano. 9 Kapa'amo dhandino ELOHIM peda aini, "Nahumato tempono asumuli toha, maka Sara nakoana'aomo seemie mo'ane." 10 Suano kaowu ta'o ana'a. Ana'i nefolenteno Ribka doseama, ingka Ishak awuantoomu. 11 Miina'o dalumentea ana'i hoduano maitu, miina'o dua daehabu metaa'ano bhe modai'ano, ELOHIM padamo nokobhoasao ne Ribka, "Titiisa nameompu ne aino." Katibhoasao'ano peda ana'a, so nentalea'ao putae kapilino ELOHIM miina naengkoha ne habundo manusia, tamaka nengkoha ne kapoindalono wutono ELOHIM fobhasino. 13 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Yakub aoasiane, tamaka Esau abansie." 14 Ane peda ana'a, damugau'omu dua nada amai? Bhahaa nokoma'ana ELOHIM miina na'umadhilia? Ingka miina sepali'a! 15 Kapa'amo bhoasaono ELOHIM ne anabii Musa peda aini, "Amosampu rahamatiku ne la'ae maka nepoindaloku, amotiwoha kabhelano laloku ne la'ae maka nepiliku." 16 Dadi'anomo kapilino ELOHIM maitu miina naengkoha ne kapoindalo tawa ka'uleindo manusia, tamaka taneatemo ne rahamatino wutono ELOHIM. 17 Weo Kitabi notibuhi bhoasaono ELOHIM ne omputo Firaun, "Patudhunomo asangkeko membali omputo neanomo namangka ne hintu amotiwoha kuasaku, bhe neaku natiende-ende ne koseka'ewa'ae dhunia ini." 18 Dadi'anomo ELOHIM nofotiwohamo kabhelano lalono ne la'ae maka nepoindalono, mie sigao'ano nohabuda dekatu'a fotu, la'ae maka nepoindalono. 19 Bheanea nandoo bhe so mugauno ne idi, "Ane peda ana'a noafa ELOHIM nofo'ala'ao dua manusia? Ingka bhe naseemie miina bhe mondoi'e dapoewangi bhe kapoindalono ELOHIM." 20 Hintu itu manusia, la'ae bhahaa hintu itu sampe mokado pobhalo bhe ELOHIM? Naembali bhahaa o nu'ua napugau ne humabue, ambano, "Noafa gaha'a habu kanau peda aini?" 21 Bhahaa o pandeno nu'ua maitu miina nakokuasa naehabu nahaa wua kaentei'a mai'ao ne sekakumbu wite mopulu? Naseewua nahumabue so kafaraluu ne kahame, seewuano so kafaraluu nepake ma'oleo hangkowine. 22 Pedamo dua aitu ELOHIM, nokopatudhu namotiwoha amahano bhe namotipande'ao kuasano. Ampamo kaowu nokosabaha mpuu ne mie so nekangkanaino amahano, mentaa-ntaano kabinasa. 23 Kahabu'ano peda ana'a ELOHIM, neanomo namotipande'ao kakalabhiano pontalabhi-labhino ne mie nemobhela'aono lalono, mie toka nefontaa-ntaano wawo so tumahimano kakalabhiano. 24 Ingka intaodimoomu ini, mie nebhasino suano kaowu mai'ao ne miendo Yahudi, tamaka mai'ao ne bansano liwu sigao'ano dua. 25 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabino anabii Hosea peda aini, "Mie tapa tilentuno umatiku, akumonadamo dua umatiku; mie tapa nemoasi'aoku akumonae kamoasi'aoku. 26 Ane endefi'ini mieno se'onu liwu dofohatoda, 'Hintimiu itu suano umatiku', mada kaowu mie andoa maitu dakumonada ana'ino ELOHIM dumadino." 27 Anabii Yesaya nokowamba nofekabhala-bhala'ie nopulao'ao miendo Israel, "Mahinggamo miendo Israel tapedamo bhone we wiwino te'i kabhahindo, naseendai kaowu so sumalamatino. 28 Kapa'amo ELOHIM namondawumo kabhotusino te dhunia ini, napikihatomo bhe namopuli-puliemo." 29 Anabii Yesaya tokamo nokowambaane dua peda aini, "Ibahano ELOHIM Foliuno Kuasa pae nafomehunsa'ao sampu'a, teteweimo intaodi ini nadamo dua kotano Sodom bhe Gomora." 30 Ane peda ana'a, damugau'omu dua nada amai? Ingka nada aini: bansano liwu suano Yahudi miina da'umulei lalondo so datitahima'ao peda mie banara ne ELOHIM, gaha'aitu notahimadamo ELOHIM peda mie banara. Katitahima'ando ini nengkoha ne kaparasaeando. 31 Nopobhansule bhe miendo Yahudi, mahingga sadhia do'ulei lalondo doangkafi tubhono agama so datitahima'ao peda mie banara ne ELOHIM, gaha'aitu miina natosampe patudhundo. 32 Noafa bhahaa pata katosampe'ano? Ingka mba'inomo dohabu bhahi-bhahi'ae maitu miina dasumahuna'ao kaparasaeando, tamaka dotangka'ao ka'osando do'ulei sampe dotilole dotituno ne kontu, . 33 Weo Kitabi notibuhi nopulao'ao kontu ana'a peda aini, "Te kabhawono Sion padamo aeteiane sepoi kontu so katituno'ando mie, somo dua mefotiloleno mie. Tamaka la'ae marasaeano ne Anoa pae nandidiki lalondoa."
1 Bhahitie'iku! Kakampuu-mpuuno laloku gaoku saliwu'iku miendo Yahudi damosalamatida, sampe sadhia asambahea'anda. 2 Kapa'amo naembali amohatokoomu putae dokamai-mai lalondo dofeompu ne ELOHIM, ampamo kaowu miina damande'aane peda amai dofeompu sakotu'uno ne ELOHIM. 3 Kapa'amo miina damande'aanea peda amai dhalano ELOHIM nofotahima peda mie banara. Hampano gaondo damangkafi dhalando wutondo, sampe dokiido damangkafi kaangka'a nelengkano ELOHIM so nafotahima'ao peda mie banara. 4 Kristus nofekako'ulamo kosasawi'ae tubhono agama Yahudi, neanomo kotika marasaeano ne Anoa natumahimada ELOHIM peda mie banara. 5 Anabii Musa nopulao'ao dhalano katitahima'a ne ELOHIM peda mie banara mengkohano ne tubhono agama Yahudi. Notibuhi peda aini, "Mie dhumalangino tubhono agama ini nadumadiane." 6 Tamaka katitahima'a ne ELOHIM mengkohano ne kaparasaea notibuhi dua weo Kitabi peda aini, "Koise nokodukua lalomu, 'Naetaa dae'ondofi mie so monino te surugaa', (patudhuno damosampu Kristus we dhunia). 7 Koise dua nokoduku lalomu, 'Naetaa dae'ondofi mie so sumampuno we dhuniando mie mate', (patudhuno dasumangke Kristus mai'ao ne mate)." 8 Tamaka ingka wambano Kitabi peda aini, "Bhoasaono ELOHIM noma'o sepali'a bhe hintimiu, neate ne wiwimiu bhe ne totono lalomiu." Bhoasaomo aitu bhihitano kaparasaea nefosampe mani. 9 Ane ambamiu ne wiwimiu Yesus maitu o Ompu, bhe weo totono lalomiu parasaea'omu putae Yesus nofowanue ELOHIM mai'ao ne mate, ingka tetewei osumalamatiomu. 10 Kapa'amo manusia doparasaea'ao totono lalondo sampe notahimada ELOHIM peda mie banara, bhe dopugau'ao wiwindo sampe dosalamati. 11 Weo Kitabi notibuhi, "Kosasawindo marasaeano ne Anoa pae nandidiki lalondoa." 12 Kapa'amo miina bhe po'ala'ano miendo Yahudi bhe bansano liwu sigao'ano. ELOHIM Kaseemie-mie'ano, o Ompundomo kosasawindo manusia. Anoamo mefosampuno kabarakati pontalabhi-labhino ne mie metondalano. 13 , "Kosasawindo metondalano ne ELOHIM tetewei dasumalamati." 14 Ampamo kaowu nada amai daetondala ne ELOHIM ane pae'o damarasaea'e? Nada amai damarasaea ane pae'o dametingke bhihitano? Tamaka nada amai dametingke ane pae'o bhe mefoleleanda bhihita? 15 Nada amai dua daefolele bhihita ane pae bhe fotuduno dakumala? Noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Nokesa mpuu hatondo mie mefoleleno Bhihita Metaa." 16 Tamaka miina kosasawindo miendo Israel dotahima Bhihita Metaa maitu. Anabii Yesaya nokowamba peda ini, "Ompu, nandoo bhahaa marasaeano bhihita neowa mani?" 17 Dadi'anomo o kaparasaea nengkoha ne pofetingke, maka kafetingke'a bhihita, mba'inomo bhe mie mefoleleno bhoasaono Kristus. 18 Ampamo kaowu ameena, bhahaa daanumo miina'o dametingkea bhihita ana'a? Ingka tetewei padamo, hampano weo Kitabi notibuhi, "Suahando nokolelengamo ne kosedhunia'ae, pugaundo notifetingkemo ampa we tompano dhunia." 19 Ameena toha, bhahaa daanumo miendo Israel miina'o dalumosangie nefetingkendoa? Kafeenaku ini kabhao-bhaono notobhoosie anabii Musa peda aini, "Amekakondua'e lalomiu ne bansano liwu suano umatiku, amo'amahakoomu ne bansano liwu kabhohe-bhoheno." 20 Sedhulu'a dua kakadono wambano anabii Yesaya,, "Mie tapa umondofi kanau dopo'awa kanaumo, afotiwohamo wutoku ne mie tapa meena'a kanau." 21 Tamaka ambano dua anabii Yesaya nopulao'ao miendo Israel, "Sasuhue oleo limaku sansoho mie tapa meangka bhe mansobhalono."
1 Dadi'anomo ameena: bhahaa ELOHIM nokukundodamo umatino? Tantumo miina! Ingka idi ini miendo dua Israel, siwuluno Abraham, amai'ao ne sampu'ano Benyamin. 2 ELOHIM miina nakumukundo umatino toka nepilino mpini kabhao-bhaono. Miina mande'aaneomua gaha'a tibuhino weo Kitabi wakutuuno anabii Elia nobhie'ao miendo Israel ne ELOHIM? 3 Ambano anabii Elia, "Ompu, anabiimu dopadada dopongkoda, medha kapopanga so hintu dopadae dohunggae. Tamo idi dumadino tamaka ingka gaondo damala dua inawaku." 4 Peda ae bhahaa katobhoosino ELOHIM ne anabii Elia? Ingka bhoasaono ELOHIM, "Nandoo aehunsa so wutoku dofitu hewu kabhahindo, tapa'o sepali'a sumombaino dewa Baal." 5 Pedamo dua ha'oleo ini, nandoo seendai kabhila'ano, andoamo ini nepilino ELOHIM hampano rahamatino. 6 ELOHIM nopilida mba'inomo rahamatino, suano mba'inomo habundo. Kapa'amo ane kapilino ELOHIM maitu naengkoha ne habundo manusia, ingka rahamatino ELOHIM suanomo rahamati sakotu'unoa. 7 Kaowu pedamo amai? Ingka ne'ondofindo miendo Israel miina da'umawaea, tamaka tipilino do'awaemo. We simbalino mie tipilino maitu saneamo dembali katu'a fotu. 8 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi, "ELOHIM nohabu fekihi bhe totono lalondo tapedamo mie moodono, bhe matando tamaka miina dafowohaa, bhe tingalando tamaka miina dafofetingkea, ta'ampamo ha'oleo ini." 9 Daud nokowamba dua ambano, "Heruane ae hame-hamendo nembali'ao tando bhe kampepe so wutondo, somo dua katilole'ando bhe katihukumu'ando. 10 Heruane ae matando naohawu keana dofowoha, hunsa'anomo daobungku'ao kasabha ampa suhue dhamani." 11 Ameena dua: bhahaa katitunondo miendo Yahudi somo katilole'ando ? Ingka paise. Tamaka dhosando miendo Yahudi neowamo kasalamati mbali bansano liwu suano Yahudi, somo kakondua'ano lalondo miendo Yahudi. 12 Dadi'anomo dhosando miendo Yahudi neowamo kabarakati so dhunia ini, kakaeno neowamo kabarakati pontalabhi-labhino ne bansano liwu sigao'ano. Ane peda ana'a, ingka mangke-mangkemo sedhulu'a dua kataa, ane nasumangka kabhahindo miendo Yahudi so sumalamatino. 13 Apugau ne hintimiu, bansano liwu suano Yahudi! Hampano idi ini o rasulu so bansano liwu suano Yahudi, maka taka ka'ondofaoku ini afosibhalae mpuu. 14 Patudhuku sio-siomo naembali amekakondua lalono saliwu'iku, neanomo nandumandoo dua seemie hodua so nefosalamatiku. 15 Kapa'amo sanginomo nokukundoda ELOHIM neowamo pometaano ELOHIM bhe dhunia ini, mangke-mangkemo ane natumahimada ELOHIM. Ingka tanapototomo bhe mie mate suli dodadi! 16 Ane deala seendai kadhalono tarigu so roti, ingka suano kaowu roti seendaino itu mongkilono tamaka kosasawi'ae nongkilo. Pedamo dua aitu, ane o pahakano sau nongkilo, ingka tantumo ha'a'ino nongkilo dua. 17 Ha'ano pu'uno zaitun siga'a dolobhisiemo, maka defopikaane tunano pu'uno zaitun ngkahoku, aini apulao'ao hintimiu . Hintimiu tunano zaitun ngkahoku itu, ingka mepehapimoomu dua dadi menowu mai'ao ne pahakano zaitun sakotu'uno. 18 Ampamo kaowu koise sangke-sangke wutomiu ne ha'a tilobhisino na'a. Kapa'amo tandai'eomu, suano ha'a tumanggono pahaka, tamaka o pahaka tumanggono ha'a. 19 Tamaka bheanea pugau'omu dua, "Ingka katilobhi'ano ha'ano somo damopika'ao idi aembali tunano." 20 Uumbe, anoamo dua. Tamaka katilobhi'ando mba'inomo miina damarasaea, hintimiu kanandoo'anomo pikaomu ne itu hampano kaparasaeamiu. Dadi'anomo koise nelangke diumiu, tamaka mote'iomu! 21 Kapa'amo ane ELOHIM miina naooloanea nolobhisi ha'a mpuuno, bhemo toha hintimiu itu, tetewei pae naooloangkoomu dua. 22 Ne ini dowohaemoomu kataano bhe ka'osano lalono ELOHIM. ELOHIM no'osa lalono ne mie mondawuno, tamaka netaa mpuu lalono ne hintimiu, sumanomo sadaa-daa dadiomu weo kataano lalono. Ane paise tetewei nalumobhikoomu dua. 23 Ane dahumunsa pata kaparasaeando, tetewei ELOHIM sumuli namopikada, hampano ELOHIM nokokuasa sumuli namopika ha'a toka nelobhino. 24 Hintimiu doalakoomu mai'ao ne ha'ano zaitun ngkahoku, maka dofopikakoomu ne pu'uno zaitun mpuuno, mahinggamo sakotu'uno nopoewangi bhe sifatimiu kabhao-bhaono. Ane pedamo ana'a, mangke-mangkemo ha'ano mpuu nelobhisi na'a, tetewei naembali sumuli namika ne pu'uno, ingka kamai'anomo! 25 Bhahitie'iku! Gaoku mpuu mande'aaneomu patudhuno ELOHIM pata'o tipande'ao'ano, keana abhi wutomiu mie mande. Patudhuno ELOHIM peda aini: miendo Yahudi siga'a dekatu'a fotu, tamaka katu'ano fotu maitu nalumagi kaowu ampa kabhahindo mie suano Yahudi so maino ne ELOHIM nasumangkamo. 26 Nadamo ana'a kosasawindo miendo Israel dasumalamati, noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Fosalamatino namai'ao te Sion; Anoa namogampi sabhaha podiu modai namai'ao ne sampu'ano Yakub. 27 Ainimo podhandi'aku bhe andoa, nahumato tempono a'umamponie sabhaha dhosando." 28 Hampano miendo Yahudi dokiido datumahima Bhihita Metaa, maka dembalimo kaewano ELOHIM. Aini nembalimo dawuamiu . Ampamo kaowu hampano padamo nopilida ELOHIM, miendo Yahudi sadaa-daa'e noasiaanda ELOHIM hampano awua'indo. 29 Kapa'amo ane ELOHIM padamo nepili mie bhe nowa'anda kadawuno, pae bhe kapoolia nasumuli nabhalii kabhotusino. 30 Endefi'ini hintimiu meguuliomu ne ELOHIM, tamaka ampa aitu tahimamoomu rahamatino ELOHIM, hampano kameguulindo miendo Yahudi. 31 Pedamo dua miendo Yahudi maitu. Ampa aitu domeguuli ne ELOHIM neanomo namangka ne rahamati toka netahimamiu, andoa daetahima dua rahamatino ELOHIM. 32 Kapa'amo ELOHIM padamo nokalibu kosasawindo manusia weo kuhumano kameguulindo, somo dua naefosampu'ao rahamatino ne kosasawindo manusia. 33 Kabhalano kahangkaeano ELOHIM! Kalalesano timbangino bhe kandalono kapandeno! Miina mpuu natisonsoa sabhaha kabhotusino! Miina mpuu natilosangia sabhaha dhalano nokonihabu! 34 "La'ae bhahaa mande'aono fekihino Ompu? La'ae bhahaa tumangahie? 35 Nandoo bhahaa madano koniwa'aono ne ELOHIM maka tabeano namosuli kabhoosino?" 36 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae nomai'ao ne Anoa, nonandoo hampano Anoa, bhe nasumuli dua ne Anoa. Notifosibhala mpuu ELOHIM ampa suhue dhamani! Amin. Copyright © 2004 Yayasan Sumber Sejahtera About Blog Terms & Conditions Privacy Policy Help & Support | Muna © Bible.is, a ministry of Faith Comes By Hearing Support
1 Dadi'anomo bhahitie'iku, hampano kataano lalono ELOHIM, aesalo mpuu ne hintimiu, owaomu mbadhamiu peda kapopanga dumadino, mongkilono bhe meka'iano lalono ELOHIM. Nadamo aini tabeano kofeompumiu sakotu'uno ne ELOHIM. 2 Koemo mesandahaomu ne sabhaha podiu bhe kaneano dhunia ini, tamaka hunsa'anomo ELOHIM namahabu'ouni fekihimiu sampe natibhalii dadimiu. Ane nadamo ana'a mande'aaneomu medano ae kapoindalono ELOHIM: sabhaha podiu metaa'ano, meka'iano lalono bhe sumangka'ano. 3 Hampano kadawu ne'awaku ne ELOHIM, amohatokoomu kosasawimiu itu: weo fekihimiu koise abhi wutomiu nalumiu'e bhe mantasi'ano, tamaka fekihiomu saetaa'ano, noposahataa bhe kabhalano kaparasaea nedawu'aono ELOHIM ne hintimiu seemie-seemie. 4 Mbadhantoomu seemie-seemie nobhahi katokano, maka sehonda-sehonda katoka bhe takano, miina napototo-totoa. 5 Pedamo dua intaodiomu, mahinggamo dobhahiomu, weo kase'ise bhe Kristus mbadhantoomu se'ise kaowu. Intaodiomu ini seemie-seemie dopokai-kai dembali katokano mbadha se'iseno na'a. 6 Intaodiomu detahimamoomu kapooli seemie-seemie po'ala-alano noposahataa bhe kadawu newa'aono ELOHIM. Dadi'anomo ane de'awa kapooli dakosuaha peda seemie anabii, tabeano dadhumalangie naposahataa bhe kaparasaeando. 7 Me'awano kapooli na'umondofao mie bhaindo, naetaa nafo'ondofao. Me'awano kapooli nafofoguhu, naetaa nafofoguhu. 8 Me'awano kapooli nafotangahi, naetaa nafotangahi. Me'awano kapooli so nadumawu-dawu'ao kanandoono ne mie bhaino, naetaa nahumabue weo kahelasino lalo. Me'awano kapooli naembali neangka, naetaa na'umulei lalono nadhumalangie. Me'awano kapooli so metulumino mie weo kasabha, naetaa nadhumalangie weo kawulano lalo. 9 Kamoasi'aomiu ne mie bhaimiu tabeano nahelasi. Fekakodo'o wutomiu ne modai'ano, fintaha ne metaa'ano. 10 Mpuu-mpuunie'omu pomoni-pomini'ao peda mie sibhahi-bhahitieno; fosibhalaomu mie bhaimiu nalumiu'e kafosibhala ne wutomiu. 11 Fekakokosoomu kahadhaa'omu, koise mantawaomua! Naetaa nakamai-mai totono lalomiu ondofao'omu Ompu. 12 Fowula lalomiu hampano bhe neposahuna'aomiu, kosabaha potaamiomu weo kasabha, mpuu-mpuunie'omu sambaheamiu! 13 Tulumidaomu bhahitie marasaeano mokaeno! Fotiampedaomu mie bhaimu mengkalalono! 14 Ane bhe mie modee-deekoomu, mesaloandaomu kabarakatino ELOHIM; barakatidaomu, koise bhatata'iandaomua. 15 Fowula lalomiu bhe mie mowulano lalo, mo'ae'omu bhe mie mo'aeno. 16 Pometa-metaa'omu, koise nelangke diumiu tamaka posabhangkaomu bhe mie mepandano kaengkoha'a, koise abhi wutomiu mie mande! 17 Kadai koise bhoosiane kadai. Sabhaha habu metaa'ano ne pomatando mie, habue'omu. 18 Ulei'e lalomiu ampa nepoo-poolimiu dadi pometaa'omu bhe kosasawindo mie. 19 Bhahitie'iku timoasi'aono! Koe sepali'a bhoosiomu kaleano lalomiu, hunsa'anomo ELOHIM so fohukumuno. Kapa'amo notibuhi weo Kitabi, "Inodimo so bhoosiangko. Inodimo so fohukumuno, bhoasaono Ompu." 20 Ane kaewamu no'aho, wa'ane nohumaa! Ane nokekele wu'uno, wa'ane nofoho'u! Kapa'amo ane humabuomu peda na'a ingka tanaoambano'aomo wutono. 21 Koise katahoomu wutomiu natumalokoomu modai'ano, tamaka modai'ano taloaneomu metaa'ano!
1 Seemie-seemie tabeano datumuhu ne pamarinta kokuasano, kapa'amo miina bhe pamarinta tapa mealano kapooli ne ELOHIM. Sabhaha pamarinta ndumandoo'ano nosangkeda ELOHIM. 2 Dadi'anomo ane doewangi pamarinta ingka doewangimo netubhono ELOHIM, maka sasuka humabuno peda na'a naeowa kahukumu so wutono. 3 Ane dohabu metaa tantumo miina namaraluua daote'i ne pamarintaa, ingka mpahinomo humabu modaino. Poindaloomu bhahaa weo dadimiu pae mote'iomu ne pamarinta? Ia habu metaa'omu, ingka tetewei damudhikoomu pamarinta. 4 O pamarinta ingka palima-limano ELOHIM so kaetaa'amiu. Tamaka ane humabu modai'omu, mote'idaomu, hampano miina nasumia-sia'a dokokuasa dafohukumu. O pamarinta ingka o palima-lima bhoosi'aono ELOHIM defondawu kahukumu ne mie modai. 5 Kanandoo'anomo intaodiomu nofaraluu datumuhu ne pamarinta, suano kaowu mba'inomo dokiido dae'awa kahukumu, tamaka hampano doangkafi dua totono lalo kumatanga-tangano. 6 Aini'aemo dua tingkuno sampe tandua'ao'omu sewa, hampano o pamarinta palima-lima meompuno ne ELOHIM, mpuu-mpuunino takando maitu. 7 Dadi'anomo tandua'aneomu sabhaha maraluu'ano so netandua'ao ne la'ae maka dua. Tandua'ao sewa ne kohakuno metahimano sewa, tandua'ao dua sabhaha ulano sewa sigao'ano ne kohakuno tumahimae. Mihikidaomu mie maraluu'ano nemihiki, fosibhaladaomu mie maraluu'ano nefosibhala. 8 Koise nompona kodosaomu ne mie bhaimiu, ampamo kaowu dosa sehondano ini: pomoa-moasi'ao'omu. Sasuka moasi'aono mie bhaino ingka nodhalangiemo bhahi-bhahi'ae tubhono agama Yahudi. 9 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae pahinta weo tubhono agama Yahudi: koe monsule, koe fopongko, koe mosibu, koe mekapoindalo pata membalino hakumu, bhe sabhaha pahinta sigao'ano, ingka no'onumo ne bhoasao sehondano ini, "Moasi'ao mie bhaimu peda kaasimu ne wutomu." 10 Mie moasi'aono mie bhaino teteweimo paise nahumabu modai ne mie aitu. Dadi'anomo ane doasi'ao mie bhaindo, ingka nosangkamo dodhalangi sabhaha tubhono agama. 11 Aini tetewei dhumalangie'omu, hampano ingka pande'aanemoomu koeateno dhamani aini. Ingka nohatomo tempono manuomu ne kaodomiu, kapa'amo ampa aitu oleo so katifosalamati'antoomu sedhulu'amo dua kakoma'o bhe pakaparasaeantoomu. 12 Nobhalamo nekundono alo, noma'omo kamentae. Dadi'anomo hunsa kaitae'omu podiuno kahohondo, fokana kaitaomu katokano habu metaa so nehabu ne mentalea'ano. 13 Dadi kaitaomu mantasi'ano peda mie meateno we mentalea'ano. Koe sakahame dohumaa dofoho'u bhe dololanu, koe dopokawite-wite bhe konafusuu modai, koe dopowengke-wengke bhe dopokondu-kondua'ao lalo. 14 Fokanaomu Ompu Yesus Kristus ne ulumiu tapedamo pakea bu'ou, koe folalesaea mbadhamiu so namangkafi'ao sabhaha kapoindalono.
1 Tahimadaomu metaa-metaa bhahitie'i pata motangkano kaparasaea, koise fo'alada ane po'alaomu fekihi. 2 Nandoo marasaeano putae nembali dohumaa sabhaha tihumaa'ano, tamaka nandoo dua pata motangkano kaparasaea tadohumaa kaowu hunsau. 3 Momaano sabhahadamo koe nopisaki mie pata momaano, tamaka mie tapa momaano koe dua nofo'ala mie momaano, kapa'amo mie aitu ingka notahimaemo dua ELOHIM. 4 Patudhumu la'ae bhahaa hintu itu sampe mokado bhitahaki bhatuano Ompu? Kataano bhe kadaino kahadhaano ingka neatemo ne kafeompu'ano. Bhatua aitu sadaa-daa kataano kahadhaano hampano wutono Ompu nokokuasa natumulumie. 5 Nandoo mie kofekihino putae bhe oleo mongkilo, nopo'ala bhe oleo sigao'ano, tamaka nandoo dua kofekihino kosasawi'ae oleo tanopototomo. Seemie-seemie tabeano namarasaea mpuu putae fekihino maitu nobanara. 6 Mie mefosibhalano oleo peta nahumabua hampano somo dua namosibhala'ao Ompu. Pedamo dua momaano sabhahadamo, ingka nohabu peda ana'a somo namosibhala'ao Ompu, hampano nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Mie momaano kaowu hunsau, peta nahumabua hampano so namosibhala'ao dua Ompu, kapa'amo nefoampe dua katumpuno lalo ne ELOHIM. 7 Intaodiomu ini, bhe naseemie miina bhe dumadino so wutono, bhe naseemie miina dua bhe mateno so wutono. 8 Ane dodadi ingka dodadiomu so Ompu, ane domate ingka domateomu so Ompu. Dadi'anomo dodadi tawa domate intaodiomu fehebua'ano Ompu. 9 Kapa'amo ingka ana'aemo kamate'ano bhe kawanu'ano Kristus, neanomo naembali Ompundo mie dumadi bhe mie mate. 10 Tamaka hintu itu, noafa bhahaa fo'ala'ao bhahitiemu? Noafa pisaki'ao bhahitiemu? Kapa'amo kosasawintoomu saneamo damewise ne kaengkoha'a kafobhitahaki'ano ELOHIM. 11 Hampano notibuhi weo Kitabi peda aini, "Bhoasaono Ompu, 'Bhe dadiku wutoku, kosasawindo mie dasumudhu datumaohao sombado ne wiseku, sabhaha mie da'umakui kanau Idimo ELOHIM.' " 12 Pedamo ana'a intaodiomu seemie-seemie dapowise'ao wutonto sabhaha nehabunto ne ELOHIM. 13 Dadi'anomo koemo dopofo'a-fo'alaomu! Tamaka feka'onu lalomiu koise mehabuomu so katituno'a tawa so kaondawu'ando bhahitie'imiu weo dhosa. 14 Weo kase'iseku bhe Ompu Yesus, apande'aane bhe aparasaea mpuu miina bhe oti moharamu'ano nomai'ao ne oti aitu. Ampamo kaowu ane nandoo mie mefoharamuno oti, ingka oti ana'a daanumo noharamu so anoa. 15 Tamaka ane fekalea lalono bhahitiemu mba'inomo nehumaamu, ingka habumu itu nopotagali bhe kanini kaasi. Koe dai-dai mie bhaimu dhohono oti nehumaamu, ingka Kristus padamo nomate dua so mie aitu. 16 Metaa'ano weo fekihimiu, koise undaomu dakumonae mie bhaimiu nodai. 17 Kapa'amo ane dopugau'ao Kafopahinta'ano ELOHIM, ingka miina damugau'ao oti nehumaa bhe nefoho'u. Maraluu'ano mpuu weo Kafopahinta'ano ELOHIM o manusia damangkafi kapoindalono ELOHIM, katohopono dadi bhe kawulano lalo mai'ao ne Rohino ELOHIM. 18 Mie meompuno ne Kristus peda amaitu, anoamo itu meka'iano lalono ELOHIM bhe nefosibhalando mie bhaino. 19 Dadi'anomo ulei kaitaomu lalontoomu da'umondofi dhalano kapometaa, bhe kofahalaa'ano so dapofeka-fekatangka'ao kaparasaea. 20 Koise dai-dai kahadhaano ELOHIM hampano oti nehumaamu. Sabhaha oti daanumo sanea membali'ano dohumaa'e, tamaka ane nehumaamu nembali kakodhosa'ando mie bhaimu ingka mo'alamo. 21 Naetaa koemo humaa dagi bhe foho'u angguru tawa sigao'ano dua, ane habumu na'a naembali kakodhosa'ano bhahitie'imu. 22 Fintahakimo fekihi aini weo totono lalomu, wutomu bhe ELOHIM kaowu mande'aanea. Nokodawua mie tapa mabhino wutono nokoka'ala hampano weo fekihino ingka noangkafi metaa'ano. 23 Tamaka mie poibhahano naomaa bhe paise naomaa, gaha'a panda-pandano tanohumaamo, ingka namo'alae ELOHIM hampano habuno miina naengkoha ne kaparasaeano. Sabhaha habu pata mengkohano ne kaparasaea saneamo dhosa.
1 Intaodiomu motangkano kaparasaea tabeano dakosabaha ne bhahitie'i monaleno kaparasaea bhe datumulumida. Koise do'ondofi kaowu so kao'ia'ano wutontoomu. 2 Ondofi kaitaomu seemie-seemie so kao'ia'ano mie bhainto, so kaetaa'ano, somo dua kafekatangkano kaparasaeano. 3 Kapa'amo Kristus miina dua namekihi kao'ia'ano Wutono. Weo Kitabi notibuhi, "Sabhaha wamba kafeka'aebu nefolimbando so Hintu nokangkanaimo Idi." 4 Hampano bhahi-bhahi'ae tibuhino weo Kitabi endefi'ini, ingka saneamo so kafoina'untoomu, neanomo namangka ne kafoina'uno Kitabi dakosabaha dapotaami bhe natilawesi lalontoomu. Ane nada ana'a kaposahuna'aontoomu ne ELOHIM sedhulu'a dua kamatangkano. 5 Sio-siomo ELOHIM fowa'aono kakosabaha dapotaami bhe kalawesino lalo ne manusia, natumulumikoomu dumadi weo kase'ise, noposahataa bhe kapoindalono Yesus Kristus. 6 Ane nada na'a, ingka sekakolalomoomu membaliomu sesuaha mefoampeomu kapudhi ne ELOHIM, Amano Ompuntoomu Yesus Kristus. 7 Dadi'anomo potahi-tahimaomu, pedamo dua Kristus notahima kaita so damekakalabhia'ao ELOHIM. 8 Amohatokoomu, Kristus padamo nembali mie umondofaono miendo Yahudi, so notiwoha'ao kabanarano ELOHIM putae dhandino ne awua'intoomu tetewei nako'ula. 9 Kanandoo'anomo dua peda amaitu, neanomo sabhaha bansano liwu sigao'ano damekakalabhia ELOHIM hampano rahamatino netahimando. Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Hampano ana'a amudhiko ne olotando sabhaha bansano liwu, aelagu amekalabhia neamu." 10 Nandoo dua notibuhi peda aini, "Hintimiu sabhaha bansano liwu, mo'ia'omu poowa-owaomu bhe umatino ELOHIM tipilino!" 11 Nandoo dua peda aini, "Hintimiu sabhaha bansano liwu, pudhiomu Ompu! Kosasawimiu mie te dhunia ini, fekakalabhia'omu ELOHIM!" 12 Peda dua ini nekosuaha'aono anabii Yesaya, "Namai'ao ne sampu'ano Isai natiumba tunasino, tunasi aini namehe namintaha pahinta ne sabhaha bansano liwu. Anoamo dua so tumpu'ano posahuna'aondo sabhaha bansano liwu." 13 Sio-siomo ELOHIM kaengkoha'ano posahuna'aomiu, nakumabhintiangkoomu kawulano lalo bhe katohopono dadi hampano kaparasaeamiu, neanomo weo kuasano Rohino ELOHIM nasedhulu'a dua kabhalano posahuna'aomiu. 14 Bhahitie'iku! Idi ini aparasaeakoomu mpuu nobhahi sepali'a metaa'ano ne hintimiu, sabhaha kapande nefaraluumiu nonandoomo dua sampe nembalimo potanga-tangahiomu. 15 Ampamo kaowu akakadoi wutoku aebuhiangkoomu sehonda haa honda kafe'ulai weo suhaku ini, hampano ainimo taka ka'ondofaoku newa'aono ELOHIM. 16 Takaku ini ingka aembali mie umondofaono Kristus Yesus ne olotando sabhaha bansano liwu suano Yahudi. Aembalimo kanggetu seemie imamu meowano Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM, neanomo sabhaha bansano liwu daembali kanggetu kapopanga titahimano ne ELOHIM bhe nefekangkilono Rohino ELOHIM. 17 Dadi'anomo weo kase'iseku bhe Kristus Yesus nowose bhakeku nembali adhalangi takaku ini so ELOHIM. 18 Miina aokado apugau'ao kahadhaa sigao'ano, mpahinomo nekahadhaano Kristus noangka ne idi. Kahadhaa nepulao'aoku na'a aeato bansano liwu suano Yahudi daeangka ne ELOHIM. Kahadhaa aini noangka ne wambaku bhe habuku, 19 noangka dua ne tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono, saneamo hampano kuasano Rohino ELOHIM. Hampanomo kuasa ana'a kalili'aku aefolele Bhihita Metaano Kristus ne amai maka dua, notanda we Yerusalem ampa te kadieno Ilirikum. 20 Patudhukumo sehonda-hondano kaomponano ini, aefolele Bhihita Metaa ne liwu-liwu tapa'o metingkeno neano Kristus, keana dokona kanau aefongkoha lambu ne sandi toka nefongkohando bhaindo. 21 Aini nopoangkafi bhe tibuhino weo Kitabi, "Mie tapa'o sepali'a metingkeno leleno, damohae; mie tapa'o metingkeno suahano, dalumosangie." 22 Kanandoo'anomo ta'ampamo aitu sadhia bhe kapaleiku amai we hintimiu. 23 Tamaka ampa aitu, hampano takaku ne kadie aini nopalusimo bhe ntini ta'u-ta'umo nokamba laloku apo'awa bhe hintimiu, 24 maka patudhuku weo kala-kalaku ahumope we Spanyol, naembali amangka apo'awaangkoomu. Mahingga nasebantaha kaowu, natisangke dua laloku dapo'awa-awaomu, mada ana'a naembali tumulumi kanau'omu amopansuhu kala-kalaku ne watu. 25 Tamaka aitu nandoo akumala kadeki te Yerusalem akoniowa so umati marasaeano ne watu. 26 Kapa'amo umati we Makedonia bhe Akaya dosekabhotumo daefo'onu dhoi so datumulumi'ao umati mokaeno we Yerusalem. 27 Andoa dosekabhotumo weo kahelasino lalondo, ingka daanumo nopantasimo datumulumi mie mokae we Yerusalem. Kapa'amo ane pae miendo Yahudi, mie suano Yahudi paise daeala dawu ne sabhaha kabarakatino ELOHIM. Dadi'anomo ingka nopantasimo dua mie suano Yahudi da'umondofao miendo Yahudi weo kafaraluuno dadi we dhunia ini. 28 Mada kaowu adhumalangi takaku ini bhe kawa'ao nefo'onundo datumahimaemo we Yerusalem, akumala we Spanyol amangka we kotamiu. 29 Apande'aane humato amai apo'awaangkoomu, teteweimo aeowaangkoomu kabarakatino Kristus pontalabhi-labhino. 30 Bhe Ompuntoomu Yesus Kristus, bhe kanini kaasino Rohino ELOHIM, aesalo mpuu ne hintimiu dapoowa-owaomu bhe idi dasumambahea'omu sampuu-mpuuno lalo ne ELOHIM so idi. 31 Sambahea kanau'omu sio-siomo ELOHIM namolapa kanau mai'ao ne limando mie tapa marasaeano we Yudea. Sambahea kanau'omu dua sio-siomo sabhaha taka ka'ondofaoku we Yerusalem datumahima metaa'e umati marasaeano ne watu. 32 Mada ana'a, ane napoangkafi bhe kapoindalono ELOHIM, amai we hintimiu weo kawulano lalo, maka amewule bhe natilawesi laloku apobhaiangkoomu. 33 Sio-siomo ELOHIM kamai'ao'ano katohopono dadi napobhaiangkoomu. Amin.
1 Naetaa amohatokoomu, bhahitientoomu Febe ini seemie hobhine tiparasaeano, anoamo ini umondofaono umati te Kengkrea. 2 Tahima metaa'eomu weo neano Ompu, hampano ingka pedamo aitu mantasi'ano mie marasaeano dopotahi-tahima. Tulumie'omu ane nefaraluu katulumi o ae maka dua, kapa'amo anoa itu nobhahimo netulumi mie, bhemo dua idi. 3 Fosampe kanau'omu salam ne Priskila bhe Akwila, posabhangka'aku weo kahadhaa so Kristus Yesus. 4 Andoa itu padamo dopotaho'ao inawando so idi, notumpu sepali'a laloku ne andoa. Bhahamoa suano kaowu idi motumpu lalo ne andoa, tamaka kosasawindo umati suano Yahudi. 5 Fosampe kanau'omu dua salam ne umati humompuno we lambudo. Fosampe kanau'omu dua salam ne Epenetus, bhahitie nemoasi'aoku; anoamo itu kabhao-bhaono marasaeano ne Kristus we kadieno Asia. 6 Salam dua so Maria, kumahadhaa mobhieno so hintimiu. 7 Salam so Andronikus bhe Yunias, miendo Yahudi medano dua idi. Padamo dua dotitohongku poowa bhe idi. Dotilentu rasulu'i tiangkano, dopa'indulu doparasaea andoa ne Kristus bhe idi. 8 Salam so Ampliatus, nemoasi'aoku weo Ompu. 9 Salam so Urbanus, posabhangka'aku weo kahadhaa so Kristus, bhe dua so Stakis, bhahitie nemoasia'aoku. 10 Salam so Apeles, anoa padamo do'udhie maka nokobukutiimo kamatangkano kaparasaeano ne Kristus. Salam dua so mie weo polambuno Aristobulus. 11 Salam so Herodion, saliwuku miendo Yahudi. Salam dua so mie marasaeano ne Ompu weo polambuno Narkisus. 12 Salam so Trifena bhe Trifosa, hobhine'i aini dokahadhaa mobhie do'ondofao Ompu. Salam dua so Persis nemoasi'aoku, hobhine aini nokahadhaa mobhie dua no'ondofao Ompu. 13 Salam so Rufus, mie tipudhino weo kahadhaa so Ompu, bhe salam dua so inano, anoa ini akonaemo dua inaku. 14 Salam so Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas, bhe kosasawindo bhahitie poowa-owano bhe andoa. 15 Salam so Filologus bhe Yulia, Nereus bhe finihobhineno, bhe Olimpas, bhe kosasawindo umati marasaeano poowa-owano bhe andoa. 16 Pofea-feabhaomu bhe pomoni-monini'ao'omu peda bhahitie pomoa-moasi'aono. Kosasawindo umatino Kristus dopakatuangkoomu dua salam. 17 Bhahitie'iku, aesalo mpuu posi'ondoomu ne mie meowano powengke'a weo umati bhe kakodhosa'ando mie marasaeano. Aitu nopo'ala bhe kafoina'u toka netahimamiu. Dadi'anomo gampiandaomu. 18 Kapa'amo mie pedando itu miina dameompu ne Kristus, Ompuntoomu, tamaka dofeompu kaowu ne i'ino handado. Pugaundo nokesa, wambado nomeko, tamaka debhohe-bhohe'i kaowu mie kaangka-angkano. 19 Sabhaha mie dofetingkeemo bhihitano meangkaomu mpuu, dadi'anomo nowulaangkoomu sepali'a laloku. Gaoku mpuu mande'aaneomu metaa'ano, monggelaomu ne modai'ano. 20 ELOHIM kamai'ao'ano katohopono dadi, napikifolongko Kafeompu'ando seetani ne wawono a'emiu bhe namobinasae. Sio-siomo kabarakatino Yesus Ompuntoomu sadhia napobhaiangkoomu. 21 Salam mai'ao ne Timotius, posabhangka'aku weo kahadhaa, bhe Lukius, Yason bhe Sosipater, sanea saliwuku miendo Yahudi. 22 Salam dua weo neano Ompu mai'ao ne idi Tertius, buhinomo suha aini. 23 Salam dua nomai'ao ne Gayus. Anoamo ini motiampe kanau bhe kosasawindo umati. Salam dua nomai'ao ne Erastus, mintahano dhoino kota, bhe Kwartus bhahitientoomu. 24 Sio-siomo kabarakatino Yesus Kristus Ompuntoomu sadhia napobhaiangkoomu! Amin. 25 Notifekakalabhia mpuu ELOHIM! Anoamo kokuasano namekatangka kaparasaeamiu, naposahataa bhe Bhihita Metaa nefoleleku, bhihitano Yesus Kristus. Bhihita ana'a ingka o bhihitano patudhuno ELOHIM tifebuni'ano ntini mo'o-mo'onono ta'u. 26 Tamaka ampa aitu, nopoangkafi bhe pahintano ELOHIM dumadino suhue dhamani, patudhuno ini dofekantalea'iemo bhe bhihitano padamo dofolelee ne sabhaha bansano liwu, noangka ne nebuhi weo Kitabindo ana-anabii, neanomo kosasawindo damarasaea bhe daeangka ne ELOHIM. 27 Anoamo ELOHIM Kaseemie-mie'ano, foliuno kakotimbangi. Nopantasi mpuu namangka ne Yesus Kristus sadhia damekakalabhia'e, ampa suhue dhamani! Amin.
1 Suha aini nomai'ao ne idi Paulus, mie nebhasi membalino rasuluno Kristus Yesus hampano kapoindalono ELOHIM, bhe nomai'ao dua ne Sostenes bhahitientoomu. 2 Suha aini so hintimiu umatino ELOHIM we Korintus, umati nefekopuuni so ELOHIM weo kase'ise bhe Kristus Yesus. Nobhasikoomu membaliomu umati mongkilono poowa-owaomu bhe sabhaha mie metondalano ne Ompuntoomu Yesus Kristus ne amai maka dua. Anoamo Ompundo bhe Ompuntoomu dua. 3 Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus. 4 Sadhia aefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM hampano padamo nofosampuangkoomu rahamatino noangka ne Kristus Yesus. 5 Weo kase'isemiu bhe Kristus dadimiu nohangkaeamo tanofegiu: ibahatino nelangkemo kapandemiu bhe nembalimo fofoina'uomu. 6 Aini katandainomo putae bhihitano Kristus neowa mani nokopahakamo weo totono lalomiu. 7 Dadi'anomo miinamo bhe kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM nemokae'aomiua maka taanta-antagimoomu oleo so katiwoha'ano Ompuntoomu Yesus Kristus ne sabhaha mie. 8 Wutono Kristus namekamatangkakoomu ampa we kafetompaino, neanomo pae kodengoomua ne oleo kahato'ano Ompuntoomu Yesus Kristus na'aa. 9 ELOHIM nokampuu-mpuu ne dhandino. Ingka Anoamo bhasikoomu se'iseomu bhe Anano, Yesus Kristus Ompuntoomu. 10 Bhahitie'iku! Aesalo mpuu ne hintimiu weo neano Ompuntoomu Yesus Kristus, sekakolaloomu! Koise bhe powengke-wengke'a ne olotamiu, tamaka fekamatangka kase'isemiu, sefekihiomu. 11 Kapa'amo bhahitie'iku, dofohato kanau mieno polambuno Kloe putae nandoo potaga-tagali'a ne olotamiu itu. 12 Nepulao'aoku peda aini: hintimiu itu seemie-seemie nopugau, "Idi ne wetano Paulus", "Idi ne wetano Apolos", "Idi ne wetano Petrus", bhe nandoo dua mugauno, "Idi ne wetano Kristus." 13 Bhahaa Kristus maitu nopodawu-dawu? Bhahaa Paulus nekantai te sau salipu so hintimiu? Bhahaa hintimiu dokadiu saranikoomu weo neano Paulus? 14 Notumpu sepali'a laloku hampano kabhahimiu itu bhe naseemie miina bhe nekadiuku, mpahinomo Krispus bhe Gayus. 15 Dadi'anomo bhe naseemie pae bhe so mugauno putae anoa maitu akadiu saranie weo neaku. 16 Uumbe gaha'a, polambuno dua Stefanus akadiu saranida idi, tamaka we simbalino andoa ini miinamo amande'aanea bhaha'i nandoo dua nekadiuku. 17 Kapa'amo Kristus notudu kanau suano so afokadiu sarani'ao, tamaka so aefolele'ao Bhihita Metaa; sanginomo aini tabeano adhumalangie pae atumangka'ao kapandeku apugau, keana nosia-sia'ao kuasano mateno Kristus te sau salipuno. 18 Mbali mie so binasano, bhihitano mateno Kristus te sau salipu daanumo dokonae bhohe, tamaka so intaodiomu nefosalamati bhihita amaitu katiwoha'anomo kuasano ELOHIM. 19 Nandoo tibuhino weo Kitabi peda aini, "Timbangindo mie kotimbangi amobinasae, kapandedo mie kokapande amosalie." 20 Kaowu somo ae bhahaa mie kokapande? Somo ae bhahaa mie melangkeno sikolaa? Somo dua ae bhahaa mie kofekihi ne dhunia ini? Kapa'amo ELOHIM ingka padamo nofotiwohae putae sabhaha kapandeno dhunia ini sanea bhohe. 21 Hampano kapandeno ELOHIM, nofotantuemo putae manusia miina naembalia namande'ao ELOHIM nomai'ao ne kapandeno wutono. Tamaka ELOHIM nokopatudhu namosalamati mie marasaeano noangka ne bhihita nefolele mani, gaha'aitumo bhihitamo aini nekonando dhunia sanea bhohe. 22 Miendo Yahudi desalo tanda timente'aono, bhe miendo Yunani de'ondofi kapande. 23 Tamaka insaodi ini taefolele bhihitano Kristus mateno te sau salipu. Bhihita aini nodaiane lalondo miendo Yahudi, mie suano Yahudi dokonae tula-tula bhohe. 24 Tamaka mbali mie toka nebhasino ELOHIM, naetaa mieno Yahudi naetaa suano Yahudi, Kristus katiwoha'anomo kuasa bhe kapandeno ELOHIM. 25 Kapa'amo woha'ano kabhoheno ELOHIM ingka nofoliu'e kapandedo manusia, woha'ano kanaleno ELOHIM ingka nofoliu'e ka'osando manusia. 26 Bhahitie'iku! Soba fe'ulai'eomu pakatibhasimiu ne ELOHIM. Ne pomatando manusia, dofeemie bhahaa mandeno? Dofeemie bhahaa kokuasano tawa mai'aono ne kaomu? Ingka miina dabhahia. 27 Kapa'amo ELOHIM nepili mie bhohe ne pomatando manusia so daoambano'ao mie mande, nepili dua mie monale ne pomatando manusia so daoambano'ao mie mo'osa. 28 Mie mepandano kaengkoha'a we dhunia ini, mie nepisaki, bhahamo mie tapa kofaha-fahalaano ne pomatano dhunia, nopilida ELOHIM so namosali'ao melangkeno kaengkoha'a ne pomatando manusia. 29 Patudhuno keana bhe so sumangke-sangkeno wutono ne wiseno ELOHIM. 30 Tamaka hampanomo ELOHIM, hintimiu se'isemoomu bhe Kristus Yesus. Anoa itu ka'onu'ano kapandeno ELOHIM so intaodiomu, fopometaa'aono bhe ELOHIM, fofekangkilono dadi bhe fofobebasino mai'ao ne dhosa. 31 Dadi'anomo naposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda ini, "Mie sumangke-sangkeno wutono, naetaa namowose bhakeno hampano nehabuno Ompu."
1 Bhahitie'iku! Wakutuuno amai we hintimiu bhe afohatoangkoomu bhihitano ELOHIM, miina aepake wamba mokesa tawa afotiwohaangkoomu kapandeku. 2 Kapa'amo tokamo abhotusie kaomponano bhe hintimiu paise amohatoangkoomu sigao'ano, mpahinomo bhihitano Yesus Kristus, Anoamo mateno te sau salipu. 3 Wakutuuno amai we hintimiu itu, idi ini aonale sepali'a, bhe nogugu kanau kate'i. 4 Weo bhihita bhe kafoina'u nefosampeku na'a, ingka miina aepake wambado mie mande timohela'aono lalo, tamaka wambaku nopobhaiane tanda-tanda motiwohano kuasano Rohino ELOHIM. 5 Kanandoo'ano peda ana'a neanomo kaparasaeamiu paise naengkoha ne kapandedo manusia, tamaka naengkoha ne kuasano ELOHIM. 6 Mahinggamo peda na'a, ne olotando mie toka motangkano kaparasaea insaodi tapugau'ao dua wambano kapande. Ampamo kaowu kapande aini suano kapandeno dhunia ini, suano dua kapandedo mintahano kuasa ne dhamani aini, kapa'amo kuasando andoa ini naosali. 7 Wambano kapande nepulao'ao mani ini nomai'ao ne ELOHIM, rahasia aini notifebuni sampe miina'o damande'aane mieno dhunia. Tamaka mpini miina'o bhe dhunia ELOHIM tokamo nofontaa-ntaa'e mbali intaodiomu, so daeala'ao dawu ne kakalabhiano ELOHIM. 8 Miina bhe mintahano kuasa ne dhamani aini lumosangino kapande ana'a, kapa'amo ane dalumosangie, ingka Ompu Kumalabhiano tetewei paise dakumantai'e te sau salipu. 9 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Pata newohano mata, pata nefetingkeno tingala, pata'o dua tiumba'ano ne fekihindo manusia, aitumo nefontaa-ntaano ELOHIM so mie moasiane." 10 Tamaka ne intaodiomu ELOHIM padamo nofohato kaitae noangka ne Rohino. Rohino ELOHIM ingka nolosangi bhahi-bhahi'ae, mahingga patudhuno ELOHIM tifebuni'ano sepali'a. 11 La'ae bhahaa so mande'aono totono lalono manusia? Ingka tantumo rohino manusia aitu. Pedamo dua aitu miina bhe manusia mande'aono totono lalono ELOHIM, mpahinomo wutono Rohino ELOHIM. 12 Intaodiomu miina daetahima rohino dhunia, tamaka netahimantoomu o Rohi mai'aono ne ELOHIM, neanomo damande'aane sabhaha newa'aono ELOHIM ne intaodiomu. 13 Dadi'anomo ane tatalesao sabhaha giu pokai'ano bhe Rohino ELOHIM, tatalesaane ne mie toka tumahimano Rohino ELOHIM, miina taepake wambano kapande nepoguhu'ao mani ne manusia, tamaka taepake wamba nepoguhu'ao mani ne Rohino ELOHIM. 14 Mie tapa mande'aono ELOHIM nokiido natumahima sabhaha mai'aono ne Rohino ELOHIM, nokonaemo sanea bhohe. Daanumo miina bhe kapoolinoa nalumosangie, hampano sabhaha mai'aono ne Rohino ELOHIM na'a kane'o dolosangie fahalaano ane dotiisangie noangka ne Rohino ELOHIM. 15 Manusia tumahimano Rohino ELOHIM sadhia netiisangi bhahi-bhahi'ae, tamaka wutono manusia na'a miina bhe kohakuno damo'alae. 16 "La'ae bhahaa mande'aono fekihino Ompu? La'ae bhahaa so moina'uno Ompu?" Tamaka intaodiomu ini, fekihintoomu ingka nopototomo bhe fekihino Kristus.
1 Bhahitie'iku! Wakutuu ana'a miina'o naembalia apugau bhe hintimiu peda apugau ne mie toka nekabhintino Rohino ELOHIM, tamaka nandoo apugau ne mie nekuasaino kapoindalono dhunia, kao-kaomo hintimiu sadaa-daa kaana-ana'i weo kaparasaeamiu ne Kristus. 2 Endefi'ini kao-kaomo afotitikoomu, miina'o ama'angkoomu oti motu'a, kapa'amo miina'o mondoi'eomua. Gaha'a ta'ampamo dua aitu sadaa-daa miina'o mondoi'eomua, 3 kapa'amo nandoo nokuasaikoomu kapoindalono dhunia. Ane ne olotamiu nandoo pokondu-kondua'ao lalo bhe potaga-tagali'a, ingka nokoma'ana nandoo nokuasaikoomu kapoindalono dhunia, ingka tanopototomo bhe mie bhaimiu ne dhunia ini. 4 Ane nandoo pugauno, "Idi ne wetano Paulus," maka sigao'ano nopugau dua, "Idi ne wetano Apolos," ingka nentaleamo podiumiu tanopototomo bhe mie bhaimiu ne dhunia ini. 5 Kaowu la'ae bhahaa Apolos maitu? La'ae bhahaa Paulus maitu? Andoamo itu ingka sanea palima-limano Ompu matokoomu ne kaparasaea ne Kristus. Seemie-seemie nedhalangi kaowu taka peda newa'aono Ompu. 6 Idi metisano, Apolos tumubhasiane oe, tamaka wutono ELOHIM mefotumbuno kantisa. 7 Dadi'anomo naetaa metisano naetaa metubhasino sakotu'uno miina bhe ulu-ulu'anoa, mpahinomo wutono ELOHIM mefotumbuno kantisa. 8 Metisano bhe metubhasino ingka tanopototomo kahadhaando, seemie-seemie na'umawa ponambono naposahataa bhe kawuleno nokahadhaa. 9 Kapa'amo insaodi ini taposabha-sabhangka weo kahadhaa so ELOHIM, hintimiu itu tapedamo kaampono ELOHIM, tapedamo dua lambu so ELOHIM. 10 Noposahataa bhe kadawuno ELOHIM newa'aono ne idi, aembalimo peda pandeno lambu kokapandeno, padamo afongkohae sandino, bhaindo mongkohano lambuno. Ampamo kaowu seemie-seemie tabeano nakodhaga mpuu weo kahadhaano naefoehe lambu te wawono sandi amaitu. 11 Kapa'amo bhe naseemie pae bhe so moolino mefongkohano sandi sigao'ano we simbalino sandi toka tifongkoha'ano, o wutono Yesus Kristus. 12 Taneatemo ne mie mefoeheno lambu te wawono sandi amaitu, naepakeane bulawa tawa o salaka, o kontu moinda tawa o sau, o dana tawa o hoono ai. 13 Ampamo kaowu nasewakutuu kahadhaano seemie-seemie tetewei natipande'ao, ingka oleo kahato'ano Ompu so motiwohaea. Kapa'amo ne oleo ana'a o efi so motiwohae, hampano kahadhaano seemie-seemie nati'udhi katangkano ne efi maitu. 14 Ane lambu nefoehe maitu pae naomaa'e efi, ingka mie kumahadhaa'e na'umawa ponambono. 15 Tamaka ane kahadhaano natikantunu, ingka naohugi; ampamo kaowu wutono nasumalamati kanggetumo dohelae mai'ao weo efi. 16 Miina mande'aaneomua gaha'a putae hintimiu itu Lambuno ELOHIM? Miina mande'aaneomua gaha'a putae Rohino ELOHIM neate weo totono lalomiu? 17 Ane bhe mie mobinasano Lambuno ELOHIM, maka namobinasae dua ELOHIM. Kapa'amo Lambuno ELOHIM nongkilo, ingka hintimiumo itu. 18 Koise bhe bhohe-bhohe'ino wutono. Ane ne olotamiu itu bhe kofekihino nopande ne pomatano dhunia, naetaa nasumuli naobhohe so nopande'ao sakotu'uno. 19 Kapa'amo nekonando kapande we dhunia ini, sanea bhohe ne pomatano ELOHIM. Ingka notibuhi weo Kitabi peda aini, "ELOHIM nepake kapandedo mie mande mbali tando kakona'ando wutondo." 20 Nandoo dua tibuhino peda aini, "Ompu nopande'aane putae fekihindo mie mande sanea fekihi sia-sia." 21 Dadi'anomo koe bhe mesangke-sangkeno manusia bhaino, kapa'amo bhahi-bhahi'ae ingka saneamo fehebua'amiu. 22 Naetaa ndo Paulus, Apolos bhe Petrus, naetaa o dhunia, o dadi bhe mate, sampe dhamani aini bhe oleo mbuhumai ingka saneamo fehebua'amiu. 23 Tamaka wutomiu itu fehebua'ano Kristus, bhe Kristus fehebua'ano ELOHIM.
1 Naetaa dakumona kainsami palima-limano Kristus, mie neposahuna'ao taefebhihitai'ao sabhaha rahasiano ELOHIM. 2 Sifati ne'ondofi ne mie neposahuna'ao peda ana'a, ingka o kataino lalono ne kafeompu'ano. 3 Ane o idi, ingka miina aoheruanea bhitahaki kanau'omu hintimiu tawa pande bhitaha sigao'ano dua. Bhahamoa miina dua amo'ala wutoku. 4 Daanumo miina amande'ao laloku akoka'alaa, tamaka aini suano bukutiino putae miina akoka'ala. Wutono Ompu so motantuno akoka'ala bhe miina. 5 Dadi'anomo koise pa'indulu fobhotusiomu, antagiomu nahumato wutono Ompu. Anoa nalumengkasi sabhaha rahasia tifebunino weo kahohondo. Anoamo dua so tumalesaono sabhaha patudhu weo totono lalondo manusia. Ne na'amo seemie-seemie naetahima kapudhi so mantasi'ano mai'ao ne ELOHIM. 6 Bhahitie'iku! Newambaku ini aesandaha ne Apolos bhe wutoku so kaetaa'amiu, neanomo naembali metuadaomu bhe poguhuomu ma'anano wamba aini, "Koe liu'ea tubho toka tibuhi'ano!" Ane nada ana'a, ne olotamiu itu pae bhe mie nesangke-sangkemiu nalumiu'e mie bhaino. 7 Kapa'amo la'ae bhahaa kumonako nofoliu kakofahalaamu bhe mie bhaimu? Kona kana'eomu o ae ndumandoo'ano ne hintimiu itu tapa netahimamiu mai'ao ne ELOHIM! Ane kotu-kotu'u bhahi-bhahi'ae tahimae'omu ne ELOHIM, noafa bhahaa sangke-sangke'ao wutomiu, kao-kaomo bhahi-bhahi'ae maitu miina tumahimae'omu? 8 Ingka fekihimiu mowe'imoomu, mohangkaeamoomu, membaliomu kafeompu'a, ingka miina maraluu kainsamiomua. Kakesa maka ane kotu-kotu'u membaliomu kafeompu'a, neanomo naembali tamahinta tapoowa bhe hintimiu. 9 Kapa'amo fenaiku, insaodi rasulu, ELOHIM notei kainsami we kundo-kundo, tapedamo mie so nepongko ne wisendo mie bhahi. Insaodi taembali kapokabhidha-bhidha'ando dhunia ini, kasimata-mata'andomo sabhaha mie bhe mala'ekati. 10 Insaodi taobhohe hampano Kristus, tamaka hintimiu pandeomu weo kaparasaea ne Kristus. Insaodi taonale, tamaka hintimiu mo'osaomu. Insaodi dobihidhingi kainsami, tamaka hintimiu dofosibhalakoomu. 11 Ta'ampamo aitu tao'aho bhe nokekele wu'u mani, pakea mani tanokobhini-bhinimo, dotofali kainsami bhe tatalilimo miina takolambua. 12 Insaodi takahadhaa mobhie tapake lima mani. Ane dofe'awuti kainsami tafosambahea'ao, ane dofodee-dee kainsami tapotaami. 13 Ane dofeka'aebu kainsami, tatobhoosi meteetaa. Insaodi tapedamo hewuno dhunia ini, ta'ampamo aitu dokona kainsami samahano dhunia. 14 Abuhiangkoomu aini miina akopatudhu amekaambanokoomua, tamaka atangahikoomu peda ana'iku timoasi'aono. 15 Kapa'amo mahingga ampa aitu peda mie marasaeano ne Kristus bheanea nehewunomo gurumiu, tamaka amamiu seemie kaowu. Weo kaparasaeamiu ne Kristus Yesus idimo ini amamiu, hampano Bhihita Metaa nefosampeku ne hintimiu. 16 Dadi'anomo aesalo mpuu, angkafiomu sandaha nefotiwohaku! 17 Kanandoo'anomo atuduangkoomu Timotius, anaku timoasi'aono bhe kumampuu-mpuuno ne Ompu. Anoa name'ulaiangkoomu kodadiku peda seemie mangkafino Kristus Yesus, pedamo nefoina'u'aoku ne kosasawindo umati ne amai maka kahato'aku. 18 Ingka nandoomo seemie hodua melangkeno diu, weo fekihindo paemo amai we hintimiu itu. 19 Tamaka ane Ompu nama'a kanau kalalesa, apikimai we hintimiu itu. Ne na'amo maka amande'aanda mie melangkeno diu itu bhaha'i kuasa ae ne'awando, suano kaowu ta'o pugaundo. 20 Kapa'amo Kafopahinta'ano ELOHIM miina kaowu natiwoha ne pugaundo manusia, tamaka notiwoha ne kuasano ELOHIM . 21 Dadi'anomo medando ae nepoindalomiu? Tamepilimoomu: amai aeowaangkoomu kapepe, kaa amai amalu-malusikoomu weo kanini kaasi?
1 Sakotu'uno nokolelemo bhihita putae ne olotamiu itu nandoomo habu tolauno kapokahaku. Ingka nandoo mie monsuleno bhe ina weeno. Mahinggamo mie pata mande'aono ELOHIM miina daehabua podiu medando aitu. 2 Tamaka mahingga pedamo itu nandoo dua nelangke diumiu. So mantasi'ano ingka tabeano naopea lalomiu, bhe mie humabuno medando itu mogampie'omu mai'ao ne olotamiu. 3 Daanumo mbadhaku nokodo'o bhe hintimiu tamaka totono laloku nopobhaiangkoomu. Dadi'anomo mie humabuno pedando itu padamo abhotusiane kahukumu, kao-kaomo bhe idi ne itu. 4 Ane pohompu-hompuomu weo kuasano Yesus Ompuntoomu, bhe totono laloku nopobhaiangkoomu dua, 5 maka weo neano Ompu Yesus mie aitu tetewei tawakalaaneomu ne Kafeompu'ando seetani, neanomo mbadhano nabinasa tamaka alusuno damosalamatie ne oleo kahato'ano Ompu. 6 Miina namantasia mekawose bhakemiua. Miina mande'aaneomua gaha'a sekandai-ndai ragi no'endeanemo kosekabhahi'ae kadhalono tarigu so roti? 7 Ohoe'omu ragi ngkodau itu, neanomo membaliomu nada kadhalono tarigu bu'ou pata koragi'ano. Ingka hintimiu daanumo pedamo ana'a. Kapa'amo Kristus, anano dhumbantoomu so kapopanga ne hohaea'ano Paska, padamo dosumbelee. 8 Dadi'anomo poharoa kaitaomu, koe daepake roti koragi ngkodau'ano, ka'ibahatino sabhaha mohaku'ano bhe modai'ano. Tamaka mepake kaitaomu roti bu'ou pata koragi'ano, ka'ibahatino dadi mongkilo bhe banara. 9 Ingka weo suhaku padamo abuhiangkoe'omu, koise posabhangkaomu bhe mie pokawite-witeno. 10 Ampamo kaowu patudhuku suano sabhaha mie ne dhunia ini pokawite-witeno bhe kumadau-dauno, tawa mie fobhohe-bhohe'ino bhe mesombaino barahala. Kapa'amo ane nada na'a ingka tabeano gumampianemoomu dhunia inia. 11 Tamaka nebuhiku ini apulao'ao koise posabhangkaomu bhe mie mabhino wutono bhahitie marasaeano tamaka nopokawite-wite, nokadau-dau, nesombai barahala, nofo'umbu, nempoho'u bhe nofobhohe-bhohe'i. Mahingga momaa pombaliomu bhe mie medando aitu koise. 12 Kapa'amo bhitahaki'ando mie we simbalino umati suano nepande'aokua. Tamaka ane umati marasaeano, ingka hintimiu so bhitahakida. 13 Mie we simbalino umati nabhitahakida wutono ELOHIM. "Ambae'omu mie modai ne olotamiu itu!"
1 Noafa bhahaa nonandoo'ao ne olotamiu itu mokadono mefebhitahakino ne mie pata mande'aono ELOHIM ane nopo'alati bhe bhahitieno? Noafa miina mefebhitahakiomu ne umati bhaimiu? 2 Miina mande'aaneomua bhahaa mada kaowu so bhitahakino dhunia ini ingka o umati mongkilono ELOHIM? Ane mada kaowu bhitahakiomu dhunia ini, noafa bhahaa miina moolianeomu mebhitahakiomu parakara pata ko'ulu'a? 3 Miina mande'aaneomua gaha'a putae intaodi ini so bhitahakino dua mala'ekati, bhemo toha parakarano manusia ma'oleo hangkowine. 4 Mahinggamo pedamo itu, ane bhe parakara mohobu noafa gaha'a owae'omu dua ne pande bhitaha pata nefosibhala ne olotando umati? 5 Kapugau'aku peda aini so moambano'ao'omu. Bhahaa miina bhe mie kotimbangino ne olotamiu itu so mandeno mebhitahakino parakarando umati? 6 Noafa bhahaa seemie bhahitie marasaeano nobhie'ao dua bhahitieno, gaha'aitu so fobhitahakino mie pata marasaeano ? 7 Hampano pomobhi-mobhie'ao'omu kaowu sapada-pada hintimiu, ingka nokoma'ana se'isemo dua katalomiu. Noafa bhahaa ane ta'otumuhumoomu mahinggamo pae na'umadhilia? Noafa bhahaa ane ta'otumahimamoomu mahingga damekahugikoomu? 8 Tamaka wutomiu meowano pata ka'adhili bhe kahugi, nehabumiu itu ingka nokantibha bhahitie'imiu. 9 Miina mande'aaneomua bhahaa putae mie humabu modaino paise dae'awa dawu weo Kafopahinta'ano ELOHIM? Koise nokolilino totono lalomiu! Mie pokawite-witeno, mesombaino barahala, mie monsule, karambole mo'ane, gumaano sapada mo'ane tawa hobhine, 10 kaso'o, mie kumadau-dauno, mempoho'uno, mie fo'umbuno, bhe fobhohe-bhohe'ino saneamo so pata mealano dawu weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 11 Ingka seemie hodua ne hintimiu dohabu dua peda ana'a endefi'ini, tamaka ampa aitu padamo dofekanggela'ikoomu, padamo dofekangkilokoomu, padamo dua dopometaa'angkoomu bhe ELOHIM, noangka ne Ompu Yesus Kristus bhe Rohino ELOHIMntoomu. 12 Nandoo mugauno seemie manusia nobebasi nehabu o ae maka dua. Anoamo, tamaka ambaku miina kosasawi'ae nehabundo manusia nokofahalaa. Mahinggamo abebasi aehabu o ae maka dua, tamaka akiido namobhatua kanau habuku na'a. 13 Nandoo dua mugauno o oti so i'ino handa, o handa so kaeate'ano oti, tamaka ingka kohaahonda'ae ini sanea namosalie ELOHIM. Mbadhando manusia paise naembalia damakee so dapokawite-wite'ao tamaka so da'umondofao'ao Ompu, bhe Ompu umondofaono mbadhando manusia. 14 ELOHIM mowanuno Ompu Yesus mai'ao ne mate, namodadi kaita dua hampano kuasano. 15 Bhahaa miina mande'aaneomua o mbadhamiu itu ingka o katokanomo dua mbadhano wutono Kristus? Naembali bhahaa katokano mbadhano Kristus amakee so mbadhano karambole? Ingka tantumo paise! 16 Bhahaa miina mande'aaneomua ane seemie mo'ane nekapoti karambole ingka nose'isemo dua bhe hobhine aitu? Kapa'amo weo Kitabi notibuhi, "Andoa daembalimo seemie." 17 Tamaka o mie kumapotino Ompu ingka noserohimo bhe Ompu. 18 Fekakodo'o wutomiu ne dhosano pokawite-wite, hampano sabhaha dhosa sigao'ano nehabundo manusia nokadhadhia we simbalino mbadhando, tamaka o mie pokawite-witeno ingka nokodhosa ne mbadhano wutono. 19 Bhahaa miina mande'aaneomua mbadhamiu itu lambu mongkilo kaeate'ano Rohino ELOHIM? Rohino ELOHIM ini neate weo totono lalomiu bhe nowa'angkoe'omu wutono ELOHIM. Dadi'anomo hintimiu itu suanomo fehebua'amiu wutomiu. 20 Kapa'amo hintimiu itu padamo do'olikoomu, olimiu padamo dotandua'ane. Dadi'anomo pakeomu mbadhamiu so kakalabhiano ELOHIM.
1 Aitu atumobhoosiangkoomu wambano suhamiu ne idi. Ane seemie mo'ane miina nagumaa ingka netaa. 2 Ampamo kaowu hampano dolentu balaano dopokawite-wite, naetaa seemie mo'ane bhe hobhineno wutono, seemie hobhine bhe mo'aneno wutono. 3 Seemie mo'ane tetewei nadhumalangi takano peda seemie mo'ane ne hobhineno; pedamo aitu seemie hobhine tetewei nadhumalangi takano peda seemie hobhine ne mo'aneno. 4 Seemie hobhine miina nakokuasa ne mbadhano wutono tamaka nokuasai'e mo'aneno; pedamo dua itu seemie mo'ane miina nakokuasa ne mbadhano wutono tamaka nokuasai'e hobhineno. 5 Koise pokodo'otiomua, simbali padamo mafakaaneomu pogaatiomu sebantaha so me'awaomu kasalawa sumambahea'omu. Tamaka mada aitu suli pohompuomu keana nopoolikoomu kawudhuno Kafeompu'ando seetani, kapa'amo bheanea pae moolie'omua mewanaki nafusuumiu. 6 Apugau peda aini miina amahintangikoomu, tamaka afolalesakoomu. 7 Sakotu'u'ano gaoku kosasawindo mie nada dua idi ini, ampamo kaowu ingka seemie-seemie bhe kadawu kamoisa'aono mai'ao ne ELOHIM, seemieno peda aini seemieno peda aitu. 8 Andoa pata gumaano bhe andoa bhihinandano, amohatoda naetaa koemo dogaa'a, pedamo dua idi ini. 9 Ampamo kaowu ane pae damooli damewanaki totono lalondo, naetaa dagumaa, kapa'amo naetaa dagumaa bhe namohansuruda nafusuundo. 10 Ne mie toka gumaano bhe pahintaku. Sakotu'uno suano pahintaku tamaka pahintano Ompu. Peda aini: o hobhine koise nohunsa mo'aneno. 11 Ampamo kaowu ane nopohunsamo bhe mo'aneno koise nogaa toha, simbali sumuli napometaa bhe mo'aneno. O mo'ane koise dua nopohunsa bhe hobhineno. 12 Ne sigao'ano dua amohatoda (tamaka aini wambaku wutoku, miina namai'ao ne Ompu), ane nandoo mo'ane toka gumaano bhe hobhine pata marasaeano ne Kristus, maka hobhine aitu no'unda napohempoiane, koise nohunsaea. 13 Pedamo dua ane bhe hobhine marasaeano ne Kristus nogaamo bhe mo'ane pata marasaeano ne Kristus, maka no'unda napohempoiane, koise nohunsaea mo'aneno na'aa. 14 Kapa'amo mo'ane pata marasaeano na'a nongkilomo hampano hobhineno, pedamo dua hobhine pata marasaeano na'a nongkilomo hampano mo'aneno. Ane paise ingka o anamiu sanea ana'i haramu, tamaka ampa aitu anamiu ingka sanea ana'i mongkilo. 15 Ampamo kaowu ane mie pata marasaeano na'a gaono nahumunsa hobhineno tawa mo'aneno, koise ele'aaneomua. Kapa'amo hintimiu mo'ane tawa hobhineno miina titapuomu. ELOHIM ingka nobhasikoomu so dumadi'ao'omu weo katohopono lalo. 16 Hintu hobhine, nada amai mande'aane bhahaa putae mo'anemu pata'o marasaeano maitu pae mosalamatie? Pedamo dua hintu mo'ane nada amai mande'aane bhahaa putae hobhinemu pata'o marasaeano maitu pae mosalamatie? 17 Dadi'anomo seemie-seemie tabeano natumahima kodadi peda toka nedawu'aono ELOHIM ne anoa, bhe tanamangka-angkamo kansuhu peda kodadi pakatibhasino ne ELOHIM. Ainimo tubho nefoina'u'aoku ne kosasawindo umati ne'amai-ne'amai liwu. 18 Ibahano seemie pakatibhasino ne ELOHIM padamo dosunae, koemo fosaliea kasunano na'aa. Pedamo dua pakatibhasino miina'o naesuna, koemo nesalo dasumunae. 19 Kapa'amo doangkafi atorano desuna bhe miina daesuna, saneamo pata kofahalaano. Maraluu'ano doangkafi pahintano ELOHIM. 20 Seemie-seemie tabeano sadaa-daa nadumadi peda kodadino pakatibhasino ne ELOHIM. 21 Ane pakatibhasimu membali bhatua, ingka pae naoafaa. Ampamo kaowu ane bhe kasalawamu so mobebasi'ao, pakee kasalawa aitu. 22 Hampano seemie bhatua nebhasino Ompu ingka nofobebasie Ompu. Pedamo dua mie bebasi nebhasino Ompu, ingka nembalimo bhatuano Kristus. 23 Hintimiu padamo do'olikoomu, olimiu padamo dotandua'ane. Dadi'anomo koemo membaliomu bhatuando manusia bhaimu. 24 Bhahitie'iku, naetaa seemie-seemie sadaa-daa nadumadi te wiseno ELOHIM peda kodadino pakatibhasino. 25 Aitu apugau dua so kalambe'i. Daanumo so andoa ini miina bhe pahinta netahimaku mai'ao ne Ompu. Ampamo kaowu ta'amolimbaangkoomu dua fekihiku peda seemie tiparasaeano hampano rahamatino Ompu. 26 Fenaiku, hampano sabhaha kasabha newisekintoomu, so metaa'ano seemie-seemie nadumadi peda kodadino ampa aitu. 27 Ane bhemo mieno lambumu koise pohunsaomu. Ane pae'o gumaa, koemo kadeki me'ondofi hobhinemu. 28 Tamaka ane gumaa, pae kodhosaa. Pedamo dua ane seemie kalambe nagumaa pae nakodhosaa. Ampamo kaowu mie gumaano nabhahi nae'awa kasabhano dhunia, sakotu'uno gaoku lumapaomu ne kasabha ana'a. 29 Patudhuku peda aini: tempono dhamani aini tamo seendai. Dadi'anomo ne katumpono wakutuu aini mie kohobhineno naetaa nadumadi kao-kaomo miina bhe hobhineno; 30 mo'aeno dadumadi kao-kaomo miina dao'aea, mo'iano dadumadi kao-kaomo miina dao'ia'a, mie toka bhalandano kao-kaomo miina datumahima ne'olindo, 31 bhe mie mepakeno kanandoono dhunia ini dadumadi kao-kaomo miina datitapu ne kanandoo ana'a. Kapa'amo dhuniantoomu ampa aini kaowu naosalimo. 32 Gaoku mpuu pae bhe kamihino lalo weo dadimiu. Mo'ane tapa gumaano nofisi'onu fekihino so Ompu, gaono nameka'ia lalono Ompu. 33 Tamaka mo'ane gumaano nofisi'onu fekihino ne sabhaha kanandoono dhunia, gaono nameka'ia hobhineno, 34 sampe fekihino nopodawu-dawumo. Seemie hobhine tapa komo'aneno tawa seemie kalambe nofisi'onu fekihino so Ompu, neanomo mbadhano bhe alusuno naongkilo namekopuuniane Ompu. Tamaka hobhine gumaano nofisi'onu fekihino ne sabhaha kanandoono dhunia, gaono nameka'ia mo'aneno. 35 Bhahi-bhahi'ae ini abuhiangkoe'omu so kaetaa'ano wutomiu, miina akopatudhu a'umonto-ontomi kabebasimiu. Patudhuku kaowu neanomo humabuomu metaa'ano bhe mantasi'ano, weo ka'ondofaomiu ne Ompu pae nakambali-mbalia fekihimiu. 36 Ampamo kaowu ane seemie mo'ane nonamisi lalono nohabu pata mantasi'ano ane pae nagumaa bhe pohaeno, kapa'amo woha'ano pohaeno sadhulu-dhulu kakamungkula bhe tabeano dagumaamo, heruane ae dagumaa, pae dakodhosaa. 37 Tamaka ane seemie mo'ane padamo nobhotusi'ao wutono pae nagumaa bhe pohaeno, sumanomo nenteentoomo totono lalono, miina bhe mosuhuea, bhe kotu-kotu'u nopoolie nofewanaki kapoindalono, ingka nohabu metaa'ano dua. 38 Dadi'anomo mie gumaano bhe pohaeno nohabu metaa'ano, tapa gumaano ingka tanodhulumo dua kataano. 39 Seemie hobhine gumaano bhe katapuno kaomponano nodadi mo'aneno. Ane nomate mo'aneno, ingka nobebasi nagumaa dua bhe mo'ane nepoindalono, sumanomo mie marasaeano ne Ompu. 40 Tamaka fekihiku, sedhulu'a dua kakodawuano ane pae nagumaa toha. Fenaiku fekihiku ini nomai'ao dua ne Rohino ELOHIM netahimaku.
1 Aitu akowamba'ao oti kapopanga ne barahala. Nandoo mugauno, "Intaodi ini dokokapandemo." Ampamo kaowu o kapande nofofekalangke diu, tamaka o kanini kaasi nofofekamatangka lalo. 2 Mie kofekihino nokonipande'aomo, sakotu'u'ano miina'o namande'aane o ae so mantasi'ano nepande'aono. 3 Tamaka mie moasi'aono ELOHIM, nopande'aanemo ELOHIM. 4 Pokai'ano bhe humaa'ano oti toka nepopanga ne barahala sa'ituini, ingka dopande'aanemoomu sakotu'u'ano miina bhe barahala ne alamu ini, dopande'aanemoomu dua ELOHIM Kaseemie-mie'ano, miina bhe sigao'anoa. 5 Kapa'amo mahinggamo nandoo nekonando dewa tawa kaompu-ompu naetaa te lani naetaa we dhunia ini (ingka daanumo anoamo, nobhahi dewa bhe kaompu-ompu), 6 tamaka so intaodiomu ampamo ELOHIM Kaseemie-mie'ano, Amantoomu. Anoamo mokonandoono bhahi-bhahi'ae, dadintoomu somo dua Anoa. So intaodiomu Ompu seemie-mieno dua, Yesus Kristus. Noangka ne Anoa bhahi-bhahi'ae dofokonandoo'e, hampanomo dua Anoa kadadi'antomoomu. 7 Tamaka aini miina damande'aane sabhaha mie. Nandoo mie moneano sumombaino barahala endefi'ini. Dadi'anomo, ta'ampamo aitu ane dohumaa oti kapopanga ne barahala, dofekihi lalondo oti maitu kotu-kotu'u otino barahala. Ane dohumaa oti pedando maitu, sadhia donamisi wutondo dokodhosa hampano totono lalondo kumatanga-tangano nandoo nonale, . 8 Sakotu'u'ano oti nehumaa miina namekakoma'o kaitaomu ne ELOHIM. Ane dohumaa'e miina dakolabaanea, ane miina daomaa'e miina dua daohugianea. 9 Tamaka dhaganie mpuu bhahasaa kabebasimiu itu nembali kakodhosa'ando so mie bhaimu tapa'o motangkano kaparasaea. 10 Ibahano mie bhaimu tapa'o motangkano kaparasaea namoha hintu kokapandeno mengkoha-ngkoha momaa weo lambu kasombai'a barahala, ingka anoa itu naokadomo dua naomaa oti kapopanga ne barahala. 11 Ane peda kaowu ana'a ingka kapandemu nofobinasamo bhahitiemu pata'o motangkano kaparasaea, gaha'aitumo Kristus nomate dua so anoa itu. 12 Ane kodhosaomu ne bhahitie'imiu peda ana'a bhe bhelai'eomu totono lalondo pata'o motangkano kaparasaea, ingka sakotu'uno kodhosamoomu dua ne Kristus. 13 Dadi'anomo ane o oti nehumaa naembali kakodhosa'ano bhahitieku, akiido sepali'a aomaa oti aitu ampa suhue dadiku, keana aehabu dhosa so bhahitieku na'a.
1 Suano mie bebasia gaha'a idi ini? Suano dua rasulu gaha'a idi ini? Idi kuna'ekumo padamo dua apowoha bhe Yesus Ompuntoomu. Ingka kuna'ekumo hintimiumo itu hasilino akahadhaa so Ompu. 2 Mahinggamo mie bhaindo miina dakumona kanau rasulu, tamaka so hintimiu idi ini tantumo rasulu. Kapa'amo dadimiu peda mie marasaeano ne Ompu ingka o bukutiinomo karasulu'aku. 3 Ane bhe so bhitahaki kanau, apotundu'ao wutoku nada ana'a. 4 Bhahaa miina takohakua taomaa bhe taoho'u hasilino kaowule'a mani? 5 Bhahaa miina takohakua taewoowa bhe hobhine mani mie marasaeano peda nehabundo rasulu sigao'ano, bhahitieno Ompu Yesus bhe Petrus dua? 6 Bhahaa mpahinomo Barnabas bhe idi pata kohakuno so bebasino mai'ao ne kahadhaa tae'ondofi nehumaa mani? 7 Nandoo bhahaa tantara kumalano popahisano nopake dhoino wutonoa? Nandoo bhahaa mie mekaampo metisano angguru tamaka miina naembalia nohumaa bhakeno angguruno na'aa? Nandoo bhahaa mekaendeano dhumba tamaka miina naembali nofoho'u oeno titino dhumbano? 8 Pugauku ini suano kaowu nomai'ao ne fekihindo manusia, kapa'amo ingka weo tubhono agama Yahudi notibuhi dua peda ana'a. 9 Weo Kitabino Musa na'a notibuhi peda aini, "Ane o sapi tangasano nefinda-finda'i gandum so napogaati'ao onuno bhe kunsalono, nunsuno koemo kakompoea." Bhahaa o sapi kaowu na'a nemosabha'aono ELOHIM? 10 Bhahaa bhe intaodiomu dua nepulao'aono na'aa? Ingka anoamo, aini notibuhi so intaodiomu. O mie melukuno wite bhe mie pogaati'aono onuno gandum bhe kunsalono, tantumo dokahadhaa weo kaposahuna'ao tetewei dama'anda bhe dawuno kaowule'ando. 11 Ingka padamo tae'ewiangkoomu wine metaa weo dadimiu, nomai'ao ne Rohino ELOHIM. Bhahaa nopontalabhi-labhimo ane tae'awa seendai so kadadi'a mani te dhunia ini mai'ao ne pehapimiu? 12 Ane mie sigao'ano dokohaku daetahima dawundo mai'ao ne hintimiu, ingka kuna'ekumo nofoliu dua kakohaku mania. Ampamo kaowu haku aitu miina tamakeea. Insaodi nandoo tapoindalo tasabahaki sabhaha kasabha, sumanomo koe ta'ontomi folele'ano Bhihita Metaano Kristus. 13 Miina mande'aaneomua bhahaa, o mie kumahadhaano weo Lambuno ELOHIM ingka de'awa oti nehumaando mai'ao ne Lambuno ELOHIM na'a? Bhahaa miina dua mande'aaneomua o imamu mefohilalono medha kaefoampe'a ingka de'awa dua dawu mai'ao ne oti kapopanga na'a so daomaa? 14 Pedamo dua aitu Ompu padamo nofotantue, o mie mefoleleno Bhihita Metaa dadumadi namai'ao ne folele'ano Bhihita Metaa. 15 Tamaka haku ana'a bhe nase'ise miina amakeea. Pedamo dua abuhi suha aini miina akopatudhu neanomo da'umondofa kanau nada na'a, kapa'amo mada'o amate! Bhe naseemie pae bhe so mosalino sabhaha nemowose'aono bhakeku. 16 Kapa'amo ane aefolele Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM, miina bhe tingkunoa amowose bhakeku, hampano takakumo tetewei amolelee. Abalaamo mpuu ane paise aefolele Bhihita Metaa! 17 Ibahano kahadhaa aini ahumabue amangkafi kapoindalono wutoku, tantumo naembali aesalo ponamboku. Tamaka kaefolele'aku Bhihita Metaa suano kapoindaloku wutoku, ingka adhalangi kaowu taka neposahuna'aono ELOHIM ne idi. 18 Kaowu o ae bhahaa so ponamboku? Ingka pedamo aini ponamboku: weo folele'ano Bhihita Metaa miina aesalo dhoi, hampano hakuku aesalo so kadadi'aku miina amakeea. 19 Idi ini o mie bebasi, suano bhatuando manusia. Ampamo kaowu afobhatua wutoku ne kosasawindo mie, neanomo sedhulu'a dua kabhahindo mie so neowaku ne Kristus. 20 Bhe miendo Yahudi adadi peda miendo Yahudi neanomo dabhahi miendo Yahudi so neowaku ne Kristus. Bhe mie mintahakino tubhono agama Yahudi, adadi peda mie mintahakino tubhono agama na'a, mahinggamo sakotu'uno idi ini miina amintahakie tubhono agama ana'a. Kahabu'aku peda ana'a neanomo dabhahi mie mintahakino tubhono agama Yahudi so neowaku ne Kristus. 21 Bhe mie suano Yahudi, adadi dua peda mie suano Yahudi tapa mangkafino tubhono agama Yahudi. Gaha'aitumo sakotu'uno idi ini miina adumadi we simbalino tubhono ELOHIM ana'a, hampano aangkafi tubhono Kristus. Kahabu'aku peda ana'a neanomo dabhahi mie tapa mangkafino tubhono agama Yahudi so neowaku ne Kristus. 22 Bhe mie monaleno kaparasaea, adadi dua peda mie monaleno kaparasaea, neanomo amoolida amowada ne Kristus. Tangkanomo, bhe sabhaha mie aangkafi sabhaha kodadindo, bhaha'i kaowu nada amai maka dua dhalano seemie hodua amoolida amowada ne Kristus. 23 Bhahi-bhahi'ae ini ahabue hampano Bhihita Metaa so aeala'ao dua dawu weo kabarakatino. 24 Ingka pande'aaneomu, weo pogolo-golo'a kosasawindo mie pogolono sanea dotende, tamaka mpahinomo seemie me'awano kawa'ao so fotalono. Dadi'anomo tendeomu ampa ka'osano bukumiu so umawa'ao'omu kawa'ao ana'a. 25 Sasuka mie so meangkafino potandingi'a tabeano nokane-kanea mbadhano bhe nopooli nofewanaki totono lalono. Aini dodhalangie so kaowu dae'awa'ao kawa'ao so fotalono, ingka o kataheno kamba-kamba pikimoleuno. Tamaka intaodiomu dodhalangi bhahi-bhahi'ae na'a so dae'awa'ao kawa'ao so pata molooleuno ampa suhue dhamani. 26 Dadi'anomo miina ta'atumende-atumendea, bhe miina apotumbu kabunto-buntoa. 27 Idi akanea wutoku: miina aooloanea uluku, afobhatua mbadhaku, neanomo namada aefolele Bhihita Metaa ne mie bhaiku, pae damolimba kanau ne potandingi'a.
1 Bhahitie'iku, gaoku mpuu mande'aaneomu kadhadhia netompaloindo awua'intoomu . Ne na'a kosasawindo nokaolumida olu, bhe kosasawindo dosalamati delempagi te'i. 2 Olu bhe te'i na'a nembalimo dua kakadiundo sampe kosasawindo dose'isemo doangkafi anabii Musa. 3 Kosasawindo dohumaa oti pototo'ano, sanea oti mai'aono te surugaa. 4 Kosasawindo dofoho'u oe pototo'ano, sanea oe mai'aono te surugaa. Kosasawindo dofoho'u oe mai'ano ne kabhawono dempa pobhaianda; dempa ana'a ingka o wutonomo Kristus. 5 Tamaka mahinggamo peda na'a dobhahi ne olotando pata meka'iano lalono bhe meka'iano lalono ELOHIMa, sampe maeatindo tadokombaha'a te pandaso bhalano. 6 Bhahi-bhahi'ae kadhadhia ana'a saneamo sandaha so intaodiomu, saneamo kafe'ulai keana depoindalo sabhaha modai'ano peda nepoindalondo andoa na'a. 7 Koise desombai'omu barahala peda nehabundo seemie hodua ne olotando andoa na'a. Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi, "Bansano liwu andoa maitu dengkoha maka dohumaa dofoho'u, pada ana'a doehe maka dopokalinda-linda te wiseno barahala." 8 Koise dopokawite-witeomu peda nehabundo andoa maitu, sampe dohaa fulu tolu hewu mateno se'oleo . 9 Koise dosolo-soloomu Ompu peda nehabundo seemie hodua ne olotando andoa na'a, sampe domate dotitida ule kobisa. 10 Koise dua dokamuntu-muntuomu peda nehabundo seemie hodua ne olotando andoa na'a, sampe nopongkoda Mala'ekati Fofekamateno. 11 Bhahi-bhahi'ae na'a nokadhadhia ne andoa so nembali'ao sandaha ne mie bhaindo. Bhahi-bhahi'ae na'a notibuhi dua so kafodhaga ne intaodiomu dumadino ne pandano dhamani ini. 12 Mie mabhino wutono notangka eheno, tabeano naposi'ondo bhahasaa notifondole. 13 Sabhaha kasoba netompaloimiu saneamo kasoba monea'ano netompaloindo manusia. ELOHIM nokampuu-mpuu ne dhandino, paise nakumatahokoomu me'awaomu kasoba sampe nalumiu'e ka'osamiua. Ane metompaloi'omu kasoba tetewei nama'angkoomu dua dhala, sampe naembali potaamiomu. 14 Dadi'anomo, bhahitie'iku timoasi'aono, fekakodo'o wutomiu ne sombai'ano barahala. 15 Apugau peda ini ne hintimiu mie kotimbangi, tatimbangimoomu wutomiu wambaku inia. 16 Wakutuuno dofoho'uomu angguru poowa defoampe katumpuno lalo ne ELOHIM hampano kampoho'u'a ana'a, ingka tandanomo kase'isentoomu bhe heano Kristus. Wakutuuno dopobheha-bhehaomu roti maka dohumaa'e, ingka tandanomo kase'isentoomu bhe mbadhano Kristus. 17 Mba'inomo o roti se'onu kaowu bhe kosasawintoomu dopombali-mbali'ao roti se'onuno na'a, maka intaodiomu bhahino ini dosembadhamoomu. 18 Soba ondoomu miendo Yahudi. Mie momaano oti kapopanga ingka saneamo dose'ise deala dawu weo kasombai ne ELOHIM. 19 O ae bhahaa ma'anano wambaku na'aa? O barahala bhe oti nepopanga so barahala na'a ingka miina nakoma'a-ma'anaa. 20 Tamaka o ae nepopanga so barahala miina damoampee ne ELOHIM, tamaka ne sabhaha rohi modai. Maka akiido mose'ise wutomiu bhe sabhaha rohi modai. 21 Hintimiu paise naembalia moho'uomu ne kampoho'u'ano Ompu poangka moho'uomu dua ne kampoho'u'ando sabhaha rohi modai. Pedamo dua ana'a paise naembalia momaa'omu ne medhano Ompu bhe ne medhano sabhaha rohi modai. 22 Bhahaa dokopatudhuomu damekakondua lalono Ompu? Kuna'emiu do'osamo intaodi ini bhe Ompu? 23 Nandoo mugauno, manusia nobebasi nehabu o ae maka dua. Anoamo, tamaka ambaku miina kosasawi'ae nehabundo manusia nokofahalaa. O manusia nobebasi nehabu o ae maka dua, tamaka miina kosasawi'ae nehabundo manusia maitu naefekamatangka totono lalo. 24 Koise ondofao kaowu kafaraluuno wutomiu, tamaka ondofao'omu dua kafaraluundo mie bhaimiu. 25 Hintimiu naembali momaa'omu sabhaha neaso we daoano dagi, miina namaraluua dofee-feena'ao kamai'ao'ano dagi ana'a, keana nosabha totono lalomiu kumatanga-tangano. 26 "Dhunia ini bhe kosasawi'ae i'ino sanea fehebua'ano Ompu." 27 Ane dobhasikoomu momaa'omu ne lambuno mie tapa marasaeano ne Kristus, maka kumalaomu, tahumaamoomu ampa netaganando. Koemo fee-feena'ao kamai'ao'ano oti aitu, keana nosabha totono lalomiu kumatanga-tangano. 28 Tamaka ane bhe mohatokoomu, "Oti aini padamo dopopangae ne barahala!" koemo humaa, keana nondidiki lalono mie mohatokoomu itu bhe keana dua nosabha totono lalo kumatanga-tangano. 29 Nepulao'aoku suano totono lalomiu, tamaka totono lalono mie mohatokoomu itu. "Noafa bhahaa kabebasiku tabeano dotieneane dua totono lalondo mie bhaiku? 30 Ane ahumaa poowa aefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, noafa gaha'a dobihidhingi kanau mba'inomo ahumaa oti ana'a, ingka padamo aefoampeane katumpuno lalo ne ELOHIM?" 31 ane momaa tawa moho'u, tawa o ae maka dua nehabumu, habue bhahi-bhahi'e na'a so kakalabhiano ELOHIM. 32 Ne kodadimiu koise mehabuomu kakodhosa'ando mie bhaimu, naetaa miendo Yahudi, naetaa miendo Yunani, tawa umatino ELOHIM. 33 Dadiomu peda idi ini. O ae maka nehabuku sadhia a'ulei'e laloku afeka'ia lalondo sabhaha mie, miina ae'ondofi so kaetaa'ano wutoku, tamaka so kaetaa'ando mie bhahi, neanomo dasumalamati.
1 Angkafiomu sandahaku ini, tapedamo idi ini aangkafi sandahano Kristus. 2 Apudhikoomu, kapa'amo sadhia fe'ulai kanau'omu bhe sadhia fintahakie'omu kafoina'u nefosampeku. 3 Tamaka gaoku mande'aaneomu dua sehondano ini, putae sasuka mo'ane nofefotuane Kristus, sasuka hobhine nofefotuane mo'aneno, maka Kristus nofefotuane ELOHIM. 4 Ane seemie mo'ane nekantutu wakutuuno nosambahea tawa nokosuaha peda anabii, mie aitu nofeka'aebu mefotuane. 5 Ane seemie hobhine miina naekantutu wakutuuno nosambahea tawa nokosuaha peda anabii, mie aitu nofeka'aebu mefotuane. Tanopototomo hobhine aitu dokuhue. 6 Kapa'amo ane seemie hobhine nokiido naekantutu, naetaa dagumuntie wuluno fotuno. Tamaka ane seemie hobhine dokuhue tawa doguntie wuluno fotuno, ingka o kafeka'aebu. Dadi'anomo naetaa naekantutu. 7 O mo'ane miina namaraluua naekantutu, hampano nofotiwohamo sifatino ELOHIM bhe neowa kakalabhiano ELOHIM. Tamaka o hobhine neowa kakalabhiano mo'ane. 8 Kapa'amo o mo'ane miina damokonandoo'e mai'ao ne hobhine, tamaka o hobhine nomai'ao ne mo'ane. 9 O mo'ane miina dua damokonandoo'e so hobhine, tamaka o hobhine dofokonandoo'e so mo'ane. 10 Dadi'anomo seemie hobhine tabeano naekantutu peda tanda anoa maitu nofefotuane mo'aneno, so do'ia'ao dua mala'ekati. 11 Mahinggamo peda ana'a weo Ompu o hobhine nefaraluu mo'ane, o mo'ane nefaraluu hobhine. 12 Kapa'amo mahingga o hobhine kabhao-bhaono nomai'ao ne mo'ane, ingka pada ana'a o mo'ane dolente mai'ao ne hobhine. Tamaka kosasawi'ae nomai'ao ne ELOHIM. 13 Tiisangi'ao wutomiu, nopantasi bhahaa seemie hobhine nasumambahea pae naekantutua? 14 Ingka dopande'aane ne kanandoono alamu ini, ane seemie mo'ane newanta wuluno fotuno miina sea'e namantasia. 15 Tamaka ane seemie hobhine newanta wuluno fotuno nembalimo kakalabhiano, hampano wuluno fotu aitu dowa'ane mbalimo kasahibumbuno. 16 Ane bhe so tumagano, naetaa amohatokoomu putae insaodi tawa umatino ELOHIM sigao'ano, suano kanea mani dosambahea peda ana'a. 17 Ne tubho sehondano so nefe'ulai'aoku ini miina amudhikoomua. Po'awa-awa'amiu weo sambahea miinamo naeowa metaa'ano tamaka neowamo modai'ano. 18 Kabhao-bhaono, ingka afetingke ane po'awa-awaomu weo hompu'ando umati nandoo bhe powengke-wengke'a ne olotamiu, maka fenaiku bhihita aini nandoo kumotu'u'ano. 19 Ingka nokesa itua nandoo powengke-wengke'a ne olotamiu itu! Ane paise, nada amai natipande'ao la'ae kumampuu-mpuuno weo kaparasaeano? 20 Tamaka ane pohompu-hompuomu, ingka suanomo haroano Ompu nehumaamiu. 21 Kapa'amo seemie-seemie neagoi oti so wutono, sampe nandoo mo'ahono tamaka nandoo dua mololanuno. 22 Bhahaa miina kolambuomu so momaa moho'u'ao'omu? Bhahaa meka'aebu umatino ELOHIM bhe mekaambanoomu kaowu tapa kokanandoono? Kaowu amugaumo nada amai bhahaa ne hintimiu itu? Amudhikoomu bhahaa? Teteweimo paise! 23 Kapa'amo nefosampeku ini atahimae ne wutono Ompu. Ne alono Ompu Yesus doowae ne limando kaewa, nealamo roti. 24 Pada nefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, roti ana'a nobhebhehaemo bhe nopugau ambano, "Mbadhakumo inia, newa'aoku so hintimiu. Habuomu nada aini so kafe'u-fe'ulaiku." 25 Pedamo dua ana'a pada dohumaa, nealamo kampoho'u'a bhe nopugau ambano, "Kampoho'u'a aini o podhandi'a bu'ouno ELOHIM bhe manusia, dofekatangkaane tuhuno heaku. Taenomo moho'ue'omu, habue'omu somo kafe'u-fe'ulaiku." 26 Kapa'amo taenomo humaa'omu roti bhe foho'uomu ne kampoho'u'a peda aini, ingka mefoleleomu bhihita mateno Ompu, ampa oleo so kahato'ano. 27 Dadi'anomo la'ae maka momaano roti bhe moho'uno ne kampoho'u'ano Ompu tamaka dhalano miina namantasia, mie aitu nokodhosamo ne mbadha bhe heano Ompu. 28 Seemie-seemie tabeano namahakesaa kadeki totono lalono, maka naembali naomaa roti bhe naoho'u ne kampoho'u'ano Ompu. 29 Ane o mie tanaomaamo tanaoho'umo pae nalumosangi ma'anano mbadhano Ompu, ingka humaano bhe foho'uno na'a neowa kahukumuno ELOHIM ne wutono. 30 Kanandoo'anomo ne olatamiu itu dobhahimo mosakino bhe monaleno, nandoomo dua momateno. 31 Tamaka ane ma'indulu datumiisangi totono lalontoomu, paise dae'awa kahukumuno ELOHIM. 32 Ampamo kaowu ane dae'awa kahukumuno ELOHIM, ingka nofotangahi keana de'awa kahukumu dapoowa-owa bhe dhunia ini. 33 Dadi'anomo, bhahitie'iku, ane pohompu-hompuomu so haroano Ompu, poanta-antagiomu. 34 Ane bhe mo'ahono, naetaa naomaa kadeki se lambuno, neanomo po'awa-awamiu paise naeowaangkoomu kahukumu. Kafoina'u sigao'ano mada'o a'umatoroangkoe'omu humato amai. Copyright © 2004 Yayasan Sumber Sejahtera About Blog Terms & Conditions Privacy Policy Help & Support | Muna © Bible.is, a ministry of Faith Comes By Hearing Support
1 Bhahitie'iku, aitu amugau'ao kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM; gaoku mpuu mande'aaneomu sakotu-kotu'uno. 2 Ingka pande'aaneomu wakutuuno miina'o mande'ao'omu ELOHIM, ta'okaangka-angkamoomu dofekakolilinokoomu sabhaha barahala tapa kosuahano. 3 Dadi'anomo naetaa amohatokoomu putae o manusia neatono Rohino ELOHIM paise bhe kapoolia nabhatata'iao Yesus. Pedamo dua aitu miina bhe manusia so pugauno putae Yesus maitu o Ompu ane pae namatoe Rohino ELOHIM. 4 O kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM tanofegiu, tamaka bhahi-bhahi'ae sekamai'ao, o Rohino ELOHIM. 5 Taka ka'ondofao so Ompu tanofegiu, tamaka seemie kaowu Ompu. 6 Nekahadhaano ELOHIM tanofegiu, tamaka kumahadhaano bhahi-bhahi'ae na'a mangkano ne sabhaha manusia, ingka ELOHIM Kaseemie-mie'ano. 7 Tamaka ne manusia seemie-seemie notiwoha kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM so kaetaa'antoomu. 8 Seemie nowa'ane kapooli nokotimbangi pugauno, o Rohi fowa'aono. Seemieno nowa'ane kapooli nokokapande pugauno, o Rohimo dua ana'a fowa'aono. 9 Seemieno nowa'ane kapooli foliuno kamatangka kaparasaeano, o Rohimo dua aitu fowa'aono. Seemieno nowa'ane kapooli naefeka'osa mie mosaki, o Rohimo dua ana'a fowa'aono. 10 Ne seemieno nowa'ane kuasa naehabu tanda timente'aono, bhe ne seemieno nowa'ane kapooli nakosuaha peda seemie anabii. Ne sigao'ano nowa'ane kapooli namande napo'alati'ao rohi modai bhe rohi metaa. Ne sigao'ano dua nowa'ane kapooli napugau'ao sabhaha wambano Rohi, maka seemieno nowa'ane kapooli nama'anaki wambano Rohi na'a. 11 Tamaka bhahi-bhahi'ae kamai'ao'ano se'ise kaowu, sena'a-na'a kahadhaano Rohino ELOHIM. Ne seemie-seemie manusia nowa'anda kapooli noposahataa bhe kapoindalono Wutono. 12 O mbadha se'ise, katokano nobhahi; mahinggamo nobhahi katokano, ingka sembadha kaowu. Pedamo dua aitu Kristus. 13 Kapa'amo Rohino ELOHIM padamo nokadiu sarani kosasawintoomu mbalimo sembadha, naetaa miendo Yahudi naetaa miendo Yunani, naetaa o bhatua naetaa mie bebasi, saneamo dua kao-kaomo dofowa'ao dofoho'u ne Rohi ana'a. 14 O mbadha miina nasekatoka kaowu, tamaka nobhahi. 15 Ane ibahano o a'e napugau, "Idi ini suano lima, dadi'anomo miina atilentu katokano mbadha," ingka mahinggamo nopugau peda ana'a, sadaa-daa'e katokano mbadha. 16 Ane ibahano o tingala napugau, "Idi ini suano mata, dadi'anomo miina atilentu katokano mbadha," ingka mahinggamo nopugau peda ana'a, sadaa-daa'e katokano mbadha. 17 Ane kosembadha'ae saneamo mata, ne amai bhahaa so kafofetingke'a? Ane saneamo tingala ne amai bhahaa so kaefewono'a? 18 Tamaka ELOHIM padamo no'atoroe kaeate'ando, sehonda-sehonda katoka bhe takano weo mbadha peda kapoindalono Wutono. 19 Ane kosasawi'ae katoka nasehonda kaowu, ne amai bhahaa o mbadha? 20 Daanumo nobhahi katokano, tamaka ampamo sembadha. 21 Dadi'anomo o mata paise naembali napugau ne lima, "Miina amaraluukoa," tawa o fotu napugau ne a'e, "Miina amaraluukoa." 22 Bhahamoa katokano mbadha foliuno kanale woha'ano, foliunomo dua kafaraluu. 23 Sabhaha katokano mbadha tapa sea'e metaa'ano ne pomatando manusia sedhulu'a dofosibhalae, sabhaha katokano mbadha modaino bhangu sedhulu'a dua do'ondofaane. 24 Ka'ondofao pedando na'a miina damaraluu'e katokano mbadha metaa'ano bhangu. ELOHIM padamo nopotudu-tudumiane mbadhantoomu ini sampe sabhaha katoka tapa nefosibhala sedhulu'a dofosibhalae. 25 Patudhuno keana nonandoo powengke-wengke'a weo mbadha, tamaka sabhaha katoka po'ala-alano maitu napototo kapo'ondo-ondofaondo. 26 Dadi'anomo ane sehonda katoka nokadee-dee, kosasawindo dokadee-dee; ane sehonda katoka dofosibhalae kosasawindo do'ia. 27 Hintimiu itu saneamo mbadhano Kristus, seemie-seemie ingka o katokanomo. 28 ELOHIM padamo nefotantu mie weo umati: kabhao-bhaono nandoo membalino rasulu, kahaa iseno nandoo membalino anabii, katolu iseno nandoo membalino guru. Pada ana'a nandoo metahimano kapooli dehabu tanda timente'aono, kapooli defeka'osa mie mosaki, kapooli dotulumi mie bhaindo, kapooli dembali neangka, bhe kapooli dopugau'ao sabhaha wambano Rohi. 29 Bhahaa andoa maitu saneamo rasulu, saneamo anabii, saneamo guru? Bhahaa saneamo me'awano kapooli dehabu tanda timente'aono? 30 Bhahaa saneamo me'awano kapooli defeka'osa mie mosaki, saneamo dopugau'ao wambano Rohi, tawa saneamo dema'anaki wambano Rohi na'a? Ingka miina. 31 Dadi'anomo ulei'eomu totono lalomiu so me'awa'ao'omu sabhaha kapoolino Rohi foliuno kataa. Tamaka idi ini amosusuangkoomu kaangka'a sedhulu'a dua kataano. Copyright © 2004 Yayasan Sumber Sejahtera About Blog Terms & Conditions Privacy Policy Help & Support | Muna © Bible.is, a ministry of Faith Comes By Hearing Support
1 Mahinggamo naembali apugau'ao sabhaha wambado manusia bhe wambado mala'ekati, tamaka ane pae bhe kanini kaasiku ne mie bhaiku, ingka ta'apototomo bhe mbololo menduu-nduuno tawa ndengu-ndengu mendii-ndiino. 2 Mahinggamo ae'awa kapooli akosuaha peda anabii, alumosangie sabhaha rahasia bhe amande'aane sabhaha kapande, namatangka kaparasaeaku sampe naembali aefogampi kabhawo, tamaka ane pae bhe kanini kaasiku, ingka miina bhe faha-fahalaakua. 3 Mahinggamo sabhaha kanandooku adumawu-dawuandae mie mokae, bhahamoa amotawakala wutoku datumunu kanau, tamaka ane pae bhe kanini kaasiku, ingka miina sepali'a bhe fahalaanoa so idia. 4 O kanini kaasi maitu nokosabaha, netaa lalono; o kanini kaasi maitu miina nakondua lalono. Kanini kaasi miina nasumangke-sangke wutono bhe miina naelangke diuno. 5 O kanini kaasi miina naehabu tapa mantasi'ano bhe miina nae'ondofi kafaraluuno wutono; o kanini kaasi miina namansolumbua bhe miina naefe'u-fe'ulai ka'alando mie bhaindo. 6 O kanini kaasi miina nao'ia'ao modai'ano, tamaka no'ia'ao kabanara. 7 O kanini kaasi nesongkowi bhahi-bhahi'ae, noparasaea bhahi-bhahi'ae, noposahuna'ao ne bhahi-bhahi'ae, bhe nokosabaha netaami bhahi-bhahi'ae. 8 Nekosuaha'aondo anabii nakotompa, wambano Rohi nametumpu, o kapande naosali, tamaka o kanini kaasi pae bhe kapulia. 9 Kapa'amo kapandentoomu miina nasumangkaa, nekosuaha'aonto peda anabii miina naoponoa. 10 Tamaka nahumato kaowu fofoliuno kasumangka, pata sumangka'ano naosalimo. 11 Nandoo kaana'iku ingka pugauku peda seemie ana'i, ponamisiku peda ana'i, fekihiku peda dua ana'i. Ampa aitu akolalomo, ahunsaemo lalo kaana'ikua. 12 Ampa aitu tapedamo de'ondo-ondoomu ondula pata mentalea weo paeasa mohawu, tamaka namada kaowu dapowise. Ampa aitu kapandeku miina'o nasumangkaa, tamaka namada kaowu kapandeku naoponomo, pedamo wutono ELOHIM nosangka mpuu nopande'a kanau. 13 Dadi'anomo tamo tolu hondano ini : o kaparasaea, o posahuna'ao, bhe kanini kaasi; tamaka fofoliu'ano o kanini kaasi.
1 Ambae'omu kanini kaasi, ulei'eomu dua lalomiu so tumahima'ao'omu sabhaha kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM, mangke-mangkemo kapooli so kosuaha'ao'omu peda anabii. 2 La'ae mepakeno wambano Rohi, miina napotula-tula bhe manusia tamaka nopugau bhe ELOHIM. Kapa'amo miina bhe manusia lumosangino ma'anano wambano, hampano nokowamba'ao rahasia peda nefohato'aono Rohino ELOHIM. 3 Tamaka la'ae kosuahano peda anabii, nopugau ne manusia, nofofekamatangka kaparasaea, nofotangahi, bhe nofolawesi lalo. 4 La'ae mepakeno wambano Rohi, nofekamatangka kaowu kaparasaeano wutono, tamaka la'ae kosuahano peda anabii nofekamatangka kaparasaeando umatino ELOHIM. 5 Gaoku mpuu hintimiu kosasawimiu mepakeomu wambano Rohi, tamaka fofoliu'ano gaoku kosuahaomu peda anabii. Kapa'amo nokofahalaa mie kosuahano peda anabii bhe mie mepakeno wambano Rohi, simbali noma'anakie dua wambano na'a, so notifekamatangka'ao kaparasaeando umati sigao'ano. 6 Dadi'anomo bhahitie'iku, ane ibahano amai ne hintimiu maka aepake wambano Rohi, o ae bhahaa fahalaano so hintimiu? Ingka kane'o nakofahalaa ane amohatoangkoomu powoha netahimaku ne ELOHIM, tawa amosampeangkoomu nepande'aoku, tawa akosuahaangkoomu nada anabii tawa amoina'ukoomu. 7 Nopototo bhe sabhaha katoka pata koinawa tamaka nokondii. Peda ibahano o suli bhe kusapi, nada amai damande'aane bhahaa lagu nepokalalambu'aono ane pae napo'ala ndiino? 8 Pedamo dua duhulele nepakendo tantara, ane ndiino miina namantenaa, la'ae bhahaa so mokanuno dapopahisa? 9 Pedamo dua hintimiu mepakeno wambano Rohi, ane pae mepakeomu wamba tilosangino, nada amai damande'aane bhahaa ma'anano wambamiu? Wambamiu itu ingka nasumia-sia, tanapoangka kawea. 10 Fenaiku nobhahi mpuu wamba ne dhunia ini, tamaka miina bhe nasehonda tapa koma'ananoa. 11 Tamaka ane miina amande'aane ma'anano wamba nefetingkeku, mie aitu aabhiemo dua mie koliwuno tapa popande'aono wamba, pedamo dua anoa ne idi. 12 Pedamo dua hintimiu, daanumo ulei'eomu lalomiu me'awaomu kapooli nedawu'aono Rohino ELOHIM, tamaka fofoliu'ano ulei'eomu lalomiu so mekamatangka'ao'omu kaparasaeando umati. 13 Dadi'anomo la'ae mepakeno wambano Rohi naetaa nasumambahea naesalo dama'ane dua bhe kapooli nama'anakie. 14 Kapa'amo ane asambahea aepake wambano Rohi, ingka o alusuku sumambaheano tamaka miina napoangkafi bhe fekihiku. 15 Kaowu aeafamo? Asumambahea mai'ao ne alusuku, tamaka asumambahea dua aepake wamba tilosangino mai'ao ne fekihiku. Aelagu amudhi ELOHIM mai'ao ne alusuku, tamaka aelagu amudhi dua ELOHIM aepake wamba tilosangino mai'ao ne fekihiku. 16 Kapa'amo ane sumambahea'ao kaowu nomai'ao ne alusumu, nada amai mie bu'ou mangkafino sambaheamu natumobhoosi "Amin" namada sambaheano katumpuno lalomu na'a? Ingka miina namande'aanea o ae ma'anano pugaumu na'a. 17 Mahinggamo sambahea katumpuno lalomu na'a netaa sepali'a, tamaka miina namekamatangka kaparasaeano mie bhaimu. 18 Notumpu laloku ne ELOHIM hampano idi aepake wambano Rohi afoliukoomu kosasawimiu itu. 19 Tamaka weo pohompu-hompu'ando umati naetaa apugau lima wobha kaowu tilosangino so amoina'u'ao mie bhaiku, bhe apugau'ao hewu lasa wambano Rohi. 20 Bhahitie'iku, koise kofekihiomu peda ana'i. Ne modai'ano membaliomu peda kaana-ana'i, tamaka weo fekihimiu membaliomu mie ngkolalo. 21 Weo Kitabino Musa notibuhi, "Namangka ne mie mepakeno wamba sigao'ano, namangka ne wiwindo koliwuno amugau ne umati aini, tamaka mahinggamo nada ana'a paise dametingke kanaua, bhoasaono Ompu." 22 Dadi'anomo kapooli dopugau'ao wambano Rohi se'isemo tanda, suano so mie marasaeano tamaka so mie tapa'o marasaeano. Pedamo dua kapooli dokosuaha peda anabii se'isemo dua tanda, suano so mie tapa marasaeano tamaka so mie marasaeano. 23 Ane kosasawindo umati dapohompu-hompu maka seemie-seemie naepake wambano Rohi, gaha'a dahumatomo dua mie tapa'o marasaeano tawa mie bu'ou, ingka dakumonakoomu kabhee. 24 Tamaka ane kosasawindo dakosuaha peda anabii, gaha'a dahumato dua mie tapa'o marasaeano tawa mie bu'ou, ingka pugaumiu kosasawimiu itu natumiisangi totono lalono sampe na'uminsafuane sabhaha dhosano. 25 Sabhaha tifebuni'ano weo totono lalono natilengka, sampe nalumongko nasumudhu ne ELOHIM bhe na'umakui ambano, "Kotu-kotu'u bhe ELOHIM ne olotamiu inia." 26 Bhahitie'iku! Kaowu nadamo amai? Ane pohompu-hompuomu, naetaa seemie-seemie bhe tai'ano: nandoo so melaguno, nandoo so fofoina'uno, nandoo so mefosampeno powoha mai'ao ne ELOHIM, nandoo so mepakeno wambano Rohi, nandoo dua so ma'anakino wambano Rohi na'a. Ampamo kaowu bhahi-bhahi'ae na'a tabeano sanea so kamatangka'ano kaparasaeando umati. 27 Ane nandoo mepakeno wambano Rohi, hunsa'ano dahodua somo kabhahindo datotolu, daposule-sule; maka bhe naseemie dua so ma'anakino wambado. 28 Ane paise bhe ma'anakie, naetaa koemo dokadiu-diua weo hompu'ando umati na'a, tadaetula-tulamo kaowu weo totono lalondo bhe ne ELOHIM. 29 Mie kosuahano peda anabii, naetaa dahodua tawa datotolu so pugauno, maka sigao'ano somo tumimbangino pugaundo, . 30 Tamaka ane seemie ne olotamiu na'a nengkoha-ngkoha tamba'omo nokopowoha mai'ao ne ELOHIM, maka mie tangasano pugauno nametumpu kadeki. 31 Kapa'amo kosasawimiu naembali kosuahaomu peda anabii posule-suleomu, neanomo kosasawimiu poguhuomu bhe namatangka kaparasaeamiua. 32 Mie kosuahano peda anabii ingka dopooli dofewanaki so nekosuaha'aondo na'a, . 33 Kapa'amo ELOHIM miina namoindalo kahungga, tamaka nopoindalo dadi ti'atoro. Peda kaneano ne kosasawindo umatino ELOHIM ne amai maka dua, 34 o hobhine koemo dokadiu-diua weo hompu'ando umati. Andoa miina da'umunda'aanda dakosuahaa. Andoa tabeano tadatumuhu peda nekowamba'aono dua Kitabino Musa. 35 Ane gaondo dakonifeena'ao, naetaa dameena ne mo'anendo se lambu, kapa'amo notimoambano'ao ane seemie hobhine nakosuaha weo hompu'ando umati. 36 Bhahaa bhoasaono ELOHIM notanda ne hintimiu itu? Bhahaa ampamo hintimiu metahimano bhoasaono ELOHIM? 37 Ane seemie noabhi wutono ne'awamo kapooli nakosuaha peda anabii tawa ne'awamo kapooli sigao'ano nedawu'aono Rohino ELOHIM, naetaa namahamue putae sabhaha nebuhiku ini sanea pahintano Ompu. 38 Tamaka ane bhe pata madhulino wambaku ini, koemo dua fadhulie'omua mie aitua. 39 Dadi'anomo bhahitie'iku, ulei'e wutomiu so me'awa'ao kapooli kosuaha peda anabii, bhe koemo ele'aandaomu mie mepakeno wambano Rohi. 40 Ampamo kaowu kosasawi'ae ini tabeano namantasi dhalano bhe naeangkafi atora.
1 Bhahitie'iku! Aitu ame'ulaiangkoomu Bhihita Metaa kafosampe'aku ne hintimiu bhe netahimamiu. Bhihita Metaa aini ingka kaengkoha'anomo kaparasaeamiu. 2 Noangka ne Bhihita Metaa aini dofosalamatikoomu, sumanomo fekatangka fintahakie'omu, peda toka nefosampeku. Ane paise, ingka nosia-siamo kaparasaeamiua. 3 Fofoliu'ano kafaraluu padamo afohatoangkoe'omu, pedamo dua netahimaku wutoku, putae Kristus padamo nomate'ao dhosantoomu, noposahataa bhe wambano Kitabi. 4 Padamo dua afohatoangkoe'omu putae Kristus padamo dokobuhue, maka ne katolu oleono dofowanue mai'ao ne mate, noposahataa bhe wambano Kitabi. 5 Pada ana'a nofotiwoha Wutono ne Petrus maka ne anaguhu'ino ompulu hoduano. 6 Kaowu sewakutuu nofotiwohamo dua Wutono ne bhahitie'i marasaeano dolima mo'ono labhi, ampa aini nandoo dobhahi dumadino tamaka siga'a dofohunsamo. 7 Palusi ana'a nofotiwoha Wutono ne Yakobus, maka ne kosasawindo rasulu. 8 Maka panda-pandano nofotiwoha dua Wutono ne idi ini, ingka aembalimo peda ana'i sumalalenteno. 9 Kapa'amo idi ini foliunomo kandidiki ne olotando rasulu, sakotu'uno pae namantasia dakumona kanau rasulu hampano padamo afodee-dee umatino ELOHIM. 10 Tamaka hampano rahamatino ELOHIM idi ini ingka pedamo aini, maka rahamatino ne idi miina nasumia-sia'a. Idi padamo akahadhaa mobhie afoliuda kosasawindo rasulu, ampamo kaowu suano ka'osano wutoku tamaka rahamatino ELOHIM pobhai kanau. 11 Dadi'anomo naetaa idi naetaa andoa, tafosampemo bhihita aini; bhihitamo dua aini neparasaeamiu. 12 Ane taefebhihitai'ao putae Kristus dofowanue mai'ao ne mate, nada amai bhahaa nandoo dua ne olotamiu itu mugauno putae miina bhe kawanu'ando mie mate? 13 Ane ibahano pae bhe kawanu'ando mie mate, tantumo Kristus pae dua namanu mai'ao ne mate. 14 Tamaka ane ibahano Kristus pae namanu mai'ao ne mate, ingka nosia-sia bhihita nefolele mani, nosia-sia dua kaparasaeamiu. 15 Ane nada ana'a, ingka nentaleamo insaodi ini taembalimo sakusii kopahano ELOHIM, hampano padamo tasakusiiane putae ELOHIM nofowanumo Kristus. Gaha'aitumo miina namanua, ane kotu-kotu'u miina bhe kawanu'ando mie mate. 16 Kapa'amo ane kotu-kotu'u mie mate miina damowanuda, Kristus pae dua damowanuea. 17 Ane ibahano Kristus paise namanu mai'ao ne mate, maka miina nakofahalaa kaparasaeamiua, hintimiu sadaa-daa dadiomu weo dhosa. 18 Aini nokoma'ana dua mie marasaeano ne Kristus toka mateno, ingka dobinasamo. 19 Ane kaposahuna'aontoomu ne Kristus so kaowu dadintoomu te dhunia ini, maka nofoliu kadaino kolauntoomu bhe sabhaha manusia. 20 Tamaka kumotu'u'ano peda ini, Kristus padamo dofowanue mai'ao ne mate, mbalimo titiisando mie mate so sumuli dumadino. 21 Kapa'amo o mate nomai ne dhunia ini noangka ne seemie manusia, pedamo dua aitu kawanu'ando mie mate nohato ne dhunia ini noangka dua ne seemie manusia. 22 Kosasawindo manusia domate hampano kase'isendo bhe Adam, pedamo dua itu kosasawindo manusia damodadida hampano kase'isendo bhe Kristus. 23 Ampamo kaowu seemie-seemie doangkafi tulu-tulungano: Kristus mbalimo titiisa, maka mie membalino fehebuano Kristus ne oleo kahato'ano. 24 Pada aitu nahumatomo kafetompaino dhamani. Namada namobinasa sabhaha kafopahinta'a, mintahano kuasa bhe kosodano, Kristus namosipuli kafopahinta'ano ne wutono ELOHIM Amano. 25 Kapa'amo Kristus tetewei namahinta kansuhu nada omputo ampa kosasawindo kaewano namolongkoda ELOHIM te wawono a'eno. 26 Kaewa kapu-kapuliaono so nefobinasano ingka o mate. 27 Kapa'amo, "Bhahi-bhahi'ae padamo nofolongkoe te wawono a'eno." Ane notibuhi putae bhahi-bhahi'ae nofolongkoe te wawono a'eno, maka nentaleamo miina natilentua wutono ELOHIM molongkono bhahi-bhahi'ae na'a. 28 Mada kaowu namolongkoda bhahi-bhahi'ae ne wiseno Kristus, maka wutono Anano ELOHIM nalumongko ne ELOHIM molongkono bhahi-bhahi'ae ne Anoa. Nadamo ana'a ELOHIM naembalimo Fofoliuno Kuasa kumabubungino sabhaha ndumandoono ne amai maka dua. 29 Ane pae bhe kawanu'ando mie mate, o ae bhahaa fahalaano mie mefekadiu saranino so mie toka mateno? Ane mie mate pae sepali'a damanu, so dua ae defekadiu sarani'ao so mie mate? 30 Pedamo dua insaodi, noafa bhahaa sadhia ta'unda'ao tapowise bhe balaa? 31 Se'o-se'oleo aewiseki mate. Bhe kawoseno bhakeku ne hintimiu bhahitie'iku, pugauku ini nokotu'u, hampano weo Kristus Yesus Ompuntoomu nowoseangkoomu bhakeku. 32 Ane tadamekihi kaowu kamanusia, o ae fahalaano we Efesus, kao-kaomo apoewangi bhe ka'uhi fohumaano? Ane mie mate pae damowanuda, "Humaa foho'u kaitaomu, kapa'amo naewine damatemo." 33 Koise dofobhohe-bhohe'ikoomu, doposabhangka bhe mie modai nedai-dai kanea metaa. 34 Pande'ao toha lalomiu, fetumpuomu mehabuomu dhosa! Ingka nandoo ne olotamiu itu tapa'o mande'aono ELOHIM. Kapugau'aku peda ini neanomo mepande'ao'omu dua bhe kaambano. 35 Tamaka bheanea nandoo meenano, "Nada amai mie mate damowanuda? Daepake mbadha ae bhahaa?" 36 Kabhohemiu! Ingka ane me'ewiomu wine, tantumo miina natumumbu bhe nadumadi ane miina namate kadeki. 37 Ne'ewimiu ingka suano pu'uno kantisa tamaka onuno kaowu, peda katuno onuno pae tawa wine sigao'ano dua. 38 Tamaka ELOHIM nowa'ane bhe pu'uno, peda kapoindalono Wutono; sehonda-sehonda wine nowa'ane bhe pu'uno wutono. 39 Sabhaha mbadha miina napototo-totoa; mbadhando manusia nopo'ala bhe mbadhano kadadi, nopo'ala dua bhe mbadhano ka'uhi lumola, nopo'ala dua bhe mbadhano kenta. 40 Pedamo dua ana'a sabhaha katu ndumandoono te lani bhe sabhaha katu we dhunia ini. Kakesano sabhaha katu te lani segaati'a dua bhe kakesano sabhaha katu te dhunia ini. 41 Kakesano oleo nopo'ala bhe kakesano wula, nopo'ala dua bhe kulipopo. Pedamo dua kakesano kulipopo se'onu-se'onu nopo'ala-ala. 42 Pedamo aini kawanu'ando mie mate. Peda wine ne'ewi, o mbadha nekobuhu ingka o mbadha binasano, tamaka mbadha nefodadi o mbadha so tapa binasano. 43 Nekobuhu, ingka o mbadha pata mokesa, nefodadi o mbadha kumalabhiano. Nekobuhu o mbadha monale, nefodadi o mbadha kokuasano. 44 Nekobuhu ingka o mbadha mai'aono ne dhunia, nefodadi o mbadha mai'aono ne Rohino ELOHIM. Ane bhe mbadha mai'aono ne dhunia, tantumo nandoo dua mbadha mai'aono ne Rohino ELOHIM. 45 Nandoo tibuhino weo Kitabi, "Manusia kabhao-bhaono, nekonando Adam, bhe inawano dumadino," tamaka Adam mbuhumaino, bhe Rohino fofodadino. 46 Humatono wawo suano mbadha mai'aono ne Rohino ELOHIM, tamaka mbadha mai'aono ne dhunia; pada ana'a kane'omo mbadha mai'aono ne Rohino ELOHIM. 47 Manusia kabhao-bhaono nomai'ao we dhunia, mbadhano nomai'ao we bungahasi; manusia mbuhumaino nomai'ao te surugaa. 48 Sabhaha mie dumadino ne dhunia ini, nopototo mbadhando bhe manusia kabhao-bhaono mai'aono ne bungahasi. Sabhaha mie so dumadino te surugaa napototo mbadhando bhe manusia mai'aono te surugaa. 49 Pedamo dua intaodiomu ampa aitu dopototoomu bhe Adam, mai'ao ne bungahasi, namada kaowu dapototoomu dua bhe Kristus mai'aono te surugaa. 50 Bhahitie'iku, nepulao'aoku peda aini: o dagi bhe hea pae bhe kapooli namesua weo Kafopahinta'ano ELOHIM; o mbadha so binasano pae bhe kapoolia nae'awa dawu ne dadi so pata binasano. 51 Kotu-kotu'u amohatoangkoomu se'ise rahasia: intaodiomu ini paise damisimate-mate'a, tamaka kosasawintoomu dafobhalii. 52 Kadhadhiano nasetolinda'a, nasepihu'a mata, napoangka bhe ndiino duhulele bhalano kafetompaino dhamani. Kapa'amo duhulele bhalano nakondii maka mie mate damowanuda daepake mbadha tapa binasa'ano maka intaodiomu dafobhalii. 53 Hampano mbadha binasa tetewei natibhalii ne tapa binasa'ano; mbadha momate tetewei natibhalii ne tapa momate'ano. 54 Namada mbadha binasa natibhalii ne tapa binasa'ano, namada mbadha momate natibhalii ne tapa momateno, ingka nako'ulamo bhoasaono Ompu tibuhino peda aini, "O mate dotoloemo, o kafotalo nosangkamo." 55 "Hintu o mate, nandoo bhahaa kafotalomua? Ne amai bhahaa tifumua?" 56 Tifuno mate ingka o dhosa, kuasano dhosa ingka o tubhono agama. 57 Tamaka foampe kaitaomu katumpuno lalo ne ELOHIM fowa'aono kafotalo noangka ne Yesus Kristus, Ompuntoomu. 58 Dadi'anomo, bhahitie'iku timoasi'aono, fekatangka kofindamiu, koise meando-andoa, sadhia foma-fomai'omu lalomiu weo kahadhaano Ompu! Ingka pande'aaneomu weo kase'isemiu bhe Ompu kawulemiu pae nasumia-sia'a.
1 Aitu apugau'ao fo'onu'ano dhoi so umati marasaeano ; naetaa angkafiomu atora nefohato'aoku ne sabhaha tombudo umati we kadieno Galatia. 2 Se'o-se'oleono Ahadhi, seemie-seemie naegaati dhoi seendai, naposahataa bhe hasilino. Dhoi ana'a hunsae'omu, neanomo humato amai tokamo natifo'onu. 3 Ahumato kaowu atumudumo mie mantasi'ano ne pomatamiu, ama'anda suha dakumala we Yerusalem dawowo'o kawa'aomiu na'a. 4 Ane namaraluu akumala dua bhe idi, ingka dapobhai kanau. 5 Mada amangka we Makedonia amai te hintimiu, kapa'amo alumempagi kadieno Makedonia. 6 Bheanea aeate namampona-mpona bhe hintimiu, bhahamoa kosekawanta'ae wulano use. Mada ana'a naembali tumulumi kanau'omu amopansuhu kala-kalaku. 7 Ampa aitu akiido aohakoomu sekabantaha kaowu; aposahuna'ao ane bhe kalalesano Ompu, naompona seendai aeate bhe hintimiu. 8 Tamaka nandoo aeate we kota Efesus ini ampa ne oleono hohaea'ano Pentakosta, 9 kapa'amo we ini nobhahi kasalawa aehabu kahadhaa kofahalaa, mahinggamo dobhahi dua mewangi kanau. 10 Ane Timotius namai te hintimiu, ulei'eomu lalomiu keana nokate'i-te'i naeate bhe hintimiu, hampano anoa itu nokahadhaa so Ompu peda dua idi ini. 11 Dadi'anomo koe bhe misakiea. Tulumie'omu neanomo nasumalamati namopansuhu kala-kalano, sampe nasumuli ne idi. Aitu nandoo aanta-antagie we ini bhe bhahitie'i dua sigao'ano. 12 Pedamo dua bhahitientoomu Apolos, ingka afendu-fendua'emo afe'ulaiane namai we hintimiu napoowa-owa bhe bhahitie sigao'ano, tamaka miina sepali'a na'umundaa namai ha'oleo ini. Ane bhe kasalawa metaa tetewei namai dua. 13 Kodhagaomu! Fekamatangka kofindamiu weo kaparasaeamiu! Membaliomu mo'ane! Feka'osa totono lalomiu! 14 Habue'omu sabhaha kahadhaamiu weo kanini kaasi. 15 Bhahitie'iku, tasehonda dua kamesaloku. Ingka pande'aaneomu Stefanus bhe polambuno; andoamo mie kabhao-bhaono marasaeano we Akaya, dokahadhaa sampuu-mpuuno lalondo do'ondofao umati marasaeano sigao'ano. 16 Dadi'anomo aesalo meangkaomu ne mie pedando andoa itu, bhe sabhaha mie kumahadhaa mo'osano bhe andoa itu. 17 Ao'ia sepali'a dohato kanau Stefanus, Fortunatus, bhe Akaikus, kapa'amo andoa dofosangka katulumi nemekaemimiu. 18 Andoa dolawesi totono laloku bhe totono lalomiu dua. Fosibhaladaomu mie pedando andoa itu! 19 Afosampeangkoomu salam mai'aono ne tombu-tombudo umati we kadieno Asia ini. Akwila, Priskila bhe kosasawindo umati humompuno we lambudo dofosampeangkoomu dua salam weo Ompu. 20 Kosasawindo bhahitie ne ini defosampeangkoomu dua salam. Pofea-feabhaomu bhe pomoni-monini'ao'omu peda bhahitie pomoa-moasi'aono. 21 Aini abuhiane limaku wutoku: salam mai'ao ne idi, Paulus. 22 La'ae pata moasi'aono Ompu, nobalaamo! |iMaranata!|r 23 Sio-siomo kabarakatino Ompu Yesus sadhia napobhaiangkoomu. 24 Kanini kaasiku nopobhaiangkoomu kosasawimiu weo kase'isentoomu bhe Kristus Yesus.
1 Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus, rasuluno Kristus Yesus hampano kapoindalono ELOHIM, bhe nomai'ao dua ne Timotius bhahitientoomu. Apakatue so umatino ELOHIM we Korintus bhe kosasawindo umati mongkilono we koseka'ewa'ae kadieno Akaya. 2 Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus. 3 Notipudhi mpuu ELOHIM Amano Ompuntoomu Yesus Kristus, Wa'ama kokabhelano lalo bhe kamai'anomo sabhaha kalawesino lalo. 4 Anoamo sadhia lumawesi kainsami ne sabhaha kasabha mani, sampe insaodi nembali dua taelawesiane mie metompaloino sabhaha kasabha. Kalawesi aini tatahimae mai'ao ne ELOHIM. 5 Kapa'amo tae'awamo kakadee-dee pontalabhi-labhino hampano kase'isentoomu bhe Kristus, pedamo dua ana'a tae'awa kalawesi pontalabhi-labhino noangka ne Kristus. 6 Ane tae'awa kasabha, ingka somo kalawesino lalo bhe kasalamati'amiu; ane dolawesi kainsami ingka somo kalawesino lalomiu, neanomo me'awaomu ka'osa weo potaami'ano kakadee-dee. Kakadee-deemiu itu ingka nopototo bhe netompaloi mani. 7 Kaposahuna'ao mani ne hintimiu notangka, hampano tapande'aane putae tapedamo dua mealaomu dawu ne kakadee-dee mani, mealaomu dawu ne katilawesino lalo mani. 8 Bhahitie'iku! Gao mani mpuu mande'aaneomu kasabha netompaloi mani we kadieno Asia, ingka miina natipoolia kabhalano bhe kabhieno wowo'o netongku mani, sampe nobhotumo posahuna'ao mani nandoo tadumadia. 9 Bhahamoa tanamisi kao-kaomo tae'awamo kahukumu mate. Ampamo kaowu, aini nokadhadhia keana sadhia taparasaea wuto mani tamaka tamasande kaowu ne ELOHIM mefowanuno mie mate. 10 Mai'ao ne balaano mate mobhibhiisano maitu padamo nofosalamati kainsami bhe nandoo dua namosalamati kainsami. Anoamo neposahuna'ao mani mpuu tetewei sadaa-daa namosalamati kainsami. 11 Bhe hintimiu dua tumulumi kainsami weo sambaheamiu. Ane peda ana'a, dabhahi mie so mefoampeno katumpuno lalo ne ELOHIM hampano kadawu ne'awa mani ini, mba'inomo kabhahino sambaheando so insaodi. 12 Nowose bhake mani hampano totono lalo mani kumatanga-tangano nofohato kainsami putae nokotu'u dadi mani ne dhunia ini, ingka tadhalangie weo kangkilo bhe kahelasino lalo mai'aono ne ELOHIM, mangke-mangke dadi mani pokai'ano bhe hintimiu. Katidhalangi'ano miina tamangkafi kapandedo manusia, tamaka tapasande ne rahamatino ELOHIM. 13 Insaodi taebuhiangkoomu kaowu so nepooli nebasa bhe nelosangimiu. Ampa aitu ingka losangie'omu fekihiku bhe podiuku siga'a kaowu, miina'o nasumangkaa. Tamaka aposahuna'ao naembali kotu-kotu'u lumosangie'omu, neanomo nahumato Oleono Ompuntoomu Yesus, hintimiu tetewei mowose kainsamiomu bhake, pedamo insaodi taowoseangkoomu dua bhake mani. 15 Hampano miina apoibhahaane kaposahuna'aomiu ne idi, patudhuku wakutuu ana'a amai kadeki apo'awaangkoomu, neanomo namehaa paku metahimaomu kabarakati. 16 Patudhuku wakutuu ana'a mada apo'awaangkoomu weo kala-kalaku we Makedonia, amai'ao we Makedonia asumuli toha se hintimiu, neanomo naembali tumulumi kanau'omu amopansuhu kala-kalaku we Yudea. 17 Kuna'emiu nomuda sepali'a abhali-bhalii fekihiku? Bhahaa nokoma'ana ane akonipatudhu aangkafi kaowu kapoindaloku wutoku sampe sekabantaha afoko'uumbe sekabantaha afokopaise? 18 Bhe ELOHIM kumampuu-mpuuno ne dhandino, podhandi mani ne hintimiu miina napoibhaha uumbe bhe paise. 19 Hampano Yesus Kristus, Anano ELOHIM, miina sepali'a napoibhahaa uumbe bhe paise, Anoa tanofoko'uumbemo. Anoamo ini toka nefebhihitai'aondo Silas, Timotius bhe wutoku ne hintimiu. 20 Kapa'amo noangka ne Kristus, ELOHIM nofoko'uumbemo ne sabhaha nedhandi'aono. Dadi'anomo hampano Kristus intaodiomu sadhia dotobhoosiomu "Amin!", mbali kakalabhiano ELOHIM. 21 Kapa'amo wutono ELOHIM mekamatangka kainsami bhe hintimiu dua weo kase'isentoomu bhe Kristus. Anoa padamo nopili kaitaomu mbali umondofaane. 22 Padamo dua nokatanda kaita mbali fehebua'ano. Anoamo dua fowa'aono Rohino weo totono lalontoomu, somo kafekantoono dhandino . 23 Bhe ELOHIM sumakusii kanau, ingka nopande'aane totono laloku, pata kamai'aku we Korintus itu hampano akiido amekakompeaha lalomiu. 24 Koe fekihiomu insaodi tamosuhuangkoomu so neparasaeamiu, hampano notangkamo koehemiu weo kaparasaeamiu, tamaka gao mani dakumahadhaa dapoowa-owa so kaowula'ano lalomiu.
1 Dadi'anomo padamo abhotusie weo totono laloku, pae kadeki amai toha we hintimiu bhahaa nokompeaha lalomiu. 2 Kapa'amo ane amekakompeaha lalomiu, la'ae dua so meka'ia kanau? Ingka dowolo dokompeaha lalondo hampano idi. 3 Kanandoo'anomo aebuhiangkoomu suha, neanomo humato amai paise nakompeaha laloku. Kapa'amo hintimiu sakotu'uno so meka'ia kanau. Aparasaeakoomu mpuu, kawulano laloku ingka kawulanomo dua lalomiu kosasawimiu. 4 Wakutuu abuhi suha ana'a, nosabha handaku, no'uke bhe afeenei, nopontuhufi bhe luuku. Suano patudhuku so nokompeaha'ao lalomiu, tamaka neanomo mande'aaneomu kabhalano kanini kaasiku ne hintimiu. 5 Ane bhe fofekakompeahano lalo, ingka suano idia nefekakompeahano laloa, tamaka kosasawimiu, tawa, keana nopontalabhi-labhi pugauku, seemie hodua ne olotamiu itu. 6 Mie medando na'a netaamo kaowu netahima kahukumu mai'ao ne hintimiu bhahino. 7 Ampa aitu tetewei ma'afuaneomu ka'alano bhe lawesie'omu lalono keana notondu weo kakompeahano totono lalono. 8 Dadi'anomo aesalo mpuu fotiwohae'omu putae kotu-kotu'u moasianeomu. 9 Ingka ainimo patudhuno katibuhi'ano suhaku endefi'itu, somo ka'udhimiu bhaha'i kotu-kotu'u angkafiomu sabhaha kafoina'uku. 10 Kapa'amo la'ae nema'afu'aomiu ka'alano, ingka ama'afuanemo dua. Kapa'amo toka nema'afu'aoku, ane daanumo nandoo so nema'afu'ao, ingka ahabuemo ne wiseno Kristus so kaetaa'amiu. 11 Kahabu'aku peda na'a neanomo Kafeompu'ando seetani paise naeala kasalawa nafokuasai, ingka dopande'aanemo mpuu patudhu modaino. 12 Ahato we Troas, patudhuku aefolele Bhihita Metaano Kristus, gaha'a wutono Ompu padamo nelengka kanau kasalawa metaa so kahadhaa ana'a. 13 Ampamo kaowu totono laloku miina natumohopoa, hampano miina apo'awa bhe bhahitieku Titus. Dadi'anomo lasao afealai maka apansuhu ne Makedonia ini. 14 Foampe kaitaomu katumpuno lalo ne ELOHIM, kapa'amo Kristus noowa kainsami tabhatompa weo hame-hameno kafotalo'ano, hampano kase'ise mani bhe Anoa. ELOHIM nopake kainsami taefolele Bhihita Metaano Kristus ne amai maka dua tapedamo wonono mina-mina mowonduno. 15 Kapa'amo insaodi ini tapedamo wonono dupa netununo Kristus so ELOHIM, ne olotando mie nefosalamati bhe ne olotando mie so binasano. 16 Mbali mie so binasano insaodi ini tapedamo wonono bhangke meowano mate, tamaka mbali mie sumalamatino tapedamo wono mowondu meowano dadi. Kaowu la'ae bhahaa so moolino taka bhalano pedando inia? 17 Kapa'amo insaodi ini miina tapototo bhe mie bhahino me'ondofino laba ne bhoasaono ELOHIM. Patudhu mani nohelasi, weo kase'ise mani bhe Kristus tapugau ne wiseno ELOHIM peda mie nefotakano wutono ELOHIM.
1 bhahaa kao-kaomo tasangke-sangkemo toha wuto mani? Bhahaa nokoma'ana taefaraluu suha kataranga so hintimiu tawa namai'ao ne hintimiu peda nepakendo mie sigao'ano itu? 2 Hintimiu itu ingka suha kataranga manimo, tokamo notibuhi weo totono lalo mani, dopande'aane bhe nembali dobasae sabhaha mie. 3 Nentaleamo hintimiu itu suha nebuhino Kristus noangka ne insaodi. Suha aini miina dabuhiane dawati tamaka dobuhiane Rohino ELOHIM dumadino, miina dua dabuhie ne katibhano kontu tamaka ne katibhano totono lalondo manusia. 4 Kapugau'a mani peda ana'a, mba'inomo kabhalano posahuna'ao mani ne ELOHIM hampano Kristus. 5 Miina bhe tingku mania tapugau putae kahadhaa aini tapoolie wuto mani, miina ka'asi, tamaka kapooli mani saneamo kawa'aono ELOHIM. 6 Ingka Anoamo ma'a kainsami kapooli taembali mie umondofaono Podhandi'a Bu'ou. Podhandi'a aini miina naengkoha ne tubho tibuhino, tamaka nengkoha ne Rohino ELOHIM, kapa'amo tubho tibuhino neowa mate, tamaka Rohino ELOHIM neowa dadi. 7 Podhandi'a meowano mate na'a dobuhiane patota ne katibhano kontu. Mahinggamo peda ana'a nopoangkaane kakalabhiano ELOHIM. Tilangano kakalabhiano ELOHIM ana'a nentalea sepali'a, sampe miendo Israel nosomba matando miina damondoi'ea do'ondo ulano anabii Musa, mahinggamo tilangano ne ulano sadhulu kahawu. Ane podhandi'a meowano mate na'a nopoangkaane kakalabhia pedando na'a, 8 mangke-mangkemo podhandi'a bu'ou mengkohano ne Rohino ELOHIM, tetewei nasedhulu'a dua kakalabhiano. 9 Sangi'anomo podhandi'a meowano kahukumu nokalabhiamo, bhemo toha podhandi'a meowano dadi pometaa bhe ELOHIM, ingka napontalabhi-labhi kakalabhiano. 10 Sakotu'uno endefi'ini nekonando nokalabhia, miina bhe ma'a-ma'ananoa ane dopototoane bhe kakalabhiano moliuno bhahi-bhahi'ae ini. 11 Ane podhandi'a sedhulu-dhulu'ano kahawu nokalabhiamo, mangke-mangkemo podhandi'a pata mohoohawuno, ingka tetewei nasedhulu'a dua kakalabhianoa. 12 Hampano pedamo ana'a neposahuna'ao mani, maka insaodi ini taokado tapugau . 13 Insaodi miina peda anabii Musa kumantutuno ulano, neanomo miendo Israel miina damoha tilangano ELOHIM sadhulu-dhulu'ano kahawu. 14 Fekihindo nopapa, kapa'amo ta'ampamo ha'oleo ini kantutu endefi'ini sadaa-daa'e dopakee ane debasa Kitabino podhandi'a ngkodau. Kantutu aini kane'omo natilengka ane o mie dose'ise bhe Kristus. 15 Ingka ta'ampamo aitu ane debasa Kitabino anabii Musa totono lalondo sadhia nodapohie kantutundo na'a. 16 Tamaka ane seemie manusia nodoli ne Ompu, maka kantutu ana'a doaliemo. 17 O Ompu maitu o Rohi, maka ne amai kanandoo'ano Rohino ELOHIM, ne itumo dua kanandoo'ano kabebasi. 18 Ampa aitu kosasawintoomu ini sanea tapa mekantutuno, ulantoomu miina natidapohia, tapedamo paeasa motiwohano kakalabhiano Ompu. Kanandoo'anomo intaodiomu dotibhalii'omu dhulu kapototo bhe ulano Wutono, dhulu kaompona dhulu kakalabhia. Kakalabhia amaitu ingka nomai'ao ne Ompu, Rohinomo ELOHIM.
1 Insaodi tatahima taka ka'ondofao aini hampano kabhelano lalono ELOHIM, patamo kaotembe'ano lalo mani. 2 Ampamo kaowu insaodi takiidoe sabhaha habu tifebuni timoambano'aono, miina tako'akala bhe miina tabhansu-bhansule bhoasaono ELOHIM, tamaka taefebhihitai'ao kabanara mentalea-mentalea. Taehabu peda ana'a ne wiseno ELOHIM neanomo sabhaha mie da'umondo metaa kainsami namai'ao weo totono lalondo. 3 Ane ibahano Bhihita Metaa neowa mani ini nandoo noti'onto, miina natilosangi, ingka mpahinomo mie humopeno ne kabinasa tapa lumosangie. 4 Kafeompu'ando seetani kumuasaino dhamani aini nosongkowimo fekihindo mie tapa marasaeano sampe miina damoha tilangano Bhihita Metaa. Bhihita aini ingka nofofohato'ao kakalabhiano Kristus, ulanomo ELOHIM tiwoha'ano. 5 Nefosampe mani ini suano bhihitano wuto mani, tamaka bhihitano Yesus Kristus, Anoamo Ompu. Insaodi taembali palima-limamiu hampano tafeompu ne Yesus. 6 Kapa'amo ELOHIM padamo nokobhoasao, "Nobhete'o toha tilanga weo kahohondo." Ingka Anoamo dua mobheteno tilangano weo totono lalontoomu, neanomo naentalea fekihintoomu so dalumosangi'ao kakalabhiano ELOHIM kotilangano ne ulano Kristus. 7 Arataa mo'ali ini neate ne nu'ua wite, so nentalea'ao putae ka'osa pontalabhi-labhino na'a miina namai'ao ne wuto mani tamaka nomai'ao ne ELOHIM. 8 Ne amai maka dua sadhia dodandami kainsami tamaka miina tati'onti'ia, nomate akala mani tamaka miina naobhotua posahuna'ao mani. 9 Sadhia dofodee-dee kainsami tamaka Ompu miina nakumataho kainsami tamoisa, dohambita kainsami tamaka miina tabinasaa. 10 Mateno Yesus sadhia tawoowae ne mbadha mani, neanomo dadino Yesus natiwoha dua ne mbadha mani. 11 Ma'anano, weo dadi mani ini sadhia taewiseki balaano mate hampano Yesus, neanomo dadino Yesus natiwoha dua weo mbadha kasara mani. 12 Pedamo ana'a insaodi sadhia taewiseki mate, tamaka hintimiu me'awaomu dadi. 13 Weo Kitabi notibuhi peda aini, "Aparasaea, kapugau'akumo." Kaparasaea mani ingka pedamo ana'a, dadi'anomo kapugau'a manimo dua. 14 Kapa'amo tapande'aane putae ELOHIM mowanuno Ompu Yesus mai'ao ne mate, namowanu kainsami dua tapoowa-owa bhe Yesus. Mada ana'a namowa kainsami te wiseno tapoowa-owa bhe hintimiu. 15 Bhahi-bhahi'ae kasabha ini nokadhadhia so hintimiu. Kapa'amo dhulu kabhahindo mie nekapotino kabarakatino ELOHIM, dhulu kabhahindo mie so mefoampeno katumpuno lalo, somo kakalabhiano ELOHIM. 16 Dadi'anomo insaodi ini miina naotembe lalo mani; mahinggamo mbadha kasara mani woha'ano dhulu kasiuru, tamaka totono lalo mani se'o-se'oleo dopahabu'ounie. 17 Kapa'amo kasabha mosape sebantahano ini, naeowa kainsami kakalabhia suhue dhamani pata tikiha-kihano, sabhaha kasabha mani ini paemo bhe ma'a-ma'ananoa. 18 Insaodi miina taoheruao tiwoha'ano tamaka tapa tiwoha'ano, hampano tiwoha'ano ingka sekabantaha kaowu, tamaka tapa tiwoha'ano nonandoo ampa suhue dhamani.
1 Kapa'amo tapande'aane, mada kaowu dahumungga kadempo kaeate'antoomu ne dhunia ini, ELOHIM nofofontaa-ntaa'ao lambu te surugaa so kaeate'a suhue dhamani. Kaeate'a ana'a miina dahumabue limando manusia. 2 Nandoo deateomu weo kadempo ini, sadhia dofedee hampano nokambamo lalonto daetahima kaeate'a bu'ou mai'ao te surugaa, kao-kaomo daefokana pakea bu'ou. 3 Ane nada na'a alusunto bhemo pakea bu'ou, dadi paemo dakalembi-lembia. 4 Nandoo deateomu weo kadempo ini, sadhia dofedee hampano kabhieno wowo'ontoomu. Daanumo miina gaontoomu dahumunsaemo mbadha kasara ini, tamaka gaontoomu damakeemo mbadha nsurugaa, neanomo mbadha kasarantoomu ini natumoloemo dadi suhue dhamani. 5 Tamaka ingka wutono ELOHIM montaa-ntaa kaitaomu so patudhu ana'a, Anoamo dua ma'a kaita Rohino somo kafekantoono dhandino . 6 Dadi'anomo sadhia notangka totono lalo mani, tapande'aane putae ane nandoo deate ne mbadha kasara ini, ingka dokodo'o bhe Ompu. 7 Hampano dadi mani nengkoha ne kaparasaea, suano mba'inomo tawoha'ao wuntano mata mani. 8 Dadi'anomo notangka totono lalo mani, tanamisie naetaamo tagumampi mai'ao ne mbadha kasara ini maka taeate bhe Ompu. 9 Kanandoo'anomo ta'ulei'e lalo mani sadhia tameka'ia lalono Ompu, naetaa nandoo taeate ne mbadha kasara ini, naetaa dua tagumampianemo. 10 Kapa'amo ingka kosasawintoomu ini tetewei damewise ne kaengkoha'ano Kristus so fobhotusino. Ne na'a seemie-seemie na'umawa so mantasi'ano ne'awano naposahataa bhe habuno mbadhano we dhunia, metaa'ano tawa modai'ano. 11 Insaodi tapande'aane ma'anano dote'i ne Ompu, kanandoo'anomo sadhia ta'ulei lalo mani so doparasaea'ao mie bhai mani. ELOHIM nolosangie mpuu totono lalo mani, bhe aposahuna'ao naentalea dua weo totono lalomiu mie medano ae insaodi ini. 12 Aini miina nakoma'ana tasangke-sangke toha wuto mani ne hintimiu, tamaka tawa'angkoomu kasalawa mowose kainsami bhakemiu, neanomo naembali potobhoosiomu bhe mie mefosibhalano ulano manusia, suano totono lalo. 13 Ane woha'a mani taobheemo ingka hampano ka'ondofao ne ELOHIM; ane woha'ano taototo ingka hampano so kaetaa'amiu. 14 Kanini kaasino Kristus nowadhumpa kainsami, hampano tapande'aanemo lalo mani ane seemie nomate'ao mie bhahino, nokoma'ana kosasawindo domatemo. 15 Kristus padamo nomate so kosasawindo manusia, neanomo manusia dumadino paemo dadumadi so wutondo tamaka so Kristus toka mateanda bhe nefowanu mai'ao ne mate. 16 Dadi'anomo ampa aitu insaodi miinamo taetiliki kamanusiando mie bhai mani. Daanumo endefi'ini tatilikie dua kamanusiano Kristus, tamaka ha'oleo ini miinamo. 17 Sasuka se'iseno bhe Kristus ingka nembalimo manusia bu'ou, ngkodau'ano nolalomo, nohatomo bu'ou'ano. 18 Kosasawi'ae ini nomai'ao ne ELOHIM. Noangka ne Kristus ELOHIM padamo nopometaa kaita bhe Wutono bhe nowa'a kainsami taka ka'ondofao tapometaa'ao manusia bhe Wutono. 19 Noangka ne Kristus ELOHIM nopometaa'ao dhunia bhe Wutono, miinamo naelentu sabhaha ka'alando manusia. Insaodimo nefotakano tamolele bhihitano kapometaa'a ini. 20 Dadi'anomo insaodi ini katuduno Kristus, kao-kaomo wutono ELOHIM tumangahikoomu noangka kaowu ne insaodi. Weo neano Kristus taesalo: owaomu wutomiu napometaa'angkoomu ELOHIM bhe Wutono. 21 Kristus tapa mehabuno dhosa, padamo nofose'isee ELOHIM bhe manusia kodhosa, neanomo weo kase'isentoomu bhe Kristus nafotahima ELOHIM peda mie banara.
1 Peda mie kumahadhaano bhe ELOHIM, taesalo mpuu koise fosia-sia'eomua rahamatino ELOHIM toka netahimamiu. 2 Kapa'amo ELOHIM nokobhoasao, "Ne wakutuu nepoindaloku afetingkekomo, ne oleono kafosalamati'a atulumikomo." Tandai'eomu, ainimo wakutuu nepoindalono ELOHIM, ainimo oleo kafosalamati'a na'a. 3 takiido taehabu tingku so katifo'ala'a mani ne la'ae maka dua, neanomo taka ka'ondofao mani ini paise natisambili modaia. 4 Bhahamoa ne ae maka dua nehabu mani tafotiwoha wuto mani putae insaodi ini palima-limano ELOHIM: takosabaha tapotaami'ao sabhaha kakadee-dee, kaseke bhe kasabha, 5 dopepeki kainsami, dotohongku kainsami, dolibu kainsami, takahadhaa mo'osa, nentela taekamboto, nentela dua nokae oti mani; 6 nongkilo totono lalo mani, takotimbangi, takosabaha, netaa lalo mani, bhe katulumino Rohino ELOHIM, bhe kanini kaasi kumampuu-mpuuno; 7 taefolele bhihitano kabanara, tafotiwoha kuasano ELOHIM, dadi banara mbalimo ewanga mani so tapopahisa'ao bhe tapobentengi'ao wuto mani; 8 dofosibhala kainsami tamaka dofeka'aebu kainsami dua, do'umbu kainsami tamaka dopudhi kainsami dua, mahinggamo nelaa lalo mani dofisikopahai kainsami; 9 doabhi kainsami mie pata tipande'ao, gaha'aitu dowolo dopande'a kainsami, dokona kainsami tamo mate'a mani, gaha'aitu nandoo tadadi; dofodee-dee kainsami, tamaka miina dua tatipongkoa; 10 mahinggamo nokompeaha lalo mani sadhia tao'ia, mahinggamo taokae tamaka dobhahimo mie nefekahangkaea mani, mahinggamo woha'ano miina tako'ae-aea tamaka sakotu'uno nandoo bhahi-bhahi'ae. 11 Bhahitie'iku miendo Korintus! Ingka padamo tafohatokoomu mentalea-mentalea, tapadaemo tawolengkasiangkoe'omu totono lalo mani. 12 Suano insaodi sumongkono totono lalo mani so hintimiu, tamaka hintimiu sumongkono totono lalomiu so insaodi. 13 Dadi'anomo so nopotimba'ao, apugau nada ne anaku wutoku, lengka kainsami totono lalomiu! 14 Koise fose'ise wutomiu bhe mie tapa marasaeano ne Kristus. O ae bhahaa pototo'ano kabanara bhe podiu modai? O ae bhahaa pototo'ano kantalea bhe kahohondo? 15 Naembali bhahaa dase'ise Kristus bhe Kafeompu'ando seetani? O ae bhahaa pototo'ano mie marasaeano bhe tapa marasaeano ne Kristus? 16 O ae bhahaa pokai'ano Lambuno ELOHIM bhe lambuno barahala? Ingka intaodiomu ini Lambuno ELOHIM dumadino, kapa'amo ELOHIM nokobhoasao, "Aeate bhe andoa, adumadi ne wunta-wuntando; o Idi aembali ELOHIMndo, andoa daembali umatiku." 17 "Dadi'anomo, bhoasaono Ompu, limbaomu mai'ao ne olotando itu, gaatiomu wutomiu mai'ao ne andoa itu; koemo medampasiomu giu timohakuno, maka atumahimakoomu." 18 "Idi aembali amamiu, hintimiu somo ana'iku mo'ane bhe hobhine; pedamo na'a bhoasaono Ompu, Fofoliuno Kuasa."
1 Bhahitie'iku timoasi'aono! Ampa aitu dotahimaemo sabhaha dhandi ana'a. Dadi'anomo fekangkilo kaitaomu wutontoomu ne sabhaha mefekahakuno mbadha bhe alusu. Ulei kaitaomu lalontoomu so nasumangka'ao kangkilono dadintoomu, hampano dote'i ne ELOHIM. 2 Lengka kainsamiomu totono lalomiu! Ingka miina takoka'ala ne la'ae maka dua, ingka miina bhe nefekahugi mania, miina dua tae'ondofi laba ne la'ae maka dua. 3 Apugau peda ini miina amo'alakoomu; ingka padamo afohatokoomu insaodi ini taoasiangkoomu sepali'a, dadi'anomo intaodiomu dosedadi'a semate'amo. 4 Aokado apugau mentalea-mentalea ne hintimiu, bhe nowoseangkoomu bhakeku. Weo sabhaha kakadee-dee mani notilawesi mpuu laloku bhe nopontalabhi-labhi kawulano laloku. 5 Wakutuuno tahato ne Makedonia ini, mbadha mani miina sepali'a bhe fewulea, hampano ne amai maka kahato'a mani taetompaloi kasabha. Nomai'ao we simbali o potaga-tagali'a, nomai'ao weo totono lalo mani o kate'i. 6 Tamaka ELOHIM melawesino mie mepandano diu, nolawesi kainsamimo noangka ne hatono Titus. 7 Suano kaowu ta'o hatono Titus katilawesi'a mani, tamaka hampano dua tula-tulano ne'awa kalawesino lalo ne olotamiu. Titus netula-tula kainsami kakambano lalomiu moha kanau'omu, kaguguhuno lalomiu, bhe kakampuu-mpuuno lalomiu potundu'a kanau'omu, sampe sedhulu'a dua kawulano laloku. 8 Dadi'anomo mahinggamo suhaku endefi'itu nofekakompeaha lalomiu, miina asumosoanea. Daanumo feadho asosoane dua wakutuuno apande'aane suhaku maitu nofekakompeaha lalomiu, mahinggamo sekabantaha kaowu. 9 Tamaka aitu nowulamo laloku, suano mba'inomo pada afekakompeaha lalomiu, tamaka hampano kakompeahano lalomiu na'a nofodolikomoomu ne ELOHIM fetompaanemoomu dhosamiu. Hampano kakompeahano lalomiu itu nopoangkafi bhe kapoindalono ELOHIM, dadi'anomo ingka miina tamekahugikoomua maumo naseendai. 10 Kapa'amo kakompeahano lalo poangkafi'ano bhe kapoindalono ELOHIM neowa kafetompaino dhosa meowano kasalamati, maka paise dasumosoanea. Tamaka kakompeahano lalo mai'aono ne dhunia ini neowa mate. 11 Ondoomu itu, neowaangkoomu ae bhahaa kakompeahano lalo poangkafi'ano bhe kapoindalono ELOHIM? Ingka kakampuu-mpuuno lalo, nembalimo dua potundu'ao wutomiu, mohakuemoomu o dhosa, mote'imoomu ne ELOHIM, nokambamo lalomiu moha kanau'omu, noka'ende-endemo totono lalomiu, undamoomu mebhotusiomu koka'alano. Ne kosasawi'ae ini ingka fotiwohaemoomu miina koka'alaomu. 12 Dadi'anomo kaebuhi'aku suha endefi'ini suano mba'inomo bhe mie koka'alano maitu, suano dua mba'inomo mie menamisino kakadee-dee dhohono habu umalano maitu, tamaka katibuhi'ano neanomo mande'aaneomu ne wiseno ELOHIM kakampuu-mpuuno lalomiu ne insaodi. 13 Katilawesi'anomo lalo mani. We simbalino kalawesi ne'awa mani, mangke-mangkemo kawulano lalo mani tawoha ka'iano Titus, hampano fekatohopoe'omu lalono. 14 Afowoseangkoomu bhakeku ne anoa, ingka miina mekandidikiomu lalokua. Endefi'ini insaodi sadhia tapugau'ao kumotu'u'ano ne hintimiu, pedamo dua pugau mani tafowoseangkoomu bhake mani ne Titus, ingka saneamo kumotu'u'ano. 15 Aitu sedhulu'amo dua kabhalano kanini kaasino ne hintimiu, hampano nofe'ulai kosasawimiu angkafiomu pugauno, wakutuuno tahimae'omu fosibhalae bhe mihikie'omu. 16 Nowula laloku hampano sadhia aposahuna'aangkoomu.
1 Bhahitie'iku, tamohatoangkoomu dua kataano lalono ELOHIM ne tombu-tombudo umati we kadieno Makedonia. 2 Mahinggamo do'udhianda kasabha mobhie, noka'ende-ende kawulano lalondo; mahinggamo notolau kakaendo, tamaka nopontalabhi-labhi kalalesano lalondo dofowa'ao. 3 Asakusiianda wutoku, andoa dofowa'ao ampa kamondoindo bhahaa tanokolabhimo dua. 4 Weo kahelasino lalondo, desalo bhe adho dofosuhu kainsami gaondo damolalesada dua daeala dawu weo katulumi so umati marasaeano . 5 Kawa'aondo noliu'e nehatono fekihi mani. Kabhao-bhaono doowa wutondo ne Ompu, pada ana'a noposahataa bhe kapoindalono ELOHIM, doowamo dua wutondo ne insaodi. 6 Kanandoo'anomo taesalomo Titus namai we hintimiu namotoka kahadhaano kanini kaasi toka nefetompuna'ino ne olotamiu itu. 7 Hintimiu hangkaeamoomu weo kaparasaea, hangkaeamoomu weo folimba'ano fekihi bhe kapande, hangkaeamoomu dua weo kakampuu-mpuu so potulu-tulumi'a, hangkaeamoomu weo kanini kaasi ne insaodi. Naetaa mpuu ane humangkaea'omu dua weo kahadhaano kanini kaasi ini. 8 Apugau peda aini suano kanggetu pahinta, tamaka afotiwohaangkoomu kaowu kakampuu-mpuundo bhahitie sigao'ano dofotulumi, neanomo amande'aanemo dua kahelasino kanini kaasimiu. 9 Ingka pande'aanemoomu rahamatino Ompuntoomu Yesus Kristus: mahinggamo nohangkaea, nohelasimo nembali mie mokae so hintimiu, neanomo noangka ne kakaeno hintimiu humangkaea'omu. 10 Naetaa amolimbaangkoomu fekihiku, bhaha'i kaowu nakofahalaa dua so hintimiu: naetaa motokae'omu kahadhaa toka nefetompuna'imiu itu. Ingka ne ta'umo itu hintimiumo kabhao-bhaono humelasino fowa'aono maka daanumo fodhalaemoomu. 11 Dadi'anomo aitu fotokaemoomu. Naetaa naka'ende-ende lalomiu motokae'omu naposahataa bhe kahelasino lalomiu pakatitandakino, ampa so nepoo-poolimiu. 12 Kapa'amo sumanono dohelasi dofowa'ao, o kawa'ao na'a natumahimae ELOHIM ane naposahataa bhe ndumandoo'ano ne manusia; ELOHIM miina naesalo pata ndumandoo'ano ne manusia. 13 Suano patudhuku dofewowo'onikoomu so naosape'ao mie bhaimiu, tamaka so nopototo-toto'ao kabhieno bhe kasapeno wowo'o. 14 Dadi'anomo aitu kanandoomiu somo mokapono nemokae'aondo mie bhaimiu; mada kaowu kanandoodo mie bhaimiu somo mokapono nemokae'aomiu, neanomo nopototo kabhieno bhe kasapeno wowo'o. 15 Ingka weo Kitabi notibuhi peda aini, "Mie mobhahino mefo'onuno miina napontabhila-bhilaa, mie mefo'onuno seendai miina naokaea." 16 Notumpu lalo mani ne ELOHIM hampano Titus nowa'ane kakampuu-mpuuno lalo no'ondofao hintimiu, nopototo bhe insaodi. 17 Daanumo notahima metaa'e kamesalo mani, tamaka hampano kabhalano kakampuu-mpuuno nopoindalo'ao wutono namai we hintimiu itu. 18 Nopoowa bhe anoa tatudu dua seemie bhahitie tipudhino ne sabhaha tombudo umati, hampano kahadhaano weo folele'ano Bhihita Metaa. 19 Suano kaowu ta'ana'a, tamaka mie aini padamo dua dopilie umati marasaeano so pobhai kainsami weo kala-kala mani . Kapa'amo takumala we na'a taewowo'o kawa'aono kanini kaasi ini, somo kakalabhiano Ompu, somo dua bukutiino kahelasino lalo mani. 20 Gao mani pae bhe so mo'ala kainsami weo dhalangi'ano taka mani ini hampano hasilino nobhahi sepali'a. 21 Patudhu mani sadhia taehabu metaa'ano, suano kaowu ne wiseno ELOHIM tamaka ne wisendo dua manusia. 22 Poowa bhe andoa ini taetudu dua seemie bhahitientoomu, anoa ini nentuhumo ta'udhie maka sadhia notiwohamo kakampuu-mpuuno nofotulumi. Aitu sedhulu'amo dua kakampuu-mpuuno lalono nafotulumi hampano kabhalano kaposahuna'aono ne hintimiu. 23 Titus ini ingka sabhangkaku pobhai kanau takahadhaa so hintimiu; pedamo dua bhahitie mangkafie itu, ingka andoa katudundo umati, mie meowano kafosibhala so Kristus. 24 Dadi'anomo fotiwohae'omu kanini kaasimiu ne andoa ini, neanomo tombudo umati sigao'ano damande'aanemo bhe kawoseno bhake mani kaomponae ini tapulao'ao hintimiu itu nakobukutiimo.
1 Pokai'ano bhe ka'ondofao so umati marasaeano, ingka miinamo namaraluu abuhiangkoe'omua. 2 Apande'aanemo kahelasino fotulumiomu, ingka padamo dua afowoseangkoomu bhakeku ne miendo Makedonia. Ambaku peda aini, "Umati we kadieno Akaya domantaa-ntaamo dafowa'ao mpini ne ta'u itu." Dofetingke kaka'ende-endeno lalomiu itu dobhahi dua tisangkeno totono lalo. 3 Atudu bhahitie'i ini neanomo tula-tula mani tafowoseangkoomu bhake mani ini pae nasumia-sia'a, tamaka hintimiu kotu-kotu'u mantaa-ntaa'omu peda wambaku na'a. 4 Kapa'amo ane bhe miendo Makedonia so mangkafi kanau tamai we hintimiu, maka dahumatofikoomu pae mantaa-ntaa'omua, tetewei insaodi, bheane bhe hintimiu dua, taoambanomo hampano kaposahuna'ao mani ne hintimiu. 5 Kanandoo'anomo weo fekihiku nofaraluu aesalo bhahitie andoa ini dama'indulu damai we hintimiu, neanomo damontaa-ntaa'emo wawo kawa'ao toka nedhandi'aomiu itu. Ane nada ana'a naentalea kawa'aomiu itu nomai'ao ne lalo mohelasi, suano kawa'ao nefosuhu. 6 Tandai'eomu! Mie me'ewino seendai tantumo natumobhe seendai dua, mie me'ewino nobhahi teteweimo nabhahi dua natumobhea. 7 Seemie-seemie tabeano nafowa'ao ampa kahelasino wobhano handano, koise nokobuku lalono, koise dua hampano dofosuhue, kapa'amo ELOHIM noasi'ao mie fowa'aono weo kawulano lalo. 8 Maka ELOHIM nokokuasa nama'angkoomu sabhaha kabarakatino napontalabhi-labhi, sampe sabhaha kafaraluu weo dadimiu sadhia napokapo-kapo, bhahamoa tanakolabhimo so mehabu'ao'omu sabhaha metaa'ano. 9 Aini noposahataa bhe tibuhino weo Kitabi peda aini, "Anoa nopodawu-dawu bhe mie mokae, habu metaano nalumagi ampa suhue dhamani." 10 Anoa mefontaa-ntaano wine mbali mie me'ewino, Anoa mefontaa-ntaano oti so daomaa, Anoamo dua montaa-ntaano wine nefaraluumiu maka namekabhahie wine ne'ewimiu itu sampe nasedhulu'a dua kabhalano pehapimiu, ma'anano o habu metaano. 11 Hintimiu namekahangkaeakoomu ne ae maka dua sampe sadhia nalalesa lalomiu fowa'ao'omu. Kawa'aomiu so neowa mani na'a somo tingkuno mie bhahi daefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. 12 Kapa'amo taka ka'ondofao nedhalangimiu ini suano kaowu namokapo nemokae'aondo umati marasaeano, tamaka namodhulu dua kabhahino katumpuno lalo ne ELOHIM. 13 Kawa'aomiu na'a bukutiinomo ka'ondofaomiu, maka damekakalabhia ELOHIM, hampano dowoha kakampuu-mpuumiu angkafiomu Bhihita Metaano Kristus neparasaeamiu. Damudhi dua ELOHIM hampano bhe kalalesano lalomiu podawu-dawuomu bhe andoa bhe sabhaha mie. 14 Andoa dasumambahea'angkoomu bhe naokamba mpuu lalondo damohakoomu, hampano rahamatino ELOHIM pontalabhi-labhino ne hintimiu. 15 Foampe kaitaomu katumpuno lalo ne ELOHIM hampano kawa'aono pata tikiha-kihano!
1 Idi, Paulus, bhe nemesaloku. Ambado miina aokado apugau ne wisemiu, aokado kaowu apugau ane apokodo'otiangkoomu. Aitu hampano kamaluno bhe kataano lalono Kristus, 2 aesalo mpuu koise fosuhu kanau'omu a'umosapikoomu humato amai, kapa'amo patudhuku daanumo a'umosapida mie kumona kainsami tadadi taangkafi kaowu kapoindalono dhunia ini. 3 Insaodi daanumo nandoo tadadi ne dhunia ini, tamaka tapoewangi miina taepake ewangano dhunia. 4 Kapa'amo ewanga nepake mani suano ewangano dhunia, tamaka ewanga sumangka'ano bhe kuasano ELOHIM. Ewanga aini nomondoi'e nesansa sabhaha benteno liwu motangka. 5 Sabhaha akalando manusia tadai-dai'e, kalangkeno diundo manusia potagalino bhe kafoina'uno ELOHIM tafohansurue kanggetu taesansa bente melangke. Sabhaha fekihindo manusia takuhumae maka tafotuhue ne wiseno Kristus. 6 Ane natiwohamo hintimiu kotu-kotu'u membaliomu mie meangkano, insaodi tamantaa-ntaa tahumukumu sabhaha mie tapa meangkano. 7 Ingka ta'ondoomu kaowu tiwoho'ano ne wisemiu! Ane seemie nokotu-kotu'u noabhi wutono fehebua'ano Kristus, naetaa namekihi totono lalono, ingka gaha'a insaodi dua ini fehebua'ano Kristus tapedamo anoa. 8 Ingka paemo aambanoa, mahingga adho asumangke-sangke wutoku putae insaodi ini tae'awa kuasa ne Ompu, o kuasa so tamekamatangka'ao kaparasaemiu, suano kuasa so mohansurukoomu. 9 Ampamo kaowu akiido kao-kaomo akate'ifiangkoomu suhaku ini. 10 Kapa'amo ambado mie, "Suhano daanumo nogili bhe no'osa, tamaka gaha'a hato dopowise bhe mieno tanemalu-malusi, wambano miina nakoma'a-ma'anaa." 11 Naetaa mie kofekihino peda na'a namande'ao lalono putae wamba mani ne suha wakutuuno dopokodo'otiomu, tanapototomo bhe so nehabu mani humato dapowiseomu. 12 Daanumo miina taokado tamopesua wuto mani tawa tapototo'ao wuto mani bhe mie sumangke-sangkeno wutondo. Ingka dobhohe sepali'a, hampano deala tubho ne wutondo maka dopobandi-bandingi'ao wutondo sapada-pada andoa. 13 Insaodi miina nada na'a, mahinggamo tasangke-sangke wuto mani tamaka miina taelimbaki tida. Sadaa-daa nandoo kainsami weo kadie kakahadhaa'a toka netidano ELOHIM, ingka nohato dua ampa we hintimiu itu. 14 Kapa'amo weo folele'ano Bhihita Metaano Kristus tahatomo ampa we hintimiu itu, miina taelimbaki tidano kahadhaa mani, dadi'anomo ane tasangke-sangke wuto mani hampano hintimiu, miina natolabhia. 15 Insaodi miina tasumangke-sangke wuto mani hampano kahadhaando mie sigao'ano, nehabundo we sembalino kadie netida so insaodi. Ampamo kaowu taposahuna'ao kaparasaeamiu dhulu kamatangka bhe kahadhaa mani ne olotamiu itu nasedhulu'a dua kalalesa, naposahataa bhe ka'ewano kadie toka netidano ELOHIM so insaodi. 16 Ane nada ana'a naembali dua taefolele Bhihita Metaa we liwu-liwu we simbalimiu itu, tamaka paise namaraluua tasumangke-sangke wuto mani hampano kahadhaa toka nehabundo mie sigao'ano weo tidano takando. 17 "Mie sumangke-sangkeno wutono, naetaa namowose bhakeno hampano nehabuno Ompu." 18 Kapa'amo mie so moolino ne ka'udhi, suano mie mudhino wutono, tamaka mie nepudhino Ompu.
1 Gaoku mpuu sumabahaki kanau'omu ane feadho apugau ngkabhohe-bhohe; ingka kaomponano ini daanumo kosabahaomu ne idia. 2 Nokondua laloku ne hintimiu tapedamo wutono ELOHIM. Hintimiu tapedamo seemie kalambe mongkilo, padamo apodhandi amogaakoomu bhe seemie mo'ane, ingka wutono Kristus. 3 Ampamo kaowu nomihi laloku bhahasaa dofekakolilino fekihimiu sampe paemo nakumampuu-mpuu kataino lalomiu ne Kristus, peda endefi'ini Hawa nobhohe-bhohe'ie akalano ule. 4 Kapa'amo woha'amiu ingka tanetaa'imo dua ane dofohatoangkoomu Yesus po'ala'ano bhe Yesus toka nefohato'ao mani. Woha'ano tahimae'omu dua rohi po'alano bhe Rohi toka ne'awamiu mai'ao ne insaodi. Pedamo dua itu ingka tahimae'omu dua bhihita po'ala'ano bhe Bhihita Metaa toka netahimamiu mai'ao ne insaodi. 5 Tamaka anamisi wutoku miina sepali'a amepandaa ne sabhaha rasulu mangaliuno na'a. 6 Bheanea miina sea'e amandea apugau, tamaka weo kapande aabhi wutoku miina aobhohea; ingka kapande mani ingka padamo tafotiwohaangkoe'omu ne sabhaha habu mani ne amai maka dua. 7 Wakutuuno aefebhihitaiangkoomu Bhihita Metaano ELOHIM, ingka miina aesalo tumanggo kanau'omu mahingga naseendai. Patudhuku afekapanda wutoku so asumangke'ao hintimiu. Bhahaa a'alamo ahabu peda ana'a? 8 Umati ne tombu-tombu sigao'ano kanggetumo afekahugida, hampano ka'ondofaoku ne hintimiu, kapa'amo dotanggo kanau andoa. 9 Wakutuuno aeate bhe hintimiu maka aokae, ingka miina amekabhie hintimiu maumo naseemie, tamaka doomputi kanau bhahitie'i humatono mai'ao ne Makedonia ini. Sadhia adhagani wutoku keana afekasabhakoomu, patudhuku nada ini kansuhu, pae aembali wowo'omiu. 10 Bhe kabanarano Kristus weo totono laloku, amohatokoomu: pugauku afowose bhakeku ini pae bhe so umonto-ontomiea ne kadieno Akaya itu. 11 Noafa bhahaa kapugau'aku peda na'aa? Bhahaa mba'inomo miina aoasiangkoomu? Ingka ELOHIM nopande'aanea aoasiangkoomu. 12 O ae toka nehabuku ahumabue kansuhu keana mie andoa na'a de'awa kasalawa dasumangke-sangke wutondo bhe dapugau putae kahadhaando andoa maitu nopototo bhe kahadhaa mani ini. 13 Kapa'amo andoa maitu dompaharasu-rasulu, kahadhaando debhohe-bhohe'i mie, desahangka kaowu peda rasuluno Kristus. 14 Pae damentea, kapa'amo mahingga Kafeompu'ando seetani nesahangkamo ne mala'ekatino tilanga. 15 Dadi'anomo suanomo giu timente'aono ane palima-limano Kafeompu'ando seetani desahangka dua peda palima-limano kabanara. Panda-pandano dae'awa dua kahukumu naposahataa bhe habundo. 16 Amendua'angkoe'omu: koise bhe kumona kanau aobhohe. Tamaka ane bhe kofekihino peda na'a tatahima kanaumoomu peda seemie bhohe, neanomo naembali asumangke-sangke wutoku seendai. 17 Pugauku asumangke-sangke wutoku ini miina naposahataa bhe kapoindalono Ompu, tamaka akowambaane peda seemie bhohe. 18 Ingka dobhahimo sumangke-sangkeno wutondo peda mieno dhunia ini, dadi'anomo hunsa'anomo o idi dua asumangke wutoku. 19 Ingka netaa mpuu mesabahakiomu mie bhohe, hampano abhi wutomiu mie mande. 20 Ane dofobhatuakoomu mie bhaindo, pedamo dua dososopi kanandoomiu, do'akalaikoomu, dofekalangke diundo ne wisemiu, dobhantofakoomu, ingka tasabahamoomu. 21 Hunsa'anomo aoambanoana, miina takumapoi'ea ka'asi sabhaha habu medando na'a. Tamaka ne ae maka dua mie bhaindo dokado dosangke-sangke wutondo, o idi aokado dua. (Pugauku ini ingka pugaundo bhohe). 22 Bhahaa andoa maitu miendo Ibrani? Ingka idimo dua. Bhahaa andoa maitu miendo Israel? Ingka idimo dua. Bhahaa andoa maitu sampu'ano Abraham? Ingka idimo dua. 23 Bhahaa andoa maitu palima-limano Kristus? Aini apugau ngkabheemo, ingka idi ini afoliuda. Idi akahadhaa mo'osa afoliuda andoa na'a, kantuhuno apesua katohongku afoliuda, kantelano dosikisaa kanau afoliuda, bhahamoa nentelamo dua aewiseki mate. 24 Lima pakumo dohambisi kanau miendo Yahudi depake habuta, taenomo dohambi kanau ampa tolu fulu siua paku. 25 Tolu pakumo dowangkuli kanau miendo Roma, sepakumo dua dobhatumbuli kanau kontu, tolu pakumo akalobu ne kapala, padamo dua aelanto-lanto we wuntano ndalo sealo se'oleo. 26 Idi ini sakala, nentuhumo aewiseki balaano luano oe, balaano karampasi, balaa mai'ao ne saliwuku miendo Yahudi bhe mie suano Yahudi; aewiseki balaa weo kota, balaa we pandaso bhalano, balaa we te'i; aewiseki dua balaa mai'ao ne mie mpahabhahi-bhahitieno. 27 Nobhahimo akahadhaa mo'osa bhe atampu-tampu bukuku; nentela aekamboto, ao'aho bhe nokekele wu'uku; nentela miina aomaa miina aoho'ua, aetahangi kahindi bhe kakaeno pakea. 28 We simbalino ana'a se'o-se'oleo nomihi dua laloku afekihi kafaraluundo umati ne amai tombu. 29 Ane bhe monaleno, ingka aonale dua; ane bhe mondawuno weo dhosa totono laloku pasae dotunue. 30 Ane tetewei asumangke-sangke wutoku, ingka asumambili kaowu giu motiwohano kanaleku ini. 31 ELOHIM, Amano Ompu Yesus, nopande'aane miina akopahaa. Natipudhi neano ampa suhue dhamani. 32 Wakutuuno aeate we kotano Damsyik, gubernur we kafopahinta'ano omputo Aretas netudu mie dadhumagani kagualino kota dahumako kanau. 33 Tamaka dotei kanau ne kalangka maka dofosibulu kanau mai'ao te kaonga ne benteno kota, sampe alapa mai'ao ne limano.
1 Daanumo miina bhe fahalaano dosangke-sangke wuto, tamaka aitu tetewei asumangke wutoku amohatoangkoomu powoha bhe kafohato ne'awaku mai'ao ne Ompu. 2 Apande'aane seemie sarani, ompulu fato ta'u kumundo'ano maitu notisangke te lani katolu sunsuno, . (Miina amande'aanea bhaha'i kotu-kotu'u mbadhano tisangke'ano bhaha'i weo powoha kaowu, ampamo wutono ELOHIM mande'aane). 3 Apande'aane mie ana'a notisangke nopesua te Firdaus, . (Miina amande'aanea bhaha'i kotu-kotu'u mbadhano tisangke'ano bhaha'i weo powoha kaowu, ampamo wutono ELOHIM mande'aane). Te na'a, anoa nofetingke wamba tapa tisambili, tapa dua membali'ano dokowambaane manusia. 5 Mie aini asumangke-sangkee, tamaka wutoku paise, mpahinomo asumambili kaowu giu motiwohano kanaleku ini. 6 Kapa'amo ane ibahano asumangke-sangke wutoku, ingka idi ini suano mie kabhohe-bhohe, hampano sabhaha nekowamba'aoku nokotu'u. Tamaka hunsa'anomo koemo apugaua, keana bhe mabhi kanau aliu'emo kahadhaaku newohando tawa pugauku nefetingkendo. 7 Keana amekalangke diuku hampano powoha mangaliuno na'a, defopesua kanau kihi ne uluku, ma'anano katuduno Kafeompu'ando seetani mbalimo modee-dee kanau. Patudhuno neanomo pae amekalangke diuku. 8 Pokai'ano bhe aini tolu pakumo aesalo ne Ompu, gaoku damalie'o toha. 9 Tamaka Ompu tanotobhoosi, "Nefaraluumu mpahinomo rahamatiku, kapa'amo kuasaku kane'o nasumangka ane manusia nonale." Dadi'anomo ao'ia asangke-sangke wutoku afotiwoha kanaleku ini, neanomo sadhia nakumaolumi kanau kuasano Kristus. 10 Kanandoo'anomo ao'ia'anemo dua kanaleku ini. Ao'iamo dua ane mba'inomo afeompu ne Kristus do'umbu kanau, ae'awa sabhaha kasabha bhe kaseke bhe dofodee-dee kanau. Kapa'amo weo kanaleku ini, kao'osa'akumo dua. 11 Daanumo aembalimo bhohe, tamaka hampano sekehemi kanau'omu hintimiu. Sakotu'u'ano tabeano mudhi kanau'omu, hampano mahingga miina akoma'a-ma'ana, miina dua amepandaa ne rasulu'i mangaliuno na'a. 12 Wakutuuno aeate bhe hintimiu, ingka padamo afotiwohaangkoe'omu bukutii putae idi ini seemie rasulu. Kapa'amo akosabaha mpuu aehabu tanda-tanda tapa mentela, giu timente'aono bhe kuasa mangaliuno. 13 O ae bhahaa tandano nokae ka'ondofaoku ne hintimiu bhe ka'ondofaoku ne tombudo umati sigao'ano? Ingka mpahinomo miina tumanggo kanau'omu. Aesaloane maafu ka'asi ka'alaku sehondano inia! 14 Sakotu'u'ano ampa aitu tolu pakumo amantaa-ntaa amai we hintimiu itu, tamaka akiido amewowo'onikoomu. Kapa'amo suano fehebua'amiu ne'ondofiku tamaka wutomiu. Ingka suano ana'i me'ondofino kadadi'a so kamungkulano, tamaka o kamungkula me'ondofino kadadi'a so ana'ino. 15 Dadi'anomo idi ahelasianemo sabhaha fehebua'aku so hintimiu, bhahaa bhemo wutoku ini ahelasianemo so kaetaa'amiu. Ane idi sadhulu kamoasi'aoku ne hintimiu, nopantasi bhahaa sedhulu kakongkono kamoasi'aomiu ne idi? 16 Ingka daanumo undamoomu miina amewowo'onikoomu, tamaka idi ini mie ngko'akala, afekahugiangkoomu kabhohe-bhohe'i. 17 Koasi'amo dua! Bhahaa aeala laba ne hintimiu noangka ne mie netuduku ituda? 18 Ingka padamo atudu Titus bhe seemie bhahitie damai we hintimiu itu. Bhahaa Titus ini mealano laba ne hintimiu? Ingka kohodua mani takahadhaa tasepatudhu bhe tasekaangka'a. 19 Fenaiku nomponamo nokoduku we lalomiu insaodi tapobente'ao wuto mani ne wisemiu. Sabhaha pugau mani ini takowambaane ne wiseno ELOHIM nopoangkafi bhe kapoindalono Kristus. Bhahitie'iku timoasi'aono, bhahi-bhahi'ae ini tahabue so kamatangka'ano kaparasaeamiu. 20 Kapa'amo nomihi laloku bhahasaa amai ahumatofikoomu napo'ala bhe nepoindaloku, pedamo aitu hintimiu moha kanau'omu napo'ala bhe nepoindalomiu. Nomihi laloku kunanomo bhe pogiha-giha'a, pokondu-kondua'a lalo, amaha, kafosibhalano kafaraluuno wuto, po'umbu-umbu, pokamu-kamuntui'ao, kalangkeno diu, bhe kahungga. 21 Nomihi laloku bhahasaa amai toha we hintimiu ELOHIM namekapanda kanau ne wisemiu, maka naokompeaha laloku hampano dobhahi ne olatamiu itu kodhosano endefi'ini miina'o bhe kofetompa'a. Andoa sadaa-daa dohabu kansuhu diu pokahaku, pokawite-wite bhe tapa mantasi'ano.
1 Aini katolu pakunomo amantaa-ntaa amai we hintimiu. "Sehonda parakara kane'omo notiangga ane bhe sakusiino dohodua tawa dototolu." 2 Ingka mie'i mehabuno dhosa endefi'ini bhe mie sigao'ano dua padamo aefe'ulaianda wakutuuno amai we hintimiu kahaa pakuno itu. Aitu nandoo dopokodo'otiomu, amendua'angkoe'omu toha, humato amai mie pedando ana'a paemo aooloandaa dae'awa kahukumu. 3 Kapa'amo hintimiu me'ondofiomu bukutii putae Kristus nokowamba noangka ne idi. Kristus miina nalumubhakikoomu tamaka nofotiwohae kuasano ne olotamiu itu. 4 Daanumo kanaleno Kristus notiwoha wakutuuno dokantai'e te sau salipu, tamaka ampa aitu nodadi hampano kuasano ELOHIM. Pedamo dua ana'a, insaodi se'iseno bhe Anoa taonale, tamaka hampano kuasano ELOHIM tadumadi tapoowa bhe Anoa so kaetaa'amiu. 5 Tiisangi totono lalomiu bhaha'i kotu-kotu'u parasaea'omu ne Kristus. Udhi wutomiu! Miina mande'aaneomu gaha'a putae Kristus Yesus nodadi weo totono lalomiu? Ane pae nada na'a, ingka miina mooliomu ka'udhi ana'a. 6 Ampamo kaowu aposahuna'ao mande'aaneomu insaodi ini suano mie tapa moolino ka'udhi ana'a. 7 Insaodi tasambahea ne ELOHIM keana mehabuomu modai'ano. Patudhu mani suano so notiwoha'ao putae taka mani nokohasilimo, tamaka neanomo hintimiu mehabuomu metaa'ano. Hunsa'anomo woha'ano taka mani miina nakohasilia. 8 Kapa'amo pae bhe so nepooli mani ane tapoewangi bhe kabanara, so nepooli mani ampamo tamangkafi kabanara. 9 Kapa'amo nowula lalo mani ane taonale tamaka hintimiu mo'osaomu. Ingka ainimo sadhia nesambahea'ao mani neanomo nasumangka dadimiu. 10 Kanandoo'anomo abuhiangkoomu suha aini tinangke dopokodo'otiomu, neanomo humato dapo'awa-awaomu paise namaraluua amake kuasano ELOHIM a'umosapikoomu. Kapa'amo kuasano ELOHIM nowa'a kana'e so amekamatangka'ao kaparasaeamiu, suano kuasa so mohansurukoomu. 11 Panda-pandano, bhahitie'iku, fowulae lalomiu, fosangkae dadimiu! Tahimae'omu sabhaha katangahi nefohato'aoku ini. Sekakolaloomu, dadiomu weo kapometaa, maka ELOHIM kamai'ao'ano kanini kaasi bhe katohopono dadi sadhia napobhaiangkoomu! 12 Pofea-feabha bhe pomoni-monini'ao'omu peda bhahitie pomoa-moasi'aono. Salam mai'ao ne kosasawindo umati marasaeano ne ini so hintimiu. 13 Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakatino Ompu Yesus Kristus, bhe kanini kaasino ELOHIM weo kase'isentoomu bhe Rohino ELOHIM.
1 Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus, seemie rasulu. Kaembali'aku rasulu ini miina hampano dotudu tawa dosangke kanau manusia, tamaka nosangke kanau Yesus Kristus bhe ELOHIM Amantoomu madano mowanue mai'ao ne mate. 2 Suha aini nomai'ao dua ne kosasawindo bhahitie marasaeano pobhai kanau we ini, so umati setobu-setobu we kadieno Galatia itu. 3 Sio-siomo kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus sadhia napobhaiangkoomu. 4 Yesus Kristus nofotawakala wutono sampe dopongkoe mbali katolosino dhosantoomu, so namolapa'ao intaodiomu mai'ao ne dhamani modai ini. Habuno Kristus ini noangkafi kapoindalono ELOHIM Amantoomu. 5 Notipudhi mpuu ELOHIM ampa suhue dhamani! Amin. 6 Ingka amenteangkoomu dua. Hintimiu padamo nobhasikoomu ELOHIM hampano rahamatino Kristus, tamaka kahimbano dua kukundoe'omu, maka meangkafiomu bhihita metaa sigao'ano tapa mai'aono ne ELOHIM. 7 Sakotu'u'ano bhihita aitu suano Bhihita Metaa'a, ampamo kaowu nandoo mebhansu-bhansuleno Bhihita Metaa neowano Kristus, patudhuno dahumungga totono lalomiu. 8 Tamaka mahinggamo insaodi tawa seemie mala'ekati mai'aono te surugaa naeowa bhihita po'ala'ano bhe Bhihita Metaa toka neowa mani, mie aitu nakumangkanai'e balaano narakaa! 9 Pedamo nepulao'ao mani endefi'ini, naetaa amendua'angkoe'omu: ane bhe meowano bhihita metaa po'ala'ano bhe Bhihita Metaa toka netahimamiu, mie aitu nakumangkanai'e balaano narakaa! 10 Dadi'anomo peda ae bhahaa itua? Ae'ondofi kapudhindo mie bhahaa? Miina ka'asi, ingka ae'ondofi kaowu kapudhino ELOHIM. Kuna'emiu aeala-ala lalondo manusia bhahaa? Ane ibahano aeala-ala lalondo manusia, ingka idi ini suanomo palima-limano Kristus. 11 Bhahitie'iku, gaoku mande'aaneomu mpuu, Bhihita Metaa nefoleleku ini suano bhihita mai'aono ne fekihindo manusia. 12 Kapa'amo Bhihita aini miina atumahimae ne manusia, suano dua manusia moguhu kana'e, tamaka i'ino Bhihita Metaa ini atahimae ne wutono Yesus Kristus. Anoamo motiumba kana'e. 13 Ingka fetingkeemoomu, peda amai dadiku endefi'ini weo agama Yahudi; miina aegana-ganaa afodee-dee umatino ELOHIM, patudhuku amobinasada. 14 Weo dhalangi'ano agama Yahudi, dobhahi tapi'aku aliuda. Nokampuu-mpuu laloku bhe akokoso sepali'a adamba'ao adhati kahunsa'aondo awua'iku. 15 Tamaka hampano kataano lalono, ELOHIM nopili kanau mpini weo haebu bhe nobhasi kanau ameompu ne Anoa. 16 Hampano dua rahamatino nofotipande'ao kanau Anano, neanomo amolelee bhihitano ne sabhaha bansano liwu suano Yahudi. Wakutuu ana'a bhe naseemie miina bhe nekala'iku aesalo fekihi. 17 Idi miina dua lasao akumala we Yerusalem so apo'awa'ao mie toka membalino rasulu, tamaka ta'akala we witeno Arabu, maka asuli toha we kotano Damsyik. 18 Nopalusi tolu ta'u, makane'omo akala we Yerusalem so apo'awa'ao Petrus, maka abutu we lambuno ompulu'a lima oleo. 19 Tamaka miina akonipo'awa'ao rasulu sigao'ano, mpahinomo Yakobus bhahitieno Ompu Yesus. 20 Aitu bhe ELOHIM mande'aane; nebuhiku ini nokotu'u, miina akopahaa. 21 Pada aitu akalamo we kadieno Siria bhe Kilikia. 22 Ampa wakutuu ana'a umati marasaeano ne Kristus we kadieno Yudea miina'o bhe mohano ulaku. 23 Andoa tadofetingkemo kaowu, putae mie modee-deeno mie marasaeano endefi'ini, ampa aitu nefolelemo Bhihita Metaa. Gaha'aitumo Bhihita Metaa ana'a endefi'ini namobinasae. 24 Dadi'anomo andoa dofekakalabhia ELOHIM mba'inomo kumadhadhia'ano ne idi ini.
1 Nopalusi ompulu fato ta'u, asuli toha we Yerusalem apoowa bhe Barnabas, awowo'o dua bhe Titus. 2 Kakala'aku we na'a hampano notudu kanau ELOHIM weo powoha. We na'a dohompumo sanea kaowu neangkando umati maka atalesaanda Bhihita Metaa nefoleleku ne bansano liwu suano Yahudi. Nemosabha'aoku bhahasaa nekahadhaaku endefi'ini bhe nekahadhaaku ampa aitu nasumia-sia. 3 Tamaka mahinggamo Titus poowa'aku maitu miendo Yunani, anoa miina damosuhuea naesuna. 4 Daanumo nandoo mesalono peda na'a, tamaka andoa maitu o mie mekalisuno, dompahabhahi-bhahitie ne intaodiomu. Andoa dopesua miina daediu-diua so damata-matai'ao kaowu kabebasintoomu mie marasaeano ne Kristus . Patudhundo dasumuli damobhatua kaita . 5 Tamaka bhe naseendai miina tasumowoandaa, neanomo Bhihita Metaa netahimamiu itu sadaa-daa'e nobanara, pae nakosalo-saloa. 6 Mahingga tanada amaimo, mie nefokamungkula weo umati maitu miina damosuhu kanau aetubhahi atora bu'ou weo kafoina'uku. Andoa na'a akonada mie nefokamungkula weo umati, tamaka weo namisiku mie nefokamungkula bhe suano tanopototomo, kapa'amo ELOHIM miina naepo'ala-ala'ao mie. 7 Bhahamoa neangka'indo umati maitu dopande'aomo lalondo ingka idi ini noposahuna'a kanaumo ELOHIM aefolele Bhihita Metaa ne mie suano Yahudi, pedamo dua posahuna'aono ELOHIM ne Petrus naefolele Bhihita Metaa ne miendo Yahudi. 8 Kapa'amo ELOHIM ma'aono kapooli ne Petrus mbali rasulu so miendo Yahudi, Anoamo dua ma'a kanau kapooli aembali rasulu so mie suano Yahudi. 9 Dowoha kaowu rahamati netahimaku so aembali'ao rasulu, maka Yakobus, Petrus bhe Yohanes dopointaha lima kanaumo bhe Barnabas dua, peda tandano pobhahitie. Andoa ini ingka kapasande'andomo mie marasaeano. Tapo'unda-undapianemo insaodi taefolele Bhihita Metaa ne mie suano Yahudi, andoa daefolele Bhihita Metaa ne miendo Yahudi. 10 Ampamo sehonda kamesalondo, ta'umondofao mie mokae, maka daanumo aitumo nempuu-mpuuniku kaomponae ini. 11 Tamaka wakutuuno Petrus nomai we Antiokia, mentalea-mentalea afo'alae, kapa'amo daanumo no'ala. 12 Kapa'amo kabhao-bhaono tanohumaamo nopombali bhe bhahitie'i marasaeano suano Yahudi, tamaka dohato kaowu katuduno Yakobus, negampi-gampimo, nokiidomo naomaa bhe mie suano Yahudi. Kakiido'ano hampano note'i miendo Yahudi . 13 Gaha'a bhahitie miendo Yahudi sigao'ano doangkafi dua kafehaa'ulano na'a, sampe mahingga Barnabas nokaangka-angkamo dua. 14 Awoha kaowu podiundo maitu miina napoangkafi bhe kabanarano Bhihita Metaa, apugaumo ne Petrus ne wisendo kosasawindo na'a ambaku, "Hintu itu mieno Yahudi, gaha'a dadi peda seemie suano Yahudi . Nada amai dua mosuhu bhahitie'i suano Yahudi damangkafi atorano agama Yahudi?" 15 Insaodi ini miendo Yahudi, kapa'amo talente tamai'ao ne miendo Yahudi. Insaodi ini suano mie kodhosa mai'aono ne bansano liwu suano Yahudi. 16 Mahinggamo peda ana'a, tapande'aanemo o manusia notahimae ELOHIM peda mie banara mpahinomo hampano noparasaea ne Yesus Kristus, suano mba'inomo nodhalangi tubhono agama Yahudi. Dadi'anomo insaodi dua taparasaeamo ne Yesus Kristus, neanomo weo kaparasaea mani maitu naembali natumahima kainsami ELOHIM peda mie banara, suano mba'inomo taangkafi tubhono agama. Kapa'amo bhe naseemie miina bhe netahimano ELOHIM peda mie banara mba'inomo nodhalangi tubhono agama Yahudi. 17 Gao mani natumahima kainsami ELOHIM peda mie banara weo kaparasaea mani ne Kristus. Gaha'a pada peda amaitu insaodi ini sadaa-daa mie kodhosa. Bhahaa nokoma'ana'ao Kristus maitu mekakodhosa kainsami? Tantumo suano. 18 Ane asumuli amowanu atorano agama toka nehunggaku, ingka afotiwohamo wutoku seemie melempagino atorano agama. 19 Miinamo bhe potai'akua bhe tubhono agama Yahudi, kanggetu amatemo. Nofekamate kanaumo tubhono agama maitu. Dadi'anomo amatemo so tubhono agama Yahudi, neanomo adumadi so ELOHIM. Wakutuuno Kristus dokantai'e te sau salipu, kao-kaomo o idi dokantai kanau dua. 20 Tamaka ampa aitu adadimo. Ampamo kaowu suanomo dadiku wutokua, tamaka Kristus dumadino we laloku ini. Dadi nedamba'aoku ini, ingka o dadi weo kaparasaea ne Anano ELOHIM. Anoa noasi kanaumo sampe nofotawakala wutono dopongkoe so idi. 21 Rahamatino ELOHIM miina aongahe'iea, kapa'amo ane o mie natumahimae ELOHIM peda mie banara mba'inomo nodhalangi tubhono agama, ingka nosia-siamo mateno Kristus.
1 Hintimiu miendo Galatia, kabhohemiu gaha'a! Nofobhohe-bhohe'ikoomu la'ae bhahaa ? Ingka padamo afekantale-ntalea'angkoe'omu mateno Yesus Kristus te sau salipu. 2 Soba fohato kanau'omu sehondano ini: bhahaa metahimaomu Rohino ELOHIM mba'inomo dhalangiomu tubhono agama Yahudi, bhahaa mba'inomo fetingkeomu Bhihita Metaa bhe parasaea'omu ne Kristus? 3 Notolaumo bhahaa kabhohemiu? Ingka tandakiemoomu dadi bu'oumiu weo kuasano Rohino ELOHIM, bhahaa mopansuhue'omu weo kuasano wutomiu ? 4 Nosia-sia bhahaa sabhaha kadhadhia madano netompaloimiu? Koasimo dua nosia-sia! 5 Kaowu nadamo amai itua? Ingka ELOHIM miina naegana-ganaa nowa'angkoomu Rohino bhe nehabuangkoomu sabhaha tanda tapa mentela. Bhahaa nowa'angkoomu peda na'a mba'inomo dhalangiomu tubhono agama Yahudi kaa bhaha'i mba'inomo fetingkeomu Bhihita Metaa bhe parasaea'omu ne Kristus? 6 Ingka pedamo tibuhino weo Kitabi nopulao'ao Abraham peda aini, "Abraham noparasaea ne ELOHIM, maka hampano kaparasaeano na'a ELOHIM notahimae peda mie banara." 7 Dadi'anomo nofaraluu mande'aaneomu mpuu putae mie marasaeano ne ELOHIM, andoamo itu membalino sampu'ano Abraham. 8 Weo Kitabi mpini endefi'ini notipande'aomo, putae ELOHIM notahima dua mie suano Yahudi peda mie banara hampano kaparasaeando ne Anoa. Kapa'amo nandoo Bhihita Metaa nefosampeno wawo ne Abraham, ambano, "Namangka ne hintu, sabhaha bansano liwu dae'awa kabarakati." 9 Abraham noparasaea ne Ompu, maka ne'awa kabarakati. Dadi'anomo kosasawindo marasaeano dae'awa dua kabarakati peda ne'awano Abraham. 10 Notibuhi weo Kitabi peda aini, "Mie tapa dhumalangino kosasawi'ae tubhono agama tibuhino weo Kitabi nakumangkanai'emo balaa." Dadi'anomo kosasawindo tumangka'aono tubhono agama Yahudi, ingka sanea so nekangkanaino balaa . 11 Dadi'anomo nentaleamo sepali'a miina bhe netahimano ELOHIM peda mie banara mba'inomo dodhalangi tubhono agama Yahudi. Ingka notibuhi dua weo Kitabi peda aini, "Mie netahimano ELOHIM peda mie banara hampano kaparasaeano, anoamo itu so me'awano dadi." 12 Tubhono agama Yahudi miina naengkoha ne kaparasaea,, kapa'amo notibuhi weo Kitabino Musa, "La'ae kotu-kotu'u dhumalangino tubhono agama maitu, anoamo itu so me'awano dadi." 13 Tamaka Kristus padamo nofobebasi kaitaomu mai'ao ne balaano tubhono agama Yahudi, kapa'amo notibuhi weo Kitabi, "Nobalaamo mie nekantai te sau salipu." Dadi'anomo Anoamo tumanggoino balaa so intaodiomu. 14 Yesus Kristus nofobebasi kaitaomu neanomo namangka ne Anoa sabhaha bansano liwu datumahima dua kabarakati nedhandi'aono ELOHIM ne Abraham. Ane nada ana'a intaodiomu marasaeano datumahimamoomu dua Rohino ELOHIM toka nedhandi'aono. 15 Bhahitie'iku, naetaa aesandahaangkoomu weo dadinto ma'oleo hangkowine. Ane nandoo mie podhandino maka suhano padamo dotekee bhe dofosahae, ingka bhe naseemie miinamo bhe kohakuno damosowo tawa datumubhahi i'ino podhandi aitu. 16 ELOHIM padamo nokobhoasa'ao dhandino ne Abraham bhe sampu'ano. Weo Kitabi miina natibuhi "so sampu'a'imu", ma'anano dobhahi, tamaka "so sampu'amu" ma'anano seemie kaowu, nopulao'aomo Kristus. 17 Patudhuno sandahaku sa'ituini peda aini: dhandino ELOHIM toka nehabuno maitu pae bhe kapoolia namosowoe tawa namekatembee tubhono agama Yahudi. Kapa'amo atorano agama Yahudi na'a kane'o nonandoo nopalusi fato mo'ono tolu fulu ta'u nokundo Abraham. 18 Ane kabarakati newa'aono ELOHIM nengkoha ne dhalangi'ano tubhono agama Yahudi, ingka suanomo kawa'ao nedhandi'aono. Tamaka weo rahamatino ELOHIM, Abraham nowa'ane kabarakati hampano padamo nopodhandiane. 19 Ane peda na'a so ae bhahaa katifokonandoo'ano tubhono agama Yahudi maitu? Kanandoo'ano tubhono agama Yahudi maitu ingka somo kaowu katubhahino so notipande'ao'ao ka'alando manusia. Tamaka tubho amaitu notipake kaowu ampa kahato'ano sampu'ano Abraham nesambili weo podhandino ELOHIM sa'ituini. Tubhono agama Yahudi na'a dofosampee mala'ekati ne seemie manusia, so poato'aono wamba ne manusia bhaino 20 Tabeano bhe powalano maka nandoo mie poato'aono wamba. Tamaka ELOHIM Kaseemie-mie'ano, nobhoasa'ao Wutono . 21 Ane peda na'a nopotagali bhahaa tubhono agama Yahudi bhe dhandino ELOHIM? Ingka miina sepali'a. Kapa'amo ane ibahano tubhono agama Yahudi dowa'andae manusia so dae'awa'ao dadi, tantumo manusia naembali natumahimada ELOHIM peda mie banara namangka ne tubhono agama maitu. 22 Ampamo kaowu weo Kitabi notibuhi putae kosasawindo manusia deate weo kuhumano dhosa. Dadi'anomo dhandino ELOHIM maitu nama'andae kaowu mie marasaeano, ma'anano nengkoha ne kaparasaeando ne Yesus Kristus. 23 Miina'o damarasaea'omu endefi'ini, deateomu weo kuhumano tubhono agama Yahudi tapedamo mie netohongku, ampa dotahimaomu kaparasaea ne Kristus. 24 Dadi'anomo tubhono agama Yahudi naembali dapototoane bhe seemie dhaga tumonda kaita ampa kahato'ano Kristus, neanomo ELOHIM nafotahima peda mie banara hampano doparasaeamoomu ne Kristus. 25 Aitu o temponomo manusia damarasaea ne Kristus, dadi'anomo miinamo namaraluua nadhumagani bhe namoina'u kaita tubhono agama Yahudi. 26 Hintimiu membalimoomu ana'ino ELOHIM, hampano kaparasaeamiu ne Kristus Yesus. 27 Ingka kosasawimiu padamo dokadiu saranikoomu weo neano Kristus, dadi'anomo fokanamoomu Kristus ne ulumiu tapedamo pakea bu'ou . 28 Kanandoo'anomo miinamo bhe miendo Yahudi tawa miendo Yunani, miinamo bhe bhatua tawa mie bebasi, miinamo bhe mo'ane tawa hobhine, kapa'amo kosasawimiu itu se'isemoomu bhe Kristus Yesus. 29 Ane hintimiu membalimoomu fehebua'ano Kristus, maka membalimoomu dua sampu'ano Abraham, dadi'anomo kohakumoomu dua tumahimaomu dhandino ELOHIM.
1 Patudhuku peda aini: ane ibahano nandoo seemie kafeompu'a bhe anano kohaku'aono kahunsa'aono nandoo noana'i, kaomponano kaana'ino maitu miina napo'ala bhe bhatua. Gaha'aitumo sakotu'uno anoamo so kafeompu'a bhahi-bhahi'ae. 2 Anoa sadhia bhe mie umondofaono kafaraluuno bhe umurusuno sabhaha fehebua'ano, ampa nohato tempono peda netubhono amano. 3 Pedamo dua intaodiomu, nandoo kaana'intoomu nofobhatua kaita sabhaha rohi modai ne dhunia ini. 4 Tamaka nokapo kaowu tempo nefotantuno, ELOHIM notudumo Anano nomai we dhunia ini. Anano ELOHIM ini nofolentee seemie hobhine, nodadi noangkafi tubhono agama Yahudi. 5 Katitudu'ano natumolosi mie dumadino weo kuhumano tubhono agama Yahudi, neanomo nasumangke kaita ELOHIM so ana'ino. 6 Hampano ingka dembalimoomu ana'ino, ELOHIM notudumo Rohino Anano naeate weo totono lalontoomu. Rohi ainimo mekatondalano bhe mokoamano ne ELOHIM. 7 Dadi'anomo hintimiu suanomo bhatua tamaka ana'inomo ELOHIM. Ane kotu-kotu'u membalimoomu ana'ino, ingka kohaku'ao'omu dua sabhaha nedhandi'aono ELOHIM so ana'ino. 8 Endefi'ini miina'o mande'ao'omu ELOHIM, hintimiu nofobhatuakoomu sabhaha kuasa nefeompuni'imiu peda ompu, gaha'aitu suano Ompu sakotu'uno. 9 Ampa aitu ingka pande'aanemoomu ELOHIM, tawa labhi'aku dakumonae nopande'aangkomoomu ELOHIM. Dadi'anomo noafa gaha'a suli'ao'omu ne rohi modai ne dhunia ini? Ingka andoa ini miina dakokuasa bhe miina dakoafa-afaa! Dadi noafa gaha'a gaomiu sumuli mobhatua'ao wutomiu ne andoa maitu? 10 Hintimiu damba'aaneomu kansuhu oleo, o wula, o wakutuu bhe ta'uno hohaea'a . 11 Nomihiangkoomu laloku, kunanomo kawuleku nasumia-sia. 12 Bhahitie'iku, aesalo mpuu membaliomu nada idi ini, kapa'amo idi padamo dua aembali peda hintimiu itu . Ampa aini miina'o bhe ka'alamiu ne idi. 13 Ingka pande'aaneomu, pakatandano afohatoangkoomu Bhihita Metaa, hampano aosaki. 14 Wakutuu ana'a hintimiu miina molampi tawa bansi kanau'omu, mahinggamo sakotu'uno sakino uluku na'a mbalimo kasabha bhalano so hintimiu. Tamaka ingka tahima kanau'omu tapedamo seemie mala'ekatino ELOHIM tawa wutono Kristus Yesus. 15 Wakutuu ana'a namisie'omu kodawua'omu sepali'a. Tamaka ampa aitu ne amai'emo bhahaa kakodawuamiu na'a? Apande'aane, wakutuu ana'a hintimiu mohelasiomu, ane naembali mahingga matamiu sumungkie'omu maka ma'a kana'eomu idi. 16 Bhahaa mba'inomo pada atalesaangkoomu kumotu'u'ano, sampe kona kanaumoomu kaewamiu? 17 Andoa do'ulei'e mpuu do'ondofi lalomiu, tamaka patudhundo miina naetaa'a. Andoa de'ondofi kaowu dhala dapogaati'ao hintimiu bhe insaodi, neanomo nakamai-mai lalomiu mangkafiomu andoa. 18 Daanumo netaa nokamai-mai lalondo, ampamo kaowu ne metaa'ano, tamaka sumanomo sadhia peda na'a, koe kaowu ane apobhaiangkoomu. 19 Ana'iku kamoasi'aoku, ampa aitu akadee-dee toha mba'inomo hintimiu, tapedamo kaleano seemie ina so koanano. Kakadee-deeku ini nalumagi, sampe fe'ilino Kristus kotu-kotu'u natiwoha weo dadimiu. 20 Nokamba mpuu laloku aitu apohompu-hompu toha bhe hintimiu, neanomo naembali dapuga-pugau metaa'omu, napo'ala bhe wambaku weo suha aini. Kapa'amo nomatemo akalaku amafa'iangkoomu bhahaa. 21 Bhahitie'iku moindalono dumadino weo tubhono agama Yahudi, miina metingkee'omua gaha'a wambano Kitabi ana'a? 22 Ingka weo Kitabi notibuhi putae anano Abraham dohodua, seemie seina. Seemie o hobhine bhatua, seemieno o hobhine bebasi. 23 Anano bhatua na'a nolente peda dua kolentendo ana'i sigao'ano, . Tamaka anano hobhine bebasi nolente hampano dhandino ELOHIM. 24 Kadhadhia aini nembalimo kaepalenda'a. Kapa'amo hobhine hoduano ini ka'ibahatino haa honda podhandi'ano ELOHIM bhe manusia. Hagar, ka'ibahatino podhandi'a nehabu te gununo Sinai. Ana'i nefolenteno sanea bhatua. 25 Dadi'anomo Hagar ini gununo Sinai we witeno Arabu. Anoa ini nembali dua dopototoane bhe kotano Yerusalem, kapa'amo ampa aini miendo Yerusalem saneamo bhatua . 26 Tamaka hobhine bebasi, ka'ibahatino Yerusalem te surugaa. Anoa ini inantoomu . 27 Ingka notibuhi weo Kitabi peda aini, "Fowula lalomu hintu hobhine mo'afa tapa fofolenteno! Mo'ia bhe pokakei-kei, hintu tapa menamisino kaleano dokoana. Kapa'amo nabhahi anano hobhine nehunsano mo'aneno, bhe anano hobhine pomeatefino bhe mo'aneno." 28 Bhahitie'iku, hintimiu itu nopototo bhe Ishak, saneamo ana'i lumenteno hampano dhandino ELOHIM. 29 Endefi'ini ana'i lumenteno hampano kapoindalono manusia nofodee-dee Ishak maitu, ana'i lumenteno hampano Rohino ELOHIM. Ingka pedamo dua kumadhadhia'ano ampa aini. 30 Tamaka peda ae bhahaa wambano Kitabi? Ingka weo Kitabi notibuhi peda aini, "Gihasie hobhine bhatua itu bhe anano, kapa'amo anano pae naembalia naetahima kahunsa'ao napoowa-owa bhe anano hobhine bebasi." 31 Bhahitie'iku, ingka nentaleamo intaodiomu ini suano ana'ino bhatua tamaka ana'ino hobhine bebasi.
1 Kristus padamo nofobebasi kaita, neanomo intaodiomu kotu-kotu'u dabebasiomu. Dadi'anomo ehe fekatangkaomu, koise undaomu sumuli dakumuhumakoomu so bhatuano tubhono agama Yahudi. 2 Tandai'eomu, ane mesaloomu dasumunakoomu, nokoma'ana Kristus pae nakofahalaa so hintimiu. Idi, Paulus, mugauno inia. 3 Amendua'e toha, sasuka mie mesalono dasumunae, tetewei nadhumalangie kosasawi'ae tubhono agama Yahudi. 4 Ane posahuna'ao'omu kansuhu ne tubhono agama Yahudi so katitahima'amiu ne ELOHIM peda mie banara, nokoma'ana pogaatimoomu bhe Kristus, kukundomoomu rahamatino ELOHIM. 5 Tamaka insaodi, bhe katulumino Rohino ELOHIM, taantagi neposahuna'ao mani putae ELOHIM natumahima kainsami peda mie banara hampano kaparasaea mani ne Kristus. 6 Kapa'amo dose'isemoomu bhe Kristus Yesus, desuna bhaha'i miina daesuna miinamo nakoma'anaa. Maraluu'ano mpahinomo doparasaea ne Kristus bhe dofotiwohae weo kanini kaasinto ne mie bhainto. 7 Endefi'ini ingka netaa sepali'a dhuluno kaparasaeamiu. La'ae bhahaa wudhukoomua sampe miinamo meangkaomu ne kabanara? 8 Teteweimo kawudhu ana'a miina namai'ao ne ELOHIM toka bhasikoomu. 9 Ambado mie, "Sekandai-ndai kaowu ragi no'endeanemo kosekabhahi'ae kadhalono tarigu so roti." 10 Tamaka mahinggamo peda na'a, kapa'amo dose'isemoomu bhe Kristus, nandoo asahuna'aangkoomu mpuu paise mangkafiomu kafoina'u sumempa na'a. Ampamo kaowu humunggano fekihimiu, la'ae maka dua, tetewei nahumukumue ELOHIM. 11 Bhahitie'iku, pedamo dua wutoku ini. Ane ibahano nandoo afofoina'u'ao putae atorano suna nandoo nofaraluu, noafa gaha'a sadaa-daa dofodee-dee kanau'ao? Ane ibahano nokotu'u afofoina'u peda na'a, ingka nokoma'ana bhihitano mateno Kristus te sau salipu paemo naembali tingkuno po'ala-alati'a. 12 O mie humunggano fekihimiu itu bhe dapokasuna-suna, selabhi'aku da'umoliumo wutondo. 13 Bhahitie'iku, daanumo nobhasikoomu ELOHIM so bebasi'ao'omu, ampamo kaowu kabebasi aitu koise pakee'omu so tingkuno mangkafiomu sabhaha kapoindalono wuto, tamaka po'ondo-ondofao'omu pomoni-monini'ao'omu. 14 Kapa'amo kosasawi'ae tubhono agama Yahudi nefo'onumo ne pahinta sehondano ini, "Moasi'ao mie bhaimu peda kaasimu ne wutomu!" 15 Tamaka ane sadhia posia-siakaomu, posi'ondoomu bhahasaa mobinasaomu kosasawimiu. 16 Patudhuku peda aini: dadiomu angkafiomu kaatono Rohino ELOHIM, maka paemo mangkafiomu kapoindalono wuto. 17 Kapa'amo kapoindalono wuto nopobhansule bhe kapoindalono Rohino ELOHIM, kapoindalono Rohino ELOHIM nopobhansule bhe kapoindalono wuto. Kohaahonda'ae ini nopotagali sepali'a sampe miinamo naembalia mehabuomu ampa kapoindalomiu. 18 Tamaka ane motawakalaomu dadimiu ne Rohino ELOHIM, ingka paemo namaraluua mangkafiomu sabhaha tubhono agama Yahudi. 19 Kapoindalono wuto nentaleamo notiwoha ne habu pedando ini: dopokawite-wite, dopokahaku, nafusuu modai, 20 desombai barahala, o wuhake, dopowengke-wengke, dopogiha-giha, nokondua lalondo, domanso'amaha, do'ondofao kaowu kafaraluuno wuto, dopokante-kantee lalo, dopowala-wala, 21 dopomole-molea'ao lalo, dololanu, sakahame dohumaa dofoho'u, bhe sabhaha habu modai sigao'ano. Peda padamo afohatokoomu endefi'ini, aitu amendua'angkoe'omu dua, mie humabuno sabhaha podiu medando maitu paise dae'awa kadawu weo Kafopahinta'ano ELOHIM. 22 Tamaka ane mie dodadi nokuasaida Rohino ELOHIM, hasilino ingka dopomoa-moasi'ao, nowula lalondo, notohopo lalondo, dokosabaha, nomalu lalondo, netaa lalondo, notai lalondo, 23 dofekapanda wutondo bhe dopoolie dofewanaki totono lalondo. Miina bhe tubhono agama me'ele'aono podiu medano maitu. 24 Mie membalino fehebua'ano Kristus Yesus, kapoindalono mbadhano padamo dofekamatee te sau salipu, ma'anano sabhaha nafusuu bhe kapoindalono kamanusiano dosobuemo. 25 Rohino ELOHIM padamo nowa'a kaita dadi bu'ou, dadi'anomo tabeano nahumelasi dua lalonto nafokuasai Rohino ELOHIM. 26 Koise nelangke diuntoomu, koise dopofekalea'i lalo, koise dua dopokondu-kondua'ao lalo.
1 Bhahitie'iku, ane nandoo mie nehatofimiu nehabu dhosa, hintimiu dumadino mangkafino Rohino ELOHIM tabeano tumondae'omu so nasumuli'ao ne metaa'ano. Tamaka tabeano malu-malusie'omu bhe dhagani wutomiu bhahasaa tiwudhuomu dua bhe hintimiu. 2 Potulu-tulumiomu weo kasabha, ane peda na'a ingka dhalangiemoomu pahintano Kristus. 3 Ane seemie noabhi wutono nofoliuda bhaindo, gaha'a miina, mie aitu nogau-gau wutono. 4 Seemie-seemie tabeano namahakesaa diuno wutono, netaa bhaha'i miina. Ane netaa ingka naembali naowoseane bhakeno, ampamo kaowu koemo nopo'ondoane bhe diuno mie bhaino. 5 Kapa'amo seemie-seemie ingka bhe wowo'ono wutono so netongkunoa. 6 Mie nefoina'u'ao bhoasaono Ompu, naetaa nadumawue dua sabhaha kanandoono metaa'ano bhe guruno. 7 Koise tibhohe-bhohe'iomua, ELOHIM pae naembalia dapokalalambuanea. O ae maka dua nemontisando mie, aitu'aemo dua so netobheno. 8 Ane doangkafi kapoindalono mbadha tantumo datumobhe dua hasilino kapoindalono mbadha, o kabinasa. Tamaka mangkafino kapoindalono Rohino ELOHIM datumobhe dua hasilino kapoindalono Rohino ELOHIM, o dadi suhue dhamani. 9 Dadi'anomo koise dowoowulea dahumabu metaa'omu, kapa'amo nahumato tempono datumahimaomu pehapintoomu, sumanomo koise dofetumpuomu. 10 Tinangke bhe kasalawamiu, habu metaa ne kosasawindo mie, mangke-mangkemo ne bhahitie marasaeano ne Kristus. 11 Ondoe kabuhi aini, kabhala'ino maka horofuno hampano abuhiane limaku wutoku. 12 O mie mosuhukoomu mesunaomu, ingka gaondo defewoha kaowu putae doangkafi tutuhano mbadha. Tamaka kahabu'ando peda aitu keana kaowu dofodee-deeda hampano kaparasaendo ne mateno Kristus te sau salipu. 13 Sakotu'uno mie mangkafino tutuhano kasuna na'a miina dua dadhumalangiea kosasawi'ae tubhono agama Yahudi. Gaondo dasumunakoomu so kaowu damekawose'ao bhakendo putae hintimiu angkafiomu tubhono agama Yahudi hampano andoa. 14 Tamaka o idi akiido naowose bhakeku ne ae maka dua, mpahinomo Ompuntoomu Yesus Kristus mateno te sau salipu nefosibhalakua. Kapa'amo mba'inomo mateno Kristus te sau salipu, dhunia ini miinamo bhe fahalaanoa so idi, kao-kaomo nomatemo so idi. Pedamo dua idi ini, kao-kaomo amatemo so dhunia. 15 Desuna bhe miina daesuna miina nakoma'a-ma'anaa, ampamo dembali manusia bu'ou koma'ana'ano. 16 Sio-siomo ELOHIM namosampu katohopono dadi bhe rahamatino ne kosasawindo mangkafino tubho aini bhe umatino Israel fehebua'ano ELOHIM. 17 Panda-pandano, koemo bhe mosabha kanaua, hampano bhemo ponteno ne uluku inia, katandaino idi ini fehebua'ano Yesus. 18 Bhahitie'iku! Sio-siomo kabarakatino Ompuntoomu Yesus Kristus sadhia napobhai'ao totono lalomiu. Amin.
1 Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus, rasuluno Kristus Yesus hampano kapoindalono ELOHIM. Apakatue so hintimiu umati mongkilono ELOHIM we Efesus, motangkano kaparasaea ne Kristus Yesus. 2 Sio-siomo kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe ne Kristus Yesus, sadhia napobhaiangkoomu. 3 Pudhi kaitaomu ELOHIM, Amano Ompuntoomu Yesus Kristus, kapa'amo weo kase'isentoomu bhe Kristus nowa'a kaita sabhaha kabarakati mai'ao te surugaa. 4 Mpini miina'o natifokonandoo dhunia, ELOHIM nofopilimo noangka ne Kristus, neanomo daembali mie mongkilo bhe pata kodengono ne wiseno. 5 Hampano kanini kaasino, ELOHIM tokamo nofotantue wawo, putae namangka ne Yesus Kristus intaodiomu nasumangke kaita dembaliomu ana'ino. Ingka pedamo na'a kapoindalono bhe patudhuno. 6 Nopantasimo mpuu damekakalabhia ELOHIM, kapa'amo nofotohai'ao kanini kaasino noangka ne Anano kamoasi'aono. 7 Hampano tuhuno heano Kristus bhe kase'isentoomu bhe Anoa, ELOHIM nofobebasi kaitamo, ma'anano no'amponiemo dhosantoomu, noposahataa bhe kabhalano rahamatino. 8 Kanini kaasi na'a nowa'a kaitae nopontalabhi-labhi, nopoangkafi bhe kakotimbangino bhe kasangkano fahamuno. 9 Hampano kapoindalono Wutono, ELOHIM nofohato kaitaomu patudhuno nefebunino endefi'ini. Patudhuno na'a tokamo nobhotusie wawo nako'ula namangka ne Kristus. 10 Patudhuno ana'a peda aini: bhahi-bhahi'ae ndumandoono te surugaa bhe we dhunia namose'iseda bhe Kristus somo neangkando. Aini tetewei namekako'ulae ELOHIM, nahumato kaowu tempono. 11 ELOHIM nofokonandoo bhahi-bhahi'ae noposahataa bhe kapoindalono bhe patudhuno Wutono. Mpini kabhao-bhaono nofopilimo bhe tokamo nofotantue daembali umatino hampano kase'isentoomu bhe Kristus. 12 Nopantasimo mpuu damudhi ELOHIM, hampano kabhalano kakalabhiano, kapa'amo insaodi tapa'indulu taposahuna'ao ne Kristus. 13 Hintimiu dua membalimoomu umatino ELOHIM, wakutuuno fetingkeomu bhihitano kabanara, ma'anano Bhihita Metaa meowaangkoomu kasalamati. Hampano kaparasaeamiu ne Kristus, ELOHIM nowa'angkomoomu Rohino toka nedhandi'aono. Rohino na'a katandainomo membalimoomu fehebua'ano ELOHIM. 14 Rohino ELOHIM ini kafekantoono dhandino ELOHIM putae tetewei namada kaowu da'umawae kosasawi'ae nedhandi'aono. Aini nofekatangka dua kaparasaeantoomu, ingka intaodiomu fehebua'ano ELOHIM ini, kotu-kotu'u dabebasi . Pudhi kaitaomu ELOHIM hampano kakalabhiano! 15 Dadi'anomo safetingkeku putae parasaeamoomu ne Ompu Yesus bhe moasiandaomu kosasawindo umati mongkilo, 16 miina amenga-mengaasia aefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM. Taenomo asambahea sadhia asambilikoomu. 17 Aesalo ne ELOHIMno Ompuntoomu Yesus Kristus, Amantoomu kumalabhiano, sio-siomo nama'angkoomu Rohino. Rohi aitu nama'angkoomu kapande bhe kantaleano fekihi sampe kotu-kotu'u mande'aaneomu ELOHIM. 18 Aesalo dua sio-siomo natilengka totono lalomiu, neanomo lumosangie'omu kakesano posahuna'ao so ne'awamiu mai'ao ne ELOHIM bhasikoomu; neanomo mande'aaneomu dua kapontalabhi-labhino kabarakati nefontaa-ntaano ELOHIM so umatino mongkilono. 19 So mande'ao'omu dua kabhibhiisano kuasano ELOHIM meateno weo totono lalontoomu mie marasaeano. Kuasa aini nopototo bhe kuasano kumalabhiano, 20 nepakeno nofowanu Kristus mai'ao ne mate, maka nowa'ane kaengkoha'a foliuno kalangke ne suanano te surugaa. 21 Kaengkoha'ano Kristus ini nofoliuda sabhaha kuasa te surugaa, sabhaha mintahano kuasa, sabhaha mie neangka bhe kafeompu'a, bhe la'ae maka dua me'awano soda, naetaa dumadino dhamani aini naetaa we dhamani mbuhumai. 22 Kosasawindo maitu nofotuhuda ELOHIM dalumongko ne Kristus, maka Kristus nosangkee mbalimo neangkando bhahi-bhahindo, somo mefotu'aono umatino. 23 Umati marasaeano ingka o mbadhanomo Kristus, nofosangkaemo Anoa mosangkano bhahi-bhahi'ae ne amai maka dua.
1 Endefi'ini hintimiu kao-kaomo momateomu hampano kodhosaomu bhe kangkala'iomu pahintano ELOHIM. 2 Wakutuu ana'a dadimiu noangkafi kaneano dhunia ini, ma'anano meangkaomu ne Kafeompu'ando kuasa modai te antara. Anoamo maitu rohi kumuasaino totono lalondo mie pata meangkano ne ELOHIM ta'ampamo aitu. 3 Sakotu'uno endefi'ini kosasawintoomu nopototo dua bhe andoa; dodadi doangkafi nafusuu bhe kapoindalono mbadha bhe fekihi modai. Sakotu'uno nopantasi mpuu ELOHIM nafo'amahaki, peda dua andoa maitu. 4 Tamaka kapontalabhi-labhino maka rahamatino ELOHIM! Hampano kabhalano kanini kaasino ne intaodiomu, 5 ELOHIM nofodadi kaita dopoowa bhe Kristus, mahinggamo domatemoomu hampano dokangkala'i pahintano. Tandai'eomu, hintimiu nofosalamatikoomu ELOHIM hampano kataano lalono. 6 Hampano kase'isentoomu bhe Kristus Yesus, ELOHIM nofowanu kaitamo dua mai'ao ne mate maka nowa'a kaita dua kaengkoha'a dopoowa-owa bhe Kristus te surugaa. 7 Patudhuno ELOHIM neanomo ne dhamani te wise namotiwoha kabhalano kataano lalono ne intaodiomu ini. Kataano lalono bhe kanini kaasino nofosampue ne intaodiomu noangka ne Kristus Yesus. 8 Katifosalamati'amiu hampano rahamatino ELOHIM, noangka ne kaparasaeamiu ne Kristus. O kasalamati maitu suano hasilino kahadhaano wutomiu, tamaka kotu-kotu'u katohaino ELOHIM. 9 Suano hasilino habumiu, keana bhe so sumangke-sangkeno wutono mba'inomo nosalamati. 10 Intaodiomu ini kahabuno ELOHIM. Noangka ne Kristus Yesus, ELOHIM nofokonandoo kaita so dahumabu metaa'ao peda nefontaa-ntaano wawo so intaodiomu. 11 Dadi'anomo bhahitie'iku, fe'ulai'eomu koeatemiu endefi'ini. Miendo Yahudi dokona hintimiu suano miendo Yahudi "o mie tapa nesuna", Gaha'aitumo kasuna na'a ingka dohabue kaowu mie ne mbadhano manusia. 12 Wakutuu ana'a miina'o bhe tai'amiu ne Kristus, hintimiu mie we sembalino miendo Israel, miina'o tilentuomu umati nepilino ELOHIM. Miina'o dua mealaomu dawu weo podhandino ELOHIM toka nedhandi'aono ne umatino. Hintimiu dadiomu te dhunia miina'o bhe neposahuna'aomiu, miina dua mande'ao'omu ELOHIM. 13 Tamaka ampa aitu nobhaliimo hampano kase'isemiu bhe Kristus Yesus. Endefi'ini hintimiu mokodo'oomu bhe ELOHIM, tamaka hampano tuhuno heano Kristus ampa aitu moma'omoomu. 14 Kapa'amo wutono Kristus meowanomo pometaa'a, mose'iseno miendo Yahudi bhe suano Yahudi. Anoamo sumansano kahondomi kumanteeno miendo Yahudi bhe mie suano Yahudi, ma'anano nofosalimo powengke'ando. 15 Kapa'amo mateno Kristus peda seemie manusia nofosaliemo tubhono agama Yahudi bhe sabhaha pahinta bhe atorano. Patudhuno neanomo bansano liwu haa onuno ini daembali nase'onu bansano liwu bu'ou se'iseno bhe Kristus. Pedamo na'a neowa pometaa'a. 16 Mateno Kristus te sau salipu nofose'isemo bansano liwu haa onuno maitu maka nopometaa'anda bhe ELOHIM. Dadi'anomo powengke'ando nofosuniemo. 17 Kristus nomai neowa Bhihita Metaano pometa-metaa'a, naetaa ne hintimiu mie suano Yahudi mokodo'ono bhe ELOHIM, naetaa ne miendo Yahudi moma'ono bhe ELOHIM. 18 Hampano nehabuno Kristus, intaodiomu naetaa miendo Yahudi naetaa suano, de'awamoomu kaangka'a kapesua'a damewise ne ELOHIM, saneamo weo katulumino Rohino ELOHIM se'ise-isemo. 19 Dadi'anomo, hintimiu suanomo mie we sembali tawa mie humampe. Ampa aitu hintimiu saneamo saliwuno umati mongkilo, saneamo dua mie weo polambuno ELOHIM. 20 Hintimiu tapedamo lambu bhalano, nefoeheno ELOHIM te wawono kontu sandi. Sandi ana'a padamo dofongkohae rasulu'i bhe ana-anabii. Sandi foliuno kabhala ingka wutono Kristus. 21 Weo kase'iseno bhe Kristus katokano kose'onu lambu'ae, netaa potudu-tudu'ano bhe dhulu kabhala, nembali lambu mongkilo nefekopuuni ne ELOHIM. 22 Hampano kase'isemiu bhe Kristus, maka hintimiu dua tangasano dopotudu-tudumiangkoomu bhe mie bhaimiu membaliomu se'onu lambu so ELOHIM, somo kaeate'ano Rohino.
1 Kanandoo'anomo idi, Paulus asambahea'angkoomu. Idi ini atitohongku hampano afeompu ne Kristus Yesus bhe a'ondofao hintimiu mie suano Yahudi. 2 Teteweimo fetingkemoomu putae weo rahamatino, ELOHIM nowa'a kanau taka ka'ondofao aembali rasulu so hintimiu. 3 ELOHIM nofekantalea'i kana'e rahasiano patudhuno, ingka padamo abuhiangkoe'omu, mahinggamo seendai kaowu. 4 Ane basae'omu, naembalimo dua mande'aaneomu rahasiano Kristus peda nelosangiku. 5 Ne dhamani wawono rahasia aini miina sepali'a damotiwohae ne manusia, tamaka ampa aini nofekantalea'iemo Rohino ELOHIM ne rasulu'i bhe ana-anabii mongkilono. 6 Rahasia ana'a peda aini: noangka ne folele'ano Bhihita Metaa mie suano Yahudi de'awamo dua dawu ne kabarakati nefontaa-ntaano ELOHIM so miendo Yahudi. Mie suano Yahudi dembalimo dua katokano mbadha dosembadhamo bhe miendo Yahudi. Andoa dotahimamo dua dhandino ELOHIM weo kase'isendo bhe Kristus Yesus. 7 ELOHIM nowa'a kanau taka amolele Bhihita Metaa ana'a. Taka ka'ondofao aini atahimae nopobutu bhe rahamatino ELOHIM, amondoi'e hampano kuasano Wutono kumahadhaano ne idi. 8 Idi ini mie we pandano panda ne olotando umati mongkilono ELOHIM. Mahinggamo pedamo aini, ELOHIM nofotiwoha kanau rahamatino nowa'a kanau takaku ini: aefolele Bhihita Metaa ne mie suano Yahudi, aefebhihitaianda kabhalano kabarakatino Kristus pata tikiha-kihano so intaodiomu. 9 Nowa'a kanau dua taka amekantalea'ie ne kosasawindo manusia nada amai so nako'ula'ao patudhuno ELOHIM maitu. Patudhuno ELOHIM mokonandoono bhahi-bhahi'ae ini, notifebuni mpini dhamani wawono. 10 Patudhuno ELOHIM, ampa aitu sabhaha mintahano kuasa bhe rohi neangka te antara, damande'aane dua kandalono fehikino ELOHIM mangka'ano ne umatino. 11 Nehabuno ELOHIM ini noposahataa bhe patudhuno mpini kabhao-bhaono, nefekako'ulano ne Kristus Yesus Ompuntoomu. 12 Weo kase'isentoomu bhe Anoa, dokadomoomu doma'oti wiseno ELOHIM hampano kaparasaeanto, lalonto miinamo napoibhahaa. 13 Dadi'anomo aesalo ne hintimiu, koise nondidiki lalomiu fetingke kanau'omu akadee-dee so hintimiu, kapa'amo kakadee-deeku ini so kaetaa'amiu. 14 Hampanomo kosasawi'ae ini, afongkoha tuuku asambahea ne wiseno Amantoomu. 15 Kosasawindo lee walakando manusia, naetaa te surugaa naetaa we dhunia ini saneamo siwuluno metahimano dadi ne Anoa. 16 Asambahea sio-siomo ELOHIM kumalabhiano kuasa, namekatangka totono lalomiu, nameka'osaane Rohino. 17 Sio-siomo hampano kaparasaeamiu, Kristus naeate kansuhu weo totono lalomiu, maka dadimiu naengkoha bhe nakopahaka weo kanini kaasi. 18 Asambahea dua, sio-siomo poowa-owaomu bhe kosasawindo umati mongkilono, mondoi'eomu lumosangie'omu ka'ewano, kawantano, kalangkeno bhe kandalono kanini kaasino Kristus pata tikiha-kihano. 19 Sio-siomo kanini kaasi ana'a lumosangie'omu, mahinggamo sakotu'uno pae damondoi'e damahamue, neanomo dadimiu nakumabhintiemo sifatino ELOHIM foliuno kasumangka. 20 Kabhalano maka kuasano ELOHIM kumahadhaano weo totono lalontoomu, sampe nemondoino ELOHIM noliu'e sabhaha kamesalo bhe nefekihintoomu, nobhala mpuu po'ala'ano. 21 Nopantasimo mpuu namangka ne Kristus Yesus, ELOHIM damekakalabhia'e pomantulu-ntulu weo umatino ampa suhue dhamani. Amin.
1 Dadi'anomo, idi mie netohongku hampano afeompu ne Kristus ini, aesalo mpuu ne hintimiu dadiomu naposahataa bhe kapoindalono ELOHIM, kapa'amo hintimiu mie toka nebhasino ELOHIM. 2 Naetaa sadhia mekapanda wutomiu, naomalu lalomiu bhe kosabahaomu. Fotiwohae'omu kanini kaasimiu weo potulu-tulumi'a. 3 Ulei'e lalomiu pometa-metaa'omu, neanomo kase'isemiu kawa'aono Rohino ELOHIM sadaa-daa notidamba'ao. 4 Kapa'amo intaodiomu ini sembadha kaowu; Rohino ELOHIM, Kaseemie-mie'ano. Pedamo dua kaposahuna'aondo mie nebhasino ELOHIM, ingka sehonda kaowu. 5 O Ompu Kaseemie-mie'ano, o kaparasaea sehonda kaowu, o kakadiu sarani se'ise kaowu. 6 ELOHIM Kaseemie-mie'ano, Amandomo kosasawindo manusia. Anoamo kumabubungino alamu bhalano, nokahadhaa ne kosasawintoomu bhe neate ne kosasawintoomu. 7 Tamaka intaodiomu seemie-seemie nowa'a kaita kawa'ao nengkamoisa'ao, noposahataa bhe kabhalano kataano lalono Kristus. 8 Kanandoo'anomo notibuhi weo Kitabi peda aini, "Wakutuuno nofoni te kaeate'a fofoliuno kalangke, dobhahi katohongku newowo'ono. Nobhahi dua kawa'aono ne manusia." 9 Ane dokonae nofoni, ma'anano ingka padamo dua nosampu we kaeate'a foliuno kapanda we dhunia ini. 10 Anoa madano sumampuno, ingka Anoamo dua monino te wawono wawo, noliu'e sabhaha lani, neanomo o ae maka dua ndumandoo'ano namosangkae. 11 Anoamo dua fodawu'aono kawa'ao, siga'a nowa'anda taka dembali rasulu, siga'a dembali anabii, sigao'ano dembali mefoleleno Bhihita Metaa, sigao'ano dua dembali fofoina'uno bhe umondofaono umati. 12 Katiwa'ao'ano bhahi-bhahi'ae ini, damotoka umati mongkilono so kahadhaando da'umondofao Ompu bhe mie bhaindo, neanomo mbadhano Kristus sadhulu-dhulu kabhala bhe kamatangka. 13 Ane nadamo aini, intaodiomu kotu-kotu'u dase'isemoomu weo kaparasaea bhe napototomo dua poma'anantoomu ne Anano ELOHIM; daembalimoomu mie tumangkano dadi, dhulu oleo dhulu kasangka peda wutono Kristus foliuno kasumangka. 14 Intaodi ini paemo nada ana'i kahobu, paemo dua nada koli-koli nebhansu-bhansuleno kawea tawa newoowano solo. Ma'anano paemo nafounda-unda sabhaha kafoina'undo mie ngkowawe. Weo kangkowawendo, andoa dofekakolilino mie bhaindo. 15 Tamaka ane damintaha ne kabanara, damugau'ao kumotu'u'ano weo kanini kaasi, tetewei dadintoomu dhulu kasumangka peda dadino Kristus, mefotu kaita. 16 Ane Anoa nofefotu kaita, kosasawi'ae katokano mbadha dopotudu-tudumiane doangkafi losuano dembali sembadha. Ane sehonda-sehonda katokano mbadha nadhumalangi takano meteetaa, o mbadha aini tetewei sadhulu kabhala bhe kamatangka weo pomoni-monini'a. 17 Dadi'anomo, amohatokoomu weo neano Ompu bhe amodhagakoomu: koemo toha dadiomu peda mie tapa mande'aono ELOHIM, mefekihino sabhaha tapa kofahalaano. 18 Fekihindo nohohondo, miina daeala dawu ne dadi bu'ou newa'aono ELOHIM, kapa'amo miina dokonipande'aoa bhe notu'a fotundo. 19 Miinamo daepande'ao kaambanoa sampe tadewasamo doangkafi nafusuu modai, dodadi pokahaku ampa kapoindalondo. 20 Tamaka ingka miina nada na'a kafoina'u nefetingkemiu wakutuuno pakapoguhumiu kafoina'uno Kristus. 21 Kapa'amo ingka fetingkemoomu bhihitano Kristus bhe peda mie mangkafie tahimaemoomu dua kafoina'u banara, ko'ula'ano ne wutono Yesus. 22 Ingka padamo dofoina'ukoomu peda aini: hunsae'omu toha kodadimiu ngkodau'ano, kapa'amo dadimiu ngkodau'ano na'a nodai-dai'e sabhaha kapoindalo fofekakolilinono. 23 Dofoina'ukoomu dua pahabu'ounie'omu toha fekihi bhe totono lalomiu. 24 Dadi'oomu toha peda manusia bu'ou nefokonandoono ELOHIM peda katuno Wutono, ma'anano manusia kotu-kotu'u banarano, kotu-kotu'u mongkilono. 25 Kanandoo'anomo bhahitie'iku, koemo kopahaomu, pugau'omu kumotu'u'ano ne mie bhaimiu, kapa'amo intaodi ini saneamo katokano mbadhano Kristus. 26 Ane amahaomu, koise sampe amahamu naehabuangko dhosa. Koise hunsa-hunsa amahamu ampa nasumoo oleo, 27 koise melengka kasalawa so Kafeompu'ando seetani naehabuangko dhosa. 28 Moneano mosibuno, koemo nosibua, tamaka nakumahadhaa kagiu metaa so kadadi'ano, neanomo naembali dua natumulumi mie mokae. 29 Weo pugaumiu, koe mepakeomu wamba tampahasa, tamaka mepakeomu kaowu wamba mokesa, wamba fotaa-taano pokantibha'ano bhe kafaraluundo mie bhaimu. Wamba medano na'a naeowa kabarakati so mie metingkee. 30 Koise fekakompeahaomu lalono Rohino ELOHIM. Rohino ELOHIM ini katandainomo hintimiu fehebuano ELOHIM. Hampano Rohino neate weo totono lalontoomu, paemo dapoibhahaa putae ingka tetewei nahumato oleo so katifobebasi'anto. 31 Ohoe'omu sabhaha kaleano lalo, ponanti-nanti'ao bhe amaha. Ohoe'omu dua pokei-keisi'ao amaha, bhe pofeka-feka'aebu. Fekakodo'oe'omu bhahi-bhahi'ae na'a bhe sabhaha podiu modai. 32 Tamaka tabeano naetaa lalomiu seemieno bhe seemieno, pomobhe-mobhela'ao lalo, poma'a-ma'afu'ao'omu peda wutono ELOHIM no'amponikoomu noangka ne Kristus.
1 Hintimiu ana'ino ELOHIM nemoasi'aono. Dadi'anomo weo dadimiu angkafiomu sandaha nefotiwohano ELOHIM. 2 Dadimiu tabeano nakumabhintie kanini kaasi, peda wutono Kristus nofomoasi'ao. Nofotawakalamo Wutono so intaodiomu sampe dopongkoe. Anoa nembali kapopanga mowondu nefoampe ne ELOHIM, meka'ianomo lalono ELOHIM. 3 Hintimiu umati mongkilono ELOHIM, dadi'anomo miina namantasia mepakeomu podiu pokawite-wite bhe pokahaku tawa kakadau-dau. Podiu medando aini mahingga sumambilie'omu koise. 4 Pedamo dua wamba hamesa, wamba ngkabhohe-bhohe, tawa wamba pokahaku, miina namantasia pugauaneomu, tamaka mefoampeomu katumpuno lalo ne ELOHIM. 5 Tandai'eomu kotu-kotu'u: mie pokawite-witeno, mie pokahaku bhe mie kumadau-dauno pae namantasia daeala dawu weo kafopahinta'ano Kristus bhe ELOHIM. O kakadau-dau ini ingka nopototo bhe desombai barahala. 6 Koise dobhohe-bhohe'iangkoomu sabhaha pugau tapa kofahalaa, kapa'amo podiu medando na'a neowa amahano ELOHIM ne mie tapa meangkano. 7 Koise posabhangkaomu bhe mie pedando na'a. 8 Daanumo endefi'ini hintimiu meateomu weo kahohondo, tamaka ampa aitu pesuamoomu we mentalea'ano, se'isemoomu bhe Ompu. Dadi'anomo dadiomu peda mie meateno ne mentalea'ano. 9 Kapa'amo mai'ao we mentalea'ano notiumba sabhaha podiu metaa, ka'adhili, bhe kabanara. 10 Ulei lalomiu so mande'ao'omu o ae meka'iano lalono ELOHIM. 11 Koise kaangka-angkaomu ne habundo mie meateno weo kahohondo, kapa'amo habundo miina nakofahalaa'a. Tamaka podiu modaindo itu fekantalea'ie'omu te wisendo mie bhahi. 12 Kapa'amo habundo tifebunino maitu tadosambili kaowu ingka notimoambano'aomo. 13 Sabhaha habu pedano na'a, ane no'ulawie kantalea te wisendo mie bhahi, ingka notiwohamo sifatino sakotu'uno. 14 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae tiwoha'ano, tantumo nentalea. Kanandoo'anomo dokowambaane peda aini, "Wanumo hintu moodono, wanumo mai'ao ne mate, maka na'umulawiko tilangano Kristus." 15 Dadi'anomo ondofaane fekataa-taa'e dadimiu. Koe dadi ngkabhohe-bhoheomu, tamaka dadiomu peda mie mande. 16 Kotika bhe kasalawa, pake metaa'eomu, kapa'amo dhamani aini dhamani modai. 17 Kanandoo'anomo koise kabhohe-bhoheomu, tamaka ulei'eomu lalomiu ondofiomu kapoindalono Ompu. 18 Koise mololanuomu, kapa'amo kalolanu neowa nafusuu fodai-daino, tamaka naetaa umulei lalomiu sadhia nakumabhintikoomu Rohino ELOHIM. 19 Ane potula-tulaomu, pakeomu lagu mazmur ne Kitabino Daud, lagu-laguno kapudhi bhe lagu-lagu lumebeno. Melagu bhe mo'ia'omu so Ompu sampuu-mpuuno lalomiu. 20 Sadhia mefoampeomu katumpuno lalo ne ELOHIM Amantoomu weo neano Omputo Yesus Kristus, o ae maka dua ne'awamiu. 21 Potuhu-tuhupiomu hampano kafosibhalamiu ne Kristus. 22 Hintimiu hobhine, tuhupie'omu mo'anemiu peda katuhumiu ne Ompu. 23 Kapa'amo o mo'ane nofefotu'ao hobhine, nopototo bhe Kristus nofefotu'ao umatino. Wutonomo Kristus mosalamatino mbadhano, ma'anano umatino. 24 Pedamo umati marasaeano dotuhu ne Kristus, pedamo dua aitu o hobhine sadhia natumuhu ne mo'aneno. 25 Hintimiu mo'ane, moasianeomu hobhinemiu pedamo Kristus noasi'ao umatino, nofotawakalaanda Wutono sampe nomateanda. 26 Kristus nohabu peda na'a so namekangkilo'ao umatino. Dhosando padamo nofekanggelaanda kakadiu sarani bhe bhoasaono. 27 Kahabu'ano peda amaitu, neanomo namowa umatino te wiseno Wutono, naombena ulano, pae nakotindu-tindua, pae nakongkuhu-ngkuhua tawa kadengo sigao'ano, tamaka umati daongkilo bhe pae dakodengo-dengoa. 28 Pedamo dua aitu o mo'ane tabeano naoasi'ao hobhineno nameda kaasino ne mbadhano wutono. Mie moasi'aono hobhineno ingka noasi'aomo dua wutono. 29 Kapa'amo miina bhe mie bansino mbadhano wutono, tamaka tetewei nodamba'aane bhe nopiarae, pedamo dua Kristus nodamba'aanda umatino. 30 Katipande'ao'ano ingka intaodiomu ini saneamo katokano mbadhano Kristus. 31 "Dadi'anomo o mo'ane tetewei nahumunsa inano bhe amano maka nase'ise bhe hobhineno, sampe kohoduando daembalimo seemie." 32 Wamba aini nendalo ma'anano tamaka ampa aitu nentaleamo, maka nepulao'aoku ini o pokai'ano Kristus bhe umatino. 33 Mahinggamo nada amai, hintimiu mo'ane seemie-seemie tetewei moasiane hobhinemu nameda kaasimu ne wutomu; hintimiu hobhine fosibhalae'omu mo'anemiu.
1 Hintimiu ana'i, meangkaomu ne kamungkulamiu, kapa'amo aitu'aemo mantasi'ano so mie marasaeano ne Kristus. 2 "Fosibhalae inamu bhe amamu," aini o pahintano ELOHIM kabhao-bhaono nepoangkafi'aono bhe dhandino peda aini, 3 "So naetaa'ao namisimu bhe naewanta'ao dadimu te dhunia." 4 Bhahitie'i membalino ama, koise fo'amahadaomu ana'imiu, tamaka fekabhalada, tangahida bhe wa'anda kafoina'uno Ompu. 5 Hintimiu bhatua, meangkaomu ne kafeompu'amiu te dhunia ini. Fosibhaladaomu bhe meangkaomu mpuu mai'ao weo totono lalomiu mohelasi'ano, peda meangkaomu ne wutono Kristus. 6 Koise meangkaomu ane do'ondo-ondokoomu kaowu, so tipudhi'ao'omu; tamaka kotu-kotu'u habue'omu peda bhatuano Kristus dhumalangino kapoindalono ELOHIM sampuu-mpuuno lalono. 7 Feka'ia'eomu lalomiu kahadhaa'omu peda seemie bhatua, kao-kaomo feompuni'iomu wutono Ompu, suano manusia'a. 8 Ingka pande'aanemoomu, ane dohabu metaa'ano, tetewei dae'awa kabhoosino mai'ao ne Ompu, naetaa bhatua naetaa mie bebasi. 9 Hintimiu membalino kafeompu'a, habuomu dua nada na'a ne bhatuamiu. Koise sadhia kate'ifidaomu. Tandai'eomu hintimiu bhe bhatuamiu nopototo kafeompu'amiu, seemie kaowu te surugaa. Anoa maitu miina naepo'ala-ala'ao manusia. 10 Panda-pandano, fekamatangkaomu wutomiu weo Ompu, mealaomu ka'osa ne kuasano ELOHIM. 11 Fokanaomu sabhaha katokano ewanga newa'aono ELOHIM, so naotangka'ao ehemiu poewangi'ao'omu bhe akala ngkowawe mai'ao ne Kafeompu'ando seetani. 12 Kapa'amo intaodiomu miina dapoewangi bhe mbadha tiwoha'ano, tamaka doewangi sabhaha rohi modai kokuasano te antara. Doewangiomu dua mintahano kuasa, neangkando seetani bhe kuasa mohohondo te dhunia ini; andoa ini saneamo kumuasaino dhamani modai ini. 13 Dadi'anomo fokanae'omu sabhaha katokano ewanga newa'aono ELOHIM, neanomo nahumato oleo modai na'a mooli poewangiomu. Neanomo dua sampe namalusi popahisa'a, hintimiu sadaa-daa naotangka koehemiu. 14 Fekatangkae kofindamiu, sadhia habuomu banara'ano, somo mekamatangkakoomu kanggetu kawawe ne aamiu. Pakeomu podiu ka'adhili, somo bentengino mbadhamiu, kanggetu bhadhu uti. 15 Naohelasi totono lalomiu mefolele Bhihita Metaa meowano katohopo, sadhia pakee'omu kanggetu kausu motangka ne a'emiu. 16 Weo ehe mengkohamiu sadhia pakeomu kaparasaeamiu ne Ompu so bentengikoomu, kanggetu ani bentengino mbadhamiu. Kapa'amo kaparasaeamiu namondoi'e nameoni sabhaha pana koefi mai'aono ne Kafeompu'ando seetani. 17 Tahimae'omu kasalamati ne'awamiu ne ELOHIM, maka fokanae'omu kanggetumo songkono tantara bentengino fotumiu. Tahimae'omu dua Bhoasaono ELOHIM, kanggetumo kampuemiu mai'aono ne Rohino ELOHIM. 18 Habue bhahi-bhahi'ae na'a poowa sambahea'omu mesaloomu katulumino ELOHIM. Sadhia sambahea'omu angkafiomu kaatono Rohino ELOHIM, o ae maka dua nehabumiu. Kodhagaomu weo sambaheamiu, koe fenga-fengaasia mesaloomu so kosasawindo umati mongkilono. 19 Sambahea'omu dua so idi, neanomo ane amugau, ELOHIM nama'a kanau pugau kumantibha bhe aokado aefolele rahasiano Bhihita Metaa. 20 Ingka hampanomo Bhihita Metaa aini, katitudu'akumo sampe dotohongku kanau. Sambahea'omu neanomo aokado amugau'ao Bhihita Metaa ini, pedamo mantasi'ano so idi. 21 Tikikus namai namohatoangkoomu bhahi-bhahi'ae netompaloiku we ini. Tikikus ini bhahitientoomu timoasi'aono bhe kumampuu-mpuuno weo ka'ondofao ne Ompu. Patudhuku neanomo mande'aaneomu dua ngkoha-ngkohaku bhe kahadhaaku we ini. 22 Ingka aini'aemo patudhuno katitudu'ano te hintimiu, so mande'ao'omu ngkoha-ngkoha mani we ini bhahi kaowu natilawesi dua lalomiu. 23 Sio-siomo katohopono dadi, kanini kaasi bhe kaparasaea mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe mai'ao ne Ompu Yesus Kristus sadhia napobhai'ao kosasawindo bhahitie marasaeano. 24 Sio-siomo ELOHIM nabarakatikoomu kosasawimiu moasi'aono Ompuntoomu Yesus Kristus weo kanini kaasi tapa mowoowolono.
1 Suha aini nomai'ao ne insaodi Paulus bhe Timotius, palima-limano Kristus Yesus. Tapakatue so kosasawimiu umati mongkilono ELOHIM se'iseno bhe Yesus Kristus meateno we Filipi, poowa-owaomu dua bhe neangka'indo bhe umondofaono umati. 2 Sio-siomo napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus. 3 Taenomo afe'ulaikoomu, sadhia aefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM nesombaiku. 4 Taenomo dua asambahea so kosasawimiu sadhia nowula sepali'a laloku. 5 Notumpu laloku ne ELOHIM mba'inomo hintimiu mealaomu dawu tulumi kanau'omu weo folele'ano Bhihita Metaa, notanda oleo kabhao-bhaono ta'ampamo aitu. 6 Aparasaea mpuu ELOHIM tumandakino kahadhaa metaa weo totono lalomiu ini, namokansuhue dua ampa natumoka ne oleo so kahato'ano Kristus Yesus. 7 Daanumo nopantasimo akoponamisi peda aini ne kosasawimiu, kapa'amo meateomu weo totono laloku. Hintimiu mealaomu dua dawu ne taka kawa'aoku ne ELOHIM, naetaa atitohongkumo ini, naetaa nandoo abebasi apotundu'ao bhe afotipande'ao kantoono Bhihita Metaa. 8 Wutono ELOHIM sakusiino pugauku ini: nokamba mpuu laloku apo'awa bhe hintimiu, kapa'amo aoasiangkoomu tapedamo kanini kaasino wutono Yesus Kristus. 9 Sambaheaku sio-siomo kanini kaasimiu sadhulu-dhulu kabhahi ampa napontalabhi-labhi, nasedhulu'a dua mande'ao'omu kabanara bhe me'awaomu fekihi kotimbangi. 10 Ane nada ana'a, mandemoomu mepiliomu foliuno kataa. Dadimiu naongkilo, pae nakodengo-dengoa ne oleo kahato'ano Kristus. 11 Ma'anano dadimiu naopono'ao podiu metaa nehabuno Yesus Kristus, nada sau kobhake metaano. Kosasawi'ae ini somo damekakalabhia'ao bhe damudhi'ao ELOHIM. 12 Bhahitie'iku, gaoku mande'aaneomu putae kumadhadhia'ano ne idi ini, mbali kaowu nofodhulu'ao ka'ewano leleno Bhihita Metaa. 13 Mba'inomo kadhadhia aitu, nentaleamo ne kosasawindo dhagano kamali bhe mie sigao'ano weo kota ini putae idi ini dotohongku kanau hampano afeompu ne Kristus. 14 Mba'inomo dotohongku kanau, dobhahi dua bhahitie marasaeano ne kota ini sedhulu'a kamatangkano kaparasaeando ne Ompu, sampe sedhulu'a dua kakadondo, miinamo dakate'i-te'ia defolele bhoasaono ELOHIM. 15 Daanumo nandoo mie mefoleleno bhihitano Kristus dhohono kakonduano lalo ne idi bhe sadhia dopoindalo dopotagali, tamaka sigao'ano defolele bhihitano Kristus mai'ao ne totono lalo mohelasi. 16 Andoa melaano lalo ini dohabu peda aini mba'inomo kanini kaasindo ne ELOHIM bhe ne idi, kapa'amo dopande'aane kahato'aku ne ini so apotundu'ao Bhihita Metaa. 17 Tamaka sigao'ano sa'ituini defolele bhihitano Kristus nomai'ao ne totono lalo modai, do'ondofi kaowu faraluuno wutondo. Kuna'endomo habundo na'a natumubhahi kasabhaku weo katohongku ini. 18 Ampamo kaowu pae naoafaa; tana'umala tanaongkilo patudhuno, ingka bhihitano Kristus dofolelee, nada amai maka dua dhalano, kao'ia'akumo. Ka'iano laloku sadaa-daa, 19 kapa'amo apande'aane mba'inomo sambaheamiu bhe katulumino Rohino Yesus Kristus damolapa kanau. 20 Nemokamba'aono laloku bhe neposahuna'aoku, putae nehabuku ini pae aoambanoanea, tamaka sadaa-daa aokado apugau, mangke-mangke ne wakutuu aini. Neanomo mbadhaku ini somo mekakalabhiano Kristus, naetaa weo dadiku, naetaa weo mateku. 21 Dadiku ini so Kristus; mateku aabhiemo dua labaku. 22 Tamaka ane sadaa-daa adumadi ne dhunia ini, nokoma'ana kahadhaaku nasedhulu'a hasilino. Dadi'anomo miina amande'aane medano ae so nepiliku. 23 Kohaahonda'ae ini dopohela kanau: gaoku ahumunsa dhunia ini maka aeate bhe Kristus, kapa'amo ana'a foliuno kataa. 24 Tamaka nandoo nofaraluu so hintimiu adumadi ne dhunia ini. 25 Aparasaea mpuu bhe apande'aanemo putae nandoo sumadaa-daa aeate bhe hintimiu, neanomo sadhulu-dhulu katangkano kaparasaeamiu bhe kawulano lalomiu. 26 Ane asumuli kaowu we itu, hintimiu nasedhulu'a dua kawoseno bhakemiu ne Yesus Kristus mba'inomo idi. 27 Ampamo kaowu, kodadimiu tabeano naposahataa bhe wambano Bhihita Metaano Kristus. Ane nada ana'a, naetaa amai amohakoomu toha, naetaa pae amai ametingke kaowu bhihitamiu, tetewei amande'aane putae notangkamo kofindamiu, sepatudhuomu, sekakolaloomu poewangiomu so kaparasaea ne Bhihita Metaa. 28 Koe tihandaomu ne mie mewangikoomu, sadhia fekatangka lalomiu. Poewangi'amiu na'a somo katandaino andoa dabinasamo, hintimiu sumalamatiomu. Kosasawi'ae na'a nomai'ao ne ELOHIM. 29 Kapa'amo ELOHIM padamo nowa'angkoomu rahamati suano kaowu marasaea'omu, tamaka dua menamisiomu kakadee-dee so Kristus. 30 Aitu hintimiu mealaomu dua dawu weo poewangi'a pototo'ano bhe idi. Poewangi'a na'a ingka wohae'omu adhalangie endefi'ini sampe ta'ampamo aitu, pedamo nefetingkemiu itu.
1 Ingka notangkamo lalomiu mba'inomo se'isemoomu bhe Kristus. Ingka notilawesi dua lalomiu mba'inomo noniniangkoomu Kristus. Ingka pobhahi-bhahitie'omu weo kase'ise bhe Rohino ELOHIM. Ingka pomoa-moasi'ao'omu, pomoni-monini'ao'omu. 2 Dadi'anomo, hampano kosasawi'ae na'a, fosangka kana'eomu kawulano laloku: dadiomu sefekihi sekakolalo bhe sepatudhu, sekanini kaasi ne mie bhaimiu. 3 Koise konihabuomu mba'inomo fekihi kaowu faraluuno wutomiu, tawa fekalangke diumiu. Tamaka fekapanda wutomiu, abhidaomu mie bhaimiu detaa dua andoa bhe wutomiua. 4 Ondofao'omu faraluundo mie bhaimiu, koise ta'o kaowu faraluuno wutomiu seemie-seemie. 5 Lalomiu tabeano napototo bhe lalono Kristus Yesus. 6 Mahingga Anoa sakotu'uno ELOHIM, miina nakopatudhu kanandoono pasae ELOHIM maitu namintahakie kansuhu. 7 Tamaka kosasawi'ae na'a nofosipulie, maka nofokatu Wutono peda bhatua. Anoa nokatu mie, nodadi peda seemie manusia. 8 Anoa nofekapanda Wutono, neangka mpuu ne ELOHIM, sampe mate, nomate te sau salipu. 9 Kanandoo'anomo ELOHIM nosangkee te wawono wawo, maka nowa'ane nea te wawono sabhaha nea. 10 Neanomo weo neano Yesus sabhaha ndumandoono te surugaa, ne dhunia ini bhe we pandano dhunia, datumaohao sombado ne Anoa. 11 Kosasawindo na'a da'umakui putae Yesus Kristus maitu o Ompu, somo kakalabhiano ELOHIM Amantoomu. 12 Dadi'anomo bhahitie'i nemoasi'aoku, pedamo endefi'ini nandoo kanau bhe hintimiu sadhia angkafiomu katangahiku, mangke-mangke aitu dopokodo'otiomu, gaoku mpuu sadaa-daa mangka kanau'omu. Ulei'e lalomiu so nasumangka'ao kasalamatimiu; dhalangie'omu weo kamihi bhe kafosibhala ne ELOHIM. 13 Kapa'amo wutono ELOHIM kumahadhaano weo totono lalomiu, sampe undaomu bhe poolie'omu dhalangiomu patudhu metaano ELOHIM. 14 O ae maka dua habumiu, tahabumoomu, koise kamuntu-muntuomua, koise potaga-tagaliomua. 15 Ane nada ana'a motiwohaemoomu ingka hintimiu ana'ino ELOHIM tapa kodengo-dengono, metaano diu bhe melaano lalo, dumadino ne wunta-wuntando mie dhamani aini, kosikadhi modaino bhe kolilinono totono lalo. Hintimiu membaliomu tapedamo kulipopo te lani kotilangano ne wunta-wuntando andoa maitu, 16 poowa fintahakiomu bhe fosampeomu bhihita meowano dadi. Ane dadimiu nada na'a, ne oleo kahato'ano Kristus, naowoseangkoomu bhakeku. Kapa'amo ana'a katandainomo miina nasumia-sia'a apogolo, miina dua nasumia-sia'a aowuleangkoomu, . 17 Bheanea damongko kanau, heaku kanggetumo kabubusino kapopanga nefoampemiu ne ELOHIM. Kapopangamiu ana'a ma'anano o kaparasaea weo feompumiu ne ELOHIM. Ane nokotu'u nada ana'a, naowula laloku, ao'ia bhe kosasawimiu itu. 18 Peda dua hintimiu, tabeano naowula lalomiu, mo'ia'omu bhe idi. 19 Ane Ompu Yesus nofowa'ao kalalesa, aposahuna'ao paemo naomponaa atumudu Timotius namai'ikoomu, neanomo natilawesimo dua laloku ametingke bhihitamiu. 20 Kapa'amo ampamo kaowu Timotius ini sefekihi sekakolalono bhe idi; pakade anoa nokotu-kotu'u no'ondofao so kaetaa'amiu. 21 Kapa'amo sigao'ano sanea do'ondofao kaowu faraluuno wutondo, suano faraluuno Yesus Kristus. 22 Ingka wohaemoomu bukutiino Timotius ini nokofahalaamo, anoa sadhia notulumi kanau weo folele'ano Bhihita Metaa, kabeanga anano bhe amano. 23 Satipande'aono losano parakaraku ini, patudhuku lasao atumudue namai'ikoomu. 24 Tamaka aparasaea mpuu, ane Ompu nama'a kanau kalalesa, paemo dua naomponaa ahumatokomoomu wutoku. 25 Ampa aitu ponamisiku nofaraluu amosuliangkoomu bhahitientoomu Epafroditus. Anoa ini tudue'omu nomai no'ondofao faraluuku. Padamo nopobhai kanau weo kahadhaaku, nembali dua tantara peda idi ini . 26 So katifosuli'ano, mba'inomo nokambamo sepali'a lalono ne kosasawimiu, nosabhamo bhe handano kapa'amo fetingkeomu nosaki. 27 Nokotu'u daanumo nosaki, noma'o namate. Tamaka ELOHIM nobhelaane lalo. Suano kaowu ne anoa, tamaka ne idi dua, keana sadhulu-dhulu kakompeahano laloku. 28 Dadi'anomo sedhulu'amo dua kabhalano laloku amosuliangkoe'omu, neanomo po'awaaneomu kaowu mo'ia'omu, totono laloku nahumempomo dua. 29 Tahima metaa'eomu weo kawulano lalomiu peda seemie dua bhahitie weo Ompu. Fosibhaladaomu mie medano anoa ini. 30 Kapa'amo mba'inomo kahadhaano Kristus noma'o namate; anoa nopotaho'ao inawano nofokapo nekaemimiu weo ka'ondofaomiu ne idi.
1 Panda-pandano, bhahitie'iku, fowula lalomiu mba'inomo se'iseomu bhe Ompu. Miina naobhie laloku amendua'angkoomu nebuhiku endefi'ini, hampano aitu netaa so katohopono kaparasaea . 2 Kodhagaomu ne mie mehabuno modaino, kodhagaomu ne da'u andoa maitu, patudhundo dafofosuhu daesuna, gaha'a detoto kaowu ulundo mie. 3 Gaha'aitumo sakotu'uno intaodiomu ini metahimano kasuna mpuu. Ma'anano intaodiomu ini nofoato Rohino ELOHIM dosombaomu ne Anoa, nowose bhakentoomu hampano nehabuno Kristus Yesus. Pakade miina daposahuna'ao'omu ne kaengkoha'ano kamanusia bhe habu metaantoomu. 4 Sakotu'uno idi ini bhe tingkuno dua aposahuna'ao ne kaengkoha'ano kamanusia bhe habu metaaku. Ane nandoo mie sigao'ano numamisino wutono noposahuna'ao ne medano ana'a, mangke-mangkemo idi ini. 5 Ako'umuhu alu oleo dosuna kanaumo, kamungkulaku miendo Israel mai'aono ne sampu'ano Benyamin, aembali miendo Ibrani mpuu. Weo fintahaki'ano tubhono agama Yahudi, idi ini miendo Farisi. 6 Afoma-fomai laloku afodee-dee umati marasaeano ne Yesus. Ane do'ondo dadiku weo angkafi'ano tubhono agama Yahudi, idi ini miina akodengo-dengoa. 7 Kosasawi'ae na'a endefi'ini kuna'ekumo kanggetu laba, tamaka aitu akonaemo kahugi hampano Kristus. 8 Suano kaowu ta'o ana'a, tamaka kosasawi'ae maitu akonaemo kahugi mpuu ane apototoane bhe ne'awaku ampa aini: apopande'ao bhe Kristus Yesus Ompuku. Hampano Anoa kaengkoha'ano kamanusiaku bhe habu metaaku mada'ano ini ahunsaemo, akona'idamo dua hewu, neanomo a'umawa Kristus, 9 bhe kotu-kotu'u ase'ise bhe Anoa. Katitahima'aku ne ELOHIM peda mie banara suanomo kaowule'ano wutoku adhalangi tubhono agama, tamaka katitahima'aku ne ELOHIM mba'inomo aparasaea ne Kristus. Dadi'anomo katitahima'a peda mie banara na'a nomai'ao ne ELOHIM, nengkoha ne kaparasaea ne Kristus. 10 Ampamo sehonda kapoindaloku: amande'ao Kristus, amande'ao dua kuasa kawanu'ano mai'ao ne mate, bhe aeala dawu weo kakadee-deeno, neanomo asekatu bhe Anoa weo mateno. 11 Ane nada na'a, aposahuna'ao nada amai maka ELOHIM tetewei namowanu kanau dua mai'ao ne mate. 12 Miina amugau putae bhahi-bhahi'ae na'a apo'awaanemo, ma'anano aembalimo mie sumangkano totono lalo. Ampamo kaowu a'ule-ulei laloku bhaha'i kaowu a'umawa'ao kawa'ao nefontaa-ntaano Kristus, tapedamo mie pogolono tumendeno. Ana'aemo patudhuno Kristus nopundu kanau mbali fehebua'ano. 13 Bhahitie'iku, miina akofekihi putae kawa'ao na'a apooliemo. Tamaka nehabuku ampamo sehondano ini: miina aoheruane nekundokua, a'ule-ulei laloku so amooli'ao kawa'ao te wiseku. 14 Dadi'anomo atende kansuhu ahope we tompano kaangka'a, so ae'awa'ao kawa'aondo fotalono na'a, ma'anano dadi te surugaa. Ana'aemo patudhuno ELOHIM nofosali'i noangka ne Kristus Yesus. 15 Dadi'anomo intaodiomu ini motangkano kaparasaea tabeano dakofekihiomu nada kafoina'uku sa'ituini. Tamaka ane nandoo po'alati'ano fekihimiu bhe ana'a, ELOHIM namekantalea'iangkoe'omu dua. 16 Ampamo kaowu, kafoina'u banara toka netahimantoomu, naetaa damangkafie'omu kansuhu. 17 Bhahitie'iku, mesandahaomu ne idi. Padamo tafotiwohaangkoomu sandaha metaa, dadi'anomo fotinda-tindae'omu mie mesandahano ne insaodi ini. 18 Kapa'amo nentelamo afohatokoomu, aitu afendua'emo dua nopotuhu bhe luuku, putae dobhahi mie kodadindo nopoewangi bhe patudhundo mateno Kristus te sau salipu. 19 Dadindo nakopanda'ao kabinasa; nesombaindo i'ino handado. Nowose bhakendo dehabu timoambano'aono; fekihindo ampamo kaowu kafaraluuno dhunia. 20 Tamaka intaodiomu ini, o liwuntoomu ingka te surugaa. Surugaamo dua ana'a so kamai'ao'ano Omputo Fosalamatino Yesus Kristus nentaa-ntaantoomu. 21 Nahumato kaowu Kristus nabhalii mbadha kasarantoomu monaleno ini naembali nasekatu bhe mbadhano wutono kumalabhiano. Kanandoo'ano peda ana'a mba'inomo Kristus nokokuasa namotuhu sabhaha ndumandoono ne wiseno.
1 Dadi'anomo bhahitie'i nemoasi'aoku, fekatangka kofindamiu weo kaparasaea ne Ompu nada nepulao'aoku na'a. Nokambaangkoomu laloku, hintimiumo mekawulano laloku, mekawosenomo bhakeku. 2 Euodia bhe Sintike, aesalo mpuu ne hintimiu hoduano: pometaa'omu, sekakolaloomu peda bhahitie weo Ompu. 3 Hintu dua, posabhangka'aku mpuu, aesaloiko tulumida hobhine hoduano maitua. Kapa'amo andoa ini dokahadhaa mobhie bhe idi weo folele'ano Bhihita Metaa, pedamo dua Klemens bhe sabhangka'iku sigao'ano kumahadhaano bhe idi. Neando andoa ini notibuhi weo Kitabindo Mie Dumadi. 4 Sadhia fowula lalomiu mba'inomo se'iseomu bhe Ompu! Amendua'e toha: fowula lalomiu! 5 Naetaa kamaluno lalomiu damande'aane sabhaha mie, kapa'amo Ompu noma'omo nahumatoa. 6 Koe nokamihi-mihi lalomiu ne ae maka dua. Tamaka sadhia foampeomu kamesalomiu ne ELOHIM weo sambahea bhe neatimiu. Kafaraluumiu na'a fohatoaneomu ELOHIM weo katumpuno lalomiu. 7 Ane nada ana'a, katohopono lalo mai'ao ne ELOHIM tapa nelosangindo manusia, nadhumagani totono lalo bhe fekihimiu toka se'iseno bhe Kristus Yesus. 8 Panda-pandano bhahitie'iku, fekihimiu fosingi'ianeomu sabhaha giu metaa tipudhi'ano, ma'anano kumotu'u'ano, mantasi'ano, banara'ano, mongkilo'ano, mokesa'ano bhe metaa'ano fetingke'a. 9 Dhalangiomu sabhaha nepoguhu'aomiu bhe netahimamiu mai'ao ne idi, naetaa nefetingkemiu weo pugauku, naetaa newohamiu weo diuku. Maka ELOHIM fowa'aono katohopono dadi napobhaiangkoomu. 10 Weo dadiku se'iseno bhe Ompu, nowula sepali'a laloku, mba'inomo kaomponano ini kane'omo dua aitu salawaomu toha fekihi bhe ondofa kanau'omu. Daanumo sadhia fekihi kanau'omu, tamaka kaomponae ini miina sumalawaomu motiwohae'omua. 11 Apugau peda aini suano mba'inomo aokae, kapa'amo idi ini padamo apoguhu notumpumo laloku adadi'ao ampa ndumandoo'ano. 12 Padamo aenamisi dadi weo kakae, padamo dua aenamisi dadi pontalabhi-labhino. Padamo apoguhuane rahasiano dodadi dewiseki sabhaha waweno dadi ne dhunia ini: koeateno dowe'i padamo, koeateno do'aho padamo, naetaa dadi pontalabhi-labhino, naetaa dadi weo kakae. 13 Bhe katulumino Kristus ma'a kanau ka'osa, amondoi'e awiseki sabhaha waweno dadi. 14 Mahinggamo peda ana'a, netaa dua habumiu tulumi kanau'omu mealaomu dawu weo kasabhaku. 15 Hintimiu miendo Filipi, ingka pande'aaneomu mpuu, pakaefoleleku Bhihita Metaa, wakutuuno ahunsa kadieno Makedonia endefi'ini, ampamo hintimiu umati marasaeano tumulumi kanaua. Ampamo hintimiu mealano dawu weo kakaeku na'a. 16 Hampano nandoo kanau we Tesalonika, miina kaowu nasepakua mepakatu kanau'omu nefaraluuku. 17 Ampamo kaowu suano kawa'aomiu na'a ne'ondofikua, tamaka hasilino habu metaamiu, kanggetu so katubhahino ponambomiu mada kaowu. 18 Kosasawi'ae atahimaemo, nokapotiemo kafaraluuku, tanokolabhimo dua. Pada atahima kapakatumiu ne Epafroditus, miinamo akonikaea. Kawa'aomiu ini tapedamo kapopanga mowondu, meka'iano lalono ELOHIM bhe nemoasi'aono. 19 ELOHIM nesombaiku namokapoangkoomu sabhaha kafaraluumiu namai'ao ne kahangkaeano Kristus Yesus pontalabhi-labhino. 20 Notifekalabhia mpuu ELOHIM Amantoomu ampa suhue dhamani. Amin. 21 Fosampe kanau'omu salam ne kosasawindo umati mongkilono se'iseno bhe Kristus Yesus. Tahimaomu dua salam mai'ao ne bhahitie'i pobhai kanau ne ini. 22 Kosasawindo umati mongkilono ne kota aini defosampeangkoomu dua salam, mangke-mangke kumahadhaano weo kamalino Omputo Kaisar. 23 Sio-siomo kabarakatino Ompu Yesus Kristus napobhai'ao totono lalomiu.
1 Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus, rasuluno Kristus Yesus hampano kapoindalono ELOHIM, bhe Timotius bhahitientoomu. 2 Apakatue so hintimiu bhahitie'iku, umati mongkilono ELOHIM we Kolose, motangkano kaparasaea ne Kristus. Sio-siomo kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu sadhia napobhaiangkoomu. 3 Tafetingkeemo kaparasaeamiu ne Kristus Yesus bhe kanini kaasimiu ne kosasawindo umatino ELOHIM. Dadi'anomo taenomo tasambahea'angkoomu, sadhia taefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, Amano Ompuntoomu Yesus Kristus. 5 Katangka'anomo kaparasaeamiu na'a bhe kanini kaasimiu ne mie bhaimiu, hampano kaposahuna'ao umawaomu nefontaa-ntaano ELOHIM te surugaa. Kaposahuna'ao ini ingka tokamo fetingkee'omu wakutuuno dofohatoangkoomu bhoasao banarano, ma'anano o Bhihita Metaa. 6 Bhihita Metaa ini ingka nohatokomoomu dua. Ne koseka'ewa'ae dhunia sadhulu ka'ewa nolele bhe sadhulu kabhahi hasilino . Pedamo dua ana'a ne hintimiu, notanda oleo kabhao-bhaono fetingkeomu bhe kotu-kotu'u pande'ao'omu kanini kaasino ELOHIM. 7 Bhahi-bhahi'ae na'a ingka pande'aanemoomu mai'ao ne Epafras, bhahitie mani timoasi'aono, sabhangka mani weo kahadhaano Ompu. Anoa ini nokampuu-mpuu weo ka'ondofao ne Kristus so hintimiu. 8 Anoamo dua mohato kainsami, ingka pomoa-moasi'ao'omu weo kuasano Rohino ELOHIM. 9 Dadi'anomo notanda tafetingke peda na'a, miina bhe fengaasia tasambahea'angkoomu. Taesalo sio-siomo Rohino ELOHIM nama'angkoomu timbangi bhe poma'ana metaa, neanomo lumosangie'omu mpuu kapoindalono ELOHIM. 10 Ane nada na'a, dadimiu namantasimo peda mie mangkafino Ompu bhe meka'iano lalono ELOHIM. Kobhakeomu weo habu metaamiu, sampe sedhulu'a dua mande'ao'omu ELOHIM. 11 Sio-siomo kuasano kumalabhiano ELOHIM namekamatangkakoomu, so kosabaha'ao'omu bhe natumuhu lalomiu potaami'ao'omu sabhaha netompaloimiu. 12 Sadhia dua naowula lalomiu mefoampeomu katumpuno lalo ne Amantoomu. Anoamo mekapantasikoomu umawaomu dawu nefontaa-ntaa so umatino mongkilono weo kafopahinta'ano mentalea'ano. 13 ELOHIM nofosalamati kaita mai'ao weo kuasano kahohondo maka nofogampi kaita weo kafopahinta'ano Anano kamoasi'aono. 14 Noangka ne Anano, nofobebasi kaitaomu, ma'anano dhosantoomu noti'amponimo. 15 ELOHIM miina natiwohaa, tamaka Kristus ulanomo ELOHIM tiwoha'ano. Anoamo kabhao-bhaono, koeateno nofoliuda bhahi-bhahi'ae nefokonandoono ELOHIM. 16 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae nefokonandoono ELOHIM noangka ne Kristus. Sabhaha ndumandoono te surugaa bhe we dhunia, tiwoha'ano bhe pata tiwoha'ano, sabhaha rohi mintahano kuasa, sabhaha neangkando rohi, saneamo nofokonandooda ELOHIM noangka ne Kristus bhe nofokonandooda somo dua wutono Kristus. 17 Anoa nonandoomo wawo bhe sabhaha ndumandoo'ano; hampano kuasano Anoa bhahi-bhahi'ae ndumandoo'ano pae naohungga, sadaa-daa kaeate'ando. 18 Anoamo mefotu'aono mbadha, ma'anano umati marasaeano. Anoamo kabhao-bhaono manuno mai'ao ne mate, neanomo nofewawomo ne bhahi-bhahi'ae ndumandoono. 19 Kapa'amo noposahataa bhe kapoindalono ELOHIM, bhahi-bhahi'ae sifatino ELOHIM nosangka dua ne Kristus Anano. 20 Patudhuno ELOHIM, noangka ne Anano ini, sabhaha ndumandoono te surugaa bhe we dhunia napometaa'anda bhe Wutono. Tuhuno heano Kristus te sau salipu meowanomo pometaa'a na'a. 21 Hintimiu dua endefi'ini nokodo'o bhe ELOHIM bhe poewangianeomu hampano fekihi bhe habu modaimiu. 22 Tamaka ampa aitu hampano mateno Anano peda seemie manusia, ELOHIM nopometaa'angkomoomu. Nadamo ana'a Kristus namowakoomu ne wiseno ELOHIM, naongkilo bhe namoinda totono lalomiu, paemo kodengo-dengoomua. 23 Tamaka tabeano mpuu-mpuunie'omu kaparasaeamiu, fekamatangkae kofindamiu. Koise nomagoea'a, koise dua nogampi posahuna'ao ne'awamiu wakutuuno fetingkeomu Bhihita Metaa. Bhihita Metaa ainimo nefolele ne sabhaha manusia we towawano lani ini. Idimo dua ini, Paulus, katudu mefoleleno Bhihita Metaa na'a. 24 Aitu nowula laloku akadee-dee so hintimiu. Kapa'amo weo kakadee-deeno mbadhaku ini, ingka afopansuhu kakadee-dee nenamisino Kristus mbali mbadhano, ma'anano umati marasaeano. 25 ELOHIM nowa'a kanau taka aembali umondofaono umatino, amebhihitaiangkoomu bhoasaono ELOHIM amopada-padae. 26 Bhihita aini ntini mo'o-mo'ono ta'umo nofebunie ELOHIM ne sabhaha sampu'a pomantulu-ntuluno, tamaka ampa aitu rahasia maitu nofohatoandaemo umatino. 27 Ne umatinomo ini, gaono ELOHIM namotiwohae kabhalano kabarakatino bhe kakalabhiano rahasia aitu so sabhaha bansano liwu te dhunia ini. Rahasia ana'a peda aini: Kristus neate weo totono lalondo umatino, Anoamo puuno kaposahuna'aomiu so menamisi'ao'omu dua kakalabhiano ELOHIM. 28 Kristusmo ini nefebhihitai'ao mani ne sabhaha mie. Kosasawindo taefe'ulaianda bhe tafoina'uanda mai'ao we totono lalo kotimbangino. Patudhu mani neanomo kosasawindo tamowada ne wiseno ELOHIM peda mie motangkano dadi weo totono lalondo, hampano dose'ise bhe Kristus. 29 Somo amooli'ao ana'a, a'ulei'e laloku akahadhaa bhe apoewangi ampa ka'osano bukuku, hampano kuasano Kristus kumahadhaano weo totono laloku.
1 Gaoku mpuu mande'aaneomu kabhieno apoewangi weo totono laloku so hintimiu bhe umati we Laodikia bhe kosasawindo mie tapa'o mohano ulaku. 2 Bhahi-bhahi'ae ini ahabue so naotangka'ao lalondo umati bhe dase'ise weo kanini kaasi. Ane nada na'a andoa dae'awa kabarakati bhalano, ma'anano kotu-kotu'u dalumosangie kabanara, paemo dapoibhahaanea. Damande'aane dua rahasiano ELOHIM, ingka wutono Kristus. 3 Kapa'amo Kristusmo ini motiwohano kosasawi'ae timbangi bhe kapandeno ELOHIM, tapedamo arataa tifebuni'ano endefi'ini, ampa aitu nentaleamo. 4 Kanandoo'ano afohatokoomu peda aini keana dobhohe-bhohe'ikoomu mie mekameko-mekono wambano. 5 Kapa'amo mahingga mbadhaku nokodo'o bhe hintimiu, totono laloku nopobhaiangkoomu. Nowula sepali'a laloku awoha ka'osano kase'isemiu bhe kamatangkano kaparasaeamiu ne Kristus. 6 Ingka tahimaemoomu Kristus Yesus nembali Ompumiu. Dadi'anomo podiumiu tabeano napoangkafi bhe kapoindalono, kapa'amo se'isemoomu bhe Kristus. 7 Kaparasaeamiu ne Anoa tabeano nakopahaka, bhe wutono Kristus naembalimo kaengkoha'ano dadimiu. Kaparasaeamiu tabeano dhulu kamatangka, noposahataa bhe kafoina'u netahimamiu. Totono lalomiu naka'ende-ende mefoampeomu katumpuno lalo. 8 Posi'ondoomu, koise dofetandoangkoomu fahamuno agama tapa kofahalaa, ingka nefekakolilino kaowu totono lalondo mie. Fahamu medando na'a miina namai'ao ne Kristus, tamaka nomai'ao ne fekihindo manusia nepomantulu-ntulu'ao bhe nomai'ao dua ne rohi kumuasaino dhunia ini. 9 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae sifatino ELOHIM nosangkamo ne wutono Kristus, neate ne mbadha kamanusiano. 10 Weo kase'isemiu bhe Anoa, dadimiu nosangkamo dua, kapa'amo Kristus mefotu'aonomo sabhaha rohi mahintano bhe kokuasano. 11 Weo kase'isemiu bhe Kristus, hintimiu padamo dosunakoomu. Ampamo kaowu suano kasuna nekahadhaando limando manusia, tamaka kasuna nekahadhaano Kristus weo totono lalomiu, ma'anano noaliangkoomu kuasano dhosa we lalomiu. 12 Kapa'amo wakutuuno dokadiu saranikoomu, dokobuhukoomu bhe Kristus. Weo kakadiu saranimo dua ana'a, hintimiu itu suli dofodadikoomu bhe Kristus, hampano parasaea'omu ne kuasano ELOHIM toka mowanuno Kristus mai'ao ne mate. 13 Hintimiu endefi'ini momateomu hampano sabhaha ka'alamiu pakade mbadhamiu miina natisunaa. Tamaka ampa aitu ELOHIM nofodadikomoomu poowa-owaomu bhe Kristus. ELOHIM no'amponiemo sabhaha ka'alantoomu. 14 Hampano miina damangkafiomu pahintano ELOHIM, nandoo fomobhie'aono bhe fonanti'aono, tapedamo buhino dosa. Gaha'a bhahi-bhahi'ae na'a nofosaliemo ELOHIM, kanggetumo o suha ana'a nokantai'emo te sau salipu sampe sabhaha nemobhie'ao nowolomo. 15 Mai'ao te sau salipu Kristus notalodamo sabhaha rohi mahintano bhe kokuasano. Kafotalono Kristus dowohae sabhaha mie; rohi mahintano bhe kokuasano na'a kanggetumo katohongku dotapuda weo hame-hameno kafotalono Kristus. 16 Dadi'anomo koise undaomua mie bhaimiu damo'alakoomu hampano nehumaa bhe nefoho'umiu. Koemo dua damosuhukoomu meangkafiomu oleo hohaea'ano agama tawa hohaea'ano wula mohangku bhaha'i oleono Sabat. 17 Kosasawi'ae na'a saneamo ondulano kumadhadhia'ano mada kaowu, gaha'a nokadhadhiamo noko'ulamo ne wutono Kristus. 18 Koe sampe damekahugikoomu mie woha'ano kaowu dofekapanda wutondo bhe desombai mala'ekati. Mie andoa ini dofekalangke diundo, mahinggamo miina bhe tingkuno, dofekihi kanandoono dhunia bhe dosangke-sangke wutondo hampano dokopowoha. 19 Tamaka andoa miinamo damasande ne Kristus fofefotu'aono. Gaha'aitumo hampano nofefotuane Kristus, o mbadha nodadi metaa kose'ulu-uluno, sabhaha katokano mbadha nose'ise nopotudu-tudumiane noangkafi losuano. Pedamo ana'a o mbadha dhulu kabhala bhe kamatangka, noposahataa bhe patudhuno ELOHIM. 20 Ingka momatemoomu poowa bhe Kristus maka mobebasimoomu mai'ao ne rohi kumuasaino dhunia ini. Noafa'ao dua gaha'a nandoo dadi'ao'omu peda mie nekuasaino dhunia ini? Noafa gaha'a ta'otuhumoomu ne sabhaha atorano dhunia? 21 Sandahano atora na'a ibahano: "Koise dampasi aini", "koise fenami aitu", "koise dingku aini." 22 Bhahi-bhahi'ae atorano na'a nopulao'ao kaowu giu nepake so binasano, ingka miina nakofahalaa; saneamo atora bhe kafoina'u nehabundo manusia. 23 Andoa maitu dofofoina'u dasumombai mala'ekati, damekapanda wuto bhe dasumikisaa mbadha. Kafoina'u maitu daanumo woha'ano nokesa, tamaka sakotu'uno miina nakofahalaa so damewanaki'ao nafusuundo manusia.
1 Ingka dofowanukoomu mai'ao ne mate poowa bhe Kristus. Dadi'anomo ondofiomu ndumandoo'ano te surugaa. Ne itumo Kristus nengkoha ne suanano ELOHIM. 2 Sadhia fekihiomu sabhaha ndumandoo'ano te surugaa, koise sadhia fekihiomu ndumandoo'ano we dhunia ini. 3 Kapa'amo momatemoomu maka dadi bu'oumiu notifebunimo poowa bhe Kristus weo kase'iseno bhe ELOHIM. 4 Kristusmo ini kamai'ano dadintoomu; mada kaowu ane namotiwoha Wutono, hintimiu dua tetewei tiwohaomu bhe Anoa mesua'omu weo kakalabhiano. 5 Dadi'anomo fekamatee'omu weo totono lalomiu sabhaha fekihino dhunia: podiu tampahasa bhe pokahaku, o nafusuu bhe kapoindalo modai bhe kakadau-dau, kapa'amo o kakadau-dau ini ingka nopototo bhe desombai barahala. 6 Kosasawi'ae itu saneamo meowano amahano ELOHIM ne mie tapa meangkano. 7 Ingka endefi'ini hintimiu mehabuomu dua peda na'a, wakutuuno dadimiu nandoo nokuasai'e kapoindalono dhunia. 8 Tamaka ampa aitu ohoe'omu amaha, pamuhu bhe pomodai. Koise fo'umbu, koise dua pugau tampahasa ne mie bhaimu. 9 Koemo popaha-pahai'omu, kapa'amo dadi ngkodau bhe sabhaha diuno padamo ohoe'omu. 10 Ampa aitu dowa'angkomoomu dadi bu'ou, hintimiu membalimoomu manusia bu'ou. Mokonandoono dadi bu'ou na'a nopahabu'ounikoomu kansuhu ampa sifatimiu napototo bhe Wutono. Patudhuno neanomo mande'aaneomu mpuu wutono ELOHIM maitu. 11 Weo dadi bu'ou ini miinamo bhe po'ala'ano miendo Yahudi bhe suano miendo Yahudi, mie nesuna tawa tapa nesuna, mie koliwuno tawa bansano liwu pata ko'adhatino, o bhatua tawa mie bebasi. Tamaka nefosibhalando ampamo kaowu Kristus, hampano Kristus neate weo totono lalondo kosasawindo na'a. 12 Hintimiu umatino ELOHIM timoasi'aono, padamo nopilikoomu mbali fehebua'ano mongkilono. Dadi'anomo fotiwohae'omu kabhelano lalo bhe kataano lalomiu ne mie bhaimu, fekapandae diumu, fekamalu lalomu bhe kosabaha. 13 Posaba-sabahakiomu, ane pomoda-modai'omu lalo poma'a-ma'afu'ao'omu. Ompu ingka padamo no'amponikoomu, dadi pedamo dua na'a hintimiu tabeano poma'a-ma'afu'ao'omu. 14 Te wawono bhahi-bhahi'ae na'a pomoa-moasi'ao'omu, kapa'amo o kanini kaasi kanggetumo kawawe mosangkano kase'isendo umati. 15 Naetaa katohopono dadi mai'ao ne Kristus nakumuasai fekihimiu bhe totono lalomiu. Kapa'amo patudhuno katibhasi'amiu sembadha bhe Kristus ingka so menamisi'ao'omu katohopono dadi na'a. Koe molimpuomu mefoampeomu katumpuno lalo. 16 Naetaa bhoasaono Kristus bhe sabhaha kabarakatino nakumabhinti totono lalomiu, neanomo naembali pofoi-foina'u bhe potanga-tangahiomu mai'ao ne totono lalo kotimbangi. Pudhiomu ELOHIM, mepakeomu lagu mazmur ne Kitabino Daud, lagu-laguno kapudhi bhe lagu-lagu lumebeno. Melaguomu bhe mefoampeomu katumpuno lalo ne ELOHIM. 17 O ae maka dua nehabu bhe nepugau'aomiu, habue'omu tawa pugauaneomu peda mantasi'ano so mie mangkafino Ompu Yesus. Habuomu bhahi-bhahi'ae na'a poowa mefoampeomu katumpuno lalo ne ELOHIM Amantoomu hampano sabhaha nedhalangino Yesus so hintimiu. 18 Hintimiu membalino hobhine, tuhuomu ne mo'anemiu, kapa'amo pedamo na'a mantasi'ano so mie marasaeano ne Ompu. 19 Hintimiu membalino mo'ane, moasianeomu hobhinemiu, koise no'osa lalomiu. 20 Hintimiu membalino ana'i, sadhia meangkaomu ne kamungkulamiu, kapa'amo podiu medano aitu meka'iano lalono Ompu. 21 Hintimiu membalino ama, koise fekalea lalondo ana'imu sampe nasikuhu lalondo. 22 Hintimiu membalino bhatua, sadhia meangkaomu ne kafeompu'amiu we dhunia ini. Koise meangkaomu ane do'ondo-ondokoomu kaowu, so tipudhi'ao'omu, tamaka meangkaomu mai'ao weo totono lalo mohelasi, hampano kafosibhalamiu ne Ompu. 23 O ae maka nehabumiu, kahadhaa'eomu weo kakampuu-mpuuno lalo kao-kaomo ne'ondofaomiu Ompu, suano manusia'a. 24 Ingka pande'aanemo mada kaowu metahimaomu ponambo mai'ao ne Ompu. Ponambomiu na'a o kadawu toka nefontaa-ntaano Ompu so umatino. Kapa'amo kafeompu'a sakotu'uno ne'ondofaomiu ingka wutono Kristus, hintimiu o bhatuano. 25 La'ae koka'alano, natumongku'ao wutono ka'alano, kapa'amo Ompu miina naepo'ala-ala'ao manusia.
1 Hintimiu membalino kafeompu'a, feka'adhili bhe fekalaa lalomu ne bhatuamiu, ingka pande'aaneomu bhe kafeompu'amiu dua te surugaa. 2 Mpuu-mpuunie'omu sambaheamiu, kodhagaomu weo sambaheamiu poowa mefoampeomu katumpuno lalo. 3 Sambahea kainsamiomu dua, sio-siomo ELOHIM naelengka kainsami fointo tamolele bhihitano Kristus tifebuni'ano endefi'ini. Kapa'amo katitohongku'aku mba'inomo aefolele bhihitano Kristus ini. 4 Sambahea'omu so naembali'ao atumalesao bhihita aini mentalea-mentalea, peda mantasi'ano so nehabuku. 5 Pedamo pokai'amiu bhe mie tapa marasaeano, dadi kotimbangiomu. Kotika bhe kasalawa, pake metaa'eomu. 6 Sabhaha nekowamba'aomiu tabeano naombaka dametingkee bhe natimohela'ao lalo. Ane dameenakoomu, tabeano mandeomu tumobhoosidaomu seemie-seemie. 7 Tikikus namai namohatoangkoomu bhahi-bhahi'ae netompaloiku we ini. Tikikus ini bhahitientoomu timoasi'aono bhe kumampuu-mpuuno lalo, sabhangka mani weo ka'ondofao ne Ompu. 8 Atudue we hintimiu, so mande'ao'omu ngkoha-ngkoha mani we ini bhahi kaowu natilawesi dua lalomiu. 9 Anoa napobhaiane Onesimus saliwumiu. Anoa ini bhahitientoomu dua timoasi'aono bhe kumampuu-mpuuno lalo. Kohoduando damohatoangkoomu sabhaha kumadhadhia'ano we ini. 10 Aristarkus titohongkuno bhe idi nopakatuangkoomu dua salam. Pedamo dua aitu Markus pisano Barnabas. (Ingka padamo defebhitaiangkoomu, ane nahumato we itu tahima metaa'eomu.) 11 Kapakatuno dua salam mai'ao ne Yesus nekonando dua Yustus. Kabhahindo miendo Yahudi marasaeano ne Ompu Yesus, ampamo andoa totoluno pobhai kanau takahadhaa so Kafopahinta'ano ELOHIM. Andoa ini dolawesi mpuu laloku. 12 Saliwumiu Epafras nepakatuangkoomu dua salam. Anoa ini palima-limano Kristus Yesus, sadhia dua nosambahea'angkoomu sampuu-mpuuno lalono. Nesalo ne ELOHIM so naotangka'ao kofindamiu weo kaparasaeamiu, membaliomu miendo sarani motangkano dadi tapa poibhahano, mie mangkafino kapoindalono ELOHIM. 13 Awoha'ao wuntano mataku, anoa ini no'ulei'e lalono nokahadhaa so hintimiu bhe so miendo Laodikia bhe miendo Hierapolis. 14 Lukas o doktere timoasi'aono bhe Demas dopakatuangkoomu dua salam. 15 Fosampeomu dua salam mani ini ne bhahitie marasaeano we Laodikia; ne bhahitie mani Nimfa bhe umati marasaeano sumambaheano we lambuno. 16 Mada dabasaangkoomu suha aini, aesalo pakatue'omu ne umati we Laodikia dobasae'ao dua. Pedamo dua suha so umati we Laodikia, basae'omu dua bhe hintimiu. 17 Fohatoomu dua Arkipus, "Fotokaemo kahadhaa netahimamu weo ka'ondofaomu ne Ompu." 18 Idi, Paulus apakatuangkoomu dua salam, abuhiane limaku wutoku. Koe molimpu'a kanau'omu ingka nandoo atitohongku. Sio-siomo napobhaiangkoomu kabarakatino Ompu.
1 Suha aini nomai'ao ne insaodi Paulus, Silwanus bhe Timotius. Tapakatue so hintimiu umati we Tesalonika, umatino ELOHIM Amantoomu se'iseno bhe Ompu Yesus Kristus. Sio-siomo napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi. 2 Insaodi sadhia taefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM hampano kosasawimiu; taenomo tasambahea, tasambilikoomu ne wiseno ELOHIM, Amantoomu. 3 Kapa'amo miina bhe katiehea, tafe'ulai kahadhaa mai'aono ne kaparasaeamiu, kawulemiu fotiwohaomu kanini kaasimiu bhe tafe'ulai dua sabahamiu potaamiomu weo posahuna'aomiu ne Ompuntoomu Yesus Kristus. 4 Bhahitie'i nemoasi'aono ELOHIM, ingka tapande'aanemo ELOHIM nopilikoomu. 5 Kapa'amo Bhihita Metaa nehato'ao mani ne hintimiu suano kaowu ta'o pugau, tamaka bhe kuasano Rohino ELOHIM, notiparasaea mpuu kantoono. Ingka pande'aaneomu peda amai tadadi bhe hintimiu so kaetaa'amiu. 6 Hintimiu mesandahamoomu ne insaodi, mesandahamoomu dua ne Ompu. Mahingga weo kasabha bhalano, ingka tahimaomu bhoasaono Ompu weo kawulano lalo. Kawulano lalo maitu nomai'ao ne Rohino ELOHIM. 7 Dadi'anomo hintimiu membaliomu sandaha so kosasawindo marasaeano we kadieno Makedonia bhe Akaya. 8 Kapa'amo nomai'ao ne hintimiu bhoasaono Ompu nokolelemo suano kaowu ampa we Makedonia bhe Akaya, tamaka ne amai liwu nohatomo bhihitano kaparasaeamiu ne ELOHIM, sampe insaodi miinamo namaraluua taetula-tulaanea. 9 Mie andoa maitu detula-tula'aomo kataano tahima kainsamiomu te liwumiu, detula-tula'aomo dua putae kukundoemoomu barahala nesombaimiu maka doliomu ne ELOHIM banarano dumadino, feompumoomu ne Anoa. 10 Ambado dua meantagiomu kahato'ano Anano ELOHIM namai'ao te surugaa. Nepulao'aondo na'a Yesus, nefowanuno ELOHIM nomai'ao ne mate, fofosalamatinomo mai'ao ne amahano ELOHIM mada kaowu.
1 Bhahitie'i, ingka pande'aaneomu hato mani ne olotamiu miina nasumia-sia'a. 2 Ingka pande'aaneomu dua miina'o tamai te hintimiu, padamo dofodee-dee bhe dofompina-mpina kainsami we Filipi. Tamaka bhe katulumino ELOHIMntoomu, insaodi taokado taowaangkoomu Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM, mahingga dobhahi mewangi kainsami. 3 Katangahi mani ne hintimiu miina namai'ao ne fekihi umala, miina dua namai'ao ne patudhu pata mongkilo tawa so dafobhohe-bhohe'i'ao. 4 Insaodi tapugau suano so tameka'ia'ao lalondo manusia, tamaka so tameka'ia'ao lalono ELOHIM, umudhinomo totono lalo mani. Kapa'amo ELOHIM noabhi kainsami nopantasi noposahuna'ao kainsami Bhihita Metaa tamolelee. 5 Ingka pande'aaneomu dua miina sepali'a tamekameko-meko pugau mani, miina dua taefebuniangkoomu patudhu kumadau-dauno. ELOHIM sakusii mani. 6 Insaodi miina dua tae'ondofi kapudhi, naetaa namai'ao ne hintimiu, naetaa ne mie sigao'ano, mahinggamo insaodi rasuluno Kristus sakotu'u'ano takohaku taesalo ne hintimiu. 7 Nomalu lalo mani taeate bhe hintimiu, tapedamo seemie ina nodamba'ao anano. 8 Kabhalano kanini kaasi mani ne hintimiu, sampe tahelasimo suano kaowu tafohatoangkoomu Bhihita Metaa, tamaka tahelasimo dua tawa'angkoomu dadi mani. Kapa'amo taoasiangkoomu sepali'a. 9 Bhahitie'i, tetewei nandoo dua fe'ulai'eomu ka'osano ta'ulei bhe tafekawule-wule. Mentae mohondo takahadhaa tae'ondofi kadadi'a mani keana taembali wowo'omiu, poowa taefoleleangkoomu Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM. 10 Dadi mani ne olotamiu marasaeano ne Kristus nongkilo, nobanara bhe miina nakodengo-dengoa. Ingka kosasawi'ae ini wohaaneomu wuntano matamiu; ingka ELOHIM nosakusiiane dua. 11 Pande'aaneomu podiu mani ne hintimiu seemie-seemie tapedamo seemie ama bhe ana'ino. 12 Ma'anano tatangahikoomu, tafekatangka lalomiu, pakade taesalo mpuu dumadiomu naposahataa bhe kapoindalono ELOHIM. Kapa'amo ELOHIM nosali'ikoomu mesua'omu weo Kafopahinta'ano kumalabhiano. 13 Dadi'anomo, miina bhe katiehea taefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, mba'inomo wakutuuno tafohatoangkoomu Bhihitano ELOHIM, fetingkee'omu bhe tahimae'omu. Bhihita aini miina mabhie'omu wamba mai'ao ne manusia, tamaka mpuu-mpuuno bhoasaono ELOHIM. Ingka daanumo peda ana'a. ELOHIMmo ini kumahadhaano weo totono lalomiu marasaeano ne Kristus. 14 Aitu bhahitie mani, namisiemoomu dua nenamisindo tombu-tombudo umatino ELOHIM se'iseno bhe Kristus we Yudea. Ma'anano menamisiomu kakadee-dee mai'ao ne saliwumiu, pedamo dua umatino ELOHIM we Yudea denamisi kakadee-dee nomai'ao ne miendo Yahudi saliwundo. 15 Andoamo na'a mongkono Ompu Yesus bhe ana-anabii, modee-deenomo dua insaodi. Podiundo maitu miina nao'ia'ane ELOHIM, pakade dopomodai bhe sabhaha mie. 16 Patudhundo da'umonto-ontomi kainsami keana taefolele Bhihita Metaa ne bansano liwu suano Yahudi keana dosalamati. Pedamo na'a dhosando tadotubha-tubhahimo kansuhu sampe nohato ne kakapo'ano. Panda-pandano nokangkanaidamo mpuu amahano ELOHIM. 17 Mahingga peda na'a, bhahitie'i, notanda dofofosuhu dopogaatiomu endefi'ini, ta'ulei'e mpuu lalo mani tamendua tapo'awaangkoomu, hampano sadhulu-dhulu kakambano lalo mani ne hintimiu. Pogaatintoomu sebantaha ini ne mata kaowu, weo totono lalo miina. 18 Gao mani mpuu tamai'ikoomu; wutoku, Paulus, suano kaowu sepaku afesobae, tamaka no'ontomi kainsami Kafeompu'ando seetani. 19 Kapa'amo hintimiumo neposahuna'ao mani, kaowula'ano lalo mani, kaowule'a mani somo kaowose'ano bhake mani ne wiseno Ompuntoomu Yesus humato namai. Ane pae hintimiu, la'ae dua? 20 Nokotu'u daanumo, hintimiumo meowa kainsami kakalabhia bhe kawulano lalo.
1 Panda-pandano kakambano lalo mani miinamo natitagalia. Dadi'anomo tafekihie naetaa dahumunsa kainsami tamoisa we kotano Atena, 2 maka tatudu bhahitie mani Timotius namai we hintimiu. Anoa ini posabhangka'a mani weo kahadhaa so ELOHIM taefolele Bhihita Metaano Kristus. Katitudu'ano ne hintimiu, neanomo namekatangka lalomiu bhe namodhulu kamatangkano kaparasaeamiu ne Kristus. 3 Ane nada ana'a, paise bhe so tiundano kaparasaea weo kasabhamiu ini. Ingka pande'aaneomu kasabha ini nopesuamo dua weo patudhuno ELOHIM nefotantuno so intaodiomu. 4 Nandoo kainsami bhe hintimiu, tafohatokomoomu wawo, intaodiomu ini dae'awaomu kakadee-dee. Ampa aitu ingka daanumo noko'ulamo. 5 Dadi'anomo, mba'inomo miinamo natitagalia kakambano lalo mani, tatudumo Timotius, amande'ao kaowu koeateno kaparasaemiu. Kapa'amo nomihiangkoomu laloku, bhahasaa nopoolikoomu kawudhuno Kafeompu'ando seetani sampe nasumia-sia kawule mani. 6 Ampa aitu Timotius nosulimo we insaodi, neowa lele timo'ia'aono, leleno kaparasaea bhe kanini kaasimiu. Ambano dua hintimiu sadaa-daa fe'ulai metaa kainsamiomu, nokamba dua lalomiu po'awa kainsamiomu, pedamo dua kakambano lalo mani. 7 Dadi'anomo, bhahitie'i, weo sabhaha kaseke bhe kasabha mani, notilawesi dua lalo mani hampano hintimiu bhe kaparasaeamiu. 8 Aitu nodadimo toha lalo mani, sumanomo notangka koehemiu weo Ompu. 9 Katumpuno lalo mani ne ELOHIM pae bhe kokapo'aa, hampano kawulano lalo mani ne wiseno ELOHIMntoomu miina natikiha-kiha mba'inomo hintimiu. 10 Mentae mohondo tampuu-mpuunie sepali'a taesalo ne ELOHIM, neanomo naembali toha dapo'awa-awaomu, tamokapoangkoomu nemokae'aomiu weo kaparasaeamiu. 11 Sio-siomo wutono ELOHIM Amantoomu bhe Ompuntoomu Yesus Kristus naelengka kainsami kaangka'a tamai we hintimiu. 12 Sio-siomo dua Ompu namodhulu kabhalano kanini kaasimiu sapada-pada hintimiu bhe ne sabhaha mie ampa napontalabhi-labhi, pedamo dua kanini kaasi mani ne hintimiu. 13 Sio-siomo dua Ompu namekatangka lalomiu, neanomo mongkiloomu bhe paise kodengo-dengoomua ne wiseno ELOHIM Amantoomu, ne oleo kahato'ano Ompuntoomu Yesus bhe kosasawindo umati mongkilono.
1 Panda-pandano bhahitie'i, padamo tatangahikoomu nada amai dadumadi dameka'ia lalono ELOHIM. Ana'a daanumo habuemoomu. Tamaka aitu taesalo mpuu weo neano Ompu Yesus, nasedhulu'a dua kakampuu-mpuuno habumiu na'a. 2 Ingka pande'aanemoomu katangahi medano ae newa'ao mani ne hintimiu weo kuasano Ompu Yesus. 3 Kapa'amo kapoindalono ELOHIM peda aini: dadi mongkilo, ma'anano dofekakodo'o wutondo ne podiu pokawite-wite. 4 Seemie-seemie mo'ane naeala bhe hobhineno so wutono maka nadumadi mongkilo ne pomatano ELOHIM bhe pomatano manusia. 5 Weo dadimiu, koe taangka-angkafimo nafusuuno mbadhamiu, peda nehabundo bansano liwu tapa mande'aono ELOHIM. 6 Weo diu nepulao'aoku ini, koise dua koka'alaomu ne bhahitiemiu tawa bhohe-bhohe'ie'omu. Ingka endefi'ini padamo tafodhagakoomu putae Ompu nahumukumu mehabuno ka'ala medando na'a. 7 Kapa'amo ELOHIM miina nafosali'i dadumadi pokawite-wite, tamaka dadumadi mongkilo. 8 Dadi'anomo ane bhe tumagalino katangahi aini, miina datumagali manusia, tamaka dotagalimo ELOHIM ma'angkoomu Rohino mongkilono. 9 Ingka miinamo namaraluua taebuhiangkoomu nada amai pomoni-monini'ao'omu sapada-pada hintimiu, mba'inomo wutono ELOHIM pada nofoguhukoomu pomoa-moasi'ao'omu. 10 Bhahamoa sampe pomoni-mominiomu dua bhe kosasawindo bhahitiemiu marasaeano ne koseka'ewa'ae kadieno Makedonia. Ampamo kaowu, bhahitie'i mani, taesalo mpuu nasedhulu'a dua kakampuu-mpuuno habumiu na'a. 11 Ulei'eomu lalomiu dadiomu weo katohopo, koise me'atoro dadino mie bhaimu, naetaa gumiu'omu so kadadi'ano wutomiu, peda nefoina'u'ao mani endefi'ini. 12 Ane nada ana'a, pae membaliomu wowo'ono mie bhaimu, dadimiu naetaa ne pomatano mie sigao'ano tapa marasaeano ne Kristus. 13 Bhahitie'i mani, gao mani mande'aaneomu mpuu peda amai kolaundo mie marasaeano humunsano dhunia ini, keana nokompeaha lalomiu peda mie sigao'ano tapa koposahuna'aono . 14 Ingka doparasaea'omu Yesus nomate maka suli nodadi. Dadi'anomo doparasaea'omu dua, ELOHIM nawowo'oda kosasawindo mie mate marasaeano ne Yesus dapoowa-owa bhe Anoa. 15 Nefoina'u'ao mani ini bhoasaono Ompu: ne oleo kahato'ano Ompu, intaodiomu dumadino paise dama'induluki mie toka humunsano wawo dhunia ini. 16 Wakutuu ana'a natifetingke pahinta, mala'ekati bhalano nakumei bhe duhuleleno ELOHIM damuntoe. Ne na'amo dua wutono Ompu nasumampu namai'ao te surugaa, maka marasaeano ne Kristus toka komate-mateno nama'indulu namodadida. 17 Mada aitu intaodiomu dumadino ne wakutuu ana'a datisangke dapoowa-owa bhe andoa te olu ngkapute dasumumpui Ompu te antara. Nadamo ana'a daeateomu bhe Ompu ampa suhue dhamani. 18 Dadi'anomo pakeomu bhoasao aini so polawe-lawesi'ao'omu lalo.
1 Bhahitie'i, miina namaraluua taebuhiangkoomu naefie oleono tawa tempono ana'a nakumadhadhia. 2 Ingka pande'aanemoomu mpuu oleo kahato'ano Ompu nada seemie kaso'o nomai kohondo'a. 3 Ane dopugau, "Ingka notohopo, no'amani dadintoomu", ne na'amo dua tamba'omo nakumangkanaida balaa kabinasa'a, maka paise bhe so lumapanoa. Kadhadhia amaitu tanamisihato'amo nada kaleano hobhine so koanano. 4 Ampamo kaowu, bhahitie'i, hintimiu miina dumadiomu weo kahohondo, dadi'anomo oleo ana'a paise nakumakendakoomu nada seemie kaso'o. 5 Kosasawimiu dadiomu ne mentalea'ano, sanea mie ole-oleo. Intaodiomu suano mie kohondo'a tawa dumadino weo kahohondo. 6 Dadi'anomo pae naembalia tadaodo-odo peda mie sigao'ano, tamaka tabeano dakodhaga dantumaa-ntaa oleo kahato'ano Ompu weo katohono fekihi. 7 Kapa'amo moodono, doodo kohondo'a; mololanuno, dololanu dua kohondo'a. 8 Tamaka intaodiomu ini, mie ole-oleo, tabeano natumoho fekihintoomu. Damintaha ne kaparasaea ne Ompu bhe kanini kaasi ne mie bhainto; kaparasaea bhe kanini kaasi ini nabentengikoomu tapedamo bhadhu uti nepakendo popahisano. Pakade daposahuna'ao dua ne kasalamati; kaposahuna'ao ini somo bentengikoomu tapedamo songkono tantara. 9 Kapa'amo ELOHIM miina nafopili so nofokantibha'ao amaha, tamaka so dae'awa'ao kasalamati'a mangka'ano ne Yesus Kristus Ompuntoomu. 10 Anoamo ini mateno so intaodiomu ini, neanomo ne oleo kahato'ano dadumadi bhe Anoa, mahinggamo nandoo dao'uhi, mahinggamo dua damatemo. 11 Dadi'anomo, tabeano potanga-tangahiomu, pofeka-fekatangkaomu lalo, pedamo habumiu ampa aini. 12 Bhahitie'i, taesalo mpuu fosibhalada neangkamiu weo kahadhaano Ompu. Kapa'amo andoa dokahadhaa mo'osa ne olotamiu bhe mbalimo dua tumangahikoomu. 13 Feompuni'ida mpuu weo kanini kaasimiu hampano kahadhaando. Sadhia dadi pometa-metaa'omu. 14 Taesalo dua, bhahitie'i, mefe'ulaiandaomu mie mantawa. Fekatangkaomu lalondo mansote'ino. Tulumidaomu mefaraluuno katulumi. Sabahaomu ne sabhaha mie. 15 Posi'ondoomu, habu modai koise dobhoosiane dua habu modai, tamaka sadhia ulei'omu lalomiu habu metaa'omu, sapada-pada hintimiu bhe ne sabhaha mie. 16 Sadhia fowula lalomiu. 17 Sambahea'omu kansuhu. 18 Ne sabhaha waweno dadi mefoampeomu katumpuno lalo, kapa'amo ana'a kapoindalono ELOHIM so hintimiu se'iseno bhe Kristus Yesus. 19 Koe sobue'omu kahadhaano Rohino ELOHIM. 20 Koe pisakie'omu wambado kosuahano peda seemie anabii. 21 Tamaka bhahi-bhahi'ae tabeano damesoloe, metaa'ano damintahakie. 22 Fekakodo'o wutomiu ne sabhaha modai'ano. 23 Sio-siomo wutono ELOHIM fowa'aono katohopono dadi, namekangkilo lalomiu ampa naongkilo mpuu. Sio-siomo rohi, alusu bhe mbadhamiu nadhumaganie mpuu ELOHIM keana nokodengo-dengo ne oleo kahato'ano Yesus Kristus Ompuntoomu. 24 ELOHIM toka sumali'ikoomu nahumabue bhahi-bhahi'ae na'a, hampano nokampuu-mpuu ne dhandino. 25 Bhahitie'i, sambahea kainsamiomu bhe insaodi. 26 Fosampe kainsami salam mani peda bhahitie pomoa-moasi'aono. 27 Weo neano Ompu aesalo mpuu wambano suha aini dabasaandae kosasawindo bhahitie marasaeano. 28 Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakatino Ompuntoomu Yesus Kristus.
1 Suha aini nomai'ao ne insaodi Paulus, Silwanus bhe Timotius. Tapakatue so hintimiu umati we Tesalonika, umatino ELOHIM Amantoomu se'iseno bhe Ompu Yesus Kristus. 2 Sio-siomo napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus. 3 Bhahitie'iku, insaodi tabeano sadhia taefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM mba'inomo hintimiu. Daanumo nopantasimo peda ana'a, kapa'amo kaparasaeamiu sa'ende-ende, pomoni-monini'a sapada-pada hintimiu seemieno bhe seemieno dhulu kamatangka. 4 Kanandoo'anomo sampe ne olotando tombu-tombudo umatino ELOHIM, sadhia nowose bhake mani taetula-tula'ao sabahamiu potaamiomu bhe kaparasaemiu weo sabhaha kafodee-dee bhe kasabha nenamisimiu. 5 Kosasawi'ae ini katandainomo no'adhili kabhitahakino ELOHIM. Hintimiu noabhikoomu ELOHIM mantasiomu mesua'omu Kafopahinta'ano. Ingka mba'inomo Kafopahinta'ano maitu menamisiomu kakadee-dee. 6 ELOHIM no'adhili mpuu, mie modee-deekoomu nabhoosianda dua kakadee-dee. 7 Hintimiu kumadee-deeno ampa aini nama'angkoomu kalalesa meenei'omu, pedamo dua ne insaodi. Ana'a nakumadhadhia ne oleono Ompu Yesus namotiwoha Wutono mai'ao te surugaa, weo efi ngkalai-lai napoowa-owa bhe mala'ekatino kokuasano. 8 Nahumukumu mie kumiidono mande'aono ELOHIM bhe pata mangkafino Bhihita Metaano Yesus, Ompuntoomu. 9 Kahukumu so ne'awando maitu o kabinasa suhue dhamani, ma'anano daokodo'o mai'ao ne wiseno Ompu bhe kuasano kumalabhiano. 10 Ne oleo kahato'ano na'a, Ompu damekakalabhia'e umati mongkilono bhe damenteane kosasawindo marasaeano. Bhe hintimiu dua, kapa'amo bhihita neowa mani parasaea'emoomu. 11 Dadi'anomo sadhia tasambahea'angkoomu, sio-siomo ELOHIM namabhi dadimiu naposahataa bhe kapoindalono, mantasi'anomo so mie toka nebhasino. Sio-siomo dua weo kuasano, ELOHIM namekako'ulaangkoomu patudhu metaamiu bhe namosangkaangkoomu sabhaha kahadhaano kaparasaeamiu. 12 Ane nada ana'a, neano Ompuntoomu Yesus mekakalabhia'eomu, bhe hintimiu namekalabhiakoomu dua Yesus, hampano rahamatino ELOHIMntoomu bhe Ompu Yesus Kristus.
1 Bhahitie'i, aitu tapugau'ao kahato'ano Ompuntoomu Yesus Kristus bhe so katifohompu'antoomu bhe Anoa. Taesalo mpuu ne hintimiu, 2 koise lasao nebhali-bhalii fekihimiu bhe halia'omu mba'inomo nandoo bhihita putae oleono Ompu nohatomo. Bheanea bhihita maitu nomai'ao ne pugauno seemie kosuahano peda anabii, bheanea se'ise kafoguhu, bheanea nomai'ao ne suhando mie kao-kaomo mai'aono ne insaodi. 3 Tangkanomo, nada ae maka dua, koise undaomu dabhohe-bhohe'ikoomu! Kapa'amo pae'o nahumato oleono Ompu ana'a, tetewei nandumandoo wawo kahungga bhalano, dabhahi mie so humunsano kaparasaeando. Tetewei dua seemie manusia foliuno kadai namotiumba wutono, toka nefotantuno so binasano . 4 Anoa ini mewangino ELOHIM, namekalangke wutono te wawono sabhaha nekonando ompu bhe nesombaindo manusia. Bhahamoa sampe naengkoha weo Lambuno ELOHIM maka nakumona wutono ELOHIM ne wisendo mie bhahi. 5 Ingka kosasawi'ae ini padamo afohatoangkoe'omu wakutuu nandoo kanau bhe hintimiu endefi'ini. Miinamo me'ulai'eomua bhahaa? 6 Aitu pande'aaneomu o ae tumaangie sampe miina'o nakumadhadhia. Tamaka nahumato tempono nefotantuno so anoa, kane'omo manusia foliuno kadai na'a namotiumba wutono. 7 Kuasa foliuno kadai ini nokahadhaa mpebunimo seendai-seendai, tamaka sadhia dotaa-taangie. Sembali tumaa-taangie ini madamo damogampie, 8 kane'omo manusia foliuno kadai na'a namotiumba wutono. Tamaka nahumato Ompu Yesus, manusia ini tanabuso komate-mateno, namobinasaane tilangano kumalabhiano. 9 Hatono manusia foliuno kadai ini noangkafi kahadhaano Kafeompu'ando seetani; naehabu sabhaha pasingara, tanda-tanda tapa mentela bhe giu timente'aono, saneamo so nafobhohe-bhohe'i'ao. 10 Anoa naepake sabhaha akala modai so naefekakolilino'ao totono lalondo manusia so binasano. So kabinasa'ando mba'inomo miina datumahima bhe miina daoasi'ao kabanara so mosalamatida. 11 Kanandoo'anomo ELOHIM nehatoanda kakolilinono lalo, sampe doparasaea ne sabhaha paha ana'a. 12 Hato pandano, kosasawindo mie tapa marasaeano ne kabanara maitu bhe moindalono habu modai, dae'awa kahukumu. 13 Bhahitie'i nemoasi'aono Ompu! Insaodi tabeano sadhia taefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM hampano hintimiu, kapa'amo mpini kabhao-bhaono ELOHIM nopilikoomu namosalamatikoomu. Kasalamatimiu na'a noangka ne Rohino ELOHIM fofekangkilono bhe kaparasaeamiu ne kabanara. 14 Ana'amo katisali'i'amiu ne ELOHIM, mangka'ano ne Bhihita Metaa nefolele mani, neanomo hintimiu mealaomu dua dawu ne kakalabhiano Ompuntoomu Yesus Kristus. 15 Dadi'anomo bhahitie'i, fekatangka koehemiu, fintaha kansuhu ne kafoina'u netahimamiu ne insaodi, naetaa weo pugau mani naetaa weo suha mani. 16 Sio-siomo wutono Ompuntoomu Yesus Kristus bhe ELOHIM Amantoomu nalumawesi bhe namekatangka lalomiu, neanomo so nehabumiu bhe so nepugau'aomiu sanea metaa'ano. Kapa'amo ELOHIM nofomoasi'ao; weo kataano lalo nofowa'ao kaposahuna'ao metaa bhe kalawesino lalo suhue dhamani.
1 Panda-pandano bhahitie'i, sambahea kainsamiomu, sio-siomo bhoasaono Ompu naehimba nalumele bhe datumahima metaa'e, peda ne hintimiu. 2 Sambahea'omu dua sio-siomo ELOHIM namolapa kainsami mai'ao ne mie modai bhe mie silaka. Kapa'amo suano kosasawindo manusia dokokaparasaea. 3 Tamaka Ompu notiparasaea. Namekatangka lalomiu bhe nadhumaganikoomu ne modai'ano. 4 Taparasaea mpuu ne Ompu putae sabhaha kafoina'u mani habuemoomu bhe humabue'omu kansuhu. 5 Sio-siomo Ompu namato totono lalomiu lumosangie'omu kanini kaasino ELOHIM bhe nama'angkoomu sabaha dapotaami peda Kristus. 6 Bhahitie'i, weo neano Ompu Yesus Kristus taesalo kodo'otidaomu kosasawindo bhahitie mantawano bhe pata mangkafino kafoina'u netahimamiu ne insaodi. 7 Ingka pande'aaneomu tabeano mesandahaomu ne insaodi, kapa'amo insaodi miina tamantawa wakutuu taeate bhe hintimiu. 8 Insaodi miina tataomaamoa, sadhia tae'oli, pakade mentae mohondo ta'ulei bhe tafekawule-wule keana taembali wowo'omiu. 9 Tahabu peda amaitu, suano mba'inomo miina takohakua takonisalo, tamaka tapoindalo taehabuangkoomu sandaha so neangkafimiu. 10 Ingka wakutuu nandoo kainsami bhe hintimiu, padamo tatangahikoomu peda aini, "Ane o mie nokiido nakumahadhaa, koise nohumaa'a." 11 Kapugau'a mani peda aini hampano tafetingke nandoo mantawano kumiidono kumahadhaano, gunando fisa de'atoro urusundo bhaindo. 12 Mie medando ana'a taefe'ulaianda bhe tatangahida weo neano Ompu Yesus Kristus, damotoho lalondo dakumahadhaa neanomo daomaa otindo wutondo. 13 Hintimiu bhahitie'i, koise mowoowuleomua habu metaa'omu. 14 Ane nandumandoo mie so pata mangkafino pugau mani weo suha aini, tandai'eomu, koise posabhangkaaneomu, noambano'ao. 15 Ampamo kaowu, koise abhie'omu kaewa, tamaka tangahie'omu peda bhahitiemiu. 16 Ompu kamai'ao'ano katohopono dadi. Sio-siomo sadhia nama'angkoomu katohopono dadi ne sabhaha waweno dadimiu. Sio-siomo Ompu sadhia napobhaiangkoomu. 17 Salam mai'ao ne idi, Paulus. Wamba aini abuhiane limaku wutoku, aini katandaino buhiku weo sabhaha suhaku. Pedamo aini kabuhiku. 18 Sio-siomo kosasawimiu itu sadhia napobhaiangkoomu kabarakatino Ompuntoomu Yesus Kristus.
1 Timotius, nekoana'aoku mpuu weo kaparasaea ne Ompu! Suha aini nomai'ao ne Paulus. Idimo ini rasuluno Kristus Yesus hampano pahintano ELOHIM mosalamati kaita bhe pahintano Kristus Yesus, kaengkoha'ano posahuna'aontoomu . Sio-siomo ELOHIM Amantoomu bhe Kristus Yesus Ompuntoomu sadhia napobhaiangko kabarakatino, rahamatino bhe katohopono dadi. 3 Gaoku mpuu meate kansuhu we kotano Efesus, pedamo kamesaloku wakutuuno akala we kadieno Makedonia. Kapa'amo we Efesus nandoo seemie hodua mefomantaleno kafoina'u tapa kumotu'u, dadi'anomo hintumo so mofetumpudaa. 4 Fohatoda koemo dofotuhu-tuhu lalondo ne sabhaha kapu-kapuna bhe tula-tulano sampu'a tapa kotompano. Bhahi-bhahi'ae na'a neowa kaowu potaga-tagali'a, miina nafotulumi namodhulu patudhuno ELOHIM. Patudhuno ELOHIM na'a notipande'ao mpahinomo weo kaparasaea ne Anoa. 5 Patudhuno katangahiku ini amodhulu o kanini kaasi. O kanini kaasi na'a tabeano namai'ao weo totono lalo mongkilo, weo totono lalo metaa kumatanga-tangano, bhe weo kaparasaea kumampuu-mpuuno ne Ompu. 6 Nandoo mie mekapingkano ne patudhu aini, sampe nokolilino fekihindo ne sabhaha potaga-tagali'a tapa kofahalaano. 7 Gaondo andoa ini daembali guruno agama Yahudi, gaha'aitumo miina dalumosangiea wambado wutondo, miina dua damande'aanea kafoina'u nefosuhundo ne mie bhaindo. 8 Ingka dopande'aaneomu tubhono agama netaa sumanomo dopakee nopokantibha bhe patudhuno. 9 Nofaraluu datumandai'e, tubhono agama dofokonandoo'e suano so mie metaa'a, tamaka patudhuno mpuu so damewanaki'ao podiundo mie kumangkala'ino sabhaha tubho ana'a, peda o mie modaino isikadhi, mie pata sumombaino Ompu, mie kodhosa, mie tapa ko'agamano, mie mosibhalano dhunia, mie mongkono inano tawa amano, mie fopongkono, 10 mie pokawite-witeno, mie gumaano sapada mo'ane tawa sapada hobhine, mie po'oli poaso'aono bhatua, bhe mie megau-gauno, sakusii kopaha bhe kotika mie mehabuno kumangkala'ino kafoina'u kumotu'u'ano. 11 Kafoina'u ana'a nopoangkafi bhe Bhihita Metaa mai'aono ne ELOHIM, kumalabhiano bhe mantasi'ano damosibhalae. Bhihita Metaa ainimo nefoposahuna'aono ELOHIM ne idi so amolele. 12 Notumpu laloku ne Kristus Yesus Ompuntoomu mekamatangka kanau, kapa'amo noabhi kanau atiposahuna'ao, katifoparasaea'akumo taka aini so ameompu'ao ne Anoa. 13 Gaha'aitumo endefi'ini idi ini mie meka'aebuno ELOHIM, mie fofodee-deeno, o mie ka'osa lalo. Tamaka ELOHIM nobhela kanau lalo, kapa'amo wakutuuno ahabu kosasawi'ae na'a miina'o amarasaea'a, dadi'anomo miina amande'aane nehabukua. 14 Bhahamoa nopontalabhi-labhi rahamatino Ompuntoomu ne idi. Nowa'a kanau dua kaparasaea ne Kristus Yesus bhe kanini kaasi ne mie bhaiku. 15 Nokotu'u mpuu bhoasao aini, dadi'anomo nopantasi mpuu datumahimae bhe damarasaea'e: "Kristus Yesus nomai we dhunia ini nofosalamati mie kodhosa", maka mie fofoliuno kabhahino dhosa ingka o idimo ini. 16 Tamaka hampanomo ana'a ELOHIM nobhela kanau lalo neanomo Kristus Yesus namotiwohae ne mie bhaindo kabhalano sabahano ne idi, mie kodhosa ini. Dadi'anomo idi ini aembalimo sandahando mie so marasaeano ne Anoa mada kaowu maka dae'awa dua dadi suhue dhamani. 17 Nopantasi mpuu damosibhala bhe damudhi ELOHIM, kapa'amo Anoamo tapa metompaloino mate, Anoamo Omputo suhue dhamani, Anoamo tapa tiwohano, Anoamo Kaseemie-mie'ano. Damosibhalae ampa suhue dhamani. Amin. 18 Timotius anaku, taka aini aposahuna'aane ne hintu, aangkafi kaowilino ELOHIM nefosampendo ana-anabii weo umati dopulao'ao hintu. Kaowili aini somo katangka'aomu weo poewangi'amu potundu'ao metaa'ano. 19 Fintahakie kaparasaeamu bhe totono lalomu metaano kumatanga-tangano. Kapa'amo nandoo seemie hodua miinamo da'umondofaanea totono lalondo kumatanga-tangano na'a, sampe kaparasaeando nohungga tapeda kapala tisoheno. 20 Ne olotando mie pedando na'a notilentumo ndo Himeneus bhe Aleksander. Andoa ini atawakalaandamo ne Kafeompu'ando seetani so domanda'ao dameka'aebu ELOHIM.
1 Kabhao-bhaono aesalo mpuu: foampe kamesalomu, sambaheamu, katondalamu so mie bhaimu bhe katumpuno lalo ne ELOHIM so kosasawindo manusia. 2 Mesalo so sabhaha kolaki bhe kosasawindo mintahano kuasa weo liwu, neanomo dadintoomu natohopo mpuu weo kofeompuntoomu ne ELOHIM bhe podiu metaa ne mie bhainto. 3 Sambaheamo pedando aini metaa'ano, poangkafi'ano bhe kapoindalono ELOHIM, mosalamati kaitaomu. 4 Gaono mpuu ELOHIM, kosasawindo manusia dasumalamati bhe damande'ao kabanara. 5 Kapa'amo ELOHIM ampamo seemie-mieno, pedamo dua poato'aono manusia bhe ELOHIM ampamo seemie-mieno, Anoamo itu manusia Kristus Yesus. 6 Anoa ini noowa Wutono mbali katolosino dhosando kosasawindo manusia. Pedamo ana'a ELOHIM nofotiwohamo kakampuu-mpuuno nofosalamati manusia ne tempo toka nefotantuno. 7 Kanandoo'anomo idi ini nosangke kanau aembali guru bhe rasulu meowano bhihita ne mie suano Yahudi, amoleleanda bhihitano kaparasaea bhe kabanara. Wambaku ini nokotu'u, miina akopahaa. 8 Dadi'anomo gaoku mpuu, ne amai maka dua o mo'ane dasumambahea datumanampe limando mongkilono, koe do'amahaa, koe dopotaga-tagalia. 9 Pedamo dua hobhine, naetaa daelega saetaa'ano bhe damake sapantasi'ano. Wuluno fotu koemo dokini-kiniea, koe depake bulawa tawa muntia, koemo dua depake pakea mo'ali'ano. 10 Tamaka wutondo tadalumegasiane habu metaa, mantasi'ano mbali seemie hobhine mabhino wutono nofeompu ne ELOHIM. 11 Seemie hobhine tabeano nofetingke kafoina'u koemo nediu-diua, tanotuhumo. 12 Miina a'umunda'aanda o hobhine damoina'u tawa damahintangi o mo'ane, tabeano dametingke kaowu. 13 Kapa'amo kabhao-bhaono nefokonandoono ELOHIM, ingka Adam makane'o Hawa. 14 Pakade dua tibhohe-bhohe'ino, ingka suano Adam, tamaka o hobhine amaitu, sampe nokangkala'i pahintano ELOHIM. 15 Tamaka mahinggamo nada na'a, o hobhine damosalamatie nakoana, sumanomo nokampuu-mpuu lalono weo kaparasaeano ne Kristus, noasi'ao manusia bhaino, nodadi mongkilo, tangkanomo dadino sapantasi'ano.
1 Nokotu'u mpuu bhoasao aini: mie mobhalano lalo naembali neangkando umati nepoindalo kahadhaa mokesa. 2 Dadi'anomo neangkando umati tabeano mie tapa kodengo-dengono, seemie kaowu hobhineno, nopoolie nofewanaki totono lalono, nokotimbangi, noko'adhati, nohelasi nefotiampe mie weo lambuno, bhe nopande nofofoina'u. 3 Suano dua mie mempoho'uno, suano manso'amahano, tamaka momaluno lalo, meowano pometaa, suano meompuno ne dhoi. 4 Anoa ini tabeano netaa nofefotu'ao polambuno, notiangka bhe dofosibhalae ana'ino. 5 Kapa'amo ane o mie pae namande namefotu'ao polambuno wutono, nada amai bhahaa namefotu'ao umatino ELOHIM? 6 Mie neangkando umati koise dua kane'o mesuano sarani, bhahasaa nelangke diuno maka nokantibhae kahukumu peda Kafeompu'ando seetani endefi'ini. 7 Anoa tabeano netaa dua neano we simbalindo umati weo poliwu, keana dofo'alae mie bhaino sampe nakumona ne tando kata'ono Kafeompu'ando seetani. 8 Pedamo dua ana'a mie so umondofaono umati tabeano mie metaano diu, koise nokoha'a lelando, koise dempoho'u, koise dokadau-dau bhe dhoi. 9 Andoa tabeano damintahaki kabanarano kaparasaea ne Kristus toka nefekantalea'ino ELOHIM, mai'aono ne totono lalo mongkilo kumatanga-tangano. 10 Andoa ini naetaa da'umudhida kadeki. Ane pae dakodengoa, kane'omo naembali da'umondofao umati sigao'ano. 11 O hobhinendo dua tabeano mie metaano diu, suano mie pande umbu, tabeano damoolie damewanaki totono lalondo bhe datiparasaea mpuu. 12 Umondofaono umati tabeano kohobhineno seemie kaowu, namande namefotu'ao ana'ino bhe polambuno. 13 Kapa'amo ane nofo'ondofao metaa weo umati, damosibhalae maka nadhumulu katangkano lalono naetula-tula'ao kaparasaeano ne Kristus Yesus. 14 Bhahi-bhahi'ae ini abuhiangkoe, mahinggamo weo posahuna'aoku nasee-seendai ini amai apo'awaangko. 15 Tamaka ane pae apikihatoko, ingka pande'aanemo nada amai tabeano dadindo mie weo polambuno ELOHIM, aitu'aemo umatino ELOHIM dumadino. Intaodiomu umati marasaeano ini tapedamo sandi bhe kampana mekatangkanomo se'onu lambu, hampano dofintahaki bhe dodamba'ao kafoina'uno kabanara. 16 Kotu-kotu'u nobhala mpuu rahasiano agamantoomu ini, Anoa nofotiwoha Wutono nembali manusia, nosakusiiane Rohino ELOHIM Anoa ini mie banara, dowohae mala'ekati, bhihitano dofolelee ne sabhaha bansano liwu tapa mande'aono ELOHIM, doparasaea'e ne koseka'ewa'ae dhunia ini, notisangke weo kakalabhia te surugaa.
1 Rohino ELOHIM pada nofofohato fotinda-tindae, mada kaowu ne dhamani mbuhumai nandumandoo mie so humunsano kaparasaeando maka damangkafi rohi modai fokolilinono bhe kafoina'undo seetani. 2 Kafoina'u ana'a dofolelee mie mehaa'ulano. Andoa miinamo damande dapofelesao'ao metaa'ano bhe modai'ano, kao-kaomo totono lalondo kumatanga-tangano dofodapaanemo uti ngkamala-mala. 3 Andoa de'ele'ao mie dagumaa bhe ambado nandoo oti so pata membali'ano daomaa'e. Gaha'aitumo oti amaitu nofokonandoo'e ELOHIM so daomaa mie marasaeano ne Kristus bhe toka mande'aono kabanara, poangka damoampe katumpuno lalondo. 4 Kapa'amo bhahi-bhahi'ae nefokonandoono ELOHIM netaa, bhe nase'ise miina bhe moharamu'ano, sumanomo dotahimae weo katumpuno lalo. 5 Hampano bhahi-bhahi'ae na'a nofekangkiloemo bhoasaono ELOHIM bhe sambahea. 6 Ane kosasawi'ae ini sadhia me'ulaiandae bhahitie'intoomu, hintu membalimo seemie palima-limano Kristus Yesus kumahadhaa metaano, poowa mekanowu totono lalomu, hampano hewutiane bhoasaono ELOHIM neparasaeantoomu bhe kafoina'u kumotu'u'ano toka neangkafimu kaomponae ini. 7 Fogampie tingalamu ne sabhaha tula-tula sia-sia bhe kapu-kapunando kamungkula ngkehu. Ulei lalomu kanea'e wutomu so dadi lumebeno. 8 Dokane-kanea mbadha bhe hato'ano fahalaano, tamaka dokanea wuto dodadi lumebe miina nakotompaa fahalaano, kapa'amo naeowa dadi te dhunia ini bhe dadi we suli'a peda dhandino ELOHIM. 9 Nokotu'u mpuu bhoasao aini, dadi'anomo nopantasi mpuu datumahimae bhe damarasaea'e. 10 Kanandoo'anomo intaodiomu ini do'ulei lalontoomu dokahadhaa mo'osa hampano doposahuna'ao ne ELOHIM dumadino. Anoa mosalamatino kosasawindo manusia, mangke-mangkemo mie marasaeano . 11 Tangahida bhe foina'uandae kosasawi'ae pahinta aini. 12 Koise bhe misakiko mba'inomo nandoo nohangku dadimu. Tamaka membalimo sandaha so neangkafindo mie marasaeano, weo pugaumu, weo podiumu, weo kanini kaasi ne mie bhaimu, weo kaparasaeamu ne Kristus Yesus bhe weo kangkilono dadimu. 13 Sampe ahumatoko, fotuhu-tuhue lalomu mebasa Kitabi so mie bhaimu, fowanu umatino ELOHIM bhe foina'uda. 14 Koise molimpu'ao pakee kapooli kawa'aono Rohino ELOHIM, ne'awamu wakutuuno nandoo kaowilino ELOHIM nefosampendo ana-anabii, bhe kamungkula'indo umati dotei limando te fotumu. 15 Dhalangie mpuu bhahi-bhahi'ae na'a bhe fintahakie, neanomo sabhaha mie damohae dadimu dhulu kataa. 16 Dhagani wutomu, dhaganie dua kafoina'umu. Mpuu-mpuunie bhahi-bhahi'ae na'a, kapa'amo ane moolie ingka mosalamatimo wutomu bhe kosasawindo mie metingkeko.
1 Koise no'osa lalomu ne kamungkula'i mo'ane, tamaka mefe'ulaianda pototoanda bhe amamu. Mo'ane mohangku'ano dadi pototoanda bhe kakuta'amu. 2 Kamungkula'i hobhine pototoanda bhe inamu; hobhine mohangkuno dadi pototoanda dua bhe kakuta'amu, namai'ao ne fekihimu mongkilono. 3 Fosibhalada bhihinanda dumadino weo kakae samoi-moisano. 4 Tamaka ane seemie bhihinanda koanano koawuano, netaa mefe'ulaianda putae andoamo kadeki so umondofaono lee walakando. Pedamo ana'a dameompu ne ELOHIM bhe dabhoosi kawulendo kamungkula bhe awuando. Habu medando ini pokantibha'ano bhe kapoindalono ELOHIM. 5 Bhihinanda dumadino weo kakae samoi-moisano, mpahinomo ELOHIM neposahuna'aonoa. Mentae mohondo nokampuu-mpuu nosambahea bhe nekatondala. 6 Tamaka ane seemie bhihinanda gaono nadumadi namangkafi namisino, ingka nomatemo wawo mahingga nandoo nodadi. 7 Dadi'anomo mefe'ulaianda neanomo dadindo pae nakodengo-dengoa. 8 Ampamo kaowu ane nandoo tapa umondofaono bhahitie'ino, mangkenomo mie weo lambuno, ingka mie aitu nokukundoemo kaparasaeano, nodaimo dua anoa bhe mie tapa marasaeanoa. 9 O mie so mesuano weo kabuhino neando bhihinanda, mpahinomo ko'umuhuno te wawono nomo fulu ta'u bhe komo'aneno sepaku kaowu. 10 Weo dadino tabeano notiende-ende o hobhine humabu metaano, ibahano padamo nofekabhala metaada ana'ino, nolalesa lalono nefotiampe mie ne lambuno, no'ondofao umati marasaeano peda seemie kantudu-ntudu, netulumi mie mosabha, tangkanomo nokampuu-mpuu nohabu metaa'ano. 11 Bhihinanda kahangku dadi, koise fopesuada weo kabuhi na'a, kapa'amo ane sewakutuu namai'ida nafusuu, gaondo dagumaa toha maka dakumukundo Kristus. 12 Ane nada kaowu ana'a andoa deowa kahukumu so wutondo, hampano dofosalimo dhandido ne Kristus. 13 Pakademo dua, andoa ini domantawa, tadelili-lilimo doala se'onue lambua. Suano kaowu ana'a, maka dopandemo dua do'umbu bhaindo, desampuru urusundo mie bhaindo bhe detula-tula'ao sabhaha tapa mantasi'ano. 14 Dadi'anomo gaoku bhihinanda kahangku dadi dagumaa toha, dakoana maka da'umatoro polambudo, neanomo kaewantoomu pae datolalaa damekabuhu neantoomu. 15 Kapugau'aku peda ini, nandoomo bhihinanda kolilinono fekihi sampe doangkafimo Kafeompu'ando seetani. 16 Ane seemie hobhine marasaeano ne Kristus, bhe bhahitieno nobhihinandamo, naetaa na'umondofaane keana nembali wowo'ondo umati bhahino. Dadi'anomo umati da'umondofao kaowu bhihinanda dumadino weo kakae samoi-moisano. 17 Neangkando umati kumahadhaa metaano, nopantasi naetahima kafosibhala bhe ponambo metaa, mangke-mangkemo andoa umuleino lalondo defosampe bhoasaono Ompu bhe dofofoina'u. 18 Ingka weo Kitabi notibuhi peda ini, "Ane o sapi tangasano nefinda-finda'i gandum so napogaati'ao onuno bhe kunsalono, nunsuno koemo kakompoea." Nandoo dua tibuhino peda ini, "Mie kumahadhaa nopantasi na'umawa ponambono." 19 Koise metahima kasangkati ne seemie neangkando umati, ane pae bhe sakusiino dahodua totolu so mekamatangkae. 20 Mie mehabuno dhosa tabeano mefe'ulaiane ne wisendo umati bhahino, neanomo sigao'ano daote'imo. 21 Aitu aefe'ulaiangko, ingka bhe wutono ELOHIM bhe Kristus Yesus bhe mala'ekatino tipilino mande'aane: angkafie sabhaha kafoina'u aini, koe po'ala-alaanda miea, koe dua nobhie seweta weo timbangimua. 22 Koise nehimba fotei limamu te wawondo mie ; koise dua kaangka-angka ne dhosando mie bhaimu. Dhaganie kangkilono totono lalomu. 23 Koise foho'u kaowu oe melaa, mepake dua bhe angguru seendai hampano nentela nolea handamu bhe mansosaki. 24 Dhosando mie siga'a nentaleamo dopande'aane mahingga miina'o datibhitahaki, tamaka sigao'ano nopalusi dobhitahakida maka notipande'ao. 25 Pedamo dua habu metaa lasao notiwoha, tamaka ane miina napikitiwoha, tetewei pae natifebuni kansuhua.
1 Miendo sarani membalino bhatua, tabeano namabhi kafeompu'ano mie mantasino me'awano kafosibhala, keana neano ELOHIM bhe kafoina'untoomu dameka'aebue mie. 2 Ane kafeompu'ano mieno sarani dua, koe nofekandidikie hampano kapobhahitiendo weo Ompu. Bhahamoa tanadhumulu kataano ka'ondofaono bhatua ana'a, kapa'amo kafeompu'a mehapino ka'ondofaono maitu, ingka mie marasaeano timoasi'aono dua. Kosasawi'ae nebuhiku ini tetewei fofoina'uane bhe fotangahiane. 3 Ane nandoo fofoguhu'aono kafoina'u po'alati'ano bhe kafoina'u aini, ma'anano miina namangkafiea kafoina'u kumotu'uno mai'ao ne Ompuntoomu Yesus Kristus bhe kafoina'uno agamantoomu, 4 mie medando aitu nelangke diuno, gaha'aitumo miina nakonipande'aoa. Ingka o sakinomo dua gaono mpuu sapotagali bhe mie bhaino, no'ondofie mpuu pokeluti'ano wamba, sampe nonandoo kakonduano lalo, powengke-wengke'a, po'umbu-umbu, dukuno lalo tapa metaa, 5 bhe posala-salama'ana tapa mopoopulino. Fekihindo mie medano ana'a nodaimo mpuu, miinamo damangkafi kumotu'u'ano. Kuna'endomo agama maitu naeowaanda kahangkaea. 6 Daanumo agama neowa kahangkaea bhalano ane notumpumo lalondo ne kanandoo netahimando. 7 Kapa'amo dohato we dhunia ini miina dakoniwowo'oa, pedamo dua dakumala pae dakoniwowo'oa. 8 Dadi'anomo nonandoo kaowu nehumaa bhe pakea ingka netaamo. 9 Mie me'ambano kahangkaea nehimbamo notiwudhu ne modai'ano, kao-kaomo nokonamo ne tandono sabhaha kapoindalo sia-sia bhe fodai-daino. Kapoindalo medando ini mobinasano bhe motonduno manusia. 10 Kapa'amo ane dofeompu ne dhoi ingka katanda'anomo sabhaha modai'ano. Nandoo mie me'ambano dhoi sampe dopingkamo mai'ao ne kaparasaeando maka totono lalondo dosikisaa'ane sabhaha kasabha. 11 Tamaka hintu manusia fehebua'ano ELOHIM, fekakodo'o wutomu ne kosasawi'ae na'a. Ambae dadi banara, dadi lumebe, kampuu-mpuu weo kaparasaeamu, moasianda mie bhaimu, kosabaha potaami weo kasabha, fekamalu lalomu. 12 Ulei'e lalomu weo dadimu peda seemie sarani metaano, tapedamo pogolono, neanomo moolie dadi sakotu'uno ampa suhue dhamani. Ingka ainimo katibhasi'amu ne ELOHIM, wakutuuno kosuahaane ne wiseno umati putae parasaeamo mpuu ne Kristus bhe dobhahi sumakusiiangko. 13 Aitu, ne wiseno ELOHIM ma'aono dadi ne sabhaha ndumandoono, ne wiseno dua Kristus Yesus mada sumakusii'aono kabanara ne Pontius Pilatus, aefe'ulaiangko: 14 Angkafi sabhaha pahinta aini, koe bhe nekaemimua, koe bhe mo'alatikoa, ampa ne oleo so kahato'ano Ompuntoomu Yesus Kristus. 15 Kahato'ano na'a nako'ula ne tempo toka nefotantuno wutono ELOHIM. Anoamo Kaseemie-mie'ano kokuasano, foliuno kakalabhia, kolakindomo sabhaha kolaki, kafeompu'andomo sabhaha kafeompu'a. 16 Anoamo Kaseemie-mie'ano tapa nekuasaino mate, neate weo tilanga tapa ti'owati'ano. Bhe naseemie manusia miina bhe mohaea, daanumo pae bhe kapooli damohaea. Ne Anoamo kafosibhala bhe kuasa suhue dhamani! Amin. 17 Ne mie hangkaea we dhunia ini mefe'ulaianda, koise nelangke diundo, koise doposahuna'ao ne bara pata titangka'aono peda kahangkaea. Tamaka mefe'ulaianda daposahuna'ao ne ELOHIM, tapa megana-ganano nofowa'ao sabhaha kafaraluuntoomu so kaetaa'ano namisintoomu. 18 Mesaloida dahumabu metaa, dahumangkaea weo podiu metaa, nahumelasi lalondo dafowa'ao bhe dafotulumi. 19 Ane nada na'a ingka kao-kaomo defo'onumo kahangkaea te surugaa so we oleo mbuhumai, bhe dae'awa dua dadi sakotu'uno suhue dhamani. 20 Hintu, Timotius, dhagani metaa'e kafoina'u toka neposahuna'ao ne hintu. Fekakodo'o wutomu ne sabhaha pugau tapa kofahalaa bhe tapa mongkilo. Fekakodo'oe dua wutomu ne mie potaga-tagali'aono nekonando kapande, gaha'a suano. 21 Kapa'amo nandoo seemie hodua dokona wutondo dopande sampe dekapingkamo mai'ao ne kaparasaeando ne Kristus. Sio-siomo kabarakatino ELOHIM napobhaiangko!
1 Timotius, anaku timoasi'aono! Suha aini nomai'ao ne Paulus. Hampano kapoindalono ELOHIM nosangke kanau aembali rasuluno Kristus Yesus, ma'anano notudu kanau aefolele bhihitano dadi nepodhandi'aono ELOHIM. Dadi ana'a dotahimaemoomu hampano dose'ise bhe Kristus Yesus. Sio-siomo kanini kaasi, rahamati bhe katohopono lalo mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompuntoomu Kristus Yesus sadhia napobhaiangko. 3 Notumpu laloku ne ELOHIM nefeompuni'iku mai'ao weo totono lalo mongkilo kumatanga-tangano, pedamo dua nehabundo awua'iku endefi'ini. Mentae mohondo taenomo asambahea, sadhia dua afe'ulaiko. 4 Afe'ulai kaowu ndawuno luumu, nokamba laloku apo'awaangko toha, nosungku'ao ka'iaku. 5 Afe'ulai dua kaparasaeamu kumampuu-mpuuno, tapedamo dua kaparasaeando Lois, awuamu hobhine bhe Eunike inamu. Miina apoibhahaanea, kaparasaeamo medano ana'a dumadino dua weo totono lalomu. 6 Kanandoo'anomo aefe'ulaiangko, pakee mpuu kapooli kawa'aono Rohino ELOHIM ne'awamu wakutuuno ateiangko limaku te fotumu. 7 Kapa'amo Rohi kawa'aono ELOHIM miina nahumabu kaita mbali mie motehe, tamaka o Rohi meowano katangkano lalo, kanini kaasi bhe kapooli so damewanaki'ao totono lalontoomu. 8 Dadi'anomo koise moambano membali sakusiino Ompuntoomu, koe dua moambano'ao idi titohongkuno mba'inomo Anoa Ompuntoomu. Tamaka bhe kapoolino ELOHIM, angkafi kanau kadee-dee'ao Bhihita Metaa. 9 Anoamo mosalamati kaita, Anoamo dua bhasi kaita so dadumadi mongkilo'ao. Katifosalamati'antoomu suano mba'inomo habu metaantoomu, tamaka nengkoha ne patudhu bhe rahamatino Wutono. Rahamati aini nowa'a kaitae noangka ne Kristus Yesus, mpini miina'o natifokonandoo dhunia. 10 Ampa aitu ELOHIM nofotiwohamo rahamatino weo hatono Omputo Fosalamatino Yesus Kristus. Anoa notalomo kuasano mate maka nofosusu'ao dadi bu'ou so tapa binasano noangka weo Bhihita Metaa. 11 Somo Bhihita Metaa aini, ELOHIM nosangke kanau so mosampeno bhoasaono, o rasulu bhe guru. 12 Kanandoo'anomo ae'awa sabhaha kakadee-dee ini, tamaka miina aoambanoanea, mba'inomo apande'aane o la'ae neparasaeaku. Apande'aane mpuu Anoa nokokuasa nadhumagani neposahuna'aono ne idi ampa ne oleo kahato'ano Ompu. 13 Fintahakie sabhaha nefetingkemu ne idi, sandahanomo kafoina'u metaa. Dhalangie weo kaparasaeamu bhe kanini kaasimu hampano kase'isemu bhe Kristus Yesus. 14 Dhaganie kafoina'u neposahuna'aono ne hintu tapedamo arataa mokesa, bhe katulumino Rohino ELOHIM dumadino weo totono lalontoomu. 15 Ingka pande'aanemo kosasawindo mai'aono ne kadieno Asia dokukundo kanaumo, notilentumo dua ndo Figelus bhe Hermogenes. 16 Sio-siomo Ompu namosampu rahamatino ne polambuno Onesiforus, hampano nentelamo nofeka'ia laloku. Anoa miina naoambano kanaua, mahinggamo atitohongku. 17 Wakutuuno nomai we kotano Roma ini, no'uleimo lalono no'ondofi kanau ampa nopo'awa kanau. 18 Sio-siomo Ompu namosampuane rahamatino ne oleono kahato'ano. Ingka pande'aane mpuu kabhalano ka'ondofaono ne idi wakutuuno we Efesus endefi'ini.
1 Dadi'anomo Timotius, anaku, fekatangkae lalomu weo rahamati ne'awanto ne Kristus Yesus. 2 Kafoina'u nefetingkemu ne idi endefi'ini ne wisendo mie bhahi, naetaa posahuna'aandae mie tiparasaea bhe mandeno moina'uno mie bhaindo. 3 Tabeano numamisie dua kakadee-dee nenamisi mani, neanomo membali tantarano Kristus Yesus kumampuu-mpuuno. 4 Seemie tantara tangasano nodhalangi takano, ingka miina natitee'anea kahadhaano sigao'ano, kapa'amo patudhuno nameka'ia lalono neangkano. 5 Seemie meangkafino pogolo'a dotende, pae nae'awa kawa'ao nefontaa-ntaa so fotalono, ane pae namangkafi sabhaha atorano potandingi'a. 6 Seemie mo'osano mekaampono, anoamo kohakuno na'umawa pehapi kabhao-bhaono. 7 Tei'e weo namu-namumu wambaku ini, kapa'amo Ompu nama'angko kapooli so lumosangi'ao bhahi-bhahi'ae. 8 Tandai'e inia: Yesus Kristus suli nodadi mai'ao ne mate, Anoamo sampu'ano omputo Daud. Aini'aemo Bhihita Metaa neowaku. 9 Kakadee-dee'aku ini ingka mba'inomo folele'ano Bhihita Metaa, bhahamoa sampe dogogantu kanau hante peda mie modai. Gaha'aitu bhoasaono ELOHIM miina natitaangia. 10 Kanandoo'anomo ta'asabahamo apotaami'ao bhahi-bhahi'ae ini so kaetaa'ando mie nepilino ELOHIM. Patudhuku sio-siomo andoa dae'awa dua kasalamati neowano Kristus Yesus bhe kakalabhia suhue dhamani. 11 Ingka nokotu'u mpuu bhoasao aini, Ane padamo domateomu bhe Anoa, ingka mada kaowu dadumadiomu dua bhe Anoa; 12 ane dakosabahaomu dapotaami'ao kakadee-dee, ingka mada kaowu damahinta dua bhe Anoa; ane dagumaga miina damande'aane, ingka mada kaowu nagumaga dua miina nafopande'ao; 13 ane miina natumai lalontoomu ne Anoa, Anoa sadaa-daa kataino lalo ne bhoasaono, kapa'amo pae bhe kapoolia nagumagai Wutono. 14 Mefe'ulaianda bhe owiliandae mpuu kosasawi'ae ini. Ne wiseno ELOHIM tangahida koise dopotaga-tagali'ao ma'anano sewobha wamba, kapa'amo miina sepali'a nakofahalaa'a, bhahamoa tanodai-dai kaowu kaparasaeando mie metingkee. 15 Ulei'e lalomu kahadhaa so no'ia'ao ELOHIM, membalimo mie tapa moambano'aono nekahadhaano, ma'anano fofoina'u'ao bhoasao banara melaa-melaa. 16 Tamaka fekakodo'o wutomu ne wamba tapa kofahalaano bhe tapa mongkilo, kapa'amo wamba pedando na'a nefodhulu kaowu kadaindo mie. 17 Kafoina'undo mie medando ana'a nohamba tapedamo kanda bubu. Ne olotando andoa maitu notilentu dua ndo Himeneus bhe Filetus. 18 Andoa dopingkamo mai'ao ne kabanara, kapa'amo dofofoina'u putae kawanu'ando mie mate ingka nokadhadhiamo, sampe dedai-daimo kaparasaendo mie. 19 Ampamo kaowu sandi bhalano nefongkohano ELOHIM nomatangka. Te wawono notibuhi bhoasao peda aini, "Ompu nopande'aanda ndo la'ae fehebua'ano", pakade dua, "Sasuka sumambilino neano Ompu tabeano nahumunsa podiu modaino." 20 We lalono se'onu lambu bhalano nobhahi kaentei'a, nandoo mai'ao ne bulawa bhe salaka, tamaka nandoo dua mai'ao ne sau bhe wite pulu. Kaentei'a bulawa bhe salaka mbali kafaraluuno hame bhalano, o kaentei'a sau bhe wite pulu mbali kafaraluu ma'oleo hangkowine. 21 Ane seemie nofekangkilo wutono ne sabhaha modai'ano, anoa itu tapedamo kaentei'a so kafaraluuno hame bhalano sa'ituini, ingka padamo dofekangkiloe. Anoa nokofahalaa so kafeompu'ano, nomantaa-ntaamo so sabhaha kahadhaa metaa. 22 Dadi'anomo fekakodo'oe nafusuundo kahangku dadi, ulei'e lalomu angkafi kapoindalono ELOHIM, fekatangkae kaparasaeamu, dadi weo kanini kaasi bhe kapometaa bhe mie bhaimu. Dadimo peda ana'a bhe mie metondalano ne Ompu mai'ao ne totono lalo mongkilono. 23 Koise meangkafi potaga-tagali'ando mie kabhohe-bhohe tapa konipande'aono. Ingka pande'aanemo medando na'a neowa kaowu pogiha-giha'a. 24 Seemie palima-limano Ompu miina namantasia nopogiha, tamaka tabeano nomalu lalono ne sabhaha mie. Anoa tabeano nopande nofofoina'u bhe nokosabaha. 25 Mie mansoewano tabeano namalu-malusianda katangahi, sio-siomo ELOHIM nandoo nama'anda kasalawa dametompa'ao dhosando maka damande'ao kabanara. 26 Ane nada na'a sumulimo damande'ao lalondo, dalumapamo mai'ao ne kampepeno Kafeompu'ando seetani. Kapa'amo kaomponae ini notapuda neangkando seetani maka nofosuhuda damangkafi kapoindalono.
1 Tandai'e, nama'o pandano dhamani nabhahi kasabhano. 2 O manusia damosibhalamo wutondo, daembalimo bhatuano dhoi. Pugaundo ta'o sangke-sangke'ano wuto, naelangke diundo, dafo'umbu, paemo daeangka ne kamungkulando, paemo daepande'ao katumpuno lalo, paemo dua daefadhuli agama. 3 Paemo dapomoa-moasi'ao, dakiidoemo pometaa, dadumai-dai neando mie bhaindo, paemo damooli damewanaki totono lalondo, damansofopepe, paemo damoindaloea metaa'ano. 4 Dapodai-dai dasisabha-sabhangka, paemo naewantaa fekihindoa, tula-tulando ta'o kafewahai, mada'aomo daoasi'ao nafusuuno dhunia bhe daoasi'ao ELOHIM. 5 Woha'ano ingka dodhalangie agamando, tamaka sakotu'u'ano miina damarasaea o sambahea maitu nokokuasa. Fekakodo'o wutomu ne mie medando na'a. 6 Ne olotando andoa maitu nandoo mepesuakino kolambuno miina daefemata-mataa maka dofofoina'u bhe dokabua totono lalondo hobhine monaleno dhagi. Hobhine medano na'a nobhahi dhosando bhe nokuasaida sabhaha kapoindalo pata metaa. 7 Mahinggamo hobhine andoa ini defefoina'u kansuhu, o kabanara miina sepali'a damooliea dolosangiea. 8 Guru-guru andoa maitu doewangi kafoina'u banara, tapedamo Yanes bhe Yambres doewangi Musa endefi'ini. Fekihindo nodaimo, kaparasaeando miinamo nakofahalaa'a. 9 Kafoina'undo teteweimo paemo nakodo'o nadhumulua, kapa'amo kabhohendo naentaleamo ne sabhaha mie, pedamo dua netompaloindo Yanes bhe Yambres endefi'ini. 10 Tamaka hintu, ingka tokamo angkafi kafoina'uku bhe ehe mengkohaku. Ingka wohaemo dua patudhuno dadiku, kaparasaeaku bhe sabahaku, kanini kaasiku bhe kakampuu-mpuuno laloku apotaami. 11 Ingka wohaemo dua kakadee-dee bhe kafoinsa-insana peda ne'awaku we Antiokia, Ikonium bhe Listra. Kabhalano maka kakadee-dee nenamisiku na'a, tamaka Ompu nofosalamati kanau. 12 Ingka daanumo kosasawindo mie dumadi lumebeno weo kase'ise bhe Kristus Yesus tetewei damodee-deeda. 13 Tamaka mie modai bhe fobhohe-bhohe'ino nadhumulu kadaindo, damokolilino totono lalondo mie bhaindo, gaha'aitu totono lalondo wutondo nakolilino dua. 14 Tamaka hintu Timotius, fintahakie kabanara toka nepoguhu'aomu bhe neparasaeamu, ingka pande'aanda ndo la'ae gurumu. 15 Fe'ulai'e dua, notanda kaana'imu pande'aanemo Kitabi. Nomai'aomo ne Kitabi aini naembali damande'ao kaangka'ano kasalamati, mangkano weo kaparasaea ne Kristus Yesus. 16 Kosasawi'ae tibuhi'ano weo Kitabi nomai'ao ne Rohino ELOHIM, nokofahalaa so dafofoina'u'ao kabanara, so daefe'ulai'ao mie umala, so damekataa'iao podiu bhe so dafotangahi'ao dadumadi damangkafi kapoindalono ELOHIM. 17 Ane nada ana'a, manusia fehebua'ano ELOHIM nasumangkamo bhe katokano so nahumabu'ao sabhaha metaa'ano.
1 Nandoo so nefe'ulai'aoku ne hintu, ingka bhe ELOHIM mande'aane, bhe Kristus Yesus so bhitahakino dumadino bhe mateno. Anoa nasumuli namai maka namahinta nada seemie Omputo. Dadi'anomo aefe'ulaiangko, 2 mefebhihitai'ao bhoasaono Ompu, fopahataa'e lalomu, dametingkeko bhe paise, naetaa bhe pae naetaa wakutuuno, fe'ulaiandae ka'alando, fo'alada bhe fekatangkae lalondo. Kosabaha tangahida bhe foina'uda. 3 Kapa'amo nasewakutuu mie paemo daetahima kafoina'u kumotu'u'ano, tamaka dae'ondofi sabhaha guru ampa kapoindalondo, damangkafi kaowu kambakano tingalando. 4 Andoa tada'umopi tingalando dakiido dametingke kabanara, tamaka datuma'o tingalando ne sabhaha kapu-kapuna. 5 Tamaka hintu, fotoho lalomu o ae maka dua newisekimu, kosabaha potaami'ao kakadee-dee, dhalangie kansuhu takamu mefolele Bhihita Metaa, mpuu-mpuunie taka ka'ondofao netahimamu. 6 Ane wutoku, ampa aini heaku nopotuhumo mbalimo kabubusino kapopanga so ELOHIM. Noma'omo tempono ahumunsa dhunia ini. 7 Idi ini ibahatino mie meangkafino pogolo'a dotende, apooli metaa'emo ampa hato'ano, kaparasaeaku ne Kristus sadaa-daa adhagani metaa'e. 8 Aitu nokantaa-ntaamo so idi kawa'ao so mie fotalono hampano adadi aangkafi kapoindalono ELOHIM. Kawa'ao ana'a nama'a kana'e Ompu ne oleo kahato'ano, kapa'amo Anoamo Fobhitahakino umadhilino. Bhahamoa suano kaowu idi so tumahimae, tamaka kosasawindo mie mokambano lalo ne oleo kahato'ano. 9 Ulei'e lalomu pikimai po'awa kanau. 10 Kapa'amo Demas nohunsa kanaumo, noasi'aomo dhunia ini, nokalamo we Tesalonika. Kreskes nokalamo dua we Galatia, bhe Titus we Dalmatia. 11 Tamo Lukas pobhai kanau. Ulei'e bhe Markus maka wowo'oe we ini, kapa'amo nokofahalaa sepali'a so ka'ondofaoku. 12 Tikikus atudue nakumala we Efesus itu. 13 Mai kaowu, wowo'oe bhe dhuba mokapa nehunsaku we Troas we lambuno Karpus. Wowo'o kanau'e dua bhe boku-bokuku itu, mangke-mangkemo kabuhi ne kaluluno kuli itu. 14 Aleksander, pandeno tambaga itu, nobhahimo habu modaino ne idi. Hunsa'anomo Ompu so bhoosie naposahataa bhe habuno. 15 Naetaa dua posi'ondo'ao wutomu ne anoa itu, kapa'amo nopoewangiane sepali'a kafoina'untoomu. 16 Kabhao-bhaono apotundu'ao wutoku, bhe naseemie miina bhe tumulumi kanau, dopuli dohunsa kanau. Sio-siomo ELOHIM paise namo'aladaa. 17 Tamaka Ompu nopobhai kanau kansuhu, nofekatangkae laloku sampe ampuu-mpuunie aefolele kosasawi'ae Bhihita Metaa mbali dofetingke kosasawindo mie suano Yahudi. Kanandoo'anomo asalamati mai'ao ne balaano mate. 18 Daanumo Ompu namosalamati kanau mai'ao ne sabhaha patudhu modai. Anoa namowa kanau asumalamati amesua weo kafopahinta'ano te surugaa. Nopantasi mpuu damosibhala ELOHIM ampa suhue dhamani! Amin. 19 Fosampe kanau salam ne Priskila bhe Akwila bhe polambuno Onesiforus. 20 Erastus nandoo'e we Korintus bhe Trofimus ahunsae we Miletus nandoo nosaki. 21 Ulei'e lalomu pae'o nahumato wulano use humatomo we ini. Ebulus, Pudes, Linus bhe Klaudia bhe kosasawindo bhahitie we ini dofosampeangko dua salam. 22 Sio-siomo Ompu napobhai'ao totono lalomu. Sio-siomo dua nama'angkoomu kabarakatino.
1 Titus anaku, suha aini nomai'ao ne idi Paulus, palima-limano ELOHIM bhe rasuluno Yesus Kristus. Idi ini dopili bhe dotudu kanau amekamatangka kaparasaeando mie nepilino ELOHIM, bhe tetewei dua atumulumida dalumosangi kafoina'u banara posahataano bhe kafoina'uno agamantoomu. 2 Kafoina'u aini nengkoha ne posahuna'aontoomu dae'awa dadi suhue dhamani. Dadi ana'a padamo nofodhandiane ELOHIM mpini miina'o natifokonandoo dhunia. Ingka ELOHIM miina bhe kapooli nakopahaa. 3 Ne wakutuu toka nefotantuno, ELOHIM nofekako'ulaemo dhandino na'a weo bhoasaono, . Folele'ano Bhihita Metaa aini noposahuna'a kana'emo idi, nopoangkafi bhe pahintano ELOHIM Mosalamati kaita. 4 Titus, hintu anaku mpuu, kapa'amo intaodi saneamo marasaeano ne Kristus. Sio-siomo sadhia napobhaiangko kanini kaasi bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Kristus Yesus Mosalamati kaita. 5 Patudhuku ahunsako we witeno Kreta so mekataa'i'ao pata'o ti'atoro'ano. Patudhuku dua mesangke kamungkula'i so neangkando umati ne se'onu-se'onu liwu, peda nefohato'aoku koha'anomo. 6 Seemie neangkando umati tetewei mie tapa kodengo-dengono, hobhineno seemie kaowu. Ana'ino tabeano doparasaeamo ne Kristus, miina dakumonada mie dumadino mangkafino namisindo tawa mie tapa meangkano. 7 Kapa'amo seemie neangkando umati ne'atoro kahadhaano ELOHIM, dadi'anomo tabeano suano mie kodengono, suano mie melangkeno diu, suano manso'amahano, suano mempoho'uno, suano mansopogihano, suano kumadau-dauno bhe dhoi. 8 Neangkando umati tabeano nohelasi nefotiampe mie weo lambuno, nopoindaloe habu metaa, nopooli nofewanaki totono lalono, nokotimbangi, no'adhili bhe nongkilo totono lalono. 9 Anoa tetewei namintahaki kafoina'u tiparasaea, peda toka nepoguhu'aono. Ane nada ana'a naembalimo nafotangahi'ao kafoina'u banara, naembalimo dua namotiwohaanda ka'alando mie mewangie. 10 Kapa'amo dobhahimo mie pata meangkano ne kafoina'u metaa, mangke-mangkemo andoa nandoo mintahakino kafoina'uno agama Yahudi. Mie bhaindo dobhohe-bhohe'ianda sabhaha tula-tula pata kofahalaa. 11 Mie medando na'a tabeano dadumampue nunsundo kapa'amo dobhahimo polambu nedai-daindo mba'inomo dofohatoanda sabhaha kafoina'u tapa mantasi'ano. Habundo na'a so kaowu dae'awa'ao laba haramu. 12 Nandoo seemie anabii, miendo dua Kreta, nopugau ambano, "Miendo Kreta sadhia dokopaha, andoa tapedamo kadadi fohumaano, dokadau-dau bhe domantawa." 13 Wambano anabii ini nokotu'u daanumo. Dadi'anomo fekagilie katangahimu so damarasaea'ao kafoina'u banarano. 14 Tangahida koemo dokaangka-angka ne sabhaha kapu-kapunando Yahudi bhe atora nehabundo manusia tapa meangkano ne kabanara. 15 Mbali mie mongkilono totono lalo, o ae maka dua nepake sanea nongkilo, tamaka mbali mie mohakuno fekihi bhe tapa marasaeano ne Kristus, nepakeno miina bhe mongkilo'anoa, kapa'amo naetaa fekihindo naetaa totono lalondo kumatanga-tangano saneamo mohaku'ano. 16 Andoa dopugau ne mie bhaindo dopande'ao ELOHIM tamaka hampano habundo nopotagali bhe wambado na'a, ingka nentaleamo miina damande'ao ELOHIM. Andoa dotimohaku, miina daeangka ne katangahi, miina dua damooli dehabu metaa'ano.
1 Tamaka hintu Titus, kafoina'u nefolelemu tabeano napokantibha bhe kafoina'u banarano. 2 Tangahida kamungkula mo'ane tabeano damoolie damewanaki totono lalondo, namantasi damosibhalada, bhe dakotimbangi. Kaparasaeando ne Kristus tabeano nakumampuu-mpuu, kanini kaasindo ne mie bhaindo sadaa-daa bhe dapotaami weo kasabha. 3 Pedamo dua kamungkula hobhine, tangahida dadumadi metaa peda mantasi'ano so mie meompuno ne ELOHIM, koise dofo'umbu, koise nofobhatuada kafoho'u. Andoa tabeano damande dafofoina'u'ao metaa'ano, 4 neanomo damoina'u dua hobhine'i kahangku dadi daoasi'ao mo'anendo bhe ana'indo, 5 dakotimbangi, naongkilo totono lalondo, dakokoso da'umondofao polambudo, naetaa lalondo bhe daeangka ne mo'anendo. Ane dadumadi nada na'a, pae bhe mie so mekandidikino bhoasaono ELOHIM. 6 Pedamo dua mo'ane kahangku dadi, tangahida nada amai maka dua damewanakie totono lalondo. 7 Wutomumo so membalino sandahando weo habu metaa. Ane fofoina'u, tabeano naelaa totono lalomu bhe kumampuu-mpuu, 8 pugaumu tabeano nabanara sampe pae bhe kapoolia damo'alako. Ane nada ana'a kaewamu tadaoambano'aomo wutondo, hampano miina bhe modai'ano so dafo'umbu'ao. 9 Bhatua tabeano datumuhu ne kafeompu'ando, nada amai maka dua dameka'ia lalono kafeompu'ando, koise dopokantobhoosianea. 10 Koise dokalima-lima, tamaka damotiwohae kalaano totono lalondo bhe datiparasaea. Ane podiundo nada ana'a, ingka dofotiwohaemo ne mie bhaindo kakesano kafoina'uno ELOHIM Mosalamati kaita. 11 Kapugau'aku peda ana'a, kapa'amo ELOHIM padamo nofotiwoha rahamatino nofosalamati kosasawindo manusia. 12 Noangka ne rahamatino, ELOHIM nofoina'u kaita dakumukundo sabhaha podiu modai bhe kapoindalono dhunia. Nofoina'u kaita dua damewanaki totono lalonto, daembali mie banara bhe dadumadi lumebe we dhunia ini. 13 Ampa aini nandoo dontaa-ntaa'omu oleo bhalano neposahuna'aontoomu so meowano dawua. Ne oleo ana'a natiwohamo kakalabhiano ELOHIM Foliuno Kuasa bhe Yesus Kristus Mosalamati kaita. 14 Anoa padamo noowa Wutono sampe dopongkoe so intaodiomu, mbali nofofobebasi'ao mai'ao ne sabhaha podiu modai. Patudhuno dua naefokonandoo'ao umati mongkilono, so fehebua'ano Wutono, umati mokokosono humabu metaano. 15 Fohatoandae kosasawi'ae wambano suha aini, tangahida bhe mefe'ulaianda. Pakee sabhaha kuasa ne'awamu. Koise bhe misakiko.
1 Mefe'ulaianda umatimu, datumuhu ne pamarinta bhe mie kokuasano, daeangka ne pahintando bhe sadhia damantaa-ntaa daehabu metaa'ano. 2 Fohatoda dua koise dofo'umbu, koe dopotaga-tagali, tamaka dapometaa bhe damotiwoha kamaluno lalondo ne sabhaha mie. 3 Endefi'ini intaodiomu dobhoheomu dua, miina daeangkaa bhe nokolilino totono lalontoomu, dembaliomu bhatuano nafusuu bhe sabhaha kapoindalono mbadha. Dadintoomu nopono'ao podiu modai bhe kakonduano lalo, o mie dofobansi bhe intaodiomu dobansi dua mie bhainto. 4 Tamaka ELOHIM Mosalamati kaita padamo nofotiwoha kataano lalono bhe kanini kaasino ne manusia. 5 Anoa nofosalamati kaita suano mba'inomo habu metaantoomu tamaka hampano rahamati bhe kabhelano lalono. ELOHIM nohunsa Rohino mongkilono weo totono lalontoomu so namekanggela'i'ao dhosantoomu maka sumuli dalumente weo dadi bu'ou. 6 Rohino na'a nowa'a kaitae ELOHIM miina naegana-ganaa, noangka ne Yesus Kristus Fosalamatino. 7 Patudhuno weo rahamatino intaodiomu sumuli dapometaa bhe ELOHIM bhe dae'awaomu dadi suhue dhamani, pedamo neposahuna'aontoomu. 8 Wamba aini nokotu'u. Gaoku mpuu fohatoandae kosasawi'ae ini bhe fekagilie katangahimu, neanomo kosasawindo marasaeano ne ELOHIM kotu-kotu'u da'umulei lalondo dahumabu metaa'ano. Kapa'amo aitumo metaa'ano bhe kofahalaa'ano mbali manusia. 9 Fekakodo'oe'omu sabhaha potagali'a ngkabhohe-bhohe bhe tula-tulano sampu'a. Fekakodo'o dua wutomu ne powengke-wengke'a bhe pogiha-giha'aono tubhono agama Yahudi. Kapa'amo kosasawi'ae na'a sanea tapa kofahalaa'ano bhe nosia-sia. 10 Mie meowano powengke-wengke'a weo umati, tangahie sepaku ampa haa paku. Ane pae nametingkeko, koemo moheruanea. 11 Ingka pande'aanemo, mie medando itu nokolilinomo fekihino, nokodhosa bhe nentaleamo nae'awa kahukumuno ELOHIM. 12 Patudhuku atumudu Artemas bhaha'i Tikikus damai we hintu. Sahatondo lasao ondofie kasalawamu mai hato kanau we Nikopolis, kapa'amo akopatudhu aeate we na'a kosekawanta'ae wulano use ta'u aini. 13 Ulei lalomu tulumi ndo Zenas, pande Kitabi itu, bhe Apolos so kumalano itu, keana dokonikae weo kala-kalando. 14 Mientoomu tabeano dapoguhu dua dakumahadhaa metaa'ano so kafaraluundo mentae mohondo, koe dembali mie tapa kofahalaa. 15 Kosasawindo bhahitie'i pobhai kanau we ini dofosampeangko salam. Fosampe kainsami dua salam mani ini ne mie marasaeano moasi kainsami ne itu. Sio-siomo kabarakatino ELOHIM sadhia napobhaiangkoomu!
1 Filemon, bhahitie timoasi'aono bhe sabhangka mani weo kahadhaano Ompu! Suha aini nomai'ao ne idi, Paulus bhe bhahitientoomu Timotius. Idi ini seemie katohongku hampano kaparasaea ne Kristus Yesus. 2 Suha mani ini so dua Apfia bhahitientoomu hobhine, bhe Arkipus posabhangka'antoomu dopotundu'ao Bhihita Metaa, bhe kosasawindo umati humompuno we lambumu itu. 3 Sio-siomo kabarakati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Ompu Yesus Kristus sadhia napobhaiangkoomu. 4 Taenomo asambahea sadhia asambiliko bhe notumpu laloku ne ELOHIM, 5 kapa'amo afetingkeemo kanini kaasimu ne umati mongkilono bhe kaparasaeamu ne Ompu Yesus. 6 Asambahea sio-siomo dadi pobhahitie weo kaparasaeantoomu nakohasili metaa, ma'anano nasedhulu'a dua dalumosangie sabhaha kabarakati netahimantoomu hampano dose'isemo bhe Kristus. 7 Filemon, bhahitieku, kaasimu ne umati marasaeano itu nofeka'ia bhe nofekatangka mpuu totono laloku, bhahamoa fodadiemo dua lalondo kosasawindo umatino ELOHIM. 8 Dadi'anomo, peda seemie bhahitiemu weo Kristus, o idi sakotu'uno akohaku amahintangiko mehabu maraluu'ano so nehabu. 9 Tamaka hampano kanini kaasi, koemo amahintangiko, naetaamo aesaloiko. Idi ini Paulus, akamungkulamo ka'asi, pakade atitohongku mba'inomo kaparasaeaku ne Kristus. 10 Aitu aesalo mpuu ne hintu so anaku Onesimus. Anoa ini akonaemo dua anaku hampano apoolie afoparasaea'e ne Kristus tangasano aeate weo katohongku ini. 11 Daanumo endefi'ini anoa ini miina nakofahalaa'a so hintu, tamaka ampa aitu nokofahalaamo sepali'a naetaa so idi, naetaa so hintu. 12 Aitu ana'i kamoasi'aoku sepali'a ini, atuduemo nasumuli we hintu. 13 Sakotu'uno gaoku a'umele'aane we ini so umondofa kanau, kanggetumo dua wutomu, tangasano aeate weo katohongku ini hampano Bhihita Metaa. 14 Ampamo kaowu akiido akonihabu ane pae'o dapo'uumbeti bhe hintu. Patudhuku, habu metaamu na'a koemo mba'inomo dofosuhuko, tamaka namai'ao weo kahelasino totono lalomu. 15 Bheanea patudhunomo ELOHIM nopogaatiangkoomu sebantaha kaowu, neanomo sumuli tumahimae ampa suhue dhamani. 16 Aitu anoa suanomo seemie bhatua, tamaka nolaloi'emo, ingka nembalimo seemie bhahitiemu timoasi'aono. Sanginomo o idi aoasianemo, bhemo toha hintu. Tantumo moasiane, naetaa mba'inomo mie bhaimu, naetaa mba'inomo bhahitiemu weo Ompu. 17 Dadi'anomo ane kona kanau pobhai'amu weo kahadhaano Ompu, suli tahimae kanggetumo tahima idi. 18 Ane padamo nofekahugiko tawa nokodosa ne hintu, fewowo'oni kana'e idi bhahi-bhahi'ae. 19 Naetaa dua abuhiangkoe amake limaku wutoku: Idi, Paulus, so dumudue. (Tantumo miina namaraluua ame'ulaiangkoe, ingka hintu itu bhe dosamu dua ne idi. Nepulao'aoku na'a dadi bu'ou netahimamu pakaparasaeamu). 20 Dadi'anomo bhahitieku, aefetulumi mpuu ne hintu hampano dopobhahitie weo Ompu; lawesi kanau, ingka intaodi dose'isemo bhe Kristus. 21 Kaebuhi'aku suha aini, hampano aparasaea mpuu mangkafie kamesaloku ini. Bhahamoa apande'aane dua so nehabumu itu nalumiu'e kamesaloku ini. 22 Tadua sehonda kamesaloku: mefontaa-ntaa kanau so kabutu'aku, kapa'amo aposahuna'ao hampano sambaheamu, dapikifosuli kanau we hintimiu. 23 Epafras nofosampeangko salam. Anoa ini sabhangkaku weo katohongku ini hampano kaparasaea ne Kristus Yesus. 24 Salam nomai'ao dua ne Markus, Aristarkus, Demas bhe Lukas, andoa sanea sabhangka'iku weo kahadhaano Ompu we ini. 25 Sio-siomo kabarakatino Ompu Yesus Kristus sadhia napobhai'ao totono lalomiu!
1 Ne dhamani wawono ELOHIM nofendu-fendua'e nokobhoasao ne awua'intoomu noangka ne ana-anabii nepake sabhaha dhala. 2 Ne pandano dhamani ini ELOHIM nokobhoasao ne intaodiomu noangkamo ne Anano. Anoamo toka nefotantuno mbali kohaku'aono bhahi-bhahi'ae ndumandoo'ano. Noangkamo dua ne Anano ini, ELOHIM nofokonandoo alamu bhalano. 3 Anoa nofotiwoha tilangano kakalabhiano ELOHIM, katuno bhe sifatino pasae wutono ELOHIM. Anoamo dua tumukono alamu bhalano ini nopake bhoasaono foliuno kuasa. Nopalusi nofekangkilo manusia mai'ao ne dhosando, Anoa nengkohamo ne suanano ELOHIM fofoliuno kakalabhia te wawono wawo. 4 Anano ELOHIM ne'awa kaengkoha'a te wawono kaengkoha'ando mala'ekati, pedamo dua o nea netahimano ne ELOHIM nofoliu dua katifosibhalano bhe neando mala'ekati. 5 Kapa'amo ELOHIM miina sepali'a nakobhoasao bhe nasepaku ne seemie mala'ekati, "Hintumo itu Anaku, akoana'angkomo oleo itu." Miina dua nakobhoasao ne mala'ekati sigao'ano, "Idi aembali so amano, anoa naembali so anaku." 6 Wakutuuno nofopesua Anano titiisa we dhunia ini, nokobhoasao toha ambano, "Kosasawindo mala'ekatiku tetewei datumaohao sombado ne Anoa." 7 ELOHIM nokobhoasao nopulao'ao mala'ekati peda aini, "O mala'ekati nohabudamo dembali kawea mo'osa, palima-lima umondofaane dembalimo hendeno efi." 8 Tamaka ne Anano maitu, ELOHIM nokobhoasao ambano, "Hintu ELOHIM, kafopahinta'amu nadumaa-daa'e suhue dhamani, no'adhili mpuu kuasamu. 9 Moasiane kabanara, bansie podiu modai. Kanandoo'anomo o Idi, ELOHIMmu, aminakikomo mbali tandano apiliko, awa'angko kawulano lalo maka liudamo sabhangka'imu." 10 Ambano toha, "Hintu Ompu, kabhao-bhaono mefongkohano sandino dhunia, o lani angka'ano limamu. 11 Bhahi-bhahi'ae maitu nabinasa, tamaka hintu sadaa-daako, bhahi-bhahi'ae naonggasi nada pakea. 12 Alamu bhalano ini lumupie nada bhadhu, nada pakea bhoosiane sigao'ano; tamaka hintu pae natibhaliia, dadimu pae bhe kapulia." 13 ELOHIM ingka miina sepali'a nakobhoasao ne seemie mala'ekati peda aini, "Mengkohamo ne suanaku ini, ampa kosasawindo kaewamu ahumabuda so kafinda'amu." 14 Ingka o mala'ekati maitu saneamo rohi meompuno ne ELOHIM, andoamo dua netuduno ELOHIM da'umondofao manusia so metahimano kasalamati.
1 Dadi'anomo intaodiomu tabeano sedhulu'a damintahakie kafoina'u toka nefetingkentoomu, bhahasaa nowowo'o kaita solo. 2 O bhoasao nefosampendo mala'ekati nandoo nokotu'u sampe mie kumangkala'ie bhe tapa meangkano de'awamo kahukumu mantasi'ano. 3 Nada amai dalumapa ne kahukumu gaha'a ane pae dapokiha'iao kasalamati bhalano maitu? Kapa'amo kasalamati amaitu kabhao-bhaono nofolelee wutono Ompu, maka mie metingkee padamo dosakusiiane kakotu'uno ne intaodiomu. 4 We simbalino dua ana'a, ELOHIM nofekamatangka kasakusiindo nepake tanda tapa mentela, giu timente'aono bhe sabhaha kuasa mangaliuno, bhe nofodawu-dawu'ao dua kawa'aono Rohino ELOHIM nopoangkafi bhe kapoindalono Wutono. 5 Ingka suano mala'ekati me'awano kuasa mai'ao ne ELOHIM so mahintano dhunia bu'ou so humatono itu, nesambi-sambilintoomu ini. 6 Tamaka nandoo mie pugauno, notibuhi weo aeatino Kitabi peda aini, "O ae bhahaa manusia sampe fe'u-fe'ulaiane? La'ae gaha'a anano manusia maitu sampe ondofaane? 7 Sekabantaha fosampue seendai we pandado mala'ekati, padamo dua wa'ane kaengkoha'a kumalabhia bhe tifosibhala peda omputo. 8 Bhahi-bhahi'ae ne alamu ini fokuasaane, padamo folongkoda ne wawono a'eno." Ane peda ana'a, nokoma'ana bhahi-bhahi'ae nofokuasaandae ELOHIM ne manusia, miina bhe tapa nekuasaindo. Tamaka ampa aitu miina'o daohaomu manusia kumuasaino bhahi-bhahi'ae ini. 9 Ampamo kaowu dowohamoomu Yesus. Sekabantaha nofosampue ELOHIM seendai we pandado mala'ekati, neanomo hampano rahamatino ELOHIM nenamisimo mate so kosasawindo manusia. Ampa itu dowa'ane kaengkoha'a kumalabhiano bhe tifosibhala peda omputo, hampano padamo nokadee-dee sampe mate. 10 Ingka nopantasimo so ELOHIM, Anoamo mokonandoono bhahi-bhahi'ae somo dua Wutono, nohabu Yesus mbali melengkano kaangka'ano kasalamati'a, nofosangkaane kakadee-dee. Pedamo ana'a noangka ne Yesus dobhahi manusia nebhasino ELOHIM daeala dawu weo kakalabhiano. 11 Anoa mefekangkilono manusia mai'ao ne dhosa bhe manusia nefekangkilo, saneamo doseama. Kanandoo'anomo Yesus miina naoambanoa nokonada bhahitieno. 12 Ambano, "Amolele bhihitano neamu ne bhahitie'iku, aelagu amudhiko weo hompu'ando umati." 13 Ambano dua, "Tetewei aposahuna'ao mpuu ne ELOHIM." Ambano dua, "Aini'a kanaumo bhe kosasawindo ana'i kawa'aono ELOHIM ne Idi." 14 Ana'i nepulao'aono maitu saneamo manusia kombadha kasarano, maka Yesus nopototo'ao wutono bhe andoa, nodadi peda seemie manusia. Kahabu'ano peda ana'a, neanomo noangka ne mateno, Yesus nofobinasamo mintahano kuasano mate, o Kafeompu'ano seetani. 15 Patudhunomo dua so namobebasi'ao manusia dumadino peda bhatua sasukae umuhundo, nofobhatuada kate'i ne mate. 16 Ingka nentaleamo suano mala'ekati netulumino tamaka manusia sampu'ano Abraham. 17 Kanandoo'anomo Yesus nofaraluu nopototoane bhe bhahitie'ino ne ae maka dua, kaembali'anomo Imamu Bhalano tiposahuna'aono, mobhelano lalo ne mie bhaino bhe meompuno ne ELOHIM. Pedamo dua ana'a neowa kapometaa'ando manusia bhe ELOHIM mosalinomo dhosando umatino manusia. 18 Hampano wutono Yesus padamo nokadee-dee weo sabhaha kasoba ne'awano, maka Anoa nembali netulumi mie me'awano kasoba.
1 Dadi'anomo bhahitie'iku mongkilono toka nebhasino ELOHIM so menamisino surugaa! Fekihi kaitaomu nehabuno Yesus, Rasulu bhe Imamu Bhalano neparasaeantoomu. 2 Anoa notuhu mpuu lalono ne ELOHIM toka sumangkee, pedamo dua endefi'ini anabii Musa notuhu mpuu lalono nodhalangi takano weo polambuno ELOHIM. 3 Ampamo kaowu nopantasi mpuu Yesus ne'awamo kafosibhala noliu'e kafosibhala ne anabii Musa, tapedamo seemie pandeno lambu noliu'e katifosibhalano bhe lambu nehabuno. 4 Daanumo se'o-se'onu lambu dofoehee pande, tamaka moeheno bhahi-bhahi'ae ndumandoono ingka wutono ELOHIM. 5 Anabii Musa daanumo notuhu lalono peda seemie palima-lima weo polambuno ELOHIM, pugauno bhe kahadhaano nofosusu'ao so nekobhoasa'aono Ompu mada kaowu. 6 Tamaka Kristus notuhu lalono peda Anano ELOHIM mande'aono polambuno Amano. Polambuno ELOHIM ingka intaodiomu ini, sumanomo sadaa-daa pae dakamihi-mihia bhe damintahaki mpuu kaposahuna'ao bhe so ne'awantoomu, kaowose'anomo bhakentoomu. 7 Dadi'anomo ambano Rohino ELOHIM, "Ane oleo itu fetingkeomu suahano ELOHIM, 8 koise mekatu'a pongkeomu peda awua'imiu, wakutuuno doewangi bhe dosolo-solo ELOHIM we pandaso bhalano. 9 ne na'a awua'imiu dosolo-solo bhe do'udhi kanau, mahinggamo dowohae nehabuku kaomponano fato fulu ta'u. 10 Ainimo ka'amaha'aku ne mie dhamani ana'a, ambaku, 'Totono lalondo sadhia nokolilino, dongahe damangkafi pahintaku. 11 Dadi'anomo atundada weo amahaku, Andoa paise sepali'a damesua we liwu kafewule'a nefontaa-ntaaku.' " 12 Bhahitie'iku! Posi'ondoomu, koise bhe kolalo modaino bhe tapa marasaeano ne olotamiu itu, sampe nokukundo ELOHIM dumadino. 13 Tamaka naetaa se'o-se'oleo pofeka-fekatangkaomu lalo tinangke dadiomu ne dhamani nekonando "Oleo Itu" weo Kitabi, keana bhe mekatu'a pongkeno ne olotamiu itu sampe nabhohe-bhohe'ie dhosa. 14 Kapa'amo intaodiomu ini dembalimo posabhangka'ano Kristus, sumanomo ampa kapuliaono namatangka fintahantoomu ne kaparasaea mpini kabhao-bhaono. 15 Weo Kitabi notibuhi peda aini, "Ane oleo itu fetingkeomu suahano ELOHIM, koise mekatu'a pongkeomu peda awua'imiu wakutuuno doewangi ELOHIM." 16 La'ae bhahaa metingkeno suahano ELOHIM maka doewangie? Ingka andoa maitu saneamo mie neatono anabii Musa dolimba mai'ao we witeno Mesir. 17 Kaowu ne la'ae bhahaa ELOHIM no'amaha kaomponano fato fulu ta'u? Ingka ne andoa mehabuno dhosa bhe mate kambaha-mbahano we pandaso bhalano. 18 La'ae bhahaa netundano ELOHIM putae paise sepali'a damesua we liwu kafewule'a nefontaa-ntaano? Ingka andoa pata meangkano. 19 Dadi'anomo dolosangiemoomu putae pata kapesua'ando hampano miina damarasaea'a.
1 Dhandino ELOHIM damesuakiomu kafewule'ano ingka sadaa-daa'e. Dadi'anomo naetaa posi'ondoomu mpuu, keana nonandoo ne olotamiu itu so tapa humatono. 2 Kapa'amo Bhihita Metaa ingka padamo dofolelee ne intaodiomu pedamo dua ne andoa. Ampamo kaowu Bhihita Metaa miina nakofahalaa'a so andoa hampano dofetingkee tamaka miina dapoangkafiane bhe kaparasaea. 3 Mpahinomo intaodiomu marasaeano so mesuakino kafewule'a nedhandi'aono na'a. Aini noposahataa bhe bhoasaono ELOHIM peda ini, "Atundada weo amahaku, Andoa paise sepali'a damesua we liwu kafewule'a nefontaa-ntaaku." ELOHIM nokobhoasao peda maitu mahinggamo kahadhaano ingka notokamo mpini pakatifokonandoono dhunia. 4 Kapa'amo aeati weo Kitabi nopulao'ao oleo ne kafitu oleono peda aini, "Ne kafitu oleono ELOHIM nofewulemo ne sabhaha kahadhaano." 5 Pokai'ano bhe ana'a nandoo dua tibuhino peda aini, "Andoa paise sepali'a damesua we liwu kafewule'aku." 6 Aini nokoma'ana, mie kabhao-bhaono metingkeno Bhihita Metaa miina damesua we liwu kafewule'a na'a hampano miina daeangkaa. Ane peda ana'a ingka nentaleamo dua putae nandoo mie sigao'ano so mesua'ano we kafewule'a na'a. 7 Kanandoo'ano ELOHIM padamo nefotantu toha se'oleo nokonae "Oleo itu", peda nekobhoasa'aono palusi ntini ta'u-ta'u noangka ne Daud. Bhoasaono peda sa'ituini, "Ane oleo itu fetingkeomu suahano ELOHIM, koise mekatu'a pongkeomu." 8 Ane ibahano Yosua kotu-kotu'u nama'anda kafewule'a nedhandi'aono ELOHIM na'a, ingka tantumo mada ana'a ELOHIM paemo naesambi-sambilia oleo sigao'ano. 9 Dadi'anomo so umatino ELOHIM, sadaa-daa'e nokantaa-ntaa oleo kafewule'a, peda kafewule'ano ELOHIM ne oleo kafitu oleono. 10 Kapa'amo mie mesua'ano we kafewule'a na'a, namewule ne sabhaha kahadhaano, pedamo wutono ELOHIM nofewule ne kahadhaano. 11 Dadi'anomo, ulei kaitaomu lalontoomu so damesua'ao we kafewule'a nedhandi'aono ELOHIM na'a, keana bhe binasano hampano doangkafi sandahando mie pata meangkano endefi'ini. 12 Bhoasaono ELOHIM nodadi bhe nolaku, nohoko anoa bhe kampue komata haa weta'ano. Bhoasaono ELOHIM nofotobho ampa nopoleka'ao alusu bhe rohi, nopogaati'ao losua bhe lolino buku, nopooli nopofelesaane sabhaha fekihi bhe dukuno lalondo manusia. 13 Miina bhe dumadino notifebuni ne matano ELOHIM, bhahi-bhahi'ae kanggetu delembi bhe notiwolengkasi ne wiseno. Ne Anoamo dua dapowise'ao wutontoomu ne sabhaha nehabunto. 14 Kanandoo'anomo tetewei damintahakie'omu mpuu kaparasaea ne'akuintoomu, kapa'amo bhe imamuntoomu, Imamu Bhalano kumalabhiano toka mangkano surugaa ampa te wiseno ELOHIM. Anoamo itu ingka Yesus, Anano ELOHIM. 15 Imamuntoomu, o Imamu Bhalano numamisino dua sabhaha kanalentoomu. Anoa nopototo bhe intaodiomu ini, padamo nonamisie sabhaha kasoba, ampamo kaowu miina nakodhosaa. 16 Dadi'anomo fekakado kaitaomu dama'otiomu kaengkoha'ano ELOHIM kumalabhiano fowa'aono rahamati, neanomo dae'awa rahamati bhe daetahima kabarakati sampe natumulumi kaita ne wakutuuno dofaraluu'e.
1 Seemie Imamu Bhalano sadhia dopilie mai'ao ne manusia, maka dosangkee so meompuno ne ELOHIM nowakili'ao manusia bhaino. O takano nefoampe kawa'ao bhe kapopanga nesumbele ne ELOHIM so kati'amponi'ano dhosa. 2 Seemie Imamu Bhalano nembali nomalu-malusi mie tapa konipande'aono bhe kolilinono fekihi, kapa'amo wutono nonale dua peda mie bhaindo. 3 Kanandoo'anomo tetewei naefoampe kapopanga ne ELOHIM so kati'amponi'ano dhosa, suano kaowu dhosando umati bhahino tamaka dhosano wutono dua. 4 Miina bhe sumangkeno wutono so taka tifosibhalano ini, tamaka kaembali'ando Imamu Bhalano ingka nobhasida ELOHIM, peda Harun endefi'ini. 5 Pedamo dua Kristus miina namekakalabhia Wutono nembali Imamu Bhalano, tamaka ELOHIM kobhoasaono ne Anoa, "Hintumo itu Anaku, akoana'angkomo oleo itu." 6 Bhoasaono dua ELOHIM ne aeati sigao'ano peda aini, "Hintumo Imamu ampa suhue dhamani, peda Imamu Melkisedek." 7 Weo dadino peda seemie manusia, Yesus padamo nefoampe sambahea bhe kamesalo ne ELOHIM poowa nokei nopontuhufi bhe luuno, ingka ELOHIM kokuasano mosalamatie mai'ao ne mate. Hampano kalebeno dadino, ELOHIM nofetingkee. 8 Mahinggamo Anoa Anano ELOHIM, nopoguhu nembali mie meangka weo kakadee-dee nenamisino. 9 Nosangka kaowu dadino, Yesus nembalimo meowano kasalamati suhue dhamani so kosasawindo mie meangkano ne Anoa. 10 Anoa nosangkee ELOHIM nembali Imamu Bhalano, peda Imamu Melkisedek. 11 Sakotu'uno nandoo nobhahi so nepugau'ao mani pokai'ano bhe nesambili mani sa'ituini, tamaka ingka nomahasai tatumalesaane, hampano kaluntuno melosangiomu. 12 Sakotu'uno ingka temponomo membaliomu guru, tamaka ko'ula'ano ingka nandoo nofaraluu damoina'uangkoomu kafetompuna'ino dopoguhu'ao bhoasaono ELOHIM. Hintimiu tabeano moho'uomu kaowu oeno titi, pae'o mepooliomu oti motu'a. 13 Kapa'amo la'ae mefaraluuno oeno titi miina'o naelosangi kafoina'uno habu metaa bhe habu modai, ingka nandoo noana'i mohobu. 14 Tamaka oti motu'a so mie motangkano dadi, andoa dokaneamo wutondo dopake matando, tingalando bhe siitondo, sampe nembalimo dopofelesaane metaa'ano bhe modai'ano.
1 Dadi'anomo dohunsae'anaomu kadeki kafoina'u kabhao-bhaono pokai'ano bhe Kristus, maka damopansuhue'omu dapoguhu'ao so dadi motangka peda mie marasaeano. Koemo tadofendu-fendua'omu kafoina'u kabhao-bhaono, putae manusia tetewei nametompa'ao podiu meowano mate, maka damarasaea ne ELOHIM. 2 Pedamo dua itu kafoina'uno kakadiu sarani, kafoina'u detei limando te wawondo mie bhaindo, kawanu'ando mie mate bhe kahukumu suhue dhamani. 3 Dadi'anomo ane ELOHIM namolalesa kaita, ingka ana'aemo so nehabuntoomu, . 4 Kapa'amo ane bhe mie kumukundono ELOHIM, miinamo bhe dhalano dasumuli dametompa'ao dhosando. Endefi'ini padamo notilada tilangano ELOHIM, denamisimo kadawuno surugaa bhe padamo dua dotahima Rohino ELOHIM peda bhaindo. 5 Padamo dua dofenami kataano bhoasaono ELOHIM, bhe denamisimo kuasa mai'ao ne dhunia mbuhumai. 6 Tamaka gaha'a pada ana'a andoa dokukundoemo ELOHIM. Ane peda ana'a ingka pae bhe kapooli sumuli damowada dametompa'ao dhosando. Kapa'amo andoa kao-kaomo suli dokantai Anano ELOHIM te sau salipu bhe dofeka'aebue ne wisendo mie bhahi. 7 Kapa'amo ane o wite nentuhu nesoso use maka nokohasili'ao sabhaha kantisa kofahalaano mbali manusia kumahadhaa'e, ingka wite ana'a ne'awamo kabarakatino ELOHIM. 8 Tamaka ane o wite notumbui'e kahoku kokihi bhe laiwongka maka wite aitu miina nakofahalaa'a, mada kaowu nabhatata'ianemo ELOHIM maka panda-pandano dakumonsulapai'e. 9 Bhahitie'iku timoasi'aono! Mahinggamo tapugau peda na'a, insaodi taparasaea mpuu padamo metahimaomu sabhaha metaa'ano noliu'e . Nepulao'aoku kabarakati pokai'ano bhe kasalamati'amiu. 10 ELOHIM suano ELOHIM tapa umadhilinoa. Ingka pae naolimpu'aanea sabhaha kahadhaa bhe kanini kaasimiu ne Anoa nefotiwohamiu wakutuuno ondofao'omu umati marasaeano endefi'ini ta'ampamo aitu. 11 Gao mani mpuu hintimiu seemie-seemie motiwohaomu kansuhu kakampuu-mpuuno lalomiu ampa we kapuliaono, sampe neanta-antagimiu kotu-kotu'u nako'ulamo. 12 Takiido membaliomu mie mantawa, tamaka gao mani mangkafiomu sandahano mie tumahimano nedhandi'aono ELOHIM hampano kaparasaea bhe kakosabahando. 13 Kapa'amo wakutuuno ELOHIM nopodhandi bhe Abraham, nofemata tetewei nadhumalangie. Nofemata nosambili Wutono, hampano ingka miina bhe lumiuno ELOHIM. 14 Ambano, "Kotu-kotu'u abarakatiko, bhe ama'angko sampu'a bhahi." 15 Abraham nokosabaha neanta-antagi ampa no'awamo nedhandi'aono ELOHIM na'a. 16 Ane manusia dofemata ingka dosambili moliuno kuasa bhe wutondo, maka femata maitu mbalimo kafekamatangkano pugau, kasongkonomo potaga-tagali'a. 17 ELOHIM nopoindalo nofotiwoha kakampuu-mpuuno lalono ne manusia tumahimano dhandino, putae patudhuno maitu paise nabhalii'ea, dadi'anomo dhandino na'a nofekamatangkaane femata. 18 Haa hondano ini paise natibhaliia, kapa'amo ELOHIM pae bhe kapoolia nagumau-gau podhandino bhe fematano na'a. Kanandoo'anomo intaodiomu meoluno ne ELOHIM dae'awa katangkano lalo so damintahaki'ao kaposahuna'ao kumantaa-ntaano te wisentoomu. 19 Kaposahuna'aontoomu maitu tapedamo matano kai, nembali kafintaha'a motangka bhe tumohopono so alusuntoomu. Kaposahuna'ao maitu nohato ampa we sembalino kai bhalano kahondomino Boloku Foliuno Kangkilo . 20 Yesus nopa'indulumo nopesua te na'a nofomelengka'ao kaangka'a, nembalimo Imamu Bhalano ampa suhue dhamani peda imamu Melkisedek.
1 Melkisedek ini omputo ne kotano Salem, nembali dua imamuno ELOHIM Foliuno kalangke. Wakutuuno Abraham nosuli mai'ao ne popahisa'a bhe notalo omputo, nosumpui'e Melkisedek. Pada ana'a Melkisedek nobarakatimo Abraham. 2 Abraham nodawu kafotalo'ano nofeompulu dawue maka sedawu nowa'ane Melkisedek. Doangkafi neano, Melkisedek kabhao-bhaono nokoma'ana "Omputono kabanara", maka anoa dua omputo we Salem, ma'anano "Omputono katohopo". 3 Mulao'ano Melkisedek ini, miina bhe tibuhi'ano la'ae inano bhe amano tawa siwuluno, miina natipande'ao dua kalente'ano tawa kamate'ano. Dadi'anomo tapedamo dua Anano ELOHIM, anoa nembalimo imamu ampa suhue dhamani. 4 Tandai'eomu kabhalano mie aini, sampe amano bansano liwuntoomu Abraham nowa'ane seompulu dawu'a mai'ao ne bara karampasi'ano ne popahisa'a. 5 Weo tubhono agama Yahudi, sampu'ano Lewi membalino imamu tetewei detahima seompulu dawu'a mai'ao ne sabhaha hasilindo umatino Israel, gaha'aitumo umatino Israel ingka sanea bhahitiendo, sampu'ano dua Abraham. 6 Melkisedek suano sampu'ano Lewi, gaha'a netahima dua seompulu dawu'a mai'ao ne sabhaha nepoolino Abraham. Anoa nobarakati dua Abraham, gaha'aitumo Abraham maitu ingka tumahimanomo dhandino ELOHIM. 7 Daanumo pae bhe so tumaganoa putae mie nebarakati nofepanda bhe mie fobarakatino. 8 Imamu metahimano seompulu dawu'a mai'ao ne umatino Israel maitu, ingka sanea manusia momateno, tamaka notibuhi putae Melkisedek, mie metahimano seompulu dawu'a mai'ao ne Abraham maitu, sadaa-daa'e nodadi. 9 Dadi'anomo naembali dakumonae, Lewi bhe sampu'ano metahimano seompulu dawu'a ne umatino Israel, ingka dotanduao dua seompulu dawu'a noangka ne Abraham. 10 Daanumo wakutuu ana'a Lewi miina'o nalumentea, tamaka wakutuuno Melkisedek nosumpui Abraham, Lewi neatemo weo mbadhano Abraham, awuano. 11 Tubhono agama Yahudi ingka dofosampee ne miendo Israel nengkoha ne ka'imamu'ano Lewi. Ane ibahano takano imamu na'a neowamo dadi sumangka, noafa bhahaa nofaraluu'ao desangke dua seemie imamu sigao'ano, imamu peda Melkisedek, suano mai'ao ne sampu'ano imamu Harun? 12 Kapa'amo ane kaengkoha'ando ka'imamu'a dobhalii'e, tantumo dobhalii'emo dua tubhono agama Yahudi. 13 Nepulao'ao ne ini ingka Ompuntoomu. Anoa nomai'ao ne sampu'a sigao'ano . Sampu'ano na'a bhe naseemie miina'o bhe membalino imamu mefoampeno kapopanga. 14 Kosasawindo mie dopande'aane putae Ompuntoomu nomai'ao ne sampu'ano Yehuda, maka anabii Musa miina sepali'a nasumambili sampu'ano Yehuda so membalino imamu. 15 Aini sedhulu'amo dua kantaleano bhe hato'ano seemie imamu peda Melkisedek. 16 Anoa dosangkee mbali imamu miina naengkoha ne atorano sampu'ano manusia, tamaka katisangke'ano nengkoha ne kuasano dadi tapa kotompano. 17 Kapa'amo dokowambaane peda aini, "Hintumo imamu ampa suhue dhamani, peda imamu Melkisedek." 18 Dadi'anomo atora ngkodau dofogampiemo, hampano miina naotangkaa bhe miina dua nakofahalaa'a. 19 Tubhono agama Yahudi na'a miina naeowa dadi sumangka ne la'ae maka dua, kanandoo'anomo dowa'a kaita posahuna'ao sedhulu'ano kataa. Hampano posahuna'ao ana'a nembalimo doma'otiomu ELOHIM. 20 Pakade bhahi-bhahi'ae ini noangkafiane fematano ELOHIM, nopo'ala bhe desangke imamu sigao'ano, ingka miina bhe fematanoa. 21 Tamaka Yesus dosangkee mbali imamu bhe fematano ELOHIM. Wakutuu aitu ELOHIM nokobhoasao ne Anoa, "Ompu nofemata maka pae natibhaliia patudhuno, Hintumo imamu ampa suhue dhamani." 22 Hampano femata ana'a, Yesus nembalimo kafekamatangkano podhandi'ano sedhulu'ano kataa . 23 Imamu sigao'ano na'a dobhahi sepali'a hampano andoa no'ontoda mate sampe miina daembali kansuhu imamu. 24 Tamaka Yesus nodadi suhue dhamani sampe ka'imamu'ano miina nasipulia ne mie sigao'ano. 25 Dadi'anomo Yesus nopooli nofosangka mpuu kasalamatindo manusia maino ne ELOHIM doangka ne Anoa. Kapa'amo Anoa nodadi suhue dhamani mbalimo fosambahea'aono ne ELOHIM. 26 Imamu Bhalano pedandomo ana'a nefaraluuntoomu: Anoa mie mongkilo, miina nakodhosaa, miina nakodengo-dengoa, nopogaati bhe mie kodhosa, dosangkee te surugaa te wawono wawo. 27 Anoa nopo'ala bhe Imamu Bhalano sigao'ano, andoa defoampe kapopanga se'o-se'oleo, tabeano mbali dhosando wutondo kadeki maka mbali dhosando umati bhahino. Tamaka Yesus nefoampe kapopanga sepaku kaowu ampa suhue dhamani, wakutuuno nofoampe Wutono mbali kapopanga. 28 Tubhono agama Yahudi nesangke mie monale dembali Imamu Bhalano. Tamaka nopalusi tubhono agama amaitu, ELOHIM nehabu dhandi bhe nofemata nosangke Anano mbali Imamu Bhalano, nefosangka ampa suhue dhamani.
1 Puuno bhahi-bhahi'ae nepuga-pugau'aontoomu ini: intaodiomu bhe Imamuntoomu Bhalano medano ana'a, mengkohano ne suanano kaengkoha'ano ELOHIM fofoliuno kakalabhia te surugaa. 2 Anoa nofodhala takano mbali Imamu Bhalano weo Boloku Mongkilo, weo tenda kaeate'ano ELOHIM sakotu'uno, kafoeheno wutono Ompu, suano kafoehendo manusia. 3 Seemie-seemie Imamu Bhalano dosangkee so naefoampe'ao kawa'ao bhe kapopanga nesumbele ne ELOHIM. Pedamo dua aitu Imamuntoomu nofaraluu dua bhe nefoampeno. 4 Ane ibahano naeate we dhunia ini, ingka pae naembalia imamu hampano dobhahimo imamu mefoampeno kapopanga doangkafi tubhono agama Yahudi. 5 Kahadhaando dembali imamu maitu sakotu'uno mbali kaowu sandaha bhe ka'ibahati ndumandoo'ano te surugaa. Aini noposahataa bhe bhoasaono ELOHIM ne anabii Musa endefi'ini wakutuuno nefoehe tenda kaeate'ano ELOHIM. ELOHIM nokobhoasao peda aini, "Tandai'e! Bhahi-bhahi'ae itu tetewei humabue angkafi sandaha nefotiwoha ne hintu te kabhawo." 6 Tamaka ampa aitu Yesus ne'awamo taka ka'ondofaono imamu noliu'e kakalabhiano takando imamu sigao'ano, tapedamo podhandi'ano ELOHIM bhe manusia nepoato'aono Yesus noliu'e kataano podhandi'a endefi'ini, hampano nengkoha ne dhandi sedhulu'ano kataa. 7 Ane ibahano podhandi'a kabhao-bhaono pae nakonikaemi, tantumo pae namaraluua bhe podhandi'a bu'ou. 8 Tamaka ELOHIM padamo nofo'ala umatino bhe nokobhoasao, "Kotu-kotu'u nahumato tempono, bhoasaono Ompu, aehabu podhandi'a bu'ou bhe miendo Israel bhe miendo Yehuda. 9 Suano peda podhandi'a nehabuku bhe awua'indo, wakutuuno atondada dolimba mai'ao we witeno Mesir. Andoa miina daeangka ne podhandi'aku na'a, kanandoo'anomo miinamo dua aoheruandaa, bhoasaono Ompu. 10 Tamaka aini'aemo podhandi'a so nehabuku bhe miendo Israel we oleo mbuhumai, bhoasaono Ompu: pahintaku atumei'e weo fekihindo, tubhoku abuhie weo totono lalondo. Idi somo ELOHIMndo, andoa somo umatiku. 11 Paemo namaraluua seemie-seemie namoina'u mie bhaino, paemo dua namaraluua seemie-semie namohato bhahitieno putae, 'Tabeano mande'aane Ompu!' Kapa'amo kosasawindo, naobhala naohobu sanea damande'a kanau. 12 Sabhaha podiu modaindo a'umamponie, sabhaha dhosando paemo ame'u-me'ulai'ea." 13 Hampano ELOHIM nosambili podhandi'a bu'ou, nokoma'ana nofekangkodaumo podhandi'a kabhao-bhaono. Maka mongkodau'ano bhe molusa'ano ingka noma'omo naosali.
1 Podhandi'a kabhao-bhaono nandoo bhe atorano dosambahea, nonandoo dua bhe lambu kasambahea'ano we dhunia ini. 2 Nandoo se'onu tenda dofoehee, maka wetano te wise dokonae Boloku Mongkilo. Ne itu nandoo bhe kaengkoha'ano kantalea, bhe nandoo dua medha kaetei'a roti kapopanga so ELOHIM. 3 Nandoo dua se'onu boloku we sewetano ana'a, dohondomiane dua kai bhalano; boloku aini dokonae Boloku Foliuno Kangkilo. 4 Weo Boloku Foliuno Kangkilo ini nandoo medha kaetunu'a dupa dohabue mai'ao ne bulawa. Pada aitu nandoo dua sohongano podhandi'a, dodapoane sabula-bulawa. Weo sohonga aitu nandoo o nu'ua bulawa, i'ino o manna, o katukono Harun kotuna'ano bhe haa tibha kontu podhandi'ano ELOHIM. 5 Te wawono sohonga maitu nandoo ka'uhi kopani haa ulu, nekonando kerub, katandaino kakalabhiano ELOHIM. Panindo ka'uhi maitu nefewahai nodapohi kasongkono sohonga maitu, nekonando Kasongko Kapometaa'a. Ampamo kaowu aitu paise naembali datumula-tulae sehonda-sehonda. 6 Pedamo ana'a bhahi-bhahi'ae do'atoroe, maka se'o-se'oleo imamu dopesua weo boloku te wise na'a dodhalangi taka ka'ondofaondo. 7 Tamaka membalino mesuano weo boloku we sewetano na'a mpahinomo Imamu Bhalano, sepaku kaowu seta'u. Wakutuuno nopesua ne itu Imamu Bhalano tetewei newowo'o bhe heano mbali kapopanga so kati'amponi'ano dhosano wutono bhe dhosando tapa nefepuundo nehabundo umati bhahino. 8 Noangka ne atora aini Rohino ELOHIM nofekantalea'iemo putae ane Boloku Mongkilo sadaa-daa'e, ingka kaangka'a damesua weo Boloku Foliuno Kangkilo miina'o natilengkaa. 9 Aini o ka'ibahatinomo dhamani ampa aitu, ma'anano sabhaha kawa'ao bhe kapopanga nesumbele nefoampendo manusia miina namooliea nofosangka totono lalondo manusia meowano kapopanga maitu. 10 Kapa'amo sabhaha kapopanga maitu nopokai kaowu bhe oti nehumaa bhe nefoho'u bhe sabhaha atorano kangkilono mbadha. Bhahi-bhahi'ae maitu sanea kaowu atorano mbadha, nofaraluu kaowu ampa tempono ELOHIM namahabu'ouni podhandi'a na'a. 11 Tamaka Kristus padamo nomai peda seemie Imamu Bhalano meowano sabhaha metaa'ano toka ndumandoono. Padamo nolempagie Tenda kaeate'ano ELOHIM, noliu'e kasangkano bhe kakalabhiano . Tenda amaitu ingka suano kahabundo manusia, ma'anano miina natilentu ne dhunia nefokonandoono ini. 12 sepaku kaowu ampa suhue dhamani. Wakutuu ana'a Anoa miina naewowo'o heano membe mo'ane tawa heano anano sapi mbali kapopanga, tamaka heano Wutono. Pedamo ana'a ne'awamo kasalamati'antoomu ampa suhue dhamani. 13 Heano membe bhe sapi mo'ane bhe walono anano sapi netunu dopakee mbali dokambesi'ao mie kodengo-dengono weo atorano agama Yahudi, neanomo suli dongkilo. Sanginomo o hea bhe walo amaitu nembalimo nefekangkilo mbadhando manusia, 14 bhemo toha heano Kristus! Weo kuasano Rohino ELOHIM dumadino suhue dhamani, Kristus nofoampe Wutono mbali kapopanga pata kodengono ne ELOHIM. Dadi'anomo heano tetewei namekangkilo totono lalontoomu mai'ao ne sabhaha podiu meowano mate, neanomo naembali dameompuomu ne ELOHIM dumadino. 15 Kanandoo'anomo Kristus nembalimo Poato'aono podhandi'a bu'ou, neanomo mie toka nebhasino ELOHIM dae'awa sabhaha kadawu suhue dhamani peda nedhandi'aono ELOHIM. Bhahi-bhahi'ae maitu nokadhadhia hampano bhe mateno, maka o matemo amaitu mobebasino manusia mai'ao ne sabhaha ka'ala nehabundo wakutuuno podhandi'a kabhao-bhaono. 16 Kapa'amo ane nandoo suhano kahunsa'ao, ingka tabeano bhe bukutiino mateno mie humabuno suha aitu. 17 O suha kahunsa'ao kane'omo notiangga ane mie mebuhino suha aitu nomatemo, ane nandoo nodadi ingka miina'o natianggaa. 18 Dadi'anomo mahingga podhandi'a kabhao-bhaono, tetewei dua dofosahaane bhe heano. 19 Kabhao-bhaono anabii Musa nofosampemo sabhaha pahintano ELOHIM tibuhino weo Kitabi ne kosasawindo miendo Israel. Pada aitu nealamo heano anano sapi bhe heano membe mo'ane, noposaloane bhe oe maka nokambesie ne Kitabino Pahintano ELOHIM bhe ne kosasawindo miendo Israel. Kakambesino nepakeane hoono kahoku nekonando hisop bhe wuluno dhumba kadea lalo mo'ito. 20 Poowa nokambesida anabii Musa nopugau ambano, "Ainimo hea mekatangkano podhandi'a nehabuno ELOHIM bhe hintimiu, tetewei dhalangie'omu." 21 Pedamo dua aitu anabii Musa nokambesi hea ana'a ne tenda kaeate'ano ELOHIM bhe sabhaha katokano sambahea. 22 Daanumo weo tubhono agama Yahudi naembali dakumonae bhahi-bhahi'ae dofekangkiloane hea. O dhosa pae bhe kapooli nati'amponi ane pae bhe hea lumimba'ano. 23 Bhahi-bhahi'ae ndumandoo'ano, ka'ibahatino ndumandoo'ano te surugaa, tabeano dofekangkiloe peda ana'a. Tamaka bhahi-bhahi'ae kanandoo sakotu'uno te surugaa nofaraluu damekangkiloane kapopanga sedhulu'ano kataa. 24 Kapa'amo Kristus miina namesua weo Boloku Foliuno Kangkilo nehabundo manusia, membalino kaowu sandahano Boloku Foliuno Kangkilo sakotu'uno, tamaka Kristus nopesuamo te puuno surugaa, ampa aitu nofewise ne ELOHIM so sabhaha kafaraluuntoomu. 25 Kristus miina naefendu-fendua'a noowa Wutono mbali kapopanga, nopo'ala bhe Imamu Bhalano, ingka seta'u-seta'u nopesua weo Boloku Foliuno Kangkilo neowa hea, tamaka suano heano wutono. 26 Kapa'amo ane ibahano namendua, nokoma'ana tabeano namekantuhu-ntuhu nakadee-dee mpini pakatifokonandoono dhunia. Tamaka miina nada na'a: ne pandano dhamani ini Kristus nohato ne dhunia ini sepaku kaowu noowa Wutono mbali kapopanga nesumbele so katitolosi'ano dhosa. 27 Padamo dofotantue, manusia tetewei damate sepaku kaowu, pada aitu daewiseki kabhotusi. 28 Pedamo dua ana'a Kristus sepaku kaowu noowa Wutono mbali kapopanga nesumbele so katitolosi'ano dhosando manusia bhahino. Anoa namendua namai, paemo naehefu dhosaa tamaka naeowa kasalamati so mie mantagino kahato'ano.
1 Weo Kitabino anabii Musa notiwoha dandahano sabhaha metaa'ano so humatono te wise, tamaka suano'o kasalamati mpuuno. Dadi'anomo noangka ne kapopanga nefendu-fendua seta'u-seta'u, tubhono agama Yahudi pae bhe kapoolia namosangka totono lalondo mie maino sumambaheano maitu. 2 Kapa'amo ane ibahano naembali, ingka tantumo dametumpumo daefoampe kapopanga. So kafetumpu'ando hampano paemo danumamisi wutondo dokodhosa mba'inomo ingka padamo dofekangkiloda sepaku ampa suhue dhamani. 3 Tamaka hampano bhe kapopanga amaitu, seta'u-seta'u manusia dofe'ulaianda dhosando. 4 Kapa'amo heano sapi bhe heano membe ingka pae bhe kapoolia naetolosi dhosa. 5 Kanandoo'anomo wakuutuno Kristus nopesua ne dhunia ini, nopugaumo, "Hintu miina moindaloe kafoampe bhe kapopanga nesumbele, tamaka padamo mefotoka kanau mbadhaku. 6 Kapopanga netunu bhe kapopanga so katolosino dhosa, miina mo'ia'anea. 7 Maka ambaku, 'Aini'a kanau, o ELOHIM! Weo kaluluno Kitabi bhe tibuhino nopulao'ao Idi. Kahato'aku ini so adhumalangi'ao kapoindalomu.' " 8 Sa'ituini nopugau ambano, "Kapopanga nesumbele, kafoampe, kapopanga netunu, bhe kapopanga so katolosino dhosa miina moindaloea, miina dua mo'ia'anea." Gaha'aitumo sabhaha kapopanga na'a ingka dofoampee doangkafi tubhono agama Yahudi. 9 Pada aitu ambano toha, "Aini'a kanau, o ELOHIM! Kahato'aku ini so adhumalangi'ao kapoindalomu." Dadi'anomo ELOHIM nofosali sabhaha kapopanga ngkodau maka nololiane kapopangano Kristus. 10 Hampanomo kapoindalono ELOHIM nedhalangino Kristus na'a, intaodi dofekangkilo kaitaomu mai'ao ne sabhaha dhosa, noangka ne kapopangano wutono Yesus Kristus, sepaku kaowu ampa suhue dhamani. 11 Seemie-seemie imamuno agama Yahudi nodhalangi takano se'o-se'oleo bhe tanofendu-fenduamo nefoampe kapopanga. Tamaka kapopanga na'a pae bhe kapoolia naetolosi dhosa. 12 Tamaka Imamu seemieno maitu nefoampe kapopanga sehonda kaowu mbali katolosino dhosa, nolaku ampa suhue dhamani. Palusi ana'a nengkohamo ne suanano ELOHIM. 13 Ampa aitu tanoanta-antagimo tempono sabhaha kaewano nahumabuda ELOHIM so kafinda'ano. 14 Kapa'amo noangka ne kapopanga sehondano maitu, mie nefekangkilo mai'ao ne dhosando nofosangkadamo ampa suhue dhamani. 15 Pokai'ano bhe aini, Rohino ELOHIM nosakusiiane dua ne intaodiomu. Kabhao-bhaono Rohino ELOHIM nokobhoasao, 16 "Aini'aemo podhandi'a so nehabuku bhe miendo Israel we oleo mbuhumai, bhoasaono Ompu: pahintaku atumei'e weo fekihindo, tubhoku abuhie weo totono lalondo." 17 Pada ana'a nokobhoasaomo dua, "Sabhaha dhosa bhe podiu modaindo paemo ame'u-me'ulai'ea." 18 Dadi'anomo ane sabhaha dhosa noti'amponimo, ingka miinamo namaraluua kapopanga so katolosino dhosa. 19 Dadi'anomo bhahitie'iku, hampano tuhuno heano Yesus intaodiomu dokadomoomu dopesua'omu weo Boloku Foliuno Kangkilo. 20 Yesus padamo nofomelengka'ao kaangka'a bu'ou meowano dadi. Kaangka'a amaitu nolempagi kai bhalano kahondomino Boloku Mongkilo, ingka o mbadhano wutono Yesus. 21 Ampa aitu intaodiomu bhe Imamuntoomu Bhalano mande'aonomo Lambuno ELOHIM . 22 Hampano bhahi-bhahi'ae na'a, haa kaitaomu doma'otiomu ELOHIM, weo kahelasino lalo bhe kaparasaea tumangka; wobhano handantoomu dofekangkiloemo, totono lalontoomu kumatanga-tangano nohempomo,, mbadhantoomu nongkilomo mba'inomo padamo dokadiuane oe moinda. 23 Fintaha motangka kaitaomu ne kaposahuna'ao ne'akuintoomu, kapa'amo ELOHIM notiparasaea, tetewei nameko'ulae dhandino. 24 Fodo-fodoli kaitaomu fekihi so dapofeka-fekatangka lalo, neanomo sedhulu'a dua kabhalano kanini kaasi bhe habu metaantoomu. 25 Koe dowoowulea dopohompu-hompuomu dosambahea, peda kaneando seemie hoduano mantawano itu. Intaodiomu tabeano dapotanga-tangahiomu, bhe nasedhulu'a kakampuu-mpuuno lalo hampano dowohaomu oleo so kahato'ano Ompu dhulu kama'o. 26 Ane padamo dotahima bhe dopande'ao kabanara, tamaka dofepuu'e nandoo dua dehabu dhosa, ingka miinamo bhe kapopanga so katolosino dhosantoomu na'a. 27 Sehonda-hondano ndumandoono, intaodiomu deanta-antagi kabhotusino ELOHIM timote'ino bhe efi ngkalai-laino so tumunulino sabhaha manusia mewangie. 28 Mie mokiidono meangkano ne tubhono agama Yahudi, ane dosakusiiane kaowu dohodua dototolu putae nokoka'ala, lasao dopongkoe miina bhe ampoa. 29 Ane peda ana'a, nada amai bhahaa kolauno mie minda-minda'ino Anano ELOHIM, mabhino heano podhandi'a o giu mohaku tapa kofahalaano? Gaha'aitumo hampano tuhuno heano na'a dhosano nonggelamo. Pakade nofekandidiki dua Rohino ELOHIM fowa'aono rahamati. Ingka kahukumu so ne'awano mie medano na'a sedhulu'a kabhieno! 30 Ingka dopande'aaneomu la'ae kobhoasaono, "Inodimo so bhoosiangko! Inodimo so fohukumuno!" Nokobhoasao dua, "Ompu tetewei nabhitahaki umatino." 31 Ingka notimote'i mpuu ane seemie manusia nohakoe limano ELOHIM dumadino. 32 Fe'ulai'eomu kumundo'ano. Wakutuu ana'a, pada notilakoomu tilangano ELOHIM, nobhahi me'awaomu kakadee-dee, tamaka sadaa-daa potaami bhe poewangiomu. 33 Siga'a dofekandidiki bhe dofekasabhakoomu ne wisendo mie bhahi. Siga'a dua menamisiomu kakadee-dee nenamisindo mie nefodee-dee peda ana'a. 34 Padamo dua menamisiomu kapeano lalondo mie netohongku. Wakutuuno arataamiu dorampasie, tatahimamoomu weo kawulano lalo, hampano pande'aaneomu bhe arataamiu lumiu'e kakesa so motahano ampa suhue dhamani. 35 Dadi'anomo, koise hunsaomu kaposahuna'aomiu! Ane sadaa-daa kaposahuna'aomiu, ingka nandoo bhe ponambo bhalano so netahimamiu. 36 Nofaraluu kosabaha potaamiomu neanomo namada dhumalangiomu kapoindalono ELOHIM, tetewei umawae'omu nedhandi'aono. 37 Kapa'amo, "Tana sekabantaha sepali'a, Anoa so maino ingka nahumatomo, paemo namodhulu tempono. 38 Mie pometaano bhe Idi hampano kaparasaeano, anoamo itu so me'awano dadi; tamaka ane nandoo bhe sumowono, pae naetaa'ane lalokua." 39 Ampamo kaowu intaodiomu ini suano umati mesowo-sowono so binasano, tamaka intaodiomu ini umati marasaeano so me'awano dadi.
1 Doparasaea ma'anano nokampuu-mpuu totono lalo dofintahaki putae neposahuna'ao tetewei nako'ula, ma'anano dua dopande'aane mpuu giu pata tiwoha'ano kotu-kotu'u nonandoo. 2 Hampano kaparasaeando, mie dhamani wawono nosambili metaada . 3 Hampano kaparasaea dopande'aaneomu putae alamu bhalano ini nofokonandoo'e bhoasaono ELOHIM; dadi'anomo newohantoomu aitu nonandoo mai'ao ne pata tiwoha'ano. 4 Hampano kaparasaeano, Habel nefoampe kapopanga metaa, noliu'e kapopangano Kain. Hampano kaparasaeano maitu Habel nosambili metaa'e ELOHIM peda seemie banara, mba'inomo kapopangano maitu no'ia'ane ELOHIM. Habel nomatemo, tamaka hampano kaparasaeano maitu, ampa aitu kao-kaomo nandoo sadhia nopugau. 5 Hampano kaparasaeano, Henok notisangke sampe miina naenamisi mate. Bhe naseemie miina bhe po'awaane hampano padamo nosangkee ELOHIM. Notibuhi weo Kitabi, miina'o natisangke, Henok seemie meka'iano lalono ELOHIM. 6 Ane pae bhe kaparasaea, manusia pae bhe kapoolia nameka'ia lalono ELOHIM. Kapa'amo la'ae ma'otino ELOHIM tabeano noparasaea mpuu nandoo bhe ELOHIM, bhe noparasaea dua ELOHIM nefontaa-ntaa ponambo so mie umondofie. 7 Hampano kaparasaeano, Nuh nofodhagae ELOHIM so kumadhadhia'ano te wise, tapa'o newohano. Nuh neangka ne ELOHIM sampe nefotoka bhangka bhalano, mbalimo mosalamatie bhe kose'onu polambuno. Noangka ne kaparasaeano na'a dhunia dohukumue, tamaka wutono Nuh notahimae ELOHIM peda seemie banara hampano kaparasaeano. 8 Hampano kaparasaeano, Abraham neangka ne pahintano ELOHIM wakutuuno nobhasie bhe notudue nakumala we wite nedhandi'aono ELOHIM somo kahunsa'ao so siwuluno. Abraham tanokalamo mahingga miina namande'aanea nahumope ne amai. 9 Hampano kaparasaeano, Abraham neate peda mie humato we koliwuno, ne wite nedhandi'aono ELOHIM na'a. Ne itu neate weo tenda. Pedamo dua aitu Ishak bhe Yakub, sanea metahimano dhandi sehondano na'a mai'ao ne ELOHIM. 10 Kapa'amo Abraham neanta-antagi naeate ne se'onu kota kosandi motangkano, kota ana'a no'ide-idee bhe nofoehee wutono ELOHIM. 11 Hampano kaparasaeano, Abraham ne'awa ka'osa nokosampu'a mai'ao ne Sara, mahinggamo umuhuno nakoana noliumo. Abraham noparasaea mpuu ELOHIM tetewei namekako'ula dhandino. 12 Mahinggamo wakutuu ana'a Abraham kanggetu nomatemo mbadhano, tamaka nomai'ao ne seemieno maitu nobhahimo sampu'ano, miina natilentua, kabhahindo pedamo kulipopo te lani bhe bhone we wiwino te'i. 13 Kosasawindo mie sa'ituini sanea dokokaparasaea sampe mate. Andoa miina daetahima sabhaha nedhandi'aono ELOHIM, tamaka kao-kaomo tadowoha we kodo'o'ano o ae so ne'awando mada kaowu maka do'ia'ane. Pedamo aitu domangaku dembali mie humato bhe humampe we dhunia ini. 14 Kapa'amo mie mangakuno peda na'a ingka nentaleamo notiwoha putae nandoo de'ondofi wite bu'ou so kapoliwu'ando sakotu'uno. 15 Tantumo suanomo liwu kahunsa'ando maitu nefeki-fekihindo, kapa'amo ane nada na'a ingka nobhahimo kasalawando dasumuli we liwu ana'a. 16 Tamaka ingka nentalea andoa nokamba lalondo ne liwu sedhulu'ano kataa, ma'anano o liwu te surugaa. Kanandoo'anomo ELOHIM miina naoambanoa dokonae ELOHIMndo, kapa'amo padamo nefontaa-ntaa'anda se'onu kota. 17 Hampano kaparasaeano dua, Abraham nofoampe Ishak mbali kapopanga wakutuuno no'udhie ELOHIM. Abraham notahimaemo dhandino ELOHIM tamaka nohelasi dua nofoampe anano kaenseemie na'a mbali kapopanga nesumbele. 18 ELOHIM padamo nokobhoasao ne Abraham, "Sampu'anomo Ishak ini so nekonando sampu'amu." 19 Abraham nofekihi lalono putae ELOHIM nokokuasa naefodadi mie mate, maka daanumo Ishak suli notahimae, kao-kaomo nomai'ao ne mate. 20 Hampano kaparasaeano, Ishak nobarakatimo Yakub bhe Esau bhe nosambilianda kabarakati so ne'awando te oleo mbuhumai. 21 Hampano kaparasaeano, wakutuuno noma'omo namate, Yakub nobarakati ana'ino Yusuf hoduano, poowa nosambahea nofintaha ne katukono. 22 Hampano kaparasaeano, noma'o nahumunsa dhunia ini, Yusuf nopugau'aomo so kalimba'ando miendo Israel bhe noowilianda so nehabundo ne buku'ino. 23 Hampano kaparasaeando, pakalenteno Musa dofebunie kamungkulano tolu wula kaomponano, hampano dowoha anando nokesa sepali'a maka miina daote'ia doewangi pahintano omputo. 24 Hampano kaparasaeano, Musa hato nobhala nokiido dakumonae awuano omputo Firaun. 25 Anoa nopoindalo nokadee-dee poowa bhe umatino ELOHIM, bhe nasekabantaha naetaa namisino nadumadi weo dhosa. 26 Weo fekihino Musa, kafeka'aebu ne'awano hampano kaparasaeano ne Mesias Omputo Fosalamatino, noliu'e kakoharagaano bhe kosasawi'ae arataano witeno Mesir, hampano nofeki-fekihi ponambo te oleo mbuhumai. 27 Hampano kaparasaeano, Musa nohunsa witeno Mesir, miina naote'ia ne amahano omputo. Musa notangka mpuu nofintahaki patudhuno, kao-kaomo nowoha ELOHIM tapa tiwoha'ano. 28 Hampano kaparasaeano, Musa nofotudu dahumohaea'ao Paska maka nopahintangi miendo Israel daekambesi hea, neanomo Mala'ekati Fobinasano paise namongko anando titiisa. 29 Hampano kaparasaeando, miendo Israel dopolimba ne Te'i Modea tapedamo dekala-kala te kakele'a, tamaka miendo Mesir domate notoloda oeno te'i wakutuu dofesoba doangkafida. 30 Hampano kaparasaeando miendo Israel, pada dokalibue fitu oleo kaomponano, bente bhalano kotano Yeriko nowolo nosansa. 31 Hampano kaparasaeano, Rahab, seemie karambole, miina nabinasa napoowa-owa bhe mie pata meangkano ne ELOHIM, mba'inomo notahima metaada mata-mata miendo Israel. 32 O ae toha bhahaa so nesambiliku? Kapa'amo pae bhe wakutuua ane atumula-tulaanda ndo Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, bhe ana-anabii. 33 Hampano kaparasaeando andoa detalo liwu neowando omputo, dedhalangi ka'adhili, dotahima nedhandi'aono ELOHIM, de'opi wobhano singa, 34 depeoni hendeno efi mobhibhiisa. Andoa dolapa ne matano kampue, kanalendo nembali ka'osando, andoa do'osa weo popahisa'a sampe dotalo tagu-taguando tantarando koliwuno. 35 O hobhine'i suli do'awa mie nemoasi'aondo toka mateno, hampano suli dodadi. Nandoo dua nesikisaa ampa domate, dokiido damobebasida hampano gaondo suli dadumadi ne dadi sedhulu'ano kataa. 36 Nandoo dua doele-eleda, dohambisianda habuta, dokatapuanda hante maka dofopesuada weo katohongku. 37 Andoa dobhatumbulianda kontu ampa domate, siga'a dopokebhaanda kahakadhi bhe dopongkoanda kampue. Andoa dolili tadepakemo kulino dhumba tawa kulino membe mbali pakeando, dokae, dofodee-deeda bhe dosikisaada. 38 Dhunia ini miinamo namantasia so kaeate'ando. Andoa tadolilimo we pandaso bhalano bhe te tombuno kabhawo, tadeatemo weo lia bhe ne losono kontu. 39 Kosasawindo ini nosambili metaada ELOHIM hampano kaparasaeando, gaha'aitumo miina'o datumahima nedhandi'aono ELOHIM. 40 Kapa'amo ELOHIM nandoo bhe patudhuno sedhulu'ano dua kataa so intaodiomu. Patudhuno ELOHIM andoa maitu kane'o dae'awa kasangkano dadi dapoowa-owa bhe intaodiomu.
1 Intaodiomu ini dofowaliligi sakusii bhahino na'a, tapedamo o olu dofokaputi. Dadi'anomo hunsa kaitae'omu toha sabhaha fofekabhieno bhe fo'onto-ontomino bhe dhosa mansopikano. Tende kaitaomu kansuhu, potaami kaitaomu weo pogolo-golo'a newisekintoomu ini. 2 Poowa bhe tendentoomu, ondo kaitaomu kansuhu te wise, te Yesus. Anoamo melengka kaita kaangka'ano kaparasaea, Anoamo dua so mosangkano kaparasaeantoomu. Yesus netaami kakadee-dee te sau salipu bhe miina naoheruane putae domate te sau salipu maitu giu timoambano'aono, hampano sehonda-honda nefe'ulaino: te wiseno nandoo kawulano lalo bhalano so netahimano. Ampa aitu Anoa nengkohamo ne suanano kaengkoha'ano kumalabhiano ELOHIM. 3 Sadhia fe'ulai'omu Yesus potaamino kakadee-dee nopowise bhe mie kodhosa mewangie, keana nondidiki lalomiu maka nobhotu posahuna'aomiu. 4 Kapa'amo weo poewangi'amiu bhe dhosa, ingka miina'o namotuhua heamiua. 5 Molimpu'aanemoomu gaha'a katangahino ELOHIM kumonakoomu ana'ino? Ingka bhoasaono peda aini, "Anaku! Koe pisakiomu katangahi bhe kahukumuno Ompu, koise nobhotu kaposahuna'aomiu ane nofo'alakoomu. 6 Kapa'amo Ompu notangahi bhe nohukumu mie nemoasi'aono, kotika nekonano ana'ino nopepekida." 7 Potaamiomu weo kasabhamiu, tahimae'omu peda katangahi bhe kahukumuno Amamiu, kapa'amo ELOHIM ingka nokonakoomu ana'ino. Bhahaa nandoo seemie ana'i tapa sepali'a netangahi bhe nehukumuno amanoa? 8 Ane hintimiu paise me'awaomu katangahi bhe kahukumu nada kosasawindo ana'ino sigao'ano, nokoma'ana hintimiu itu suano ana'i mpuu tamaka ana'i pata sumaha. 9 Kosasawintoomu bhe amantoomu we dhunia ini maka andoa dotangahi bhe dohukumu kaita, katifosibhala'andomo. Sanginomo amantoomu we dhunia ini pedamo ana'a, bhemo toha Amantoomu te surugaa, ingka teteweimo nasedhulu'a dua damotuhu wutontoomu ne Anoa so dadumadi'ao. 10 Kamungkulanto we dhunia ini dofotangahi bhe dofohukumu sebantaha kaowu, tadoangkafimo metaa'ano weo fekihindo. Tamaka ELOHIM nofotangahi bhe nofohukumu so kaetaa'antoomu, neanomo daongkiloomu nada Anoa. 11 Daanumo sabhaha katangahi bhe kahukumu, wakutuuno dofondawue miina naeowa ka'ia tamaka neowa kaguguhu. Ampamo kaowu pada ana'a, so mie metandaino kafoina'u, kahukumu amaitu nokohasili'ao kabanara bhe katohopono dadi. 12 Dadi'anomo fekatangkae limamu monaleno, fekalaa tuumu mehengku-hengkuno itu. 13 Fekalaa'e kaangka'ano a'emu, neanomo a'emu mokempano itu paise natokulepea. 14 Ulei'e lalomiu dadi pometaa bhe kosasawindo mie bhaimiu, ulei'e dua lalomiu dumadi mongkilo so Ompu, kapa'amo miina bhe manusia so mohano Ompu ane pae nadumadi mongkilo. 15 Dhaganie'omu koise bhe mekapingkano mai'ao ne rahamatino ELOHIM, koise dua bhe so membalino peda kantisa mopa'i kohasu ne olotamiu itu, kapa'amo hasuno naeowa kasabha bhe naedai-dai mie bhahi. 16 Dhaganie'omu koe sampe bhe dumadi pokawite-witeno tawa tapa mefadhulino dadi lumebe peda Esau. Ingka anoa noaso hakuno titiisa so kaowu ne'awa'ao oti sepihi. 17 Ingka pande'aaneomu, pada ana'a Esau gaono sumuli natumahima kabarakatino tamaka miina na'umundaa. Kapa'amo mahingga nopotuhu bhe luuno ne'ondofi kasalawa namekataa'i ka'alano maitu, miinamo bhe dhalanoa. 18 Hintimiu miina doma'oti tikadampa'ano, bhe efino ngkalai-laino, dewiseki kahohondo bhe doloma mposo bhe kawea mongkolo. 19 Andoa dofetingke peda ndiino duhulele bhalano bhe suaha mobhibhiisano. Wakutuuno dofetingke suaha aitu miendo Israel lasao desalo paemo namendua namugau ne andoa. 20 Kapa'amo miina damondoi'e dofetingke pahinta nefosampeno suaha ana'a. Ambano, "Kotika dumingkuno kabhawo aini, mahingga o kadadi, tetewei dabhatumbuliane kontu ampa namate." 21 Newohando miendo Israel maitu nobhibhiisa bhe notimote'i sepali'a sampe anabii Musa nopugau ambano, "Nogugu kanau ka'osano kate'iku!" 22 Tamaka nopo'ala bhe hintimiu. Hintimiu hatoomu ne kabhawono Sion, ne kotano ELOHIM dumadino, kotano Yerusalem te surugaa, ne kantawundo mala'ekati ntini hewu-hewuno. 23 Hintimiu mai meangkafiomu hompu'a mohame, hompu'ando umati sanea ana'i titiisano ELOHIM, toka tibuhino nea te surugaa. Hintimiu mai fewiseomu ne ELOHIM, bhitahakino kosasawindo manusia. Hintimiu powiseomu bhe rohindo mie banara toka mosangkano dadi. 24 Hintimiu mai fewiseomu ne Yesus, Poato'aono podhandi'a bu'ou; heano podhandi'a bu'ou ini, noliu'e fahalaano bhe tuhuno heano Habel . 25 Dadi'anomo posi'ondoomu, koe sampe mokiido metingkeomu kobhoasaono itu. Ane mie tapa metingkeno meowano bhihitano ELOHIM ne dhunia, miina damooli dalumapaa ne kahukumu, bhemo toha intaodiomu metingkeno kobhoasaono mai'aono te surugaa. Ane dokiido dametingkee'omu, ingka tetewei paise dalumapaomu ne kahukumu. 26 Endefi'ini suahano nofogugu dhunia, tamaka ampa aitu nopodhandi, "Tana sepaku amogugue, suano kaowu ta'o dhunia tamaka bhe lani dua." 27 Wamba "tana sepaku" maitu ingka nokoma'ana putae sabhaha nefokonandoo tifoguguno damosalie, neanomo tapa tifoguguno somo meate'ano. 28 Kanandoo'anomo naetaa daefoampe katumpuno lalo ne ELOHIM, hampano detahimaomu kafopahinta'a tapa tifoguguno. Naetaa natumumpu lalontoomu bhe dasumombaomu weo kamihi bhe kafosibhala ne ELOHIM, naposahataa bhe kapoindalono Wutono. 29 Kapa'amo ELOHIMntoomu tapedamo hendeno efi fohampunino.
1 Naetaa sadhia pomoni-monini'ao'omu peda mie pobhahi-bhahitieno! 2 Sadhia mohelasi mefotiampeomu mie tapa'o nepande'ao weo lambumiu, hampano nandoomo mefotiampeno mala'ekati, tamaka miina damande'aanea. 3 Fe'ulaidaomu mie weo katohongku kao-kaomo hintimiu itu titohongkuomu dua bhe andoa. Fe'ulaidaomu mie nefompina-mpina kao-kaomo hintimiu dohabukoomu dua peda ana'a. 4 Kosasawi'amiu fosibhalae'omu o kakawi, koise pokadengo'ao kaodo'amiu, kapa'amo mie pokawite-witeno bhe monsuleno nabhitahakida ELOHIM. 5 Koise membaliomu bhatuano dhoi, netaamo notumpu lalomiu ne kanandoomiu. Kapa'amo ELOHIM padamo nokobhoasao, "Paise sepali'a akumatahokoa, paise sepali'a ahumunsakoa." 6 Dadi'anomo dokado dopugau'omu, "Ompu tumulumi kanau, paise aote'ia. Damafa'i kanau gaha'a manusia?" 7 Fe'ulaidaomu neangkamiu toka mefosampeangkoomu bhoasaono ELOHIM. Ondoomu kodadindo bhe komatendo, maka mesandahaomu ne kaparasaeando. 8 Yesus Kristus sadaa-daa'e nopototo, endewi, oleo itu bhe ampa suhue dhamani. 9 Koise namekakolilinokoomu sabhaha kafoina'u sumempa mengkahatono. Naetaa totono lalontoomu namekamatangkae rahamatino ELOHIM, koise namekamatangkae sabhaha atorano oti nehumaa. Mie meangkafino sabhaha atorano oti nehumaa na'a miina dae'awaa fahalaanoa. 10 Nandoo bhe medha kaefoampe'antoomu kapopanga, tamaka mepopangano weo tenda kaeate'ano ELOHIM miina naembalia dohumaa oti ne medha ana'a. 11 Heano kadadi nefoampe nowowo'oe Imamu Bhalano ne Boloku Foliuno Kangkilo mbali kapopanga so katolosino dhosa, tamaka uluno kadadi ana'a dohampue we sembalino kapoliwu'ando. 12 Kanandoo'anomo dua, Yesus nomate we simbalino kagualino kota, mbali nofekangkilo'ao umatino noangka ne tuhuno heano Wutono. 13 Dadi'anomo mai dokalaomu se Anoa we sembalino kapoliwu'a, daeala dawu weo kafeka'aebu nenamisino. 14 Kapa'amo we dhunia ini miina bhe liwu kaeate'antoomu suhue dhamani, ne'ondofintoomu o kota we oleo mbuhumai . 15 Dadi'anomo sadhia foampe kaitaomu kapudhi ne ELOHIM namangka ne Kristus, ana'aemo kapopanga nefoampentoomu, noangka ne wiwinto mekakalabhiano neano. 16 Koise molimpuomu habu metaa'omu bhe fotulumiomu, kapa'amo ana'aemo kapopanga meka'iano lalono ELOHIM. 17 Meangkaomu ne meangkamiu bhe tuhuomu ne andoa, kapa'amo andoa dhumaganino alusumiu maka dapowise'ao takando na'a ne ELOHIM. Meangkaomu, neanomo dakumahadhaa weo kawulano lalo, keana bhe fedeea, hampano fedeendo pae nakofahalaa so hintimiu. 18 Sambahea kainsamiomu. Tapande'aanemo mpuu totono lalo mani kumatanga-tangano nongkilo, hampano kapoindalo mani ne ae maka dua sadhia tadumadi metaa. 19 Puuno kamesaloku sambahea'omu, neanomo naehimba damosuli kanau we hintimiu. 20 Ingka ELOHIM padamo nofowanu Ompu Yesus mai'ao ne mate. Hampano tuhuno heano, Anoa nembalimo Dhagano Dhumba Kumalabhiano so intaodiomu, mekamatangkanomo dua podhandi'a suhue dhamani nehabuno ELOHIM bhe intaodiomu. 21 Sio-siomo ELOHIM kamai'ao'ano katohopono dadi, namosangkaangkoomu sabhaha metaa'ano so dhumalangi'ao'omu kapoindalono. Sio-siomo dua weo dadintoomu ELOHIM naehabu podiu meka'iano lalono, namangka ne Yesus Kristus. Notifekakalabhia Kristus ampa suhue dhamani. Amin. 22 Bhahitie'iku, aesalo mpuu sabahakie'omu sabhaha wambano katangahi ini, kapa'amo suha nebuhiku ini ingka miina naewantaa. 23 Naetaa mande'aaneomu bhahitientoomu Timotius dofolimbaemo mai'ao we katohongku. Ane napikihato se ini, awowo'oe amai we hintimiu itu. 24 Fosampe kanau'omu salam ne kosasawindo neangkamiu bhe kosasawindo umati marasaeano. Bhahitie'i mai'aono we Italia depakatuangkoomu dua salam. 25 Sio-siomo kosasawimiu itu sadhia napobhaiangkoomu kabarakatino ELOHIM.
1 Salam mai'ao ne idi, Yakobus, palima-limano ELOHIM bhe Ompu Yesus Kristus. Suha aini apakatue so miendo Yahudi ompulu haa sampu'ano meateno we koliwuno. 2 Bhahitie'iku, ane metompaloi'omu sabhaha kasabha bhe kasoba, takonamoomu dua kodawua'omu. 3 Kapa'amo pande'aaneomu, ane sadaa-daa kaparasaeamiu weo kasabha na'a, ingka losanomo kakosabaha potaamiomu. 4 Dhaganie mpuu kakosabaha potaamiomu itu neanomo sadhulu kamatangka, sampe nasumangkamo kamie metaamiu, paemo konimokae'omua. 5 Ane ne olotamiu nandoo bhe metompaloino kasabha maka miina naewoha dhala, naetaa naesalo ne ELOHIM maka tetewei nama'ane fekihi moinda, kapa'amo kawa'aono ELOHIM nowa'anda kosasawindo manusia, nomai'ao ne kataano lalono bhe miina nafofo'alaa. 6 Kamesalono tabeano namoampee weo kaparasaea mpuu-mpuu, koise nopoibhahaa. Kapa'amo mie poibhahano lalo tanopototomo bhe kaewono te'i, nofodo-fodolie kawea. 7 Mie pedando na'a koemo nefehoo-hooa nakoni'awa mai'ao ne Ompu, 8 mba'inomo nokoha'a-ha'a totono lalono, miina natumohopo dadino. 9 Bhahitie'i ndidikino dumadino weo kakae, naetaa dao'ia kapa'amo weo pomatano ELOHIM nelangke kaengkoha'ando. 10 Pedamo dua mie humangkaeano naetaa dao'ia, kapa'amo weo pomatano ELOHIM nepanda kaengkoha'ando. Mie hangkaea naosali nada kambeano kamba-kamba. 11 Nofoni oleo bhe nosodo kaowu tilangano, kamba-kamba noleleumo, kambeano notantamo, kakesano nosalimo. Nadamo aitu mie hangkaea, naosali ne wunta-wuntano sabhaha kagiuno. 12 Nokodawua mpuu mie potaamino weo kasoba bhe kawudhu, kapa'amo ane namooli ka'udhino nae'awa kawa'ao nefontaa-ntaa so fotalono, ma'anano dadi suhue dhamani toka nedhandi'aono ELOHIM ne mie moasiane. 13 Ane seemie nae'awa kawudhu koe nopugau, "Kawudhu aini nomai'ao ne ELOHIM." Kapa'amo ELOHIM miina natiwudhu ne modai'ano bhe miina dua nafowudhua. 14 Tamaka manusia nowudhue kapoindalono wutono seemie-seemie, nohelae bhe nogantue kapoindalo modaino. 15 Ane kapoindalo modai na'a doangkafie, losanomo o dhosa, maka o dhosa nobhala kaowu neowa mate. 16 Bhahitie'iku timoasi'aono, koise tibhohe-bhohe'iomua. 17 Sabhaha kawa'ao metaa bhe kadawu sumangka nomai'ao te surugaa, nofosampue Amantoomu mokonandoono sabhaha kantalea te lani. Anoamo ELOHIM tapa tibhaliino, tapa dua meowano ondula mohohondono mebhali-bhaliino. 18 Noangkafi kapoindalono Wutono, ELOHIM nofowa'ao dadi bu'ou dembaliomu ana'ino, hampano bhoasaono kabanara. Patudhuno neanomo daembaliomu titiisa ne olotando sabhaha nefokonandoono ELOHIM. 19 Bhahitie'iku timoasi'aono, tandai'eomu: seemie-seemie tabeano naehimba nafofetingke, tamaka koise nopikipugaua, koise dua nopiki'amahaa. 20 Kapa'amo mie umamahano miina nahumabu metaa peda nepoindalono ELOHIM. 21 Dadi'anomo ohoe'omu toha podiu mohaku bhe sabhaha kanea modai. Fekamalu lalomiu bhe tahimae'omu bhoasaono ELOHIM toka netisa weo totono lalomiu, kapa'amo bhoasao aitu nokokuasa namosalamatikoomu. 22 Hintimiu tabeano dhumalangie'omu bhoasaono ELOHIM, koise tafetingkeomu kaowu. Kapa'amo ane ta'ometingkee'omu kaowu, ingka bhohe-bhohe'imoomu wutomiu. 23 Mie metingkeno bhoasaono ELOHIM tamaka miina nadhumalangiea, ingka nopototo bhe mie umondo-ondono ulano weo paeasa. 24 Gaha'a pada nofotinda-tindae, sanogampi nolimpu'aanemo dua katuno ulano na'a. 25 Dadi'anomo tabeano damotinda-tindae, da'umondofaane bhe dadhumalangie mpuu kafoina'uno ELOHIM. Kapa'amo pahintano ELOHIM na'a nosangka bhe nokokuasa nofobebasi manusia . Dadi'anomo koise ta'ometingke kaowu bhoasaono ELOHIM maka molimpu'aane. Kapa'amo mie dhumalangino bhoasaono nabarakatie ELOHIM ne sabhaha nehabuno. 26 Ane seemie noabhi wutono noko'agama tamaka miina namooli nofewanaki lelano, ingka nobhohe-bhohe'imo wutono, agamano miina nakofahalaa. 27 Ane dopoindalo dembali mie ko'agama mongkilo bhe kumampuu-mpuuno ne pomatano ELOHIM Amantoomu tabeano daehabu peda aini: dae'ondofao ana'i mo'elu bhe bhihinanda mosabhano, bhe dodhagani wutondo koe sampe nofotaihi kadaino dhunia ini.
1 Bhahitie'iku, peda mie marasaeano ne Yesus Kristus, Ompuntoomu kumalabhiano, weo dhalangi'ano kaparasaeamiu koise mepo'ala-ala'ao'omu mie. 2 Ibahano bhe mie hangkaea nesingkahu bulawa bhe nepake mokesa'ano nomai se hompu'amiu, kaowu nomai dua mie mokae nepake mohaku'ano. 3 Gaha'a hintimiu ta'omosibhalaomu mie hangkaea na'a, ambamiu, "Mengkoha kaita ne kaengkoha'a mokesano ini!" maka ne mie mokae na'a ta'opugau'omu, "Tameehe-ehemo ne itu!" tawa, "Mengkoha we ale kafinda'aku ini!" 4 Ane habuomu peda ana'a, ingka ma'anano po'ala-alaandamoomu mie, ingka dhiwakidaomu mie bhaimiu nomai'ao weo totono lalomiu modai'ano. 5 Bhahitie'iku timoasi'aono, fetingke kanau'omu! Mie mokae ne pomatano dhunia ingka nofepilida ELOHIM, dembali mie hangkaea weo kaparasaeando. Andoamo dua so kohaku'aono metahimano kadawu weo Kafopahinta'ano ELOHIM, peda nedhandi'aono ELOHIM ne mie moasiane. 6 Tamaka hintimiu mefeka'aebumoomu mie mokae, gaha'aitumo ingka mie hangkaea modee-deekoomu, bulukomoomu dua ne wisendo pande bhitaha. 7 Ingka andoamo dua mekandidikino nea mokesa nesambili membaliomu fehebua'ano ELOHIM. 8 Ampamo kaowu, ane dhumalangiomu pahintano Omputo tibuhino weo Kitabino Musa, "Moasianda mie bhaimu peda kaasimu ne wutomu!", ingka habu metaamoomu. 9 Tamaka ane mepo'ala-ala'ao'omu mie, ingka mehabumoomu dhosa. Weo pahintano ELOHIM nentaleamo sepali'a kodhosaomu, hampano mekangkala'iomu pahinta. 10 Kapa'amo ane dodhalangi pahintano ELOHIM, tamaka dekangkala'i sehonda, ingka nopototomo bhe dokangkala'iemo bhahi-bhahi'ae. 11 Kapa'amo kobhoasaono, "Koise monsule!" ingka Anoamo dua kobhoasaono, "Koise fopongko!" Dadi'anomo ane miina monsulea, tamaka fopongko, ingka membalimo mie mekangkala'ino pahintano ELOHIM. 12 Dadi'anomo posi'ondoomu weo pugau bhe podiumiu, hampano pande'aaneomu ELOHIM nabhitahakikoomu namangkafi tubhono fofobebasino . 13 Weo kabhitahakino, ELOHIM paise naobhela lalono ne mie tapa mobhelano lalo ne mie bhaino. Tamaka mobhelano lalono ne mie bhaino, pae natihukumua, o kahukumu notaloe kabhelano lalo. 14 Bhahitie'iku, o ae fahalaano seemie napugau, "Idi ini mie marasaeano," gaha'aitumo miina nadhumalangie weo habuno? Nasumalamatiane bhahaa kaparasaea medando na'a? 15 Ibahano bhahitiemiu mo'ane tawa hobhine miina nakopakea bhe nokae oti nehumaano se'o-se'oleo. 16 Gaha'aitu seemie ne olotamiu tanopugau ambano, "Kalamo weo kabarakatino Ompu, sio-siomo mepake metaa'ano, sio-siomo momaa ampa mowe'i", tamaka miina nama'ane ae-aea so kafaraluuno mbadhano mie aitu, kaowu o ae fahalaano? 17 Pedamo dua ana'a o kaparasaea, ane pae damotiwohae weo habunto, ingka miina nakofahalaa'a. Naembali dakumonae nomatemo kaparasaea ana'a. 18 Tamaka bheanea nandoo dua mugauno, "Seemie nopasande ne kaparasaeano, seemie nopasande ne habuno." Mie aitu atumobhoosie, "Soba fotiwoha kanau kaparasaeando mie tapa seowa'ano bhe habundo. Tamaka o idi amotiwohaangko habu metaaku tandano kaparasaeaku." 19 Ingka parasaea'omu ELOHIM Kaseemie-mie'ano. Nokesa itua. Tamaka rohi modaino doparasaea dua ana'a sampe noguguda kate'indo. 20 Ingka mobhoheomu gaha'a! Gaomiu bhahaa ama'angkoomu bukutii putae kaparasaea tapa seowa'ano bhe habu ingka nosia-sia? 21 Ondoomu awuantoomu Abraham. Ingka hampanomo habuno notahima metaa'emo ELOHIM wakutuuno nofoampe anano te wawono medha kontu so kapopanga ne ELOHIM. 22 Ne ini nentaleamo putae kaparasaeano seowa'a bhe habuno; hampano habuno kaparasaeano nosangkamo. 23 Pedamo na'a noko'ulamo bhoasao tibuhino weo Kitabi, "Abraham noparasaea ne ELOHIM, maka hampano kaparasaeano na'a ELOHIM notahimae peda seemie banara." Katikona'anomo dua "Sabhangkano ELOHIM." 24 Dadi'anomo nentaleamo sepali'a putae seemie notahima metaa'e ELOHIM hampano habuno, suano kaowu ta'o kaparasaeano. 25 Ondo kaitaomu dua Rahab, o karambole maitu, notahima metaa'e ELOHIM hampano habuno. Ingka nofotiampe mata-matano tantara Israel te lambuno, maka notulumida dofilei doangka we kaangka'a sigao'ano. 26 Ane o mbadha miinamo nakoinawa, ingka nomatemo. Pedamo dua aitu o kaparasaea, ane miina naseowa'a bhe habu, ingka nomatemo.
1 Bhahitie'iku, koise dobhahia kopatudhuno membalino guruno agama. Ingka pande'aaneomu, nahumato nafobhitahaki ELOHIM, tubho nepake so intaodiomu membalino guru, nalumiu'e kabhieno bhe tubho nepake so mie sigao'ano. 2 Kosasawintoomu ini nentela dehabu sabhaha ka'ala. Mie tapa umalano pugau ingka nosangkamo dadino, nopoolie dua nofewanaki mbadhano. 3 O nunsuno adhaha dofokanaane kasama, neanomo adhaha aitu tanoangka-angkamo kapoindalonto, sampe kose'ulu'ae dopoolie dofewanakie. 4 Daesandahaomu dua ne kapala, nase'ae maka kabhalano bhe ka'osano kawea busoha'iane, ingka nofewanakie setibha uli mohobu, tanoangka-angka kapoindalono mintahano uli. 5 Pedamo dua na'a o lelando manusia, mahinggamo sehonda katokano mbadha mohohobuno, tamaka dopakee so dosangke-sangke'ao wuto dopuga-pugau'ao sabhaha diu bhalano. Tadua da'umondoomu o efi, mahingga nase'ae kahohobuno nembali nefekamena kamontu'a bhalano. 6 O lelantoomu nopototo bhe efi. Ne olotando sabhaha katokano mbadhantoomu, o lela mbalimo kamai'ao'ano kuasa modai, sampe kadaino na'a nokabhinti dadinto. Pugaunto nembali nodai-dai dadinto, tapedamo efino narakaa noangka ne lela nofekamena kosekawanta'ae dadinto. 7 Sabhaha kadadi mogila, ka'uhi lumola, ka'uhi sumola bhe kadadi we te'i nembali dofekanea'e bhe padamo dofekaneada manusia. 8 Tamaka o lelando manusia miina sepali'a natifekanea'a. O lela maitu nodai sepali'a, miina natifewanakia bhe neowa hasu kamate'a. 9 O lelantoomu nembali dopakee dopudhiane ELOHIM Amantoomu, tamaka nembali dua dopakee debhatata'iane manusia nefokonandoono ELOHIM nosekatu bhe Wutono. 10 Nomai'ao ne lela setangke nolimba wambano kapudhi bhe wambano bhatata. Bhahitie'iku, sakotu'u'ano paise nada na'aa. 11 Bhahaa nonandoo matano oe nefolimba oe motembe bhe oe mokaha sefolimba'a? 12 Bhahitie'iku, nonandoo bhahaa pu'uno woha'a nokobhake'ao bhakeno ai? Nandoo bhahaa pu'uno angguru nokobhake'ao bhakeno woha'a? Pedamo dua ne matano oe mokaha pae bhe kapoolia nalumimba oe motembe. 13 Ane ne olotamiu itu nandoo kofekihi metaano bhe kokapandeno, tabeano namotiwohae ne podiu metaa weo dadino, bhe naomalu lalono, noposahataa bhe fekihi kotimbangino. 14 Tamaka ane nakondua lalomiu ne mie bhaimu bhe sadhia ondofao kaowu kafaraluuno wutomiu, koise sangke-sangke wutomiu putae kotimbangiomu, kapa'amo ane nada aitu ingka bhansuleemoomu kabanarano ELOHIM. 15 Kakotimbangi pedando na'a suano mai'aono te surugaa, tamaka nomai'ao ne dhunia, ne nafusuundo manusia, bhe ne seetani. 16 Kapa'amo ne amai kanandoo'ano pokondu-kondua'ao lalo bhe kafosibhalano wuto, ne itumo dua kanandoo'ano kahunggano liwu bhe sabhaha habu modai. 17 Tamaka o mie me'awano kakotimbangi mai'aono te wawo nomoinda totono lalono, noasiane pometaa, nomalu lalono bhe neangka. Anoa nobhela lalono ne mie bhaino, sadhia nehabu metaa'ano, ane bhe posala ma'anano miina nae'awi seweta, miina dua namehaa'ula. 18 Daanumo o kataa bhe kabanara ingka hasilino pometaa'a, tapedamo bhakeno kantisa tumumbuno mai'ao ne wine ne'ewindo mie meowano pometaa.
1 Nomai'ao ne amai bhahaa powengke-wengke'a bhe potaga-tagali'amiu itu? Ingka nomai'ao ne kapoindalono mbadha pogiha'ano kansuhu weo totono lalomiu. 2 Bhe nepoindalomiu tamaka miina umawae'omu, kafopongko'amiumo. Nokondua lalomiu tamaka miina humatoe'omu nepatudhukimiu, maka potagaliomu bhe pogihaomu. Miina sepali'a koni'awaomu mba'inomo miina mesaloomu ne ELOHIM. 3 Bheanea sambahea'omu dua, tamaka miina koni'awaomu hampano no'ala patudhuno sambaheamiu. Kamesalomiu so kaowu kaetaa'ano namisimiu wutomiu. 4 Hintimiu mie kumangkala'ino podhandimiu bhe ELOHIM. Miina mande'aaneomua bhahaa putae ane posabhangkaomu bhe dhunia modai, ingka membalimoomu kaewano ELOHIM? Dadi'anomo ane dopoindalo doposabhangka bhe dhunia modai, dohabumo wutondo mbali kaewano ELOHIM. 5 Koise fekihiomu miina nakotingkua wambano Kitabi aini, "O rohi neteino ELOHIM weo totono lalontoomu gaono mpuu so fehebua'ano." 6 Ampamo kaowu rahamatino ELOHIM ne intaodiomu nofofoliu. Kapa'amo notibuhi dua weo Kitabi, "ELOHIM no'ontomi patudhundo mie melangkeno diu, tamaka nofotiwohaanda rahamatino ne mie mekapandano wutono." 7 Dadi'anomo tuhuomu ne ELOHIM, ewangie'omu Kafeompu'ando seetani maka tetewei namilei. 8 Fekama'o wutomiu ne ELOHIM, maka Anoa nama'otikoomu dua. Hintimiu mie kodhosa, fekangkilo dadimiu. Hintimiu koha'ano totono lalo, fekamoinda totono lalomiu. 9 Sosoane mpuu kadaino diumiu, mopea'ane bhe mekangko'aeane. Futaamiu naetaa lumoliane ka'ae, ka'iamiu naetaa lumoliane kaguguhu. 10 Fekapanda wutomu ne wiseno Ompu maka namekalangkeko. 11 Bhahitie'iku, koise po'umbu-umbuomua. La'ae mo'alano tawa bhitahakino bhahitieno, ingka nofo'ala bhe nobhitahaki pahintano ELOHIM. Maka ane fo'alaomu pahintano ELOHIM, ma'anano miina mangkafie'omu tamaka abhiomu wutomiu te wawono pahintano ELOHIM, tapeda seemie fobhitahakino. 12 Gaha'aitu ampamo seemie mehabuno pahinta bhe bhitahakino manusia, Anoamo kokuasano nafosalamati bhe nafobinasa. Dadi'anomo la'ae gaha'a hintu itu, sampe mokado bhitahaki bhahitiemu? 13 Aitu fetingke kanau'omu toha! Ambamiu, "Oleo itu tawa naewine takumala we kota awatu, taeate we watu naseta'u bhe tapodaga maka takolaba." 14 Bhahaa pande'aanemoomu o ae so kumadhadhia'ano naewine? Peda amai bhahaa dadimiu itu? Ingka o dadimiu tapedamo pakahawu, notiwoha kaowu sebantaha maka nomiinae. 15 Sakotu'u'ano tabeano pugau'omu nada aini, "Ane napoangkafi bhe kapoindalono Ompu, tadumadi bhe taehabu aini tawa aitu." 16 Tamaka aitu hintimiu sangke-sangke wutomiu fekalangke diumiu. Diu pedando aitu sanea ka'ala. 17 Dadi'anomo ane seemie nopande'aanemo habu metaa so nehabuno, tamaka miina nadhumalangiea, ingka nokodhosamo.
1 Fetingke kanau'omu hintimiu hangkaea! Mo'ae bhe mekangko'ae'omu kapa'amo o kakadee-dee so netompaloimiu. 2 Kahangkaeamiu naotembumo, pakeamiu naomaa'emo faa. 3 Bulawa bhe salakamiu nakohasemo. Haseno somo sakusii mobhieangko bhe so momaano mbadhamu nada efi. Kapa'amo hintimiu mesoloomu kahangkaea ne pandano dhamani ini. 4 Fetingkeomu itu fedeendo mie kumahadhaano te kaampomiu; kafedee'ando ingka miina ma'andaomu ponambodo. Katondalando mie mehompuangkoomu pehapi na'a nofetingkeemo dua Ompu Kokuasano ne alamu bhalano ini. 5 Weo kahangkaeamiu dadi pontalabhi-labhiomu, sabhaha kataano namisi awaemoomu, kao-kaomo fekahombumo wutomiu so oleo katisumbele'amiu. 6 Padamo hukumuomu mie tapa koka'ala bhahamoa pongkodaomu, maka miina damewangikoomua. 7 Dadi'anomo bhahitie'iku, kosabahaomu ampa oleo kahato'ano Ompu. Mesandahaomu ne mie mekaampono, kabhalano sabahando doantagi pehapi koharagaa mai'aono ne wite. Dosabaha kansuhu doantagi useno bhaha bhe useno timbu. 8 Hintimiu tabeano kosabahaomu dua bhe mekatangkaomu lalomiu, kapa'amo oleo kahato'ano Ompu noma'omo. 9 Bhahitie'iku, koise kamuntu-muntuomu bhe pofe'a-fe'alaomu keana me'awaomu kahukumu. Tandai'eomu, Fobhitahakino neehe-ehemo ne wobhano fointo. 10 Bhahitie'iku, angkafiomu sandahano ana-anabii madano kosuahano weo neano Ompu. Andoa dokosabaha mpuu weo kakadee-deendo. 11 Andoa maitu ingka doabhidaomu dokodawua, kapa'amo dokampuu-mpuu dopotaami. Ingka fetingkeemoomu potaamino anabii Ayub. Pande'aaneomu dua panda-pandano ne'awa ae mai'ao ne Ompu. Kanandoo'ano peda aini hampano Ompu nofoliu kamoasi'aono bhe kabhelano lalono ne manusia. 12 Bhahitie'iku, fofoliu'ano kafaraluu, koise podhandi sampe femataomu mesambiliomu lani tawa o wite tawa mesambiliomu o ae maka dua. Dadi'anomo ane patudhumu uumbe, tafoko'uumbemo; ane patudhumu paise, tafokopaisemo, keana me'awaomu kahukumu. 13 Ane we olotamiu nandoo bhe mosabhano naetaa nasumambahea. Ane nandoo bhe mo'iano, naetaa naelagu namudhi ELOHIM. 14 Ane ne olotamiu bhe mosakino, naetaa naebhasi kamungkula'i neangkando umati dasumambahea'ane bhe dabheluane mina weo neano Ompu. 15 Sambahea mai'aono ne kaparasaea motangka nameka'osa mie mosaki aitu, maka Ompu namowanue. Ane bhe dhosano, nati'amponimo dua. 16 Dadi'anomo lengkaomu totono lalomiu mangaku'ao ka'alamiu seemieno bhe seemieno bhe posamba-sambahea'ao'omu so totomata'ao'omu. Kapa'amo sambaheando mie banara nobhala mpuu kuasano. 17 Anabii Elia ingka o manusia melaa dua, tanopototomo bhe intaodiomu. Hampano kakampuu-mpuuno nosambahea so pae nako'use'ao, gaha'a daanumo miina sepali'a nako'use ampa tolu ta'u nomo wula. 18 Pada ana'a nosambaheamo dua maka o lani nofosampu useno bhe wite nokohasilimo toha. 19 Bhahitie'iku, ane nandoo ne olotamiu itu mekapingkano mai'ao ne kaangka'ano kabanara, gaha'a nandoo seemie nopoolie nofosulie ne metaa'ano, ingka nokesa sepali'a. 20 Tandai'eomu wamba aini: mie moolino mosulino mie kodhosa ne metaa'ano, mie aitu namosalamatimo alusuno mie kodhosa na'a mai'ao ne mate, bhe nabhahi dhosa ti'amponi'ano.
1 Suha aini nomai'ao ne Petrus, rasuluno Yesus Kristus, so bhahitie'iku umati nepilino ELOHIM, meateno te kadieno Pontus, Galatia, Kapadokia, Asia bhe Bitinia. Hintimiu dadiomu kanggetu mie humampe ne dhunia ini. 2 Hintimiu dopilikoomu mbali umatino nopoangkafi bhe patudhuno ELOHIM Amantoomu mpini kabhao-bhaono. Hampano kahadhaano Rohino ELOHIM, membalimoomu umatino mongkilono, neanomo meangkaomu ne Yesus Kristus bhe dhosamiu nati'amponi mba'inomo tuhuno heano Kristus. Sio-siomo sadhia nama'angkoomu kabarakati bhe katohopono dadi pontalabhi-labhino. 3 Pudhi kaitaomu ELOHIM Amano Yesus Kristus Ompuntoomu, kapa'amo nofowa'aomo dadi bu'ou hampano kabhalano rahamatino. Anoa padamo nofowanu Yesus Kristus mai'ao ne mate, kae'awa'antomoomu dadi bu'ou bhe posahuna'ao motangka so oleo mbuhumai. 4 Intaodiomu doposahuna'ao sepali'a dae'awa kadawu nefontaa-ntaano Ompu so umatino. Kadawu nehunsa-hunsano te surugaa maitu pae nabinasaa, pae naohakua bhe pae naleleua. 5 Hampano kaparasaeamiu, ELOHIM nodhaganikoomu weo kuasano, neanomo me'awaomu kasalamati kumantaa-ntaa'ano so nefeko'ulaino ne pandano dhamani. 6 Dadi'anomo fowulae'omu lalomiu, mahinggamo ampa aitu nandoo noguguhu lalomiu sebantaha, mba'inomo metompaloi'omu sabhaha kasabha bhe kasoba. 7 Patudhuno kosasawi'ae ini somo ka'udhino kaparasaeamiu, nokampuu-mpuu bhaha'i miina. Sanginomo bulawa o bara mobinasa do'udhiane efi, bhemo toha kaparasaeamiu ne ELOHIM, ingka nofoliu'e kakoharagaa bhe bulawa. Mada kaowu da'umudhie natipande'aomo kamatangkano, maka kaparasaeamiu natipudhimo ne ELOHIM, me'awaomu kafosibhala bhe kakalabhia ne oleo kahato'ano Yesus Kristus. 8 Mahinggamo wutono Kristus miina mohae'omu, ingka moasianeomu. Ampa aitu mahingga sadaa-daa miina mohae'omu, ingka sadaa-daa dua parasaea'eomu. Kanandoo'anomo mo'ia'omu mpuu, ka'osano kawulano lalomiu na'a miina natikiha-kihaa. 9 Kao'ia'amiu hampano patudhuno kaparasaeamiu nosampemo, ma'anano nosalamatimo alusumiu. 10 Ana-anabii dhamani wawono dofoti-fotindaemo kasalamati aini bhe do'ondofi kansuhu ma'anano. Andoa dokosuaha'aanemo wawo kabarakatino ELOHIM so ne'awamiu. 11 Kapa'amo Rohino Kristus meateno weo totono lalondo, nofohatoda wawo putae Kristus naenamisi kakadee-dee bhe mada ana'a naetahima kakalabhia. Dadi'anomo do'ondofie mpuu la'ae bhahaa Kristus maitu bhe naefie nakumadhadhia toka nekosuaha'aondo na'a. 12 ELOHIM nofohato ana-anabii na'a putae bhihita nekosuaha'aondo, suano so wutondo tamaka so hintimiu. Ingka bhihitamo dua ana'a nefetingkemiu ampa aini ne mie meowano Bhihita Metaa. Weo kuasano Rohino ELOHIM nefosampu mai'ao te surugaa, mie ana'a dofosampeangkoomu Bhihita Metaa ana'a. Mahinggamo mala'ekati, gaondo damande'aane dua bhihita aini. 13 Dadi'anomo naetaa namantaa-ntaa totono lalomiu. Fewanaki wutomiu bhe posahuna'aaneomu mpuu kabarakati so ne'awamiu ne oleo kahato'ano Yesus Kristus namada kaowu. 14 Membaliomu ana'i meangka ne ELOHIM, koemo dadiomu angkafiomu kapoindalomiu endefi'ini, wakutuuno miina'o mande'ao'omu ELOHIM. 15 Tamaka tabeano naongkilo totono lalomiu weo sabhaha nehabumiu, tapedamo kangkilono wutono ELOHIM toka bhasikoomu. 16 Ingka notibuhi weo Kitabi, "Tabeano mongkiloomu, kapa'amo Idi aongkilo." 17 Weo sambaheamiu, ELOHIM konae'omu Amamiu. Ingka Anoamo so fobhotusino tanamangka-angka habundo manusia seemie-seemie, pae napo'ala-alaandaa. Dadi'anomo tinangke nandoo butuomu we dhunia ini, fosibhalae'omu mpuu ELOHIM. 18 Ingka pande'aanemoomu, o ae katolosino toka netandua'ao so mobebasikoomu mai'ao ne dadi sia-sia kahunsa'aondo awua'imiu. Katolosino ana'a ingka suano bara mobinasa, peda bulawa tawa salaka, 19 tamaka fofoliu'ano ka'ali, tuhuno heano wutono Kristus. Anoa nembalimo peda dhumba nesumbele tapa kodengo bhe tapa kosakino. 20 Kristus tokamo nopilie ELOHIM mpini miina'o bhe dhunia, tamaka kane'o notiumba ne pandano dhamani aini, so kasalamati'amiu. 21 Noangka ne Kristus hintimiu parasaea'omu ne ELOHIM, modadino Kristus mai'ao ne mate maka nofekakalabhia'e. Dadi'anomo kaparasaea bhe posahuna'aomiu sena'a-na'a ne ELOHIM. 22 Hampano meangkaomu kafoina'u banarano, totono lalomiu nomoindamo bhe nohelasimo pomoni-monini'ao'omu. Dadi'anomo pomoa-moasi'ao'omu sampuu-mpuuno lalomiu. 23 Kapa'amo dadi bu'ou ne'awamiu miina namai'ao ne wineno mbadha mobinasano, tamaka nomai'ao ne wutono Kowineno pata mobinasano, hampano kaparasaeamiu ne bhoasaono ELOHIM dumadino suhue dhamani. 24 Kapa'amo "O manusia tapedamo kahoku, sabhaha kakalabhiano kanggetu kambeano kahoku, o kahoku noleleumo, kambeano notantamo. 25 Tamaka bhoasaono Ompu sadaa-daa ampa suhue dhamani." Ingka bhoasaomo aini o Bhihita Metaa toka nefosampe ne hintimiu.
1 Dadi'anomo, ohoe'oomu toha sabhaha modai'ano, koemo kopahaomu, koemo fehaa'ulaomu, koemo nokondua lalomiu bhe koemo dua fo'umbuomua. 2 Naetaa membaliomu toha nada ana'i kane'o lumenteno, gaono sadhia natumiti. Nadamo ana'a hintimiu sadhia me'ondofiomu so otino alusumiu, neanomo dhulu kamatangka kaparasaeamiu maka sumalamatiomu. 3 "Ingka namisiemoomu kataano Ompu." 4 Dadi'anomo ma'otiomu Ompu. Anoamo tapedamo kontu dumadino. Daanumo do'ohoe manusia, tamaka nopilie ELOHIM mbali kontu sandi foliuno kakoharagaa. 5 Hintimiu tapedamo dua kontu dumadino, dadi'anomo undaomu namakekoomu ELOHIM so namoehe'ao lambu so katisombai'ano. Ane nada na'a, ingka membalimoomu imamu mongkilono mefoampeno kapopanga posahataano bhe lalono ELOHIM noangka ne Yesus Kristus. 6 Kapa'amo notibuhi weo Kitabi peda aini, "Padamo aepili sepoi kontu koharagaa, ahunsae te kabhawono Sion somo sandi bhalano. Sabhaha mie marasaeano ne Anoa paise nandidikiane lalondo." 7 Kontu ana'a nokoharagaa sepali'a so hintimiu marasaeano, tamaka so mie tapa marasaeano nopokantibhamo bhe kabuhino Kitabi peda aini, "O kontu ne'ohondo mefelambuno, ingka nembalimo sandi bhalano." 8 Notibuhi dua, "Kontu aini somo katituno'a, somo dua katifolongko'ando mie." Katituno'ando hampano miina daeangka ne bhoasaono ELOHIM, pedamo toka nefotantuno ELOHIM. 9 Tamaka hintimiu bansano liwu tipilino, imamu meompuno ne Omputo, bansano liwu mongkilono, umati fehebua'ano wutono ELOHIM. ELOHIM nopilikoomu bhe nobhasikoomu mai'ao weo kahohondo pesua'omu weo kantalea kumalabhiano, neanomo molelee'omu sabhaha habuno timente'aono. 10 Endefi'ini hintimiu suano umatino ELOHIM, ampa aitu membalimoomu umatino. Endefi'ini miina namasiangkoomu ELOHIM, ampa aitu nobhelaangkomoomu lalo. 11 Bhahitie'iku timoasi'aono! Ngkoha-ngkohamiu te dhunia ini kanggetu mie humampe bhe mie meateno ne koliwuno. Dadi'anomo aesalo mpuu, koise angkafiomu kapoindalono wuto, kapa'amo sadhia nopoewangi bhe kapoindalono alusu. 12 Ehe mengkohamiu ne olotando mie tapa marasaeano ne ELOHIM tabeano naetaa sepali'a, neanomo ane dakumonakoomu mie modai, ingka damoha'ao wutondo sabhaha habu metaamiu. Dadi'anomo ne oleo kahato'ano ELOHIM andoa damekakalabhia'e dua. 13 Hampano kafosibhalamiu ne ELOHIM, tuhuomu ne sabhaha mintahano kuasa ne olotano manusia. Tuhuomu ne Omputo Kaisar, mintahanomo pahinta foliuno kalangke. 14 Tuhuomu dua ne gubernur nefoeheno Kaisar so dabhotusi'ao mie modaino diu bhe damosibhala'ao mie metaano diu. 15 Kapa'amo patudhuno ELOHIM habu metaamiu nadumampu wobhando mie kabhohe-bhohe bhe mohohobuno fekihi. 16 Dadiomu peda mie bebasi, tamaka koise pakeomu kabebasi aitu somo tingkuno habu modaimiu. Dadiomu peda seemie palima-limano ELOHIM. 17 Fosibhaladaomu kosasawindo mie, moasiandaomu bhahitie'imiu, mote'iomu ne ELOHIM, fosibhalaomu Omputo Kaisar. 18 Bhahitie'iku membalino bhatua, tuhuomu ne kafeompu'amiu bhe sadhia fotiwohaandae kafosibhalamiu, koise kaowu ne kafeompu'a metaa bhe momalu'ano lalo, tamaka dua ne mo'osa'ano lalo. 19 Ane ne olotamiu nandoo nefodee-dee tamaka miina dakoka'alaa, naetaa tadasumabahamo datumongku kakadee-dee ana'a, hampano dofe'ulai ELOHIM. Ane humabuomu peda na'a, ingka feka'iamoomu lalono ELOHIM. 20 O ae bhahaa kapudhiano ane potaami'ao kakadee-dee mba'inomo koka'ala? Tamaka ane humabu metaa'omu maka potaami'ao kakadee-deemiu, ingka feka'iamoomu lalono ELOHIM. 21 Dokosabaha weo kakadee-dee, ingka ana'amo katibhasi'amiu ne ELOHIM, kapa'amo wutono Kristus padamo dua nokadee-dee so hintimiu. Pedamo ana'a ingka nehunsaangkoomu sandaha so neangkafimiu, tumapiomu koina'ano. 22 Anoa miina sepali'a nakodhosaa, miina dua nakopahaa. 23 Ane dofe'awutie, anoa miina nafofe'awuti. Wakutuuno dofodee-dee'e, miina nafonanti'ao, tangkanomo bhahi-bhahi'ae nofosipulie ne ELOHIM, Fobhitahakino umadhilino. 24 Mbadhano wutono Kristus notongkue bhahi-bhahi'ae dhosantoomu, sampe dokantai'e te sau salipu. Patudhuno neanomo intaodiomu dabebasiomu mai'ao ne kuasano dhosa bhe dadintoomu naposahataa bhe kapoindalono ELOHIM. Ingka kakowembe-wembenomo mbadhano Kristus meka'uhikoomu. 25 Kapa'amo endefi'ini hintimiu pedamo dhumba kolilinono, tamaka ampa aitu sulimoomu ne Mie dhumaganikoomu, umondofaono alusumiu.
1 Pedamo dua hintimiu hobhine'i, tuhuomu ne mo'anemiu, neanomo ane nandoo ne olotando mo'ane'i maitu tapa marasaeano ne bhoasaono ELOHIM, podiu metaamiu somo damarasaea'ao, mahinggamo pae metula-tulaomu. 2 Kapa'amo tetewei damohae kamoindano bhe kalebeno dadimiu. 3 Ane gaomiu membaliomu hobhine mokesa, koise ta'ondafao kaowu kaokesa'ano fewutoimiu, ibahano legasi'ano wuluno fotu, pake'a lega bulawa bhe pakea mo'ali. 4 Tamaka kakesamiu tabeano namai'ao weo totono lalo, o kamalu bhe katohopono lalo. Aini saneamo lega pata mopoopulino, saneamo foliuno ka'ali ne pomatano ELOHIM. 5 Ingka pedamo na'a hobhine'i lumebeno endefi'ini posahuna'aono ne ELOHIM. Kaokesa'ando hampano dotuhu mpuu ne mo'anendo mbalimo legando. 6 Nopototo bhe Sara neangka ne Abraham bhe noabhiemo dua kafeompu'ano. Hintimiu itu ana'ino Sara, sumanomo habu metaa'omu bhe koise konimote'iomu. 7 Hintimiu dua mo'ane'i, fosibhalae'omu namisino hobhinemiu weo dadino polambu. Tandai'eomu andoa maitu miina napototo ka'osando bhe hintimiu. Fosibhaladaomu, kapa'amo andoa dapoowa-owa bhe hintimiu saneamo so umawano kadawuno ELOHIM, ma'anano dadi suhue dhamani. Dhalangie'omu bhahi-bhahi'ae ini, keana notitee sambaheamiu. 8 Panda-pandano, soba dadi sekakolaloomu, poanta-antangi'ao namisimiu, pomoa-moasi'ao'omu peda mie sebhahi-bhahitieno, pomobhe-mobhela'ao'omu lalo bhe fekapanda diumiu. 9 Kadai koise bhoosianeomu kadai, fe'awu koise tobhoosianeomu fe'awu, tamaka mesaloomu kabarakatino ELOHIM so mie aitu. Kapa'amo dadimo medano aitu katibhasi'amiu, somo me'awa'ao'omu kabarakati. 10 "Ane o mie noasi'ao dadi metaa bhe nopoindalo kataano namisi, tabeano nadhumagani lelano ne pugau modai bhe wiwino ne wamba kopaha. 11 Habu modai tabeano na'umohoe maka nahumabu metaa'ano; nae'ondofi pometaa, na'umulei'e lalono ampa na'umawae. 12 Kapa'amo matano Ompu noangkafi kansuhu mie banara, tingalano sandengi ne mie mekatondalano, tamaka nopoewangi bhe mie humabu modaino." 13 La'ae bhahaa so kopatudhu modaino ne hintimiu ane mokokosoomu humabu metaa'omu? 14 Tamaka mahinggamo kumadee-dee'omu hampano angkafiomu kapoindalono ELOHIM, ingka kodawua'omu. Dadi'anomo koise mote'iomu ne la'ae maka dua, koise tikendaomua. 15 Fosibhalaomu Kristus weo totono lalomiu, ampamo Anoa so Ompu weo dadimiu. Sadhia mantaa-ntaa'omu tumobhoosiomu mie meena'aono kaposahuna'ao nefintahakimiu itu. Tamaka tobhoosiandaomu kamaluno lalo bhe adhatidaomu. 16 Ampamo kaowu totono lalomiu kumatanga-tangano, tabeano namoinda. Patudhuno ane o mie da'umumbukoomu mba'inomo dadi metaamiu peda mie mangkafino Kristus, tadaoambano'aomo wutondo. 17 Ane kapoindalonomo ELOHIM dakumadee-dee, ingka netaa dokadee-dee hampano dohabu metaa, bhe dokadee-dee hampano dohabu modai. 18 Kapa'amo wutono Kristus nomate'ao dhosantoomu, sepaku kaowu so suhue dhamani. Anoa mie banara nomate'ao mie modai. Kamate'ano ingka so natumonda'ao hintimiu ne ELOHIM. Mbadha kamanusiano dopongkoe, tamaka Rohino ELOHIM nofowanue mai'ao ne mate. 19 Weo kuasano Rohi ana'a Kristus nokala nefolele bhihita ne sabhaha rohi netohongku. 20 Rohi andoa maitu saneamo pata meangkano ne ELOHIM ne dhamanino Nuh endefi'ini. Wakutuu ana'a ELOHIM nokosabaha noantagi manusia dabhalii diundo, tangasano Nuh nofotoka bhangka bhalano nehabuno. Ne na'a seendai kaowu sumalamatino mai'ao ne luano oe bhalano, kabhahindo dooalu. 21 Kadhadhia aitu nembalimo ka'ibahatino kakadiu sarani, mosalamatikomoomu ampa aitu. Kakadiu sarani miina nakopatudhu namekanggela'i sabhaha mohaku'ano ne mbadha, tamaka patudhuno desalo kangkilono totono lalo kumatanga-tangano ne ELOHIM. Kanandoo'ano bhahi-bhahi'ae maitu mba'inomo Yesus Kristus nowanumo mai'ao ne mate. 22 Ampa aitu Kristus nofonimo te surugaa, nengkoha ne suanano ELOHIM. Kosasawindo mala'ekati bhe sabhaha mintahano kuasa bhe kafeompu'a dotuhumo ne Anoa.
1 Mbadha kamanusiano Kristus nenamisi kakadee-dee, dadi'anomo hintimiu dua tetewei fekamatangka fekihimiu so nohelasi'ao kumadee-dee'omu. Kapa'amo mie madano menamisino kakadee-deeno mbadha, nokukundomo dhosa. 2 Dadi'anomo katumpono dadimiu we dhunia ini pakee'omu angkafiomu kapoindalono ELOHIM, koise angkafiomu kapoindalono manusia. 3 Ingka endefi'ini nompona sepali'a angkafiomu kapoindalondo manusia tapa mande'aono ELOHIM. Hintimiu angkafiomu sabhaha nafusuu, kapoindalo modai, foho'u ampa mololanuomu, sakahame, mempoho'uomu, bhe mesombai'omu barahala timohakuno. 4 Ampa aitu mie tapa mande'aono ELOHIM tadomente mba'inomo miinamo posabhangkaandaomu weo podiu tampahasa pontalabhi-labhino maitu, kati'umbu'amiumo. 5 Tamaka namada kaowu andoa tetewei dapobhalo'ao podiundo bhe ELOHIM, kapa'amo ELOHIM nokantaa-ntaamo nabhotusi mie dumadino bhe mateno. 6 Kanandoo'anomo Bhihita Metaa dofolelee dua ne mie mateno. Patudhuno, mbadhando daanumo netompaloimo mate, peda kabhotusino ELOHIM so manusia, tamaka rohindo dadumadi naposahataa bhe kapoindalono ELOHIM. 7 Kafetompaino bhahi-bhahi'ae noma'omo. Dadi'anomo fewanakie wutomiu bhe kodhagaomu, netaa'ao sambahea'omu. 8 Tamaka fofoliu'ano, pomoa-moasi'ao sampuu-mpuuno lalomiu, kapa'amo ane dopomoa-moasi'ao dohelasimo dua dopoma'a-ma'afu'ao, mahingga nobhahi ka'alando. 9 Pofoti-fotiampeomu ne lambumiu, koise fedee'omu ane bhe mengkahatono we lambumiu. 10 ELOHIM nowa'angkoomu seemie-seemie kapooli po'ala-ala'ano. Dadi'anomo pake metaa'eomu so po'ondo-ondofao'omu. Ingka hintimiu mie nefoparasaeano ELOHIM tumahimano sabhaha katuno kadawuno. 11 Ane seemie neowa kafoina'u, naetaa napugau kanggetumo wambano wutono ELOHIM. Ane seemie nofo'ondofao, naetaa namake ka'osa newa'aono ELOHIM, neanomo ne sabhaha nehabumiu ELOHIM damekakalabhia'e namangka ne Yesus Kristus. Ingka Anoamo kokalabhiano bhe kokuasano ampa suhue dhamani. Amin. 12 Bhahitie'iku timoasi'aono! Koemo menteomua ane menamisiomu kakadee-dee bhalano. Kakadee-dee aitu tapedamo hendeno efi nepakeno ELOHIM no'udhi kamatangkano kaparasaeamiu. Ampamo kaowu koe kofekihiomu kadhadhia netompaloimiu na'a nopontalabhi-labhimo. 13 Tamaka fowulae lalomiu, hampano mealaomu dawu weo kakadee-deeno Kristus, neanomo nahumato tempono kakalabhiano Kristus damotiwohae, sedhulu'a ka'ia bhe kawulano lalomiu. 14 Ane dowambakikoomu mba'inomo angkafiomu Kristus, kodawua'omu. Ingka nokoma'ana'ao Rohino ELOHIM kumalabhiano neate weo totono lalomiu. 15 Koise bhe naseemie ne olotamiu itu so kumadee-deeno mba'inomo nofopongko, tawa nosibu, tawa mie modai, tawa mie mesampuruno urusuno mie bhaindo. 16 Tamaka ane kumadee-dee'omu mba'inomo angkafiomu Kristus, koise moambanoaneomu, tamefoampemoomu katumpuno lalomiu ne ELOHIM hampano dokonakoomu mangkafino Kristus. 17 Aitu nohatomo tempono ELOHIM nabhitahakimo dhunia, natumanda ne umatino. Dadi'anomo ane kabhitahakino natumanda ne intaodiomu marasaeano, nada amai bhahaa losano mie tapa marasaeano ne Bhihita Metaa? 18 "Ane mie banara no'alimo dasumalamati, o ae bhahaa so kumadhadhia'ano ne mie pata meangkano bhe mie kodhosa?" 19 Dadi'anomo ane nandoo kumadee-deeno noposahataa bhe kapoindalono ELOHIM, naetaa damotawakala dadindo ne ELOHIM bhe sadhia dahumabu metaa. Kapa'amo Anoamo Fofokonandoono, nokampuu-mpuu ne dhandino.
1 Nandoo kamesaloku ne kamungkula'i neangkando umati. Kaebuhi'aku peda aini, ingka idi ini seemie dua kamungkula'indo umati peda hintimiu, pakade awoha'ao wuntano mataku kakadee-deeno Kristus. Nahumato tempono natiwoha kakalabhiano Kristus, ingka ae'awa dua dawu weo kakalabhiano na'a. 2 Aesalo mpuu ne hintimiu kamungkula'i, ondofaandaomu umatino ELOHIM nefoparasaeano ne hintimiu itu. Kapa'amo andoa maitu kanggetumo kawaino dhumba, hintimiu o dhagano. Koise nokobuku lalomiu tamaka nahumelasi lalomiu dhumaganidaomu, noposahataa bhe kapoindalono ELOHIM. Koise dua ondofaandaomu so kolaba'ao'omu, tamaka kotu-kotu'u patudhumiu meompuni'idaomu. 3 Koise habu wutomiu peda seemie kafeompu'a, tamaka membaliomu so sandahando umati. 4 Nahumato kaowu Dhaga Bhalano, hintimiu me'awaomu kawa'ao kumalabhiano nefontaa-ntaa so mie fotalono. Kawa'ao na'a pae bhe kasalia. 5 Pedamo dua hintimiu kahangku dadi, tuhuomu ne kamungkula'i. Kosasawimiu itu fekapandae diumiu seemieno bhe seemieno, kapa'amo, "ELOHIM no'ontomi patudhundo mie melangkeno diu, tamaka nofotiwohaanda kataano lalono ne mie mekapandano wutono." 6 Dadi'anomo fekapanda wutomiu te wiseno ELOHIM foliuno kuasa, neanomo nahumato tempono namekalangkekoomu. 7 Fopulie sabhaha kasabhamu ne ELOHIM, kapa'amo Anoamo umondofaono dadimu. 8 Fewanaki totono lalomiu bhe kodhagaomu, kapa'amo kaewamiu, Kafeompu'ando seetani, nolili peda o singa ngkangau-ngauno ne'ondofi kantolono. 9 Ewangie'omu, ewangianeomu kaparasaea motangka. Ingka pande'aaneomu kosasawindo bhahitiemiu marasaeano ne Kristus te dhunia ini, saneamo dua kumadee-deeno peda hintimiu. 10 Tamaka ELOHIM kamai'ao'ano sabhaha rahamati, Anoamo bhasikoomu so mealaomu dawu weo kakalabhia suhue dhamani bhe Kristus. Dadi'anomo namada kumadee-dee'omu sebantaha, ELOHIM namosangkamo dadimiu, namoehekoomu, nameka'osakoomu bhe namekamatangka kofindamiu. 11 Anoamo kokuasano suhue dhamani! Amin. 12 Abuhiangkoomu suha aini notulumi kanau Silwanus, anoa ini akonae dua seemie bhahitientoomu kumampuu-mpuuno weo kaparasaea. Suha aini miina naewantaa, patudhuku amekamatangka kaparasaeamiu bhe aefe'ulaiangkoomu putae nebuhiku ini kotu-kotu'u nefosampe rahamati mai'ao ne ELOHIM. Fintahakie'omu sepali'a! 13 Umati bhaimiu nepilino dua ELOHIM te kotano Babilon bhe anaku Markus, dopakatuangkoomu dua salam. 14 Pofea-feabhaomu bhe pomoni-monini'ao'omu peda bhahitie pomoa-moasi'aono. Sio-siomo hintimiu se'iseno bhe Kristus sadhia napobhaiangkoomu katohopono dadi. Amin.
1 Suha aini nomai'ao ne Simon Petrus, palima-lima bhe rasuluno Yesus Kristus, so bhahitie'i pototo'ano kaparasaea bhe insaodi. Nepulao'aoku kaparasaeantoomu ne Yesus Kristus, ELOHIMntoomu mosalamati kaita bhe meowano ka'adhili. 2 Sio-siomo sadhia nama'angkoomu kabarakati bhe katohopono dadi pontalabhi-labhino, hampano kaparasaeamiu ne ELOHIM bhe ne Yesus Ompuntoomu. 3 ELOHIM nopakemo kuasa Kaseemie-mie'ano, nowa'a kaita sabhaha maraluu'ano so dadumadi lumebe'ao. Kafowa'ao'ano hampano dopande'aanemoomu Kristus, Anoamo fobhasino so daeala'ao dawu weo kakalabhiano bhe kataano lalono. 4 Pedamo ana'a ELOHIM nowa'a kaitaomu sabhaha dhandino koharagaano bhe foliuno kakalabhia. Hampano dhandi ana'a lapamoomu ne sabhaha kapoindalo fodai-daino ne dhunia ini, maka mealaomu dawu weo sifatino ELOHIM. 5 Dadi'anomo ulei'e mpuu lalomiu neanomo kaparasaeamiu ne Kristus napotubhahi bhe habu metaa; habu metaa napotubhahi bhe kapande. 6 O kapande napotubhahi bhe kafewanakino totono lalo; kafewanakino totono lalo napotubhahi bhe kakosabaha dopotaami weo kasabha; kakosabaha dopotaami weo kasabha napotubhahi bhe dadi lumebe. 7 Kalebeno dadi napotubhahi bhe kanini ne bhahitie'into; kanini ne bhahitie'into napotubhahi bhe kanini kaasi ne kosasawindo mie bhainto. 8 Ane kosasawi'ae podiu sa'ituini makesie'omu dhulu oleo dhulu kantuhu, tetewei nakuma'ende-ende totono lalomiu kumahadhaa'omu bhe nakohasili metaa, sampe sedhulu'a dua mande'aaneomu Yesus Kristus Ompuntoomu. 9 Tamaka o mie tapa makesino podiu ana'a tapedamo mie mohawuno mata tawa kabunto, nolimpu'aanemo ingka dhosano endefi'ini padamo dofekanggela'iane. 10 Dadi'anomo bhahitie'iku, ulei'e mpuu lalomiu fotiwohae'omu putae kotu-kotu'u hintimiu itu nobhasikoomu bhe nopilikoomu ELOHIM. Ane humabuomu nada ana'a, ingka paise mondawuomu weo dhosa tawa sumowoaneomu kaparasaeamiu. 11 Nadamo na'a hintimiu daelengkaangkoomu kaangka'a molalesa mesua'omu weo kafopahinta'a suhue dhamani, ingka aitumo kafopahinta'ano Yesus Kristus Ompuntoomu mosalamati kaitamo. 12 Kanandoo'anomo patudhuku sadhia ame'ulaiangkoe'omu bhahi-bhahi'ae ini, mahingga pande'aanemoomu bhe nomatangkamo koehemiu weo kabanara toka netahimamiu. 13 Kaomponano pae'o ahumunsa mbadha kasaraku ini, aabhiemo dua takaku sadhia ame'ulaiangkoe'omu bhahi-bhahi'ae ini. 14 Kapa'amo apande'aane dadiku ini paemo naomponaa, ingka padamo nofohato kanau wutono Yesus Kristus Ompuntoomu. 15 Dadi'anomo a'ulei'e laloku neanomo mahinggamo akundomo, kosasawi'ae na'a sadaa-daa'e me'ulai'eomu. 16 Wakutuuno tafohatoangkoomu kuasano Omputo Yesus Kristus bhe kahato'ano mada kaowu, insaodi miina tamangkafi kapu-kapuna nehabundo manusia, tamaka padamo tawoha'ao wuntano mata mani kakalabhiano. 17 Insaodi tawoha'ao wuntano mata mani Yesus netahima kakalabhia bhe kafosibhala ne ELOHIM Amano. Wakutuu ana'a notifetingke suahano Foliuno Kakalabhia nokobhoasao ne Anoa ambano, "Anoamo ini anaku timoasi'aono, neposahasi'aono laloku." 18 Suaha ana'a tafetingke'ao wuto mani nomai'ao te surugaa wakutuuno tapoowa-owa bhe Anoa te gunu mongkilo. 19 Dadi'anomo sedhulu'a kamatangkano tafintahaki putae bhoasaono ELOHIM nekosuaha'aondo ana-anabii daanumo nentoo. Naetaa mpuu umondofaaneomu bhoasao ana'aa, kapa'amo nokotilanga pedamo kantalea we mohohondo'ano. Tilanga aitu ondo-ondoe'omu kansuhu, ampa nahumaha kamentae maka o kowine nakotilanga weo totono lalomiu. 20 Foliuno kafaraluu so nepande'aomiu: kaowilino ELOHIM mangka'ano ne ana-anabii tibuhino weo Kitabi, paise naembali dama'anakie ampa kapoindalono wutondo. 21 Kapa'amo miina nandumandooa kaowilino ELOHIM nefosampendo ana-anabii nomai'ao ne kapoindalondo manusia, tamaka kuasano Rohino ELOHIM kumabhintino ana-anabii sampe dokosuaha'ao kaowilino ELOHIM.
1 Endefi'ini ne olotando umatino ELOHIM nandoo mie mpahaana-anabiino, nadamo dua aitu ne olotamiu itu nandumandoo mpahaguru-guruno. Andoa daeowa sabhaha kafoina'u tapa banara so mefobinasano manusia, bhahamoa dagumagai'emo Kafeompu'a madano tumolosida. Nadamo ana'a dapiki'awamo kabinasa'ano wutondo. 2 Dabhahi mie so mangkafino podiundo nekuasaino sabhaha nafusuu modai. Hampano kafoina'u bhe habundo dabhahi mie so meka'aebuno Kaangka'ano Kabanara, . 3 Hampano kakadau-daundo mpahaguru-guruno na'a daetula-tulaangkoomu sabhaha paha, patudhuno daeala'ao laba. Tamaka kahukumundo nomponamo dofontaa-ntaa'e, ELOHIM miina bhe kaodoa, tetewei namobinasada. 4 Ingka endefi'ini mala'ekati kodhosano miina dalumapaa ne kahukumuno ELOHIM, tamaka no'ohoda we narakaa. Andoa maitu nofopesuada weo kantie mohohondono, nofekataada ampa nahumato oleo so katibhotusi'ando. 5 Pedamo dua ana'a we dhamani wawono, mie modai miina dalumapaa ne kahukumuno ELOHIM. Anoa nofosampu luano oe bhalano ne dhuniando mie modai na'a, maka mpahinomo Nuh bhe mie pipituno poowa'ano sumalamatino. Nuh ini sadhia nofofohato'ao dadi banara. 6 Pedamo dua ana'a ne kotano Sodom bhe Gomora, ELOHIM nohukumuda nohampunianda efi, somo sandahano so kumadhadhiano ne mie modai. 7 Wakutuu ana'a ampamo Lot nefosalamati. Anoa ini mie banara, nosabha mpuu handano hampano habundo mie tapa mefadhulino atora bhe dumadino weo nafusuu modai. 8 Kapa'amo Lot, mie banara maitu, nodadi ne olotando maka se'o-se'oleo nowoha bhe nofetingke diundo, sampe totono lalono nokadee-dee sepali'a. 9 Bhahi-bhahi'ae maitu nofotiwohamo putae Ompu nopande'aane nofosalamati mie banara mai'ao ne sabhaha kasabha bhe nopande'aane dua nohunsa mie modai ampa nahumukumuda nahumato oleo so katibhotusi'ando, 10 mangkenomo andoa mangka-angkafino nafusuu hamesa bhe kapoindalo pokahakuno bhe misakino kuasano ELOHIM. Ka'osano kakadondo bhe kalangkeno diundo mie mpahaguru-guruno na'a, sampe dokadomo dua dofeka'aebu dumadino weo kakalabhia te surugaa. 11 Gaha'aitumo mahinggamo mala'ekati moliuno ka'osa bhe kuasando mpahaguru-guruno na'a, ingka miina daokadoa dameka'aebu tawa dasumangkati dumadino weo kakalabhia na'a ne wiseno ELOHIM. 12 Tamaka mpahaguru-guruno maitu pasa'idamo kadadi tapa kofekihino, tadodadimo so mbadhando, dolente so kaowu dahumakoda bhe dasumumbeleda. Andoa dofeka'aebu tapa nelosangindo, sampe habu modaindo maitu somo kabinasa'ando pasadamo kadadi fohumaano. 13 Kakadee-dee so ne'awando na'a kanggetu dua ponambono habu modaindo fofodee-deeno. Dohabu pokahaku ole-oleo dokonaemo dua kataano namisindo. Ane dohumaa dopombali-mbali bhe hintimiu weo kahamendo umati, diundo notimolampi bhe notimoambano'ao mba'inomo dololanu'ao nafusuu modai. 14 Matando nopono'ao nafusuu kamonsule bhe miina bhe kangaraa dehabu dhosa. Mie monaleno kaparasaea dowudhuda. Totono lalondo dokane-kanea'ane kakadau-dau. Andoa o mie somo nekangkanaino balaano narakaa. 15 Andoa dokolilinomo mba'inomo miina damangkafi kaangka'a melaa'ano, tamaka doangkafimo kaangka'ano Bileam anano Beor endefi'ini. Bileam na'a noasiane sepali'a neala ponambo ne habu modai. 16 Tamaka Bileam ne'awa kafodhaga wakutuuno keledai kasawi'ano tapa mandeno mugauno tamba'omo nokosuaha peda manusia. Pedamo ana'a anabii aitu dofosuhue nahumunsa podiu kakambee-mbeeno maitu. 17 Mie mpahaguru-guruno itu pasadamo matano oe mokekeleno, peda'idamo pakahawu nefololano kawea mo'osa. ELOHIM tokamo nefontaa-ntaa'anda kaeate'a weo doloma mposo. 18 Andoa defomantale wamba kalangkeno diu pata kofahalaa'ano. Depakesimo dua nafusuu modai defetando mie kane'o lumapano mai'ao ne dadi modai. 19 Mie andoa na'a dodhandianda kabebasi, gaha'aitumo wutondo mpahaguru-guruno maitu nofobhatuada kanea fofobinasano. Ingka dopande'aane ane seemie manusia notalo, nembalimo bhatuano o ae maka dua tumaloe na'a. 20 Kapa'amo ane o mie nopande'aomo Ompu bhe Omputo Fosalamatino Yesus Kristus, ingka nolapamo mai'ao ne sabhaha kuasano dhunia pokahakuno. Tamaka ane suli toha dotigogantu bhe dotalo ne sabhaha kuasa na'a, ingka sedhulu'a kadahano bhe endefi'ini. 21 Mie medando na'a sakotu'uno netaamo paise sepali'a damande'ao kaangka'ano kabanara, bhe damande'aane maka dokukundo pahinta mongkilo nefosampe ne andoa na'a. 22 Podiundo nopokantibha mpuu bhe wambano kapalenda aini "O da'u suli nososo tongkano, o wewi mada mekadiuno nosuli toha nofelembo."
1 Bhahitie'iku timoasi'aono, aini o suhakumo kahaa pakuno. Ne kohaatangke'ae suhaku ini a'ulei'e laloku afe'ulaiangkoomu bhahi-bhahi'ae ini so nomoinda'ao fekihimiu. 2 Gaoku me'ulai'eomu wambano ELOHIM nekosuaha'aondo wawo ana-anabii mongkilo, bhe me'ulai'eomu dua sabhaha pahintano Ompu bhe Fosalamatino, nefosampendo rasulu'i ne hintimiu. 3 Foliuno kafaraluu so nepande'aomiu: nama'o pandano dhamani dahumato mie foele-eleno damele-elekoomu. Andoa dodadi doangkafi kaowu kapoindalono mbadhando. 4 Andoa dapugau ambado, "Ingka ambado, Ompu nopodhandi namai, kaowua ne amai'emo bhahaa? Kapa'amo awua'intoomu domatemo, maka o dhunia mpini pakatifokonandoono, ta'ampamo aitu ingka sadaa-daa'emo." 5 Andoa dofepuu'e dongahe datumandai'e putae we dhamani wawono ELOHIM tanokobhoasao nonandoomo lani bhe dhunia, o dhunia nomai'ao ne oe bhe bhahi-bhahi'ae ndumandoono dodadi'ao oe. 6 Pedamo ana'a ingka o oemo dua mobinasano dhunia wawono, nofobinasaane luano oe bhalano. 7 Tamaka hampanomo dua bhoasaono na'a lani bhe dhuniantoomu ampa aitu sadaa-daa nodamba'aane, neanomo mada kaowu namohansuruane efi; nohunsa-hunsae ampa nahumato tempono so katibhotusi'ando bhe katifobinasa'ando mie modai. 8 Ampamo kaowu bhahitie'iku, koise molimpu'aaneomu dua sehondano ini: ne pomatano ELOHIM se'oleo tanopototomo bhe sehewu ta'u, sehewu ta'u tanopototomo bhe se'oleo. 9 Ompu miina naepoluntu-luntua namekako'ula dhandino, mahingga nandoo mie kofekihino peda na'a. Tamaka nosabahakikoomu, kapa'amo nokiido bhe so binasano, gaono kosasawindo manusia dametompa'ao dhosando bhe dadumoli ne Anoa. 10 Oleo kahato'ano Ompu tetewei nahumato, nahumato nada kaso'o. Ne oleo ana'a o lani namiinae napoangka huhu timote'i bhe sabhaha ndumandoo'ano te lani nahumampuniane efi. O dhunia bhe kosasawi'ae ndumandoono te wawono naosali. 11 Ane kosasawi'ae damobinasae nada na'a, nada amai bhahaa beano so dadimiu? Ingka tabeano naongkilo bhe nalumebe mpuu podiumiu. 12 Weo dadi medando na'a ntumaa-ntaa'omu oleono kahato'ano Ompu bhe ulei'e lalomiu so napikihato'ao. Ne oleo ana'a o lani naowolo natikantunu, sabhaha ndumandoo'ano te lani name'oe hampano hendeno efi. 13 Tamaka pedamo dhandino ELOHIM, intaodiomu dentaa-ntaa'omu lani bhe dhunia bu'ou, ne itumo kapoindalono ELOHIM sadhia damangkafie. 14 Dadi'anomo, bhahitie'iku timoasi'aono, poowa ntaa-ntaa'omu bhahi-bhahi'ae na'a, ulei'e lalomiu dadi mongkiloomu weo pomatano ELOHIM, pae kodengo-dengoomua bhe pometaa'omu bhe ELOHIM. 15 Kakosabahano ELOHIM tabeano dakumonae mbali kasalawando manusia so dasumalamati'ao. Paulus, bhahitientoomu timoasi'aono, ingka padamo dua nobuhiangkoe'omu, noangkafi kapande ne'awano. 16 Ne kosasawi'ae suhano, Paulus sadhia dua nobuhi kafoina'u aini. Daanumo nandoo sehonda haa honda mo'ali'ano doma'anakie, sampe dobhansu-bhansulee mie tapa lumosangie bhe monaleno kaparasaea. Pedamo dua ana'a nehabundo ne wamba sigao'ano weo Kitabi. Panda-pandano naembalimo so kabinasa'ando. 17 Tamaka hintimiu, bhahitie'iku timoasi'aono, ingka pande'aanemoomu wawo bhahi-bhahi'ae na'a. Dadi'anomo kodhagaomu koe dobulukoomu weo kalibundo mie kolilinono pata mefadhulino atora, bhahasaa mondawuomu mai'ao ne kafinda'amiu motangka'ano. 18 Naetaa mpuu modhuluomu kabhala bhe kamatangkamiu weo kanini kaasino Yesus Kristus, Ompu bhe Fosalamatino, bhe nasedhulu'a dua mande'aaneomu. Nopantasi mpuu damosibhalae ha'oleo ini ampa suhue dhamani! Amin.
1 Bhoasao Fofodadino, toka ndumandoono mpini kabhao-bhaono, aitu'aemo nefosampe ne suha aini. Insaodi padamo tafetingkee, padamo dua tawohaane wuntano mata mani. Padamo ta'ondoe ulano bhe padamo tadampasiane lima mani. 2 Dadi ana'a nofotiwohamo Wutono, insaodimo mohae, kanandoo'anomo tasakusiiane. Nefohato'ao mani ne hintimiu ini, ingka Anoamo dadi suhue dhamani, pobhaino bhe ELOHIM, madano motiwohano Wutono ne insaodi. 3 Madano newoha bhe nefetingke mani maitu, aitu'aemo dua nefosampe mani ne hintimiu. Patudhu mani neanomo hintimiu se'iseomu bhe insaodi. Kase'isentoomu na'a o dadi dua weo kase'ise bhe ELOHIM bhe Yesus Kristus, Anano. 4 Bhahi-bhahi'ae ini tabuhiangkoe'omu so nosangka'ao kawulano lalontoomu. 5 Ainimo bhihita nefetingke mani ne Yesus Kristus bhe nefosampe mani ne hintimiu: ELOHIM maitu o tilanga, ne ELOHIM miina sepali'a bhe kahohondoa. 6 Ane ambantoomu dodadi dose'ise bhe Anoa, gaha'a dodadi weo kahohondo, ingka dokopahaomu bhe habuntoomu miina namangkafi kabanara. 7 Tamaka ane dodadiomu ne mentalea'ano peda Anoa dumadino weo tilanga, ingka dose'isemoomu bhe mie bhaintoomu, maka heano Yesus, Anano ELOHIM, nofekanggela kaitaomu mai'ao ne sabhaha dhosa. 8 Ane ambantoomu miina dakodhosaomu, ingka dobhohe-bhohe'imo wutontoomu bhe kabanara miina naeatea weo totono lalontoomu. 9 Tamaka ane domangaku'ao dhosantoomu, teteweimo na'umamponie sabhaha dhosantoomu bhe namekanggela'ie sabhaha diu modaintoomu. Kapa'amo ELOHIM nokampuu-mpuu ne dhandino bhe no'adhili. 10 Ane ambantoomu miina daehabuomu dhosa, ingka kabeanga dokonaomu ELOHIM nokopaha bhe bhoasaono miina naeatea weo totono lalontoomu.
1 Ana'iku, abuhiangkoomu bhahi-bhahi'ae ini keana mehabuomu dhosa. Ampamo kaowu ane bhe mehabuno dhosa, nandoomo bhe so potundu'a kaita ne ELOHIM, Anoamo Yesus Kristus umadhilino. 2 Kristus nembalimo kapopanga pometaa'aono manusia bhe ELOHIM, mosalinomo dhosantoomu. Bhahamoa suano kaowu dhosantoomu, tamaka dhosando manusia kosedhunia'ae ini. 3 Ane deangkaomu ne pahintano ELOHIM, ingka o katandainomo dopande'ao'omu ELOHIM. 4 Ane seemie nopugau nopande'ao ELOHIM gaha'aitu miina naeangka ne pahintano, mie aitu nekabuangka, maka kabanara miina naeatea weo totono lalono. 5 Tamaka mie mangkafino bhoasaono ELOHIM, nosangkamo kanini kaasino ne ELOHIM. Aitumo katandaino dodadi dose'ise bhe ELOHIM. 6 La'ae mugauno nodadi nose'ise bhe ELOHIM, tabeano nadumadi namangkafi sandahano dadino Yesus Kristus. 7 Bhahitie'iku timoasi'aono! Nebuhiku so hintimiu ini suano pahinta bu'ou, tamaka pahinta ngkodau toka nefetingkemiu notanda parasaea'omu ne Kristus. Pahinta ngkodau ini bhoasaono ELOHIM nefosampe ne hintimiu endefi'ini. 8 Ampamo kaowu pahinta nebuhiku ini naembali dua dakumonae nobu'ou, kapa'amo kakotu'uno notiwohamo ne wutono Kristus bhe ne hintimiu. Ingka aitu o kahohondo dhulumo kasali, tilanga sakotu'uno notiumbamo. 9 La'ae pugauno neate ne mentalea'ano tamaka nobansi bhahitieno, mie aitu sadaa-daa'e neate weo kahohondo. 10 La'ae moasi'aono bhahitieno, neate ne mentalea'ano, maka pae bhe kapoolia naehabu kakodhosa'a mie bhaindo. 11 Tamaka mie bansino bhahitieno, neate weo kahohondo bhe nekala-kala weo kahohondo. Anoa miina namande'aanea bhaha'i nohope ne amai, hampano miinamo napomboha-mbohaa. 12 Hintimiu membalino ana'i, aebuhiangkoomu peda aini kapa'amo dhosamiu noti'amponimo hampano Kristus. 13 Hintimiu membalino ama, aebuhiangkoomu peda aini hampano ingka pande'aanemoomu ndumandoono mpini kabhao-bhaono. Hintimiu kahangku dadi, aebuhiangkoomu peda aini hampano taloemoomu Kafeompu'ando seetani. 14 Hintimiu membalino ana'i, aebuhiangkoomu hampano pande'aanemoomu Amantoomu. Hintimiu membalino ama, aebuhiangkoomu hampano pande'aanemoomu ndumandoono mpini kabhao-bhaono. Hintimiu kahangku dadi, aebuhiangkoomu hampano mo'osaomu bhe bhoasaono ELOHIM neate weo totono lalomiu bhe taloemoomu Kafeompu'ando seetani. 15 Koise moasi'ao'omu dhunia ini bhe sabhaha kanandoono, kapa'amo la'ae moasi'aono dhunia, miina bhe kanini kaasino ne Amantoomu weo totono lalono. 16 Kanandoono dhunia ini tanofegiu, peda kapoindalono mbadha, kapoindalo damala'i sabhaha newoha, bhe sabhaha giu kaelangke'a diu. Kosasawi'ae ini miina namai'ao ne Amantoomu tamaka nomai'ao ne dhunia. 17 Dhunia bhe sabhaha kanandoono nepoindalono manusia dhulu kasali, tamaka mie mangkafino kapoindalono ELOHIM nadumadi suhue dhamani. 18 Ana'iku, pandano dhamani noma'omo! Ingka padamo fetingkee'omu putae mada kaowu natiumba seemie nekonando Kaewano Kristus. Gaha'a ampa aitu dobhahimo membalino kaewano Kristus. Dadi'anomo dopande'aanemo noma'omo pandano dhamani. 19 Andoa mewangino Kristus maitu daanumo domai'ao ne olotantoomu, tamaka sakotu'u'ano suano mientoomu. Kapa'amo ane kotu-kotu'u mientoomu, teteweimo sadaa-daa dapobhai bhe intaodiomu. Tamaka limbando maitu somo notiwoha'ao putae kosasawindo maitu suano sabhangkantoomua. 20 Tamaka hintimiu miina nada ana'a, ingka metahimamoomu Rohino ELOHIM mai'aono ne Kristus, dadi'anomo kosasawimiu losangiemoomu kabanara. 21 Abuhiangkoomu aini suano mba'inomo miina mande'ao'omu kabanara, tamaka hampano pande'aanemoomu. Ingka pande'aanemoomu dua miina bhe pahaa mai'ao ne kabanara. 22 La'ae bhahaa kopahano na'a? Ingka o mie gumagaino putae Yesus suano Omputo Fosalamatino nedhandi'aono ELOHIM. Mie amaitu o kaewano Kristus, nokiido na'umakui Amantoomu bhe Anano. 23 Mie tapa mangakuno noparasaea ne Anano ELOHIM, miina dua nase'ise bhe Amano. Mie mangakuno noparasaea ne Anano ELOHIM, tetewei dua nose'isemo bhe Amanoa. 24 Dadi'anomo hintimiu, dhaganie'omu mpuu bhihita toka nefetingkemiu mpini pakaparasaeamiu weo totono lalomiu. Ane nefetingkemiu na'a sadaa-daa'e weo totono lalomiu, maka hintimiu sadaa-daa'e se'iseomu bhe Anano ELOHIM bhe Amantoomu. 25 Maka nepodhandi'aono wutono Kristus ne intaodiomu, ingka o dadi suhue dhamani. 26 Bhahi-bhahi'ae ini abuhiangkoe'omu apulao'ao mie mesoba-sobano damekakolilino totono lalomiu. 27 Tamaka hintimiu, Kristus ingka padamo nofosampuangkoomu Rohino weo totono lalomiu. Dadi'anomo miina namaraluua damoina'ukoomu mie sigao'ano. Rohino Kristus nofoina'uangkoomu bhahi-bhahi'ae bhe kafoina'uno nokotu'u, suano wamba kabuangkaa. Dadi'anomo dadiomu weo kase'ise bhe Kristus, peda toka nefoina'u'aono Rohino na'a. 28 Dadi'anomo ana'iku, dadi se'iseomu bhe Kristus neanomo humato namotiwoha toha Wutono, daokado dapo'awaane, paise da'umuko'ao kaambano ne oleo kahato'ano. 29 Ingka pande'aanemoomu, Kristus nodadi noangkafi kapoindalono ELOHIM. Dadi'anomo tabeano mande'aaneomu dua putae sasuka mangkafino kapoindalono ELOHIM, ingka ana'inomo ELOHIM.
1 Fekihi kaitaomu kabhalano kanini kaasino Amantoomu ne intaodiomu sampe nofokonamo ana'ino. Intaodiomu ingka daanumo ana'ino ELOHIM, kanandoo'anomo miendo dhunia ini miina dafopande'ao mba'inomo miina damande'ao ELOHIM. 2 Bhahitie'iku timoasi'aono! Aitu intaodiomu ini ana'ino ELOHIM, tamaka nada amai wutonto ini mada kaowu, miina'o dafofohatoanea. Ampamo kaowu dopande'aaneomu nahumato Kristus namotiwoha toha Wutono, dapototomoomu bhe Anoa, kapa'amo ne na'a damohaomu wutono Kristus peda katuno sakotu-kotu'uno. 3 Sasuka mie posahuna'aono ne Kristus peda ana'a, namekangkilo dadino mai'ao ne sabhaha dhosa, pedamo wutono Kristus nongkilo. 4 Mie mehabuno dhosa nokangkala'i pahintano ELOHIM, kapa'amo o dhosa ingka dokangkala'i pahintano ELOHIM. 5 Ingka pande'aanemoomu Kristus nomai notolosi dhosando manusia, Anoa miina nakodhosaa. 6 Dadi'anomo mie se'iseno bhe Kristus miinamo naehabu kansuhu dhosa. Sasuka mehabuno kansuhu dhosa miina namoha bhe namande'ao Kristus. 7 Ana'iku! Koise kaangka-angkaomu ne mie so mekakolilinono totono lalomiu. Mie dhumalangino kapoindalono ELOHIM, anoamo itu mie banara, pedamo wutono Kristus nobanara. 8 Tamaka mie mehabuno kansuhu dhosa ana'inomo Kafeompu'ando seetani, kapa'amo ingka Kafeompu'ando seetani nokodhosa mpini kabhao-bhaono. Ainimo patudhuno Anano ELOHIM nomai, so namobinasa'ao sabhaha habuno Kafeompu'ando seetani. 9 Mie toka membalino ana'ino ELOHIM miinamo daehabu kansuhu dhosa, hampano sifatino ELOHIM neatemo weo totono lalondo. Andoa pae bhe kapoolia dehabu kansuhu dhosa, kapa'amo dembalimo ana'ino ELOHIM. 10 Mie tapa mangkafino kapoindalono ELOHIM bhe tapa moasi'aono bhahitieno, suano ana'ino ELOHIM. Aini'aemo po'ala'ano ana'ino ELOHIM bhe ana'ino Kafeompu'ando seetani. 11 Ingka fetingkeemoomu bhihita nefosampe mpini pakaparasaeamiu putae tabeano dapomoa-moasi'ao. 12 Koise dembaliomu peda Kain, o anano Kafeompu'ando seetani sampe nopongko aino wutono. Noafa katipongko'ano? Dhohono habuno sanea habu modai, tamaka habuno aino sanea habu metaa. 13 Bhahitie'iku, koemo menteomua ane mieno dhunia dabansikoomu. 14 Ingka dopande'aanemoomu, intaodiomu ini kao-kaomo dogampiomu mai'ao ne mate, dopesua'omu ne dadi. Katipande'ao'ano mba'inomo doasi'ao bhahitie'intoomu. Mie tapa moasi'aono bhahitieno sadaa-daa'e nokuasai'e mate. 15 Mie bansino bhahitieno nopototomo nofopongko, maka ingka dopande'aane mie fopongkono miina bhe dadi suhue dhamani weo totono lalono. 16 Dopande'aaneomu ma'anano kanini kaasi, hampano Kristus nopotaho'ao inawano so intaodiomu. Dadi'anomo intaodiomu tabeano dua dahumelasi dapotaho'ao inawanto so bhahitie'intoomu. 17 Ane seemie dumadino weo kanandoo, nowoha bhahitieno nokae tamaka noti'onto totono lalono, nokiido natumulumie, nada amai gaha'a kanini kaasino ELOHIM naeate weo totono lalono? 18 Ana'iku! Koise dofomoasi'ao ne pugaunto tawa ne wiwinto kaowu, tamaka tabeano kotu-kotu'u nako'ula ne habunto. 19 Ane dopomoa-moasi'ao dopande'aanemoomu intaodiomu mieno kabanara, dadi'anomo totono lalontoomu natumohopo dua weo dadinto ne wiseno ELOHIM. 20 Ane totono lalonto nofo'ala kaita, ingka dopande'aane ELOHIM nofoliu'e kabhalano totono lalonto, kapa'amo ELOHIM nopande'aane bhahi-bhahi'ae. 21 Bhahitie'iku timoasi'aono! Ane paemo namo'ala kaita totono lalonto, maka tetewei daokado dua dadumoli ne ELOHIM. 22 Ane nada na'a, o ae maka nemesalonto tetewei da'umawae, hampano deangka ne pahintano ELOHIM bhe dehabu posahataa'ano bhe lalono. 23 Pahintano peda aini: damarasaea'omu ne Yesus Kristus Anano ELOHIM, bhe dapomoa-moasi'ao pedamo dua pahintano Kristus ne intaodiomu. 24 Mie mangkafino pahintano ELOHIM dodadi dose'ise bhe ELOHIM, ELOHIM nose'ise bhe andoa. Katipande'ao'ano ELOHIM nose'ise bhe intaodiomu, hampano padamo nofowa'ao Rohino.
1 Bhahitie'iku timoasi'aono! Koise pikiparasaea'omua sabhaha mie mangakuno pugaundo nomai'ao ne Rohino ELOHIM. Udhie'omu kadeki bhaha'i rohino kotu-kotu'u nomai'ao ne ELOHIM bhaha'i miina. Kapa'amo ampa aitu dobhahimo mpahaana-anabiino dohato bhe dolili we dhunia ini. 2 Nada aini so notipande'ao'ao bhaha'i rohi ne mie ana'a Rohino ELOHIM bhaha'i suano: sasuka mie mangakuno noparasaea Yesus Kristus nomai we dhunia ini peda seemie manusia, rohino mie aitu nomai'ao ne ELOHIM. 3 Sasuka mie tapa mangakuno noparasaea ne Yesus peda na'a, rohino mie aitu miina namai'ao ne ELOHIM tamaka nomai'ao ne rohi kaewano Kristus. Ingka fetingkeemoomu rohi pedando na'a daanumo tetewei namai, gaha'a ampa aitu nohatomo te dhunia ini. 4 Ana'iku! Hintimiu fehebua'ano ELOHIM, talodamoomu mpahaana-anabiino, hampano Rohino ELOHIM weo totono lalomiu nofoliu'e kuasano rohi weo totono lalondo miendo dhunia ini. 5 Mie mpahaana-anabiino maitu fehebua'ano dhunia; kanandoo'anomo pugaundo pugauno dhunia, sampe miendo dhunia dofetingkee pugaundo. 6 Tamaka intaodiomu fehebua'ano ELOHIM, maka mie mande'aono ELOHIM dofofetingke. Tamaka mie suano fehebua'ano ELOHIM miina dafofetingkea. Pedamo ana'a dopande'aanemo po'ala'ano Rohino ELOHIM bhe rohi fofekakolilinono. 7 Bhahitie'iku timoasi'aono! Pomoa-moasi kaitaomu kapa'amo kanini kaasi maitu nomai'ao ne ELOHIM. Kotika mie fomoasi'aono ana'inomo ELOHIM bhe nopande'ao ELOHIM. 8 Mie tapa fomoasi'aono miina namande'ao ELOHIM, kapa'amo ELOHIM maitu o kanini kaasi. 9 Pedamo aini ELOHIM nofotiwohamo kanini kaasino ne intaodiomu, ingka notudu Anano kaenseemie nomai we dhunia ini, neanomo namangka ne Anoa dae'awaomu dadi. 10 Suano intaodiomu ma'induluno moasi'aono ELOHIM, tamaka Anoa fomoasi'aono sampe notudu Anano nembali kapopanga pometaa'aono manusia bhe ELOHIM, mosalinomo dhosantoomu. Aini'aemo kanini kaasi sakotu'uno. 11 Bhahitie'iku timoasi'aono! Ane wutono ELOHIM noasi'a kaitamo peda maitu, ingka tabeano intaodiomu tetewei dua dapomoa-moasi'ao. 12 Miina'o bhe mohano ELOHIM, tamaka ane dapomoa-moasi'ao, ELOHIM nase'ise bhe intaodiomu maka kanini kaasino nasumangka weo totono lalontoomu. 13 ELOHIM padamo nowa'a kaita Rohino, katipande'ao'anomo putae intaodiomu dose'ise bhe ELOHIM bhe ELOHIM nose'ise bhe intaodiomu. 14 Insaodi padamo tawoha Anano ELOHIM, maka tasakusiiane putae Anoa notudue Amano so Mosalamatino dhunia. 15 Mie umakuino putae Yesus Anano ELOHIM, ingka ELOHIM nose'ise bhe anoa bhe anoa nose'isemo bhe ELOHIM. 16 Ingka dopande'aane bhe doparasaea'emoomu kanini kaasino ELOHIM ne intaodiomu. ELOHIM maitu o kanini kaasi. Mie dumadino weo kanini kaasi nose'ise bhe ELOHIM bhe ELOHIM neate weo totono lalono. 17 Nahumato oleono kafobhotusi'a daokadoomu dapowise bhe ELOHIM, hampano dadintoomu we dhunia ini pedamo dadino Kristus. Aini'aemo katandaino putae kanini kaasino ELOHIM nosangkamo weo totono lalontoomu. 18 Mie dumadino weo kanini kaasi, miina bhe kate'ia. Kanini kaasi sumangka'ano nefosali sabhaha kate'i. Mie mote'ino ingka dote'i kahukumuno ELOHIM. Dadi'anomo ane dote'i, nokoma'ana kanini kaasino ELOHIM weo totono lalonto miina'o nasumangkaa. 19 Intaodiomu ini dofomoasi'ao, hampano ELOHIM pa'indulumo nofomoasi'ao. 20 Ane bhe mugauno, "Aoasi'ao ELOHIM," tamaka nobansi bhahitieno, mie aitu nekabuangka. Ane mie miina naoasi'ao bhahitieno newohano, nada amai bhahaa naoasi'ao ELOHIM tapa newohano? 21 Pahinta netahimantoomu mai'ao ne Kristus peda aini: sasuka moasi'aono ELOHIM tabeano naoasi'ao dua bhahitieno.
1 Mie marasaeano putae Yesus maitu Omputo Fosalamatino, mie aitu ana'inomo ELOHIM. Ane doasi'ao amano ingka teteweimo dua doasi'ao ana'ino. 2 Ane doasi'ao ELOHIM bhe doangkafi sabhaha pahintano, ingka dopande'aanemo aitu katandainomo doasi'ao ana'ino ELOHIM. 3 Kapa'amo ane doasi'ao ELOHIM, ma'anano doangkafi sabhaha pahintano, bhe pahintano ELOHIM miina naobhiea. 4 Kotika ana'ino ELOHIM domondoi'e dotalo dhunia. Dotaloane ae bhahaa? Ingka kaparasaeantoomu. 5 La'ae bhahaa tumalono dhunia? Ingka mpahinomo mie marasaeano putae Yesus maitu Anano ELOHIM. 6 Yesus Kristus nomai we dhunia ini, nekadiu oe bhe hea. Anoa nohato miina kaowu naekadiu oe, tamaka nekadiu oe bhe hea. Sumakusiiane Rohino ELOHIM, kapa'amo Rohino ELOHIM miina nakopahaa. 7 Kapa'amo sumakusiino nandoo tolu ise: Rohino ELOHIM, o oe bhe heano. Kotolu ise'ae sehonda-honda nesakusii'aondo. 9 Kasakusiindo manusia ingka doparasaea'eomu, tamaka tantumo kasakusiino ELOHIM nofoliu dua kamatangkano. Ingka pedamo ana'a ELOHIM nosakusii'ao Anano. 10 Dadi'anomo sasuka marasaeano ne Anano ELOHIM, miinamo nopoibhahaane putae kasakusii amaitu nokotu'u. Tamaka mie tapa marasaeano ne ELOHIM kabeanga nokonamo ELOHIM nokopaha, mba'inomo miina namarasaea kasakusiino ELOHIM so Anano. 11 Kasakusii ana'a peda aini: ELOHIM nowa'a kaitamo dadi suhue dhamani, maka kamai'ao'ano dadi amaitu ingka o Anano. 12 Mie tumahimano Anano ELOHIM detahimamo dadi; tamaka mie tapa tumahimano Anano ELOHIM miina daetahima dadi. 13 Bhahi-bhahi'ae ini abuhiangkoe'omu so hintimiu marasaeano ne Anano ELOHIM, neanomo mande'aaneomu ingka me'awamoomu dadi suhue dhamani. 14 Intaodiomu dokado dofewise ne ELOHIM, hampano doparasaea ane desalo nopoangkafi bhe kapoindalono, tetewei nafofetingke. 15 Ane dopande'aanemo ELOHIM sadhia nofetingke kamesalontoomu, ingka dopande'aanemo dua o ae maka dua nemesalontoomu dotahimaemoomu. 16 Ane wohaomu bhahitiemiu nehabu dhosa tapa meowano mate, naetaa mesaloaneomu ne ELOHIM maka dadi aitu sumuli nama'ane. Nepulao'aoku ini o dhosa tapa meowano mate. Kapa'amo nandoo o dhosa meowano mate, so dhosa pedando ini miina apugauangkoomu sumambahae'omu ne ELOHIM. 17 Kosasawi'ae habu umala saneamo dhosa, ampamo kaowu nandoo o dhosa tapa mefosalino dadi suhue dhamani toka netahima. 18 Ingka dopande'aanemo kosasawindo mie toka membalino ana'ino ELOHIM, miinamo daehabu kansuhu dhosa. Andoa nodhaganida Anano ELOHIM sampe miina namafa-afa'ianda Kafeompu'ando seetani. 19 Ingka dopande'aanemo intaodiomu ini fehebua'ano ELOHIM, tamaka koseka'ewa'ae dhunia ini nokuasai'e Kafeompu'ando seetani. 20 Dopande'aanemo dua Anano ELOHIM padamo nomai we dhunia ini, nowa'a kaitaomu kapooli damande'ao Anoa banarano. Intaodiomu dodadi dose'ise bhe ELOHIM, dose'ise dua bhe Yesus Kristus, Anano. Anoamo itu ELOHIM sakotu'uno, Anoamo dua meowano dadi suhue dhamani. 21 Ana'iku, posi'ondoomu ne sabhaha barahala!
1 Suha aini nomai'ao ne idi, kamungkula neangkando umati so hintu, wa'ina nepilino ELOHIM bhe ana'ino kamoasi'aoku mpuu. Suano kaowu idi moasiangkoomu, tamaka kosasawindo mie mande'aono kabanarano ELOHIM, doasiangkoomu dua. 2 Katimoasi'amiu hampano kabanarano ELOHIM neate weo totono lalontoomu bhe nafopobhai'ao ampa suhue dhamani. 3 Kabarakati, rahamati bhe katohopono dadi mai'ao ne ELOHIM Amantoomu bhe Yesus Kristus Anano, sadhia napobhai bhe intaodiomu meateno weo kabanara bhe pomoa-moasi'ao. 4 Nowula mpuu laloku afetingke ana'imu siga'a dodadi doangkafi kabanara, pedamo pahinta netahimantoomu mai'ao ne ELOHIM Amantoomu. 5 Aitu wa'ina, aesalo mpuu ne hintu sio-siomo intaodiomu ini dapomoa-moasi'ao. Nebuhiku ini suano pahinta bu'oua, tamaka ingka dofetingkeemoomu mpini pakaparasaeantoomu. 6 Dofomoasi'ao, ma'anano dodadi doangkafi pahintano ELOHIM. Pahintano ingka fetingkeemoomu mpini pakaparasaeamiu, dadiomu weo kanini kaasi. 7 Kaebuhi'aku peda aini hampano dobhahimo mpahaguru-guruno dolili te dhunia ini dofobhohe-bhohe'i. Andoa maitu miina da'umakui'e putae Yesus Kristus nomai we dhunia ini peda seemie manusia. Mie pedando na'a o fobhohe-bhohe'ino bhe kaewano Kristus. 8 Dadi'anomo posi'ondoomu bhahasaa nosali kahadhaa toka nepooli mani so hintimiu, tamaka tetewei umawae'omu kosekabhala'ae ponambo nefontaa-ntaano ELOHIM. 9 Sasuka tapa mintahakino kafoina'uno Kristus tamaka nekapingkaane, miinamo nase'ise bhe ELOHIM. Sasuka mintahakino kafoina'u ana'a nose'ise bhe ELOHIM Ama bhe Anano. 10 Dadi'anomo ane bhe mie maino meowano kafoina'u tapa nefoina'u'aono Kristus, mie aitu koe tahimae'omu weo lambumiu, koemo dua fende'aaneomua. 11 Kapa'amo la'ae mende'aane, ingka kao-kaomo neala dua dawu weo habu modaino mie aitu. 12 Nandoo nobhahi sepali'a so nefohato'aoku ne hintimiu, ampamo kaowu naetaa pae abuhie ne suha. Aposahuna'ao amai adumongawikoomu maka daetula-tula dapowise-wiseomu, nosangka'ao ka'iantoomu. 13 Nandoo dua kapakatuno salam mai'ao ne ana'ino bhahitiemu nepilino ELOHIM.
1 Bhahitieku Gayus nemoasi'aoku! Suha aini nomai'ao ne idi, kamungkula neangkando umati, aoasiangko mpuu. 2 Bhahitieku nemoasi'aoku, aguhaangko sio-siomo sadaa-daa mengkoha-ngkoha weo kataano namisi bhe katotomata, pedamo dua alusumu sametaa. 3 Nowula mpuu laloku afetingke ne bhahitie'i marasaeano humato kanau, detula-tula'ao kakampuu-mpuuno lalomu dadi angkafi kabanara. Ingka daanumo weo dadimu sadhia angkafi kabanara. 4 Pae bhe so moliuno kawulano laloku afetingke ana'iku dodadi doangkafi kabanara. 5 Bhahitieku nemoasi'aoku! Nokampuu-mpuu lalomu weo kahadhaamu ondofao bhahitie'i marasaeano, mahinggamo mengkahatono. 6 Andoa padamo detula-tula'ao kanini kaasimu ne wisendo umati marasaeano ne ini. Naetaa mpuu nehabumu itu ane tulumida damopansuhu kala-kalando. Habu medano na'a ingka meka'ianomo lalono ELOHIM. 7 Kapa'amo kakala'ando so dameompu'ao ne Kristus, bhe miina dakoniala mai'ao ne mie tapa marasaeano ne Kristus. 8 Dadi'anomo intaodiomu tabeano nahumelasi lalontoomu damotiampe bhahitie'intoomu peda andoa itu. Nadamo aitu intaodiomu dealamo dua dawu weo folele'ano bhihitano kabanara. 9 Ingka padamo aebuhi suha seendai so umati ne itu, tamaka Diotrefes miina napokiha'ianea kalentuku, kapa'amo gaono naembali neangkando umati. 10 Dadi'anomo ane amai kaowu, atumalesaane sabhaha habu modaino bhe wamba kabuangkano nopulao'ao insaodi. Bhahi-bhahi'ae ini miina'o dua natumumpuane lalono, sampe nokiido natumahima bhahitie'i mengkahatono. Suano kaowu ta'o ana'a, bhahamoa umati dua sigao'ano no'ele'aanda datumahima bhahitie'i mengkahato maitu. Ane miina damangkafie, nofogampida mai'ao ne kase'isendo umati. 11 Bhahitieku nemoasi'aoku! Koise mesandaha ne habu modai tamaka ne habu metaa. Sasuka humabu metaano, ana'inomo ELOHIM, tamaka sasuka humabu modaino miina'o sepali'a namande'ao ELOHIM. 12 Tamaka Demetrius, ingka kosasawindo umati dopudhie; daanumo ne dadino notiwohamo sepali'a noangkafi kabanara. Insaodi tasakusiiane dua tapudhi habu metaano, maka ingka pande'aane kasakusii mani ini nokotu'u. 13 Nandoo nobhahi sepali'a so nefohato'aoku ne hintu, ampamo kaowu naetaa pae abuhie ne suha. 14 Aposahuna'ao naehimba dapo'awa toha maka daetula-tula dapowise. 15 Sio-siomo napobhaiangko katohopono dadi. Sabhangka'imu we ini dopakatuangko salam. Fosampe kanau dua salam ne sabhangka'intoomu seemie-seemie.
1 Suha aini nomai'ao ne Yudas, palima-limano Yesus Kristus bhe bhahitieno Yakobus. Suha aini abuhie so kosasawindo mie nepili bhe nemoasi'aono ELOHIM Amantoomu bhe nedamba'ao so Yesus Kristus. 2 Sio-siomo napobhaiangkoomu rahamati, katohopono dadi bhe kanini kaasino ELOHIM pontalabhi-labhino. 3 Bhahitie'iku timoasi'aono! Apatudhu mpuu aebuhiangkoomu suha apuga-pugau'ao kasalamati toka ne'awantoomu. Tamaka aitu anamisie nofaraluu atumangahikoomu ne suha aini, so umulei'omu lalomiu potundu'ao kaparasaeamiu toka newa'aono ELOHIM ne umatino mongkilono. 4 Kapa'amo nonandoo mie mekase-kasepeno ne olotamiu itu. Andoa itu mie modai mebhansu-bhansuleno bhihitano rahamatino ELOHIM nembali kasalawando damolua nafusuundo. Andoa dogagai Yesus Kristus, Kafeompu'a bhe Omputo Kaseemie-mie'ano. Mpini wawono kahukumu so andoa ini toka notibuhi weo Kitabi. 5 Aitu nandoo so nefe'ulai'aoku ne hintimiu. Ampamo kaowu sakotu'uno kosasawi'ae na'a pande'aanemoomu. Ingka tandai'eomu peda amai Ompu ELOHIM nofosalamati umatino Israel mai'ao we witeno Mesir, tamaka pada ana'a tapa marasaeano nofobinasada. 6 Fe'ulai'eomu dua mala'ekati lumimbakino kanteeno kuasando, sampe dohunsa kaeate'ando. Mala'ekati andoa ini nogogantuda ELOHIM weo kahohondo, nepakeanda hante suhue dhamani bhe notaamida ampa nahumato oleo bhalano so kafobhitahaki'a. 7 Fe'ulai'eomu dua kotano Sodom bhe Gomora bhe liwu-liwu poma'oti'ano. Podiundo miendo kota aini tanopototomo dua bhe habundo mala'ekati sa'ituini: dehabu sabhaha diu pokawite-wite bhe dopokagaa-gaa sapada mo'ane tawa sapada hobhine. Andoa ini dosikisaa'anda efi suhue dhamani, somo kafodhagando sabhaha mie. 8 Pedamo dua mie nepulao'aoku sa'ituini. Andoa dopokamoni-monifi kaowu, sampe tadohabumo ampa kapoindalono mbadhando. Kuasano ELOHIM dopisakie, dofeka'aebu dumadino weo kakalabhia te surugaa. 9 Mahinggamo Mikael neangkando mala'eakati, miina nahumabu peda maitu. Wakutuuno nopotagali bhe Kafeompu'ando seetani bhaha'i la'ae so malano maeatino anabii Musa, Mikael miina naokadoa nameka'aebu Kafeompu'ando seetani na'a. Ampamo kaowu tanopugaumo ambano, "ELOHIM so umamahakiko!" 10 Tamaka mie andoa sa'ituini defolimba sabhaha wamba kafeka'aebu ne tapa nepande'aondo. Andoa itu tapedamo kadadi tapa kofekihi, nepande'aondo dodadi kaowu so mbadhando. Gaha'aitumo ana'amo so kabinasa'ando. 11 Dobalaamo andoa maitu! Andoa doangkafimo kaangka'ano Kain . Sumanomo dae'awa dhoi, nokolilinomo totono lalondo tado'oho wutondo ne modai'ano, tapedamo Bileam. Andoa dabinasa mba'inomo dopoewangi bhe mintahano kuasa tapedamo Korah. 12 Weo hame-hamendo umati notimolampi diundo, kapa'amo miina daoambanoa deagoi oti, tadofe'ulai kaowu wutondo. Andoa tapedamo olu nelola-lola'aono kawea tamaka miina naeowa use. Andoa tapedamo dua sau tapa kobhake mahinggamo ne tandai'ano nakobhake, mba'inomo padamo dobunae bhe paha-pahakano, nomatemo sepali'a. 13 Tapedamo ewo mo'osa we te'i neowa buha, andoa ini dofotiwoha diundo timoambano'aono. Andoa tapedamo dua kulipopo te lani tapa tumotono wawe. ELOHIM tokamo nefontaa-ntaa'anda kaeate'a weo doloma mposo ampa suhue dhamani. 14 Henok, sampu'a kafitu pulangano mai'ao ne Adam, nokosuahamo dua peda anabii nopulao'ao andoa itu. Ambano, "Ondo itu, Ompu ELOHIM namai napoowa bhe mala'ekatino mongkilono dantini hewu-hewu. 15 Ompu ELOHIM nabhitahaki kosasawindo mie, nahumukumu mie modai hampano habu modaindo, nahumukumu dua mie kodhosa pata sumombaino ELOHIM mba'inomo sabhaha wamba kafeka'aebu nefolimbando ne Ompu." 16 Andoamo ini mie kamuntu-muntuno, sadhia dofo'ala mie bhaindo, doangkafi kapoindalondo modai'ano, dosangke-sangke wutondo bhe dokundeli mie bhaindo so de'awa'ao laba. 17 Tamaka hintimiu bhahitie'iku timoasi'aono, fe'ulai'eomu wambado rasulu'ino Ompuntoomu Yesus Kristus. 18 Ingka tokamo dofohatokoomu wawo ambado, "Nama'o pandano dhamani datiumba sabhaha mie so meele-elekoomu, andoa ini tadadumadimo damangkafi kapoindalondo daehabu dhosa." 19 Andoamo maitu so meowano powengke-wengke'a, dadindo nokuasai'emo kapoindalono mbadha, Rohino ELOHIM miina naeate weo totono lalondo. 20 Tamaka hintimiu, bhahitie'iku timoasi'aono, potulu-tulumiomu so nodhulu kamatangka'ao kaparasaeamiu ne Yesus Kristus; kaparasaeamiu itu nongkilo mpuu. Sambahea'omu weo kuasano Rohino ELOHIM. 21 Dhaganiomu wutomiu weo kanini kaasino ELOHIM poowa ntaa-ntaa'omu oleono Ompuntoomu Yesus Kristus, so fowa'aono rahamatino, o dadi suhue dhamani. 22 Fotiwohae'omu kabhelano lalomiu ne poibhahano totono lalo. 23 Agoidaomu mie mai'ao weo efi, so dosalamati'ao. Fotiwohae'omu kabhelano lalomiu ne mie sigao'ano dua, tamaka poangka bhe mote'iomu. Bansie'omu mahingga pakea kapokahaku'ando dohabu sabhaha modai'ano, . 24 Fekakalabhia kaitaomu ELOHIM kokuasano! Anoa nokokuasa nodhaganikoomu keana titunoomu, keana dua bhe kadengono dhosa, bhe nosangka'ao kawulano lalomiu nahumato namowakoomu ne wiseno Wutono kumalabhiano. 25 Anoamo Kaseemie-mie'ano, Mosalamati kaitaomu noangka ne Yesus Kristus Ompuntoomu. Somo Anoa sabhaha kakalabhia, kafosibhala, ka'osa bhe kuasa notanda wawono, aitu bhe ampa suhue dhamani. Amin.
1 Kitabi aini nokowamba'ao kafohatono Yesus Kristus nopulao'ao so kumadhadhia'ano namada kaowu. Kafohato aini nowa'ane ELOHIM namotiwohae ne palima-lima'ino ELOHIM o ae so tetewei kumadhadhia'ano mehimba. Kristus netudu mala'ekatino ne Yohanes, o palima-limano, namosampeane sabhaha kadhadhia ana'a. 2 Dadi'anomo ne ini Yohanes nosakusii'aomo sabhaha newohano: bhoasaono ELOHIM bhe kafohatono Yesus Kristus. 3 Dokodawua mpuu mebasano wamba nekosuaha'aono anabii aini, dokodawua dua mie metingkeno bhe mangkafino tibuhino weo kitabi aini, kapa'amo tempono noma'omo. 4 Salam aini nomai'ao ne Yohanes so kofitu tombu'ae umati we kadieno Asia. Sio-siomo sadhia napobhaiangkoomu kabarakati bhe katohopono dadi nomai'ao ne Anoa ndumandoono, toka ndumandoono bhe so humatono, bhe nomai'ao dua ne kofitu bansa'ae Rohi ne wiseno kaengkoha'ano kumalabhiano, 5 bhe nomai'ao dua ne Yesus Kristus, sakusii tiparasaeano, kabhao-bhaono manuno mai'ao ne mate bhe kokuasano ne sabhaha omputo ne dhunia ini. Yesusmo ini moasi kaitaomu bhe noangka ne tuhuno heano padamo nofolapa kaita mai'ao ne dhosa. 6 Anoamo humabu kaita mbali bansano liwundo omputo bhe imamu meompuno ne ELOHIM Amano. Somo Anoa kakalabhia bhe kuasa suhue dhamani. Amin. 7 Ondo kaitaomu, Anoa nahumato te olu kapute bhe sabhaha mie daohae, mahinggamo andoa mada kumahadae. Kosasawindo bansano liwu ne dhunia ini dao'aefie. Uumbe mpuu. Amin. 8 "Idi ini Alfa bhe Omega ", pedamo ana'a bhoasaono Ompu ELOHIM, ndumandoono, toka ndumandoono bhe so humatono, Fofoliuno Kuasa. 9 Idi, Yohanes o bhahitiemiu; peda hintimiu aenamisi dua kasabha, aeala dua dawu weo Kafopahinta'ano ELOHIM bhe akosabaha dua apotaami aantagi kahato'ano Yesus. Idi do'oho kanau ne liwutono Patmos, hampano aefolele bhoasaono ELOHIM bhe kafohatono Yesus. 10 Ne oleono Ompu nokabhinti kanau Rohino ELOHIM maka nomai'ao we kundoku afetingke suaha nondii sepali'a tapedamo duhulele bhalano. 11 Ambano suaha ana'a, "Newohamu ini buhie weo kitabi maka pakatuandae ne kofitu tombu'ae umati ini: umati we Efesus, we Smirna, we Pergamus, we Tiatira, we Sardis, we Filadelfia bhe we Laodikia." 12 Pada ana'a adolimo ame'ondo bhaha'i la'ae pugauno ne idi maitu, gaha'a ta'awohamo fitu pele kaengkoha'ano kantalea nomai'ao ne bulawa. 13 Ne wunta-wuntano kaengkoha'ano kantalea na'a nandoo seemie pasae Anano Manusia nedhuba kawanta ampa we wawono a'eno, mbadhano nowawe'iane kagege bulawa. 14 Fotuno bhe wuluno fotuno nopute sepali'a pedamo wuluno dhumba kapute bhe kambano kapa, pakade matano pasae hendeno efi. 15 A'eno nokonginda peda tambaga ngkamala-mala weo efi, suahano pasae guhuntumano luano oe bhalano. 16 Ne suanano neinta-intaha kulipopo fitu ulu, nomai'ao ne olotano wiwino nolimba kampue mohoko nokomata haa weta bhe ulano nokotilanga pasae oleo toho indotuno. 17 Sa'awohae, lasao aefodapa ne a'eno tapedamo mie mate, tamaka Anoa tanotei limano suanano te wawoku bhe nopugau ambano, "Koise mote'ia! Idimo ini kabhao-bhaono bhe kafetompaino. 18 Idimo dumadino, padamo amate, tamaka ondo kanau itu, ingka adadimo ampa suhue dhamani. Idimo mintahano kunsino mate bhe dhuniano mate. 19 Dadi'anomo buhie newohamu ini, naetaa kumadhadhia'ano aitu naetaa so kumadhadhia'ano mada kaowu. 20 Rahasiano kulipopo fitu uluno newohamu kaintaha'aku ne suanaku, bhe rahasiano kaengkoha'ano kantalea bulawa fitu peleno peda aini: kulipopo fitu uluno, ma'anano o mala'ekatindo kofitu tombudo umati; kaengkoha'ano kantalea fitu peleno, ma'anano wutondomo umati fitu tombuno."
1 "Buhie so mala'ekatino umati we Efesus: pedamo aini kaowili mai'ao ne Anoa meintahano kulipopo fitu uluno ne suanano bhe mekala-kalano ne wunta-wuntando kaengkoha'ano kantalea bulawa fitu peleno. 2 Apande'aanemo sabhaha kahadhaamiu, kawulemiu bhe kakosabaha potaamiomu. Apande'aane hintimiu miina mesabahakiomu mie modai. Padamo fesolodaomu mie kumonano wutondo rasulu, gaha'aitumo sakotu'uno suano, pande'aanemoomu andoa maitu mie kopaha. 3 Hintimiu sadaa-daa sabaha potaamiomu weo kakadee-dee hampano neaku, miina mepande'ao'omu kawule angkafi kanau'omu. 4 Tamaka nandoo dua pata nepoindaloku: hintimiu hunsamoomu kanini kaasimiu peda kabhao-bhaono. 5 Dadi'anomo tandai'e notolaumo kandalono mondawuomu! Fetompa'ao podiu modaimiu maka suli dhalangi peda nehabumiu kabhao-bhaono. Ane paise, amai'ikoomu maka amala kaengkoha'ano kantaleamu itu mai'ao ne kaeehe-ehe'ano. 6 Ampamo kaowu nandoo dua metaa'ano, hintimiu bansie'omu sabhaha habundo mangkafino Nikolaus, pedamo dua Idi abansi habuno. 7 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati. Sasuka fotalono ama'anda daomaa bhakeno sau meowano dadi weo kaendeano ELOHIM nekonando kaendeano Firdaus." 8 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Smirna: pedamo aini kaowilino Kabhao-bhaono bhe Kafetompaino, mada mateno bhe sumuli dumadino. 9 Apande'aane kasabha bhe kakaemiu, tamaka sakotu'uno hangkaea'omu. Apande'aane dua ka'umbundo mie kumonano wutondo miendo Yahudi, gaha'aitumo suano, andoa maitu umatino Kafeompu'ando seetani. 10 Koise mote'ia ne kakadee-dee so ne'awamiu! Tandai'e, Kafeompu'ando seetani na'umohofi seemie hodua ne olotamiu itu weo katohongku patudhuno nasumobakoomu, maka me'awaomu kasabha naompulu'a. Fintahakie'omu mpuu kaparasaeamiu mahingga mewisekiomu mate, maka ama'angkoomu dadi suhue dhamani mbali kawa'aondo fotalono. 11 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati. Sasuka fotalono paise nakumadee-dee'ao mate kahaa pakuno." 12 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Pergamus: pedamo aini kaowilino kokampue mohoko komata haa wetano. 13 Apande'aane ne amai kaeate'amu, ingka we kota kafopahinta'ano Kafeompu'ando seetani. Tamaka hintimiu sadaa-daa fintahakiomu kaparasaeamiu ne Idi, miina sumowoomua, mahinggamo we dhamanino Antipas sakusiiku tiparasaeano nepongkondo ne wisemiu, we kaeate'ano Kafeompu'ando seetani itu. 14 Tamaka nandoo sehonda haa honda pata nepoindaloku ne hintimiua: ne olotamiu itu nandoo mangkafino kafoina'uno Bileam. Anoa ini notangahi Balak namekakolilino totono lalondo miendo Israel daomaa oti kapopanga so barahala bhe dapokawite-wite. 15 Pedamo dua aitu ne olotamiu nandoo mintahano ne kafoina'uno Nikolaus. 16 Dadi'anomo fetompa'ao podiu modaimiu. Ane paise, apikimai'ikoomu apoewangianda amake kampue ne olotano wiwiku ini. 17 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati. Sasuka fotalono ama'anda daomaa manna tifebuni'ano; pakade ama'anda kontu kapute katibuhi'anomo nea bu'ou tapa nepande'aondo mie sigao'ano, mpahinomo tumahimae." 18 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Tiatira: pedamo aini kaowilino Anano ELOHIM, matano pasae hendeno efi, a'eno tapedamo tambaga ngkamala-mala. 19 Apande'aane sabhaha kahadhaamiu, kanini kaasimiu, kaparasaeamiu, ka'ondofaomiu bhe kakosabaha potaamiomu. Apande'aane dua kahadhaamiu mbuhumai ini, nofoliu'e kabhahino kahadhaamiu kabhao-bhaono. 20 Tamaka nandoo pata nepoindaloku: hintimiu ta'okatahoomu hobhine konea'ano Isebel, nokona wutono anabii. Ingka nofoina'u bhe nofokolilino palima-limaku sampe dopokawite-wite bhe dohumaa oti kapopanga so barahala. 21 Idi padamo awa'ane kasalawa so nametompa'ao podiu modaino, tamaka nokiido nametompa'ao podiu pokawite-witeno maitu. 22 Tandai'e! Hobhine amaitu amekasakie sampe pae namooli namanu ne kaodo'ano. Mie pokawite-witeno bhe anoa amondawuanda kasabha bhalano, ane pae dametompa'ao podiundo bhe hobhine amaitu. 23 Mie mangkafie tetewei amongkoda maka kosasawi'ae tombudo umati damande'aane putae Idimo tumiisangino kakolalondo bhe fekihindo manusia. Idimo dua so bhoosiangkoomu seemie-seemie naposahataa bhe habumiu. 24 Ampamo kaowu hintimiu miendo Tiatira sigao'ano itu, tapa mangkafino kafoina'u bhe tapa moguhu'aono nekonando lofotano Kafeompu'ando seetani maitu, amohatokoomu: paise amotongkuangkoomu wowo'o sigao'ano. 25 Ampamo kaowu o ae toka netahimamiu, fintahakie'omu ampa ahumato. 26 Sasuka fotalono bhe dhumalangino kapoindaloku ampa kapuliaono, ama'ane kuasa namahintangi sabhaha bansano liwu. 27 'Namahintangida naepake katuko uti, namuhokotida nada nu'ua wite.' Kuasa so newa'aoku itu pedamo dua kuasa netahimaku mai'ao ne Amaku. 28 Pakade anoa ama'ane dua kulipopo Kowine. 29 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati."
1 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Sardis: pedamo aini kaowilino kofehebua'aono kofitu bansa'ae Rohino ELOHIM bhe fitu ulu kulipopo. Apande'aane sabhaha kahadhaamiu, ambado hintimiu dadiomu, gaha'aitumo momateomu. 2 Wanu'o toha, fekatangkae ndumandoo'ano tinangke miina'o namate, kapa'amo apande'aanemo miina bhe kahadhaamiu sumangka'ano ne wiseno ELOHIM. 3 Dadi'anomo tandai'e kafoina'u toka netahima bhe nefetingkemiu, angkafie bhe fetompa'ao podiu modaimiu! Kapa'amo ane pae kodhagaomu, ahumato nada kaso'o, pae mande'aaneomua tempono so kahato'aku ne itu. 4 Tamaka we Sardis itu nandoo seemie hodua tapa pokahaku'aono pakeano; andoa ini daekala-kala dapoowa bhe Idi daepake pakea kapute, hampano andoa ini dopantasimo nada maitu. 5 Sasuka fotalono damopakeane pakea kapute pedando na'a; neando tibuhino weo Kitabino Mie Dumadi paemo amosaliea. Ne wiseno Amaku bhe ne wisendo dua mala'ekatino, a'umakuida putae andoa maitu fehebua'aku. 6 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati." 7 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Filadelfia: pedamo aini kaowili mai'ao ne Mie Mongkilo, Mie Banara, mintahano kunsino Daud. Ane nelengka fointo, pae bhe so mooliea da'umontoe; pedamo dua ane ne'onto fointo, pae bhe so mooliea dalumengkae. 8 Apande'aane sabhaha kahadhaamiu. Ondo itu, ingka aelengkaangkomo fointo bhe naseemie pae bhe so mondoi'e dasumongkoe. Apande'aangkoomu seendai kaowu ka'osamiu, tamaka angkafie'omu bhoasaoku bhe miina gumagai'eomu neaku. 9 Tandai'e! Ne itu nandoo mie kumonano wutondo miendo Yahudi, gaha'aitu suano, andoa dokopaha, sakotu'uno andoa maitu umatino Kafeompu'ando seetani. Andoa na'a amowada damai se hintimiu, dalumongko te wisemiu maka damande'aane putae hintimiu aoasiangkoomu. 10 Hampano angkafiomu pahintaku so kosabaha'ao'omu potaamiomu weo kasabha, maka Idi apobenteangkoomu nahumato tempono kasabha so kumangkanaino kosedhunia'ae ini. Ne tempo ana'a kosasawindo meateno we dhunia ini da'umudhida. 11 Idi apikimaimo. Fintahakiomu toka netahimamiu, keana pae bhe mie so malano kawa'aondo fotalono so netahimamiu. 12 Sasuka fotalono amoehee naembali kampana weo Lambuno ELOHIMku bhe paemo sepali'a nalumimba mai'ao ne na'a. Ne mbadhano abuhiane neano ELOHIMku bhe neano kotano ELOHIM nekonando Yerusalem bu'ou, sumampu'ano mai'aono ne ELOHIM te surugaa, bhe abuhiane dua neaku bu'ou'ano. 13 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati." 14 "Buhie dua so mala'ekatino umati we Laodikia: pedamo aini kaowili mai'aono ne konea'ano Amin, sakusii tiparasaeano bhe banarano, kamai'ao'ano sabhaha nefokonandoono ELOHIM. 15 Apande'aane sabhaha kahadhaamiu, hintimiu miina mohindiomua, miina mosodoomua. Gaoku mpuu mohindiomu bhaha'i mosodoomu! 16 Mba'inomo sapanangkuku'amiu, miina mohindiomu miina mosodoomu, tetewei alumuakoomu. 17 Ambamiu, 'Idi ini ahangkaea, padamo afekahangkaea wutoku, miinamo akonikaea.' Gaha'aitu miina mande'aanea hintimiu itu mie ngkaasi-asi, mie timobhela'aono lalo, mie mokae, mobuntono bhe melembino. 18 Dadi'anomo atangahikoomu me'oli bulawa toka nefekangkilo ne efi mai'ao ne Idi neanomo humangkaea'omu. Me'oli dua pakea kapute neanomo naembali makee keana notiwoha katilembimiu timoambano'aono itu. Me'oli dua kaago so tumei ne matamiu neanomo fowohaomu. 19 Sasuka nemoasi'aoku atumangahie bhe ahumukumue; dadi'anomo fodadiomu lalomiu bhe fetompa'ao podiu modaimiu. 20 Ondo itu, aeehe-ehe ne wiseno fointo bhe afeabha. Ane bhe so metingkeno suahaku maka nalumengka kanau, Idi amesua apo'awaane maka aomaa apombali bhe anoa, anoa naomaa napombali bhe Idi. 21 Sasuka fotalono amongkohae te kaengkoha'aku kumalabhiano dapoowa bhe Idi, pedamo dua Idi padamo afotalo maka aengkoha apoowa-owa bhe Amaku te kaengkoha'ano kumalabhiano. 22 Kotingalano naetaa nametingke wambano Rohino ELOHIM ne tombudo umati."
1 Palusi ana'a akopowohamo toha. Nandoo fointo te surugaa notilengka. Suaha nefetingkeku kabhao-bhaono, mugauno ne idi pasae ndiino duhulele bhalano, nopugaumo toha ambano, "Foni te ini, amosusuangko so tetewei kumadhadhia'ano mada kaowu." 2 Lasao nokabhinti kanau Rohino ELOHIM, gaha'a awohamo nandoo se'onu kaengkoha'ano omputo kumalabhiano te surugaa. Kaengkoha'a maitu bhe Mengkohafie. 3 Mengkohano ne kaengkoha'a na'a woha'ano pasae kontu moinda moidho nekonando baidhuri bhe pirus. Nandoo dua to'ue nokalibu kaengkoha'a na'a, nokotilanga woha'ano pasae kontu moinda moidho nekonando zamrud. 4 Dolibu-libu kaengkoha'a kumalabhiano na'a nandoo haa fulu fato onu kaengkoha'a kumalabhiano sigao'ano, dengkohafie dohaa fulu popaa kamungkula'i. Pakeando sakapu-kapute, ne fotundo defokana songkono omputo mai'ao ne bulawa. 5 Nomai'ao ne kaengkoha'a kumalabhiano na'a nokosilakamo bhibhito, pisibhela bhe guntu. Ne wiseno kaengkoha'a na'a nandoo fitu pele ka'ula bhalano hende-hende'ano, andoamo maitu kofitu bansa'ae Rohino ELOHIM. 6 Ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano na'a woha'ano nandoo bhe te'i peda paeasa bhalano, nohumaha pasae kristal. We wunta-wunta, dolibu-libu kaengkoha'a kumalabhiano na'a, bhe mahaluku dofato ulu, samata-mata te wisendo bhe we kundodo. 7 Mahaluku kabhao-bhaono pasae singa, mahaluku kahaa uluno pasae anano sapi mo'ane, mahaluku katolu uluno ulano nokatu mie, bhe mahaluku kafato uluno nokatu bhoa tangasano nolola. 8 Mahaluku fato uluno maitu sanea kopanino nomo pani se'ulu, panindo samata-mata weta we lalo bhe we simbali. Ole-oleono koho-kohondo'ano miina bhe kafeontoa delagu, "Nongkilo, nongkilo, nongkilo mpuu Ompu ELOHIM Fofoliuno Kuasa, toka ndumandoono, ndumandoono bhe so humatono." 9 Taenomo mahaluku maitu defoampe lagu kapudhi, kafosibhala bhe katumpuno lalo ne Mengkohano te wawono kaengkoha'a kumalabhiano, dumadino ampa suhue dhamani na'a, 10 maka kamungkula haa fulu popaano na'a dosudhu defodapa ne wiseno Mengkohano te kaengkoha'a kumalabhiano maitu. Andoa dotaohao sombado ne Anoa dumadino ampa suhue dhamani na'a poowa dohunsa songko bulawando ne wiseno bhe dopugau ambado, 11 "Ompu bhe ELOHIM mani, Hintu nopantasi tumahima sabhaha kapudhi, kafosibhala bhe kuasa, kapa'amo Hintumo mokonandoono sabhaha ndumandoo'ano; kosasawi'ae maitu donandoo bhe dofokonandooda hampano kapoindalomu."
1 Pada ana'a awohamo selulu kitabi nointahaane suanano Mengkohano ne kaengkoha'a kumalabhiano maitu. Kaluluno kitabi ana'a nokokabuhi kohaaweta'ae bhe dofulutiane bhindahi fitu kafuluti. 2 Awohamo dua seemie mala'ekati kokuasano maka nokei fekahaa-haa'i ambano, "La'ae bhahaa so mantasino lumengkano kaluluno kitabi aini bhe so malino kafulutino?" 3 Tamaka bhe naseemie miina bhe moolino, naetaa te surugaa, naetaa we dhunia, naetaa we pandano dhunia, so lumengkano kaluluno kitabi amaitu tawa moolino umondono weta we lalo. 4 Ao'ae ka'osano kapeano laloku hampano miina bhe mantasino dalumengka kaluluno kitabi amaitu tawa da'umondo weta we lalo. 5 Pada ana'a nopugaumo seemie nomai'ao ne kamungkula'i maitu ne idi, "Koise mo'aea! Ondo itu! O singa mai'aono ne sampu'ano Yehuda, tunasi bhalano omputo Daud, nofotalomo sampe nopooli nolengka kaluluno kitabi amaitu bhe kofitu ise'ae kafulutino." 6 Palusi amaitu awohamo dua ne wunta-wuntano kaengkoha'a kumalabhiano, dolibu-libue mahaluku fato uluno bhe kamungkula'i maitu, neehe-ehe se'ulu Anano Dhumba pasae padamo dosumbelee. Tanduno fitu pele, matano fitu onu, andoa maitu kofitu bansa'ae Rohino ELOHIM netuduno dolili ne koseka'ewa'ae dhunia. 7 Pada ana'a nodhulumo Anano Dhumba maitu maka notahima kaluluno kitabi aitu mai'ao ne suanano Mengkohano ne kaengkoha'a kumalabhiano. 8 Sanotahima kaluluno kitabi amaitu, mahaluku fato uluno bhe kamungkula haa fulu popaano maitu dolongko dotaohao sombado ne wiseno Anano Dhumba na'a. Andoa sanea meintahano kusapi bhe mangko bulawa nopono'ao dupa; aitu'aemo sambaheando umati mongkilono. 9 Andoa delagu'ao lagu bu'ou ambado, "Hintu nopantasi tahima kaluluno kitabi aitu bhe lumengka kafulutino, hampano Hintu padamo dosumbeleko, heamu padamo metolosiane manusia mai'ao ne sabhaha sampu'a, sabhaha wamba, sabhaha siwulu bhe sabhaha bansano liwu so ELOHIM. 10 Hintu padamo habuda mbali bansano liwundo omputo bhe imamu meompuno ne ELOHIMntoomu, maka damahinta nada omputo te dhunia." 11 Pada amaitu awoha bhe afetingkemo dua suahano kantawundo mala'ekati dolibu-libu kaengkoha'a kumalabhiano, mahaluku bhe kamungkula'i maitu, kabhahindo ntini lasa-lasa, ntini hewu-hewu lasa. 12 Suahando nohaa'i sepali'a ambado, "Anano Dhumba nesumbele maitu nopantasi mpuu notahima kuasa, kahangkaea, kapande, ka'osa, kafosibhala, kakalabhia, bhe sabhaha kapudhi!" 13 Afetingkemo dua kosasawindo mahaluku te surugaa, we dhunia, we pandano dhunia bhe we te'i, tangkanomo sabhaha ndumandoo'ano weo alamu bhalano ini, delagu ambado, "Sabhaha kapudhi, kafosibhala, kakalabhia bhe kuasa ampa suhue dhamani so Mengkohano ne kaengkoha'a kumalabhiano bhe so Anano Dhumba!" 14 Mahaluku fato uluno maitu dotobhoosi, "Amin" bhe kamungkula'i defodapa dotaohao sombado.
1 Pada amaitu awohamo Anano Dhumba nolengka kafuluti kabhao-bhaono mai'ao ne kafuluti fitu iseno maitu, maka notifetingke suahano se'ulu mahaluku mai'ao ne mahaluku fato uluno na'a pasae guntu, ambano, "Maimo!" 2 Ta'awohamo se'ulu adhaha kapute, mie sumawikie neintaha pana maka dowa'ane songkono omputo. Anoa nokala peda seemie fotalono ne'ondofi kafotalo. 3 Wakutuuno Anano Dhumba nolengka kafuluti kahaa iseno, afetingkemo dua mahaluku kahaa uluno nopugau, ambano, "Maimo!" 4 Nodhulumo dua se'ulu adhaha, wuluno kadea lalo mo'ito, mie sumawikie ne'awa kuasa namala katohopono dadi mai'ao we dhunia, neanomo manusia dapopongko-pongko. Anoa dowa'ane kampue bhalano. 5 Wakutuu Anano Dhumba nolengka kafuluti katolu iseno, afetingkemo mahaluku katolu uluno nopugau, ambano, "Maimo!" Ta'awohamo toha se'ulu adhaha, o bholo, mie sumawikie neintaha kilo kaetimbangi'a. 6 Tadua afetingkemo pasae suaha mai'ao ne olotando mahaluku fato uluno maitu, ambano, "Olino sebaa pae ponambo se'oleo, olino tolu baa kahitela ponambo dua se'oleo, ampamo kaowu o mina bhe angguru koise dai-dai'eomua." 7 Wakutuuno Anano Dhumba nolengka kafuluti kafato iseno afetingkemo suahano mahaluku kafato uluno nopugau, ambano, "Maimo!" 8 Ta'awohamo dua se'ulu adhaha, wuluno nopupuda, mie sumawikie neano Mate, noangkafie dhuniano mate. Andoa dowa'anda kuasa ne sekafato dawu'a dhunia, miendo damongkoanda kampue, o gaba, o hopu bhe sabhaha kadadi fohumaano we dhunia. 9 Wakutuuno Anano Dhumba nolengka kafuluti kalima iseno, we pandano medha kaefoampe'a awohamo alusundo mie nepongko mba'inomo doangkafi bhoasaono ELOHIM bhe dosakusii'ao kaparasaeando. 10 Andoa maitu dokei dofekahaa-haa'i ambado, "Hintu kafeompu'a mongkilono bhe banarano, tana se'ae bhahaa kaomponano maka bhitahaki bhe bhoosi'ao hea mani ne mie meateno we dhunia?" 11 Andoa dowa'anda dhuba kapute setuwu seemie maka dopugauanda damewule tana sebantaha, ampa nakumapo kabhahino sabhangka'indo weo ka'ondofao bhe kabhahino bhahitie'indo, so nepongko peda dua andoa. 12 Wakutuuno Anano Dhumba nolengka kafuluti kanomo iseno, ta'awohamo nokadhadhiamo luali bhalano, oleo no'i'ito pedamo kadu ka'ito, o wula nodedea pedamo hea. 13 O kulipopo te lani nopondawuti we dhunia tapedamo katantano bhakeno foo ngkaamata nohundue kawea mo'osa. 14 Pada aitu o lani nokuhu pasae kahatasi dolulue, sabhaha kabhawo bhe liwuto dogampi mai'ao ne kaeate'ando. 15 Omputo-omputono dhunia, kabha-kabhala'i, neangka'indo tantara, mie hangkaea, mie kokuasa, kosasawindo bhatua bhe mie bebasi do'uko weo lia bhe kasaka'indo kontu ne kabhawo. 16 Andoa dopugau ne kabhawo bhe ne kontu maitu ambado, "Tabuhiki kainsami! Febuni kainsami mai'ao ne Mengkohano ne kaengkoha'a kumalabhiano bhe amahano Anano Dhumba maitu. 17 Kapa'amo nohatomo oleo bhalano ka'amaha'ando, la'ae bhahaa so potaamino?"
1 Pada aitu awohamo mala'ekati dopopaa deehe-ehe ne kofatosikua'ae dhunia maka dotaami kofatohonda'ae kawea ne dhunia, keana bhe so miuno te wite, we te'i bhe ne pu'uno sau. 2 Awohamo dua mala'ekati sigao'ano nomai'ao te mata oleo newowo'o kakatandano ELOHIM dumadino. Mala'ekati ana'a nokei nofekahaa-haa'i ne mala'ekati popaano me'awano kuasa dadumai-dai wite bhe te'i, 3 ambano, "Kadeki dai-daidaomu wite, te'i tawa pu'uno sau ane palima-limano ELOHIMntoomu pae'o takumatandada ne konda'indo." 4 Afetingkemo kabhahindo mie nekatanda, domo'ono fato fulu fato hewu mai'ao ne sabhaha sampu'ando Israel. 5 Nomai'ao ne sampu'ano Yehuda doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Ruben doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Gad doompulu haa hewu, 6 nomai'ao ne sampu'ano Asyer doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Naftali doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Manasye doompulu haa hewu, 7 nomai'ao ne sampu'ano Simeon doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Lewi doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Isakar doompulu haa hewu, 8 nomai'ao ne sampu'ano Zebulon doompulu haa hewu, nomai'ao ne sampu'ano Yusuf doompulu haa hewu, bhe nomai'ao ne sampu'ano Benyamin doompulu haa hewu. 9 Pada amaitu awohamo kantawundo mie, miina natilentua kabhahindo. Andoa domai'ao ne sabhaha liwu, sabhaha sampu'a, sabhaha siwulu, bhe sabhaha wamba, deehe-ehe ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano bhe ne wiseno Anano Dhumba, depake dhuba kapute deintaha hoono potubu. 10 Dokei fekahaa-haa'i ambado, "Kasalamatintoomu nomai'ao ne ELOHIMntoomu mengkohano te kaengkoha'a kumalabhiano bhe nomai'ao ne Anano Dhumba." 11 Kosasawindo mala'ekati deehe-ehe dolibu-libu kaengkoha'a kumalabhiano, kamungkula'i, bhe mahaluku fato uluno maitu. Mala'ekati andoa na'a dosudhu defodapa ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano maitu bhe dotaohao sombado ne ELOHIM. 12 Dopugau ambado, "Amin! Sabhaha kapudhi, kakalabhia, kapande, katumpuno lalo, kafosibhala, kuasa bhe ka'osa so ELOHIMntoomu ampa suhue dhamani. Amin!" 13 Seemie mai'ao ne olotando kamungkula'i maitu nofeena kanau ambano, "Ndo la'ae bhahaa mepakeno dhuba kapute maitu bhe domai'ao ne amai?" 14 Ambaku, "Waompu, ingka hintumo mande'aane!" Maka nopugau toha ambano, "Andoa ini mie lumimbano mai'ao ne tempono kasabha bhalano, dhubando padamo dotofae ampa nopute weo heano Anano Dhumba. 15 Dadi'anomo deehe-ehemo ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano ELOHIM bhe dofeompu ne Anoa mentae mohondo weo Lambuno ELOHIM. Mengkohano te kaengkoha'a kumalabhiano na'a napobhaianda bhe nakumaolumida. 16 Andoa paemo dao'ahoa, paemo nakekele wu'undo, paemo nakumantibhada kasodono oleo. 17 Kapa'amo Anano Dhumba ne wunta-wuntano kaengkoha'a kumalabhiano maitu nadhumaganida bhe namatoda se matano oe meowano dadi. Wutono ELOHIM namusuli luundo namopada-padae."
1 Wakutuuno Anano Dhumba nolengka kafuluti kafitu iseno, tanosimolino'amo te surugaa napesetanga dhamu kaomponano. 2 Ta'awohamo dua mala'ekati pipituno meehe-eheno te wiseno ELOHIM, dowa'anda duhulele bhalano fitu pele. 3 Tanohatomo dua seemie mala'ekati neehe-ehe ne wiseno medha kaetunu'a dupa neintaha kaentei'ano dupa mai'ao ne bulawa. Anoa dowa'ane dupa nobhahi sepali'a so namoampe naposaloane bhe sambaheando kosasawindo umati mongkilono. Bhahi-bhahi'ae na'a namoampee te wawono medha bulawa ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano. 4 Gawuno dupa posalo'ano bhe sambaheando umati mongkilo maitu tanokatowo-towomo mai'ao ne limano mala'ekati ampa ne wiseno ELOHIM. 5 Pada aitu mala'ekati na'a noalamo kaentei'ano dupa, nofosingi'iane efi mai'ao ne medha kaetunu'a dupa na'a maka no'ohoe we dhunia. Lasao nokonduuha guntu, nokopisibhela, nokobhibhito noangkafie lualino wite. 6 Mala'ekati pipituno mintahano duhulele fitu peleno maitu domantaa-ntaamo dabuso duhulelendo. 7 Mala'ekati kabhao-bhaono nobuso duhuleleno maka nosampumo use ngkobhatu, oefi noposalo bhe hea, kosasawi'ae na'a do'ohoe we dhunia. Sekatolu dawu'a dhunia notitawu, pedamo dua itu sekatolu dawu'a sabhaha pu'uno sau nongampu, bhe sabhaha kahoku mo'uhino nopuli notihampuni. 8 Pada aitu mala'ekati kahoduano nobusomo duhuleleno, tanonandoomo dua peda se'onu kabhawo bhalano hende-hende'ano do'ohoe we te'i, maka sekatolu dawu'a te'i lasao nembali hea. 9 Sekatolu dawu'a mahaluku dumadino weo te'i domate bhe sekatolu dawu'a kapala nopuli nohansuru. 10 Mala'ekati katotoluno nobusomo dua duhuleleno, tamba'omu nomai'ao te lani nondawumo se'ulu kulipopo bhalano hende-hende'ano pasae ka'ula, notabuhiki sekatolu dawu'a umele bhe matano oe we dhunia. 11 Neano kulipopo ana'a Kapa'i. Sekatolu dawu'a oe nopa'i sampe dobhahi mie mateno hampano dofoho'u oe mopa'i'ano na'a. 12 Pada aitu mala'ekati kapopaano nobusomo dua duhuleleno, maka notihambi sekatolu dawu'a oleo, sekatolu dawu'a wula bhe sekatolu dawu'a kulipopo sampe sekatolu dawu'a tilangano nohohondomo. Dadi'anomo sekatolu dawu'a ole-oleo miina naentalea'a, sekatolu dawu'a kohondo'a sedhulu'a kahohondono. 13 Ta'awohamo dua bhe afetingke se'ulu bhoa nelola-lola te wuntano lani bhe nokotanga nohaa'i sepali'a ambano, "Balaamoomu! Balaamoomu! Balaamo mpuu mie meateno we dhunia, ane natifetingkemo ndiino duhulelendo mala'ekati totoluno tapa'o mebusono."
1 Pada ana'a mala'ekati kalidimano nobusomo duhuleleno, ta'awohamo se'ulu kulipopo toka mondawuno we dhunia. Kulipopo ana'a dowa'ane kunsino ola tapa kotompano . 2 Fointono olano mate na'a nolengkae, lasao nobhombola gawu pasae nomai'ao ne kaehampu'a bhalano, sampe oleo bhe koseka'ewa'ae lani nohohondo hampano gawu mai'aono weo ola ana'a. 3 Nomai'ao weo gawu na'a tamba'omo dopolua-lua kapunda dosampu we dhunia. Kapunda aini dowa'anda kuasa kabeanga kuasano wa'ati-atikoho. 4 Kapunda andoa ini do'ele'aanda daedai-dai kahoku tawa kantisa tawa sabhaha pu'uno sau, ampamo kaowu damekolea-lea'i manusia tapa mepakeno katandano ELOHIM ne konda'indo. 5 Andoa miina da'umunda'aanda daepongko manusia, tamaka dasumikisaada kaowu nalima wula kaomponanoa. Kasikisaando kapunda ana'a peda kaleano ka'ati'ano wa'ati-atikoho. 6 Wakutuu ana'a manusia dae'ondofi mate, tamaka pae dapo'awaanea; gaondo damatemo, tamaka mate namileianda. 7 Katundo kapunda andoa na'a pasa'ida adhaha nefontaa-ntaa so popahisa'a. Te fotundo bhe songkondo, woha'ano peda songko bulawano omputo, ulando nokatu manusia. 8 Wulundo pasae wuluno fotundo hobhine, wangkando peda wangkando singa. 9 Mbadhando dodapohie tapedamo bhadhu uti, depano panindo pasae kantawuno kareta nehelano adhaha dolumpa weo popahisa'a. 10 Lensindo bhe tifundo pasae wa'ati-atikoho, ne lensindo na'a nandoo kuasa so dasumikisaa'ao manusia nalima wula kaomponano. 11 Kafeompu'a mahintangida o mala'ekati tungguno ola pata kotompano. Neano ne wamba Ibrani dokonae Abadon, ne wamba Yunani dokonae Apolion . 12 Balaa kabhao-bhaono nolalomo, tadua nahaa ise balaa so humatono. 13 Mala'ekati kanonoono nobusomo dua duhuleleno. Ta'afetingkemo dua suaha nomai'ao ne kofato'onu'ae sikuano medha bulawa kaetunu'a dupa ne wiseno ELOHIM. 14 Suaha ana'a nopugau ne mala'ekati kanonoono meintahano duhulele maitu ambano, "Lenseda kopopaando mala'ekati titapuno we umele bhalano Efrat." 15 Mala'ekati popaano na'a dolensedamo, andoa ini dofontaa-ntaada somo dhamuno, oleono, wulano bhe ta'umo ana'a, so damongko'ao sekatolu dawu'a manusia. 16 Afetingke dua kabhahindo tantara sumawino ne adhaha na'a, dohaa fulu hewu lasa. 17 Weo powohaku ini, awohamo adhaha bhe mie sumawikida peda aini: andoa debhadhu uti, waranaano kadea peda efi, kakanda peda nila bhe kakuni peda waleha. Fotuno adhaha pasa'ida fotuno singa, nomai'ao ne wobhando nolimba efi, gawu bhe soano waleha. 18 Sekatolu dawu'a manusia dotipongko'ao balaa tolu hondano ini, oefi, o gawu bhe waleha lumimbano ne wobhando adhaha na'a. 19 Kapa'amo kuasando adhaha na'a neate ne wobhando bhe ne lensindo, hampano lensindo tapedamo ule kofotuno, fotumo aini fosikisaano. 20 Tamaka manusia sigao'ano tapa tipongko'ano ne balaa maitu, miina dua dametompa'ao kahadhaa modai nehabuno limando. Andoa miina datumiehea desombai rohi modai, bhe sabhaha barahala mai'ao ne bulawa, salaka, tambaga, kontu bhe sau, tapa fowohano, tapa fofetingkeno bhe tapa mekala-kalano. 21 Andoa miina dua dametompa'ao podiundo dofopongko, dofowuhake, dopokawite-wite bhe doso'o.
1 Awohamo dua seemie mala'ekati kokuasano nosampu nomai'ao te surugaa. Pakeano o olu, fotuno nopangalibue to'ue, ulano tapedamo oleo, bhe a'eno pasae kampana ngkamala-mala. 2 Ne limano neinta-intaha kaluluno kitabi mohobu padamo dolengkae. A'eno suanano nofofindae we te'i, a'eno kemano nofofindae we wite. 3 Pada ana'a nokei nofekahaa-haa'i pedamo kangaano singa. Pada nokei dotobhoosie suahano guntu fitu nduu. 4 Sapalusino nokosuaha guntu fitu nduuno maitu, patudhuku abuhie, tamaka ta'afetingkemo dua suaha nomai'ao te surugaa ambano, "Forahasia'e nekosuaha'aono guntu fitu nduuno maitu, koise buhiea!" 5 Pada ana'a mala'ekati newohaku neehe-ehe we te'i bhe we wite na'a notaohaomo limano te lani. 6 Anoa notunda nosambili Dumadino suhue dhamani, mokonandoono lani bhe sabhaha i'ino, mokonandoono dhunia bhe sabhaha i'ino, mokonandoono dua te'i bhe sabhaha i'ino, ambano, "Paemo damodhuluea tempono. 7 Tamaka sanatifetingke mala'ekati kapipituno nabuso duhuleleno, maka nohatomo tempono ELOHIM namekako'ula patudhuno tifebuni'ano, peda toka nefohato'aono ana-anabii palima-limano." 8 Suaha nefetingkeku mai'ao te lani na'a, nopugaumo toha ne idi ambano, "Kalamo, ala kaluluno kitabi tilengkano ne limano mala'ekati meehe-eheno we te'i bhe we wite watu." 9 Pada aitu akalamo ne mala'ekati na'a maka aesalo nama'a kanau kaluluno kitabi amaitu. Ambano mala'ekati na'a ne idi, "Alae maka humaa'e, nahumato weo handamu naopa'i, tamaka ne wiwimu numamisie naomeko nada golano ani." 10 Aalamo kaluluno kitabi ne limano mala'ekati maitu maka ahumaa'e, ne wiwiku anamisie nomeko peda golano ani, gaha'a hato weo handaku nopa'i namino. 11 Dofohato kanaumo ambado, "Hintu tetewei kosuaha toha nada anabii, mugau'ao so kumadhadhiano ne sabhaha bansano liwu, sabhaha siwulu, sabhaha wamba bhe sabhaha omputo."
1 Pada ana'a dowa'a kanaumo wulu sepele nokatu sau kaesuka'a bhe dofohato kanau ambado, "Ehe maka sukapi Lambuno ELOHIM bhe medha kaetunu'a dupa, eapida dua kabhahindo mie sumambaheano ne itu. 2 Tamaka kadete we simbalino Lambuno ELOHIM heruane ae, koemo sukapiea, hampano padamo dowa'andae bansano liwu sigao'ano. Andoa maitu daminda-minda'i kota mongkilo nafato fulu haa wula kaomponano. 3 Kaowu Idi amokuasamo dahodua sakusiiku dakosuaha nada anabii bhe daepake kadu nasehewu haa mo'ono nomo fulu oleo kaomponano." 4 Andoa maitu pu'uno zaitun haa peleno bhe kaengkoha'ano kantalea haa wuano meehe-eheno ne wiseno Ompuno alamu bhalano. 5 Ane bhe mie so mekolea-lea'ida nalumimba efi namai'ao ne olotando wiwindo maka nahumampuni kaewando. Nadamo ana'a kotika mie so mekolea-lea'ida tetewei datipongko. 6 Andoa dokokuasa daekunsi lani keana noko'use tangasano dokosuaha peda anabii. Andoa dokokuasa dua ne sabhaha oe dabhalii'e naembali hea, bhe dokokuasa dua daefosampu sabhaha balaa damepeki dhunia ini nafee-fee pakumo ampa kapoindalondo. 7 Damalusi kaowu damodhala takando dembali sakusii, o kadadi mai'aono weo olano mate tapa kotompano napopahisa bhe andoa, natumaloda maka namongkoda. 8 Maeatindo tanaendole-ndolemo ne kabhongka we kota bhalano. Nea ka'ibahatino kota ana'a Sodom bhe Mesir, kota aitumo dua katikantai'ano Ompundo te sau salipu. 9 Mie mai'aono ne sabhaha bansano liwu, sabhaha sampu'a, sabhaha wamba bhe sabhaha siwulu damoha maeatindo tolu oleo seka'indotu kaomponano. Miina da'umunda'aanda maeatindo dakumobuhuda. 10 Mie meateno we dhunia dao'ia'ao matendo bhe naowula sepali'a lalondo sampe dohame-hame bhe dopopaka-pakatu'ao kawa'ao, mba'inomo kohoduando anabii maitu dosikisaa mpuu mie meateno we dhunia. 11 Nopalusi tolu oleo seka'indotu nopesuakidamo inawa nomai'ao ne ELOHIM sampe dowanu mai'ao ne mate lasao doehe. Kosasawindo mie mohada notolau kate'indo. 12 Pada aitu anabii hoduano na'a dofetingkemo suaha mondii nomai'ao te surugaa nosali'ida ambano, "Fonimoomu te ini!" Andoa lasao dofoni te surugaa nokaputida olu, sabhaha kaewando dowoha'ao wuntano matando. 13 Wakutuu aitu dua tamba'omo nandoo luali bhalano, sekaompulu dawu'a kota nosansamo. Dofitu hewu mateno mba'inomo luali ana'a; mie sigao'ano dote'i sepali'a sampe dofekakalabhia ELOHIM te surugaa. 14 Balaa kahaa iseno nolalomo, natumuluemo dua balaa katolu iseno. 15 Pada aitu mala'ekati kapipituno nobusomo duhuleleno maka notifetingkemo suaha-suaha mohaa'i sepali'a weo surugaa, ambado, "Kuasa kafopahinta'ano dhunia nointahaemo Ompuntoomu bhe Mesias Omputo Fosalamatino, Anoa namahinta nada omputo ampa suhue dhamani." 16 Kamungkula haa fulu popaano mengkohano ne wiseno ELOHIM te wawono kaengkoha'ando kumalabhiano, defodapa dotaohao sombado ne ELOHIM. 17 Ambado, "Taefoampe katumpuno lalo ne Hintu Ompu ELOHIM Fofoliuno Kuasa, ndumandoono bhe toka ndumandoono, hampano Hintu pakeemo kuasamu bhalano, metandakimo pahinta peda Omputo. 18 Sabhaha bansando liwu do'amaha, tamaka nohatomo amahamu. Aitu nohatomo tempono mie mate dabhotusida, temponomo dua palima-limamu dama'anda ponambodo, pedamo dua ne ana-anabii, mie mongkilo, mie mote'ino neamu, mie mohobu bhe mie bhalano. Temponomo dua damobinasa mie mohansuruno dhunia." 19 Tanotilengkamo dua Lambuno ELOHIM te surugaa, notiwohamo dua sohongano podhandi'a weo Lambuno ELOHIM na'a. Gaha'a wakutuu aitu dua nokobhibhito, nokopisibhela, nokoguntu, nokoluali, bhe nosampu use ngkobhatu nobhie sepali'a.
1 Tanotiwohamo tanda bhalano timente'aono te lani: seemie hobhine, pakeano o oleo, o wula we pandano a'eno, ne fotuno nefokana songkono omputo nomai'ao ne ompulu haa ulu kulipopo. 2 Hobhine aitu nofowoowa; hampano temponomo nakoana, anoa nofedee bhe nokei'ao kalea. 3 Tanotiwohamo dua tanda timente'aono sigao'ano te lani: se'ulu naga bhalano nodea lalo mo'ito, fotuno fitu pongke, tanduno ompulu pele, te wawono fotuno nandoo songkono omputo fitu woka. 4 Sekatolu dawu'a kulipopo te lani nosohopianda lensino maka no'ohofida we dhunia. Naga ana'a neehe-ehe ne wiseno hobhine so koanano maitu, patudhuno salenteno anano nadumo'ue. 5 Hobhine amaitu nokoana'ao seemie mo'ane somo mahintangino sabhaha bansano liwu naepake katuko uti. Tamba'omo anano maitu doagoi'e maka doowae ne ELOHIM, ne kaengkoha'ano kumalabhiano. 6 Hobhine ana'a nofilei we pandaso bhalano, ne kaeate'a toka nefontaa-ntaano ELOHIM so anoa. Ne watu dadumamba'aane nasehewu haa mo'ono nomo fulu oleo kaomponano. 7 Pada aitu nandoomo popahisa'a te surugaa. Mikael bhe mala'ekatino dopopahisa dopoewangi bhe naga amaitu. Naga ana'a nopopahisa dosuhue dua bhe mala'ekatino. 8 Gaha'a o naga dotaloe, sampe anoa bhe mala'ekatino miinamo da'umunda'aandaa daeate te surugaa. 9 Naga bhalano maitu do'ohoe we simbali! Anoamo itu ule ngkamukula, neano dokonae Kafeompu'ando seetani tawa Kolakindo rohi modai, mekakolilinono kosedhunia'ae. Anoa do'ohoe we dhunia dopoowa-owa bhe mala'ekatino sabhangka'ino. 10 Afetingkemo dua suaha te surugaa nohaa'i ambano, "Aitu nohatomo kasalamati, kuasa Kafopahinta'ano ELOHIMntoomu, bhe kuasanomo dua Mesias Omputo Fosalamatino, hampano mobhie'aono bhahitie'intoomu mentae mohondo ne wiseno ELOHIMntoomu padamo do'ohoe . 11 Anoa dotaloane heano Anano Dhumba bhe pugau nesakusii'aondo. Andoa miina daooloanea inawando, dohelasi domate. 12 Dadi'anomo, hintu surugaa bhe kosasawindo meatefie, fowulaomu lalomiu! Tamaka balaamoomu hintimiu wite bhe te'i, hampano nosampunikikoomu Kafeompu'ando seetani weo amahano bhalano; nopande'aane wakutuuno nosekemo." 13 Gaha'a hato nopande'ao lalono do'ohoemo we dhunia, o naga na'a lasao no'amba hobhine molenteno ana'i mo'ane sa'ituini. 14 Hobhine aitu dowa'ane panino bhoa bhalano so nalumola'ao te kaeate'ano te pandaso bhalano. Ne itu dadumamba'aane natolu ta'u setanga kaomponano, nakodo'o bhe ule ana'a. 15 Ule ana'a nefolua oe nomai'ao ne wobhano tapedamo umele noangkafi kundono hobhine amaitu neanomo nawowo'oe mawa. 16 Tamaka hobhine maitu notulumie wite. O wite nofonganga wobhano maka nodo'u umele lumimbano ne wobhano naga ana'a. 17 Naga ana'a no'amaha ne hobhine amaitu lasao nokala nopopahisa noewangi sampu'ano sigao'ano, mie mangkafino pahintano ELOHIM bhe mintahakino kafohatono Yesus. 18 Naga ana'a taneehe-ehemo we wiwino te'i.
1 Pada ana'a awohamo kadadi nolimba mai'ao weo te'i, fotuno fitu pongke, tanduno ompulu pele. Ne tanduno na'a nandoo ompulu woka songkono omputo. Te fotuno notibuhi sabhaha nea kafeka'aebu ne ELOHIM. 2 Kadadi ana'a nokatu harimau, tamaka a'eno peda a'eno beruang, wobhano peda wobhano singa. Naga sa'ituini nowa'ao ka'osano, kaengkoha'ano bhe kuasano bhalano ne kadadi amaitu. 3 Fotuno sepongke woha'ano nobhela modato neowa mate, tamaka kabhela modato na'a no'uhimo. Kosedhunia'ae domente maka doangkafi kadadi amaitu. 4 Andoa dosombai naga ana'a hampano anoamo ma'aono kuasa ne kadadi amaitu. Andoa dosombai dua kadadi amaitu bhe dopugau ambado, "La'ae bhahaa pototo'ano bhe kadadi aini? La'ae bhahaa so mondoino poewangiane?" 5 Kadadi ana'a dowa'ane kalalesa nakowamba'ao kalangkeno diu bhe kafeka'aebu ne ELOHIM, dowa'ane dua kalalesa nahumabue kansuhu ampa nafato fulu haa wula kaomponano. 6 Dadi'anomo kadadi ana'a nofonganga wobhano nofeka'aebumo ELOHIM, nofekandidiki neano, nofeka'aebu dua lambu kaeate'ano ELOHIM bhe kosasawindo meateno te surugaa. 7 Kadadi amaitu dowa'ane dua kapooli napoewangi bhe umati mongkilo maka natumaloda. Dowa'ane dua kuasa ne sabhaha sampu'a, sabhaha siwulu, sabhaha wamba, bhe sabhaha bansano liwu. 8 Kosasawindo mie meateno we dhunia dasumomba ne anoa. Miemo andoa ini, mpini pakatifokonandoono dhunia, miina natibuhia neando weo Kitabindo Mie Dumadi, fehebua'ano Anano Dhumba toka nesumbele. 9 Kotingalano naetaa nametingke! 10 Mie toka nefotantu natitohongku, tetewei datumohongkue; mie toka nefotantu namate'ao kampue, tetewei damongkoane kampue. Maraluu'ano mpuu kakosabaha dopotaami bhe kaparasaeando umati mongkilo. 11 Awohamo dua se'ulu kadadi nolimba mai'ao weo wite, tanduno haa pele peda tanduno anano dhumba, nokotanga peda se'ulu naga. 12 Kadadi ana'a nopake kosasawi'ae kuasano kadadi kabhao-bhaono sa'ituini maka nodhalangie ne wiseno. Koseka'ewa'ae dhunia bhe mie meateno we dhunia nofosuhuda dasumombai kadadi kabhao-bhaono kokabhela modato meowano mate na'a, tamaka no'uhimo. 13 nefokonandoo tanda-tanda bhalano timente'aono, sampe nefosampu dua efi mai'ao te lani ne wisendo mie bhahi. 14 Mie meateno we dhunia nofekakolilinoanda tanda-tanda timente'aono, nefopooli'ao ne anoa so nahumabu ne wiseno kadadi kabhao-bhaono na'a. Anoa notudu dua mie meateno we dhunia daehabu patung so dasumombai'ao kadadi mobhela'aono kampue tamaka sadaa-daa nodadi. 15 Anoa dowa'ane dua kalalesa naefopesua inawa ne patung nehabundo amaitu, sampe patungno kadadi ana'a nopande nopugau bhe nofotudu sabhaha mie mongaheno sumombai'e damongkoda. 16 Kosasawindo mie, namie bhalano namie mohobu, nahangkaea nangkumaasi-asi, namie bebasi nabhatua, nofosuhuda kadadi ana'a dakumatandada ne limano suanando tawa ne konda'indo. 17 Bhe naseemie miina bhe membalino po'oli poasono, mpahinomo andoa mepakeno katandano, mepakeno neano kadadi amaitu tawa mepakeno ka'eapi koma'ana'aono neano. 18 Maraluu'ano sepali'a ne ini o kapande. Mie kokapandeno naetaa name'eapi ma'anano ka'eapino kadadi amaitu, kapa'amo ka'eapi amaitu neano seemie manusia. Ka'eapino neano nomo mo'ono nomo fulu nonoo.
1 Pada aitu awohamo dua Anano Dhumba neehe-ehe te kabhawono Sion. Anoa nopoowa-owa bhe mie domo'ono fato fulu fato hewu, sanea bhe kabuhino neano Anano Dhumba bhe neano Amano ne konda'indo. 2 Ta'afetingkemo dua suaha nomai'ao te lani pedamo guhuntumano luano oe bhalano bhe nduuno pisibhela timote'i'ano. Suaha nefetingkeku na'a pedamo dua kantawundo mie mekusapino dobhesi-bhesi kusapindo. 3 Andoa delagu-lagu'ao lagu bu'ou ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano bhe ne wisendo mahaluku fato uluno bhe ne wiseno kamu-kamungkula'i. Bhe naseemie miina bhe membalino poguhu'aono lagundo, mpahinomo mie mo'ono fato fulu fato hewuno titolosino mai'ao we dhunia. 4 Andoa ini mie pata pokadengo'aono wutondo bhe hobhine, dongkilo peda kalambe. Ne amai maka kahope'ano Anano Dhumba, sadhia doangkafie. Andoa ini notolosida mai'ao ne manusia daembali kapopanga kabhao-bhaono so ELOHIM bhe so Anano Dhumba maitu. 5 Ne wiwindo miina sepali'a bhe pahaa, andoa miina dakodengo-dengoa. 6 Ta'awohamo dua mala'ekati sigao'ano nelola-lola te wuntano lani. Anoa newowo'o Bhihita Metaa suhue dhamani so namolele ne mie meateno we dhunia, ne sabhaha bansano liwu, sabhaha sampu'a, sabhaha wamba bhe sabhaha siwulu. 7 Anoa nokei nofekahaa-haa'i ambano, "Mote'iomu ne ELOHIM! Fekakalabhia'omu neano! Kapa'amo nohatomo tempono kafobhotusi'ano. Taohao sombamiu ne Mokonandoono lani bhe dhunia, te'i bhe sabhaha matano oe." 8 Notuluemo dua mala'ekati kahoduano nopugau ambano, "Nosansamo, nosansamo Babel kota bhalano maitu, mekalolanuno sabhaha bansano liwu hampano nofefoho'utianda angguruno nafusuu modai pokawite-wite." 9 Noangkafie dua mala'ekati katotoluno bhe nopugau nofekahaa-haa'i ambano, "Sasuka sumombaino kadadi amaitu bhe patungno, bhe tumahimano katandano ne konda'ino tawa ne limano, 10 anoa maitu naoho'u angguru, ma'anano naenamisi kahukumuno ELOHIM. Angguru aitu dofontaa-ntaa'e weo kampoho'u'ano amahano ELOHIM, miina nakosalo-saloa . Mie medando ana'a dasumikisaa'ane efi bhe waleha ne wisendo mala'ekati mongkilono bhe ne wiseno Anano Dhumba. 11 Gawuno efi sumikisaada na'a nakumatowo-towo kansuhu ampa suhue dhamani. Mentae mohondo pae bhe katiehea dasumikisaada, hampano dosombamo ne kadadi amaitu bhe patungno bhe dotahima katandano neano." 12 Maraluu'ano ne ini kakosabahando umati mongkilo dopotaami weo kasabha, mie mangkafino pahintano ELOHIM bhe kumampuu-mpuuno kaparasaea ne Yesus. 13 Afetingkemo dua suaha nomai'ao te surugaa ambano, "Buhie! Dokodawua mpuu mie mateno se'iseno bhe Ompu notanda ampa aitu." Ambano Rohino ELOHIM, "Uumbe daanumo. Andoa damewule'ao kahadhaa mo'osando, hampano sabhaha podiu metaa naposabhangkaanda." 14 Awohamo dua gaha'a bhe olu ngkapute, te wawono nengkoha-ngkoha seemie pasae Anano Manusia nefokana songkono omputo mai'ao ne bulawa. Neintaha semata kapulu kokanggai so katobhe'a, nohoko sepali'a. 15 Nolimbamo seemie mala'ekati sigao'ano nomai'ao weo Lambuno ELOHIM nokei nofekahaa-haa'i ne Mengkoha-ngkohano te olu ngkapute na'a ambano, "Fowawemo kapulu kokanggaimu itu, tobheemo, nohatomo tempono tobhe'a, kapa'amo so netobhe we dhunia nokunimo." 16 Dadi'anomo Mengkoha-ngkohano te olu ngkapute na'a nofowawemo kapulu kokanggaino we dhunia, maka o dhunia dotobheemo. 17 Nolimbamo dua seemie mala'ekati sigao'ano mai'ao weo Lambuno ELOHIM te surugaa, neintaha dua semata kapulu kokanggai mohoko'ano. 18 Gaha'a nomaimo toha seemie mala'ekati sigao'ano, nomai'ao we medha kaetunu'a dupa. Anoa nokuasai efi. Mala'ekati aini nokei nofekahaa-haa'i ne mala'ekati meintahano kapulu mohoko'ano sa'ituini ambano, "Fowawe kapulu kokanggaimu mohoko'ano itu, timpuda bhakeno angguru we dhunia, kapa'amo dota'amo." 19 Mala'ekati ana'a nofowawe kapulu kokanggaino we dhunia netimpu bhakeno angguru maka no'ohofie weo kantobha bhalano kaefeo'a angguru, ka'ibahatino amahano ELOHIM. 20 Bhakendo angguru maitu dofeoda we simbalino kota, maka nomai'ao ne kantobha kaefeo'a na'a nomawamo hea, kalangkeno ampa te kasamano adhaha, kakodo'ono nomawa napetolu mo'ono kilo.
1 Pada aitu awohamo dua tanda bhalano timente'aono te lani nobhibhiisa sepali'a: dopipitu mala'ekati deowa fitu honda balaa kapuliaono, kafetompainomo amahano ELOHIM. 2 Awoha dua te'i peda paeasa bhalano noposalo bhe efi. Ne wiwino te'i na'a deehe-ehemo mie tumalono kadadi sa'ituini, patungno bhe ka'eapino neano. Andoa deinta-intaha kusapi kawa'aono ELOHIM. 3 Andoa delagu-lagu'ao laguno Musa palima-limano ELOHIM bhe laguno Anano Dhumba. Ambado, "Hintu Ompu ELOHIM Fofoliuno Kuasa! Nobhala bhe notimente'ao mpuu angka'ano limamu. No'adhili bhe nobanara mpuu sabhaha habumu. Hintu Omputo sabhaha bansano liwu! 4 La'ae bhahaa so tapa mote'ino ne Hintu Ompu? La'ae bhahaa so tapa mekakalabhiano neamu? Kapa'amo Hintumo kaowu mongkilono. Sabhaha bansano liwu damai datumaohao sombado ne Hintu, kapa'amo kabhotusimu umadhilino dowohaemo sabhaha mie." 5 Pada ana'a awohamo dolengka Boloku Mongkilo, tenda kaeate'ano ELOHIM te surugaa. 6 Domai'ao ne boloku ana'a dolimbamo mala'ekati pipituno meowano fitu honda balaa sa'ituini. Pakeando kai mo'alusu nokosilo kaputeno, mbadhando dowawe'iane kagege bulawa. 7 Se'ulu mahaluku mai'aono ne mahaluku popaano na'a nowa'ao mala'ekati pipituno maitu fitu woka mangko bulawa nopono'ao amahano ELOHIM dumadino ampa suhue dhamani. 8 Boloku Mongkilo maitu nopono'ao gawu hampano kakalabhia bhe kuasano ELOHIM. Bhe naseemie pae bhe so moolino mesuano weo Boloku Mongkilo maitu, ane pae'o namalusi kofitu honda'ae balaa neowando mala'ekati pipituno na'a.
1 Afetingkemo dua suaha mohaa'i nomai'ao weo Boloku Mongkilo nopugau ne mala'ekati pipituno na'a ambano, "Kalaomu maka sungkae'omu kofitu woka'ae mangkono amahano ELOHIM itu we dhunia!" 2 Nokalamo mala'ekati kabhao-bhaono nosungka mangkono we dhunia maka kosasawindo mie mepakeno katandano kadadi sa'ituini bhe sumombaino patungno, notumbuida kawisu modai mokompeaha'ino. 3 Mala'ekati kahoduano nosungkamo mangkono we te'i, gaha'a oeno te'i lasao nembali hea pedamo heando mie mate sampe kosasawindo koinawano weo te'i dopuli domate. 4 Mala'ekati katotoluno nosungka mangkono we sabhaha umele bhe matano oe, lasao kosasawi'ae dembali hea. 5 Afetingkemo dua mala'ekati kumuasaino oe nopugau ambano, "Hintu ndumandoono bhe toka ndumandoono, Hintu mongkilono, no'adhili mpuu kahukumu nefondawumu. 6 Kapa'amo andoamo maitu motuhuno heando umati mongkilono bhe ana-anabii. Aitu fefoho'utianda hea, daanumo nopantasimo so andoa." 7 Afetingkemo dua suaha nomai'ao ne medha kaetunu'a dupa nopugau ambano, "Uumbe daanumo Hintu Ompu ELOHIM Fofoliuno Kuasa, kahukumu nefondawumu nobanara bhe no'adhili." 8 Mala'ekati kapopaano nosungkamo mangkono te wawono oleo, maka o oleo dowa'ane kapooli natumunu manusia sampe daodada. 9 Manusia titunu'aono kasodono oleo mobhibhiisano na'a, tadobhatata'iao neano ELOHIM kokuasano ne sabhaha balaa amaitu. Andoa miina dametompa'ao podiundo so damekakalabhia'ao ELOHIM. 10 Mala'ekati kalidimano nosungkamo mangkono te wawono kaengkoha'a kumalabhiano kadadi ana'a, sampe liwu kafopahinta'ano nohohondomo bhe manusia dosia lelando ka'osano kaleando. 11 Andoa dobhatata'iao ELOHIM te surugaa, hampano kaleano bhe kawisundo, tamaka miina dametompa'ao podiu modaindo. 12 Mala'ekati kanonoono nosungkamo mangkono te wawono umele bhalano konea'ano Efrat, lasao nokekele. Dadi'anomo nokantaa-ntaamo kaangka'a so sabhaha omputo mai'aono te mata oleo. 13 Ta'awohamo dua rohi modai dototolu pasa'ida kahaka dolimba mai'ao ne wobhano naga, ne wobhano kadadi bhe ne wobhano mpahaana-anabiino. 14 Andoamo maitu rohindo seetani mehabuno sabhaha tanda tapa mentela. Kototolundo dokalamo dofohompu sabhaha omputo ne dhunia so dapopahisa'ao nahumato oleo bhalano, oleonomo ELOHIM Fofoliuno Kuasa. 15 "Tandai'eomu! Ahumato nada kaso'o. Nokodawua mpuu mie kodhagano bhe mohilalono pakeano, keana nokala kalembi-lembi bhe natiwoha kaambano'ano ne wisendo mie bhahi." 16 Sabhaha omputo ana'a dofohompuda ne se'onu liwu, weo wamba Ibrani dokonae Harmagedon. 17 Palusi aitu mala'ekati kapipituno nosungkamo mangkono te antara. Gaha'a tanotifetingkemo suaha nomai'ao ne kaengkoha'a kumalabhiano weo Boloku Mongkilo, nohaa'i sepali'a ambano, "Nopalusimo!" 18 Tanokosilakamo dua bhibhito, pisibhela bhe guntu, tanonandoomo dua lualino wite mobhibhiisano. Luali medando ana'a miina'o sepali'a nakumadhadhia mpini pakanandoono manusia ne dhunia. Pedamo na'a kabhibhiisano luali amaitu. 19 Kota bhalano maitu nobhongka nofetoludawue, kotando sabhaha bansano liwu nopuli nosansa. ELOHIM nofe'ulaimo Babel kota bhalano maitu, maka nowa'ane nofoho'u angguru ne kampoho'u'ano, ka'ibahatino kapontalabhi-labhino amahano ELOHIM. 20 Sabhaha liwuto nopuli nosali, sabhaha kabhawo miinamo daohaa. 21 Nondawumo use ngkobhatu nomai'ao te lani notabuhiki manusia; use ngkobhatu na'a peda'idamo kontu sepoi-sepoi kabhieno napelima fulu kilo. Manusia dobhatata'iao ELOHIM hampano balaano use ngkobhatu amaitu notolau kabhibhiisano.
1 Pada ana'a nomaimo seemie mai'ao ne mala'ekati pipituno meowano fitu woka mangko maitu bhe nopugau ne idi ambano, "Mai se ini, amotiwohaangko kahukumu so karambole tiende-endeno mengkohano ne tombuno ko'oe'ano. 2 Sabhaha omputo ne dhunia padamo dopokawite-wite bhe anoa. Mie meateno we dhunia padamo dololanu'ao podiu pokawite-witeno, tapedamo moho'uno angguru." 3 Pada ana'a nokabhinti kanaumo Rohino ELOHIM maka nowowo'o kanau we pandaso bhalano. Ne itu awohamo seemie hobhine nengkoha-ngkoha te wawono se'ulu kadadi, waranaano o kadea lalo mo'ito. Uluno kadadi ana'a nopono'ao nea meka'aebuno ELOHIM; fotuno fitu pongke, tanduno ompulu pele. 4 Pakeano hobhine ana'a o wungo bhe kadea lalo mo'ito, wutono dolegasiane bulawa, kontu moinda bhe muntia. Ne limano neinta-intaha sewoka kampoho'u'a bulawa nopono'ao sabhaha giu timolampi bhe pokahaku, pehapino dadi pokawite-witeno. 5 Ne konda'ino notibuhi nea tifebuni'ano ma'ana, |scBabel bhalano, inandomo sabhaha karambole bhe kamai'ao'ano sabhaha diu timolampi ne dhunia ini.|r 6 Awohamo dua hobhine amaitu nololanu'ao heando umati mongkilo bhe mie mate'aono kaparasaeando ne Yesus nesakusii'aondo. Awoha hobhine amaitu ta'apokamente-mentemo. 7 Nopugaumo toha mala'ekati na'a ambano, "Noafa gaha'a mente'ao? Amohatoangko ma'anano tifebuni'ano hobhine amaitu bhe kadadi kasawi'ano, kadadi kofotu'ano fitu pongke bhe kotandu'ano ompulu pele. 8 Kadadi newohamu itu endefi'ini nodadi, ampa aitu miinamo, tamaka mada kaowu natiumba toha namai'ao ne olano mate tapa kotompano naehopeki kabinasa. Mie meateno we dhunia tapa tibuhi'ano nea weo Kitabindo Mie Dumadi mpini pakanandoono dhunia, tadamente damoha kadadi amaitu. Kapa'amo kadadi amaitu endefi'ini nodadi, ampa aitu miinamo, tamaka mada kaowu natiumba toha. 9 Maraluu'ano mpuu ne ini fekihi kokapandeno. Fotu fitu pongkeno na'a ma'anano fitu kabhawo kaengkoha'ano hobhine amaitu. Fitu fotuno maitu nokoma'ana'ao dua omputo dopipitu: 10 lidimano dosabumo, seemie nandoo nopahinta, seemieno miina'o nahumatoa, maka ane nahumato namahinta nasekabantaha kaowu. 11 Kadadi dumadino endefi'ini tamaka ampa aitu miinamo, anoamo ini omputo kaaluno. Anoa seemie dua mai'aono ne omputo pipituno maitu maka naehopeki kabinasa. 12 Tandu ompulu peleno newohamu itu, ma'anano doompulu omputo tapa'o mahintano. Tamaka nasedhamu kaomponano dae'awa dua kuasa nada omputo dapoowa-owa bhe kadadi amaitu. 13 Andoa maitu dosepatudhu; ka'osa bhe kuasando dowa'ane kadadi amaitu. 14 Andoa dapopahisa bhe Anano Dhumba, tamaka Anano Dhumba natumaloda hampano Anoa Kafeompu'andomo sabhaha kafeompu'a bhe Omputo sabhaha omputo. Anano Dhumba na'a daposabhangkaane mie nesali'ino, nepilino bhe tiparasaeano." 15 Nopugaumo dua mala'ekati na'a ne idi ambano, "Tombuno ko'oe'ano kaengkoha'ano karambole newohamu itu, ma'anano, sabhaha bansano liwu, mie bhahi, sabhaha siwulu bhe sabhaha wamba. 16 Tandu ompulu peleno bhe kadadi newohamu itu, dabansi karambole amaitu. Andoa darumampasi sabhaha fehebua'ano bhe dalumembie, daomaa i'ino maka dahumampuniane efi. 17 ELOHIM padamo nofodoli totono lalondo so dadhumalangi'ao patudhuno ELOHIM. Nohabuda dua dosekakolalo dama'ao kuasa kafopahinta'ando ne kadadi amaitu, ampa sabhaha bhoasaono ELOHIM nako'ula. 18 Hobhine newohamu itu, ma'anano kota bhalano mahintanginomo sabhaha omputo ne dhunia ini."
1 Pada amaitu awohamo dua mala'ekati sigao'ano nosampu nomai'ao te surugaa. Anoa nobhala sepali'a kuasano, dhunia tanentaleamo hampano kakalabhiano. 2 Mala'ekati amaitu nokei nefekahaa'i suahano ambano, "Nosansamo, nosansamo kota bhalano Babel. Kota amaitu nembalimo kaeate'ando rohi modai, kafeolu'ando seetani, ka'uko'ando sabhaha ka'uhi moharamu bhe timohakuno. 3 Kanandoo'ano peda maitu hampano sabhaha bansano liwu padamo dofoho'u angguruno nafusuu modai pokawite-wite, sabhaha omputo ne dhunia padamo dopokawite-wite bhe anoa, sabhaha daga ne dhunia ini dohangkaeamo dhohono nafusuuno modai'ano pontalabhi-labhino." 4 Afetingkemo dua suaha sigao'ano nomai'ao te surugaa nopugau ambano, "Umatiku, limbamoomu, gampianeomu, neanomo paise mealaomu dawu weo sabhaha dhosano, keana nokangkanaikoomu sabhaha balaano. 5 Kapa'amo dhosano tanekabu-kabumbumo nohatoemo lani, maka ELOHIM nofe'ulaimo sabhaha podiu modaino. 6 Habue'omu peda nehabuno ne hintimiu, sabhaha nehabuno bhoosianeomu nahaa paku. Kampoho'u'ano fosingi'ianeomu kafoho'u nahaa paku ka'osano newa'aono ne hintimiu. 7 Sikisaa'eomu bhe fekaguguhue'omu ampa naposahataa bhe kafosibhala bhe dadi pontalabhi-labhi nenamisino. Kapa'amo anoa nokoduku lalono, 'Inodi ini omputo hobhine mintahano pahinta. O idi suano bhihinandaa, paise sepali'a aenamisi kaguguhua.' 8 Dadi'anomo sabhaha balaa nakumangkanai'e se'oleo: o hopu, o kaguguhu, o gaba bhe dahumampuniane efi, hampano nokokuasa mpuu Ompu ELOHIM bhotusie." 9 Sabhaha omputo ne dhunia mada pokawite-witeno bhe menamisino dadi pontalabhi-labhi bhe anoa, dao'ae bhe daekangko'ae ane daoha kaowu gawuno efi humampunino . 10 Andoa daeehe-ehe we mokodo'o'ano hampano daote'i bhahaa nakumantibhada dua balaano kasikisaano. Andoa dapugau, "Balaamo, balaamo hintu kota bhalano, hintu Babel kota mo'osa, hampano sedhamu kaowu kahukumumu nokangkanaiko." 11 Sabhaha daga ne dhunia ini dao'aefie bhe daguguhu hampano miinamo bhe so umolino pahaasondo. 12 Pahaasondo na'a o bulawa, salaka, kontu moinda, muntia, kai kapute mo'alusu, kai wungo, pasele bhe kai kadea lalo mo'ito, sabhaha bansano sau mowondu, sabhaha katoka mai'ao ne tandu mopute, sabhaha katoka mai'ao ne sau mo'ali, tambaga, uti bhe kontu mopute, 13 kulino sau mowondu, sabhaha bansano kagule, mina-mina kawondu, mina-mina nekonando mur, dupa, angguru, mina, wone, gandum, sapi, dhumba, adhaha bhe kareta, bhatua sampe inawando manusia. 14 Andoa dapugau ambado, "Sabhaha kambaka nemokamba'aomu nomiinaemo, sabhaha kanandoomu mangaliuno bhe sabhaha kahangkaeamu pombeahino nosalimo, paemo dapo'awaanea." 15 Sabhaha podagano humangkaea'aono sabhaha bara amaitu, daeehe-ehe we mokodo'o'ano hampano daote'i bhahaa nakumantibhada dua balaano kasikisaa, dao'ae bhe daguguhu. 16 Andoa dapugau ambado, "Balaamo, balaamo hintu kota bhalano mepakeno kai kapute mo'alusu, kai wungo bhe kai kadea lalo mo'ito, nelegasi'ao bulawa, kontu moinda bhe muntia, 17 kapa'amo sedhamu kaowu kabhahino kahangkaeano maitu nowolomo nobinasa." Kosasawindo nakodha, sawino, mieno bhangka bhe sabhaha mie kokagiuno we te'i daeehe-ehe we mokodo'o'ano. 18 Damoha gawuno efi humampunino kota ana'a dakumeimo ambado, "Kota ae dua bhahaa pototo'ano kabhala bhe kota aini?" 19 Andoa daekambuhi bungahasi te fotundo, bhe dakumei poowa dao'ae bhe daekangko'ae ambado, "Balaamo, balaamo kota bhalano! Kanandoono dohangkaea'anemo sabhaha mie kokapalano we te'i, tamaka sedhamu kaowu nowolomo nobinasa. 20 Hintu surugaa, fowula lalomu hampano kahansuru'ano kota aitu! Fowula dua lalomiu, hintimiu umati mongkilo, rasu-rasulu bhe ana-anabii! Kapa'amo ELOHIM padamo nowa'ane kahukumuno mbali kabhoosino sabhaha nehabuno kota amaitu ne hintimiu." 21 Pada aitu seemie mala'ekati mo'osano nesangkemo kontu peda kagili bhalano maka no'ohoe we te'i bhe nopugau ambano, "Nadamo amaitu kota bhalano Babel dahumambita'iane we panda maka paemo sepali'a dapo'awaanea. 22 Suahando mebhesi-bhesino kusapi, melagu-laguno, mepunto-puntono suli bhe duhulele, paemo sepali'a natifetingkea weo kotamu. Bhe naseemie tuka paemo daepo'awa'ao weo kotamu, guntuno kagili kontu paemo dua natifetingkea. 23 Tilangano kantalea paemo natiwohaa weo kotamu; suahando lo'ia bu'ou namo'ane nahobhine paemo dua natifetingkea. Podagano meatefiko sanea kabhalano dhunia, sabhaha bansano liwu fekakolilinoanda sihirimu." 24 Ne kotamo ini kapotuhu'ano heando ana-anabii, umati mongkilo bhe sabhaha mie nepongko ne dhunia ini.
1 Pada ana'a afetingkemo kanggetu suahando kantawundo mie bhahi te surugaa delagu ambado, "Haleluya! Kasalamati, kakalabhia bhe kuasa nomai'ao ne ELOHIMntoomu. 2 Kapa'amo nobanara bhe no'adhili kahukumuno, Anoa padamo nohukumu karambole bhalano, dumai-daino dhunia hampano dadi pokawite-witeno. ELOHIM padamo nobhoosianda heando palima-limano ne karambole amaitu." 3 Dofendua toha delagu ambado, "Haleluya! Gawuno efi humampunino kota amaitu nobhombola kansuhu ampa suhue dhamani." 4 Kamungkula haa fulu popaano bhe mahaluku fato uluno maitu defodapa dotaohao sombado ne ELOHIM mengkohano ne kaengkoha'a kumalabhiano bhe dopugau ambado, "Amin, Haleluya." 5 Notifetingkemo dua suaha nomai'ao ne kaengkoha'a kumalabhiano maitu ambano, "Pudhi kaitaomu ELOHIMntoomu, kosasawimiu palima-limano, hintimiu mote'ino ne Anoa nabhala nahobu!" 6 Pada amaitu afetingkemo kanggetu suahando kantawundo mie bhahi, pedamo guhuntumano luano oe bhalano, pedamo dua nduuno guntu mobhibhiisano ambado, "Haleluya! Ompu ELOHIMntoomu Fofoliuno Kuasa nembalimo omputo. 7 Fowula kaitaomu lalontoomu, mo'ia kaitaomu bhe fekakalabhia kaitaomu ELOHIM! Kapa'amo oleono kagaa'ano Anano Dhumba nohatomo, lo'ia bu'ou hobhine notokamo kakanuno. 8 So pakeano dowa'ane kai kapute mo'alusu, nonggela bhe nokosilo." (Kai alusu maitu ka'ibahatino sabhaha habu metaando umati mongkilono). 9 Pada aitu nopugaumo ne idi, "Buhie nada ini: dokodawua mpuu mie tibhasino ne kagaano Anano Dhumba." Ambano dua, "Wamba aini nokotu'u, sanea bhoasaono ELOHIM." 10 Idi lasao aefodapa ne a'eno ataohao sombaku tamaka tanopugau ambano, "Koise nada itua! Idi ini palima-lima dua nopototo bhe hintu bhe bhahitie'imu marasaeano mintahakino kafohatono Yesus. Taohao sombamu ne ELOHIM, kapa'amo o Rohi mekabhintino mie sampe dokosuaha peda anabii, nomai'ao ne kafohatono Yesus." 11 Pada aitu awohamo surugaa notilengka, maka nandoo se'ulu adhaha kapute. Mie sumawikie dokonae "Mie Tiparasaeano bhe Banarano". Anoa no'adhili nofobhotusi bhe nopopahisa. 12 Matano mie amaitu pasae hendeno efi, te fotuno noposunsu-sunsu songkono omputo. Ne uluno notibuhi neano, tamaka miina bhe mande'aanea mpahinomo wutono. 13 Dhubano padamo dolondoane hea, neano dokonae "Bhoasaono ELOHIM". 14 Anoa doangkafie kosasawindo tantarano surugaa dosawi ne adhaha kapute depake kai mo'alusu sakapu-kapute, nonggela sepali'a. 15 Nomai'ao ne olotano wiwino nolimba semata kampue mohoko so natumalo'ao sabhaha bansano liwu, maka namahintangida naepake katuko uti. Andoa nameoda nada angguru ne kantobha bhalano kaefeo'a angguru, ka'ibahatinomo kapontalabhi-labhino amahano ELOHIM Fofoliuno Kuasa. 16 Ne dhubano bhe ne fa'ano notibuhi nea peda aini, |scOmputo sabhaha omputo, Kafeompu'andomo sabhaha kafeompu'a.|r 17 Ta'awohamo dua seemie mala'ekati neehe-ehe te wawono oleo bhe nokei nofekahaa-haa'i ne ka'uhi melola-lolano te wuntano lani, "Mai'omu se ini, hompuomu so hame-hame bhalano ELOHIM, 18 neanomo momaa'omu i'indo omputo, i'indo tantara bhe neangka'indo, i'indo adhaha bhe mie sumawikie, i'indo kosasawindo manusia, namie bebasi nabhatua, namie mohobu namie bhalano." 19 Ta'awohamo dua kadadi na'a bhe sabhaha omputo ne dhunia dopoowa-owa bhe tantarando, dohompu dapopahisa damewangi mie sumawino ne adhaha kapute maitu bhe tantara'ino. 20 Gaha'a kadadi amaitu lasao dohakoe nopoowa-owa bhe mie mpahaana-anabiino mehabuno sabhaha tanda timente'aono ne wiseno kadadi ana'a. Tanda-tanda timente'aono maitu mekakolilinono mie metahimano katandano kadadi amaitu bhe sumombaino patungno. Kohoduando maitu do'ohoda ngka'uhi-uhi weo efi ngkowaleha ngkalai-laino ne kantobha bhalano. 21 Kosasawindo mie sigao'ano dopongkoanda kampue mai'ao ne olotano wiwino mie sumawino ne adhaha maitu, maka sabhaha ka'uhi lumolano dowe'i dohumaa i'indo.
1 Pada amaitu awohamo seemie mala'ekati nosampu nomai'ao te surugaa, neinta-intaha kunsino olano mate pata kotompano, ne limano nandoo dua sehonda hante bhalano. 2 Mala'ekati amaitu nohakomo naga, o ule ngkamukula, nekonando dua Kafeompu'ando seetani bhe Kolakino rohi modai, maka nokatapue sehewu ta'u kaomponano. 3 Pada ana'a no'ohoemo weo olano mate pata kotompano maka nokunsi kasongkono bhe nokatandae . Katipeda'ano amaitu neanomo paemo namekakolilino sabhaha bansano liwu ampa namalusi tempono sehewu ta'uno na'a. Namada amaitu tabeano damolapae toha nasebantaha. 4 Pada ana'a awohamo nobhahi kaengkoha'ano omputo bhe mie mengkohafie; andoa dowa'anda kuasa so dafobhotusi'ao. Awohamo dua alusundo mie titompe'ano wu'u hampano dosakusii'ao kaparasaendo ne Yesus bhe dofintahaki bhoasaono ELOHIM. Mie andoa ini miina dua dasumombai kadadi ana'a bhe patungno, bhe miina dua daetahima katandano ne konda'indo bhe ne limando. Andoa ini suli dodadi bhe dopahinta peda omputo dopoowa-owa bhe Kristus sehewu ta'u kaomponano. 5 Anoamo ini kawanu'ando mie mate kabhao-bhaono. Tamaka mie mateno sigao'ano pae damanua ampa namalusi sehewu ta'uno na'a. 6 Dokodawua bhe dongkilo mpuu me'awano kadawu ne kawanu'ando mie mate kabhao-bhaono na'a. O mate kahaa pakuno paemo nakokuasa ne andoa, tamaka daembali imamuno ELOHIM bhe Kristus, bhe damahinta nada omputo nasehewu ta'u kaomponano. 7 Namalusi sehewu ta'uno maitu, Kafeompu'ando seetani damolapae namai'ao we katitohongku'ano. 8 Anoa nakumalamo toha naefekakolilino sabhaha bansano liwu ne kofatowala'ae dhunia, nekonando Gog bhe Magog, maka namohompuda dapopahisa. Kabhahindo mie nefohompu nadamo bhone we wiwino te'i. 9 Andoa damangka te wite modete ne koseka'ewa'ae dhunia maka dalumibu kaeate'ando tantarando umati mongkilono ELOHIM bhe kota nemoasi'aono maitu. Gaha'a tanasisampu'amo efi namai'ao te lani nahumampunida. 10 Kafeompu'ando seetani mekakolilinoda da'umohoe weo efi ngkowaleha ne kantobha bhalano. Ne itumo dua kati'oho'ando kadadi bhe mie mpahaana-anabiino, maka dasumikisaada mentae mohondo ampa suhue dhamani. 11 Pada aitu awohamo dua kaengkoha'a kumalabhiano nopute bhe nobhala bhe Mengkohafie. O lani bhe dhunia tanosimiinae'amo ne wiseno kao-kaomo dofileiane, miinamo natiwohaa. 12 Awohamo dua mie komate-mateno nabhala nahobu deehe-ehe ne wiseno kaengkoha'a kumalabhiano maitu. Sabhaha kitabi dolengkaemo, maka delengkamo dua se'onu kitabi sigao'ano, Kitabindomo Mie Dumadi. Mie komate-mateno dobhitahakida noposahataa bhe habundo peda tibuhino weo kitabi maitu. 13 O te'i noowa mie komate-mateno weo te'i; pedamo dua o mate bhe dhuniano mate doowa miendo mateno, maka seemie-seemie dobhotusida noposahataa bhe habundo. 14 Pada aitu o mate bhe dhuniano mate do'ohoda weo kantobhano efi bhalano. Anoamo maitu mate kahaa pakuno. 15 Sasuka mie tapa tibuhino nea weo Kitabindo Mie Dumadi maitu, do'ohoda weo kantobhano efi bhalano.
1 Pada amaitu awohamo lani bu'ou bhe dhunia bu'ou, kapa'amo lani bhe dhunia kabhao-bhaono nopalusimo. O te'i nomiinaemo dua. 2 Awohamo dua kota mongkilo, Yerusalem bu'ou, nosampu nomai'ao te surugaa, nomai'ao ne ELOHIM. Kota amaitu padamo dolegasie pasae lo'ia bu'ou hobhine napo'awa'ao mo'aneno. 3 Pada aitu afetingkemo suaha mohaa'i nomai'ao ne kaengkoha'ano omputo ambano "Ondo kaitaomu! Aitu tenda kaeate'ano ELOHIM nohatomo ne wunta-wuntando manusia, Anoa naeate napobhaianda. Manusia daembali umatino ELOHIM, wutono ELOHIM napobhaianda somo ELOHIMndo. 4 ELOHIM namusuli luundo namopada-padae. O mate paemo nandumandooa, paemo dua bhe kaguguhu, kangko'ae tawa kakadee-dee, kapa'amo kosasawi'ae ngkodau'ano nopalusimo." 5 Mengkohano te kaengkoha'ano omputo nopugau ambano, "Kosasawi'ae apahabu'ounie!" Ambano dua, "Buhie, kapa'amo sabhaha bhoasao aini notiparasaea bhe nobanara!" 6 Nopugaumo dua ne idi, "Nopalusimo. Idimo ini Alfa bhe Omega, kabhao-bhaono bhe kafetompaino. Mie mokekeleno wu'u amefoho'utida mai'ao ne matano oe meowano dadi, pae nako'olia. 7 Sasuka fotalono natumahima kosasawi'ae ini. Idi aembali ELOHIMno, anoa somo anaku. 8 Tamaka mie katehe, mie tapa marasaeano, mie timolampi, mie fopongkono, pokawite-witeno, kowuhakeno, mesombaino barahala bhe sabhaha mie kopahano, andoa maitu da'umawa dawundo weo efi ngkowaleha ngkalai-laino ne kantobha bhalano. Anoamo ini mate kahaa pakuno." 9 Nomaimo seemie mala'ekati nomai'ao ne mala'ekati pipituno maitu. Mala'ekati andoa ini meintahanomo mangko fitu wokano mopono'aono fitu honda balaa kafetompaino. Anoa nopugau ne idi ambano, "Mai se ini, amotiwohaangko lo'ia bu'ou, hobhineno Anano Dhumba." 10 Pada ana'a nokabhinti kanau Rohino ELOHIM maka mala'ekati maitu noowa kanau te wawono kabhawo bhalano bhe melangkeno. Ne itu nofotiwoha kanaumo kota mongkilo, kotano Yerusalem, sumampu'ano mai'ao te surugaa, mai'aono ne ELOHIM. 11 Kota amaitu nentalea'ao kakalabhiano ELOHIM, tilangano tapedamo kontu moinda foliuno kakesa, tapedamo kontu baidhuri nohumaha pasae kristal. 12 Benteno kota nobhala bhe nelangke, kagualino ompulu haa tibha. Setibha-setibha kaguali bhe mala'ekatino, kabhahindo doompulu hodua. Ne kagualimo dua na'a notibuhi neando koompulu haa sampu'ano miendo Israel. 13 Humanda mata oleo nandoo kaguali tolu tibha, humanda napa tolu tibha, humanda salata tolu tibha, humanda kansoopa tolu tibha. 14 Sandino benteno kota amaitu ompulu haa poi kontu bhalano, te wawono notibuhi neando koompulu hoduando rasuluno Anano Dhumba. 15 Mala'ekati pugauno bhe idi maitu bhe katuko kaesuka'a mai'ao ne bulawa mbali nosukapi'ao kota amaitu, kagualino bhe benteno. 16 Kota amaitu dhadhuwali, kawantano bhe ka'ewano nopototo. Mala'ekati na'a nosukapi kota amaitu nopake katukono, haa hewu fato mo'ono kilo. Kawantano, ka'ewano bhe kalangkeno tanopototomo. 17 Pada aitu nosukapimo benteno kota, nomo fulu metere. Kasuka nepakeno mala'ekati na'a nopototo bhe kasuka nepakendo manusia. 18 Benteno kota amaitu dohabue mai'ao ne kontu moinda nekonando baidhuri, puuno kotano nomai'ao ne bulawa mpe'uhi, nomoinda peda paeasa. 19 Sandino benteno dolegasiane sabhaha kontu moinda. Sandi kabhao-bhaono nomai'ao ne kontu moinda moidho nekonando baidhuri; sandi kahaa onuno nomai'ao ne kontu moinda kakanda nekonando nilam; sandi katolu onuno nomai'ao ne kontu moinda pupuda nekonando yakut; sandi kafato onuno nomai'ao ne kontu moinda moidho nekonando zamrud. 20 Sandi kalima onuno nomai'ao ne kontu moinda kadea nekonando unam; sandi kanomo onuno nomai'ao ne kontu moinda kadea nekonando dhalima; sandi kafitu onuno nomai'ao ne kontu bulawa nekonando ratna dhampaka; sandi kaalu onuno nomai'ao ne kontu moinda kakanda moidho nekonando pirus; sandi kasiua onuno nomai'ao ne kontu moinda kakuni nekonando topas; sandi kaompulu onuno nomai'ao ne kontu moinda moidho lalo mokuni nekonando krisopras; sandi kaompulu se'onuno nomai'ao ne kontu moinda kakanda nekonando lasuardi; bhe sandi kaompulu haa onuno nomai'ao ne kontu moinda wungo nekonando kecubung. 21 Kaguali ompulu haa tibhano maitu dohabue nomai'ao ne ompulu haa onu muntia, setibha-setibha se'onu muntia. O kabhongka weo kota amaitu dohabue nomai'ao ne bulawa mpe'uhi, nomoinda tapedamo paeasa. 22 Lambu mongkilo weo kota amaitu miina aohaea, hampano Ompu ELOHIM Fofoliuno Kuasa bhe Anano Dhumba maitu, andoamo lambu mongkilono. 23 Kota amaitu miina naefaraluua wula bhe oleo so mekantalea'e, kapa'amo nofekantalea'e kakalabhiano ELOHIM, Anano Dhumba nembalimo kantaleano. 24 Sabhaha bansano liwu daekala-kala weo tilangano, sabhaha omputo ne dhunia dawowo'o kahangkaeando weo kota amaitu. 25 Kagualino kota pae sepali'a nati'ontoa suhue oleo, kapa'amo ne itu paemo bhe kohondo'a. 26 Kahangkaea bhe kanandoo kumalabhiano sabhaha bansano liwu damowa'ie weo kota amaitu. 27 Tamaka pae bhe giu moharamu so mesua'ano weo kota, tawa mie mehabuno timohakuno, tawa mie kopahano, mpahinomo andoa tibuhino nea weo Kitabindo Mie Dumadi, kitabinomo Anano Dhumba.
1 Pada ana'a mala'ekati amaitu nofosusu kanaumo umeleno oe meowano dadi. Umele maitu nomoinda tapedamo kristal, nomawa nomai'ao ne kaengkoha'ano kumalabhiano ELOHIM bhe Anano Dhumba, 2 noangka ne wuntano kabhongkano kota amaitu. Ne kohaaweta'ae wiwino umele notumbu pu'uno sau meowano dadi. Sau aitu nokobhake ompulu haa paku, sepaku sewula; hoono dopakee mbali kaefeka'uhi'a sabhaha bansano liwu. 3 Paemo bhe so nekantibhano bhatatano ELOHIM. Kaengkoha'a kumalabhiano ELOHIM bhe Anano Dhumba nandumandoo weo kota amaitu maka palima-limano dameompu ne Anoa. 4 Andoa daoha ulano ELOHIM bhe neano ELOHIM natibuhi ne konda'indo. 5 Ne itu paemo bhe kohondo'a, paemo dua daefaraluu kantalea bhe tilangano oleo, kapa'amo Ompu ELOHIM somo mekantaleada. Andoa damahinta nada omputo ampa suhue dhamani. 6 Pada ana'a nopugaumo mala'ekati amaitu ambano, "Sabhaha bhoasao aini notiparasaea bhe nobanara. Ompu ELOHIM ma'aono Rohino ne ana-anabii, notudumo mala'ekatino namotiwoha ne palima-lima'ino o ae tetewei so kumadhadhia'ano mehimba." 7 "Tandai'eomu! Apikimaimo. Dokodawua mpuu mie mangkafino sabhaha nekosuaha'aono anabii tibuhino weo kitabi aini." 8 Idi, Yohanes, metingkeno bhe mohano kosasawi'ae ini. Pada afetingke bhe awohae kosasawi'ae ini, aefodapa ne a'eno ataohao sombaku ne mala'ekati mada motiwoha kanau kosasawi'ae maitu. 9 Tamaka anoa tanopugau ambano, "Koise nada itua! Idi ini palima-lima dua, nopototo bhe hintu bhe bhahitie'imu membalino ana-anabii bhe kosasawindo mie mangkafino sabhaha wambano kitabi aini. Taohao sombamu ne ELOHIM!" 10 Pada ana'a nopugau dua ambano, "Koe forahasia'e sabhaha nekosuaha'aono anabii tibuhino weo kitabi aini, kapa'amo tempono noma'omo. 11 Mie humabu modaino, hunsa'anomo naehabu kansuhu modai'ano. Mie pokadengono, hunsa'anomo napokadengo kansuhu. Mie banara hunsa'anomo nahumabu kansuhu kabanara, bhe mie mongkilo hunsa'anomo namekangkilo kansuhu wutono." 12 "Tandai'eomu! Apikimaimo. Aewowo'o ponambo so manusia naposahataa bhe habundo seemie-seemie. 13 Idimo ini Alfa bhe Omega, Ma'induluno bhe Mbuhumaino, Kabhao-bhaono bhe Kafetompaino. 14 Dokodawua mpuu mie tumofano dhubando. Andoamo kohakuno daomaa bhakeno sau meowano dadi bhe dokohaku dua damesua damangka ne kagualino kota amaitu. 15 Tamaka sabhaha da'u, kowuhakeno, mie pokawite-witeno, mie fopongkono, mesombaino barahala bhe mie moindalono paha bhe kopahano, kosasawindo na'a daeate-ate we simbalino kota. 16 Idi Yesus, padamo atudu mala'ekatiku ne hintimiu namohatoangkoomu kaowili aini so tombu-tombudo umati marasaeano. Idi ini tunasi bhalano omputo Daud, Kowine mentaleano." 17 Rohino ELOHIM bhe lo'ia bu'ou hobhine maitu dopugau ambado, "Maimo!" Sasuka metingkeno naetaa napugau, "Maimo!" Sasuka mokekeleno wu'u naetaa namai, sasuka moindalono naetaa tanaealamo oe meowano dadi, pae nako'olia. 18 Ne sabhaha mie metingkeno suahano anabii tibuhino weo kitabi aini, idi aefe'ulaiane, "Ane bhe mie so tumubhahino wamba tibuhino ini, ELOHIM natumubhahiane sabhaha balaa tibuhino weo kitabi aini. 19 Ane bhe mie so kumuhangino suahano anabii tibuhino weo kitabi aini, ELOHIM namala dawuno ne bhakeno sau meowano dadi bhe ne kota mongkilo, pedamo tibuhino weo kitabi aini." 20 Anoa fofohato'aono bhihita aini nopugau ambano, "Uumbe, apikimaimo!" Amin, maimo Hintu Ompu Yesus! 21 Sio-siomo kabarakatino Ompu Yesus sadhia napobhaiangkoomu kosasawimiu! Amin.